Het Waterkoeling en onderdelen/setjes ervaringen topic deel 2
Feedback op de openingspost is natuurlijk weer welkom, daarvoor kun je de DM functie gebruiken. (Roamor) Voor dit deel even Apen-nootjes TEAMIKKE
Eerst en vooral: lees eerst de Frequently Asked Questions T&C voor je je vraag stelt!
Mocht je een set willen samenstellen kijk dan ook hier!
Best Buy Guide Waterkoeling- discussie
Nog in opbouw.
Last update: 23-06-2008 door TEAMIKKE: Extra plaatjes + radiatorlayout.
Inhoud |
- Regels
- Voorwoord
- Het principe van waterkoeling
- Vloeistof en Metalen
- Volgorde van de Componenten
- Waterblokjes
- Radiatoren
- Waterpompen
- Waterflow
- Slangen en slangpilaren
- Reservoirs
- Kant-en-klaar sets
- Peltiers
- Waterchillers
- Trouble shooting en Andere Wetenswaardigheden
- Handige links
- Voorgaande delen
Invulling en behandeling Grote Topics aangepast
Zaken die hier thuishoren:
Vragen waarop geen helder antwoord te vinden is via de search. Dat kan variëren, zoals vragen over de componenten, waterflow, zelf blokken maken etc.
Zaken die hier niét thuishoren:
- Echte search/FAQ-vragen.
- Een aantal onderdelen opsommen en om de verwachte prestaties vragen: niet doen, niemand kan een precies antwoord geven. Bekijk de verschillende benchmarks maar die hier en op internet rondzwerven.
- Veel plaatjes, of grote plaatjes die de lay-out verknoeien en het topic traag laten laden. Graag dan ook niet meer dan 5 grote plaatjes plaatsen. Je kan wel thumbnails plaatsen, dat zijn kleine, aanklikbare plaatjes. Dat doe je zo:
code:
1
| [img=600,,1]http://www.provider.nl[/img] |
In de hieronder geplaatste FAQ wordt het principe van waterkoeling uitgelegd en zijn er hier en daar handige links ingevoegd met meer informatie over het desbetreffende onderwerp. Nieuw in deze FAQ is een Trouble shooter en een area met handige links die in het topic voorbij komen.
Elektriciteit en water verdragen elkaar nog steeds niet, dus voordat je begint bedenk heel goed waar je mee bezig bent! Schakel ALTIJD de stroom eraf voordat je aan je WC gaat knoeien, zo voorkom je een 220V-kapsel en fried hardware. Dus ook de voedingskabels richting mobo, harde schijven en dergelijke ontkoppelen.
# Eigenlijk is de benaming waterkoeling onjuist. Waterkoeling is gewoon luchtkoeling. En eigenlijk is zelfs die benaming onjuist, koeling bestaat niet, je kan enkel warmte verplaatsen. Het grote voordeel van waterkoeling is dat je door de grote radiatoren een enorm grote oppervlakte kunt creëren, dat met een gewone heatsink rechtstreeks op je CPU is dat niet mogelijk. De functie van het water is het transporteren van de warmte van je CPU naar de radiator. Daar kan trouwens ook een heatpipe voor gebruikt worden. Thorry heeft het overigens wat breder uitgelegd in deze post.
Gedestilleerd water versus gedemineraliseerd water
Het verschil, zoals beschreven door Wiki
# Omdat water koeling redelijk gevoelig is voor bv. algen en corrosie (zie deze post, een setup met normaal water) kan je er niet zomaar kraanwater in gooien. Gedemineraliseerd water (demi water) i.c.m. een anti-corrosie vloeistof is de beste oplossing. Er bestaan ook kant-en-klare oplossingen zoals voorgemixte koelvloeistoffen die in auto's worden gebruikt (bv. Engine Ice). Een interessante eigenschap van deze koelvloeistoffen is dat het de oppervlaktespanning van het metaal verhoogt waardoor er betere warmteoverdracht plaats vind.
Hieronder volgen enkele veel gebuikte anti-corrosie vloeistoffen en met welke verhouding je ze t.o.v. water moet toevoegen in Liters:
- WaterWetter: 1:30
- CorrosieProtect: 1:30
- Antivries: 3:10
- Autokoelvloeistof (puur): 1:5
Een interessante discussie over welke koelvloeistoffen te gebruiken vind je hier. Een post met uiteenlopende oorzaken van watervervuiling en wat je eraan kunt doen, kun je hier vinden.
Voor de sub-zero waterkoelers onder ons een artikel van Dabit op zijn site:icecoldcomputing.com.
# Het beste is om alle onderdelen van hetzelfde metaal uit te voeren. Het bekende probleem van koper & aluminium in 1 setup is dat het meest onedele metaal (aluminium) uiteindelijk wordt aangetast/aangevreten. In dit topic wordt het probleem verder beschreven en uitgelegt.
Wil je toch koper & aluminium in 1 setup gebruiken, dan kan je het volgende doen:
- Gebruik altijd gedemineraliseerd water i.c.m. een anti-corrosie vloeistof
- Voeg een opofferings metaal aan je setup toe. Dit is heel belangrijk omdat het opofferings metaal (de naam zegt het al) voorkomt dat het aluminium wordt aangetast. Magnesium is een van de weinige metalen die voor dit doel geschikt is. Na verloop van tijd is het magnesium uitgewerkt/verdwenen en moet dus worden vervangen.
De volgorde van de verschillende componenten maakt op zich niet veel uit, omdat de temperatuurverschillen in de kringloop zelf minimaal zijn. Dit komt door de hoge stroomsnelheid van het water, en de daarmee gepaard gaande geringe opwarming als het langs de warmtebronnen komt.
De radiateur hoeft door de hoge stroomsnelheid dus ook relatief weinig warmte per doorgang af te voeren.
Wel is het handig om rekening te houden met de positie van je reservoir t.o.v. de pomp. Je versnelt het vulproces aanzienlijk door het reservoir vlak voor de inlet van je pomp te plaatsen. Je pomp kan namelijk alleen vloeistoffen aanzuigen, geen lucht.
# Waterblokjes, ook wel waterjackets genoemd, plaats je op de hittebron (CPU/VGA/NB). Het water stroomt door de blokjes en neemt de hitte weg. De beste materialen qua warmtegeleiding zijn in volgorde zilver, koper en aluminium. Koper is het best geschikt, het is een stuk goedkoper dan zilver en aangezien radiators meestal van koper zijn gemaakt doe je er goed aan een koperen blokje te nemen.
# Waterblokjes kán je zelf maken, maar dat gaat natuurlijk niet zo vlot. Als je over een freesmachine beschikt is het geen probleem, zeker met een computergestuurde (CNC) frees kan je perfecte resultaten bereiken.
Ook zonder frees kan het, het komt er dan op neer dat je in je blokje allemaal gaatjes boort zodat die kanalen vormen, zie hier een voorbeeld. Het waterblok van 1A Cooling, de HV2 maakt gebruik van dit principe wat ze 'Speed-channel-technologie' gedoopt hebben en presteerd erg goed.
Voor de zelfbouwers onder ons hier een topic over homemade waterblokken
# Tegenwoordig zie je meer de trend dat de waterblokjes worden opgebouwd uit meerdere lagen koper en/of lagen plexiglas. Het principe is eenvoudig en goed bedachte constructies kunnen uitstekende koelprestaties bieden, zie bijvoorbeeld het Cascade/storm waterblok. Deze blokken hebben vaak de eigenschap dat hoe sterker de flow is des te beter ze presteren.
- Hier zijn reviews te vinden die altijd onder dezelfde omstandigheden gedaan worden over vele top klasse cpu waterblokken zoals het Danger Den RBX & TDX, Storm G4/5 en
D-tek WhiteWater waterblok.
- - Hier vind je een ietwat oude vergelijking tussen veel waterbloks.
- - Hier vind je een zeer uitgebreide chart over bijna alle waterblokken die op de markt verkrijgbaar zijn.
LET OP: er gaan geruchten dat hun testopstelling telkens verandert zodat de restultaten met een flinke korrol zout genomen moeten worden!
• In Europa zijn voornamelijk duitse fabrikanten erg actief, enkele voorbeelden:alphacool.de, aquacomputer.de, 1a-cooling.com en innovatek.de
In tegenstelling tot de Amerikaanse "power" methode van koelen (grote slangen, sterke pompen, spray/nozzle blokken) zijn de Duitse fabrikanten een stuk subtieler met kleinere slangen en zwakkere pompen. Dit heeft echter geen slechte resultaten tot gevolg kan geconcludeerd worden uit verschillende reviews. Kijk bijvoorbeeld eens bij Madshrimps.be waar een groot aantal Duitse producten zijn gereviewed.
# Een slecht presterende WC-setup wordt vaak veroorzaakt door een slecht ontworpen waterblok. De opzet van de kanaaltjes in het koelblok is van groot belang en heeft de meeste invloed op de koelprestaties. Over het algemeen kan men zeggen dat koelblokken met een inlaat direct boven de core het beste koelen. Benchmarks wijzen uit dat blokken met deze opzet (Cascade/Storm - Swiftech mcw6000/6002 - D-tek Whitewater 1 2) erg goed koelen.
# Andere oorzaken van tegenvallende koelprestaties kunnen zijn: slecht contact tussen het waterblok en de CPU door te veel/weinig koelpasta, niet hard genoeg aangespannen, blokje scheef op de CPU, etc.
Sommige waterblokjes zijn niet goed gepolijst waardoor de warmte overdracht verre van optimaal is. Polijsten kan met fijne staalwol (00 of 000) of beter nog, fijn schuurpapier. Begin met grid 800 en ga stapsgewijs verder tot grid 2000. Zo'n fijn schuurpapier is ook waterproof, waardoor je nat kunt schuren (met een beetje water), dat werkt een stuk beter. Je vindt het bij de bouwmarkt, verfwinkel etc.
# Kant-en-klare radiatoren zijn duur (€ 60- >100). Veel goedkoper en meer "tweaker" zijn (kachel)radiatoren van de autosloop (€ 5-25).
[url=[rml][ WC]Post hier je info over koperen kachelradiator's[/rml] vind je een overzicht van de verschillende koperen kachelradiatoren en manieren om je rad goed schoon te krijgen van binnen.
Handig om te weten: alleen auto's van 1995 en ouder werden voorzien van koperen radiatoren. Tegenwoordig is alles van aluminium vanwege nieuwe milieuwetgevingen.
# Op een koperen kachel rad is het niet zo moeilijk om messing slangpilaren te hardsolderen. Door te hardsolderen krijg je een stevige, waterdichte verbinding die aardig wat druk kan hebben, zie voor meer info deze mini How-to van Silentpuma.
# Een grotere radiator heeft weinig airflow nodig. Stille 120mm fans (op een paar cm afstand om turbulentie/herrie te voorkomen) of een airduct met één fan volstaat ruimschoots.
TIP: Vergelijking (temps, flowrestrictions) van vele radiatoren: klik Onder andere komen hier dus de flowrestrictions aan bod:
Dat zegt natuurlijk niet alles, maar het is wel verstandig om er bij de keus van je pomp ook hier rekening mee te houden.
Ikke! en Sky- heeft een mooi overzicht gemaakt van verschillende radiatoren en hun eigenschappen:
Vergelijk populaire pompen en uitleg over flow vs capaciteit.
Je mooie Liang Pro naar een Ultra modden? Check dan deze bijzonder eenvoudige Howto
Een grafisch vergelijk tussen verschillende pompjes:
# Inzake pompen zijn er een aantal populaire merken:
=> Eheim pompen staan bekend om hun degelijkheid, power en stevige prijs. Ze zijn redelijk groot, bijna onhoorbaar en hebben een speciale behuizing: de baseplate kan je op 3 manieren op de behuizing 'schuiven' zodat ze bijna overal te plaatsen zijn. Ze kunnen zowel op het droge als onderwater geplaatst worden. Verder is de motor magnetisch afgeschermt (hierover zijn de meningen echter verdeeld) zodat deze zonder problemen in de case te plaatsen is.
Van de 1046 pomp bestaat er ook een 12V DC versie met een Molex connector. Voor de luie Tweaker
.=> Sicce pompen zijn een stuk goedkoper met een kwaliteit die daar bij past. Ze zijn een stuk compacter dan de Eheim pompen en redelijk stil. De Nova en de Idra bevatten volgens de website een speciale control valve waarmee je de capaciteit van de pomp kan veranderen.
=> De Hydor pompen zijn in trek vanwege hun vrij goede prijs/kwaliteit verhouding. Er gaan geruchten dat je ze voorzichtig moet behandelen, de aansluitingen laten redelijk snel los. De Pico series zijn byzonder compact maar hebben niet zoveel power. De HydroGarden L series zijn nog steeds redelijk compact en zijn beter geschikt voor wat uitgebreidere WC-setups omdat ze meer power en capaciteit hebben. Zeker de L20 is een aanrader: volgens verschillende sites stil en goede opbrengst
=> Met de MCP-600 kwam Swiftech met een winnaar op de markt gebracht: door zijn 'closed impeller design' en een max. opbrengst van 700 L/uur is deze pomp in staat aanzienlijk meer druk te generen waardoor deze geschikt is voor de zwaarste WC-setups. De pomp verkrijgt zijn juice via een 12V DC aansluiting en met een power consumption van 9 W verbruikt hij niet meer dan een HD in actie waardoor deze direct in iedere PC (met flinke voeding) te plaatsen is. Deze is echter opgevolgd door de MCP-650 welke hetzelfde is als de bij Danger Den verkrijgbare DD12V-D4 maar voor vele mensen blijft de mcp-600 de voorkeur behouden door de lagere geluidsopbrengst en lagere warmte output.
=> Onder het motto klein is fijn zijn tegenwoordig ook kleine pompjes verkrijgbaar zoals de Swiftech MCP-350 en de Danger Den/Laing DDC-12v (=origineel de Delphi pomp van Laing)welke dus in principe van dezelfde fabrikant komen. Deze pompen kunnen volgens de website van Danger Den op een variabel voltage lopen waardoor de capaciteit ook variabel is. Een review van deze, op het moment erg populaire pomp, kun je onder andere hier vinden.
=> Met het principe "bigger is better" worden in bijvoorbeeld de VS pompen gebruikt van Iwaki. Deze zijn in NL helaas extreem duur en moeilijk te krijgen.
Bij deze pompen betaal je voor de zeer hoge kwaliteit, lage geluidsproductie en uitmuntende kracht.
# De uitspraak 'Meer is altijd beter' gaat niet helemaal op als het gaat om de capaciteit je pomp. Bij kleine setups is een pomp van 300 L/u al voldoende, bij de wat uitgebreidere is 600 L/u en meer goed genoeg. Hoe groter de setup, des te meer weerstand een pomp moet verwerken en daardoor daalt de opbrengst aanzienlijk. Bij grotere setups is het daarom vooral belangrijk dat je een krachtige pomp hebt.
Voor bepaalde blokken die veelal volgens het "spray principe" zijn ontworpen (DD tdx/rbx, Cascade, Storm) is het zo dat bij een krachtige pomp de prestaties van het blok omhoog gaan. Zie de reviews op procooling.com.
Sleutelwoord voor dit soort blokken is bereik oftewel de opvoerhoogt. Dit geeft ook wel de druk weer die een pomp kan geven wat voor spray blokken vrij belangrijk is.
# Vaak word vergeten dat een waterpomp geen lucht kan aanzuigen. Dit komt door het principe waarmee alle hierboven genoemde pompen gebruik van maken: het Centrifugaal principe. Vloeistof kunnen ze daarentegen vlotjes aanzuigen, maar het is beter om ze beetje te helpen: plaats daarom het reservoir hoger dan de pomp, hierdoor wordt deze automatisch van water voorzien en dat scheelt weer een hoop weerstand.
Wil je dus een combinatie van deze pomp met een reservoir hebben, dan ben je het volgende nodig:
+
+
=
Zie ook: Verwijderd in "[WC] Het grote waterkoelings topic deel ..."
code:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
| OPMERKING: De volgende gegevens zijn verkregen via de websites van de verschillende fabrikanten. Zeker de Capaciteit en Bereik kan in real-life omstandigheden verschillen! MERK TYPE CAPACITEIT BEREIK VERMOGEN OPMERKINGEN ===================================================================== Dangerden DDC-12V 350 L/uur 400 CM 8,3W 12V DC Dangerden DD12V-D4 1200 L/uur 310 CM 24 W 12V DC Swiftech MCP-350 350 L/uur 400 CM 8,3W 12V DC Swiftech MCP-600 700 L/uur 320 CM 9 W 12V DC Swiftech MCP-650 1200 L/uur 310 CM 24 W 12V DC Eheim 1005 270 L/uur 75 CM 4 W Eheim 1046 300 L/uur 125 CM 5 W Ook in 12V DC Eheim 1048 600 L/uur 150 CM 10 W Eheim 1250 1200 L/uur 200 CM 28 W Alphacool AP700 360 L/uur 68 CM 2,5W 12V DC Alphacool AP900 900 L/uur 125 CM 10 W 12V DC Alphacool AP1500 1500 L/uur 300 CM 17 W 12V DC Sicce MiMouse 300 L/uur 50 CM 3 W Sicce Micra 400 L/uur 60 CM 6 W Sicce Nova 800 L/uur 160 CM 10 W Sicce Idra 1300 L/uur 220 CM 25 W Hydor Pico 300 300 L/uur 60 CM 4,8W Hydor Pico 350 350 L/uur 80 CM 4,5W Hydor Pico 400 430 L/uur 70 CM 6 W Hydor Pico 450 550 L/uur 110 CM 7 W Hydor L20 700 L/uur 135 CM 14 W Hydor L25 1000 L/uur 135 CM 14 W Hydor L30 1200 L/uur 195 CM 14 W |
Zie voor meer informatie zie de websites van de fabrikanten: Eheim-, Hydor-, Sicce, Alphacool, Swiftech en Dangerden. Zowel de Swiftech als de Dangerden pompen worden gemaakt door Laing, waarbij de Swifttech MCP600 een rebadged product is van Panworld.
Hier vind je een zeer interessante vergelijking tussen verschillende Eheim, Hydor, Sicce, Swiftech en andere pompjes.
Hier is nog een vergelijking tussen de Eheim en Sicce pompen te vinden.
Hier in dit topic vind je meer informatie over andere pompjes.
Hier vind je hoe je de pomp automatisch aan laat gaan zodra je de PC aanzet.
Hier vind je een topic van Case Junkies hoe je een Sicce Idra van slangpilaren kan voorzien.
Uitgebreid overzicht van de invloed van verschillende "deksels" voor je Liang DDC (Pro).
# Waterflow (=de snelheid waarmee het water stroomt) is redelijk belangrijk voor de koelprestaties. Meer = altijd beter, maar overdrijven kan ook (waterflow >1300 L/uur) Belangrijk om te weten is dat het water even snel zal stromen als door de kleinste opening in je keten. Stel je voor dat je overal 12mm slang hebt en je hebt ergens een doorgang van 8mm, kan je net zo goed je hele keten van 8mm slangen voorzien.
# De flow parallel over de waterblokken verdelen om zo het vaak gedachte regel 'het water van mijn eerste blok zal mijn 2e blok verwarmen' heeft totaal geen nut. Je verliest veel waterflow over de blokjes (wat de meeste waterblokken zeer nadelig beinvloed) en het verschil in watertemperatuur tussen de verschillende blokken in je setup is minder dan een halve graad, verwaarloosbaar laag dus.
# Om de effectieve waterflow van een systeem te meten kan je het volgende doen: plaats de intake van de pomp in een emmer met 5 liter water en vang dat aan het einde van je setup in een andere emmer op. Meet de tijd hoelang hij er over doet om de emmer leeg te krijgen en bereken je opbrengst.
voorbeeld
Je bezit een pomp met een opbrengst van 600 L/uur. Hij doet er 40 seconden over om de 5 liter water weg te werken. Doe het volgende:
code:
1
2
3
4
| [Inhoud emmer] / [gemeten tijd in Seconden] = [aantal] ---> [aantal] x [3600 (=seconden in een uur)] = [effectieve opbrengst] dus: 5/40= 0.125 ---> 0.125x3600= 450 L/uur effectief. |
Je kan ook een (elektronische) flowmeter gebruiken, werkt een ongeveer hetzelfde als een watermolen. Hier hangt echter een flink prijskaartje aan.
Hier vind je een leuke discussie over slangdiameters en flowrate: slang diameters voor watercooling: slang diameters voor watercooling.
Je kan uit een aantal soorten slangen kiezen zoals: siliconen, PVC (doorzichtig) en tygon. Siliconen slangen zijn over het algemeen het meest flexibel en zijn ook redelijk rekbaar (mits je ze opwarmt). Ze zijn semi-transparant en redelijk duur.
Doorzichtige PVC slangen zijn wat minder flexibel, zijn helder transparant (ideaal als je gekleurde UV-koelvloeistof hebt) en goedkoper dan silicone. Ook zijn er speciale Tygon PVC slangen die net zo flexibel zo niet flexibeler zijn als silicone en helder transparant zijn.
Hier is nog een interessant draadje waarin de flexibiliteit van de hierboven genoemde slangen wordt betwist. Met dank aan ixl85; kun je hier (Duits) of hier in zijn eigen woorden, uitleg vinden over de voors en tegens van de verschillende soorten slangen.
# De afmetingen van Slangen worden in millimeters uitgedrukt. Een 10/14mm slang heeft dan een binnen diameter van 10mm en een buitendiameter van 14mm, wat logischerwijs neerkomt op een wanddikte van 2mm.
De maten van de aansluitingen bij pompen is wat ingewikkelder. De meeste pompen (o.a. Eheim) beschikken over een aansluiting met inwendig schroefdraad in Inch (bv. 1/2"of 3/8"). Van de (meestal) meegeleverde slangpilaar stukken wordt de buitendiameter aangegeven in milimeter.
# Slangen stevig en veilig bevestigen kan met een slangklem. PVC- en siliconenslang zijn best rekbaar (mits opwarming).
# Bij vele WC merken worden snelkoppelingen gebruikt zoals bij: Asetek, Alphacool en Aquacomputer. Meningen verschillen over dit soort koppelingen. De een loopt ermee weg, de ander verafschuwt ze. Een overzicht door Jfwiet:
Push-in
Bij deze drukt de slang zich vanzelf vast, bij het zoeken naar een slang moet je kijken naar de buiten diameter (je drukt de slang in een gat) en moet je rekening houden dat de wand van de slang niet te dun mag zijn anders drukt deze zich niet vast.
Push-on
De "normale" slangpilaar, deze is in combinatie met een slangklem waarschijnlijk de veiligste. Bij deze pilaar gaat het om de binnendiameter van de slang, deze moet net iets kleiner zijn dan de buitendiameter van de pilaar (je drukt hem er omheen), dikte van de slang is niet heel belangrijk bij deze pilaren.
Screw-in
Bij deze variant duw je je slang over een kleine "normale" slangpilaar om er vervolgens een kapje omheen te draaien waardoor de slang goed vast komt te zitten. Bij deze pilaar moet je rekeninghouden met de buitendiameter (het kapje moet er omheen passen) en de binnendiameter omdat je hem over een "normale" slangpilaar heen drukt.
Altijd ervoor zorgen dat je de slangen juist aanbrengt. Zoals Roamor in "[WC] Het grote waterkoelings topic deel ..." aangeeft, zijn er wat handige tips hiervoor.
# Schroefdraad waterdicht maken kan met een 3 à 5-tal laagjes teflontape. Als extra zekerheid kan je er ook een beetje kit rond smeren, als je de pilaar dan vastdraait wordt die kit geperst tussen je pilaar en het blokje/pomp, en is het dus waterdicht.
[url=]Schroefdraadconversietabel[/]
Conversietabel van veelgebruikte slangmaten
| 1/8" - 3mm |
| 3/16" - 4.5mm |
| 1/4" - 6mm |
| 5/16" - 8mm |
| 3/8" - 9mm |
| 1/2" - 12.5mm |
| 5/8" - 16mm |
| 3/4" - 20mm |
# Een reservoir is niet verplicht, maar is erg handig bij het vullen en ontluchten. Ook kan je je pomp onderdompelen in een reservoir, waardoor de pomp z'n eigen warmte beter kwijt kan en is gelijk een stuk stiller.
Een reservoir is overigens niet zo moeilijk om te maken...
# Zonder reservoir moet je vullen en ontluchten dmv een T-stukje op het hoogste punt te plaatsen. Een T-stukje op het laagste punt is trouwens erg handig voor het leeg laten lopen van je setup.
Kant-en-klare setjes zijn wijdverspreid. Duurdere setjes (> €200) presteren over het algemeen redelijk tot zeer goed. Er zijn ook heel erg goedkope setjes (Poseidon €95), maar daarbij moet je het niet voor de prestatie maar voor de stilte doen.
Round Up 1 April 2006
Zie hier voor een mooie recente round up van 16 verschillende sets.
=> Algemeen bekende populaire oplossing: Asetek
=> Populair voor stilteoplossingen is de Zalman Reserator
=> Een budget oplossing van Thermaltake is de Bigwater 735/745 welke een goede prijs/prestatie biedt, zeker voor de twijfelende beginnende waterkoeler die niet meteen in het diepe wil springen een leuke oplossing.
Op zich hebben peltiers niets met WC te maken, maar omdat het in 99% van de gevallen in combinatie met een WC-systeem wordt gebruikt, ook een stukje hierover.
# Peltiers zijn thermische elementen die de warmte heel snel doorsturen, je krijgt dus een koude en een warmte kant. Uiteraard moet die warme kant goed gekoeld worden, en daarvoor is vloeistofkoeling ideaal. Met luchtkoeling is dat bijna niet te doen, de enorme hittebron kan simpelweg zijn warmte niet snel genoeg kwijt. Tussen beide kanten kan er een verschil van wel 65°C ontstaan.
# Het vermogen dat peltiers maximaal kunnen doorsturen, staat aangeduid (bv. 172W). De peltier trekt wel iets meer stroom dan dat, in het geval van het voorbeeld ongeveer 200W. Je koeling krijgt die 200W + het verbruik van je CPU (60 à 120W) te verduren, geen probleem voor een WC-systeem. Een goede vuistregel is een peltier kopen die minstens dubbel zoveel vermogen aankan dan je CPU uitstaat. Tegenwoordig produceren OC'ed CPU's rond de 100W aan warmte dus een peltier van 200W en hoger is aan te raden als je temperaturen van rond de 15 graden stressed wilt verkrijgen.
# Omdat je onder kampertemperatuur (soms zelfs onder het vriespunt) gaat werken, komt er een vijand om de hoek loeren: condensatie. Dit kan je tegengaan door goed te isoleren, met neopreen en vaseline. Ook is het stroomverbruik van een peltier erg hoog (aangegeven vermogen + zo'n 30%), je hebt er iig een aparte voeding voor nodig. Die kan je kant-en-klaar kopen of zelf bouwen.
Een uitgebreidere Peltier FAQ van onze mede-tweaker Apen-nootjes kan je hier vinden.
# Waterchillers worden langzaam aan steeds populairder om nog lagere temperaturen te verkrijgen en daarmee een betere overclock neer te zetten. Kant-en-klaar waterchillers bestaan wel, maar leveren niet altijd de prestaties die je ervan zou verwachten. De MCW-CHILL 452 van Swiftech bijvoorbeeld koelt het water met 2 peltiers van elk 226W (!) Deze vraagt wel om een 12V @ 34A voeding, not included. Het is echter zo dat je deze bijna €300,- kostende chiller maar beter links kan laten liggen door tegenvallende prestaties en het extreme stroom-slurp-vermogen.
Er bestaan echter genoeg producten die na een kleine aanpassing uitstekend voor je setup te gebruiken zijn. Vaak zie je dat diepvries-kisten, beerchillers en van die Aqua-systems worden omgebouwd tot reservoirs die het water nog verder afkoelen. Het is aan te raden om een normale radiator voor je chilled-waterreservoir te plaatsen, just in case dat je chiller het niet meer trekt.
# Een krachtige waterchiller kan het water beneden kamertemperatuur of zelfs het vriespunt koelen. Dit zorgt al gauw problemen in de vorm van condensatie. De waterdamp die altijd in de lucht aanwezig is koelt dan af op de slangen en waterbloks, water hoopt zich op en gravity takes over.. Dit is zeer hinderlijk en zelfs gevaarlijk! Alles wat zich buiten de waterchiller bevind moet dus goed geisoleerd worden. Meer info over het isoleren van je waterbloks vind je wederom in de Peltier FAQ.
# Normaal water dichtbij en zeker onder het vriespunt stroomt niet zo soepel, vandaar dat je met speciale vloeistoffen moet werken. Water i.c.m. Methanol gebruiken of Ethanol (alcohol) met water (Spiritus dus). Door de alcohol blijft het water langer vloeibaar bij zeer lage temperaturen. Hou wel in gedachte, hoe meer water in de setup, hoe beter de warmteoverdracht is.
Een topic over welke materialen te gebruiken voor een waterchiller-setup is hier al begonnen.
# Enkele voorbeelden van zelfgemaakte waterchillers:
Door Haeg www.haegkoeling.nl
Door quarin [WC] waterchiller
Door Syzzer [WC] Waterchiller in aanbouw
Door Smollys [Waterchiller] Bier koelertje getest
Allereerst een suggestie die nogal eens problemen wil voorkomen:
Schoonmaken van de componenten
Anders dan een "normale" luchtkoeling, vereist het houden van een waterkoelingssetup wat intensiever onderhoud. Door onder andere chemische reacties (lucht met de vloeistof, eventueel door verschillende metalen in het systeem) zal na verloop van tijd een schoonmaak onvermijdelijk worden.
Roamor's aanpak (open for debate
)1. Drainage van het systeem. Zorg hierbij ervoor dat je alle voedingscomponenten hebt ontkoppeld voor je begint.
2. Zodra alle vloeistof is verwijderd, en de componenten (rad, blokjes) zijn gedemonteerd, kan het daadwerkelijke schoonmaken beginnen.
a. Slangen. Indien je van plan bent van UV kleur te veranderen, kun je het beste nieuwe kopen, ik ben hier nog niet succesvol in geweest.
Zo niet, een emmertje warm water, azijn erin (samenstelling heb ik niet veel verschil in kunnen ontdekken, ik doe meestal 1 dopje op een emmer) en even laten weken. Vervolgens neem je een dunne staaf (bv achterkant van een flesselikker), waar je een propje watten op doet, dat je door de slang duwt. Met name algen zullen met deze methode grotendeels verwijderd worden.
b. Rad. Bijzonder lastig zonder de juiste tip. Eerst een paar uur vullen met het schoonmaakmengsel, zodat alles los kan weken (even schudden tussendoor). Neem je pomp en reservoir en koppel die (zo) direct (mogelijk) aan op het rad. In het reservoir doe je vervolgens gedestilleerd water en zet je de pomp aan. Output boven de wastafel oid houden, het zal er hard uitkomen
c. Reservoir. Makkelijkste deel, overal kun je namelijk goed bij.
d. Blokjes. Dit is afhankelijk van de constructie van de blokjes. Zelfgemaakten zijn vaak niet te ontmantelen en kunnen het beste a la het rad worden schoongemaakt. Bij veel complete sets (zoals die van Dangerden en Asetek) zijn ze echter demontabel. Een bijgeleverde inbussleutel krijgt de deksels open. Zorg dat je de zwarte afdichtring niet molt en dat je bij het dichtdraaien de schroeven niet te hard aandraaid. Dit kan scheurtjes veroorzaken in de plastic cover.
