Artikel vandaag in Trouw over hoe de rechtsstaat en diverse Hoge Colleges van Staat verdacht worden gemaakt door voornamelijk rechtse en uiterst rechtse politici. Enkele quotes.
https://www.trouw.nl/poli...-de-rechtsstaat~ba1cdb67/Dat de grootste partij van het land stelselmatig de rechtsstaat aanvalt, is bijna geen nieuws meer. Het probleem is groter dan dit. Deze week werd dat opnieuw duidelijk toen de Nederlandse Orde van Advocaten (Nova) zijn analyse presenteerde over de verkiezingsprogramma’s. Politieke partijen zoeken in toenemende mate de grenzen van de rechtsstaat op en gaan daar geregeld overheen.
Waar rechts-liberale partijen vaak pleiten voor een terughoudende overheid (denk aan klimaatwetgeving) is de bemoeienis op het gebied van de rechtsstaat enorm, analyseert de Nova.
De aantasting is een geleidelijk proces en vindt al veel langer plaats, constateren experts. In 2015 toen Urgenda de klimaatzaak won van de staat, klonk er al kritiek op de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Onder het demissionaire kabinet-Schoof kwamen grondrechten nog meer onder een vergrootglas te liggen. Er werd een document opgesteld om de uiterst rechtse PVV te dwingen binnen de grenzen van de rechtsstaat te handelen.
Dat lukte niet, is al veelvuldig geconstateerd. Maar waar is het fout gegaan? In hoeverre is de rechtsstaat het afgelopen jaar concreet aangetast? Een analyse aan de hand van voorbeelden.
quote: Raad van State
Adviezen zijn vaker kritisch en ministers, ook van voorgaande kabinetten, nemen niet alles over. Maar wat deze kabinetsperiode opvalt is dat adviezen niet meer serieus worden genomen, zegt Michiel van Emmerik, hoofddocent staatsrecht aan de Radboud Universiteit.
De voorbeelden onderschrijven volgens Van Emmerik dat er nonchalant wordt omgegaan met een grondwettelijk orgaan. “De Raad van State, de Ombudsman en de Rekenkamer zijn hoge colleges van staat, verankerd in de Grondwet. In een rechtsstaat neem je die adviezen op z’n minst serieus”, zegt Van Emmerik.
Niet alleen adviezen leggen bewindslieden naast zich neer. De Raad van State als zodanig wordt ter discussie gesteld.
quote: ondermijning BBB van de RvS
Dit soort kwalificaties noemt Van Emmerik ‘schadelijk’ en een aantasting van de rechtsstaat. In het verleden is er volgens de staatsrechtdeskundige ook wel gediscussieerd over de Raad, bijvoorbeeld over de positie van de bestuursrechtspraak. Maar de aanvallen van de laatste tijd hebben een ander karakter, concludeert ook de Nederlandse Orde van Advocaten. ‘Als politieke partijen stellen dat de rechterlijke macht politiek gekleurd is, doet dat afbreuk aan het gezag van de rechtspraak.’
quote: Rechters
Kritiek op uitspraken van de rechter klonk het afgelopen jaar vaker. De Amsterdamse rechtbank, advocaten en officieren van justitie schreven een gezamenlijk opiniestuk in De Telegraaf waarin ze waarschuwden voor het ondermijnen van de rechtsstaat. ‘De rechtspraak wordt steeds vaker afgedaan als ‘ook maar een mening’’, schrijven ze. ‘Kritiek van politici op rechterlijke uitspraken ondergraaft het vertrouwen van burgers in onafhankelijke en onpartijdige rechters.’
quote: Media
Uitgebreide interviews waarin hij kritische vragen zou moeten beantwoorden deed en doet hij nooit. Hij noemde journalisten ‘tuig van de richel’ en nam die uitspraak nooit terug.
De afgelopen anderhalf jaar werden media vaker verdacht gemaakt. Onder andere door BBB-Kamerleden. Claudia van Zanten stelde Kamervragen over de Gaza-berichtgeving van de NOS. Die ‘zou te veel naar één kant leunen’, terwijl de ombudsman van de omroep eerder al concludeerde dat de berichtgeving ‘meer in balans is dan een deel van het publiek denkt’.
…
Dit soort uitspraken schaden de rechtsstaat, vindt Michiel van Emmerik. “Een discussie over de vraag of er bezuinigd moet worden op de publieke omroep, lijkt me volkomen legitiem, maar dat een Kamerlid bepaalde berichtgeving in twijfel trekt, vind ik ingewikkeld. Er wordt twijfel gezaaid over het bestaansrecht van de onafhankelijke journalistiek.”
quote: Wob/Woo
Ook nam de Kamer afgelopen jaar verschillende moties aan om de Wet Open Overheid (Woo) in te perken, terwijl dit kabinet juist beloofde om transparanter te zijn, gelet op de toeslagenaffaire. De moties, afkomstig van Van der Plas, hadden vooral tot doel om veehouders te beschermen.
quote: Internationale verdragen
“Verdragen zijn er niet voor niets”, zegt Van Emmerik. “Vaak wordt gesuggereerd dat de bescherming doorslaat. Ik vraag me dat af.” Het EVRM garandeert een minimum niveau van mensen- en burgerrechten van alle inwoners van landen die zijn aangesloten bij het Verdrag. En het stelt inwoners in staat om rechten en ‘fundamentele vrijheden’ te laten toetsen door een rechter van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.
…
Wat Van Emmerik stoort in de discussie is dat er al heel veel flexibiliteit is binnen het Verdrag. “De meeste klachten die het hof behandelt, worden niet ontvankelijk verklaard of afgewezen. Dat vergeten veel politici.” Van Emmerik heeft ook principiële bezwaren tegen het constant ter discussie stellen van het EVRM. “Het is een groot goed dat mensenrechten ook op internationaal niveau worden gewaarborgd. Nu wordt gedaan alsof het EVRM alles tegenhoudt. Dat is niet het geval. Ik vind het rechtsstatelijk gevaarlijk als je zulke verregaande voorstellen doet en het EVRM buitenspel zet.”
quote: Antifa
“Echt gevaarlijk”, zegt Emmerik. “Duidelijk geïnspireerd op het Amerika van Trump. Het is totaal onduidelijk wie antifa vertegenwoordigt en het tast het legaliteitsbeginsel, één van de fundamenten van de rechtsstaat, aan.” Bovendien, merkt veiligheidsdienst NCTV al langere tijd op, vormt extreem-rechts een veel groter gevaar.
Natuurlijk, zegt Van Emmerik, het is maar een motie en de Kamer gaat niet over wie wel of niet op een terreurlijst komt. Maar het sentiment is duidelijk. Een grote mate van symboolwetgeving. Dat zag Van Emmerik afgelopen jaar vaker.
Dus. Ik zeg het nogmaals; laten we ons nou eens niet opjutten door uiterst rechts en in een vlaag van blinde woede en verstandsverbijstering alles wat we na WO2 bevochten en opgebouwd hebben, met reden, afbreken. Ik kan niet genoeg benadrukken hoezeer deze nationale én internationale rechtsorde óók ter bescherming van onszelf is. Dat geldt al helemaal voor een klein landje als Nederland.
En dan hebben we natuurlijk ook nog Yesilgoz & Bontenbal die de bevindingen van de NOvA (wetenschappelijk gestoeld) afdoen als “ook maar een mening”. Waarmee ze feitelijk het gelijk van de bevindingen van de NOvA bevestigen. Dat zien we op T.net ook. Zeer gevaarlijke trend, wederom.
Lees vooral het gehele artikel.