Energiecrisis - Techniek en achtergronden

[Maasluip]

Ja, het is inderdaad een beetje vreemd dat we eerst allemaal worden opgedragen over te gaan op elektrisch (warmtepomp, EV) en dat al een paar jaar daarna zelfs de minister begint te roepen "haha, we zetten je in de kou als het stroomnet vol zit!".

Maar dit werd al voorspeld. De netbeheerders mogen niet proactief netten gaan verzwaren, dat is geen goed gebruik van je middelen (wie weet is je voorspelling verkeerd), dus ze kunnen pas nadat ergens een probleem is gebleken er maatregelen voor treffen.
Veel hoogspanningsstations zitten vol. D.w.z.: de bestaande transformatoren lopen tegen hun capaciteitsgrenzen aan en er is maar beperkte ruimte voor uitbreiding.
In de winter kun je een voor mensen die met een warmtepomp verwarmen gaan aannemen dat ze continue 1 kW trekken op koudere dagen. Iedereen.
In de zomer kun je voor mensen met zonnepanelen gaan aannemen dat ze op piekmomenten 3 kW terugleveren. Iedereen.

En dat leidt tot problemen. Is de thuisaccu daar dan een oplossing voor? Voor de warmtepomp niet of nauwelijks. 10 kW thuisaccu is in een halve dag ook leeg, en dat zijn dagen waar je ze ook niet kunt vullen.
Voor zonnepanelen iets meer, je kunt dan 10 kW aan teruglevering naar de nacht verplaatsen waardoor de dagpiek wat minder is. Maar dat scheelt dan ook maar 1 kW overdag. Er zijn al mensen die 15 kWp op het dak hebben liggen, daar is helemaal niks tegen te doen.
Ok, zonnepanelen kun je nog uitzetten. In zoverre zie ik zonnepanelen niet als een probleem (moet je ze wel van afstand kunnen uitzetten of de teruglevering kunnen beperken).

[BeaM-R]

Netbeheerders gaan nu wel degelijk proactief de netten verzwaren. Te laat natuurlijk, maar dit gaat nu wel gebeuren. Insteek hierin dat het uitgerold wordt op full-electric. Dus het net wordt zo aangelegd dat iedereen een warmtepomp, laadpaal en zonnepanelen heeft en gasloos is. Daarnaast worden trafo's in stations maximaal 80% belast zodat er nog ruimte over blijft voor toekomstige uitbreidingen.

[Ivow85]

BeaM-R schreef op vrijdag 26 januari 2024 @ 11:43:
Netbeheerders gaan nu wel degelijk proactief de netten verzwaren. Te laat natuurlijk, maar dit gaat nu wel gebeuren. Insteek hierin dat het uitgerold wordt op full-electric. Dus het net wordt zo aangelegd dat iedereen een warmtepomp, laadpaal en zonnepanelen heeft en gasloos is. Daarnaast worden trafo's in stations maximaal 80% belast zodat er nog ruimte over blijft voor toekomstige uitbreidingen.

Rijkelijk te laat natuurlijk. De "handtekeningen" van Netbeheer Nederland staan al sinds 2015 onder het energie akkoord.

De natte droom van alle fossiele partijen was natuurlijk het grootschalig exploiteren van warmtenetten en implementeren van waterstof. Dat levert nog veel meer gouden eieren op dan gas + elektriciteit.
Intussen wordt duidelijk dat grootschalige ik aanleg van nieuwe warmtenetten en/of het gebruik van waterstof toch echt veel lastiger is dan all-electric.
Alleen raken de netbeheerders met all-electric één van hun twee kippen met gouden eieren kwijt.

Maar wat hierin nog het meest stuitend is, is dat er door de netbeheerders al die jaren geen gelden gereserveerd zijn voor de benodigde investeringen. Ongeacht of dat geld naar warmtenetten, waterstof of elektra zou gaan. Er is gewoon geen kas. Terwijl de aandeelhouders wel elk jaar een riant dividend uitgekeerd hebben gekregen.

