Financiële onafhankelijkheid - Deel 5

[rube]

phantom09 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 20:29:
[...]
Wat zjin coupons?? Een kortings bonnetje van de supermarkt ??

https://letmegooglethat.c...en+coupon+in+Belgi%C3%AB+
Als je het niet weet, zo moeilijk is dat toch niet.....

[rube]

phantom09 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 20:35:
[...]
En waar heb je dat berekend?

De poster schrijft dit

....Volgens de rekensheet van ERN....

[phantom09]

R.van.M schreef op maandag 16 juni 2025 @ 16:27:
[...]

Het alternatief is dat je de potjes niet aanvult en dus eerst het potje cash opmaakt, dan bonds en uiteindelijk verder gaat met een 100% aandelen portefuille. Dat komt op een bepaalde manier in de buurt van een equity glidepath. Het artikel gaat hier uitgebreid op in met de volgende conclusie;

Bonds zou ik niet aan beginnen, rendement is te laag en de VRH is veel te hoog.

Daarnaast is het de vraag of het verstandig is om eerst je cash op te maken en dan je bonds en aandelen.
In tijden dat de beurs heel hard gedaald is, wil je liever niet je aandelen verkopen. Als je veel cash hebt moet je denk ik niet alles opmaken maar op een gegeven moment je aandelen gaan verkopen (en wat cash op je (spaar)rekening laten staan). Als de beurs heel hard gedaald is, is het dan de tijd om je cash aan te spreken i.p.v. je aandelen.

[phantom09]

rube schreef op maandag 16 juni 2025 @ 20:36:
[...]

https://letmegooglethat.c...en+coupon+in+Belgi%C3%AB+
Als je het niet weet, zo moeilijk is dat toch niet.....

Resultaat is



???

[rube]

phantom09 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 20:58:
[...]


Resultaat is

[Afbeelding]

???

Ik denk er iets in mis in met jouw instellingen want bij mij werkt het wel gewoon....

Maar goed, coupon is de rente op een obligatie.

[Rubbergrover1]

R.van.M schreef op maandag 16 juni 2025 @ 16:27:
[...]
Op het moment dat je dan elk jaar cash opneemt en dan aan het eind van het jaar herbalanceerd is het min of meer een omweg om uiteindelijk een 60/40 portfolio te hebben.

Het alternatief is dat je de potjes niet aanvult en dus eerst het potje cash opmaakt, dan bonds en uiteindelijk verder gaat met een 100% aandelen portefuille. Dat komt op een bepaalde manier in de buurt van een equity glidepath.

Ik ben niet zo'n fan van die glidepath-manier. Naar mijn optiek bouw je dan naar het einde toe langzaam maar zeker juist meer risico in voor als er tegen die tijd een crash zou komen. Dus ik denk dat ik het ga houden bij het aanvullen van de spaarpot vanuit de beleggingen.

[Tommie12]

phantom09 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 20:29:
[...]


Wat zjin coupons?? Een kortings bonnetje van de supermarkt ??

Een couponobligatie is een obligatie die periodiek rente uitkeert aan de houder, ook wel couponrente genoemd. Deze rente wordt meestal jaarlijks of halfjaarlijks uitgekeerd en is een percentage van de nominale waarde van de obligatie. De term "coupon" verwijst naar de papieren strookjes die vroeger aan obligaties waren bevestigd, die werden ingeleverd om de rente te ontvangen.
Hier is een meer gedetailleerde uitleg:
Wat is een obligatie?
Een obligatie is een lening die een belegger verstrekt aan een overheid of bedrijf. De belegger ontvangt rente over deze lening, en de obligatie heeft een nominale waarde die op de vervaldatum wordt terugbetaald.
Wat is een coupon?
De coupon is de jaarlijkse rente die de belegger ontvangt over de obligatie. Deze rente is vastgesteld op het moment van uitgifte van de obligatie en wordt uitbetaald op vaste data.

[jerh]

phantom09 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 20:54:
[...]


Bonds zou ik niet aan beginnen, rendement is te laag en de VRH is veel te hoog.

Dat hoeft uiteraard niet. Je neemt dan kortlopende obligaties die in december vrijvallen (bijv van NL of Dld). Er zijn in ieder geval regelmatig (Europesche) die tot max einde van het jaar lopen. En dat is dan geen transactie in de zin van de VRH, want je hebt geen invloed op de gebeurtenis.

[zwaargeschapen]

jerh schreef op maandag 16 juni 2025 @ 23:00:
[...]


Dat hoeft uiteraard niet. Je neemt dan kortlopende obligaties die in december vrijvallen (bijv van NL of Dld). Er zijn in ieder geval regelmatig (Europesche) die tot max einde van het jaar lopen. En dat is dan geen transactie in de zin van de VRH, want je hebt geen invloed op de gebeurtenis.

Waar/op welke manier koop je die precies?

[The Third Man]

zwaargeschapen schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 12:50:
[...]


Waar/op welke manier koop je die precies?

Obligaties worden bij je broker getoond met een rentepercentage en een vervaldatum. Je kiest ze dus simpelweg op die datum uit. Sommige brokers hebben hier ook tooltjes voor zoals 'Bond Scanner' op IBKR.

[R.van.M]

Rubbergrover1 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 21:18:
[...]

Ik ben niet zo'n fan van die glidepath-manier. Naar mijn optiek bouw je dan naar het einde toe langzaam maar zeker juist meer risico in voor als er tegen die tijd een crash zou komen. Dus ik denk dat ik het ga houden bij het aanvullen van de spaarpot vanuit de beleggingen.

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[Hielko]

R.van.M schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 13:31:
[...]


***members only***

Het lijkt me sterk dat dit een optimale rationele strategie is. Als je voor 2027 en na 2027 meer risico kan nemen, dan kan je dat ook in 2027. Of je kan het ook niet voor en/of na 2027. Al laat ik me graag overtuigen van mijn ongelijk.

[R.van.M]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 13:38:
[...]

Het lijkt me sterk dat dit een optimale rationele strategie is. Als je voor 2027 en na 2027 meer risico kan nemen, dan kan je dat ook in 2027. Of je kan het ook niet voor en/of na 2027. Al laat ik me graag overtuigen van mijn ongelijk.

Het probleem is Sequence of Returns Risk (SORR). Als je net met pensioen gaat en de eerste jaren gepaard gaan met slechte beursresultaten, dan daalt je kapitaal niet alleen door marktdalingen, maar ook door je onttrekkingen. Daardoor blijft er onvoldoende vermogen over om mee te profiteren van het herstel wanneer de markt later aantrekt.

Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan, afhankelijk van je situatie:

- Je kunt tijdelijk je uitgaven flink verlagen (voor mij geen optie, aangezien ik een leanFIRE-aanpak volg).
- Je kunt tijdelijk weer gaan werken (ook lastig voor mij, aangezien ik emigreer).
- Je kunt een aparte buffer aanhouden in de vorm van spaargeld, waaruit je onttrekt tijdens beurscrises. (de bucket strategie, maar die komt uiteindelijk redelijk overeen met een equity glidepath)
- Je kunt een equity glidepath (zoals in mijn post) opzetten. Hier heeft ERN een goede post over wat de basis van mijn strategie is.

Er zijn ongetwijfeld nog andere strategieën dus als je goede ideeën hebt, laat het me weten!

[ Voor 12% gewijzigd door R.van.M op 17-06-2025 13:57 ]

[alson]

Ben Felix heeft recentelijk een goede video over sequence of return risk en het onderzoek naar verschillende strategiën om daarmee om te gaan: YouTube: "Sequence of Returns Risk"

[Requiem19]

alson schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 14:20:
Ben Felix heeft recentelijk een goede video over sequence of return risk en het onderzoek naar verschillende strategiën om daarmee om te gaan: YouTube: "Sequence of Returns Risk"

Wellicht interessant om hier de samenvatting te geven.

[Hielko]

R.van.M schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 13:52:
[...]


Het probleem is Sequence of Returns Risk (SORR). Als je net met pensioen gaat en de eerste jaren gepaard gaan met slechte beursresultaten, dan daalt je kapitaal niet alleen door marktdalingen, maar ook door je onttrekkingen. Daardoor blijft er onvoldoende vermogen over om mee te profiteren van het herstel wanneer de markt later aantrekt.

Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan, afhankelijk van je situatie:

- Je kunt tijdelijk je uitgaven flink verlagen (voor mij geen optie, aangezien ik een leanFIRE-aanpak volg).
- Je kunt tijdelijk weer gaan werken (ook lastig voor mij, aangezien ik emigreer).
- Je kunt een aparte buffer aanhouden in de vorm van spaargeld, waaruit je onttrekt tijdens beurscrises. (de bucket strategie, maar die komt uiteindelijk redelijk overeen met een equity glidepath)
- Je kunt een equity glidepath (zoals in mijn post) opzetten. Hier heeft ERN een goede post over wat de basis van mijn strategie is.

Er zijn ongetwijfeld nog andere strategieën dus als je goede ideeën hebt, laat het me weten!

Maar als je dit risico niet kan dragen op moment van pensioendatum dan kan je het ook niet dragen in de voorgaande jaren.

[HandyLumberjack]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 14:42:
[...]

Maar als je dit risico niet kan dragen op moment van pensioendatum dan kan je het ook niet dragen in de voorgaande jaren.

Als je zelf besluit voor je officiele pensioendatum te vertrekken (en dat is toch de bedoeling van dit topic), dan kun je het risico prima afdekken door nog even door te werken, dus dat is geen probleem, maar wel jammer natuurlijk.

[R.van.M]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 14:42:
[...]

Maar als je dit risico niet kan dragen op moment van pensioendatum dan kan je het ook niet dragen in de voorgaande jaren.

Ik denk dat je niet helemaal begrijpt wat sequence of return risk is. Wellicht dat een klein voorbeeld helpt;
Ik start met 100k. Ik gebruik een WR van 4% met 2% inflatiecorrectie. Als voorbeeld neem ik de grote depressie

Jaar	Rendement%	Rendement €	Ontrekking	Vermogen
1929	-8,3%	€ 8.300-	€ 4.000	€ 87.700
1930	-24,9%	€ 21.837-	€ 4.080	€ 61.783
1931	-43,8%	€ 27.061-	€ 4.162	€ 30.560
1932	-8,2%	€ 2.506-	€ 4.245	€ 23.810
1933	53,9%	€ 12.833	€ 4.330	€ 32.313
1934	1,0%	€ 323	€ 4.416	€ 28.220
1935	47,7%	€ 13.461	€ 4.505	€ 37.176

De flinke rendementen in 1933 en 1935 helpen niet meer om de portefuille op een slagingspad te krijgen.

In het geval dat de rendementen andersom zouden zijn geweest dan ziet het eindresultaat er heel anders uit;

Jaar	Rendement%	Rendement €	Ontrekking	Vermogen
1929	47,7%	€ 47.700	€ 4.000	€ 143.700
1930	1,0%	€ 1.437	€ 4.080	€ 141.057
1931	53,9%	€ 76.030	€ 4.162	€ 212.925
1932	-8,2%	€ 17.460-	€ 4.245	€ 191.220
1933	-43,8%	€ 83.755-	€ 4.330	€ 103.136
1934	-24,9%	€ 25.681-	€ 4.416	€ 73.039
1935	-8,3%	€ 6.062-	€ 4.505	€ 62.472

Nog steeds een daling maar een veel betere uitgangssituatie en dus een flink hogere slagingskans.
Dit is dus het SoRR.