Verder verwijderen we de oude koelprut met bijvoorbeeld alcohol, wasbenzine of producten als Akasa TIM Clean. Vervolgens nieuwe aanbrengen.
3. Testen. Om te kunnen controleren of de blokjes weer hun werk kunnen doen, is het verstandig om een "dry-run" te doen, buiten de kast dus. Zonde om dit met je dure kant-en-klare vloeistof te doen (als er nog troep inzit kun je dit naderhand alsnog weggooien), dus gebruik hiervoor gedistelleerd water.
Tot slot: neem er de tijd voor. Overhaaste beslissingen zullen je niet welgevallen. Een slechte "Grote schoonmaak" zal visueel minder zijn (indien je een window hebt) en zal je OC'prestaties doen verminderen.
Mijn pomp ratelt!Geen paniek, dit kan door vier oorzaken komen:
1. Er zit lucht in je systeem. Kleine luchtbelletjes kunnen in de pomp achterblijven en zorgen voor een ratelend geluid.
Oplossing: Keer je pomp ondersteboven en schud deze voorzichtig heen en weer zodat de luchtbellen uit je pomp kunnen ontsnappen.
2. Check of het probleem te verhelpen is door je pomp verder van je harde schijven te plaatsen, zie ook deze post van PilatuS. Indien dit het geval is, kun je overwegen een aparte magnetische afscherming te plaatsen.
3. Je hebt een Eheim 1046/1048 pomp en na oplossing 1 heb je nog steeds hetzelfde probleem.
Oplossing: Dit is een bekend probleem voor deze type pompen. Het schoepen-rad heeft dan geen goed contact met de as en slipt. Op de volgende sites wordt het probleem en oplossing uitgebreid beschreven, het komt erop neer dat je wat teflon om de as moet wikkelen: zie hier.
4. Voor Hydor pompen, door Roamor:
Geïnspireerd door een Eheim mod en naar aanleiding van [rml][ WC]ratel pomp Hydor Pump L20[/rml], wilde ik een duidelijke howto maken voor een schijnbaar veel voorkomend euvel. De ratel ontstaat waarschijnlijk door de hoge temps in je WC, waar de meeste aquarium pompen niet tegen kunnen op de lange termijn.
Ten eerste draaien we de voorkant van de pomp eraf om de draaiende zaken te onthullen. De magneet zal lichte weerstand bieden.
Vrij simpel:
Asje, magneet, schoepje en dopjes. De as lijkt mij van betere kwaliteit dan de Eheim variant en is dus minder fragiel.
Eheim pompje.
Ten eerste trekken we aan de dopjes om de as vrij te maken.
Vervolgens moeten we het schoepje verwijderen. Dit gaat niet erg makkelijk als je de beste manier niet weet. De volgende manier is imho het makkelijkst:
Duimnagels tegen het witte schoepje zetten, en met de wijsvingers het zwarte gedeelte naar je toe drukken.
Bij de Eheim kun je het witte gedeelte indrukken.
Enkele laagjes (twee a drie) om de speling te minimaliseren:
Zorg ervoor dat je niet het gat voor de as dicht-taped. Bovendien moet je erop letten dat je niet teveel teflon aanbrengt. Dit kan tot gevolg hebben dat de pomp moeite kan hebben met opstarten.
Eheim pompje
Het terug monteren kunnen we zelf wel verzinnen neem ik aan?
Nog een externe link met duidelijke uitleg
klik Die temperaturen zijn veel te hoog!Eerst dit: temperaturen (stressed) rond de 40-45° op een OC'ed CPU zijn goed mogelijk! Denk je van niet, kijk dan hieronder.
Negen op de tien keer wordt dit veroorzaakt door een waterblok dat niet strak genoeg op de core zit. Draai die bouten net even wat strakker aan waardoor er beter contact onstaat, wat de warmteoverdracht weer ten goede komt. En wel een beetje koelpasta er tussen stoppen uiteraard.
Nog steeds een kokende CPU? Check of de watertemperatuur overdreven warm is. Dit zou kunnen betekenen dat de radiator moeite heeft om de warmte kwijt te raken. Als je een uitgebreid WC systeem hebt (CPU/GPU/NB) kan een standaard (kleine) radiator niet voldoende zijn. Vervang deze, of plaats een radiator extra om zo meer koeloppervlak te creëren.
Ook de pomp kan een rol spelen: veel bochten/kniestukken en sommige koelblokken zorgen voor veel weerstand in het systeem. Niet alle pompen kunnen dan genoeg druk generen om deze weerstand te overkomen met het gevolg een trage flow. Sommige blokjes vragen juist weer veel waterflow om goed te koelen en kunnen derhalve niet de CPU koel houden. Voorkom scherpe bochten en liefst geen knie-bochten in het systeem en zorg voor een pomp met genoeg power.
Is het nog niet opgelost? Dan kan het zijn dat de tempsensor brak is. Niet alle moederborden/software kunnen de tempsensor van de processor goed uitlezen. Een BIOS-upgrade of vernieuwde software versie kan uitkomst bieden.
Lekkende O-ringen.Ervaring van ixl85 in "[WC] Het grote waterkoelings topic deel ...", over de Tank-O-Matic of Coolplex reservoirs.
Werkwijze:
Draai de kant met de lekkende O-ring van je reservoir af.
Droog je dop goed, haal de O-ring er af en droog deze ook.
Ga vervolgens met je nagels door de schroef-groeven om deze goed droog te krijgen.
Doe het zelfde op de plek waar de O-ring zat.
Doe vervolgens het zelfde bij je reservoir. Maak hier dus alles schoon en droog en vooral de schroef-groeven waar vaak het water in blijft haken.
Doe de O-ring weer terug op de dop en schroef het geheel terug op zijn plaats (wel goed aandraaien).
Oké, maar hoe zaag ik nu een mooi gat in mijn kast?Daarvoor kun je gebruik maken van de templates die je kunt vinden in de open dir van ixl85: klik. Hier geeft hij nog wat nadere toelichting erover. Algemene vragen over het zagen van windows of blowholes, kun je hier vinden, in de FAQ van het Casemodding Forum.
Zuigen of Blazen?Bij heatsinks blazen, bij een radiator zuigen. Omdat blazen een geconcentreerde richting heeft, is blazen dus erg effectief is om een bepaalde plek te koelen, zoals bij heatsinks het geval is.
Heb je echter een radiator, wil je dit juist niet, omdat je zoveel ruimte op je rad wilt benutten. Elke fan heeft in het midden een "deadzone", waar je dus geen gebruik maakt van de koelcapaciteit van je rad. Zuigen is dan het beste kwaad, omdat aangezogen lucht van meer kanten kan komen dan de stroomrichting van blazen.
Het beste is om je fans iets van je radiator af te monteren, zodat je de deadzone laat verdwijnen en de ruimte ertussen op te vullen met een shroud.
Er zijn verschillende tweakers die zelf onderdelen van hun setup hebben gemaakt. Zo loopt er een topic over home-made waterblokjes.
klik
klik
search!
Ook maken (vooral casemodders) hun eigen reservoirs. Hier een klein verhaaltje over hoe je dat kunt doen.
Eerst moet je een ontwerp maken. Daarna moet je het natuurlijk uitwerken. De meeste mensen doen dit van plexieglas. Dit valt overal wel weg te halen. Voor buizen kun je het best kijken bij: www.bouwplastics.nl.
Als je wat hebt gevonden en thuis hebt kun je verder gaan. Eerst moet je de boven en onderkant van de buizen afvlakken en schuren. Dit kan het beste met een schuurmachine. Vervolgens maak je de doppen. Hierin tap je het draad. Meestal is dit G1/8 of G1/4. G staat voor "Gas" dus als je op zoek bent naar zo'n tap vraag dan naar een gastap.
Dan moet je het geheel in elkaar lijmen. Hier heb je speciale lijmen voor. Goed klemmen is een must.
Daarna heb je dan iets wat op dit kan lijken.
Je kunt nog houders maken of er LED's inmaken oid. Als het lekt, moet je op de plaatsen waar het lekt (wss bij de doppen net door een spleetje) wat extra lijm smeren. Wss heb je dan niet recht genoeg geschuurd. Vul het gat op met lijm totdat je zeker weet dat het goed zit.
Dit was een test van mij om te kijken wat het teweeg bracht. (filmpje)
klik voor filmpje!
En het resultaat in de kast.
Zoals je ziet kun je goede resultaten behalen zonder dat het veel kost (dit kostte mij €10,-).
Nog een aftekenplaat voor radiatoren.
Heb je dit allemaal gelezen en je vraag is nog niet beantwoord? Stel ze gerust. Onderbouwde vragen behandelen we graag.
Op-en-aanmerkingen, foutjes en aanvullingen voor de SP kun je naar mij PM'en.
Mogen er nog vele volgen
[Ervaringen] Waterkoeling en onderdelen/setjes
Deel 2
Show je waterkoeling!
watergekoeld.nl
Link met vergelijking verschillende soorten toevoegingen.
Met dank aan alle voorgaande posters voor de goede SP.
[ Voor 10% gewijzigd door TEAMIKKE op 23-06-2008 19:44 ]
/u/176730/crop6777b69b0e199_cropped.png?f=community)
:strip_exif()/u/172048/avatar124233_2.gif?f=community){kind=avatar}
Negatieve eigenschappen:
Positieve eigenschappen:
:strip_icc():strip_exif()/u/64029/crop5b4e6ed3481f4_cropped.jpeg?f=community)
/u/179168/bart_avatar_60.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/64812/Pink_Menace.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/110145/coolfris.gif?f=community)
)
:strip_exif()/u/96401/konijntjebovennognogkleiner.gif?f=community)
Mijn probleem heeft helemaal niks met mijn mod te maken /u/161671/269e4805d60917f22c3872de8f8fcd0e-d33ige3__1__360.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/222525/images.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/182304/texaco%252060x60.jpg?f=community)
het verdween gewoon, komt waarschijnlijk door de zon, teminste dat had ik ergens gelezen....
? Ik wil niet weer zo gen**id worden als dat ik eerst werd.. is er iemand met fotos van zijn setup met dat groene dye? 
. tenzij iemand weet welke goed is van aquatuning, zolang het maar niet die Dangerden UV dye is want die is naar mijn weten na een tijd schadelijk.
