D-e-n schreef op vrijdag 10 september 2021 @ 15:17:
[...]
Maar viel het dan binnen zijn mandaat om Rutte van alle blaam te zuiveren? Want dat is wat hij doet als hij zegt "Mark Rutte is niet het probleem, ‘er zijn vele schuldigen". Als hij geen andere optie zag dan een kabinet met Rutte dan kan dat natuurlijk en moet hij daar mee dealen. Maar dit is gewoon het actief stimuleren van een kabinet Rutte IV en de voortzetting van wat we al hadden. Dat was nergens voor nodig.
Maar het klopt wat hij zei, en dat was
geen zuiveren van blaam. Onze reactie daarop is vrij snel dat het wel zo is, maar als we het even rustig op een tijdlijn en overzicht van uitspraken en rapportage zetten dan rolt er iets anders uit.
- Hij identificeerde de bestuurscultuur rondom én van Mark.
- Hij identificeerde het correct als symptoom binnen een ontwikkelende verstoring van brede bestuurscultuur..
- Hij identificeerde een (zelfversterkende) gecompromitteerde functionaliteit van bestel en haar componenten.
- Hij identificeerde de aanwezige electorale condities waarbinnen zijn opdracht beperkt was.
Met name dat tweede is iets wat weinig naar voren komt.
Al dit is een gradueel resultaat van veertig jaar aan ontwikkelingen / investeringen. Dat nu de lijnen culmineren en samenkomen, ja, dat is zichtbaar. Specifieke lijnen meer dan andere. Het is echter dat samenkomen wat de verdieping, verbreding en consolidatie van verstoringen mogelijk maakt. Willink heeft dat meermaals verduidelijkt tijdens zijn mediamomenten.
Dat derde punt, hoe valide ook, werd hem door media niet in dank afgenomen. Immers, menig media moment met Willink omvatte serieuze prikkel tot zelfreflectie. En dat ligt gevoelig. Een Vooravond is nota bene gezuiverd geworden puur omdat er daar één zat die collegae vroeg of zelfreflectie niet een idee was.
Het algemene publieke debat accepteerde het positioneren van media, en het ontbreken van vertaalslag van identificatie en rapportage.
Bij die eerste twee punten ligt de vraag "hoe lossen we dit op", en dat is een complexe uitdaging waar dat topic over Linkse Politiek meer specifiek op in ging dan dit topic en de voorgangers daarvan.
Als vergelijking, mensen zien Mark vrij snel als de ziekteverwekker in de analyse van symptoom / ziekte / patiënt e.d. De betere vergelijking is die van
infectie mogelijk gemaakt door introductie van ziekteverwekkers waarbij we achteraf de symptomen zien om langzaam maar zeker ziektes meetbaar te zien worden - en bij al die complexiteit is het volstrekt menselijk om de reflex te hebben van "aanpakken, hier, nu, meteen".
Een fenomeen als Mark is een constructie. Enige tijd geleden ging het nog even over die terugblik van Oh Oh Den Haag van De Balie (Tien Jaar Rutte). In die terugblik komt goed naar voren dat hij één constructie is binnen een dynamiek waar meer dan één constructie is geïntroduceerd.
Nu kunnen we absoluut zeggen "ja, dat is pijnlijk, maar we zitten hier en nu met issue X en Y". Klopt. Maar de vraag blijft of we aan willen pakken om op te lossen voor bestendig resultaat, of puur om ergens van af te zijn. Dat is in allerlei opzichten een keuzepunt van bias, emotie, overtuiging, analyse. Geen daarvan is niet op zijn plaats. Echter, slechts één daarvan geeft impetus voor constructieve focus ten gunste van aanpakken.
Mark is een probleem. Hij is echter een afgeleide en een constructie. Er is bewust ingezet achter een VVD op het verwijderen van alternatieven voor Mark binnen de selecties van de partij. Dat is in dit alles iets om heel goed in het achterhoofd te houden. Elke poging om Mark verwijderd te krijgen de facto is een gegarandeerde opzet tot escalatie. Wil je Mark afrekenen, dan moet je de dynamiek waarbinnen hij kan opereren veranderen, of verwijderen. Maar de tweede component van die duale focus op kaalslag is exact hetzelfde als wat Geert in debat doet: het reduceren tot macro arena -> poppetje (de eerste component zijnde de toepassing van het sterke man syndroom).
Een integrale - epistemische - aanpak vereist brede en samengestelde inzet met correcte focus en richting van verloop omdat de lijnen van oorzakelijkheid en actoren niet bij Mark beginnen. Daar ook niet kunnen eindigen - de zero sum van escalatie bij onthoofding, zoals een rechtsgeleerde het vorig jaar in de Volkskrant (als ik het goed heb, maar kan ook het NRC zijn geweest) het noemde.
Dit is waarom Willink Mark - correct - identificeerde als symptoom, als instrument (van) en als onderdeel van een oorzakelijke - actief aanjagende - dynamiek.
De ironie wil dat Omtzigt exact hetzelfde heeft gedaan. Hij had echter minder beperkingen dan Willink in functie / positie, kon dus de vingers leggen op punten van en binnen die dynamiek.
Beiden hebben gewezen op de problematiek van bestuurscultuur, en personen, maar correct gewezen op de vereiste richting van aanpak én de scheve metastrategische arena. Allemaal zaken die uit beeld zijn gevallen bij stringente focus op Mark. De baten daarvan waren en zijn nou niet echt constructief om tot correcties te kunnen komen.
Beiden hebben echter ook gewezen op de complicatie van beeldvorming en maatschappelijke verwerking van de brede problematiek & oorzakelijkheden enerzijds, en de snel optredende fixatie op de politieke arena en de politieke actor vanuit algemene processen van componenten van bestel in die arena. Anders gezegd: omdat het over die arena gaat zien we het ook als zijnde "de" arena. Terwijl dat niet het geval is, immers, dat is een conditionele én afgeleide arena.
Beiden hebben er ook meermaals op gewezen dat Mark niet het probleem is, hij is een enabler van het probleem, als een soort van enabler of abuse cycles. Functioneel klopt die analyse, zo hard als hij ook is. Maar voor emotie en overtuiging is dit een harde dobber. We zijn mensen, we gaan af op symbool en narratief. Het idee dat het symbool een enabler is van vele, en niet eens de primaire, dat kost behoorlijk wat energie en focus om overheen te komen. Enablers confronteren is zoiets als proberen van de sociopaat in de bestuursraad of de narcist in de vereniging af te komen. De directe weg is altijd contraproductief. Het verwijderen van condities waarbinnen ze kunnen opereren, dat is wel altijd de weg.
Denk bijvoorbeeld aan een dynamiek waarbinnen Mark niet langer kan spelen, waar het gif over de plinten zichtbaar is, waar het masseren niet langer mogelijk is, waar gewerkt moet worden zonder het draaiboek van machtspolitiek. Bot gezegd, zowel Willink als Omtzigt hebben meer dan een punt hierbij: de intrigant die moet werken valt door de mand. En juist op die manier kun je een katalysator scheppen voor bredere correctie terug de lijnen omhoog. Let wel, dat kan en mag niet de enige inzet zijn, maar dat katalysator / correctie mechanisme is zeer vereist, en zeer effectief.
Waarom denk je dat Mark zo snel begon te kronkelen met zijn "ik zit vol met ideeën hoor, nieuwe bestuurscultuur!" - omdat hij weet dat zonder ruimte voor toxiciteit hij botweg niet kan functioneren.
Andere alternatief was natuurlijk bedanken voor de hele eer en vervolgens dezelfde analyse als reden daarvoor opgeven. Dat had op mij een wat sterkere meer principiële indruk gemaakt. Het spel meespelen omdat het nu eenmaal zo gespeeld wordt is hetgeen ons tenslotte uiteindelijk in deze situatie gebracht heeft.
Stel Willink had bedankt voor de eer. Wat dan? Nu ja, dit is een lijstje aflopen. Binnen omstandigheden waar een kamer voorzitter "even" onthoofd en vervangen werd in een planning (!) en rappe uitvoering. Waar Geert debat reduceerde tot poppetjes. Waar uit verdere hefbomen de prikkels voorbij kwamen waarbij Mark's "perikelen" normaal leken, zelfs pogingen tot het werk doen bij aanwezigheid van "echte" verstoringen.
Ik kan je garanderen dat wanneer Willink bedankt had, er een trapsgewijze toepassing was geweest van selecties van getrouwen - zoals Remkes. Waar zaten we dan. Mark had dan niet eens PR hoeven te maken van "nieuwe bestuurscultuur". Om te beginnen.
Hoe stond de dynamiek van beeldvorming er toen bij? Was er voortgang in correctie? Alle focus lag op Mark, de baat daarvan lag nota bene daar. Was er toen een Wij van WC Eend gekomen, tja. Dan had die dynamiek het volledig naar de hand kunnen zetten.
Ik begrijp waar de frustratie van verwarring zit. Maar waar Mark speelt, is het spel van politiek, proces en procedure iets heel anders.
Dat eerste is grensoverschrijdend. Dat tweede is conform. Wanneer we dat onderscheid niet langer maken, dan is dat wel een heel serieus teken aan de wand. Misschien is beter of een idee om politiek niet langer te omschrijven als het spel, vanwege die aanwezigheid van grensoverschrijdend gedrag. Toch is dat een beetje een gevalletje reductionisme wat niet echt correct of nuttig is.
Politiek is immers een spel. Machtspolitiek speelt eigen spel. Zonder regels, zonder grenzen. Zonder oog voor consequenties. Zonder oog voor conformiteit van politiek, proces en procedure.
Dan moet ik toch opmerken dat we op geen enkele wijze Willink met Mark kunnen vergelijken. Niet in denken, niet in handelen. Ook niet in effecten.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.