Zoals aangegeven kun je er dus mee omgaan door tijdens het begin van je ontrekkingsfase tijdelijk je belegd vermogen te verlagen. Op het moment dat we met 50k belegd beginnen en 50k cash waarbij we elk jaar 5k bijstorten bij de beleggingen;

Jaar	Rendement%	Rendement €	Ontrekking	Vermogen	Cash	Totaal
1929	-8,3%	€ 4.150-	€ 4.000	€ 41.850	€ 50.000	€ 91.850
1930	-24,9%	€ 10.421-	€ 4.080	€ 32.349	€ 45.000	€ 77.349
1931	-43,8%	€ 14.169-	€ 4.162	€ 19.019	€ 40.000	€ 59.019
1932	-8,2%	€ 1.560-	€ 4.245	€ 18.214	€ 35.000	€ 53.214
1933	53,9%	€ 9.818	€ 4.330	€ 28.702	€ 30.000	€ 58.702
1934	1,0%	€ 287	€ 4.416	€ 29.573	€ 25.000	€ 54.573
1935	47,7%	€ 14.106	€ 4.505	€ 44.174	€ 20.000	€ 64.174

Hoop dat dit een beetje verduidelijkt wat ik bedoel

[Hielko]

Ik snap wat sequence of return risk is, maar dan kan je toch geen plan van aanpak maken met een statische allocatie per jaar? Laten we als startpunt nemen dat je huidige allocatie van 60% aandelen voor 2025 optimaal is. Dan kan je toch moeilijk zeggen dat je in 2026 minder risico kan nemen. Die sequence of return risk heb je dit jaar ook! En wellicht doet de beurs het fantastisch in 2025, is je portfolio 25% meer waard aan het einde van het jaar en kan je dus juist meer in plaats van minder risico nemen.

[R.van.M]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 15:37:
Ik snap wat sequence of return risk is, maar dan kan je toch geen plan van aanpak maken met een statische allocatie per jaar? Laten we als startpunt nemen dat je huidige allocatie van 60% aandelen voor 2025 optimaal is. Dan kan je toch moeilijk zeggen dat je in 2026 minder risico kan nemen. Die sequence of return risk heb je dit jaar ook! En wellicht doet de beurs het fantastisch in 2025, is je portfolio 25% meer waard aan het einde van het jaar en kan je dus juist meer in plaats van minder risico nemen.

De reden is dat ik 2027 stop met werken en emigreer. Als de week erna de beurs in elkaar stort heb ik een probleem. Als het na 5 jaar pas gebeurd heb ik waarschijnlijk geen probleem. Ik wil dus in de jaren rondom 2027 minder risico hebben.

Langdurig wil ik 80% (of wellicht wel 100%) in aandelen zitten omdat dat uiteindelijk de beste rendementen geeft en dus de hoogste WR ondersteund.

Beter dan dit kan ik het niet uitleggen wat mijn strategie is

[R.van.M]

alson schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 14:20:
Ben Felix heeft recentelijk een goede video over sequence of return risk en het onderzoek naar verschillende strategiën om daarmee om te gaan: YouTube: "Sequence of Returns Risk"

Interessante video, waarbij de conclusie is dat een 100% allocatie het minste risico met zich meebrengt. ERN komt echter tot een andere conclusie: volgens hem kan een glidepath wel het risico verlagen.

Daarnaast bespreekt Ben Felix het gebruik van een flexibele withdrawal rate als strategie om met SoRR om te gaan. Wanneer je over die flexibiliteit beschikt, is dat inderdaad een effectieve aanpak. Je kunt hiermee experimenteren in deze calculator: https://ficalc.app/

[Hielko]

R.van.M schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 15:45:
[...]


De reden is dat ik 2027 stop met werken en emigreer. Als de week erna de beurs in elkaar stort heb ik een probleem. Als het na 5 jaar pas gebeurd heb ik waarschijnlijk geen probleem. Ik wil dus in de jaren rondom 2027 minder risico hebben.

Langdurig wil ik 80% (of wellicht wel 100%) in aandelen zitten omdat dat uiteindelijk de beste rendementen geeft en dus de hoogste WR ondersteund.

Beter dan dit kan ik het niet uitleggen wat mijn strategie is

Ik snap dat je strategie gunstig is als precies in 2027 de beurs instort. Maar wat doe je als dat in 2026 gebeurt? Stel je dan de emigratie een jaar uit?

En wat doe je als over 5 jaar de beurzen nog precies op hetzelfde niveau staan als 2027? Gaat dan die allocatie toch gewoon omhoog?

[R.van.M]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 16:12:
[...]

Ik snap dat je strategie gunstig is als precies in 2027 de beurs instort. Maar wat doe je als dat in 2026 gebeurt? Stel je dan de emigratie een jaar uit?

En wat doe je als over 5 jaar de beurzen nog precies op hetzelfde niveau staan als 2027? Gaat dan die allocatie toch gewoon omhoog?

Als de beurs daalt in 2026 is er ook minder een probleem omdat de allocatie al afgebouwd is naar 55%. Vandaar dat de afbouw plaats vind voor en na de pensioendatum. Gebeurt het echter ruim voor de pensioendatum dan zal ik mijn pensioen inderdaad wat uitstellen

Verder zal de allocatie vanaf 2027 per jaar weer worden opgebouwd ongeacht wat de beurs doet. Uiteindelijk is het tijdelijk stallen van vermogen in cash een verzekering die geld kost (gemist rendement) om een risico af te dekken (flinke dalingen aan het begin van je pensioen).

Langdurig wil ik 80% tot 100% aandelen hebben om genoeg rendement te genereren om eeuwig van te leven

[Hielko]

R.van.M schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 16:33:
Verder zal de allocatie vanaf 2027 per jaar weer worden opgebouwd ongeacht wat de beurs doet. Uiteindelijk is het tijdelijk stallen van vermogen in cash een verzekering die geld kost (gemist rendement) om een risico af te dekken (flinke dalingen aan het begin van je pensioen).

Okay, maar vind je dat dan niet vreemd? Je capaciteit om risico te nemen kan juist afnemen in de jaren na 2027 als de beurs het matig of slecht doet. Immers heb je dan aan de ene kant een portfolio die niet meer waard wordt (of zelfs minder, zeker omdat je er ook van moet leven) en tegelijkertijd zullen plan B opties (al lijk je daar sowieso niet echt op te rekenen) verder uit zicht raken met bijv. een hogere leeftijd en grotere afstand tot de arbeidsmarkt.

Dus daarom lijkt het mij in ieder geval geen rationele strategie. Of je hebt die capaciteit om risico te nemen ook in 2027, of die "verzekering" is inderdaad nodig, maar dan past het niet bij je plan na 2027.

[Rubbergrover1]

R.van.M schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 13:31:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[R.van.M]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 16:46:
[...]

Okay, maar vind je dat dan niet vreemd? Je capaciteit om risico te nemen kan juist afnemen in de jaren na 2027 als de beurs het matig of slecht doet. Immers heb je dan aan de ene kant een portfolio die niet meer waard wordt (of zelfs minder, zeker omdat je er ook van moet leven) en tegelijkertijd zullen plan B opties (al lijk je daar sowieso niet echt op te rekenen) verder uit zicht raken met bijv. een hogere leeftijd en grotere afstand tot de arbeidsmarkt.

Dus daarom lijkt het mij in ieder geval geen rationele strategie. Of je hebt die capaciteit om risico te nemen ook in 2027, of die "verzekering" is inderdaad nodig, maar dan past het niet bij je plan na 2027.

Nee vanwege het SoRR. Je weet immers niet wanneer de daling zich zal voordoen. Het enige wat je kan doen is tijdelijk een verzekering ervoor nemen. Langdurig is het geen optie omdat het te veel rendement kost.

Ik kan het niet beter uitleggen dan dit en zal er verder ook niet meer op ingaan.

[R.van.M]

Rubbergrover1 schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 16:50:
[...]


***members only***

Mee eens, het is precies het verschil tussen tijdelijke overbrugging van een beperkt aantal jaar t.o.v levenslange uitkering. Hoe korter de overbruggingsperiode is hoe minder noodzaak tot rendement

[Hielko]

R.van.M schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 17:22:
[...]


Nee vanwege het SoRR. Je weet immers niet wanneer de daling zich zal voordoen. Het enige wat je kan doen is tijdelijk een verzekering ervoor nemen. Langdurig is het geen optie omdat het te veel rendement kost.

Ik kan het niet beter uitleggen dan dit en zal er verder ook niet meer op ingaan.

Je moet het natuurlijk helemaal zelf weten, maakt mij niet uit. Maar als je eigen uitleg niet verder komt dan “vanwege moeilijke afkorting X” moet je je misschien afvragen of je begrip van de materie voldoende is om je beslissingen op te bouwen.

[Requiem19]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 18:08:
[...]
Je moet het natuurlijk helemaal zelf weten, maakt mij niet uit. Maar als je eigen uitleg niet verder komt dan “vanwege moeilijke afkorting X” moet je je misschien afvragen of je begrip van de materie voldoende is om je beslissingen op te bouwen.

Je kunt het ook omdraaien: jij kunt je ook verdiepen in de moeilijke - en uitgelegde - afkorting en strategie.

Met de reactie die je nu geeft nodig je niemand uit om in de toekomst nog eea uit de doelen te doen.

Ik weet zelf overigens ook niet of ik het conceptueel begrijp, maar vereenvoudigd begrijp ik dat het risico op een significante waardedaling bij combinatie onttrekkening + aandelen daling in het begin van een lange reeks (sequence) een zeer grote impact kan hebben op het eindresultaat. Dit risico koop je af door in de begin jaren verwacht hoger (maar onzeke) rendement in te leveren ten gunste van zeker (maar lager) rendement. Tot het moment dat je horizon dusdanig ‘kort’ is dat je een SoR kunt dragen. Risicomanagement dus.

De crux is vlgs mij de lengte van de sequence. Als je horizon 40 jaar is en je verliest in de eerste 5 jaar 50% van je vermogen, heeft dat een aanzienlijke impact de volgende 35 jaar, waardoor de kans mathematisch hoog wordt dat je in jaar 31,32,33,34 of 35 op nul uitkomt.

Als hetzelfde scenario plaats vindt, maar je horizon is 30 jaar en je moet nog maar 25 jaar overbruggen, red je het wellicht precies wel met je 4% swr.

[ Voor 6% gewijzigd door Requiem19 op 17-06-2025 18:27 ]

[DeNachtwacht]

Oei, het is nog in concept en het is Trump die het zegt, maar…

https://www.nu.nl/economi...ls-beleggersparadijs.html

Zal aardig wat gevolgen hebben voor beleggingen in Europa in allerlei soorten en maten omdat je toch al snel op één of andere manier via tech enz Amerikaanse beleggingen wil/hebt.

[ Voor 33% gewijzigd door DeNachtwacht op 17-06-2025 18:52 ]

[Hielko]

Requiem19 schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 18:25:
[...]


Je kunt het ook omdraaien: jij kunt je ook verdiepen in de moeilijke - en uitgelegde - afkorting en strategie.

Met de reactie die je nu geeft nodig je niemand uit om in de toekomst nog eea uit de doelen te doen.

Ik weet zelf overigens ook niet of ik het conceptueel begrijp, maar vereenvoudigd begrijp ik dat het risico op een significante waardedaling bij combinatie onttrekkening + aandelen daling in het begin van een lange reeks (sequence) een zeer grote impact kan hebben op het eindresultaat. Dit risico koop je af door in de begin jaren verwacht hoger (maar onzeke) rendement in te leveren ten gunste van zeker (maar lager) rendement. Tot het moment dat je horizon dusdanig ‘kort’ is dat je een SoR kunt dragen. Risicomanagement dus.

De crux is vlgs mij de lengte van de sequence. Als je horizon 40 jaar is en je verliest in de eerste 5 jaar 50% van je vermogen, heeft dat een aanzienlijke impact de volgende 35 jaar, waardoor de kans mathematisch hoog wordt dat je in jaar 31,32,33,34 of 35 op nul uitkomt.

Als hetzelfde scenario plaats vindt, maar je horizon is 30 jaar en je moet nog maar 25 jaar overbruggen, red je het wellicht precies wel met je 4% swr.

Ik vraag het om de poster te laten nadenken of wat ie doet zinnig is, en hopelijk kunnen andere mensen in dit topic er wat van leren. Niet omdat ik niet weet wat sequence of return risk is . Maar het probleem van deze strategie is dat de allocatie juist helemaal geen rekening houdt met wat die daadwerkelijk sequence of return is en je dus soort van random teveel of juist te weinig risico neemt.

[Requiem19]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 18:59:
[...]

Ik vraag het om de poster te laten nadenken of wat ie doet zinnig is, en hopelijk kunnen andere mensen in dit topic er wat van leren. Niet omdat ik niet weet wat sequence of return risk is . Maar het probleem van deze strategie is dat de allocatie juist helemaal geen rekening houdt met wat die daadwerkelijk sequence of return is en je dus soort van random teveel of juist te weinig risico neemt.

Waarom vind je dat / waar baseer je dat op?

[BK70]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 18:59:
[...]

Ik vraag het om de poster te laten nadenken of wat ie doet zinnig is, en hopelijk kunnen andere mensen in dit topic er wat van leren. Niet omdat ik niet weet wat sequence of return risk is . Maar het probleem van deze strategie is dat de allocatie juist helemaal geen rekening houdt met wat die daadwerkelijk sequence of return is en je dus soort van random teveel of juist te weinig risico neemt.

Ik denk dat je het zo moet zien dat het voor bepaalde situaties statistisch de betere aanpak is. Dat is bepaald aan de hand van heel veel simulaties en tijdsintervallen. Ik kan je de artikelen van ERN aanbevelen. Dat kan inderdaad in werkelijkheid anders uitpakken. Dat is een beetje hetzelfde als de discussie over lumpsum investeren, dat in 2/3 van de gevallen beter uitpakt maar dus in 1/3 van de gevallen niet.

[Hielko]

Requiem19 schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 19:04:
[...]


Waarom vind je dat / waar baseer je dat op?

Simpel, de allocatie aandelen staat nu al vast. Onafhankelijk van hoe de portfolio (en eventueel andere relevante variabelen) zich ontwikkelen. Maar juist vanwege de "sequence of return risk" kan je na 1,2,3,4 of 5 jaar in een heel andere situatie zitten waarbij je juist veel minder of meer risico kan nemen.

BK70 schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 19:38:
[...]


Ik denk dat je het zo moet zien dat het voor bepaalde situaties statistisch de betere aanpak is. Dat is bepaald aan de hand van heel veel simulaties en tijdsintervallen. Ik kan je de artikelen van ERN aanbevelen. Dat kan inderdaad in werkelijkheid anders uitpakken. Dat is een beetje hetzelfde als de discussie over lumpsum investeren, dat in 2/3 van de gevallen beter uitpakt maar dus in 1/3 van de gevallen niet.

Nee, dat is niet vergelijkbaar. Het gaat niet om het resultaat na de beslissing, het gaat erom op het moment van beslissing of je een risico wel of niet kan nemen. Als het statistisch gezien op punt X een goed idee is (om meer/minder risico te nemen) dan is dat op punt Y bij vergelijkbare omstandigheden ook het geval.

[phantom09]

jerh schreef op maandag 16 juni 2025 @ 23:00:
[...]


Dat hoeft uiteraard niet. Je neemt dan kortlopende obligaties die in december vrijvallen (bijv van NL of Dld). Er zijn in ieder geval regelmatig (Europesche) die tot max einde van het jaar lopen. En dat is dan geen transactie in de zin van de VRH, want je hebt geen invloed op de gebeurtenis.

Dit is inderdaad een officiele mogelijkheid om de VRH te ontlopen.

[phantom09]

R.van.M schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 13:31:
[...]


***members only***

Als ik het goed begrijp krijg je dus in 2033 AOW en aanvullende pensioen (wat voor jou niet voldoende is).
Echter AOW+ aanvullende pensioen zijn redelijk zeker.

Je moet dus de jaren vanaf 2027 tot aan 2033 overbruggen door te leven van je cash/spaargeld en je beleggingen. Klopt dit?

[R.van.M]

phantom09 schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 21:50:
[...]


Als ik het goed begrijp krijg je dus in 2033 AOW en aanvullende pensioen (wat voor jou niet voldoende is).
Echter AOW+ aanvullende pensioen zijn redelijk zeker.

Je moet dus de jaren vanaf 2027 tot aan 2033 overbruggen door te leven van je cash/spaargeld en je beleggingen. Klopt dit?

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[ErnstH]

Je kunt zo'n glidepath zien als verzekering tegen een ongunstige periode van rendement rondom de pensioendatum. Het zal dus je verwachtte rendement verlagen, maar dat is ook niet het doel. Het doel is om de meest ongunstige situaties te verlichten.

[Rubbergrover1]

BK70 schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 19:38:
[...]


Ik denk dat je het zo moet zien dat het voor bepaalde situaties statistisch de betere aanpak is. Dat is bepaald aan de hand van heel veel simulaties en tijdsintervallen. Ik kan je de artikelen van ERN aanbevelen. Dat kan inderdaad in werkelijkheid anders uitpakken.

Volgens mij zijn het niet alleen empirische simulaties die dit tot een relatief goede aanpak maken, maar zit er ook wel een logische gedachte achter. In een goed jaar is het rendement hoger dan waar je vanuit gaat en zijn de jaarlijkse onttrekkingen een stuk lager dan het rendement. Met goede jaren bouw je dus in feite een extra buffertje op. En kun je makkelijker een slecht jaar opvangen. Maar in het eerste jaar heb je die buffer nog niet. En loop je dus best veel risico. Daarom wil je in het eerste jaar relatief veel zeker hebben. Na een paar goede jaren is die buffer juist flink groot geworden en kun je meer risicos nemen. En kun je het percentage aandelen dus uitbreiden.

Maar hierbij moet je nog wel kijken naar hoe hoog de jaarlijkse onttrekkingen in verhouding tot de zak geld zijn. Als je die zak geld op wil maken in x jaar, dan zul je op een gegeven moment ondanks die extra buffer toch nog best wat risico kunnen lopen. Dan kun je naar het eind toe dus soms juist weer het percentage aandelen willen verlagen. Afhankelijk van hoe alles gerendeerd heeft.

[Hielko]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 09:38:
[...]

Volgens mij zijn het niet alleen empirische simulaties die dit tot een relatief goede aanpak maken, maar zit er ook wel een logische gedachte achter. In een goed jaar is het rendement hoger dan waar je vanuit gaat en zijn de jaarlijkse onttrekkingen een stuk lager dan het rendement. Met goede jaren bouw je dus in feite een extra buffertje op. En kun je makkelijker een slecht jaar opvangen. Maar in het eerste jaar heb je die buffer nog niet. En loop je dus best veel risico. Daarom wil je in het eerste jaar relatief veel zeker hebben. Na een paar goede jaren is die buffer juist flink groot geworden en kun je meer risicos nemen. En kun je het percentage aandelen dus uitbreiden.

Maar hierbij moet je nog wel kijken naar hoe hoog de jaarlijkse onttrekkingen in verhouding tot de zak geld zijn. Als je die zak geld op wil maken in x jaar, dan zul je op een gegeven moment ondanks die extra buffer toch nog best wat risico kunnen lopen. Dan kun je naar het eind toe dus soms juist weer het percentage aandelen willen verlagen. Afhankelijk van hoe alles gerendeerd heeft.

Jup, klopt helemaal. Maar dan moet je dus wel die goede jaren hebben gehad en die extra buffer hebben opgebouwd om vervolgens meer risico te nemen. Als je ervan uit kan gaan dat je in de eerste jaren een goed rendement hebt dan is die extra zekerheid in het begin natuurlijk uberhaupt niet nodig

[Rubbergrover1]

Hielko schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 09:57:
[...]

Jup, klopt helemaal. Maar dan moet je dus wel die goede jaren hebben gehad en die extra buffer hebben opgebouwd om vervolgens meer risico te nemen. Als je ervan uit kan gaan dat je in de eerste jaren een goed rendement hebt dan is die extra zekerheid in het begin natuurlijk uberhaupt niet nodig

Nou, punt is dus juist dat als je die goede jaren niet hebt, de impact daarvan op je vermogen relatief laag is omdat er relatief weinig in aandelen zit. En uiteraard is dit een heel generiek schema en kun je die allocatie aanpassen als de rendementen meevallen/tegenvallen.

[Requiem19]

Hielko schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 19:55:
[...]

Simpel, de allocatie aandelen staat nu al vast. Onafhankelijk van hoe de portfolio (en eventueel andere relevante variabelen) zich ontwikkelen. Maar juist vanwege de "sequence of return risk" kan je na 1,2,3,4 of 5 jaar in een heel andere situatie zitten waarbij je juist veel minder of meer risico kan nemen.

Dat is een terecht punt: aan het einde van ieder jaar heb je additionale informatie die je aan het begin van het jaar nog niet had. Daarom heb ik de strategie en allocatie die we uiteengezet is gelezen als een voorgenomen strategie.

Nee, dat is niet vergelijkbaar. Het gaat niet om het resultaat na de beslissing, het gaat erom op het moment van beslissing of je een risico wel of niet kan nemen. Als het statistisch gezien op punt X een goed idee is (om meer/minder risico te nemen) dan is dat op punt Y bij vergelijkbare omstandigheden ook het geval.

Ik denk dat de gevolgtrekking van vergelijkbare risico's onjuist is.

Op moment 1 is het risico dat je voortijdig met 0 euro eindigt X% omdat de tijdsspanne die je moet overbruggen Z jaar
Op moment 2 is het risico dat je voortijdig met 0 euro eindigt Y% omdat je tijdsspanne die je moet overbruggen Z -/- de jaren tussen moment 2 en moment 1.

De lengte van de sequence is van invloed op het risico. En daarom is de strategie in ieder geval niet onbegrijpelijk. Het enige dat je er rationeel over kunt zeggen is dat je het (tijdelijke) glidepath dynamisch zou moeten maken ipv statisch (zoals besproken in de quote hierboven).

Kortom: conceptueel zit er wel iets in de strategie - eens?

[Hielko]

Requiem19 schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 10:54:
[...]
Ik denk dat de gevolgtrekking van vergelijkbare risico's onjuist is.

Op moment 1 is het risico dat je voortijdig met 0 euro eindigt X% omdat de tijdsspanne die je moet overbruggen Z jaar
Op moment 2 is het risico dat je voortijdig met 0 euro eindigt Y% omdat je tijdsspanne die je moet overbruggen Z -/- de jaren tussen moment 2 en moment 1.

De lengte van de sequence is van invloed op het risico. En daarom is de strategie in ieder geval niet onbegrijpelijk. Het enige dat je er rationeel over kunt zeggen is dat je het (tijdelijke) glidepath dynamisch zou moeten maken ipv statisch (zoals besproken in de quote hierboven).

Kortom: conceptueel zit er wel iets in de strategie - eens?

Je kan natuurlijk prima een vergelijkbaar risico hebben op moment 1 en 2, ondanks dat er een paar jaar verschil in nog te overbruggen periode zit. Als je 45 bent en je hebt nog 45-55 jaar te gaan (hopelijk) dan is 1 of 2 jaar later je tijdsspanne niet noemenswaardig anders. Maar je portfolio kan prima 10% of 20% minder waard zijn (als je een 3% withdrawal rate hanteert is daar nauwelijks koersverlies voor nodig...). Of je portfolio kan (veel) meer waard zijn natuurlijk, al is te weinig risico nemen als je toch al een ruime buffer hebt natuurlijk minder problematisch.

Conceptueel zit er natuurlijk wel iets in de strategie, in ieder geval goed dat er nagedacht wordt over dit soort risico's (immers genoeg mensen die die stap uberhaupt niet maken). Maar goed, juist als je dit risico onderkent is het vreemd om je ogen ervoor te sluiten in toekomstige jaren.

[NicoHF]

jerh schreef op maandag 16 juni 2025 @ 23:00:
[...]


Dat hoeft uiteraard niet. Je neemt dan kortlopende obligaties die in december vrijvallen (bijv van NL of Dld). Er zijn in ieder geval regelmatig (Europesche) die tot max einde van het jaar lopen. En dat is dan geen transactie in de zin van de VRH, want je hebt geen invloed op de gebeurtenis.

Zit je dan niet vast aan de 3 maanden regel dat je in die periode niet mag beleggen, omdat ze het anders zien als belasting ontduiking?

Want dan is het wel interessant wellicht ter vervanging van een deposito of normale spaarrekening , als de rente hoger is van een obligatie?

[de Peer]

NicoHF schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 11:32:
[...]


Zit je dan niet vast aan de 3 maanden regel dat je in die periode niet mag beleggen, omdat ze het anders zien als belasting ontduiking?

Lees zijn post nog eens, daar staat het antwoord al. Het is geen verkooptransactie.

[Requiem19]

Hielko schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 11:12:
[...]

Je kan natuurlijk prima een vergelijkbaar risico hebben op moment 1 en 2, ondanks dat er een paar jaar verschil in nog te overbruggen periode zit. Als je 45 bent en je hebt nog 45-55 jaar te gaan (hopelijk) dan is 1 of 2 jaar later je tijdsspanne niet noemenswaardig anders. Maar je portfolio kan prima 10% of 20% minder waard zijn (als je een 3% withdrawal rate hanteert is daar nauwelijks koersverlies voor nodig...). Of je portfolio kan (veel) meer waard zijn natuurlijk, al is te weinig risico nemen als je toch al een ruime buffer hebt natuurlijk minder problematisch.

Maar dat is précies de Sequence of Returns risk. Zie voorbeelden hier: R.van.M in "Financiële onafhankelijkheid - Deel 5"

In het uitgelegde voorbeeld zie je dat 50% cash allocatie in zo'n 'bad performance' periode het verschil is tussen van 100k naar 37k of van 100k naar 64k gaan.

Als je vaststelt dat je - uitgaande van dit voorbeeld - mathematisch in 100% van de gevallen met 64k de resterende benodigde tijd uit kunt zingen (met de 64k opnieuw geheralloceerd in aandelen) , maar niet met 37k terug in aandelen, is dit toch simpelweg een valide strategie.

[Hielko]

Requiem19 schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 12:12:
[...]


Maar dat is précies de Sequence of Returns risk. Zie voorbeelden hier: R.van.M in "Financiële onafhankelijkheid - Deel 5"

In het uitgelegde voorbeeld zie je dat 50% cash allocatie in zo'n 'bad performance' periode het verschil is tussen van 100k naar 37k of van 100k naar 64k gaan.

Als je mathematisch vaststelt dat je - uitgaande van dit voorbeeld - mathematisch in 100% van de gevallen met 64k de resterende benodigde tijd uit kunt zingen (met de 64k opnieuw geheralloceerd in aandelen) volledig terug in aandelen, maar niet met 37k terug in aandelen, is dit toch simpelweg een valide strategie.

Maar wat je zegt is mathematisch niet zo. Als je met 100k met alles in aandelen in problemen (kan) komen en daarom doe je dat niet, dan kan je zeker in de problemen komen met 64k met alles in aandelen. Dat lijkt me vrij evident. Zou wel magisch zijn als je ineens met minder geld gegarandeerd niet meer in de problemen kan komen...

[Requiem19]

Hielko schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 12:42:
[...]

Maar wat je zegt is mathematisch niet zo. Als je met 100k met alles in aandelen in problemen (kan) komen en daarom doe je dat niet, dan kan je zeker in de problemen komen met 64k met alles in aandelen. Dat lijkt me vrij evident. Zou wel magisch zijn als je ineens met minder geld gegarandeerd niet meer in de problemen kan komen...

Wel als het aantal jaren korter is....

[R.van.M]

Requiem19 schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 12:44:
[...]


Wel als het aantal jaren korter is....

Het draait allemaal om de slagingskans. Een WR van 4% heeft historisch gezien een slagingskans van ongeveer 95%.

Het falingspercentage van 5% komt voort uit uitzonderlijke scenario’s, zoals stoppen vlak voor de Grote Depressie. Als je echter vijf jaar vóór of vijf jaar ná de Grote Depressie met pensioen gaat, ligt de slagingskans van een WR van 4% vrijwel op 100%.

Door gebruik te maken van een equity glidepath vergroot je de slagingskans van de 4% WR.
Indien ik stop vlak voor een flinke beursdaling houd ik door een glidepath bijvoorbeeld 64k over in plaats van 37k, wat je herstelvermogen aanzienlijk versterkt. De slagingskans zal geen 100% meer zijn maar ik denk dat het duidelijk is dat met 64k je een betere kans hebt dan met 37k.

Zoals ook al eerder gezegd, het is niet de enige mogelijkheid om om te gaan met SoRR. Je kan ook weer gaan werken om zo weer op te bouwen naar de 100k of tijdelijk je uitgaven verlagen om weer op te bouwen.

[ErnstH]

Hielko schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 12:42:
[...]

Maar wat je zegt is mathematisch niet zo. Als je met 100k met alles in aandelen in problemen (kan) komen en daarom doe je dat niet, dan kan je zeker in de problemen komen met 64k met alles in aandelen. Dat lijkt me vrij evident. Zou wel magisch zijn als je ineens met minder geld gegarandeerd niet meer in de problemen kan komen...

Ik zou toch even de tijd nemen om al wat gezegd is even rustig op te nemen. Want je lijkt over een aantal punten heen te kijken. Het gaat niet om 100k of 64k aandelen. Het gaat om wat er gebeurt rond het jaar dat je met pensioen gaat (of de periode). Stel dat je met 100k begint:
- als je 100% in aandelen zit, EN de markt gaat zeg 75% omlaag, dan heb je nog 25k over.
- als je 50%/50% aandelen/cash doet, EN de markt gaat zeg 75% omlaag, dan heb je nog 62,5k over.
Dat is dus een ENORM verschil. En daar bovenop moet je dan ook nog je jaarlijkse onttrekking doen.

[Rubbergrover1]

Hielko schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 12:42:
[...]

Maar wat je zegt is mathematisch niet zo. Als je met 100k met alles in aandelen in problemen (kan) komen en daarom doe je dat niet, dan kan je zeker in de problemen komen met 64k met alles in aandelen. Dat lijkt me vrij evident. Zou wel magisch zijn als je ineens met minder geld gegarandeerd niet meer in de problemen kan komen...

Nee, je vergeet dat de overige variabelen verschillen. Met name de resterende looptijd. Het kan zijn dat als je uitgaat van een bepaald vast, gemiddeld, rendement je aan het begin 100k nodig hebt om de rest van de tijd te overleven, maar op het tweede tijdstip 50k nodig hebt om vanaf dat moment te overleven. Als de werkelijke rendementen afwijken en je pot geld op het tweede moment 64k is in plaats van 50k, dan heb je dus significant minder risico dat je te weinig geld hebt. En kun je meer risico nemen.

Als je de strategie verder ontrafelt komt het volgens mij dus eigenlijk neer op dat je het percentage aandelen hoger maakt als je meer buffer hebt en lager als je minder buffer hebt.

[Requiem19]

Volgens mij komt het ook voort uit het principe dat een daling van de beurs veel meer impact heeft op een grote portefeuille dan een kleine.

Een 25% daling op een portefeuille van 1mio is 250k, maar als de portefeuille al een stuk kleiner is (door de onttrekkingen), is de impact veel minder groot. Daarom zit er volgens mij wat focus, of in ieder geval wat aandacht om met name in het begin van de retirement periode zekerheden in te bouwen.

[rube]

Accountant schreef op maandag 16 juni 2025 @ 17:36:
[...]
***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[Rubbergrover1]

rube schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 23:40:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[R.van.M]

rube schreef op woensdag 18 juni 2025 @ 23:40:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[Tommie12]

R.van.M schreef op donderdag 19 juni 2025 @ 09:25:
[...]


***members only***

Dan doet België zelfs beter.

30% op dividenden, maar slechts 10% op vermogenswinst (en een vrijstelling van 10k per jaar).

De 30% op dividenden is er al, de 10% is het huidige ontwerp.

Tja, er zijn redenen waarom rijke nederlanders die hun bedrijf verkopen naar België komen wonen.

[Get!em]

Bedenk dat als je familie wel in NL blijft wonen, dat je ook moet gaan nadenken over erfrecht/erfbelasting van dat land naar NL voor als er geld overblijft. (of je moet genoeg geld reserveren en een plan/instructies uitwerken als je dat voor je erven niet te ingewikkeld wilt maken)

Ik ken een situatie waarin het 3 jaar duurde, inclusief dure advocaat, om een erfenis vanuit Portugal weer naar NL te krijgen.

[ Voor 5% gewijzigd door Get!em op 19-06-2025 09:46 ]

[R.van.M]

Tommie12 schreef op donderdag 19 juni 2025 @ 09:31:
[...]


Dan doet België zelfs beter.

30% op dividenden, maar slechts 10% op vermogenswinst (en een vrijstelling van 10k per jaar).

De 30% op dividenden is er al, de 10% is het huidige ontwerp.

Tja, er zijn redenen waarom rijke nederlanders die hun bedrijf verkopen naar België komen wonen.

Klopt helemaal. In Nederland is de belasting al relatief hoog in vergelijk met andere landen en het ziet er naar uit dat dit nog ongunstiger word de komende jaren.

Het grote verschil is dat Nederland elk jaar de vermogenswinst belast terwijl de meeste andere landen pas bij verkoop belasten. Dit is vooral ongunstig voor iedereen die in de opbouwfase zit en in ietwat mindere mate bij de opname fase.

[rube]

@R.van.M ik had er nooit bewust over nagedacht, alleen van, dat is een klein eiland, ik weet niet of ik daar zou willen wonen. Maar nu begrijp ik waarschijnlijk waarom vrienden van vrienden wel in Malta zijn gaan wonen .

[Rubbergrover1]

DeNachtwacht schreef op dinsdag 17 juni 2025 @ 18:51:
Oei, het is nog in concept en het is Trump die het zegt, maar…

https://www.nu.nl/economi...ls-beleggersparadijs.html

Zal aardig wat gevolgen hebben voor beleggingen in Europa in allerlei soorten en maten omdat je toch al snel op één of andere manier via tech enz Amerikaanse beleggingen wil/hebt.

Die nieuwe heffing gaat alleen over directe inkomsten (dividend, couponrente, huur etc,) en niet over koers-/vermogenswinst. Voor veel normale kleine beleggers heeft dat relatief weinig impact. Stel dat je een ton hebt met 2% dividendrendement (wat al aan de hoge kant is). Dan betekent 5% extra belasting een heffing van 5% over 2000 euro dividend = 100 euro extra belastingen. Oftewel een promille van je vermogen. Als je daarnaast een koerswinst van bv 6% hebt, dan maakt dat promille belastingen niet meteen het verschil tussen wel of niet kiezen voor de VS.

De directe impact op je beleggingen zal dus niet zo groot zijn. Maar dat geldt niet voor investeringen door grotere institutionele beleggers en die het meer moeten hebben van de periodieke betalingen, zoals directe investeringen in onroerend goed of in staatsleningen. Juist de grotere (actieve) spelers zullen hierdoor eerder kiezen voor andere beleggingen of beleggingen elders. En dat op het moment dat de staatsschuld al wat precair wordt en de rating van de staatsleningen is afgewaardeerd lijkt mij dat geen heel handige actie.

[R.van.M]

rube schreef op donderdag 19 juni 2025 @ 09:51:
@R.van.M ik had er nooit bewust over nagedacht, alleen van, dat is een klein eiland, ik weet niet of ik daar zou willen wonen. Maar nu begrijp ik waarschijnlijk waarom vrienden van vrienden wel in Malta zijn gaan wonen.

Je hebt daar al je eerste vrienden gemaakt . Bovendien ben je niet verplicht om er het hele jaar door te wonen. Je kunt bijvoorbeeld de herfst- en wintermaanden in Malta doorbrengen, en in de zomer Nederland bezoeken. Met het belastingvoordeel dat je zo behaalt, kun je ook nog eens mooie reizen maken.

In het kader van mijn eigen emigratie naar Zuid-Amerika heb ik hier zelf ook veel over nagedacht. Hoe is het eigenlijk om straks in een klein stadje of dorp aan het strand ver weg te wonen? Mijn conclusie was dat ik in de basis een huismus ben. Ik breng het grootste deel van mijn tijd thuis door. Daarnaast sport ik graag individueel en hou ik van koken, dingen die ik overal ter wereld kan doen, ongeacht waar ik woon.

Wat het sociale aspect betreft: een deel van de familie van mijn vrouw woont daar al, en ik denk juist dat het in een kleinere gemeenschap makkelijker is om nieuwe sociale contacten op te bouwen. Als laatste zal je met hobby's ook weer nieuwe mensen ontmoeten.

[rube]

R.van.M schreef op donderdag 19 juni 2025 @ 10:09:
[...]
Je hebt daar al je eerste vrienden gemaakt . Bovendien ben je niet verplicht om er het hele jaar door te wonen. Je kunt bijvoorbeeld de herfst- en wintermaanden in Malta doorbrengen, en in de zomer Nederland bezoeken. Met het belastingvoordeel dat je zo behaalt, kun je ook nog eens mooie reizen maken.

In het kader van mijn eigen emigratie naar Zuid-Amerika heb ik hier zelf ook veel over nagedacht. Hoe is het eigenlijk om straks in een klein stadje of dorp aan het strand ver weg te wonen? Mijn conclusie was dat ik in de basis een huismus ben. Ik breng het grootste deel van mijn tijd thuis door. Daarnaast sport ik graag individueel en hou ik van koken, dingen die ik overal ter wereld kan doen, ongeacht waar ik woon.

Wat het sociale aspect betreft: een deel van de familie van mijn vrouw woont daar al, en ik denk juist dat het in een kleinere gemeenschap makkelijker is om nieuwe sociale contacten op te bouwen. Als laatste zal je met hobby's ook weer nieuwe mensen ontmoeten.

Ik ben het met je eens en begrijp jou volledig.
Maar verschillende mensen, verschillende karakters, meningen en situaties. Mijn situatie, nu nog met kinderen thuis maar ook met een partner die daar anders in staat. Wellicht is dat over een aantal jaar anders (voor de duidelijkheid, dat de partner daar anders in staat, niet dat de partner ingewisseld is, of ik zelf ingewisseld ben, hopelijk )

[Sunri5e]

Ik ben wel benieuwd hoeveel geld je in kas van je BV moet hebben om financieel onafhankelijk te zijn. Ik en mijn partner runnen nu 3,5 jaar succesvol een bedrijf. De eerste 3 jaar hebben vol investeringen gezeten om te komen waar we nu staan. O.a. het zelf volledig financieren van ons bedrijfspand en beide auto's zijn gekocht. We hebben dus geen huurcontracten, leningen, hypotheken of leasecontracten. Alleen op ons huis zit een hypotheek.

Nu gaat het dermate goed dat als wij al onze maandelijkse kosten hebben betaald (inclusief ons eigen DGA salaris) we welke maand nog €25.000,- overhouden. Per jaar kunnen we dus €300.000,- sparen in de Holding.

Dus hoe lang gaat het nog duren voordat we financieel onafhankelijk zijn? Uiteraard hangt dat van je uitgaven af. Maar wij redden het nu met een jaarlijst DGA salaris voor ons beide van in totaal €90.000,-

[Tommie12]

Sunri5e schreef op zaterdag 21 juni 2025 @ 22:06:
Ik ben wel benieuwd hoeveel geld je in kas van je BV moet hebben om financieel onafhankelijk te zijn. Ik en mijn partner runnen nu 3,5 jaar succesvol een bedrijf. De eerste 3 jaar hebben vol investeringen gezeten om te komen waar we nu staan. O.a. het zelf volledig financieren van ons bedrijfspand en beide auto's zijn gekocht. We hebben dus geen huurcontracten, leningen, hypotheken of leasecontracten. Alleen op ons huis zit een hypotheek.

Nu gaat het dermate goed dat als wij al onze maandelijkse kosten hebben betaald (inclusief ons eigen DGA salaris) we welke maand nog €25.000,- overhouden. Per jaar kunnen we dus €300.000,- sparen in de Holding.

Dus hoe lang gaat het nog duren voordat we financieel onafhankelijk zijn? Uiteraard hangt dat van je uitgaven af. Maar wij redden het nu met een jaarlijst DGA salaris voor ons beide van in totaal €90.000,-

Ga al maar eens met je accountant spreken hoe je dat geld er op tijd uit krijgt aan een redelijke fiscale kost. Of bouw je verder op en probeer je het bedrijf in zijn geheel te verkopen?

In elk geval proficiat!

[Sunri5e]

Tommie12 schreef op zaterdag 21 juni 2025 @ 22:12:
[...]

Ga al maar eens met je accountant spreken hoe je dat geld er op tijd uit krijgt aan een redelijke fiscale kost. Of bouw je verder op en probeer je het bedrijf in zijn geheel te verkopen?

In elk geval proficiat!

Bedrijf verkopen levert verwacht ik niet veel op. Mijn naam hangt eraan. En we hebben geen vaste / vaak terugkerende klanten. Het klinkt arrogant (zo bedoel ik het niet) maar klanten komen voor mij en mijn partner naar ons toe.

[rube]

Sunri5e schreef op zaterdag 21 juni 2025 @ 22:06:
Per jaar kunnen we dus €300.000,- sparen in de Holding.
....in totaal €90.000,-

Even heel kort door de bocht en alle belastingen e.d. negeren, kun je dus in een jaar je uitgaven sparen voor nog 3 jaar.
Na 10 jaar (ook hier heel kort door de bocht rendement op rendement negeren) heb je dan 30 jaar en dan zit je eigenlijk al de "FIRE regel".

Je zou dit eens door kunnen nemen:
https://www.mrmoneymustac...-behind-early-retirement/

En verder wat @Tommie12 ook aangaf: krijg eerst een goed overzicht van alle fiscale-zakelijke mogelijkheden en consequenties.

[Tommie12]

Sunri5e schreef op zaterdag 21 juni 2025 @ 22:17:
[...]


Bedrijf verkopen levert verwacht ik niet veel op. Mijn naam hangt eraan. En we hebben geen vaste / vaak terugkerende klanten. Het klinkt arrogant (zo bedoel ik het niet) maar klanten komen voor mij en mijn partner naar ons toe.

Prima hoor.
(Stiekem toch nieuwsgierig in welke sector)

Dan moet je dus de beste legale manier vinden om dat geld er op tijd uit te halen.

[RichieB]

Tommie12 schreef op zaterdag 21 juni 2025 @ 22:37:
[...]

Dan moet je dus de beste legale manier vinden om dat geld er op tijd uit te halen.

Waarom moet dat "op tijd"? Als je BV genoeg geld in kas heeft kan je prima stoppen met werken (geen aanwas meer van het vermogen in de BV) maar wel je DGA salaris laten doorlopen. Dan haal je er elk jaar precies uit wat je nodig hebt. Wellicht kan je beargumenteren dat als je geen arbeid meer verricht voor de BV er ook geen sprake meer hoeft te zijn van een DGA salaris. Dan keer je jaarlijks dividend uit ter hoogte van je financiële behoefte. Zal op zich niet veel schelen qua belasting met het genoemde DGA salaris.

[tuinïnen]

RichieB schreef op zondag 22 juni 2025 @ 00:51:
[...]

Waarom moet dat "op tijd"? Als je BV genoeg geld in kas heeft kan je prima stoppen met werken (geen aanwas meer van het vermogen in de BV) maar wel je DGA salaris laten doorlopen. Dan haal je er elk jaar precies uit wat je nodig hebt. Wellicht kan je beargumenteren dat als je geen arbeid meer verricht voor de BV er ook geen sprake meer hoeft te zijn van een DGA salaris. Dan keer je jaarlijks dividend uit ter hoogte van je financiële behoefte. Zal op zich niet veel schelen qua belasting met het genoemde DGA salaris.

Snap ook de nood niet van het eruit halen. Een mooiere plek om je vermogen op te bouwen is er niet. Je kan het prima laten uitkeren via salaris en/of dividend. Misschien een holding nog iets fijner om het vermogen in te stallen.

Met kinderen (indien van toepassing) zelfs ook nog mooi om ze in de bv toe te laten treden mocht je dat willen. Legio opties.

[JPDeckers]

Sunri5e schreef op zaterdag 21 juni 2025 @ 22:06:
Dus hoe lang gaat het nog duren voordat we financieel onafhankelijk zijn? Uiteraard hangt dat van je uitgaven af. Maar wij redden het nu met een jaarlijst DGA salaris voor ons beide van in totaal €90.000,-

Tegen de tijd dat je gaat stoppen met werken voor je BV, zal je je DGA salaris waarschijnlijk kunnen minimaliseren/stopzetten (overleg wel even met je fiscalist). Dan komt dus al jullie inkomen uit dividend.

Dat moet dan dekkend zijn, en gelden dezelfde regels als gewoon Fire, dus 25 * je jaaruitgaven (4% SWR), en dan de box 2 er bovenop. 24.5% voor de eerste 2*67804 EUR, 31% voor alles daarbovenop (NB: omgekeerd rekenen, dus delen door 1-24.5% ipv +24.5%). Dan heb je je Fire bedrag.

Wel nog even VPB aftikken op je beleggingswinsten, maar met goed koopmanschap stel je dat ook uit tot daadwerkelijk verkoopmoment.

Als jullie het nu redden met 90k gecombineerd, is dat fijn, want die 2*67k levert netto iets meer dan een ton op, dekkend dus,

Dan op een bierviltje een upperbound:

[90k * 25]/0.755 = 3mm
Dan VPB op je winsten, 19% to 200k (wat hoger is dan die 2*67k)
Als alles uit aandeelwinst komt (wat niet is, want je legt 300k/jaar in, dat geld is base), dan max 3 mm/0.81 = 3.7mm.

Dat is jullie Fire bedrag wat je in de BV moet hebben, voor 90k/jaar netto. Zal in werkelijkheid lager liggen, maar als upperbound.

De winst zit er nu vooral in dat je geen jaarlijkse VRH hoeft te betalen op je vermogen, je keert je zelf uit wat nodig is.

Ik keer me nu gewoon ook al jaarlijks die 2 * ~67k uit, want dat lagere box 2 tarief is toch weer 5.5% winst. En dat geld is dan voor privé uitgaven, en voorkomt dat mijn DGA loon omhoog moet/ondersteunt de lifestyle inflatie.

[ Voor 27% gewijzigd door JPDeckers op 22-06-2025 08:31 ]

[phantom09]

Sunri5e schreef op zaterdag 21 juni 2025 @ 22:06:
Ik ben wel benieuwd hoeveel geld je in kas van je BV moet hebben om financieel onafhankelijk te zijn. Ik en mijn partner runnen nu 3,5 jaar succesvol een bedrijf. De eerste 3 jaar hebben vol investeringen gezeten om te komen waar we nu staan. O.a. het zelf volledig financieren van ons bedrijfspand en beide auto's zijn gekocht. We hebben dus geen huurcontracten, leningen, hypotheken of leasecontracten. Alleen op ons huis zit een hypotheek.

Nu gaat het dermate goed dat als wij al onze maandelijkse kosten hebben betaald (inclusief ons eigen DGA salaris) we welke maand nog €25.000,- overhouden. Per jaar kunnen we dus €300.000,- sparen in de Holding.

Dus hoe lang gaat het nog duren voordat we financieel onafhankelijk zijn? Uiteraard hangt dat van je uitgaven af. Maar wij redden het nu met een jaarlijst DGA salaris voor ons beide van in totaal €90.000,-

Even een heel simpele calculator erbij pakken:

https://networthify.com/c...ualPct=5&withdrawalRate=4

[PWSteal]

De afgelopen jaren heb ik een FIRE strategie gehanteerd die er grof gezegd zo uitzag

• Ik neem geen deel aan een pensioenfonds / verzekering. Mijn werkgever betaald mij maandelijks wat geld uit voor mijn pensioen. De keuze om het niet bij een verzekeraar te zetten komt doordat mijn vorige verzekeraar failliet is gegaan en dat risico wil ik niet nogmaals lopen. Daarnaast wil ik dit geld niet vast laten staan tot mijn pensioen gerechtigde leeftijd.
• Ik los maandelijks extra hypotheek af sinds mijn eerste woning ongeveer 10 jaar geleden. Ik heb hierdoor nu nog maar 120k hypotheek op 1.6% rente. Mijn appartement kan ik in de markt zetten voor ongeveer 380k.
• Ik koop maandelijks ETF en heb nu een positie van ongeveer 150k.
• Door de jaren heen een paar gokjes gewaagd met TSLA en Bitcoin en dit heeft mij geen windeieren gelegd.
• Ik ben nu 33 jaar en werk nog fulltime met een inkomen van 3600 netto. Rij geen auto, hypotheek kost 500 netto, geen kinderen. Heb dus lage maandelijkse lasten.

Afgelopen week schrok ik een beetje hoeveel belasting ik moest betalen over die aandelen en van daaruit ben ik wat gaan redeneren over de macro omgeving van Nederland. Mijns inziens gaat dit de komende jaren gebeuren: arbeid gaat minder belast worden en vermogen meer. We komen handjes tekort in Nederland en migratie gaat er niet meer zo erg in bij veel mensen, de overheid zal dus gaan inzetten om werken meer lonend te maken en dat moet ergens van bekostigd worden. Mijn verwachting is dat de belasting procentueel een groter deel van mijn rendement gaat opslokken.

Nu heb ik verschillende opties.
a) Ik ga door zoals nu. Komende jaren verwacht ik enkele duizenden euro's per jaar vermogensbelasting te moeten betalen.
b) Ik los mijn hypotheek af. Dat geeft gemoedsrust en dan hoef ik ook geen belasting te betalen daarover. Ik loop dan wel potentieel rendement mis. Ik heb mijn rente nog 15 jaar vast staan.
c) Ik zet mijn geld alsnog bij een pensioenverzekeraar. Dit valt namelijk buiten de vermogensbelasting. Echter zit dit geld dan vast tot mijn pensioenleeftijd.
b) Ik zet delen vast bij de bank voor 10~20 jaar zodat de rente de inflatie voorblijft. De belasting op spaargeld is een stuk lager.

Ik neig zelf het meeste naar B. Ik weet dat dit geen rendement oplevert, maar een lage of geen hypotheek hebben geeft zo veel rust in mijn hoofd.

Zie ik nog opties over het hoofd?

[Rubbergrover1]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:19:
Nu heb ik verschillende opties.
a) Ik ga door zoals nu. Komende jaren verwacht ik enkele duizenden euro's per jaar vermogensbelasting te moeten betalen.
b) Ik los mijn hypotheek af. Dat geeft gemoedsrust en dan hoef ik ook geen belasting te betalen daarover. Ik loop dan wel potentieel rendement mis. Ik heb mijn rente nog 15 jaar vast staan.
c) Ik zet mijn geld alsnog bij een pensioenverzekeraar. Dit valt namelijk buiten de vermogensbelasting. Echter zit dit geld dan vast tot mijn pensioenleeftijd.
b) Ik zet delen vast bij de bank voor 10~20 jaar zodat de rente de inflatie voorblijft. De belasting op spaargeld is een stuk lager.

Ik neig zelf het meeste naar B. Ik weet dat dit geen rendement oplevert, maar een lage of geen hypotheek hebben geeft zo veel rust in mijn hoofd.

Zie ik nog opties over het hoofd?

Je ziet vooral over het hoofd dat je niet moet kijken naar belastingen, maar naar wat je onder de streep overhoudt. Even simpel gezegd, je redeneert alsof liever 1% rendement zonder belastingen hebt dan 8 % rendement waar je 3% belastingen over betaalt. Beetje de verkeerde insteek.

[TheDudez]

Rubbergrover1 schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:38:
[...]

Je ziet vooral over het hoofd dat je niet moet kijken naar belastingen, maar naar wat je onder de streep overhoudt. Even simpel gezegd, je redeneert alsof liever 1% rendement zonder belastingen hebt dan 8 % rendement waar je 3% belastingen over betaalt. Beetje de verkeerde insteek.

Dit klopt helemaal. Maar het ligt er ook aan wat je verdient. Als je boven de 76.817 zit dan zou ik het wel in pensioen belegen stoppen. Dit bespaard 49,50% (voor nu) belasting en valt ook buiten de vermogens belasting. Waardoor je veel meer rente op rente krijgt.

[ Voor 4% gewijzigd door TheDudez op 23-06-2025 09:45 ]

[The Third Man]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:19:

b) Ik los mijn hypotheek af. Dat geeft gemoedsrust en dan hoef ik ook geen belasting te betalen daarover. Ik loop dan wel potentieel rendement mis. Ik heb mijn rente nog 15 jaar vast staan.

Ik neig zelf het meeste naar B. Ik weet dat dit geen rendement oplevert, maar een lage of geen hypotheek hebben geeft zo veel rust in mijn hoofd.

Belasting over een hypotheek? Je mist toch juist je hypotheekrenteaftrek hierdoor? Ik had juist hiermee gewacht totdat die verder werd afgebouwd en het voordeel te klein zou worden. Dit is natuurlijk geen absoluut gegeven, maar ik zou dit in ieder geval wel even doorrekenen.

Ik zou eigenlijk beginnen met kijken of je een drempel kan kiezen waar de hypotheek al laag genoeg is. Naar 0 brengen is wellicht het leukst maar je brengt je alleen maar later op FO. Ik vraag me dan af of je niet te veel door gevoel wordt geleid en te weinig door rationeel beleid.

[Red devil]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:19:

c) Ik zet mijn geld alsnog bij een pensioenverzekeraar. Dit valt namelijk buiten de vermogensbelasting. Echter zit dit geld dan vast tot mijn pensioenleeftijd.

Zie ik nog opties over het hoofd?

Je kunt toch al veel eerder geld uit pensioenbeleggen naar voren halen? Is natuurlijk niet zo efficient vergeleken met het laten ingaan als je recht hebt op AOW (lager belastingtarief), maar het kan wel en dat is wel een fijne backup. En tot die tijd kan je geld lekker bruto renderen, zonder dat je er VRH over hoeft te betalen.

[Requiem19]

Volgens mij bedoelt hij dat hij geen box 3 belasting betaalt over geld waarmee hij z’n hypotheek aflost.

[DeNachtwacht]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:19:
Nu heb ik verschillende opties.
a) Ik ga door zoals nu. Komende jaren verwacht ik enkele duizenden euro's per jaar vermogensbelasting te moeten betalen.
b) Ik los mijn hypotheek af. Dat geeft gemoedsrust en dan hoef ik ook geen belasting te betalen daarover. Ik loop dan wel potentieel rendement mis. Ik heb mijn rente nog 15 jaar vast staan.
c) Ik zet mijn geld alsnog bij een pensioenverzekeraar. Dit valt namelijk buiten de vermogensbelasting. Echter zit dit geld dan vast tot mijn pensioenleeftijd.
b) Ik zet delen vast bij de bank voor 10~20 jaar zodat de rente de inflatie voorblijft. De belasting op spaargeld is een stuk lager.

Ik neig zelf het meeste naar B. Ik weet dat dit geen rendement oplevert, maar een lage of geen hypotheek hebben geeft zo veel rust in mijn hoofd.

Zie ik nog opties over het hoofd?

Ja, optie
e) gebruik maken van de jaarruimte (factor A) die de laatste jaren fors verhoogd is geweest en je momenteel nog kan inzetten. In jouw geval gok ik dat je over de laatste 7 jaar zo €20.000 hebt die je bij een bank of verzekeraar in een lijfrente / pensioenbelegging kan plaatsen. Sowieso ben je bij een failliet gaande verzekekeraar niet direct alles kwijt natuurlijk, maar al je bij een gerenommeerde grote partij zit ben je toch weer wat zekerder. Bovendien ben je bij aandelen eigenaar, die kunnen bij een faillissement niet zomaar even door een bank/verzekeraar worden geclaimd. Jíj bent immers de eigenaar en niet zij. Voordeel van deze ruimte toch gebruiken is dat je hier nu dus 40-50% van terugkrijgt en daarnaast buiten de vermogensrendementsheffing zit tot aan je pensioendatum.

Zonde dus om dit potje niet te gebruiken.

[Rubbergrover1]

TheDudez schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:44:
[...]

Dit klopt helemaal. Maar het ligt er ook aan wat je verdient. Als je boven de 76.817 zit dan zou ik het wel in pensioen belegen stoppen. Dit bespaard 49,50% (voor nu) belasting en valt ook buiten de vermogens belasting. Waardoor je veel meer rente op rente krijgt.

Maar de afweging was of je wilt aflossen op de hypotheek à 1,6% bruto in plaats van in een ETF beleggen tegen bv 8% rente. Als je dan wilt kiezen voor aflossen op de hypotheek omdat je dan geen 3% belasting hoeft te betalen, dan kijk je in mijn optiek naar de verkeerde dingen.

[Rubbergrover1]

DeNachtwacht schreef op maandag 23 juni 2025 @ 10:48:
[...]

Ja, optie
e) gebruik maken van de jaarruimte (factor A) die de laatste jaren fors verhoogd is geweest en je momenteel nog kan inzetten. In jouw geval gok ik dat je over de laatste 7 jaar zo €20.000 hebt die je bij een bank of verzekeraar in een lijfrente / pensioenbelegging kan plaatsen. Sowieso ben je bij een failliet gaande verzekekeraar niet direct alles kwijt natuurlijk, maar al je bij een gerenommeerde grote partij zit ben je toch weer wat zekerder. Bovendien ben je bij aandelen eigenaar, die kunnen bij een faillissement niet zomaar even door een bank/verzekeraar worden geclaimd. Jíj bent immers de eigenaar en niet zij. Voordeel van deze ruimte toch gebruiken is dat je hier nu dus 40-50% van terugkrijgt en daarnaast buiten de vermogensrendementsheffing zit tot aan je pensioendatum.

Zonde dus om dit potje niet te gebruiken.

Volgens mij werd dat met optie c bedoeld.

[Deveon]

DeNachtwacht schreef op maandag 23 juni 2025 @ 10:48:
[...]

Ja, optie
e) gebruik maken van de jaarruimte (factor A) die de laatste jaren fors verhoogd is geweest en je momenteel nog kan inzetten. In jouw geval gok ik dat je over de laatste 7 jaar zo €20.000 hebt die je bij een bank of verzekeraar in een lijfrente / pensioenbelegging kan plaatsen. Sowieso ben je bij een failliet gaande verzekekeraar niet direct alles kwijt natuurlijk, maar al je bij een gerenommeerde grote partij zit ben je toch weer wat zekerder. Bovendien ben je bij aandelen eigenaar, die kunnen bij een faillissement niet zomaar even door een bank/verzekeraar worden geclaimd. Jíj bent immers de eigenaar en niet zij. Voordeel van deze ruimte toch gebruiken is dat je hier nu dus 40-50% van terugkrijgt en daarnaast buiten de vermogensrendementsheffing zit tot aan je pensioendatum.

Zonde dus om dit potje niet te gebruiken.

Dit dus, tevens hoeft het niet bij een verzekeraar maar kan ook prima bij Meesman die voor pensioen exact dezelfde fondsen bied als voor “box3”. BND bied ook een gelijkwaardige alternatief.

Natuurlijk staat dit deel van je vermogen wel vast maar als je er voor je 40ste een ton in hebt zitten hoeft je de rest van je vermogen waarschijnlijk niet meer te reserveren voor na de AOW leeftijd.

[TheDudez]

The Third Man schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:52:
[...]
Belasting over een hypotheek? Je mist toch juist je hypotheekrenteaftrek hierdoor? Ik had juist hiermee gewacht totdat die verder werd afgebouwd en het voordeel te klein zou worden. Dit is natuurlijk geen absoluut gegeven, maar ik zou dit in ieder geval wel even doorrekenen.

Ik zou eigenlijk beginnen met kijken of je een drempel kan kiezen waar de hypotheek al laag genoeg is. Naar 0 brengen is wellicht het leukst maar je brengt je alleen maar later op FO. Ik vraag me dan af of je niet te veel door gevoel wordt geleid en te weinig door rationeel beleid.

Dat niet alleen zo dadelijk wordt je misschien ook nog wel genaaid. https://www.dnb.nl/actuel...zou-dat-kunnen-betekenen/ als er een paar mafkezen aan de macht komen.

[rube]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:19:
...Ik heb hierdoor nu nog maar 120k hypotheek op 1.6% rente.....hypotheek kost 500 netto

Ik denk dat je bedoeld dat je maandlasten inclusief aflossing 500 euro bedragen?
De kosten = de rente * openstaand bedrag = 1,6% * € 120.000 = € 1920 euro / jaar = € 160 euro per maand.
Bruto wel te verstaan, dus netto nog iets minder. Het verschil gaat naar aflossing, dat spaar je dus al.

Als je dus nog meer gaat aflossen, dan bespaar je daar dus maar zeer beperkt mee. De rente van 1,6% en nog 15 jaar(!) is zo laag, dat is zonde om daar nu extra op af te lossen. Dan kun je beter een van de andere mogelijkheden kiezen.

En ja, ik schreef recent ook al over de hogere box 3. Nu wil ik niet gaan discusseren of het terecht is of niet, maar de belasting voor box 3 tussen mijn eerste berekeningen in 2011 en in 2026 lijkt wel x 3 te gaan en circa 2% extra aan kosten is een hoop als je uitgaat van circa 3-4% WR voor het standaard FIRE scenario.

[PWSteal]

Allen bedankt voor de reacties. Dit helpt mij enorm en moet even alles op een rijtje zetten voor mezelf.

rube schreef op maandag 23 juni 2025 @ 11:24:
[...]

Ik denk dat je bedoeld dat je maandlasten inclusief aflossing 500 euro bedragen?
De kosten = de rente * openstaand bedrag = 1,6% * € 120.000 = € 1920 euro / jaar = € 160 euro per maand.
Bruto wel te verstaan, dus netto nog iets minder. Het verschil gaat naar aflossing, dat spaar je dus al.

Als je dus nog meer gaat aflossen, dan bespaar je daar dus maar zeer beperkt mee. De rente van 1,6% en nog 15 jaar(!) is zo laag, dat is zonde om daar nu extra op af te lossen. Dan kun je beter een van de andere mogelijkheden kiezen.

En ja, ik schreef recent ook al over de hogere box 3. Nu wil ik niet gaan discusseren of het terecht is of niet, maar de belasting voor box 3 tussen mijn eerste berekeningen in 2011 en in 2026 lijkt wel x 3 te gaan en circa 2% extra aan kosten is een hoop als je uitgaat van circa 3-4% WR voor het standaard FIRE scenario.

Correct, inclusief aflossing betaal ik iets van 500 euro voor mijn hypotheek.

[Blik1984]

Verplicht leesvoer voor iedereen, een uitgebreide analyse van de verschillende box3 maatregelen en de impact daarvan op de SWR.

https://www.reddit.com/r/..._rate_in_nl_vergelijking/

[Requiem19]

Ik snap dat veel mensen nu in scenario's gaan denken, maar tót de nieuwe box 3 regels zou het imo nog niet nodig zijn om al te veel aanpassingen te maken toch? (waarbij het wederom de vraag is of en wanneer de nieuwe box 3 regels worden ingevoerd).

In de huidige systematiek blijven volgens mij een paar dingen interessant:

1. Je openstaande hypotheek indien mogelijk wijzigen naar aflossingsvrij / langere looptijd dan 30 jaar. Dan verhuist je hyptoheek van rechtswege van box 1 naar box 3 en mag je de volledige schuld meenemen in box 3 om je grondslag te verlagen. Ja, zitten wat details aan vast, maar in hoofdlijnen werkt dit zo.

Dit is volgens mij je min of meer je beste planningsmogelijkheid nu.

2. Deposito's: lager fictief rendement in de huidige box 3 regels

3. Pensioenbeleggen; lijkt interessant want aftrekbaar in box 1, maar er zit een grote mate van onzekerheid in - IMO, omdat je dit geld vermoedelijk pas nodig hebt over een vrij lange tijd en niemand weet hoe de fiscale wereld er dan uitzit (en uiteindelijk is het fiscale voordeel de detla tussen de aftrek nu en het tarief bij uitkering).

Je verliest veel flexibiliteit met pensioenbeleggen vind ik, daarom neig ik er zelf nog niet naar.

[John245]

Requiem19 schreef op maandag 23 juni 2025 @ 12:29:
Ik snap dat veel mensen nu in scenario's gaan denken, maar tót de nieuwe box 3 regels zou het imo nog niet nodig zijn om al te veel aanpassingen te maken toch? (waarbij het wederom de vraag is of en wanneer de nieuwe box 3 regels worden ingevoerd).

In de huidige systematiek blijven volgens mij een paar dingen interessant:

1. Je openstaande hypotheek indien mogelijk wijzigen naar aflossingsvrij / langere looptijd dan 30 jaar. Dan verhuist je hyptoheek van rechtswege van box 1 naar box 3 en mag je de volledige schuld meenemen in box 3 om je grondslag te verlagen. Ja, zitten wat details aan vast, maar in hoofdlijnen werkt dit zo.

Dit is volgens mij je min of meer je beste planningsmogelijkheid nu.

2. Deposito's: lager fictief rendement in de huidige box 3 regels

3. Pensioenbeleggen; lijkt interessant want aftrekbaar in box 1, maar er zit een grote mate van onzekerheid in - IMO, omdat je dit geld vermoedelijk pas nodig hebt over een vrij lange tijd en niemand weet hoe de fiscale wereld er dan uitzit (en uiteindelijk is het fiscale voordeel de detla tussen de aftrek nu en het tarief bij uitkering).

Je verliest veel flexibiliteit met pensioenbeleggen vind ik, daarom neig ik er zelf nog niet naar.

Ad 1) Indien je hypotheek meerdere delen heeft en een deel is aflossingsvrij kun je dan alleen dit deel gebruiken?

Is er ook een optie om een gedeelte van de aflossingsvrije hypotheek over te hevelen en dan jaarlijks meer over te hevelen?

[Rubbergrover1]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 12:20:
Allen bedankt voor de reacties. Dit helpt mij enorm en moet even alles op een rijtje zetten voor mezelf.

Even in het verlengde van wat Requiem19 aangeeft, je verliest veel flexibiliteit met pensioenbeleggen. Dat is iets waar je je bewust van moet zijn.

Bij veel mensen in de FO groep is het inkomen na de AOW leeftijd al behoorlijk goed geregeld. Doordat het huidige inkomen vaak een stuk hoger is dan de huidige uitgaven en de standaard pensioenopbouw uitgaat van inkomen (en niet van uitgaven), heb je al snel dat het inkomen 'later' al voldoende is. En je vooral zou kunnen focussen op de tijd vóór de AOW leeftijd. In dat geval is pensioensparen niet altijd de meest logische optie. Je zit dan toch met fiscale regels die maken dat je dat lastig kunt gebruiken voor een uitkering om de tijd tot AOW op te vullen. Omdat een groot deel van de uitkering alsnog na de AOW leeftijd moet vallen.

In jouw geval, je geeft aan dat je geen pensioenopbouw hebt gehad. In dat geval, als je verder alleen AOW hebt, kan pensioensparen wél een heel interessante optie zijn. Omdat je óók nog voor inkomen na je AOW leeftijd moet zorgen. Het lijkt mij daarom zeker goed om uit te zoeken wat hier voor jou de meest geschikte opties zijn.

[Fr33z]

Blik1984 schreef op maandag 23 juni 2025 @ 12:29:
Verplicht leesvoer voor iedereen, een uitgebreide analyse van de verschillende box3 maatregelen en de impact daarvan op de SWR.

https://www.reddit.com/r/..._rate_in_nl_vergelijking/

zeker interessant, thanks voor het delen. Ik ben zelf nog fan van "old.reddit.com" dus ik vervang de www in al mijn linkjes door old https://old.reddit.com/r/..._rate_in_nl_vergelijking/

[de Peer]

Requiem19 schreef op maandag 23 juni 2025 @ 12:29:


In de huidige systematiek blijven volgens mij een paar dingen interessant:

1. Je openstaande hypotheek indien mogelijk wijzigen naar aflossingsvrij / langere looptijd dan 30 jaar. Dan verhuist je hyptoheek van rechtswege van box 1 naar box 3 en mag je de volledige schuld meenemen in box 3 om je grondslag te verlagen. Ja, zitten wat details aan vast, maar in hoofdlijnen werkt dit zo.

Dit is volgens mij je min of meer je beste planningsmogelijkheid nu.

dit lijkt interessant maar ik kan me zo voorstellen dat bij de verdere uitwerking van het voorstel er nog konijnen uit de hoge hoed komen en alles anders uitpakt.

Dus ik denk dat je toch beter kunt wachten tot alles 100% duidelijk is, en dan reageren.

[R.van.M]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:19:
De afgelopen jaren heb ik een FIRE strategie [..]
Afgelopen week schrok ik een beetje hoeveel belasting [..]

Hoewel de adviezen hierboven zeker waardevol zijn, mis ik nog een duidelijk beeld van jouw doelstelling en strategie. Je lijkt nu vooral te reageren op het feit dat je vermogensbelasting moet betalen, maar zonder te weten waar je naartoe werkt, is het lastig om écht goed advies te geven. Belastingen zijn slechts een factor in een groter geheel.

