Onze maatschappij is zo ingericht dat we democratische middelen hebben voor het oplossen van problemen die we als individu of kleine groep niet kunnen oplossen. Hulp en ondersteuning bij opvoeden is hierom ook deels ook een taak van onze democratische overheid.
Ik heb elders wel eens het verhaal aangehaald hoe IJsland de jeugd van de drank en drugs heeft gekregen:
Jongeren van drank en drugs afhouden: IJsland lukt hetDat was twintig jaar geleden wel anders. Toen gebruikten IJslandse jongeren juist vaker alcohol, tabak en cannabis dan jongeren in de rest van Europa. Maar door een brede maatschappelijke aanpak wist IJsland die trend te keren. De nieuwe aanpak is een combinatie van wetgeving, maatschappelijk bewustzijn, het bieden van alternatieven en betrokkenheid van ouders.
Nog belangrijker is preventie. En dan gaat het niet om vertellen hoe slecht drinken of blowen is, want dat werkt amper. "Ouders zijn de belangrijkste preventieve factor in het leven van kinderen", zegt Jón Sigfússon van de Universiteit van Reykjavik.
Ook zagen de onderzoekers dat kinderen die aan buitenschoolse activiteiten deden veel minder aan de drugs gingen. IJslandse jongeren worden sindsdien voortdurend beziggehouden. Vooral door veel te sporten.
De gemiddelde tiener sport drie tot acht keer per week. Gemeenten stimuleren het sporten door de bouw van enorme sportcomplexen. Ook krijgt ieder kind per jaar een cheque van 450 euro om het sporten mee te betalen.
Van ouders wordt verwacht dat ze zich committeren aan de aanpak. In overeenkomsten wordt afgesproken dat er uniforme regels gelden voor jongeren, zoals toezicht op feestjes.
Ook geldt er in het land een avondklok voor pubers: in de winter moeten ze voor 22.00 uur binnen zijn en in de zomer voor middernacht. Ouders surveilleren rond scholen om hangjongeren op te sporen.
Dit is imho typisch hoe een democratische samenleving behoort te werken. Burgers en overheid lossen problemen samen op, de overheid stelt regels en kaders in samenwerking met de burgers die ook een stuk uitvoering en eigen verantwoordelijkheid op hun zich nemen.
Maar die kaders en regels van de overheid zijn wel essentieel: er is een verbod op reclame en verkoop op alcohol en tabak voor tot 20 jaar in IJsland. En de overheid faciliteert beleid richting de jeugd.
Ik ben eens dat ouders hun rol moeten pakken, maar regels en wetgeving zijn daarbij (imho) een cruciale factor. En dat is een element wat verloren is gegaan in de Nederlandse samenleving door decennia lang individualisering en (neo)liberaal beleid, zulke beleid heeft een keerzijde.
Partijen zoals het CDA beloven al decennia een terugkeer van deze burgermaatschappij met een breed maatschappelijk middenveld, maar dat gaat regelrecht in tegen het beleid dat juist gericht is op centralisering van macht zonder inspraak en invloed van burgers.
Dit zag je ook terug aan de oproep van Balkenende destijds voor normen en waarden, dat waren loze woorden omdat de bijhorende infrastructuur van de burgermaatschappij niet meer bestond, mede ook door het toedoen van dezelfde CDA in jaren 80 onder Lubbers. Hetzelfde zie je met andere hete hangijzers zoals criminaliteit, overlast, asociaal gedrag, integratieproblematiek, etc, veel van deze problemen kunnen we niet meer structureel oplossen. Dat terwijl kiezers/burgers dat wel verlangen. Zo krijg je juist de verkeerde incentives die kunnen leiden tot het tegenovergestelde van de burgermaatschappij, naar meer autoritaire politiek waarbij burgers het verliezen van al hun macht riskeren
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert