De duurzame kroeg deel 5

[Skyaero]

JeroenH schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 15:07:
https://www.ad.nl/binnenl...is-onacceptabel~ab9275db/

Iedereen boos, en VEH wakkert dat lekker aan. Niet gehinderd door enige kennis dat veel moderne omvormers gewoon kunnen dimmen tot het eigenverbruik zodat je niets meer teruglevert.

Ik vind het storend dat VEH reageert dat alle PV eigenaren de sjaak zijn omdat twee kleine - onbenullige - retailers nu al denken te kunnen roepen wat de tarieven zijn in 2027 (!). Er is flinke concurrentie in deze markt en er gaan dus gewoon andere partijen betere deals sluiten.

Daarnaast, we zien nu al dat de grote jongens aan curtailing doen, waardoor de gemiddelde negatieve prijs flink is gedaald en veel vaker gewoon rond de nul euro ligt. Dit lijkt dan eerder gewoon een tactiek van een aantal prijsvechters die geen zin hebben in PV eigenaren.

Daar komt bij dat je natuurlijk ook als PV eigenaar een dynamisch contract kunt afsluiten. Geen terugleverboete, gewoon betaald krijgen (of betalen) voor de prijs op de markt.

Maar goed, VEH is al een jaar of 15 conservatiever dan de SGP en zijn tegen elke vorm van moderne innovatie in en rond eigenaarwoningen.

[No Hands]

de eerste thuis accu was er al in 1866 kennelijk, https://en.wikipedia.org/wiki/Leclanché_cell en wij maar doen of we wat nieuws gaan proberen

[ Voor 3% gewijzigd door No Hands op 29-10-2025 19:09 ]

[dunklefaser]

@Skyaero Zijn de nieuwe plannen voor warmtenetten, o.a. hier in Wijchen noord, überhaupt levensvatbaar?
Interessant genoeg zitten via Firan quasi ook oude spelers in het project - dus ook in de huidige financiële constructies valt nog wat te verdienen? De deelnameconstructie is idd. wat ingewikkelder. Het GWIB (Gelders Warmte Infrastructuur Bedrijf) lijkt ook een aparte kennisinstelling met veel (openbaar) kapitaal te zijn om gemeenten te "ondersteunen".
Ik vraag me af of de sterk? stijgende kosten niet vroeger of later voor een groot (het grootste?) deel gesocialiseerd worden.

De VEH is duidelijk en voornamelijk een belangenbehartiger (kijk maar naar de samenstelling van de leden). Onvolledige, selectieve (mis)informatie hoort hierbij.
Ze zijn ook een beetje innovatief:
Ze doen namelijk een grote 2-jarige thuisbatterijtest met 15 geselecteerde deelnemers.

Kijk naar een ander voorbeeld van Milieucentraal (op warmte365.nl): ‘Koelen met een warmtepomp is een leuke bijkomstigheid maar schaf hem niet om die reden aan"
Het gaat hierbij uitsluitend om w/w-warmtepompen en passief koelen - geen enkel zinnetje over L/W-warmtepompen en actief koelen met fancoils.
De vraag is natuurlijk - ligt dit aan de interviewer of aan Milieucentraal.

[JeroenH]

Maasluip schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 15:31:
Ik weet niet welke moderne omvormers, maar ik had er nog nooit van gehoord.
En je gaat je omvormer er ook niet voor vervangen.

SolarEdge en SMA kunnen het native, en er zijn er nog meer. En als je niet uit wil zoeken hoe het werkt, dan koop je zoiets. Of als je het leuk vindt om te knutselen bouw je wat in Home Assistant.

Geen enkele van deze oplossingen is voor iedereen, maar mijn punt is: je had het kunnen zien aankomen en je er op voorbereiden.

manusjevanalles schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 16:05:
Dit is natuurlijk voor de meeste mensen niet weggelegd. Ik kan het ook zo instellen, er wordt dan precies opgewekt wat ik verbruik. Maar hoe heb jij het geregeld dat je weet wanneer de opwek hoger kan zijn, zodat je indien gewenst extra apparatuur kan aanschakelen (zoals opwarmen SWW). Als je strak opwekt wat je verbruikt, dan weet je niet of er overcapaciteit is op dat moment (hoop dat ik het zo duidelijk genoeg beschreven heb).

Ik heb een SolarEdge omvormer, die hebben een functie genaamd "Active Power Limit" (is te googlen) die je via de lokale API kunt bedienen. Je stuurt een percentage 0-100%, dus als je bv een 3680w omvormer hebt, en je HA stuurt 10%, dan kan je omvormer niet meer leveren dan 368w. Mijn HA weet exact hoeveel electriciteit onze woning in- en uitgaat, en met die info kan HA de export op 0w houden. Stel de APL staat op 72% en HA ziets alsnog een netafname van 37w, dan zet hij de APL op 73%. Als er dan voldoende zon is gaat de netafname naar 0w. Dus als ik een apparaat aanzet, ziet HA direct netafname en verhoogt het percentage wat hij naar de SE API stuurt. Werkt erg goed.

Domba schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 16:27:
Ik ben benieuwd naar de onderbouwing.
Een mogelijk geitenpaadje kan een aardige rel worden omdat niet in geest van de wet is.

Laat ze maar komen. Wat ik achter mijn meter doe met een script zoals hierboven beschreven komt neer op het zoveel mogelijk op nul houden van mijn netaansluiting; zo weinig mogelijk terugleveren, en vooral zo weinig mogelijk afnemen. Hierdoor verlaag ik mijn belasting op het stroomnet. Lijkt mij juist aan te moedigen gedrag, of niet? En of ik mijn teruglevering nou voorkom door mijn omvormer te dimmen, of door overdag verbruikers zoals de vaatwasser aan te zetten, dat heeft toch exact hetzelfde effect op mijn netbelasting?

of de ACM reageert en andere nog kunnen volgen voor 2027.

Van de daadkracht van de ACM ben ik tot nu niet erg onder de indruk.

[Fr33z]

dunklefaser schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 19:12:
@Skyaero Zijn de nieuwe plannen voor warmtenetten, o.a. hier in Wijchen noord, überhaupt levensvatbaar?
Interessant genoeg zitten via Firan quasi ook oude spelers in het project - dus ook in de huidige financiële constructies valt nog wat te verdienen? De deelnameconstructie is idd. wat ingewikkelder. Het GWIB (Gelders Warmte Infrastructuur Bedrijf) lijkt ook een aparte kennisinstelling met veel (openbaar) kapitaal te zijn om gemeenten te "ondersteunen".
Ik vraag me af of de sterk? stijgende kosten niet vroeger of later voor een groot (het grootste?) deel gesocialiseerd worden.

De VEH is duidelijk en voornamelijk een belangenbehartiger (kijk maar naar de samenstelling van de leden). Onvolledige, selectieve (mis)informatie hoort hierbij.
Ze zijn ook een beetje innovatief:
Ze doen namelijk een grote 2-jarige thuisbatterijtest met 15 geselecteerde deelnemers.

Kijk naar een ander voorbeeld van Milieucentraal (op warmte365.nl): ‘Koelen met een warmtepomp is een leuke bijkomstigheid maar schaf hem niet om die reden aan"
Het gaat hierbij uitsluitend om w/w-warmtepompen en passief koelen - geen enkel zinnetje over L/W-warmtepompen en actief koelen met fancoils.
De vraag is natuurlijk - ligt dit aan de interviewer of aan Milieucentraal.

Firan zit er niet om geld te verdienen want die zijn gewoon publiek, bedoel.je nog andere spelers dan?

Fancoils leuk maar er worden er jaarlijks 10 verkocht in NL? Ja Jaga doet nu mee dus mss wordt t wat meer maar ik snap dat milieucentraal en/of de interviewer het niet kennen. Nog los van condenserens koelen en leidingisolatie wat in renovaties eigelijk nooit kan.

[dunklefaser]

Fr33z schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 20:16:
[...]


Firan zit er niet om geld te verdienen want die zijn gewoon publiek, bedoel.je nog andere spelers dan?

Fancoils leuk maar er worden er jaarlijks 10 verkocht in NL? Ja Jaga doet nu mee dus mss wordt t wat meer maar ik snap dat milieucentraal en/of de interviewer het niet kennen. Nog los van condenserens koelen en leidingisolatie wat in renovaties eigelijk nooit kan.

Mooi om te horen dat Firan als Al-Liander dochter geen geld hoeft te verdienen.
Fancoils worden waarschijnlijk in grotere aantallen dan 10 per jaar gekocht - ook gelet op het specifieke topic hier op tweakers. Dat ze niet allemaal uit NL komen is een ander verhaal.
Ik ga trouwens waarschijnlijk 3 "condenserende" fancoils op strategische plekken "ophangen"
- koelen via een apart, goed geïsoleerd circuit, natuurlijk.

[Skyaero]

dunklefaser schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 19:12:
@Skyaero Zijn de nieuwe plannen voor warmtenetten, o.a. hier in Wijchen noord, überhaupt levensvatbaar?
Interessant genoeg zitten via Firan quasi ook oude spelers in het project - dus ook in de huidige financiële constructies valt nog wat te verdienen? De deelnameconstructie is idd. wat ingewikkelder. Het GWIB (Gelders Warmte Infrastructuur Bedrijf) lijkt ook een aparte kennisinstelling met veel (openbaar) kapitaal te zijn om gemeenten te "ondersteunen".
Ik vraag me af of de sterk? stijgende kosten niet vroeger of later voor een groot (het grootste?) deel gesocialiseerd worden.

Warmtenetten kunnen nog altijd levensvatbaar zijn. Zoals ik rond Wijchen lees zou het dan om restwarmte uit ARN gaan (afvalverbranding). Dat is bijna gratis warmte van hoge temperatuur - daarmee is een enorme kostenbarrière al genomen. Niet echt duurzaam - maar dat was de vraag niet

Bij echt duurzame warmtenetten (aquathermie e.d.) zie je tegenwoordig eigenlijk ook gewoon weer de aardgas piekketels, simpelweg omdat 100% met warmtepomp/WKO/aquathermie te veel kost. De ketels doen dan 70% van de piekvraag, maar leveren uiteindelijk maar 20% van het jaarvolume. Ook hier natuurlijk weer de vraag of dit dan "van het gas af is".

Projecten waarbij assets tot wel over 50 jaar worden afgeschreven kennen financieringsrisico's. En met warmte een primaire levensbehoefte, alsook de WCW (publieke eigendom van warmtenetten) betekent dat die risico's gesocialiseerd worden.

Maar in feite is dat niets anders dan de risico's bij water, riool of afval (kennen we het AEB debakel nog?). Of de aanleg van gasinfrastructuur in de jaren 60. We zijn alleen veel minder tolerant voor deze risico's. Daarbij kennen een warmtenetten een geschiedenis ("niet-meer-dan-anders-maar-toch-meer-dan-anders"), waardoor het wantrouwen hoger is.

De VEH is duidelijk en voornamelijk een belangenbehartiger (kijk maar naar de samenstelling van de leden). Onvolledige, selectieve (mis)informatie hoort hierbij.

Ik ben ook een bewoner-eigenaar en die misinformatie heb ik niets aan. Niet alle belangen worden behartigt door de VEH. Ik heb ook bij BZK meetings gezeten met o.a. VEH als belangenbehartigers. Ik vond ze nogal 'closed-minded'. Bij de VEH krijg ik altijd het gevoel dat ze alleen opkomen voor de 65+ eigenaren. Misschien is dat hun ledengroep wel, maar dan zijn ze niet heel representatief voor woningeigenaren in Nederland.

Kijk naar een ander voorbeeld van Milieucentraal (op warmte365.nl): ‘Koelen met een warmtepomp is een leuke bijkomstigheid maar schaf hem niet om die reden aan"
Het gaat hierbij uitsluitend om w/w-warmtepompen en passief koelen - geen enkel zinnetje over L/W-warmtepompen en actief koelen met fancoils.
De vraag is natuurlijk - ligt dit aan de interviewer of aan Milieucentraal.

Milieucentraal was heel duidelijk in dit interview: het probleem zit bij je radiatoren/vloerverwarming, niet bij de warmtepomp. Het is de interviewer die dit verdraait naar een click-bait titel.

"Desondanks raadt Milieu Centraal het zeker aan om op deze manier te koelen. “Maak er gewoon gebruik van”, zegt Tresoor. “Het is geen airco, maar je houdt het wel wat comfortabeler. Een bijkomend voordeel is dat de warmte die de grond in gaat op een later moment ook weer gebruikt worden als bron voor de verwarming. Het is misschien nog geen volwaardig alternatief voor airco. Zonwering blijft de belangrijkste manier om de hitte buitenshuis te houden. De warmte die je niet binnen hebt hoef je ook niet weg te koelen. Zet ’s nachts ramen tegen elkaar open of kijk of je een zomerventilatieluik kunt aanleggen.”"

Dit is gewoon kei-goed advies. Je kunt technisch complexe oplossingen bedenken met fancoils e.d. (zoals in kantoren wordt gebruikt), maar vindt maar eens een installateur die daar aan gaat beginnen. Ik heb het wel eens geprobeerd en je eindigt bij de afdeling "speciale projecten" die geen tijd voor je heeft.

Met vloerkoeling kun je 30 W/m2 koelen. Doorsnee woning geeft je dus 3-4 kW (continue 24/7(!)). Als dat niet voldoende is moet je - zoals Milieucentraal ook gewoon zegt - meer hitte buitenshuis houden.

[Skyaero]

Fr33z schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 20:16:
[...]
Firan zit er niet om geld te verdienen want die zijn gewoon publiek, bedoel.je nog andere spelers dan?

Firan valt onder Alliander - een commerciële groep in publieke handen. Net zoals NS of HVC en moet ook gewoon winst maken. Vorig jaar was de winst zelfs bijna 1 miljard euro.

Liander - de netbeheertak van Alliander - kent sterkgereguleerde tarieven waardoor er (bijna) geen winst wordt gedraaid. Maar de toeleveranciers van Liander - zoals Alliander's ingenieursburo Qirion - mag dan gewoon weer winst draaien.

[dunklefaser]

@Skyaero De "speciale afdeling" voor fancoils zit bij mij thuis
misschien duurt het nog even voordat de pijpfitter snapt wat ik bedoel.
Het relatief simpele leidingtracé (incl. isolatie) en de condensafvoer zijn al uitgezocht.

Morgen neemt de raad een eerste conditioneel? besluit over het warmtenet met de ARN als bron.
Ik ben voor een interview met de rekenkamer gevraagd:
Onderwerpen warmte- en energietransitie, doeltreffendheid en doelmatigheid de afgelopen jaren
Geen idee wat ze allemaal willen weten - hier alleen een klein lokaal bewonersinitiatief

[manusjevanalles]

JeroenH schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 20:07:
[...]
Ik heb een SolarEdge omvormer, die hebben een functie genaamd "Active Power Limit" (is te googlen) die je via de lokale API kunt bedienen. Je stuurt een percentage 0-100%, dus als je bv een 3680w omvormer hebt, en je HA stuurt 10%, dan kan je omvormer niet meer leveren dan 368w. Mijn HA weet exact hoeveel electriciteit onze woning in- en uitgaat, en met die info kan HA de export op 0w houden. Stel de APL staat op 72% en HA ziets alsnog een netafname van 37w, dan zet hij de APL op 73%. Als er dan voldoende zon is gaat de netafname naar 0w. Dus als ik een apparaat aanzet, ziet HA direct netafname en verhoogt het percentage wat hij naar de SE API stuurt. Werkt erg goed.
[...]

Dat snap ik, zo heb ik zelf ook werkend. Maar wat doe je met de potentiele overproductie die je niet opwekt (want hij is gelimiteerd) en dus ook niet meet? Want bij overproductie kan je een extra apparaat inschakelen (bv sww opwarmen), maar je weet dus niet of er overproductie is.
Bv:
Verbruik huis: 200 W
Opwek via gelimiteerd: 200 W
Opwek zonder limiet zou bv 4 kW zijn <— maar deze weet je dus niet, omdat de omvormer gelimiteerd is. Maar omdat je wel 4 kW op zou kunnen wekken, kan je dus een sww-run oid starten. Maar hoe weet je wat je opwek was geweest zonder de omvormer te limiteren?

[JeroenH]

manusjevanalles schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 21:13:
Dat snap ik, zo heb ik zelf ook werkend. Maar wat doe je met de potentiele overproductie die je niet opwekt (want hij is gelimiteerd) en dus ook niet meet? Want bij overproductie kan je een extra apparaat inschakelen (bv sww opwarmen), maar je weet dus niet of er overproductie is.

Ah zo, nu snap ik 'm. Dat klopt, die weet ik niet. Maar ik heb dit script nu toch uitgeschakeld, omdat mijn situatie sindsdien veranderd is: ik heb een dynamisch contract en een thuisbatterij. Sowieso al minder teruglevering dus, en geen terugleverboetes.

Ik moet nog wel even iets maken wat de PV-opwek terug regelt naar 0w (en de thuisbatterij op standby zet) als de totale prijs voor een kWh onder nul gaat, maar dat is al best een tijd niet meer gebeurd.

[Fr33z]

dunklefaser schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 21:04:
@Skyaero De "speciale afdeling" voor fancoils zit bij mij thuis
misschien duurt het nog even voordat de pijpfitter snapt wat ik bedoel.
Het relatief simpele leidingtracé (incl. isolatie) en de condensafvoer zijn al uitgezocht.

Morgen neemt de raad een eerste conditioneel? besluit over het warmtenet met de ARN als bron.
Ik ben voor een interview met de rekenkamer gevraagd:
Onderwerpen warmte- en energietransitie, doeltreffendheid en doelmatigheid de afgelopen jaren
Geen idee wat ze allemaal willen weten - hier alleen een klein lokaal bewonersinitiatief

Dat is mooi maar ik wilde dus aangeven, net als skyaero, dat fancoils totaal onbekend en weinig gebruikt zijn bij installateurs/adviseurs/consumenten. Dat het mooie spullen zijn: zeker! Heb ze zelf ook maar we zijn nog lang niet op het punt dat dit gemeengoed wordt. Nog los van condenserend koelen in bestaande bouw/renovatie met zo'n ding dat gaat gewoon niet (vaak) gebeuren.

Wat er in Wijchen gebeurt weet ik niet genoeg van maar begin aub nou niet meteen met rekenkamers te smijten.

[dunklefaser]

@Fr33z Hoe ziet dat eigenlijk uit met koelen via de vloerkoeling?
Is dit veel populairder dan? Zijn alle installaties hiervoor ingericht?
Ik kan me voorstellen dat het koelen in het woongedeelte maar een deel van de behoefte is,
- koelen op de slaapkamers etc. gaat dan natuurlijk via airco's,
en bij mij overal via de fancoils - ook op de slaapkamers, ontvochtigen doen ze waarschijnlijk ook voldoende.

[ Voor 5% gewijzigd door dunklefaser op 29-10-2025 22:30 ]

[Surfari]

Fr33z schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 22:05:
[...]


Dat is mooi maar ik wilde dus aangeven, net als skyaero, dat fancoils totaal onbekend en weinig gebruikt zijn bij installateurs/adviseurs/consumenten. Dat het mooie spullen zijn: zeker! Heb ze zelf ook maar we zijn nog lang niet op het punt dat dit gemeengoed wordt. Nog los van condenserend koelen in bestaande bouw/renovatie met zo'n ding dat gaat gewoon niet (vaak) gebeuren.

Wat er in Wijchen gebeurt weet ik niet genoeg van maar begin aub nou niet meteen met rekenkamers te smijten.

Neem me niet kwalijk, bij consumenten onbekend dat zal wel maar installateurs/adviseurs? Als die nooit verder geweest zijn dan een woonhuis misschien.
In de utiliteit, vooral het grote werk, zijn fancoilunits de normaalste zaak van de wereld. Meestal boven of in het systeemplafond.

[Skyaero]

Surfari schreef op donderdag 30 oktober 2025 @ 09:26:
[...]

Neem me niet kwalijk, bij consumenten onbekend dat zal wel maar installateurs/adviseurs? Als die nooit verder geweest zijn dan een woonhuis misschien.
In de utiliteit, vooral het grote werk, zijn fancoilunits de normaalste zaak van de wereld. Meestal boven of in het systeemplafond.

Veel kleinere installateurs doen alleen woningen. Installatietechniek in de utiliteit is een vak apart. De installateurs die wel beiden doen hebben eigenlijk vrijwel altijd al gescheiden afdelingen. De kennis is er dan wel, maar jij ben als woningeigenaar een 'speciaal projectje'. Moet je als installateur wel zin in hebben.

[Fr33z]

dunklefaser schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 22:21:
@Fr33z Hoe ziet dat eigenlijk uit met koelen via de vloerkoeling?
Is dit veel populairder dan? Zijn alle installaties hiervoor ingericht?
Ik kan me voorstellen dat het koelen in het woongedeelte maar een deel van de behoefte is,
- koelen op de slaapkamers etc. gaat dan natuurlijk via airco's,
en bij mij overal via de fancoils - ook op de slaapkamers, ontvochtigen doen ze waarschijnlijk ook voldoende.

Ja dat is populairder, elk nieuwbouwappartement en woning heeft dat via de vloer. En je kunt dan niet ontvochtigen.

@Surfari ja onbekend ja. Jij hebt het over utiliteiten, dus kantoorgebouwen etc. Maar voor 'gewoon' huizen is er echt vrijwel niemand die het kent laat staan installeert. Minimaal de helft van alle installateurs zegt gewoon tegen zijn klanten 'warmtepomp is onzin doe gewoon cv keteltje'. En ik bedoel dus de installateurs die warmtepompen aan consumenten slijten, de loodgietet op de hoek, de energiecoach uit de buurt etc.

Niet de Innax/Niemann/movares/weet ik veels van deze wereld dus.

En.hoeveel huizen ken jij met een systeemplafond;) totaal andere wereld gek genoeg.

[ Voor 14% gewijzigd door Fr33z op 30-10-2025 18:53 ]

[dunklefaser]

Fr33z schreef op donderdag 30 oktober 2025 @ 18:48:
[...]


Ja dat is populairder, elk nieuwbouwappartement en woning heeft dat via de vloer.

@Surfari ja onbekend ja. Jij hebt het over utiliteiten, dus kantoorgebouwen etc. Maar voor 'gewoon' huizen is er echt vrijwel niemand die het kent laat staan installeert. Minimaal de helft van alle installateurs zegt gewoon tegen zijn klanten 'warmtepomp is onzin doe gewoon cv keteltje'

En.hoeveel huizen ken jij met een systeemplafond;) totaal andere wereld gek genoeg.

Ik heb een verlaagd systeem(prijs)plafond - past een kanaalunit prima in volgens mij.

[ThinkPad]

Hoeveel % van de opgewekte stroom gebruiken jullie rechtstreeks zelf?

Gisteren even energiecontract overstap geregeld, mijn verbruik/teruglevering/opwek cijfers in ChatGPT gegooid en die kwam op 28% direct verbruik en 72% teruglevering.

Dat directe verbruik vind ik bedroevend weinig. Ik heb geen thuisbatterij, maar we laten vaatwasser, wasmachine en droger (warmtepomp) al zoveel mogelijk tijdens piek zonne-uren laten draaien Verwarmen sinds vorig jaar met airco die ook van 6-22 aan staat en dus grootste deel van de dag ook op zonnestroom draait.

Helpt ook niet mee dat ik de panelen vol op het zuiden heb liggen en dus een piek heb rond de middag. Spreiding zou beter zijn om eigen verbruik vanuit de panelen op te krikken.

[ Voor 14% gewijzigd door ThinkPad op 02-11-2025 10:04 ]

[JeroenH]

ThinkPad schreef op zondag 2 november 2025 @ 10:03:
Hoeveel % van de opgewekte stroom gebruiken jullie rechtstreeks zelf?

Over zowel 2024 als 2025 was dat 32% hier. Sinds half 2025 heb ik een thuisbatterij, dus ik kan half 2026 pas zeggen hoeveel dat is gestegen.

Dat directe verbruik vind ik bedroevend weinig. I

Ik denk dat het voor de meeste huishoudens wel rond die waarde ligt, natuurlijk afhankelijk van hoeveel PV je hebt liggen enz.

Wat ik vrij beroerd vind van bv wasmachines is dat ze korte, hoge pieken stroomverbruik veroorzaken. Die van mij pakt bv ongeveer een kwartier 2kW, terwijl de rest van het programma niet boven de 500w uitkomt (bij centrifugeren). Op dagen zoals vandaag, met een waterig zonnetje, komt er geen 2kW uit mijn panelen, maar slechts rond de 1kW. Waarom kan ik op mijn wasmachine niet instellen dat hij een half uur 1kW pakt om het water te verwarmen? Vaatwasser idem. Dat zouden dingen zijn die het eigenverbruik zouden kunnen verhogen.

Zelfde als met EV's. Ik heb een plugin Prius en en Renault Twizy. Met een hack kan ik het oplaadvermogen van de Twizy terugregelen naar 400w. Dat is briljant, want ook bij weinig zon kan ik vrij vaak op 100% zonne-energie laden. De Prius is dom, die kan alleen maar laden met 2,2kW, dus dat komt vaak toch gedeeltelijk uit het net.

Kortom, op het vlak van apparaten is nog een boel te winnen om het eigenverbruik te vergroten.

[Wozmro]

manusjevanalles schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 21:13:
[...]

Dat snap ik, zo heb ik zelf ook werkend. Maar wat doe je met de potentiele overproductie die je niet opwekt (want hij is gelimiteerd) en dus ook niet meet? Want bij overproductie kan je een extra apparaat inschakelen (bv sww opwarmen), maar je weet dus niet of er overproductie is.
Bv:
Verbruik huis: 200 W
Opwek via gelimiteerd: 200 W
Opwek zonder limiet zou bv 4 kW zijn <— maar deze weet je dus niet, omdat de omvormer gelimiteerd is. Maar omdat je wel 4 kW op zou kunnen wekken, kan je dus een sww-run oid starten. Maar hoe weet je wat je opwek was geweest zonder de omvormer te limiteren?

Ik heb het zo gemaakt in HA:
- positieve kwartierprijs: omvormer op 100% zoveel produceren als mogelijk.
- Kwartierprijs te laag (ik zou moeten betalen om te injecteren): automatisch overschakelen op zero-export. Belangrijk om te vermelden hierbij is dat een omvormer meer dan snel genoeg is om verandering in verbruik in de woning te kunnen volgen. Het is secondenwerk (mijn sma omvormer staat nu op 5%/sec, snel zat)
- Als de kwartierprijs zodanig laag is dat ik zelfs met taksen/netkosten inbegrepen nog geld zou toekrijgen dan gaat de omvormer naar 0%.

Qua actieve sturing van verbruikers doe ik weinig. Mijn grootste verbruikers zijn de airco (verwarmen en koelen) en de elektrische boiler.
- Airco staat met timer tussen 9h en 17h iedere dag.
- de boiler van 13h tot 15h iedere dag.

Simpelweg om zoveel mogelijk zonnestroom zelf te verbruiken.

Afgelopen maand oktober werd er:
- 205kWh opgewekt door de zonnepanelen (op de dagen met veel wind werd er regelmatig teruggeregelde)
- 98kWh afgenomen van het net.
- 117kWh teruggeleverd aan het net.

Als ik goed reken dan kom ik op 43% eigen verbruik uit.
Alles is hier elektrisch en (nog) geen batterij.

De airco heeft iets van een 60kWh verbruikt voor verwarmen. En de boiler ook 60kWh voor warm water. De rest is koken, wasmachine,...

[ Voor 12% gewijzigd door Wozmro op 02-11-2025 10:33 ]

[Sjamo]

ThinkPad schreef op zondag 2 november 2025 @ 10:03:
Hoeveel % van de opgewekte stroom gebruiken jullie rechtstreeks zelf?

Gisteren even energiecontract overstap geregeld, mijn verbruik/teruglevering/opwek cijfers in ChatGPT gegooid en die kwam op 28% direct verbruik en 72% teruglevering.

Dat directe verbruik vind ik bedroevend weinig. Ik heb geen thuisbatterij, maar we laten vaatwasser, wasmachine en droger (warmtepomp) al zoveel mogelijk tijdens piek zonne-uren laten draaien Verwarmen sinds vorig jaar met airco die ook van 6-22 aan staat en dus grootste deel van de dag ook op zonnestroom draait.

Helpt ook niet mee dat ik de panelen vol op het zuiden heb liggen en dus een piek heb rond de middag. Spreiding zou beter zijn om eigen verbruik vanuit de panelen op te krikken.

Voorheen was ons zelfverbruik (wat jij aangeeft, het aandeel dat je directe verbruik uitmaakt van je totale opwek) een stuk lager, ik meen rond de 35%. Dit jaar is het 53% dankzij een paar kleine thuisbatterijen.

Ik kijk eigenlijk zelden naar deze getallen omdat ze me weinig zeggen, anders dan dat onze hoeveelheid pv wat mij betreft redelijk is afgestemd op ons verbruik. Zou ik er panelen bij leggen dan zou dat cijfer naar beneden gaan, maar zou mijn zelfvoorziening (het percentage dat het directe verbruik uitmaakt van ons totale verbruik) omhoog gaan. Dat laatste is voor mij belangrijker.

Wanneer je je zelfverbruik ((direct verbruik +teruglevering)/totale opwek) omlaag wil hebben kan je eenvoudig panelen van het dak halen of je omvormer instellen op niet meer opwekken dan nodig voor direct verbruik (zero export).

[deejeebv]

ThinkPad schreef op zondag 2 november 2025 @ 10:03:
Hoeveel % van de opgewekte stroom gebruiken jullie rechtstreeks zelf?

Zit dit jaar tot nu toe op 41% direct eigen gebruik, dat is bijna 4500 kWh en 6350 kWh teruglevering. 60% van mijn verbruik komt direct uit de panelen.
Dit vooral dankzij zonladen van de auto’s.

[klump4u]

Een thuisaccu scheelt echt wel. ik zit nu voor dit jaar op 53% maar pas sinds maart een thuis accu erbij. Ook nog veel nachtladen gehad van mijn schoonzoon zijn auto. Ik probeer nu zo veel mogelijk zelf overdag te laden omdat we vanaf augustus en EV hebben. Veel PV helpt ook wel, dit is van vandaag, auto laden, wasmachine en WPB aan en accu opladen.

[antonboonstra]

Sjamo schreef op zondag 2 november 2025 @ 10:36:
[...]


Voorheen was ons zelfverbruik (wat jij aangeeft, het aandeel dat je directe verbruik uitmaakt van je totale opwek) een stuk lager, ik meen rond de 35%. Dit jaar is het 53% dankzij een paar kleine thuisbatterijen.

Ik kijk eigenlijk zelden naar deze getallen omdat ze me weinig zeggen, anders dan dat onze hoeveelheid pv wat mij betreft redelijk is afgestemd op ons verbruik. Zou ik er panelen bij leggen dan zou dat cijfer naar beneden gaan, maar zou mijn zelfvoorziening (het percentage dat het directe verbruik uitmaakt van ons totale verbruik) omhoog gaan. Dat laatste is voor mij belangrijker.

Wanneer je je zelfverbruik ((direct verbruik +teruglevering)/totale opwek) omlaag wil hebben kan je eenvoudig panelen van het dak halen of je omvormer instellen op niet meer opwekken dan nodig voor direct verbruik (zero export).

Ik kijk er hetzelfde naar. Vanwege mijn overschot aan zonnepanelen, verbruik ik 'slechts' 51,9% van de geproduceerde zonnestroom rechtstreeks zelf. Dat kan ik wel naar bijna 100% verhogen door mijn omvormer te begrenzen als ik stroom teruglever, maar dan ben ik elektriciteit aan het weggooien. Dat doe ik al wel, maar alleen bij (zeer) negatieve stroomprijzen.

Kijk ik naar mijn verbruik, dan haal ik 67,5% van mijn totale verbruik uit zon en/of accu en dus maar 32,5% uit het net. Dat is het cijfer wat ik nog verder wil verbeteren en dat moet lukken, aangezien ik mijn thuisaccu nog maar sinds eind april heb.

[Sport_Life]

JeroenH schreef op woensdag 29 oktober 2025 @ 15:07:
https://www.ad.nl/binnenl...is-onacceptabel~ab9275db/

Iedereen boos, en VEH wakkert dat lekker aan. Niet gehinderd door enige kennis dat veel moderne omvormers gewoon kunnen dimmen tot het eigenverbruik zodat je niets meer teruglevert.

Ik heb dat zelf gebouwd in HA, met één druk op de knop lever ik niet meer terug en verbruik wel zelf zonne-energie. Ik heb inmiddels ook een dynamisch contract en een thuisbatterij, dat kunnen ook allemaal onderdelen zijn van een oplossing. Ik snap ook wel dat dat allemaal niet voor iedereen is maar mijn punt is dat er meer kan dan de onkundigen denken.

Daarbij begrijp ik ook niet goed dat mensen zich hierdoor laten verrassen. Het is al jaren duidelijk dat het maar uitstellen en uitstellen van het einde van salderen, in combinatie met het overlaten van energie aan de vrije markt, dit soort gekke sprongen van de leveranciers uit zou lokken. Daar hebben we dus op meerdere vlakken onze landelijke overheid voor te "danken". En wie kiezen die (toepasselijk vandaag)? Juist, dat zijn wij.

Ik krijg dat ook weleens te horen van mensen die geen warmtepomp/boiler, 2 electrische auto's/laadpalen en bijna 10k WP PV panelen hebben.

De boiler en de electrische auto's maken veel gebruik van zonnestroom, als we er extra op letten is 50%/5000 kWh zeker mogelijk. Dat is 1.950 per jaar bij mijn huidige tarieven.

Bij een kleiner huishouden zijn de cijfers wat lager, maar de verhoudingen liggen ongeveer gelijk (mits eigen laadpaal).

[ Voor 3% gewijzigd door Sport_Life op 02-11-2025 13:26 ]

[Lochnes]

Ik zit ook zo rond de 50% eigenverbruik.
All electric, ev, pv installatie opbrengst ongeveer 60% van totaal verbruik.
Kan het eigenverbruik hoger? Nauwelijks zonder serieuze lifestyle aanpassingen. Alleen al de 3 week zomervakantie dat mijn panelen wel leveren maar ik en de ev niet thuis zijn maakt al een boel uit. Tussen november en maart is het eigenverbruik richting de 100%, dan gaat dat zo de warmtepomp in.

[G-addict]

ThinkPad schreef op zondag 2 november 2025 @ 10:03:
Hoeveel % van de opgewekte stroom gebruiken jullie rechtstreeks zelf?

Over 2024 heb ik 5032 kWh opgewekt en hiervan 954 kWh zelf verbruikt, de rest teruggeleverd. Dus ~20%

Het totale elektrische verbruik was 2456 kWh, en dan heb ik ~40% van het totale energieverbruik afgedekt met de zonnepanelen.

Komende winter moet ik maar eens uitvogelen hoe homeassistant werkt, een 5 kWh thuisaccu aan de installatie knopen en dit zo inregelen dat zero export mogelijk is maar de accu wel oplaadt als de zonnepanelen voldoende op kunnen wekken.

Als het dan ook nog lukt om de warmtepomp aan te sturen op basis van de eigen opwek dan moet ik toch een flink deel van de nu nog gekochte elektriciteit uit eigen opwek kunnen halen.

[DaanTriple7]

@G-addict
Ik zit ook tegen HA aan te hikken, maar kan me er nog niet toe zetten.

Ik zit dit jaar op een eigen verbruik van 46%.
Ik heb sinds dec een EV en sinds maart een slim juni een slim aangestuurde laadpaal.

[BarryH]

DaanTriple7 schreef op zondag 2 november 2025 @ 15:25:
@G-addict
Ik zit ook tegen HA aan te hikken, maar kan me er nog niet toe zetten.

Ik zit dit jaar op een eigen verbruik van 46%.
Ik heb sinds dec een EV en sinds maart een slim juni een slim aangestuurde laadpaal.

al een wp en/of wp boiler?

[JeroenH]

G-addict schreef op zondag 2 november 2025 @ 15:15:
Komende winter moet ik maar eens uitvogelen hoe homeassistant werkt,

DaanTriple7 schreef op zondag 2 november 2025 @ 15:25:
Ik zit ook tegen HA aan te hikken, maar kan me er nog niet toe zetten.

De mogelijkheden zijn echt grenzeloos. Ik stuur mijn HomeWizard plugin batterij ermee aan, laad de EV's ermee op goedkope tijden op enz. Met het ESPHOME-systeem heb ik allerhande sensoren enz gebouwd. Buiten energiegerelateerde zaken automatiseer ik nauwelijks iets.

Maarrrrrr.... Besef wel goed dat als je er belangrijke zaken van af gaat laten hangen het op een gegeven moment net (ICT-)werk wordt. Backups zijn belangrijk, nadenken over disaster recovery, updates vooraf testen, rollback plan hebben, enz. Het kost altijd meer tijd dan je denkt, en als bij een update iets omvalt kan dat best wat stress opleveren. Ask me how I know

[DaanTriple7]

BarryH schreef op zondag 2 november 2025 @ 15:41:
[...]

al een wp en/of wp boiler?

Gasloos, l/w warmtepomp en twee cop1-boilers.

[BarryH]

Hier dezelfde ervaring.
zit al een paar weken te puzzelen hoe ik mn EV smart charging weer aan de praat krijg (bij kwartierprijzen stopte ENTSO e HACS module ermee, nu over naar Nord Pool integratie, maar krijg het nog niet aan elkaar.

[DaanTriple7]

JeroenH schreef op zondag 2 november 2025 @ 15:48:
[...]


[...]


De mogelijkheden zijn echt grenzeloos. Ik stuur mijn HomeWizard plugin batterij ermee aan, laad de EV's ermee op goedkope tijden op enz. Met het ESPHOME-systeem heb ik allerhande sensoren enz gebouwd. Buiten energiegerelateerde zaken automatiseer ik nauwelijks iets.

Maarrrrrr.... Besef wel goed dat als je er belangrijke zaken van af gaat laten hangen het op een gegeven moment net (ICT-)werk wordt. Backups zijn belangrijk, nadenken over disaster recovery, updates vooraf testen, rollback plan hebben, enz. Het kost altijd meer tijd dan je denkt, en als bij een update iets omvalt kan dat best wat stress opleveren. Ask me how I know

Op precies dat soort scenarios zit ik niet te wachten. Het enige wat ik er graag mee zou doen is de Zendure torens (die ik nog niet heb) met meer vermogen laten laden/ontladen dan de collectieve max van 3kW, en pauzeren wanneer de EV (aangestuurd door Tibber, en dat bevalt goed) gaat laden. Ofja, pauzeren.. de EV in verbruik buiten beschouwing laten.

[JeroenH]

DaanTriple7 schreef op zondag 2 november 2025 @ 16:02:
Op precies dat soort scenarios zit ik niet te wachten. Het enige wat ik er graag mee zou doen is de Zendure torens (die ik nog niet heb) met meer vermogen laten laden/ontladen dan de collectieve max van 3kW, en pauzeren wanneer de EV (aangestuurd door Tibber, en dat bevalt goed) gaat laden. Ofja, pauzeren.. de EV in verbruik buiten beschouwing laten.

Als je het simpel houdt, met één integratie (en dan vooral een native, gesupporte integratie) dan valt het allemaal nog wel mee. Maar je zult moeten plannen voor hardware-uitval, breaking changes lezen bij updates, enz. En als je een beetje een Tweaker-hart hebt, dan lonkt het voortdurend om meer aan te sluiten.

Nog meer tips uit de praktijk: als je ervoor kiest om het te draaien op een Raspberry Pi, dat kan, Tijdens testen en uitproberen, draai het gerust van een SD-kaartje. Ga je naar productie, wordt het belangrijk, switch naar een fatsoenlijke SSD. SD-kaartjes gaan kapot. Daadwerkelijk.

Niet om het te ontraden hoor, het biedt echt heel, heel veel toffe mogelijkheden. Zolang je maar snapt dat het niet hetzelfde is als het plaatsen van een schemerlampje.

[dunklefaser]

Lochnes schreef op zondag 2 november 2025 @ 15:10:
Ik zit ook zo rond de 50% eigenverbruik.
All electric, ev, pv installatie opbrengst ongeveer 60% van totaal verbruik.
Kan het eigenverbruik hoger? Nauwelijks zonder serieuze lifestyle aanpassingen. Alleen al de 3 week zomervakantie dat mijn panelen wel leveren maar ik en de ev niet thuis zijn maakt al een boel uit. Tussen november en maart is het eigenverbruik richting de 100%, dan gaat dat zo de warmtepomp in.

Je kan misschien een beetje inzicht en overzicht verkrijgen via de diverse rekentools van de "HTW Berlin".
Bijvoorbeeld via de "Unabhängigkeits-rechner" of via de "Solarisator" met verschillende scenario's o.a. met wp en EV etc..

[G-addict]

JeroenH schreef op zondag 2 november 2025 @ 15:48:
[...]


[...]


De mogelijkheden zijn echt grenzeloos. Ik stuur mijn HomeWizard plugin batterij ermee aan, laad de EV's ermee op goedkope tijden op enz. Met het ESPHOME-systeem heb ik allerhande sensoren enz gebouwd. Buiten energiegerelateerde zaken automatiseer ik nauwelijks iets.

Maarrrrrr.... Besef wel goed dat als je er belangrijke zaken van af gaat laten hangen het op een gegeven moment net (ICT-)werk wordt. Backups zijn belangrijk, nadenken over disaster recovery, updates vooraf testen, rollback plan hebben, enz. Het kost altijd meer tijd dan je denkt, en als bij een update iets omvalt kan dat best wat stress opleveren. Ask me how I know

Ik zit ook niet echt te wachten op niet functionerende systemen. Ik wil in principe gewoon maximaal zelf opgewekte energie gebruiken en als terugleveren straks echt geld gaat kosten dan gewoon een zero export regeling erop de toekomstige thuisaccu (denk nu aan zendure) moet er wel mee kunnen babbelen zodat de een de ander niet tegenwerkt. Een goedwerkend systeem ga ik niet zomaar updaten, enkel als het écht nodig is. Als HA dan niet zo stabiel is, is homey dan beter? Wel duurder iig

[Wozmro]

Als ik eerlijk ben dan is dat gestuur centjeswerk. Ik doe het voor de hobby en omdat ik het technisch de beste oplossing vindt.

Het grote verschil wordt in mijn geval gemaakt door een relatief lage prijs voor de installatie zelf (6,5k voor 9kWp).

En door 2 vaste timers in te stellen. Eentje voor de boiler en een voor de airco. Om een timer in te stellen moet je geen programmeur zijn.

[JeroenH]

G-addict schreef op zondag 2 november 2025 @ 18:52:
Als HA dan niet zo stabiel is

Dat is niet wat ik schreef HA is in mijn ervaring zéér stabiel. Echter, bijna niemand draait zijn HA in een vacuüm, het is via integraties vrijwel altijd gekoppeld met een ander systeem, van thuisbatterij tot EV-laadpaal en het hele spectrum aan apparaten wat je wil uitlezen/bedienen. Als die wat updaten, en je moet daardoor je HA updaten, dan is er de kans op problemen. Die kans is niet erg groot, en je kunt het bijna altijd voorkomen door de changelog en breaking changes goed lezen voordat je update, maar het komt wel voor.

Laatst werkte na een HA update de connectie met mijn SolarEdge omvormer niet meer. Oplossing: de gemaakte backup terugzetten, in de betreffende github bij de issues kijken, en daar ontdekken dat ik niet de enige was met problemen. Binnen twee dagen was er een update voor de integratie, en kon ik updaten. Maar als ik het niet had gespot had ik met een gat in mijn meetdata gezeten, en automations die deze meetdata gebruiken hadden niet gewerkt.