Daarom een aantal vragen die je mogelijk kunnen helpen om je strategie verder aan te scherpen:

Wat is je einddoel met FIRE?
Wil je op je 45e volledig kunnen stoppen met werken? Of wil je eerder toe naar minder werken? Dat bepaalt hoeveel rendement/liquiditeit je nodig hebt en wanneer.

Wil je in dit appartement blijven wonen?
Als je bijvoorbeeld van plan bent te verhuizen of te verhuren, dan heeft dat invloed op de aflosstrategie. Misschien is het verstandiger om liquide te blijven en minder af te lossen, of juist wel als je nooit weg wilt.

Hoe belangrijk is mentale rust voor jou t.o.v. financieel rendement?
Je geeft zelf aan dat optie B (hypotheek aflossen) rust geeft, ook al is het financieel mogelijk niet de meest optimale keuze. Zoals @Rubbergrover1 aangeeft kan beleggen ondanks hogere belastingen toch de beste keuze zijn

Hoeveel waarde hecht je aan flexibiliteit?
Pensioenbeleggen is fiscaal aantrekkelijk, maar je zet je geld langdurig vast tot je pensioenleeftijd. Dat kan slim zijn als je pas tegen die tijd wilt stoppen, maar minder handig als je eerder financiële vrijheid nastreeft.
Hetzelfde geldt voor deposito’s: ook die beperken je toegang tot je geld. Afhankelijk van wanneer je verwacht het geld nodig te hebben, kun je kiezen voor meer of minder flexibiliteit in je strategie.

[Requiem19]

de Peer schreef op maandag 23 juni 2025 @ 13:09:
[...]

dit lijkt interessant maar ik kan me zo voorstellen dat bij de verdere uitwerking van het voorstel er nog konijnen uit de hoge hoed komen en alles anders uitpakt.

Dus ik denk dat je toch beter kunt wachten tot alles 100% duidelijk is, en dan reageren.

Dit ziet op de huidige situatie van box 3.

[Magpie]

Dank @Blik1984

Het lijkt er in grote lijnen op dat vanaf 2028 de voorwaartse verliesverrekeningen een iets stabiliserend effect hebben, waardoor de impact op SWR (relatief gezien) nog meevalt. Maar in vergelijking met het oude regime van 30% belasting op 4% forfaitair rendement natuurlijk niet. Vanaf 2028 betaal je gemiddeld genomen zeg 30-40% op het werkelijke rendement (of eigenlijk de waardevermeerdering verrekend met onttrekkingen/stortingen).

In de opbouwfase is dit effect door het laatste nog groter. Waar in de afbouwfase (bij voldoende vermogen) vooral behoefte is aan stabiliteit, zijn in de opbouwfase juist ook hoge rendementen noodzakelijk naast de inleg. En op dit rendement is de belastingdruk fors hoger en ook niet uit te stellen - door het accent op waardevermeerdering dus inclusief ongerealiseerd rendement. Daardoor zie in het voorgestelde belastingstelsel de leeftijd van FIRE ik meen met ruim 3 jaar stijgen (onder de aannames in het artikel natuurlijk, maar geeft eerste beeld).

Zit er zelf duaal in. Het zwaarder belasten van vermogen en later ook bedrijfswinsten is onvermijdelijk, het aandeel van arbeid in de economie (en daarmee de basis voor inkomstenbelasting) gaat m.i. door AI en robotisering alleen maar verder afnemen. Dus vanuit een maatschappelijk perspectief logisch. Mijn eigen belang staat hier volledig tegenover, ik zal mijn partner nooit meekrijgen, maar ik snap vanuit dit oogpunt mensen die emigratie overwegen naar een fiscaal vriendelijker klimaat. Voor mijzelf: dus nog maar even verder door werken en hopen dat ik begin 2028 een heel eind ben met de opbouw.

[Deveon]

Requiem19 schreef op maandag 23 juni 2025 @ 12:29:
3. Pensioenbeleggen; lijkt interessant want aftrekbaar in box 1, maar er zit een grote mate van onzekerheid in - IMO, omdat je dit geld vermoedelijk pas nodig hebt over een vrij lange tijd en niemand weet hoe de fiscale wereld er dan uitzit (en uiteindelijk is het fiscale voordeel de detla tussen de aftrek nu en het tarief bij uitkering).

Je verliest veel flexibiliteit met pensioenbeleggen vind ik, daarom neig ik er zelf nog niet naar.

Vergeet niet politiek gezien pensioen wel de laatste knop is waar ze aan kunnen draaien. Zie bijvoorbeeld al de weerstand op hypotheekrenteaftrek. Mensen hebben jaren zo niet decennia lang geld aan de kant gezet voor later, enige indicatie dat je dat van mensen af gaat pakken kost enorm veel stemmen. Dit zie je overigens ook al met de huidige/nieuwe pensioenwet.

Wat dat betreft verberg ik mij qua pensioenbeleggen in de massa. Ik hoef geen royaal pensioen maar streef naar een modaal pensioen. Op die manier verwacht ik redelijk beperkt benadeeld te kunnen worden in toekomstige wetswijzigingen.

[Rubbergrover1]

Deveon schreef op maandag 23 juni 2025 @ 14:08:
[...]

Wat dat betreft verberg ik mij qua pensioenbeleggen in de massa. Ik hoef geen royaal pensioen maar streef naar een modaal pensioen. Op die manier verwacht ik redelijk beperkt benadeeld te kunnen worden in toekomstige wetswijzigingen.

Verstandige instelling. Ik heb ook een verdeel-en-heers instelling, waarbij ik op verschillende paarden wed: AOW, fiscaal vriendelijk (bedrijfs-)pensioen en vrij vermogen. Ik zie het niet zitten om als je al een fatsoenlijk bedrijfspensioen hebt, daar nog veel extra geld in te stoppen als je dat in feite "later" waarschijnlijk helemaal niet nodig hebt. Dan liever de vrijheid hebben om er mee te doen wat je wil, op het moment dat je het wil. Ook al is dat fiscaal minder gunstig.

[stefxx]

PWSteal schreef op maandag 23 juni 2025 @ 09:19:
b) Ik los mijn hypotheek af. Dat geeft gemoedsrust en dan hoef ik ook geen belasting te betalen daarover. Ik loop dan wel potentieel rendement mis. Ik heb mijn rente nog 15 jaar vast staan.

Zoals al een paar keer gezegd, een hypotheek 15 jaar vast tegen 1,6% is financieel onzinnig om snel af te lossen. Maar vergis je niet in die gemoedsrust die het geeft. Als ik op een zonnige dag op mijn veranda zit en bedenk me dat dit allemaal echt helemaal alleen van mij is, geeft me een geweldig gevoel.

Niet alles is alleen rationeel te beoordelen.

[Rubbergrover1]

stefxx schreef op maandag 23 juni 2025 @ 15:14:
[...]


Zoals al een paar keer gezegd, een hypotheek 15 jaar vast tegen 1,6% is financieel onzinnig om snel af te lossen. Maar vergis je niet in die gemoedsrust die het geeft. Als ik op een zonnige dag op mijn veranda zit en bedenk me dat dit allemaal echt helemaal alleen van mij is, geeft me een geweldig gevoel.

Niet alles is alleen rationeel te beoordelen.

Als je van het financiële verschil tussen aflossen of beleggen elk jaar een paar weken 'gratis' op vakantie kan, dan zou dat het "geweldige" gevoel toch wat in perspectief zetten.

[Deveon]

Rubbergrover1 schreef op maandag 23 juni 2025 @ 14:25:
[...]

Verstandige instelling. Ik heb ook een verdeel-en-heers instelling, waarbij ik op verschillende paarden wed: AOW, fiscaal vriendelijk (bedrijfs-)pensioen en vrij vermogen. Ik zie het niet zitten om als je al een fatsoenlijk bedrijfspensioen hebt, daar nog veel extra geld in te stoppen als je dat in feite "later" waarschijnlijk helemaal niet nodig hebt. Dan liever de vrijheid hebben om er mee te doen wat je wil, op het moment dat je het wil. Ook al is dat fiscaal minder gunstig.

Goede aanvulling, reageerde met name op het advies voor iemand die geen pensioen had maar vermoed dat de meeste die FO nastreven ook wel boven modaal verdienen. Ondanks het “pensioengat” van eerder stoppen zou ik dan ook niet aanraden om daarvoor extra aan te vullen, of in ieder geval dat bekijken wanneer FO binnen enkele jaren bereikt wordt. Het maakt natuurlijk nogal een verschil of je stopt met 30, 40 of 50 jaar, het werkgevers pensioen is natuurlijk ook gebaseerd op je inkomen wat je bij nastreven van FO helemaal niet nodig hebt.

[rube]

stefxx schreef op maandag 23 juni 2025 @ 15:14:
[...]
Zoals al een paar keer gezegd, een hypotheek 15 jaar vast tegen 1,6% is financieel onzinnig om snel af te lossen. Maar vergis je niet in die gemoedsrust die het geeft. Als ik op een zonnige dag op mijn veranda zit en bedenk me dat dit allemaal echt helemaal alleen van mij is, geeft me een geweldig gevoel.

Niet alles is alleen rationeel te beoordelen.

Het is wel rationeel te beoordelen, maar je gevoel kan daarover heen gaan en soms belangrijker zijn.

Maar in dit geval, een deposito van 12 maanden geeft al ~2,6%. Dat is al voldoende om de bruto rente + de VRH te betalen. Dan ga je er niet op achteruit en kun je altijd nog besluiten om na 12 maanden wel af te lossen, of een andere keuze te maken. Daarmee ben je flexibeler, eenmaal afgelost is het lastiger en in ieder geval een stuk duurder om het er weer uit te halen.

Overigens, het is al echt helemaal van jouw. Dat er een lening tegenover staat waardoor je het gevoel hebt dat het appartement niet helemaal van jouw is, is precies dat, een gevoel, niet rationeel.

[DeNachtwacht]

Deveon schreef op maandag 23 juni 2025 @ 14:08:
Vergeet niet politiek gezien pensioen wel de laatste knop is waar ze aan kunnen draaien. Zie bijvoorbeeld al de weerstand op hypotheekrenteaftrek. Mensen hebben jaren zo niet decennia lang geld aan de kant gezet voor later, enige indicatie dat je dat van mensen af gaat pakken kost enorm veel stemmen.

Precies dit. En wat ik in de discussie toch ook even mis: ja, je mist wat flexibiliteit maar dit krijg je er in mijn bovenstaande voorbeeld van €20.000 voor terug;

Stel je hebt over de afgelopen 7 jaar naast je werk €20.000 “factor A” die je in jaar 1 inlegt.
In jaar 2 ontvang je €8000 belastingteruggave (even grof de 40%) over dat bedrag die je direct weer terugstopt in je pensioenpotje.
In jaar 3 ontvang je daarover weer €3500 die je direct weer terugstopt.

Dan heb je dus €20.000 ingelegd en in 3 jaar tijd zonder überhaupt naar het rendement te kijken €31.500 in de pot zitten die daarna nog jaren gaat renderen. Tuurlijk zou ik dit niet doen als ik 60 was (te groot risico vlak voor pensioen), maar nu, heel ver daarvandaan, is het een zeer interessante langetermijninvestering waar ik graag die flexibiliteit voor inruil.

Ben het overigens wel eens hoor dat je in NL met de AOW en ook verplicht pensioen bij werkgever niet direct jaar in jaar uit je factor A vol moet benutten. Maar even een paar jaar gebruiken het lekker op te vullen zodat het daarna nog 25-35 jaar rendeert is natuurlijk niet gek op bovenstaande wijze. En zo rond mijn 60e gaat dat hele stuk dan in obligaties of spaarrekeningen waarschijnlijk.