[BeaM-R]

@Anoniem: 1163120 Dat is toch echt een beetje te kort door de bocht. In het energieakkoord staat enkel dat we moeten verduurzamen, maar nog niets over van het gas af gaan. Dat we van het gas af moeten is pas medio 2019 besloten. Daarnaast werden gelijk allerlei duurzaamheidszaken gestimuleerd. Warmtepompen, laadpalen en zonnepanelen. Met name die laatste zorgen voor de problemen.
Nederland was altijd afhankelijk van gas, maar plots werd er besloten dat we daar mee moeten stoppen (Groningen, oorlog Oekraïne). Iets wat niemand verwacht had. Als netbeheerder is het moeilijk om daar op in te spelen natuurlijk.
Warmtenetten is inderdaad ook niet het kip met de gouden eieren, duur in aanleg en exploitatie en tevens neemt het veel ruimte in beslag in de ondergrond. Ruimte die steeds schaarser wordt.

[Roekeloos]

Goed om te beseffen dat capaciteitsproblemen erg lokaal en tijdelijk van aard zijn, en daarmee vrij ongrijpbaar. De netbeheerders meten op laagspanningsniveau vrijwel niets, dus hebben geen idee waar te beginnen om pro-actief te gaan verzwaren. Ik geloof vast dat er de komende jaren veel MS -> LS stations verzwaard zullen worden en dan ook direct gedigitaliseerd (zodat we vanaf dan wel meetdata hebben), maar die 1 op de 3 straten zie ik niet open gaan.

Als de keuze al gemaakt wordt om hier de benodigde astronomische investeringen te doen en er iets gedaan wordt aan de huidige vertragingen vanwege vergunningstrajecten, voorspel ik dat de benodigde mankracht niet beschikbaar gaat zijn. Al helemaal niet als we de migratie willen gaan beperken.

[user109731]

Uitgebreid artikel van Ember over electriciteitsproductie in de EU: https://ember-climate.org...-electricity-review-2024/

Volgens hen haalden we in 2023 meer stroom uit wind dan gas. Ook kolen en uitstoot is flink gedaald.

EU power sector emissions fell a record 19% (-157 million tonnes of carbon dioxide equivalent) in 2023. This eclipsed the previous highest annual drop of 13% in 2020, when the Covid-19 pandemic struck. Power sector emissions have now almost been cut in half (-46%) since their peak in 2007.

Duitsland, Nederland en Belgie timmeren hard aan de weg met windenergie. Griekenland, Spanje en Hongarije hebben flinke stappen gezet met solar en Nederland is gezakt naar nummer 4 in dat plaatje.

Hopelijk blijft dit zo doorgaan.

[JMfx]

user109731 schreef op donderdag 8 februari 2024 @ 09:18:
Uitgebreid artikel van Ember over electriciteitsproductie in de EU: https://ember-climate.org...-electricity-review-2024/

Volgens hen haalden we in 2023 meer stroom uit wind dan gas. Ook kolen en uitstoot is flink gedaald.

[...]

Duitsland, Nederland en Belgie timmeren hard aan de weg met windenergie. Griekenland, Spanje en Hongarije hebben flinke stappen gezet met solar en Nederland is gezakt naar nummer 4 in dat plaatje.

Hopelijk blijft dit zo doorgaan.

Met de technologie voor zonnestroom, windenergie die steeds goedkoper wordt met het opschalen van de markt zie ik een 100% schoon energienet wel voor me.

De vraag is alleen wanneer we dat realiseren 2030, 2035 of 2040?

De volgende vraag is hoe gaan we om met de grote hoeveelheid extra energie die we produceren - en dat nuttig maken wanneer er een tekort is? Onbalans in de markt.

De dag tot dag fluctuaties kunnen worden opgevangen met sodiumbatterijen in elk huis, en bij elk zonnepark, die zijn over 5-10 jaar, wanneer de markt is opgeschaald, spotgoedkoop en extreem veilig.

Welke technologieën zijn er om het wintertekort te overbruggen. Kunnen we de zomerstroom opslaan in waterstof of andere energieopslagsystemen die energie max 8 maanden kunnen vasthouden voor de winter?

[BeaM-R]

Roekeloos schreef op zondag 4 februari 2024 @ 21:28:
Goed om te beseffen dat capaciteitsproblemen erg lokaal en tijdelijk van aard zijn, en daarmee vrij ongrijpbaar. De netbeheerders meten op laagspanningsniveau vrijwel niets, dus hebben geen idee waar te beginnen om pro-actief te gaan verzwaren. Ik geloof vast dat er de komende jaren veel MS -> LS stations verzwaard zullen worden en dan ook direct gedigitaliseerd (zodat we vanaf dan wel meetdata hebben), maar die 1 op de 3 straten zie ik niet open gaan.

Als de keuze al gemaakt wordt om hier de benodigde astronomische investeringen te doen en er iets gedaan wordt aan de huidige vertragingen vanwege vergunningstrajecten, voorspel ik dat de benodigde mankracht niet beschikbaar gaat zijn. Al helemaal niet als we de migratie willen gaan beperken.

De netbeheerders meten juist heel veel op laagspanningsniveau. Bijna iedereen heeft een slimme meter, daar wordt heel veel data door verkregen.
Het proactief verzwaren gaat nu echt los komen, zowel voor de laagspanning en middenspanning. Heb zelf ruim een jaar een pilot gedraaid voor de LS en met de opgedane kennis is heel veel ingeregeld door de netbeheerders (opleiden, ICT systemen, etc). Vanaf nu worden de projecten daadwerkelijk uitgegeven aan de aannemers, en dit gaat in grote gebieden tegelijk (dus in een keer meerdere wijken).
Het grootste probleem wat we ondervonden hebben tijdens de pilot is het verkrijgen van gronden voor het plaatsen van de nieuwe MS-stations bij de gemeentes (gemiddeld genomen komen er voor elk bestaand station 2,5 stations bij) en alle verplichte onderzoeken (flora en fauna, stikstof, bodemonderzoek, etc.) Daarnaast heb je ook nog te maken met allerlei restricties in de aanlegperiode (broedseizoen, dijksluitingen, breekverbod). Hierdoor gaat er heel veel tijd zitten in de voorbereiding.

[Roekeloos]

BeaM-R schreef op woensdag 20 maart 2024 @ 21:26:
[...]


De netbeheerders meten juist heel veel op laagspanningsniveau. Bijna iedereen heeft een slimme meter, daar wordt heel veel data door verkregen.
Het proactief verzwaren gaat nu echt los komen, zowel voor de laagspanning en middenspanning. Heb zelf ruim een jaar een pilot gedraaid voor de LS en met de opgedane kennis is heel veel ingeregeld door de netbeheerders (opleiden, ICT systemen, etc).

Ok, mooi! Dan is daar in korte tijd veel veranderd in goede zin. Toen ik er een paar jaar geleden nog actief was, werd de spannings(kwaliteit) bij vrijwel geen enkele slimme meter uitgelezen vanwege data communicatie/opslag/verwerking capaciteit en kosten. Alleen in pilots en bij klachten werd dit profiel geactiveerd.

[Jerie]

XanderDrake schreef op vrijdag 23 augustus 2024 @ 10:06:
[...] Ik ben al over op elektrisch. Het zou wijs zijn, geopolitiek, als iedereen dit doet

Dat gaat voorlopig niet gebeuren. Nieuwe zijn nog veel te duur voor Jan Modaal. Tweedehands idem, en dan is de batterij ook minder. De actieradius heeft nadelen, en die wordt op den duur minder. Ook heeft niet iedereen een garage of oprit, vooral in de randstad. Eigen auto is in grote steden ook niet altijd handig of haalbaar, en dus zie je in bijvoorbeeld Amsterdam een ontmoedigingsbeleid waar je U tegen zegt (overigens wat mij betreft grotendeels terecht).

Het is net als warmtepomp en thuisaccu. Voor gezinnen die bovenmodaal verdienen (en eigen woning bezitten) een interessante investering voor de lange termijn.

Maar het fundamentele probleem: congestie op elektriciteitsnet, afhankelijkheid van olie en gas wordt op de korte duur helaas niet opgelost.

Ook in de electrische fietsenmarkt (wij hebben zonder kinderfietsen 5 fietsen, waarvan 1 electrisch en 1 bakfiets) zie je hetzelfde probleem terug. Tegelijkertijd is zo'n fatbike een (wat mij betreft belachelijk) statussymbool, doch wellicht nog steeds goedkoper dan een scooter. Vaak Chinees spul. Want dat is betaalbaar (over garantie en service zullen we het maar niet hebben). En dus ook hier geldt: cha bu duo wint.

[defiant]

De energie transitie is in economische zin een substitutie probleem. We willen het doel X bereiken niet met Y maar met Z, maar het doel blijft hetzelfde. Als je in de vrije markt wil dat Z wordt gebruikt, dan moet Z qua product eigenschappen op veel vlakken beter zijn dan X.

Vanzelfsprekend wordt er wel gestuurd met subsidies, maar een substitutie probleem blijft grotendeels afhankelijk van de marktdynamiek als resultaat. Normaliter is hier ook helemaal niets mis mee, substituties vinden volop plaats in de economie, bijvoorbeeld van LCD naar OLED.

Het probleem zit hem in het tijdsframe alsmede de eigenschappen van fossiele brandstoffen.

Ten eerste zijn fossiele brandstoffen qua eigenschappen makkelijk qua opslag, vrije transporteerbaar, energiedicht en qua gebruik technisch vrij simpel. Elke andere vorm van energiemiddel heeft eigenschappen die hieraan niet kunnen voldoen. Je kan dus niet zomaar op product eigenschappen concurreren. Opslag is bijvoorbeeld niet concurrerend qua product eigenschappen van EV.

Je ziet dit aan het verschil in transitie in residentieel versus vervoer. Voor residentieel zijn de product eigenschappen van fossiel minder concurrerend dan met vervoer, waar energie dichtheid en transporteerbaarheid veel meer tellen.

Ten tweede hebben we al heel lang geen tijd meer, veel energie transitie nieuws wordt beheerste door slope down/up qua gebruik, maar het gaat om het uiteindelijke net-zero in 2040 en later 2050 (of verder). Als er geen tijdslimiet was zit de substitutie op een normaal tempo, maar we hebben juist een tijdslimiet.

Wil je iets doen aan beiden, dan kom je niet meer weg met alleen subsidies of het uitbesteden van strategische economische en technologische afhankelijkheden aan onze geopolitieke vijanden om de prijs zo goedkoop mogelijk te houden.

Je ontkomt dan eigenlijk niet aan zowel een carbon tax wat economen al heel lang voorstellen, waarbij je met de tax energiesubsidies geeft aan mensen om te compenseren voor het prijsverschil. Alsmede een industrie politiek met lange termijn contracten. Je weet nu al dat de hele infrastructuur vervangen moet worden, dat is gewoon waar de nutsvoorzieningen gedachte veel beter past dan vrije markt werking.

Het beste actuele voorbeeld hiervan is imho energieopslag. We zitten op sommige dagen residentieel met overcapaciteit, maar toch zie je dat er commercieel nauwelijks projecten zijn die inzetten op energieopslag. Het probleem is hierin dat op de tijden zonder overcapaciteit fossiele brandstoffen qua prijs concurrerend zijn, er is geen business case voor energieopslag. Die business case werkt alleen als je stuurt qua prijs zodat het wel concurrerend is.

En die opslag hebben we sowieso nodig als we het einddoel willen halen.

[XanderDrake]

Jerie schreef op zaterdag 24 augustus 2024 @ 11:11:

Dat gaat voorlopig niet gebeuren. Nieuwe zijn nog veel te duur voor Jan Modaal. Tweedehands idem, en dan is de batterij ook minder. De actieradius heeft nadelen, en die wordt op den duur minder.

Jan modaal is mooi een dief van zijn eigen portemonnee. Ik heb een occasion Kona electric gehaald, als je kijkt naar de Hybrid variant van die auto met de dezelfde leeftijd, is hij ongeveer even duur. Maar de TCO is altijd lager; heb niet eens een oprit of thuis laadpaal, maar ik kan wel elders voor 22 cent opladen, dus kost 300km rijden mij een tientje. Accu gaat waarschijnlijk 500k km mee.
De range discussie ga ik hier niet voeren, deze is veelal gebaseerd op FUD. Waar ik wel mijn hand voor in het vuur durf te stoppen dat electrisch rijden echt goedkoper gaat zijn over de hele leeftijd van de auto. Dat anderen dat niet zien is hun probleem, meer laadpalen en parkeerplekken voor mij.

Maar het fundamentele probleem: congestie op elektriciteitsnet, afhankelijkheid van olie en gas wordt op de korte duur helaas niet opgelost.

Strategisch autos opladen kan netwerk congestie just verhelpen! Voor de discussie in dit topic; ik zou graag dynamische laad prijzen voor EVs zien, zodat overdag opladen wordt gestimuleerd. Feitelijk is stroom overdag ook al het goedkoopst dus alleen maar logisch.

[Jerie]

defiant schreef op zaterdag 24 augustus 2024 @ 11:55:
De energie transitie is in economische zin een substitutie probleem. We willen het doel X bereiken niet met Y maar met Z, maar het doel blijft hetzelfde. Als je in de vrije markt wil dat Z wordt gebruikt, dan moet Z qua product eigenschappen op veel vlakken beter zijn dan X.

Vanzelfsprekend wordt er wel gestuurd met subsidies, maar een substitutie probleem blijft grotendeels afhankelijk van de marktdynamiek als resultaat. Normaliter is hier ook helemaal niets mis mee, substituties vinden volop plaats in de economie, bijvoorbeeld van LCD naar OLED.

Het probleem zit hem in het tijdsframe alsmede de eigenschappen van fossiele brandstoffen.

Ten eerste zijn fossiele brandstoffen qua eigenschappen makkelijk qua opslag, vrije transporteerbaar, energiedicht en qua gebruik technisch vrij simpel. Elke andere vorm van energiemiddel heeft eigenschappen die hieraan niet kunnen voldoen. Je kan dus niet zomaar op product eigenschappen concurreren. Opslag is bijvoorbeeld niet concurrerend qua product eigenschappen van EV.

Je ziet dit aan het verschil in transitie in residentieel versus vervoer. Voor residentieel zijn de product eigenschappen van fossiel minder concurrerend dan met vervoer, waar energie dichtheid en transporteerbaarheid veel meer tellen.

Ten tweede hebben we al heel lang geen tijd meer, veel energie transitie nieuws wordt beheerste door slope down/up qua gebruik, maar het gaat om het uiteindelijke net-zero in 2040 en later 2050 (of verder). Als er geen tijdslimiet was zit de substitutie op een normaal tempo, maar we hebben juist een tijdslimiet.

Wil je iets doen aan beiden, dan kom je niet meer weg met alleen subsidies of het uitbesteden van strategische economische en technologische afhankelijkheden aan onze geopolitieke vijanden om de prijs zo goedkoop mogelijk te houden.

Je ontkomt dan eigenlijk niet aan zowel een carbon tax wat economen al heel lang voorstellen, waarbij je met de tax energiesubsidies geeft aan mensen om te compenseren voor het prijsverschil. Alsmede een industrie politiek met lange termijn contracten. Je weet nu al dat de hele infrastructuur vervangen moet worden, dat is gewoon waar de nutsvoorzieningen gedachte veel beter past dan vrije markt werking.

Het beste actuele voorbeeld hiervan is imho energieopslag. We zitten op sommige dagen residentieel met overcapaciteit, maar toch zie je dat er commercieel nauwelijks projecten zijn die inzetten op energieopslag. Het probleem is hierin dat op de tijden zonder overcapaciteit fossiele brandstoffen qua prijs concurrerend zijn, er is geen business case voor energieopslag. Die business case werkt alleen als je stuurt qua prijs zodat het wel concurrerend is.

En die opslag hebben we sowieso nodig als we het einddoel willen halen.

Wat betreft opslag en netwerkcongestie dan denk ik aan locale politiek. De gemeentes zouden lokaal op kunnen slaan. Dus een soort thuisbatterij voor de burgers in beheer van gemeente. Valt wat mij betreft onder infrastructuur, en dat regelen gemeenten.

Die kunnen dan ook aan de veiligheid denken. Want de lokatie moet goed bereikbaar zijn voor bijvoorbeeld brandweer. Terwijl zo'n thuisbatterij weer een zwakke schakel in brandveiligheid is. Verder kun je m.i. niet meer sleutelen aan fossiele brandstof. Er zijn hordes mensen die wel een tweedehands auto kunnen betalen (je bent ook gek als je een nieuwe koopt) maar koop je een nieuwe electrische dan betaal je vooralsnog de jackpot. Terwijl de markt van tweedehands electrische minder interessant is i.v.m. duurste onderdeel dat degradeert (de batterij). Zo weet ik uit ervaring met elektrische fietsen.