Je ziet hier het probleem met het toelaten van autoritaire partijen tot het bestel, de problemen beginnen nu pas ook al heeft het traditionele midden krappe een meerderheid.
De afgelopen decennia heeft dit in het voordeel van de VVD uitgepakt, de PVV verkleinde de electorale ruimte qua zetelaantal , waardoor de VVD bijna altijd onmisbaar was in formaties en dus boven z'n gewicht kon boksen qua invloed op het beleid.
Alleen is het probleem dat als je zulke autoritaire partijen toelaat en ze kunnen in toenemende mate electorale invloed uitoefenen ook op andere rechtse partijen zoals de VVD (maar ook het CDA), dan gaan kiezers verlangen dat beloftes ook waargemaakt worden. Doe je dat niet, dan stappen de kiezers over naar autoritaire partijen.
En dat is de valkuil, het toelaten van autoritaire partijen kan initieel qua electorale strategie heel cynisch gunstig zijn, maar het effect is qua tijdsduur altijd beperkt.
Je ziet nu dezelfde problematiek als met Weimar vroeger, de autoritaire partijen bewegen hard naar rechts en zetten zich af tegen het politieke midden, te beginnen met centrumlinks (en dat is ook de valkuil, men denkt dat men alleen tegen links is, het is alleen de eerste op de lijst omdat het laagdrempelig is). De achterban van rechts wordt in toenemende blootgesteld aan dat frame en beweegt ook mee naar rechts. Traditionele rechtse partijen moeten dan een keuze maken, bewegen ze mee dan worden ze zelf ook steeds autoritairder, doen ze dat niet verliezen ze kiezers.
Het toelaten van autoritaire partijen verwordt dus automatisch van mechanisme tot garantie voor regeringsdeelname en macht, tot een existentiële crisis voor de ideologie van rechtse partijen.
Dit probleem is niet weg met de huidige verkiezingsuitslag. Voor de VVD geld nog steeds dat de strategie zit op een autoritaire koers en meegaan in het frame van autoritaire partijen om zich af te zetten tegen centrumlinks. Maar hetzelfde geld in principe voor JA21, die partij is gekozen voor een autoritaire agenda, als ze die niet kunnen uitvoeren zijn er 3 andere partijen die klaar staan om de zetels over te nemen (BBB/FvD/PVV).
JA21 weet dat een compromis met wat maatregelen op asiel en symboolwetgeving op asiel een electorale nederlaag of zelfs existentieel bedreiging is als BBB/FvD/PVV de overton window inmiddels al veel verder hebben verschoven naar autoritaire maatregelen zoals bijvoorbeeld deportaties.
Het is dezelfde reden waarom de PVV uit het kabinet is gestapt, als je gaat regeren moet je leveren, doe je dat niet dan open je ruimte voor de electorale concurrentie. En dat is het probleem in Nederland, als het alleen de PVV was het misschien minder problematisch, maar 4 autoritaire partijen versterken elkaar in de beweging naar autoritair beleid.
Dus persoonlijk zie ik een coalitie met JA21 niet gebeuren en als het gebeurd zal het niet stabiel zijn, JA21 zal onder gigantische druk van de andere autoritaire partijen komen te staan. Hetzelfde geld voor de VVD.
Daarnaast ligt persoonlijk de focus te veel op het automatisme dat D66 en CDA met de VVD automatisch zonder veel problemen zouden kunnen formeren, maar daarentegen GL/PvdA het moeilijkste probleem is. Ik denk persoonlijk dat D66 en CDA Rutte IV nog niet vergeten is toen de met kabinet dat viel op de achteraf
niet kloppende cijfers van de "nareis op nareis" standpunt van Yeşilgöz.
Zoals gezegd, wat geld voor JA21 geld ook voor de VVD, als die electorale druk ervaren krijg je een instabiel kabinet. D66 heeft traditioneel een van de meest vluchtigste kiezersgroepen achter zich, als die tevens fors dalen kan dat tevens bijdragen aan de instabiliteit.
De sleutel rol van het huidige politieke landschap ligt wederom bij de VVD, gaat de partij verder op de autoritaire koers of keert het terug naar het midden. Een coalitie met GL/PvdA zie ik dan ook niet gebeuren zolang er geen significante koerswijziging komt naar het midden. Alleen dan krijg je een coalitie die het misschien 4 jaar gaat uithouden. Bij elke ander scenario denk ik dat we weer vervroegd naar de stembus mogen, met mogelijk weer een verder beweging naar autoritair.
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert