Het is een grote ergernis van mij, sinds begin deze eeuwwisseling met de opkomst van het populisme zijn verkiezingscampagnes steeds minder inhoudelijk geworden.
Probeer het maar eens na te gaan wat de inhoudelijke beleidsthema's zijn geweest van de kabinetten afgelopen 20 jaar. Waren dat überhaupt campagne thema's, en zijn die thema's überhaupt bereikt tijdens regeerperiodes.
Als je kijkt naar de staat van Nederland, dan is het beleid op bijna alle terreinen in een staat van permanente crisis, zoals de woningmarkt, de zorg, onderwijs, etc. Maar omdat we een democratie zijn volgt daaruit dat dit een bewuste keuze geweest moet zijn van de kiesgerechtigde bevolking.
Maar als we democratisch kiezen, waarom zijn we dan toch permanent ontevreden met het beleid in Nederland?
Er zijn veel aspecten op die vraag, maar de belangrijkste is imho dat we het in Nederland niet meer hebben over hoe we problemen willen oplossen en vervolgens die beleidskeuzes ook nauwelijks onderdeel zijn van het debat.
Maar er zit wel degelijk een ideologische keuzes achter het beleid de afgelopen 20 jaar, alle crisis die we nu meemaken zijn direct gevolg van bewuste politieke keuzes. Soms zit het zo direct op dat het bijna bijzonder is
dat het besef niet doordringt:
Op 5 november 2012 werd Blok minister in het kabinet-Rutte II. Hij werd als minister zonder portefeuille belast met Wonen en Rijksdienst. Hij was onder meer verantwoordelijk voor het onderbrengen van het voormalige Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, dat in 2010 formeel was opgeheven. Blok zei hierover: "Ik ben de eerste VVD'er die een heel ministerie heeft doen verdwijnen!". Na zijn aftreden omschreef Blok de woningmarkt als draaiende als een zonnetje en het woningmarktbeleid als af.
Was dat überhaupt een campagne thema, was Nederland het in meerderheid gewoon eens dat de woningmarkt af was? En we kijken ook niet of nauwelijks meer terug op dit soort beslissingen. Dezelfde partijen dit beleid uitvoerden, maken zich nu hard voor het tegenovergestelde. Wat zorgt ervoor dat zoiets überhaupt geloofwaardig is?
In mijn ogen zijn vooral de media/journalistiek hierin hoofdschuldige, kritische en onafhankelijke journalistiek heeft plaatsgemaakt voor steeds meer opinie programma's. Waarbij de opinie een duidelijk sturende partijdige rol vervuld richting de consument. Je consumeert opinie om overtuigd of bevestigd te worden in bepaalde politieke partij of stroming, zonder dat die opinie kritisch is of die keuze wel aansluit bij de wensen.
Maar het absolute dieptepunt de afgelopen 20 jaar zijn toch wel de televisiedebatten, die worden ingericht als een soort show waarin de inhoud van te voren geen enkele kans krijgt. Alles is qua vorm gericht op soundbites en vibes, het is dan ook geen wonder dat populistische politici zich hierin als een vis in het water voelen.
Het kernprobleem hierin is dat de media niet democratisch zijn en zelf ook niet gecontroleerd worden en ze elkaar ook nauwelijks controleren. Hoe onze verkiezingen verlopen wordt deels bepaald in redactiekamers en door niet verkozen journalisten en opiniemakers.
Ik heb het wel eens eerder voorgesteld, maar ik denk dat het verkiezingsproces zelf ook democratisch behoort te zijn. D.w.z. richt en organisatie op die onafhankelijke debatten organiseert en informatie aanlevert die vervolgens gecontroleerd wordt door democratische gekozen toezichthouders. Burgers kunnen dan bijvoorbeeld ook stemmen op de thema's die ze uitgelicht en behandeld willen zien.
D.w.z. het eigenaarschap van verkiezingsproces moet van grotendeels privaat naar publieke en democratisch.