De impact was klein omdat ik vaker met dit bijltje gehakt heb, en er dus op voorbereid was. Maar: het kost structureel wat tijd en moeite, en persoonlijk voer ik een HA-update alleen uit als ik de twee uur erna vrij kan maken om eventuele problemen op te lossen. En nooit remote, dit ook door schade en schande wijzer geworden.

Een goedwerkend systeem ga ik niet zomaar updaten,

Je hebt dus niet altijd keus, dat is mijn punt. En als je HA nooit update kun je daardóór met een probleem komen te zitten.

Is Homey in dit opzicht beter? Ik kan het je niet vertellen, ik heb daar geen ervaring mee. Ik verwacht vergelijkbare vraagstukken, omdat ook Homey met andere systemen praat, net als HA.

[Surfari]

Fr33z schreef op donderdag 30 oktober 2025 @ 18:48:
[...]


Ja dat is populairder, elk nieuwbouwappartement en woning heeft dat via de vloer. En je kunt dan niet ontvochtigen.

@Surfari ja onbekend ja. Jij hebt het over utiliteiten, dus kantoorgebouwen etc. Maar voor 'gewoon' huizen is er echt vrijwel niemand die het kent laat staan installeert. Minimaal de helft van alle installateurs zegt gewoon tegen zijn klanten 'warmtepomp is onzin doe gewoon cv keteltje'. En ik bedoel dus de installateurs die warmtepompen aan consumenten slijten, de loodgietet op de hoek, de energiecoach uit de buurt etc.

Niet de Innax/Niemann/movares/weet ik veels van deze wereld dus.

En.hoeveel huizen ken jij met een systeemplafond;) totaal andere wereld gek genoeg.

Ja de gasboer op de hoek zal hier weinig ervaring mee hebben. Het probleem is misschien dat vele installateurs die dit aankunnen de afgelopen decennia de particuliere markt en vve's afgestoten hebben.
Dat het personeel er onbekend mee is daar kijk ik van op ik heb 25 jaar in deze business rondgereden ik herken dit totaal niet.
Wel dat er de laatste jaren een stevig filter staat op de binnenkomende telefoontjes met vragen over cv warmtepompen en aanverwanten. Het is niet te doen omdat het veel tijd kost en meestal no go wordt. Kost meer dan het oplevert. Serieuze aanvragen moeten groeien. Het grote publiek heeft geen flauw idee waar het over gaat, de eerste terug-vraag is vaak hoe zit het met de woning qua isolatie en installatie, en het juiste advies is dan vaak doe daar eerst wat aan. Een ondersteuningswarmtepomp voor een cv installatie die nog op hoge temperatuur draait is het ook niet.

Het voorbeeld van de units boven het plafond is omdat nu eenmaal het gros is.
In woonhuizen kom je dit weinig tegen maar wie had er tot voor de wp-opleving nou een GekoelWaterInstallatie??? Ik ben de FCU alleen tegengekomen in upper class woningen.

Het verhaaltje van Milieucentraal klinkt leuk, maar dat gaat alleen op als de behoefte aan warmte-energie groter is dan de behoefte aan koude-energie(over het hele jaar genomen) want anders werkt dit onbalans van de bronnen in de hand. De warme bron warmt door passief koelen sneller op dan wanneer de wp meedraait.
Op dagen dat er veel koelbehoefte is is een groot gedeelte van de energie groen opgewekt dus daar hoeven we het niet voor te laten.

[Surfari]

dunklefaser schreef op donderdag 30 oktober 2025 @ 18:54:
[...]

Ik heb een verlaagd systeem(prijs)plafond - past een kanaalunit prima in volgens mij.[Afbeelding]

Zelden zo'n fraai plafond gezien.
Achter een koof wegwerpen is natuurlijk ook wel wat.

[True]

Lol, iemand vroeg mij hoe tevreden ik ben met mijn hybride WP. Na wat rekenen kom ik er op uit dat de TVT zo'n 3,8 winter is* en we hebben inmiddels al 1 winter gehad. En dit is dan nog zonder de PV eigen opwek en (huidige) salderingsregeling mee te rekenen.

Ben ik 100% tevreden met mijn Daikin Hybrid 5kW? Nee.
Zal ik als ik weer voor de keuze zou staan weer deze WP nemen? Nee, dan zou ik een FE nemen met wat overcapaciteit, de afgifte in de woning verbeteren, wat isoleren in de bijkeuken en garage. En nog wat panelen bijleggen op oost (en enkele op west).

De tandjes zeg, ik wist wel dat dat kreng efficient was, maar hier ben ik wel verbaasd over. En natuurlijk ik had van tevoren ook de TVT berekent, maar ik zat op een goede 6,5 à 9 jaar liggend aan de energieprijzen.

*eigenlijk gewoon 3,8 jaar, maar met 4 zomers en 3 winters reken je jezelf natuurlijk helemaal rijk.
*bij een hoger gasverbruik zou ik wellicht een ander energiecontract genomen hebben dan klopt de 3,8 niet meer.

[JeroenH]

Hoe meer dingen veranderen, hoe meer dingen hetzelfde blijven:

[dunklefaser]

De energiepolitieke signalen zijn op dit moment minder bevorderlijk voor de energie- en warmtetransitie.
Zo wordt bijvoorbeeld het ETS-2 systeem met 1 jaar vertraagd en gaat pas per 1-1-2028 in.
Ik kan me voorstellen dat de verkoop van (L/W)-warmtepompen hiervan niet profiteert - integendeel,
misschien worden er duidelijk meer HR-combiketels verkocht, ook omdat gas niet veel duurder wordt.
Maar ja - isoleren loont nog steeds, zeggen ze.

[Wozmro]

Volgens mij kan de politiek niet zo heel veel meer betekenen in de pure technische energietransitie.

EV's, warmtepompen, zonnepanelen,... de boel is gelanceerd en is niet meer te stoppen. Niemand die nog denkt: dat wordt niets.

Dingen zoals consumptie van dieren, vliegen,... zouden nu meer op de voorgrond moeten komen om aan te pakken.

[ZonnigY]

Wat dat betreft duurzaam reizen is er wel goed nieuws vandaag:
https://www.nu.nl/economi...em-snel-spoornetwerk.html

[Wozmro]

https://ember-energy.org/...orage-is-the-gamechanger/

Artikel waarin de opkomst van wind/zon/batterij vergeleken wordt met de opkomst van de eerste landbouw.