Nee, dat is het niet. Dat is het
volkomen natuurlijke gevolg van verhandelen van stroom op de vrije day ahead markt.
Stel je de volgende simpele situatie voor:
* 2 producenten van zonnestroom, elk 100MW capaciteit
* 2 producenten van windstroom, elk 100MW capaciteit
* 2 producenten van gasstroom, elk 100MW capaciteit
* Zonnepanelen slijten niet, dus voor €1 per MWh kan een zonneproducent leveren
* Windmolens slijten een beetje, dus voor €3 per MWh kan een windproducent leveren
* Gas is duur, dus een gascentrale heeft minstens €100 per MWh nodig om uit de kosten te komen.
Er zijn vijf afnemers, A t/m E, en die willen elk 100MW inkopen.
Alle afnemers bieden 1 euro voor stroom. Alleen de zonnestroomproducenten bieden hun stroom aan. Dat is niet genoeg, dus gaan de partijen elkaar overbieden. 1,50, 2 euro, enzovoorts totdat ze 3 euro bieden. Op dat moment schrijven ook de windstroomaanbieders in. Maar er is nog niet genoeg stroom. Dus in een soort stoelendans van overbieden wordt de prijs opgedreven en opgedreven, totdat hij 100 euro is, en op dat moment schakelen de gascentrales in, en is er genoeg stroom.
Hier is dus geen 'afspraak' gemaakt om alle stroom voor de hoogste prijs af te nemen, maar een volkomen logisch gevolg van marktwerking.
In werkelijkheid is het iets genuanceerder, want bij hogere prijzen zakt de vraag iets, maar de prijselasticiteit van stroom blijkt verrassend laag, dus dat heeft niet zo'n heel groot effect
Op de spotmarkt is dit proces gecodificeerd; elke producent geeft aan wat hij kan produceren en elke minimumprijs hij wil, en elke afnemer geeft aan wat hij wil afnemen tegen welke prijs en de beurs bepaalt het snijvlak tussen dat aanbod en vraag op precies de prijs die nodig is om de producenten genoeg te laten opwekken om alle afnemers die precies die prijs willen betalen van stroom te voorzien.
Er is dus niet bedacht, "Hee, laten we eens het besluit nemen om alle stroom af te rekenen tegen de duurste prijs", er is bedacht "Laten we het natuurlijke proces van vrije markthandel codificeren".
Je zou wellicht kunnen denken; wat nou als we in plaats hiervan afspreken om elke individuele leverancier het minimale te betalen dat hij wil hebben, en dan op een soort 'gemiddelde' prijs uitkomen. Dat kan je doen maar is je markt meteen niks meer waard, want je leveranciers krijgen dan niet de maximale prijs en gaan dus niet op deze markt verhandelen, én slimme handelaren gaan stroom inkopen op deze markt en elders verhandelen tegen de échte waarde. Dat kan dus niet zomaar.
Overigens wordt maar een beperkt deel van de stroom op deze markt verhandeld; de meeste stroom wordt met lange termijncontracten verkocht.
De échte gotspe is dus niet dat de spotmarkt werkt zoals hij werk, want hij zou niet anders kunnen werken. De gotspe is dat we de zwakkeren in de samenleving volledig overlaten aan de tucht van de markt, in plaats van zorgen dat iedereen tegen een acceptabele prijs voorzien kan worden van een basishoeveelheid energie. Een gebrek aan visie en regulering van de overheid dus.
[Voor 5% gewijzigd door eamelink op 02-10-2022 11:17]