CVTTPD2DQ schreef op vrijdag 29 december 2023 @ 15:48:
En gedeeltelijk komt dat omdat het democratisch proces is kortgesloten door een groeiend web van internationale verdragen die de Nederlandse regering - ongeacht de verkiezingsuitslag - committeren aan bepaald beleid.
Dat raakt ook wel aan wat het sovereignty trilemma genoemd wordt, zie
Political trilemma of the world economyThe political trilemma of the world economy is a concept created by economist Dani Rodrik to capture the trade-offs that governments faced in their responses to globalization The trilemma holds that "democracy, national sovereignty and global economic integration are mutually incompatible: we can combine any two of the three, but never have all three simultaneously and in full." According to Rodrik, states embraced globalization and national autonomy in the late 19th century, but sacrificed democratic decision-making In the post-World War II period, states sacrificed globalization while embracing democracy at home and national autonomy. The trilemma suggests that the backlash against globalization in the last few decades is rooted in a desire to reclaim democracy and national autonomy, even if it undermines economic integration
D.w.z. nationale soevereiniteit van democratieën neemt af hoe meer democratische landen inzetten op globalisering. Vanzelfsprekend is hierin de EU ook democratisch, maar ook de EU zelf kiest ook voor globalisering.
Aansluitend bij het onderwerp, nog wat meer duiding van enkele politicologen:
2023 werd gedomineerd door onvrede van kiezers„De grootste misvatting is om te denken dat een partij het recht heeft om te besturen omdat het een kwart van de stemmen kreeg”, zegt Armen Hakhverdian, universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. „En dat het ondemocratisch zou zijn als de PVV niet zou besturen.” Democratie op die manier uitleggen, vervolgt hij, „is heel erg beperkt en schadelijk”. Dat driekwart van de kiezers op andere partijen heeft gestemd, is volgens hem „óók een signaal.”
In zijn colleges leert hij studenten dat de democratische rechtsstaat steunt op twee pilaren: de ene gaat over soevereiniteit en belangenbehartiging van het volk, de ander over constitutionalisme. „Die twee staan soms op gespannen voet. Je wilt niet dat niks meer mag vanwege de grondwet, maar ook niet dat alles maar mag omdat democratisch gekozen partijen het willen.” Na de verkiezingen, ziet Hakhverdian, „is de naald uitgeslagen naar de ene pilaar: het volk heeft gesproken. De rechtsstatelijke pilaar wordt gezien als obstakel, als iets dat plannen tegenhoudt in plaats van een bescherming voor ons allemaal”.
De hardnekkige misvatting volgens zijn collega Sarah de Lange, die gespecialiseerd is in populisme en radicaal-rechtse partijen: „Het idee dat je populistisch radicaal-rechtse partijen electoraal klein kunt krijgen door aandacht te besteden aan hun thema’s en door in hun richting te bewegen qua standpunten”. Het is een idee dat ze bij alle traditionele partijen ziet, in de campagne van de afgelopen verkiezingen vooral bij de VVD, eerder bij CDA en PvdA. De Lange: „We weten al twintig jaar uit de wetenschappelijke literatuur dat zo’n accommoderende strategie niet werkt. Wat wel werkt is om vanuit je eigen gedachtegoed nadenken over de maatschappelijke vraagstukken die voorliggen, dus een sociaal-democratisch of een conservatief-liberaal antwoord formuleren op immigratie of op tekorten op de woningmarkt.”
Alle 3 de observaties zijn al wel eens langsgekomen, zeker het laatste punt is wat mij betreft opvallend dat het nu telkens terugkomt. Partijen die denken te kunnen profiteren van extremisme, verliezen het uiteindelijk van het extremisme.
Het is imho alleen niet zo dat ze dan het onderwerp migratie kunnen negeren, zie:
Migratieoplossingen – of anders radicaal-rechts aan de machtIn die landen zien veel kiezers problemen op gebied van immigratie. Ermee eens of niet, politici moeten daar wat mee. Bieden ze geen oplossingen voor problemen die kiezers zien, dan worden ze op den duur vervangen. Zo werkt een democratie. Die problemen moeten wel worden aangepakt met inachtneming van wetten en verdragen. Zo werkt een rechtsstaat. Maar worden ze niet aangepakt, dan stemmen velen desnoods op een politicus die het met de rechtsstaat niet zo nauw neemt.
De overlevingsstrijd van partijen en democratie is niet alleen zichtbaar in Frankrijk, maar ook – zij het in mindere mate – in Nederland. In ons land is al zeker dertig jaar een fors deel van het electoraat uiterst kritisch over immigratiebeleid. In 2002 mondde een verhit debat hierover uit in een verschuiving naar rechts.
Wat leverde die verschuiving op? Verrechtsing op tal van terreinen, terwijl immigratiekwesties bleven liggen.
Bovenstaande verklaart ook waarom migratie door partijen op centrum-rechts wordt toegeëigend, het is een middel om one-issue stemmers te kunnen aanspreken zodat de politieke standpunten die men belangrijker vind kan uitvoeren. Dat terwijl migratie niet per se verbonden is met andere ideologische standpunten op rechts.
Maar doordat centrum-rechts het alleen gebruikt, maar niet levert, verschuift het electoraat vanzelf naar de flanken, zoals ook in het artikel wordt betoogd:
Maar als immigratiezorgen onvoldoende serieus worden genomen, trekken kiezers uiteindelijk de conclusie: tijd voor een andere partij. In bijvoorbeeld Italië en Zwitserland is een anti-immigratiepartij al de grootste op rechts.
Alle opties liggen op tafel. Want wordt de kiezer op dit vlak niet tevredengesteld, zo beseffen die politici, dan worden ze weggestemd. De tijd dringt, hun achterban slinkt. Die achterban kiest steeds vaker voor anti-immigratiehaviken als Le Pen, Orbán of Trump. En het is maar de vraag hoe veilig de democratie in hun handen is.
Het kernprobleem is in mijn ogen dat in het migratie en integratie debat er bijna geen aandacht is voor het menselijk gedragsaspect hierin, zoals hoe mensen zich gedragen in groepen. Het wordt bijna altijd geplaatst op een morele dimensie, maar als er niet begrepen wordt dat de mens zelf hierin zelf dit soort gedragsaspecten in zicht heeft zal het probleem blijven terugkeren.
Dit is elders in AWM al eens uitgediept:
Sociale psychologie: de rol van menselijk groepsgedrag
Morele psychologie: progressiviteit vs conservatisme
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert