devriesjande schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 17:53:
[...]
Als er in de groepenkast een krachtgroep is geplaatst dan is er niets onduidelijk aan. En de mogelijkheid om de kookplaat lokaal te kunnen scheiden was vroeger volgens artikel 168 van de NEN 1010 verplicht. Ik weet niet of dat nog zo in de huidige NEN 1010 staat.
Een verwijzing naar de NEN 1010, 2e druk, uit 1962. Dat zie je niet vaak! Daarin stond inderdaad, zij het omslachtig, dat 't ding moet kunnen worden gescheiden en dat dat met een stopcontact kan:
"Verbruikende toestellen, lampen uitgezonderd, moeten elk met een afzonderlijke schakelaar in alle polen of fasen en de nul kunnen worden uitgeschakeld. Deze bepaling geldt [...] niet: [...] c. voor verbruikende toestellen die zijn aangesloten door middel van stopcontacten met een nominale stroom van ten hoogste 25 A."
Artikel 168.1 is in de NEN 1010:1984 overgegaan in bepaling 462.12 waarmee deze voorwaarde overeind bleef. Deze Nederlandse bepaling werd in de NEN 1010:1996 genummerd 8.462.108.
Maar per NEN 1010:2005 is deze bepaling vervallen en verhuisd naar blad 37 van de NPR 5310. Daarin wordt verwezen naar bepaling 132.10 van de NEN 1010, die enigszins onduidelijk was verwoord:
"Scheiders moeten aanwezig zijn [...] elektrische installaties, stroomketens of afzonderlijke toestellen [...]"; ik heb "of" vetgedrukt, omdat het daardoor, in tegenstelling tot wat eerder in de NEN 1010 stond, toegestaan lijkt om ook anders dan afzonderlijk per toestel in een scheidingsmogelijkheid te voorzien. Dat blijkt ook zo te zijn:
In de NPR 5310 staat weliswaar
"Op grond van 462.1 [...] Dit houdt in dat alle elektrische toestellen, [...] elk afzonderlijk kunnen worden geschakeld en gescheiden", maar zoals zo vaak week de NPR 5310 al snel af van wat er (inmiddels) werkelijk in de NEN 1010 stond, want daar stond, en staat nog steeds (nu als 462.2), een cruciale toevoeging bij:
"Mits de bedrijfsomstandigheden dit toelaten mag een gemeenschappelijke voorziening voor het scheiden van een groep stroomketens zijn toegepast" wat de mogelijkheid geeft om voortaan een centrale scheider te gebruiken, bijvoorbeeld gewoon de installatieautomaat van een groep. In een woonhuis zullen "de bedrijfsomstandigheden" dat immers heus wel toelaten.
Ook in de NPR 5310:2017 is die zin dat 't per afzonderlijk toestel zou moeten, wat dus niet overeenkomt met wat in de NEN 1010 staat, nog steeds te vinden. Er staat t.o.v. een eerdere versie wel een nieuwe zin bij:
"Indien verbruikende toestellen gezamenlijk worden gebruikt, mogen deze ook gezamenlijk worden geschakeld en gescheiden." Dat lijkt me nog steeds geen goede weergave van wat er in de NEN 1010 staat. Als een apparaat überhaupt niet wordt (of hoeft te worden) gebruikt, wordt ie dus niet gezamenlijk gebruikt, maar laten de bedrijfsomstandigheden het wel toe dat 't ding een tijdje buiten werking is.
Enfin, terug naar die oorspronkelijke bepaling uit het oude rode boekje. Stond in artikel 168 nou echt dat een kookplaat lokaal moet kunnen worden gescheiden? Nee! Het ding moest weliswaar met een stopcontact of schakelaar kunnen worden gescheiden, maar dat hoefde al niet lokaal. Zelfs in 1969 voldeed een scheidende groepsschakelaar dus al voor dit doel, als er maar één toestel op aangesloten was. Lokaal kunnen scheiden ("in de naaste omgeving van het toestel") hoefde, voor zover ik zo vlug in de NEN 1010:1969 heb kunnen vinden, alleen voor neontoestellen.
Het verschil tussen toen en nu is dus, ondanks de diverse wervelingen van de norm sinds dien, vooral dat je nu bij meerdere toestellen op de kookgroep nog steeds geen afzonderlijke scheiders of stopcontacten nodig hebt terwijl dat vroeger wel moest.