Financiële onafhankelijkheid - Deel 5

[Tehh]

Requiem19 schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 20:17:
[...]


Hier klopt heel weinig van . Btw is een indirecte belasting? Waarom indirect vraag je je dan wellicht af. Omdat degene die hem afdraagt (de ondernemer) de belasting niet betaalt (met een t). De ondernemer brengt btw in rekening aan ons en collecteert deze. Hij is eigenlijk onbezoldigd belastinginner. Maar wij als consument betalen de belasting.

Verder is er natuurlijk wel veel accumulatie van belastingen, echter via verschillende belastingmiddelen. Ons salaris wordt via LB (voorheffing van de IB) belast, daarvan kopen we producten (btw), die zorgen voor winst (vpb), die winst wordt uitgekeerd (dividendbelasting, niet altijd verrekenbaar) etc etc.

Is dat erg? Wat mij betreft niet. Van belang is vooral dat de belastingdruk goed verdeeld wordt over de samenleving. Hoewel het beter is, zie je nog steeds dat grote ondernemingen relatief weinig vpb betalen (innovatiebox, off shoring IP, trucs met rente / hybrid mismatches etc. de ETR is nog steeds behoorlijk laag, terwijl een werknemer over een groot deel van z’n salaris bijna 50% afdraagt.

Maar what can you do? Verhuizen dan toch. Of echt gaan structureren met een eigen kerstboom aan vennootschappen en avontuurlijke fiscalisten.

Je noemt een rijtje van: salaris (LB), producten (btw), winst (vpb) en dividend (dividendbelasting). Natuurlijk zit er in de hele keten wel accumulatie, maar voor jou als individu niet.
Ik las laatst nog:
'We heffen geen belasting van een euro, maar van de ontvanger van de euro.'
(https://fd.nl/politiek/15...etaal-als-ik-vijf-ton-erf)

De btw is gewoon heel lastig in dit verhaal. Ik snap je punt wel dat de ondernemer dit 'slechts' in rekening brengt / moet brengen. Maar de aard is een belasting over 'toegevoegde waarde'. Het wordt ook niet voor niets omzetbelasting genoemd, al is dat ook weer verwarrend omdat het alleen om Nederlandse omzet gaat.

[Tommie12]

Tehh schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 21:15:
[...]


Je noemt een rijtje van: salaris (LB), producten (btw), winst (vpb) en dividend (dividendbelasting). Natuurlijk zit er in de hele keten wel accumulatie, maar voor jou als individu niet.
Ik las laatst nog:
'We heffen geen belasting van een euro, maar van de ontvanger van de euro.'
(https://fd.nl/politiek/15...etaal-als-ik-vijf-ton-erf)

De btw is gewoon heel lastig in dit verhaal. Ik snap je punt wel dat de ondernemer dit 'slechts' in rekening brengt / moet brengen. Maar de aard is een belasting over 'toegevoegde waarde'. Het wordt ook niet voor niets omzetbelasting genoemd, al is dat ook weer verwarrend omdat het alleen om Nederlandse omzet gaat.

En daarom is BTW wel degelijk een belasting die betaald wordt door de consument, en dus is het wel een belasting op reeds belast geld.

Het blijft ontzettend moeilijk om de top te belasten door hun fiscale constructies en mobiliteit.
De middenklasse (en dat is zowat deciel 4-9,5) betaalt vrijwel alles. De onderste decielen, daar valt niks te rapen, die zijn dikwijls netto ontvanger. En de top 4-5% is gladder dan een aal en kan inkomsten verbergen in vennootschappen, en die vennootschappen de kosten van een dure levensstijl laten betalen.

[phantom09]

Rubbergrover1 schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 17:26:
[...]

Volgens mij is de algemene tendens vooral het realistisch belasten van rendement. Niet zozeer per definitie veel zwaarder (al zijn daar ook partijen voor).

Voor de lange termijn, denk aan decennia, waar het in dit topic toch vaak wel over gaat, zou ik me overigens sowieso weinig aantrekken van de waan van de dag van een bepaald kabinet.

Realistisch belasten van rendement? Het is Jan modaal die hier mee getroffen wordt die een appeltje voor de dorst wil hebben voor later of iets eerder met pensioen wil gaan. Die pakken ze hier mee.

De echte rijken vallen buiten de boot.

[Blik1984]

phantom09 schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 22:40:
[...]


Realistisch belasten van rendement? Het is Jan modaal die hier mee getroffen wordt die een appeltje voor de dorst wil hebben voor later of iets eerder met pensioen wil gaan. Die pakken ze hier mee.

De echte rijken vallen buiten de boot.

Helemaal omdat de belastingvrije voet weg gaat vallen en vooral de kleine belegger relatief het hardst geraakt gaat worden

[Sissors]

Rubbergrover1 schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 17:26:
[...]

Volgens mij is de algemene tendens vooral het realistisch belasten van rendement. Niet zozeer per definitie veel zwaarder (al zijn daar ook partijen voor).

Voor de lange termijn, denk aan decennia, waar het in dit topic toch vaak wel over gaat, zou ik me overigens sowieso weinig aantrekken van de waan van de dag van een bepaald kabinet.

Gezien het huidige voorstel van een rechts kabinet zou resulteren in hoogste tarieven van heel Europa (combinatie van die 36%, en van op ongerealiseerd rendement), en ik niet verwacht dat links voor lagere inzet, verwacht ik dat het iig voor de belegger veel zwaarder belast gaat worden.

[Sissors]

Pexow schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 20:38:
[...]

Dat valt nog tegen hoor. Die warme en fiscaal vriendelijke landen zijn hartstikke duur om te wonen. Tenminste als je een westerse levensstijl blijft aanhouden en gezondheidszorg op niveau wil hebben.

België bijvoorbeeld? Granted die graag nu ook wat invoeren geloof ik, maar vooralsnog zover ik weet hebben die nul euro heffing op vermogen. Enkel op dividend.

[Orangelights23]

In Zweden kan men beleggen met een speciale rekening die een bepaald percentage pakt van het totaal belegde vermogen, dus niet kijkend naar behaald rendement maar puur de waarde. Dit maakt dat Zweden een land is waar vermogen bijna niet belast wordt en de ‘rijken’ rijker kunnen worden. Alhoewel salarissen flink lager zijn dan in Nederland en je al in de top 5 qua salarissen valt als je iets van 6.5K bruto verdient, zijn er enorm veel mensen die flink gecasht hebben en Zweden nu gebruiken als land waar zij met pensioen gaan.

Rendement belasten is dus niet iets wat zorgt voor nivellering, ik denk eerder aan bepaalde staffels qua belegd vermogen

[Tommie12]

Sissors schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 23:42:
[...]

België bijvoorbeeld? Granted die graag nu ook wat invoeren geloof ik, maar vooralsnog zover ik weet hebben die nul euro heffing op vermogen. Enkel op dividend.

Niet helemaal waar.

Iedereen betaalt 30% op dividenden, ook als die al in het land van oorsprong belast zijn (je kan proberen iets terug te krijgen, maar dat loont alleen als het over groot geld gaat), maar iedereen kan 240€ betaalde belasting terug krijgen via de belastingsaangifte.

Verder is er een belasting van 0,15% op elke effectenrekening waar meer dan 1 mio op staat. Daarnaast is er nog een taks van 0,35% bij verkoop van aandelen en aandelengerelateerde ETFs.
Voor obligatiefondsen die geen dividend betalen is er een andere taks waarvan ik de juiste modaliteiten niet ken, maar het is iets van 30% op de meerwaarde van het vastrentende gedeelte als ik me niet vergis.


En wat ze nu willen invoeren is een belasting van 10% op de meerwaarde van alle aandelen en fondsen. Maar er is nog gekibbel over de modaliteiten en de vrijstelling (zou ca 10k zijn per jaar)

[ Voor 9% gewijzigd door Tommie12 op 04-06-2025 06:50 ]

[Wozmro]

Weer een soort taks er bij.

Waarom bijvoorbeeld niet enkel een verkooptaks. Die 0,35% verhogen naar enkele procenten op het volledige bedrag.

Geen aankooptaks en geen ander moeilijk gedoe.

- je betaalt enkel als je verkoopt dus het geld is er.
- je kiest zelf wanneer je verkoopt
- altijd gegarandeerde inkomsten voor de overheid want op volledig bedrag.
- gemakkelijk uit te voeren door de banken.

[R.van.M]

Pexow schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 20:38:
[...]

Dat valt nog tegen hoor. Die warme en fiscaal vriendelijke landen zijn hartstikke duur om te wonen. Tenminste als je een westerse levensstijl blijft aanhouden en gezondheidszorg op niveau wil hebben.

Je hebt plekken waar je geen belasting betaald welke inderdaad erg duur zijn, maar ook genoeg plekken waar je minder belasting betaald t.o.v Nederland en waar het leven ook nog eens een stuk goedkoper is.

Zoals gezegd dit is iets wat je niet onbezonnen moet doen omdat het natuurlijk meer impact heeft dan alleen de af te dragen belasting, maar het punt wat ik wou aangeven is dat als je FIRE bent je meer opties hebt dan iemand die in loondienst is

[helloitsme]

In de nieuwe big & beautiful wet van Trump staat blijkbaar ook een onderdeel wat (als de wet aangenomen wordt) voor ons gevolgen zal hebben door een extra belasting op dividend/rente inkomsten op US aandelen en obligaties.

Deze wet botst echter ook met internationaal gemaakte afspraken.

https://fd.nl/financiele-...stuk-minder-aantrekkelijk

[R.van.M]

Pannencouque schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 20:46:
[...]
Ze zaten in de Beurscafé podcast deze week. Ik moet 'm nog af luisteren, maar ging ook al wat rondkijken. Op de site zag ik rendement van 9-12% na aftrek van kosten, dus dat wekte m'n nieuwsgierigheid nog wat meer. Zijn er hier al mensen met ervaring met Capler?

Het valt onder toezicht AFM dus is niet zomaar een shabby tent lijkt me. Daarnaast hebben ze wel een duidelijke visie rondom kosten en investeringen, zodat ze ook echt kunnen bouwen en je geen one-day-fly's krijgt. Ik merk dat ik er op een rustig moment wel even verder in zou willen duiken.

Ik ken dit specifieke product/aanbieder niet maar het volgt altijd het zelfde riedeltje:
- minimaal 100k inleg waarbij het AFM alleen kijkt of ze aan bepaalde voorwaarden voldoen en niets inhoudelijks
- hoge rendementen op basis van geheime strategieen
- aanschuiven bij beurscafe / harry mens / ...
- kosten structuur waarbij de aanbieder altijd wint

Ik zie dit relatief simpel, het is onmogelijk om zonder extra risico een hoger rendement te halen dan indexfondsen. Daar komt nog eens bovenop dat de kosten van dit soort producten hoger zijn.

Er zijn genoeg strategieen te bedenken die 10-15% per jaar halen en dan een jaar 90% verliezen. In de winstjaren pakt de aanbieder een deel van het rendement als kostenvergoeding en na het verlies jaar sluiten ze het product en bieden ze weer wat nieuws aan.

Ik zou mijn tijd besteden aan het lezen van een goed boek in plaats van deze brochure want ze zullen de echte risico's toch niet beschrijven

[Rubbergrover1]

Jumpman schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 19:38:
[...]


Wat is nog realistisch belasten? Als er belasting (salaris) op belasting (spaargeld) op belasting (schenk) wordt gerekend. Het grote probleem is, er is momenteel geen pijl op te trekken waar het heen gaat? Het is momenteel heel om een lange termijn FO plan te maken in dit economische klimaat.

Ik zie niet wat je bedoelt met dat er geen pijl op te trekken is. Volgens mij is al ongeveer 25 jaar de grote lijn van de achterliggende gedachte ongeveer gelijk. Alleen hoe daar invulling aan wordt gegeven wordt steeds minder fictief en steeds meer realistisch.

[Rubbergrover1]

GioStyle schreef op dinsdag 3 juni 2025 @ 20:33:
[...]


Ik denk dat de meeste beleggers het anders voelen. Decennialang slechts 30% van een fictief 4% rendement afdragen tegenover nu 36% van een 'verwacht' rendement.

Klopt, het voelt anders. Toch is de essentie niet heel anders dan in het verleden. Het is vooral zo dat de intentie van ongeveer eenderde belasting heffen op inkomen uit vermogen jarenlang zo slecht werd uitgevoerd dat je als belegger een groot voordeel kon hebben bij die fictieve benadering. Die (in mijn optiek onterechte) kronkel wordt steeds meer gladgestreken.

En voor deze discussie is vooral van belang dat dit de lijn is waar het gros van de partijen zich in kan vinden. En dat ik eerder zie dat het richting één tarief voor elke vorm van inkomen gaat dan richting een veel lagere box 3 heffing.

offtopic:
Overigens is het wat overdreven om te schrijven over "decennialang slechts 30% van een fictief 4% rendement afdragen." Die systematiek is er 15 jaar geweest.

[Rubbergrover1]

R.van.M schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 08:10:
[...]


Je hebt plekken waar je geen belasting betaald welke inderdaad erg duur zijn, maar ook genoeg plekken waar je minder belasting betaald t.o.v Nederland en waar het leven ook nog eens een stuk goedkoper is.

Zoals gezegd dit is iets wat je niet onbezonnen moet doen omdat het natuurlijk meer impact heeft dan alleen de af te dragen belasting, maar het punt wat ik wou aangeven is dat als je FIRE bent je meer opties hebt dan iemand die in loondienst is

Als je je domicilie voor een groot deel zou laten afhangen van de impact op je financiën, dan zou ik niet meer over financieel onafhankelijkheid spreken. Je leven is dan juist extreem afhankelijk van de financiële component.

[R.van.M]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 08:56:
[...]

Als je je domicilie voor een groot deel zou laten afhangen van de impact op je financiën, dan zou ik niet meer over financieel onafhankelijkheid spreken. Je leven is dan juist extreem afhankelijk van de financiële component.

Uiteraard. Ik zou niemand aanraden om alleen vanwege het fiscale aspect te verhuizen. Het is een van de factoren die meewegen in een keuze.

Het is echter niet voor niets dat er in Zuid-Spanje enclaves zijn waar veel Nederlanders wonen, en dat is zelfs al het geval voordat de box 3-heffing word verhoogd.

[Rubbergrover1]

R.van.M schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 09:10:
[...]


Uiteraard. Ik zou niemand aanraden om alleen vanwege het fiscale aspect te verhuizen. Het is een van de factoren die meewegen in een keuze.

Het is echter niet voor niets dat er in Zuid-Spanje enclaves zijn waar veel Nederlanders wonen, en dat is zelfs al het geval voordat de box 3-heffing word verhoogd.

Ik denk dat de fiscaliteit bij veel mensen daar juist van ondergeschikt belang is.

[Tommie12]

R.van.M schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 08:10:
[...]


Je hebt plekken waar je geen belasting betaald welke inderdaad erg duur zijn, maar ook genoeg plekken waar je minder belasting betaald t.o.v Nederland en waar het leven ook nog eens een stuk goedkoper is.

Het lijstje met landen waar gezondheidszorg op niveau van NL en België is, is sowieso kort. Om het dan nog goedkoper te vinden...

Dit is iets wat je meer hoort van mensen die emigreren. Alles prima zo lang ze niet veel zorg nodig hebben, maar als de zorg nodig is, dan willen er heel veel terug komen...
In elk geval, ik wil niet in een rusthuis belanden in een land waar ik de taal niet spreek, en ook niet waar euthanasie illegaal is. Dat maakt de lijst erg kort... en weinig goedkope landen vrees ik.

Dan kan je beter officieel blijven wonen in NL/B en in winterperiodes telkens een paar maanden goedkoop in het zuiden gaan zitten in een appartementje of koophuisje waar je dagelijkse uitgaven ook wat lager kunnen zijn. En als er iets gebeurt met je gezondheid verkoop je de boel en blijf je in je thuisland.

[R.van.M]

Tommie12 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 09:28:
[...]


Het lijstje met landen waar gezondheidszorg op niveau van NL en België is, is sowieso kort. Om het dan nog goedkoper te vinden...

Dit is iets wat je meer hoort van mensen die emigreren. Alles prima zo lang ze niet veel zorg nodig hebben, maar als de zorg nodig is, dan willen er heel veel terug komen...
In elk geval, ik wil niet in een rusthuis belanden in een land waar ik de taal niet spreek, en ook niet waar euthanasie illegaal is. Dat maakt de lijst erg kort... en weinig goedkope landen vrees ik.

Dan kan je beter officieel blijven wonen in NL/B en in winterperiodes telkens een paar maanden goedkoop in het zuiden gaan zitten in een appartementje of koophuisje waar je dagelijkse uitgaven ook wat lager kunnen zijn. En als er iets gebeurt met je gezondheid verkoop je de boel en blijf je in je thuisland.

Dat zie ik toch anders. Ik zou nooit mijn leven willen beperken voor zulke "wat als". Zeker als we het hebben over de laatste paar jaar van je leven. Daarnaast is er geen enkele beperking om weer terug te verhuizen op het moment dat deze of een andere situatie zich voordoet.

Qua niveau van gezondheidszorg staan landen zoals Spanje, Noorwegen, Zweden boven Nederland. Verder in veel landen is er ook een private sector waarbij de kosten niet veel hoger liggen dan de Nederlandse zorgpremie en de kwaliteit er nauwelijks voor onderdoet.

[G83]

R.van.M schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:00:
[...]


Dat zie ik toch anders. Ik zou nooit mijn leven willen beperken voor zulke "wat als". Zeker als we het hebben over de laatste paar jaar van je leven. Daarnaast is er geen enkele beperking om weer terug te verhuizen op het moment dat deze of een andere situatie zich voordoet.

Qua niveau van gezondheidszorg staan landen zoals Spanje, Noorwegen, Zweden boven Nederland. Verder in veel landen is er ook een private sector waarbij de kosten niet veel hoger liggen dan de Nederlandse zorgpremie en de kwaliteit er nauwelijks voor onderdoet.

Als je het gevoel hebt dat je je leven dan zou beperken moet je het inderdaad niet doen. Jij hebt een mooi plan in het buitenland, echt mooi maar niks voor mij.

Als je aardig geworteld bent in Nederland/België moeten de fiscale omstandigheden niet teveel invloed hebben, verhuizen naar een land met lage vermogensbelasting zou ik niet overwegen. Dan maar iets langer werken of iets minder luxe.

Je schrijft 'daarnaast is er geen enkele beperking om weer terug te verhuizen', nou, die is er wel. Vind maar eens een geschikt huis op de plek waar je wil zijn.... Als je hier rustig evolueert richting ouderdom kan je afgewogen keuzes maken en in alle rust zoeken naar onderhoudsarm/gelijkvloers/toekomstbestendig.

Als je zorgbehoevend wordt en terug zou willen ben je aardig kansloos... Geen reden om je hele leven angstig vast te klampen aan Nederland als je eigenlijk weg wil, maar zo makkelijk terug en even iets regelen is ook niet aan de orde.

[Oilman]

R.van.M schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:00:
[...]


Dat zie ik toch anders. Ik zou nooit mijn leven willen beperken voor zulke "wat als". Zeker als we het hebben over de laatste paar jaar van je leven. Daarnaast is er geen enkele beperking om weer terug te verhuizen op het moment dat deze of een andere situatie zich voordoet.

Dan moet je daar de middelen wel voor hebben, als je hele FO berekening gebaseerd is op lage kosten elders dan ga je er niet uitkomen met plotseling terug moeten naar Nederland. In een FATFIRE scenario geen probleem, maar niet als dit de manier was om (sneller) FO te worden.

[R.van.M]

G83 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:10:
[...]


Als je het gevoel hebt dat je je leven dan zou beperken moet je het inderdaad niet doen. Jij hebt een mooi plan in het buitenland, echt mooi maar niks voor mij.

Als je aardig geworteld bent in Nederland/België moeten de fiscale omstandigheden niet teveel invloed hebben, verhuizen naar een land met lage vermogensbelasting zou ik niet overwegen. Dan maar iets langer werken of iets minder luxe.

Je schrijft 'daarnaast is er geen enkele beperking om weer terug te verhuizen', nou, die is er wel. Vind maar eens een geschikt huis op de plek waar je wil zijn.... Als je hier rustig evolueert richting ouderdom kan je afgewogen keuzes maken en in alle rust zoeken naar onderhoudsarm/gelijkvloers/toekomstbestendig.

Als je zorgbehoevend wordt en terug zou willen ben je aardig kansloos... Geen reden om je hele leven angstig vast te klampen aan Nederland als je eigenlijk weg wil, maar zo makkelijk terug en even iets regelen is ook niet aan de orde.

Helemaal mee eens. Iedereen maakt zijn eigen afwegingen. Voor de een is het een horror om in het kleine dorpje in Limburg te blijven wonen terwijl het voor een ander de droom is. Daarom zei ik eerder ook al dat het fiscale aspect slechts één van de vele factoren is. Alleen verhuizen om belasting te besparen is een recept voor ongelukkig zijn.

De beperkingen op de huizenmarkt zijn natuurlijk een stuk kleiner als je terugkomt met je FO-potje. Maar het blijft uiteraard lastiger om zaken te regelen vanuit het buitenland, zeker afhankelijk van je leeftijd en eventuele gezondheidsproblemen.

[R.van.M]

Oilman schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:13:
[...]


Dan moet je daar de middelen wel voor hebben, als je hele FO berekening gebaseerd is op lage kosten elders dan ga je er niet uitkomen met plotseling terug moeten naar Nederland. In een FATFIRE scenario geen probleem, maar niet als dit de manier was om (sneller) FO te worden.

Klopt ook deels, maar bijvoorbeeld in mijn lean-FIRE situatie zal ik nog steeds een potje hebben van 500k + vastgoed in het buitenland. Dat geeft nog steeds een solide uitgangsbasis wat genoeg ouderen in Nederland niet hebben.

[G83]

R.van.M schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:15:
[...]

De beperkingen op de huizenmarkt zijn natuurlijk een stuk kleiner als je terugkomt met je FO-potje. Maar het blijft uiteraard lastiger om zaken te regelen vanuit het buitenland, zeker afhankelijk van je leeftijd en eventuele gezondheidsproblemen.

Als je fo pot nog zeer groot is wellicht. Maar als je 75 à 80 bent en je wil terug kan het zomaar tegenvallen. Ik zie de omvang van de FO pot in ieder geval als iets dat redelijke zekerheid moet bieden op genoeg, niet enorme overmaat.
Tegen de tijd dat ik 75 ben heb ik als het goed is niet per ongeluk nog een miljoen (in waarde van nu) op de plank liggen. En met een paar ton heb je nu echt weinig te vertellen op de woningmarkt...

[Tommie12]

R.van.M schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:00:
[...]


Qua niveau van gezondheidszorg staan landen zoals Spanje, Noorwegen, Zweden boven Nederland. Verder in veel landen is er ook een private sector waarbij de kosten niet veel hoger liggen dan de Nederlandse zorgpremie en de kwaliteit er nauwelijks voor onderdoet.

En is de zorg én het leven in die landen dan veel goedkoper dan in NL of B?

Noorwegen is een heel mooi land, maar wel héél duur om te gaan leven, en daar ging het om.
Spanje ken ik niet voldoende om er stellige uitspraken over te doen.
Zweden zal qua cost of living niet veel verschillen met B en NL (zeker als je in het midden van een bos wil gaan wonen), maar de winters zijn niet zo aangenaam als je wat ouder bent.

Ik dacht ook aan landen als Thailand als goedkope woonplaats, maar daar hangen voor mij zo veel haken en ogen aan vast dat ik het echt nooit zou overwegen. En zo makkelijk kom je ook niet terug als je daar 10 jaar woont.
In elk geval, ik zou mijn kinderen en kleinkind veel te hard missen om voor meer dan een maand of 2-3 weg te trekken.

[Requiem19]

Ik denk dat je binnen Europa meer moet kijken naar de dwergstaten als fiscale vriendelijke locaties.

Ik heb al vaker een lans gebroken voor Andorra (uitstekend fiscaal regime en mooi wonen in de bergen tegen acceptable Cost of Living). Maar je zou ook kunnen kijken naar bijvoorbeeld San Marino. Als ik even snel kijk hebben die een heerlijk simpel system, waarbij ze alleen de capital gains belasten tegen 5%.

Dus verkoopprijs minus aankoopprijs * 5%. Als je niets verkoopt betaal je daar ook geen belasting over je vermogen. Niet volledig uitgezocht, er kunnen nog wat andere regels zijn die ik zo snel mis, maar het geeft een beeld.

[Tommie12]

Requiem19 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:55:
Ik denk dat je binnen Europa meer moet kijken naar de dwergstaten als fiscale vriendelijke locaties.

Ik heb al vaker een lans gebroken voor Andorra (uitstekend fiscaal regime en mooi wonen in de bergen tegen acceptable Cost of Living). Maar je zou ook kunnen kijken naar bijvoorbeeld San Marino. Als ik even snel kijk hebben die een heerlijk simpel system, waarbij ze alleen de capital gains belasten tegen 5%.

Dus verkoopprijs minus aankoopprijs * 5%. Als je niets verkoopt betaal je daar ook geen belasting over je vermogen. Niet volledig uitgezocht, er kunnen nog wat andere regels zijn die ik zo snel mis, maar het geeft een beeld.

Ben je ooit in San Marino geweest? Denk het niet...

Dat stadje is 1 grote tourist trap met winkels uitgebaat door waarschijnlijk Arabieren die er russische en poolse werknemers in zetten en waar alle aangeboden koopwaar direct per container uit China gedropt wordt...

Andorra ligt in the middle of nowhere en vastgoed is er verschrikkelijk duur.

https://www.immobiliarias...0&preu_minim=&preu_maxim=


Stuur me maar een kaartje als je er bent.

[Requiem19]

Tommie12 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 11:37:
[...]

Ben je ooit in San Marino geweest? Denk het niet...

Dat stadje is 1 grote tourist trap met winkels uitgebaat door waarschijnlijk Arabieren die er russische en poolse werknemers in zetten en waar alle aangeboden koopwaar direct per container uit China gedropt wordt...

Andorra ligt in the middle of nowhere en vastgoed is er verschrikkelijk duur.

https://www.immobiliarias...0&preu_minim=&preu_maxim=


Stuur me maar een kaartje als je er bent.

Je hoeft niet in San Marino zelf te wonen he? Zijn nog wat dorpjes rondom de hoofdstad.

En Andorra middle of nowhere... wel, dat vinden sommige mensen toch juist fijn? Vastgoed duur, mwoih. Niet duurder dan Amsterdam. voor 300k heb je 100m2 appartement.

Dat JIJ het niets vindt betekent niet dat het niets IS. Zoals met al deze dingen hangt het volledig af van je persoonlijke situatie en voorkeuren.

[Pexow]

G83 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:20:
[...]


Als je fo pot nog zeer groot is wellicht. Maar als je 75 à 80 bent en je wil terug kan het zomaar tegenvallen. Ik zie de omvang van de FO pot in ieder geval als iets dat redelijke zekerheid moet bieden op genoeg, niet enorme overmaat.
Tegen de tijd dat ik 75 ben heb ik als het goed is niet per ongeluk nog een miljoen (in waarde van nu) op de plank liggen. En met een paar ton heb je nu echt weinig te vertellen op de woningmarkt...

Als je terugkomt vanwege gezondheid dan is een 55+ huurwoning bijzonder geschikt. Gek genoeg zijn er daar wel veel van.

[Tommie12]

Requiem19 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 11:40:
[...]


Je hoeft niet in San Marino zelf te wonen he? Zijn nog wat dorpjes rondom de hoofdstad.

En Andorra middle of nowhere... wel, dat vinden sommige mensen toch juist fijn? Vastgoed duur, mwoih. Niet duurder dan Amsterdam. voor 300k heb je 100m2 appartement.

Dat JIJ het niets vindt betekent niet dat het niets IS. Zoals met al deze dingen hangt het volledig af van je persoonlijke situatie en voorkeuren.

Maar stel het aub niet voor als een echt goedkope plaats om te gaan wonen en leven, want dat was je oorspronkelijke insteek om naar het buitenland te gaan na je FO.

[Requiem19]

Tommie12 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 13:11:
[...]


Maar stel het aub niet voor als een echt goedkope plaats om te gaan wonen en leven, want dat was je oorspronkelijke insteek om naar het buitenland te gaan na je FO.

Het ging in de eerste plaats om fiscaal vriendelijke locaties. Zie de quote waar je op reageerde:

Ik denk dat je binnen Europa meer moet kijken naar de dwergstaten als fiscale vriendelijke locaties.

.

Vervolgens is je stelling dat San Marino 1 groot toeristisch dorp is en Andorra in the middle of nowhere ligt. Dus laten we dat nog eens bekijken. San Marino:

Een paar kilometer buiten San Marino stad, heerlijke heuvel weggetjes met hier en daar wel een huisje wat vast ooit te koop komt:



Ziet er wel goed uit toch? Wat is dan de Cost of Living daar tov Nederland? Cost of living is in Nederland ongeveer 72% hoger: https://livingcost.org/cost/netherlands/san-marino

Dan Andorra. Ligt het echt in de the middle of nowhere? Vind ik meevallen: Barcelona is 2.5 uur rijden. En in Andorra La Vella heb je een moderne stad die niet onderdoet voor een equivalente stad in Nederland of België.

En is Andorra dan zo duur? Valt ook mee: Cost of Living is ongeveer 22% lager dan in Nederland: https://livingcost.org/cost/netherlands/san-marino

Wil ik dan zelf gelijk gaan wonen in Andorra of in San Marino, nog even niet . Maar als mijn kinderen het huis uit zijn en het Nederlandse fiscale (en politieke!) klimaat zijn niet meer prettig, dan zou ik het persoonlijk in ieder geval in de richting van dit soort gebieden zoeken.

Dat iemand anders liever in BE of NL blijft wonen ook goed. We hoeven elkaar niet te overtuigen wat objectief het beste is. Het gaat erom dat we elkaar wat ideeën laten zien en wellicht inspireert dat een ander. Of niet, en dat is ook goed .

[R.van.M]

Tommie12 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 13:11:
[...]


Maar stel het aub niet voor als een echt goedkope plaats om te gaan wonen en leven, want dat was je oorspronkelijke insteek om naar het buitenland te gaan na je FO.

Je moet altijd flexibel blijven en aanpassen aan de omstandigheden. Hoewel het niet mijn voorkeur heeft kan ik het niet uitsluiten dat ik ooit nog een keer terug kom naar Nederland

[Coffeeroam]

Tommie12 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 06:48:
[...]

Niet helemaal waar.

Iedereen betaalt 30% op dividenden, ook als die al in het land van oorsprong belast zijn (je kan proberen iets terug te krijgen, maar dat loont alleen als het over groot geld gaat), maar iedereen kan 240€ betaalde belasting terug krijgen via de belastingsaangifte.

Verder is er een belasting van 0,15% op elke effectenrekening waar meer dan 1 mio op staat. Daarnaast is er nog een taks van 0,35% bij verkoop van aandelen en aandelengerelateerde ETFs.
Voor obligatiefondsen die geen dividend betalen is er een andere taks waarvan ik de juiste modaliteiten niet ken, maar het is iets van 30% op de meerwaarde van het vastrentende gedeelte als ik me niet vergis.


En wat ze nu willen invoeren is een belasting van 10% op de meerwaarde van alle aandelen en fondsen. Maar er is nog gekibbel over de modaliteiten en de vrijstelling (zou ca 10k zijn per jaar)

10% op de meerwaarde van alle aandelen en fondsen? Daar teken ik voor! Beter dan 36%....

[Tommie12]

Coffeeroam schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 15:37:
[...]


10% op de meerwaarde van alle aandelen en fondsen? Daar teken ik voor! Beter dan 36%....

Staat nog niet in de wet, maar wel in het regeerakkoord (en de kansen dat dit kabinet het 4 jaar uit houdt schat ik iets hoger in dat wat het was in NL).

Er staat ook een vrijstelling van 10.000€ meerwaarde in de wet.

[phantom09]

Orangelights23 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 06:45:
In Zweden kan men beleggen met een speciale rekening die een bepaald percentage pakt van het totaal belegde vermogen, dus niet kijkend naar behaald rendement maar puur de waarde. Dit maakt dat Zweden een land is waar vermogen bijna niet belast wordt en de ‘rijken’ rijker kunnen worden. Alhoewel salarissen flink lager zijn dan in Nederland en je al in de top 5 qua salarissen valt als je iets van 6.5K bruto verdient, zijn er enorm veel mensen die flink gecasht hebben en Zweden nu gebruiken als land waar zij met pensioen gaan.

Rendement belasten is dus niet iets wat zorgt voor nivellering, ik denk eerder aan bepaalde staffels qua belegd vermogen

En hoeveel is dat percentage dan? Hoe weet jij dit? Woon je hier of heb je ervaring mee?

[phantom09]

Tommie12 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 06:48:
[...]
En wat ze nu willen invoeren is een belasting van 10% op de meerwaarde van alle aandelen en fondsen. Maar er is nog gekibbel over de modaliteiten en de vrijstelling (zou ca 10k zijn per jaar)

Dus ook de Belgische overheid wil geld halen zodat ze meer kunnen besteden. Vreemde gedachte.
Overheden moeten maar een goed gaan kijken waar ze kunnen bezuiningen.

[phantom09]

Wozmro schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 07:01:
Weer een soort taks er bij.

Waarom bijvoorbeeld niet enkel een verkooptaks. Die 0,35% verhogen naar enkele procenten op het volledige bedrag.

Geen aankooptaks en geen ander moeilijk gedoe.

- je betaalt enkel als je verkoopt dus het geld is er.
- je kiest zelf wanneer je verkoopt
- altijd gegarandeerde inkomsten voor de overheid want op volledig bedrag.
- gemakkelijk uit te voeren door de banken.

Makkelijk uit te voeren? En wat als de bank of broker niet in Belgie zit?

[Wozmro]

Dan zelf aan te geven, gelijkaardig als bij dividend?
https://www.wikifin.be/nl...eleggingen-het-buitenland

[Orangelights23]

phantom09 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 21:03:
[...]


En hoeveel is dat percentage dan? Hoe weet jij dit? Woon je hier of heb je ervaring mee?

1% + plus de staatsbelasting van voorgaand jaar. Ik woon in Zweden en heb een aardig vermogen belegd in dit beleggingstype, zowel zakelijk als privé. Voor mij heel fijn, gezien dit vermogen veel zwaarder belast zou worden in Nederland, maar niet netjes tegenover de maatschappij dat ik halverwege mijn 30e kan leven van de niet zwaar belaste rendementen en dividenden.

[phantom09]

G83 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 10:20:
[...]


Als je fo pot nog zeer groot is wellicht. Maar als je 75 à 80 bent en je wil terug kan het zomaar tegenvallen. Ik zie de omvang van de FO pot in ieder geval als iets dat redelijke zekerheid moet bieden op genoeg, niet enorme overmaat.
Tegen de tijd dat ik 75 ben heb ik als het goed is niet per ongeluk nog een miljoen (in waarde van nu) op de plank liggen. En met een paar ton heb je nu echt weinig te vertellen op de woningmarkt...

Tiny house?

[phantom09]

Orangelights23 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 21:37:
[...]


1% + plus de staatsbelasting van voorgaand jaar. Ik woon in Zweden en heb een aardig vermogen belegd in dit beleggingstype, zowel zakelijk als privé. Voor mij heel fijn, gezien dit vermogen veel zwaarder belast zou worden in Nederland, maar niet netjes tegenover de maatschappij dat ik halverwege mijn 30e kan leven van de niet zwaar belaste rendementen en dividenden.

Staatsbelasting van voorgaand jaar? Hoeveel is dit? Dus bijna 2% ?

[Sissors]

Tommie12 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 06:48:
[...]

Niet helemaal waar.

Iedereen betaalt 30% op dividenden, ook als die al in het land van oorsprong belast zijn (je kan proberen iets terug te krijgen, maar dat loont alleen als het over groot geld gaat), maar iedereen kan 240€ betaalde belasting terug krijgen via de belastingsaangifte.

Verder is er een belasting van 0,15% op elke effectenrekening waar meer dan 1 mio op staat. Daarnaast is er nog een taks van 0,35% bij verkoop van aandelen en aandelengerelateerde ETFs.
Voor obligatiefondsen die geen dividend betalen is er een andere taks waarvan ik de juiste modaliteiten niet ken, maar het is iets van 30% op de meerwaarde van het vastrentende gedeelte als ik me niet vergis.


En wat ze nu willen invoeren is een belasting van 10% op de meerwaarde van alle aandelen en fondsen. Maar er is nog gekibbel over de modaliteiten en de vrijstelling (zou ca 10k zijn per jaar)

Tov Nederland dus iig een belastingparadijs qua vermogensbelasting.

phantom09 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 21:39:
[...]


Tiny house?

Wat duur is in Nederland is grond. Al die mooie plaatjes van Tiny Houses staan op grote lappen grond in de natuur. Dat kan gewoon niet hier. Eigenlijk enige fatsoenlijke Tiny Houses in Nederland die in heb gezien, staan op grond gesubsidieerd door gemeente.

Buiten dat om is logische optie om ze te stapelen, dan kost het minder grond, en noemen we het een flat.

[Orangelights23]

phantom09 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 22:40:
[...]


Staatsbelasting van voorgaand jaar? Hoeveel is dit? Dus bijna 2% ?

Dat is elk jaar anders Zie hier de website van de Zweedse belastingdienst waar je het eenvoudig kunt zien - makkelijk te vertalen via de browser mocht je Zweeds roestig zijn

[Tommie12]

phantom09 schreef op woensdag 4 juni 2025 @ 21:06:
[...]


Dus ook de Belgische overheid wil geld halen zodat ze meer kunnen besteden. Vreemde gedachte.
Overheden moeten maar een goed gaan kijken waar ze kunnen bezuiningen.

Nee, onze staatsschuld is aan het exploderen, zeker als we die defensieuitgaven moeten verdubbelen van jullie Markske.

[Bobmeister]

Tommie12 schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 07:58:
[...]

Nee, onze staatsschuld is aan het exploderen, zeker als we die defensieuitgaven moeten verdubbelen van jullie Markske.

Die paar miljard gaat het verschil ook niet meer maken op die 100%+ staatsschuld.. Los daarvan is er jarenlang niet voldaan aan de afgesproken 2%-bbp norm (net zoals vele anderen) dus bezuinigen doet men maar op iets anders (de complexe overheid bijvoorbeeld).

[Jake]

offtopic:
Ik vind deze zienswijze over de staatsschuld wel interessant: https://cormol.wordpress.com/
Effectief: NL heeft helemaal geen staatschuld, want de uitgestelde belasting van de pensioenpot is groter dan de uitstaande schuld.

[Corrit]

Jake schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 09:05:

offtopic:
Ik vind deze zienswijze over de staatsschuld wel interessant: https://cormol.wordpress.com/
Effectief: NL heeft helemaal geen staatschuld, want de uitgestelde belasting van de pensioenpot is groter dan de uitstaande schuld.

Dat is inderdaad wel een interessante manier om er naar te kijken. En als je dan bedenkt dat 'onze' staatsschuld heel laag is en ons pensioenvermogen in Nederland zeer hoog is tov de meeste andere landen dan komen we nog beter uit de bus.

[Tommie12]

Bobmeister schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 08:49:
[...]


Die paar miljard gaat het verschil ook niet meer maken op die 100%+ staatsschuld.. Los daarvan is er jarenlang niet voldaan aan de afgesproken 2%-bbp norm (net zoals vele anderen) dus bezuinigen doet men maar op iets anders (de complexe overheid bijvoorbeeld).

Het gaat niet over een paar miljard, het gaat over tientallen miljarden.
En 10 miljard besparen of extra uitgeven gaat over 1000€ PER Belg, niet enkel voor de actieven. Dat is veel geld in een begroting van een land.

Tov Defensie is 'complexe overheid' peanuts.
Subsidies aan bedrijven, daar valle miljarden te rapen.

[Jebus4life]

Bobmeister schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 08:49:
[...]


Die paar miljard gaat het verschil ook niet meer maken op die 100%+ staatsschuld.. Los daarvan is er jarenlang niet voldaan aan de afgesproken 2%-bbp norm (net zoals vele anderen) dus bezuinigen doet men maar op iets anders (de complexe overheid bijvoorbeeld).

Die dooddoener over de complexe overheid die geld slurpt altijd ben ik toch echt wel beu hoor. Ja, onze overheid is te véél complex en te duur. Maar als je morgen alle parlementen en overheden afschaft bespaar je een whopping 700 a 800 miljoen op de zowat 255 miljard die we uitgeven. Wauw!

Nu kunnen we beginnen zoeken naar de overige 20 a 30 miljard die we nodig hebben... Die discussie lijkt me veel nuttiger dan beweren dat de oplossing ligt in besparen in iets waar vandaag 0,20% van de uitgaven naartoe gaan

Er is gewoon veel te lang gewacht om serieus te hervormen uit angst voor de kiezer: Ik parafraseer graag Bruno Toback: Bijna elke politicus weet wat je moet doen om de begroting in evenwicht te krijgen. Er is alleen geen enkele politicus die weet hoe hij daarna nog moet verkozen raken.

Inmiddels zitten we in een situatie die dicteert dat méér dan 2/3e van de overheidsuitgaven gaan naar de sociale zekerheid; de gezondheidszorg en onderwijs. 3 elementen waarop besparen héél moeilijk ligt (de oefening van de huidige regering in deze is minimaal, en toch zijn er al meerdere massale stakingen geweest). Bovendien gaat er nog eens een pak geld extra naar defensie gaan (dus daarop besparen zal al niet gebeuren).

(Ja ons politiek bestel heeft een serieuze vereenvoudiging nodig: Nee, ons politiek bestel gáát geen hervorming krijgen want: Zowat een kwart van het parlement zijn uitgesproken unionisten. 20% zijn uitgesproken confederalisten en zowat 15% zijn uitgesproken separatisten. De overige 40% schippert daar ergens tussen. Hoe ga je daar ooit een tweederde meerderheid vinden voor een hervorming die de boel simpeler ipv moeilijker maakt? )

Tommie12 schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 09:22:
[...]


Het gaat niet over een paar miljard, het gaat over tientallen miljarden.
En 10 miljard besparen of extra uitgeven gaat over 1000€ PER Belg, niet enkel voor de actieven. Dat is veel geld in een begroting van een land.

Tov Defensie is 'complexe overheid' peanuts.
Subsidies aan bedrijven, daar valle miljarden te rapen.

Er ging zowat 5,5 miljard (dat is nu dus wel verhoogd) naar defensie, geen tientallen miljarden dus .

Subsidies aan bedrijven kan zeker in geschrapt worden, maar dat zijn geen miljarden die gebruikt worden die rechtstreeks in de zaken van de eigenaars verdwijnen ofzo, die subsidies worden vaak gewoon gebruikt voor bedrijfsvoeren, onderzoek, versterken van onze positie in bedrijven voor protectionistische redenen.

Ik ben akkoord dat we daar zaken kunnen halen, maar dat zal onze werkgelegenheid treffen (maar zoals gezegd, ik ben akkoord dat dat vandaag misschien de meest logische is om een gedeelte van het geld te vinden; maar met MR & NVA in de regering gaat dat niet gebeuren)

[ Voor 21% gewijzigd door Jebus4life op 05-06-2025 09:47 ]

[Tommie12]

Jebus4life schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 09:43:
[...]


Die dooddoener over de complexe overheid die geld slurpt altijd ben ik toch echt wel beu hoor. Ja, onze overheid is te véél complex en te duur. Maar als je morgen alle parlementen en overheden afschaft bespaar je een whopping 700 a 800 miljoen op de zowat 255 miljard die we uitgeven. Wauw!

Nu kunnen we beginnen zoeken naar de overige 20 a 30 miljard die we nodig hebben... Die discussie lijkt me veel nuttiger dan beweren dat de oplossing ligt in besparen in iets waar vandaag 0,20% van de uitgaven naartoe gaan

Er is gewoon veel te lang gewacht om serieus te hervormen uit angst voor de kiezer: Ik parafraseer graag Bruno Toback: Bijna elke politicus weet wat je moet doen om de begroting in evenwicht te krijgen. Er is alleen geen enkele politicus die weet hoe hij daarna nog moet verkozen raken.

Inmiddels zitten we in een situatie die dicteert dat méér dan 2/3e van de overheidsuitgaven gaan naar de sociale zekerheid; de gezondheidszorg en onderwijs. 3 elementen waarop besparen héél moeilijk ligt (de oefening van de huidige regering in deze is minimaal, en toch zijn er al meerdere massale stakingen geweest). Bovendien gaat er nog eens een pak geld extra naar defensie gaan (dus daarop besparen zal al niet gebeuren).

(Ja ons politiek bestel heeft een serieuze vereenvoudiging nodig: Nee, ons politiek bestel gáát geen hervorming krijgen want: Zowat een kwart van het parlement zijn uitgesproken unionisten. 20% zijn uitgesproken confederalisten en zowat 15% zijn uitgesproken separatisten. De overige 40% schippert daar ergens tussen. Hoe ga je daar ooit een tweederde meerderheid vinden voor een hervorming die de boel simpeler ipv moeilijker maakt? )


[...]


Er ging zowat 5,5 miljard (dat is nu dus wel verhoogd) naar defensie, geen tientallen miljarden dus

Een senaat af schaffen is zinvol, maar gaat ons niet redden. Dat is deel van die complexe overheid.
Ben het helemaal eens dat dat veel te veel aandacht krijgt in vergelijking met de bedragen die er in om gaan.

Het budget van defensie moet in eerste instantie van 7.9 naar 12 Miljard, en dan zitten we aan 2%.
Er was sprake over stijgen naar 5%, en dan gaat het wel degelijk over tientallen miljarden.

Maar begin al eens met 4 miljard, dat is 400€ per belg per jaar, en dus ook voor babies etc.
Als 50% van de bevolking beroepsactief is, dan spreek je over 800€ per werkende belg, of een 70€ per maand.
Nu kan je populistisch gaan zeggen dat de sterktste schouders de zwaarste lasten moeten dragen, maar als je dan enkel alle werkenden boven de mediaan gaan belasten daarmee, dan spreek je al over 140€ aan extra belastingen per maand.

En dat geld 'effe' elders vinden door hier en daar een ambtenaar te ontslaan is science fiction. Politie is onderbemand, justitie schreeuwt om middelen, en de zorg is ook vrijwel ondergefinancierd...

Als het allemaal makkelijk was, dan was het al gebeurd.
Dergelijke bedragen vind je allen maar als je mensen echt pijn doet.

Ik doe er nog een voorbeeld bij.
Je kan in vele centra hier extra talen, maar ook skills als fotografie, leerbewerking etc leren in avond en 'voortgezet onderwijs'. Dat kostte de deelnemers ca 1,5€ per contactuur. Dat bedrag gaat nu naar 4€ in 1 stap.
Een jaartje Engels of boekhouden kostte je vroeger 240€ per jaar, dat gaat nu naar 640€.
Doel is toch wat besparen op de onderwijsbudgetten, en waarschijnlijk (maar dat wordt niet gezegd) wat werken aan de tekorten van leerkrachten in het regulier onderwijs.

Maar uiteindelijk gaat dat de educatiegraad van de bevolking niet positief beïnvloeden.
En indirect komt dat allemaal door de gekheid van Trump en Poetin.

[Requiem19]

Ik zou dat militaire budget niet verhogen en de kosten voor de veiligheidsarchitectuur gewoon laten betalen door de andere Europese landen zoals Nederland ;-).

Klassiek prisoner's dilemma niet?

[Get!em]

Sissors schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 00:51:
[...]


Buiten dat om is logische optie om ze te stapelen, dan kost het minder grond, en noemen we het een flat.

"Container woning"
En dan is het ineens minder romantisch en stoppen we er alleen mensen in die zelf geen huis kunnen bemachtigen.

Bovendien wordt de resterende ruimte eromheen drukker bezet (terrasje, parkeerplaats, etc) en dus een stuk minder groen. Wordt het nog minder romantisch.
En bij genoeg drukte wordt het vanzelf een hufterproof betonjungle, waar de problemen zich op andere manieren gaan manifesteren. En die problemen kosten dan weer geld/mankracht. Besparing van tinyhouse is dan meteen verdwenen.

Tommie12 schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 10:00:
[...]


Een senaat af schaffen is zinvol, maar gaat ons niet redden. Dat is deel van die complexe overheid.

<>

En indirect komt dat allemaal door de gekheid van Trump en Poetin.

Een senaat is onderdeel van het geheel om een land te besturen. Voornamelijk ook om demping te bewerkstelligen van idiote ideeën van machtige eenlingen of one-issue partijen of bepaalde hypes.

Dus ondanks dat het geld kost om een senaat in de lucht te houden, geeft het ook een enorme demping aan uitwassen en bespaart het dus geld

Om dan bij het onderwerp van het topic aan te sluiten: voor financiele onafhankelijkheid ben je beter af met een stabiele overheid met gedempte keuzes en duidelijkheid op langere termijn, dan in een springerige onduidelijke toekomst waarin wellicht mogelijke betere ideeën snel geïmplementeerd kunnen worden, maar evensnel weer afgeschaft worden.

[ Voor 26% gewijzigd door Get!em op 05-06-2025 10:32 ]

[kiefty14]

Get!em schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 10:27:
[...]

"Container woning"
En dan is het ineens minder romantisch en stoppen we er alleen mensen in die zelf geen huis kunnen bemachtigen.

Bovendien wordt de resterende ruimte eromheen drukker bezet (terrasje, parkeerplaats, etc) en dus een stuk minder groen. Wordt het nog minder romantisch.
En bij genoeg drukte wordt het vanzelf een hufterproof betonjungle, waar de problemen zich op andere manieren gaan manifesteren. En die problemen kosten dan weer geld/mankracht. Besparing van tinyhouse is dan meteen verdwenen.
[...]

Ander probleem is wat nu steeds zichtbaarder wordt is dat de sociale voorzieningen niet mee schalen.

- Scholen dienen noodlokalen te plaatsen.
- Sport verenigen hebben wachtlijsten, enerzijds door vrijwilligers tekort maar ook door dat de accommodaties eerder moeten krimpen dan vergroten.

Mijn kinderen staan bv al een jaar+ op de wachtlijst voor turnen in het dorp (nu turnen ze buiten dorps). In de zomervakantie wordt er bouwweek georganiseerd, wat een loterij is.

[Get!em]

kiefty14 schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 10:48:
[...]

Ander probleem is wat nu steeds zichtbaarder wordt is dat de sociale voorzieningen niet mee schalen.

- Scholen dienen noodlokalen te plaatsen.
- Sport verenigen hebben wachtlijsten, enerzijds door vrijwilligers tekort maar ook door dat de accommodaties eerder moeten krimpen dan vergroten.

Mijn kinderen staan bv al een jaar+ op de wachtlijst voor turnen in het dorp (nu turnen ze buiten dorps). In de zomervakantie wordt er bouwweek georganiseerd, wat een loterij is.

Is ook een deel gewoon ruimtelijke planning.

Door grootschalige uniforme nieuwbouw ontstaan complete wijken met dezelfde demografische groepen. Een typische pasgebouwde nieuwbouwwijk zijn bijvoorbeeld heel veel jonge gezinnen. Die hebben dus allemaal kinderopvang en een paar jaar later school nodig.
Is de wijk wat ouder (tussen 10 en 20 jaar), dan is er opeens te weinig aanwas voor de basisscholen en kinderopvang en moet je de school en opvang eigenlijk verplaatsen naar de volgende nieuwbouw.
Andere voorzieningen in de buurt hebben daar dan ook last van zulke lokale golven.

Het "straatje bijbouwen" in elk dorp ipv grootschalige nieuwbouw is om die reden meer gunstig op voorzieningen niveau.

[Pexow]

Get!em schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 11:19:
[...]

Is ook een deel gewoon ruimtelijke planning.

Door grootschalige uniforme nieuwbouw ontstaan complete wijken met dezelfde demografische groepen. Een typische pasgebouwde nieuwbouwwijk zijn bijvoorbeeld heel veel jonge gezinnen. Die hebben dus allemaal kinderopvang en een paar jaar later school nodig.
Is de wijk wat ouder (tussen 10 en 20 jaar), dan is er opeens te weinig aanwas voor de basisscholen en kinderopvang en moet je de school en opvang eigenlijk verplaatsen naar de volgende nieuwbouw.
Andere voorzieningen in de buurt hebben daar dan ook last van zulke lokale golven.

Het "straatje bijbouwen" in elk dorp ipv grootschalige nieuwbouw is om die reden meer gunstig op voorzieningen niveau.

Dat klinkt leuk natuurlijk, maar we hebben circa 317.000 woningen tekort en 349 gemeenten. Dus moeten er gemiddeld 900 huizen per gemeente worden gebouwd. Een gemiddelde straat heeft 30 huizen dus dat zijn gemiddeld 30 straten erbij per gemeente. Dat is dus niet even een straatje erbij per gemeente. Om deze aantallen te halen zijn er dus grootschalige nieuwbouwwijken nodig.

[Get!em]

Pexow schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 11:44:
[...]

Dat klinkt leuk natuurlijk, maar we hebben circa 317.000 woningen tekort en 349 gemeenten. Dus moeten er gemiddeld 900 huizen per gemeente worden gebouwd. Een gemiddelde straat heeft 30 huizen dus dat zijn gemiddeld 30 straten erbij per gemeente. Dat is dus niet even een straatje erbij per gemeente. Om deze aantallen te halen zijn er dus grootschalige nieuwbouwwijken nodig.

Oh, zeker, qua aantallen lopen we zover achter dat straatje bij niet zomaar helpt voor het woningtekort.

Het is echter goed te beseffen dat de grootschalige (uniforme) nieuwbouwwijken ongunstige neveneffecten hebben die meer/extra maatschappelijke kosten met zich meebrengen. Waar dus iedereen aan moet bijdragen en dus impact heeft op de portomonnee van iedereen.

[Rubbergrover1]

Pexow schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 11:44:
[...]

Dat klinkt leuk natuurlijk, maar we hebben circa 317.000 woningen tekort en 349 gemeenten. Dus moeten er gemiddeld 900 huizen per gemeente worden gebouwd. Een gemiddelde straat heeft 30 huizen dus dat zijn gemiddeld 30 straten erbij per gemeente. Dat is dus niet even een straatje erbij per gemeente. Om deze aantallen te halen zijn er dus grootschalige nieuwbouwwijken nodig.

Het een sluit het ander niet uit. Je ziet best vaak dat in de loop van de tijd bepaalde voorzieningen te weinig draagvlak dreigen te krijgen en daarom dreigen te verdwijnen. Het vergroten van de bevolking van bestaande wijken kan daarom een belangrijke manier zijn om de voorzieningen op peil te houden. Dat kan bijvoorbeeld door die 'extra straten'. Maar soms kan het bouwen van een appartementenblok daarnaast ook juist voorzien in een oplossing voor een bepaalde vraag, omdat de bevolkingssamenstelling en daarmee de woonvraag in de loop van de jaren/decennia ook verandert. Dat betekent dus niet alleen meer woningen, maar ook andere woningen.

En los hiervan zijn er uiteraard ook gewoon hele nieuwe wijken nodig.

[Tehh]

Pexow schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 11:44:
[...]

Dat klinkt leuk natuurlijk, maar we hebben circa 317.000 woningen tekort en 349 gemeenten. Dus moeten er gemiddeld 900 huizen per gemeente worden gebouwd. Een gemiddelde straat heeft 30 huizen dus dat zijn gemiddeld 30 straten erbij per gemeente. Dat is dus niet even een straatje erbij per gemeente. Om deze aantallen te halen zijn er dus grootschalige nieuwbouwwijken nodig.

Je gaat hier even voorbij aan het feit dat de meeste gemeenten uit meerdere dorpen/steden bestaan. Vrijwel elke gemeente heeft 3 of meer 'kernen' (je kan dat ook lezen als 'wijken'). Je hoeft die 900 huizen niet op één plek in de gemeente te bouwen.
Daarbij is in veel 'kernen' behoefte aan een ander type woning welke geschikt is voor ouderen en/of eenoudergezinnen. Appartementen met 1 grote, en verder 1 of 2 kleine slaapkamers van 6m². Afwisseling tussen geen tuin of kleine tuin, mét centrale ruimte voor samenzijn / buitenspelen.
Overigens ben ik er van overtuigd dat een tekort van bijv. 100.000 woningen niet slecht is; dat zorgt er voor dat ook woningen met wat achterstallig onderhoud gewoon verkocht & opgeknapt worden, waarbij dat opknappen ook weer goed is voor de (lokale) economie. Je zal het maar voor elkaar krijgen dat we in 2030 of 2035 géén tekort meer hebben, elke afname in bevolking zorgt dan voor verpaupering van wijken (leegstand) en grote verschillen in huizenprijzen tussen gebieden waar mensen wel willen wonen en waar iedereen wegtrekt. Om dat recht te trekken gaan we weer verplicht ministeries verhuizen (hé, waar kennen we dit van) etc.

En wat dan de impact is op mijn 'FO' (FMA?) reis weet ik nog niet. Vooralsnog behoor ik tot de 'lucky few' met een koophuis waar ik oud zou kunnen worden, dus verhuizen hoef ik niet per sé.

[psychodude]

Tehh schreef op dinsdag 10 juni 2025 @ 13:17:
[...]


Je gaat hier even voorbij aan het feit dat de meeste gemeenten uit meerdere dorpen/steden bestaan. Vrijwel elke gemeente heeft 3 of meer 'kernen' (je kan dat ook lezen als 'wijken'). Je hoeft die 900 huizen niet op één plek in de gemeente te bouwen.
Daarbij is in veel 'kernen' behoefte aan een ander type woning welke geschikt is voor ouderen en/of eenoudergezinnen. Appartementen met 1 grote, en verder 1 of 2 kleine slaapkamers van 6m². Afwisseling tussen geen tuin of kleine tuin, mét centrale ruimte voor samenzijn / buitenspelen.
Overigens ben ik er van overtuigd dat een tekort van bijv. 100.000 woningen niet slecht is; dat zorgt er voor dat ook woningen met wat achterstallig onderhoud gewoon verkocht & opgeknapt worden, waarbij dat opknappen ook weer goed is voor de (lokale) economie. Je zal het maar voor elkaar krijgen dat we in 2030 of 2035 géén tekort meer hebben, elke afname in bevolking zorgt dan voor verpaupering van wijken (leegstand) en grote verschillen in huizenprijzen tussen gebieden waar mensen wel willen wonen en waar iedereen wegtrekt. Om dat recht te trekken gaan we weer verplicht ministeries verhuizen (hé, waar kennen we dit van) etc.

En wat dan de impact is op mijn 'FO' (FMA?) reis weet ik nog niet. Vooralsnog behoor ik tot de 'lucky few' met een koophuis waar ik oud zou kunnen worden, dus verhuizen hoef ik niet per sé.

De kans dat we gaan krimpen, is alleen bijzonder klein.
Zie ook: https://www.cbs.nl/nl-nl/.../bevolkingsgroei/toekomst

Wil niet zeggen dat die kans nul is, maar gelet op het feit dat de prognoses afgelopen jaren eigenlijk enkel en alleen naar boven bijgesteld zijn, zie ik het niet snel gebeuren.

Tegelijkertijd voorzie ik het ook weer niet gebeuren dat er 2030 - 2035 geen tekort meer is, dat terzijde. Simpelweg wegens gebrek aan organisatie en capaciteit. Dus is het daarmee ook meer een theoretisch probleem in mijn optiek, dat er een periode van leegstand komt door een woningoverschot.

Uiteraard wel met enige spreiding hierin tussen de diverse provincies in het land.

kiefty14 schreef op donderdag 5 juni 2025 @ 10:48:
[...]

Ander probleem is wat nu steeds zichtbaarder wordt is dat de sociale voorzieningen niet mee schalen.

- Scholen dienen noodlokalen te plaatsen.
- Sport verenigen hebben wachtlijsten, enerzijds door vrijwilligers tekort maar ook door dat de accommodaties eerder moeten krimpen dan vergroten.

Mijn kinderen staan bv al een jaar+ op de wachtlijst voor turnen in het dorp (nu turnen ze buiten dorps). In de zomervakantie wordt er bouwweek georganiseerd, wat een loterij is.

Hier liggen natuurlijk meerdere problemen aan ten grondslag. Je lost het klassentekort niet op door er maar simpelweg een nieuwe school bij te bouwen. Er dienen tenslotte ook nog leraren te zijn. Voor sportverenigingen geldt eigenlijk hetzelfde. Ook hier is vaak een tekort aan personeel/vrijwilligers.

Eind 2024 bijvoorbeeld kwam NL nog 7700 fte aan basisschoolleraren tekort. Dit is genoeg om theoretisch per circa 400 te bouwen nieuwbouw woningen een basisschool bij te kunnen plaatsen, zou je dit aantal fte invullen.

[JURIST]

Regelmatig wordt hier genoemd dat 4% SWR te hoog is onder het fiscale regime van NL, maar tijdsduur is ook een belangrijke factor. Heeft iemand een idee waar je bij 20 jaar in het algemeen vanuit kan gaan?

Ik was wat scenario's aan het testen met deze tool https://earlyretirementcalc.com/ (ook eerder aangehaald hier),die volgens mij nu rekening houdt met wat het VRH voorstel-2028. Hier lijkt ook de SWR hoger uit te komen bij minder dan 100% aandelen.

[oscar82]

JURIST schreef op zaterdag 14 juni 2025 @ 18:13:
Regelmatig wordt hier genoemd dat 4% SWR te hoog is onder het fiscale regime van NL, maar tijdsduur is ook een belangrijke factor. Heeft iemand een idee waar je bij 20 jaar in het algemeen vanuit kan gaan?

Ik was wat scenario's aan het testen met deze tool https://earlyretirementcalc.com/ (ook eerder aangehaald hier),die volgens mij nu rekening houdt met wat het VRH voorstel-2028. Hier lijkt ook de SWR hoger uit te komen bij minder dan 100% aandelen.

Bij 20 jaar zou ik mezelf afvragen of en zo ja hoe je inflatie het beste kan bijhouden. Stel even in het extreme dat je geen inflatie hoeft bij te houden dan kan je elk jaar 5% onttrekken zelfs uit cash.

[RichieB]

JURIST schreef op zaterdag 14 juni 2025 @ 18:13:
Regelmatig wordt hier genoemd dat 4% SWR te hoog is onder het fiscale regime van NL, maar tijdsduur is ook een belangrijke factor. Heeft iemand een idee waar je bij 20 jaar in het algemeen vanuit kan gaan?

Ik was wat scenario's aan het testen met deze tool https://earlyretirementcalc.com/ (ook eerder aangehaald hier),die volgens mij nu rekening houdt met wat het VRH voorstel-2028. Hier lijkt ook de SWR hoger uit te komen bij minder dan 100% aandelen.

Ik heb de calculator van Doelbeleggen wel eens ingevuld om een idee te krijgen. Die is vooral interessant natuurlijk voor 3e pijler pensioenvermogen dat buiten box 3 is gehouden.

[ Voor 6% gewijzigd door RichieB op 14-06-2025 19:23 ]

[phantom09]

JURIST schreef op zaterdag 14 juni 2025 @ 18:13:
Regelmatig wordt hier genoemd dat 4% SWR te hoog is onder het fiscale regime van NL, maar tijdsduur is ook een belangrijke factor. Heeft iemand een idee waar je bij 20 jaar in het algemeen vanuit kan gaan?

Ik was wat scenario's aan het testen met deze tool https://earlyretirementcalc.com/ (ook eerder aangehaald hier),die volgens mij nu rekening houdt met wat het VRH voorstel-2028. Hier lijkt ook de SWR hoger uit te komen bij minder dan 100% aandelen.

Deze calculator is op zich niet verkeerd. Een andere calculator is ficalc.app.
Weliswaar houd deze calculator geen rekening met het VRH stelsel, maar je zou hiervoor een waarde kunnen invullen door de fee op je stocks te verhogen. Even uitgaande dat je alles in de SP500 belegt behaal je in theorie circa 7,5% rendement op lange termijn. Dan wordt de fee bijna 2,5%.

Leuke van deze calculator is dat hij ook een lijst laat zien van de jaren van het einde van je vermogen/tijd en wat je overhoud. Zo heb je een indicatie.

[Red devil]

phantom09 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 09:19:
[...]


Deze calculator is op zich niet verkeerd. Een andere calculator is ficalc.app.
Weliswaar houd deze calculator geen rekening met het VRH stelsel, maar je zou hiervoor een waarde kunnen invullen door de fee op je stocks te verhogen. Even uitgaande dat je alles in de SP500 belegt behaal je in theorie circa 7,5% rendement op lange termijn. Dan wordt de fee bijna 2,5%.

Leuke van deze calculator is dat hij ook een lijst laat zien van de jaren van het einde van je vermogen/tijd en wat je overhoud. Zo heb je een indicatie.

Zijn er nog calculators die het hebben van vermogen in volgende scenario kunnen meenemen?

- eigen vermogen (meesman)
- eigen pensioenpot (meesman)
- pensioenpot(ten) via werkgever(s)
- inkomsten uit werk voor X aantal jaar

Ik zie bijv als scenario dat inkomsten uit werk na X jaar wegvallen. Vervolgens heb je dan de optie om je eigen pensioenpot om te zetten naar periodieke uitkering (evt vermogen belegd laten) of in te teren van je eigen vermogen en dan later de lijfrente in te laten gaan.

[Rubbergrover1]

Red devil schreef op zondag 15 juni 2025 @ 10:17:
[...]


Zijn er nog calculators die het hebben van vermogen in volgende scenario kunnen meenemen?

Excel .
Klinkt misschien flauw, maar hier spelen zo veel individuele factoren, dat een universele generieke calculator bijna per definitie niet zal voldoen. Daarnaast is het ook goed om er zelf mee te 'spelen', omdat je dan beter gevoel krijgt bij de impact van bepaalde keuzes (bv wat 'kost' het om je pensioen een jaar eerder te laten ingaan etc.);

[R.van.M]

JURIST schreef op zaterdag 14 juni 2025 @ 18:13:
Regelmatig wordt hier genoemd dat 4% SWR te hoog is onder het fiscale regime van NL, maar tijdsduur is ook een belangrijke factor. Heeft iemand een idee waar je bij 20 jaar in het algemeen vanuit kan gaan?

Ik was wat scenario's aan het testen met deze tool https://earlyretirementcalc.com/ (ook eerder aangehaald hier),die volgens mij nu rekening houdt met wat het VRH voorstel-2028. Hier lijkt ook de SWR hoger uit te komen bij minder dan 100% aandelen.

Er zijn verschillende artikelen online beschikbaar waaruit blijkt dat je inderdaad een hogere withdrawal rate (WR) kunt hanteren als je tijdshorizon slechts 20 jaar is. Bijvoorbeeld;

In fact, research exists to demonstrate the safe withdrawal rate over a range of time horizons as short as 20 years (where the safe withdrawal rate rises as high as 5% - 5.5%)

https://www.kitces.com/bl...he-retirees-time-horizon/

Ik ga ervan uit dat jouw strategie erin bestaat om je pensioenpotten goed te vullen, en vervolgens in de 20 jaar vóór je officiële pensioenleeftijd van dit kapitaal te leven. Dat brengt een belangrijk aspect met zich mee: de standaard SWR-benadering richt zich op het vermijden van het slechtst mogelijke scenario (dat je vermogen opraakt), maar in de praktijk blijkt uit simulaties dat in de overgrote meerderheid van de gevallen je juist eindigt met méér vermogen dan waarmee je begonnen bent.

Omdat je weet dat je vanaf je pensioenleeftijd kunt rekenen op een gegarandeerd inkomen, kun je het je veroorloven om iets meer risico te nemen in deze overbruggingsperiode. Mocht het financieel tegenzitten, dan betekent dat mogelijk een paar jaar iets soberder leven — maar dat is goed te overzien.

Een bijkomend voordeel van deze aanpak is dat je minder vermogen hoeft op te bouwen, waardoor je ook minder vermogensbelasting (box 3) hoeft te betalen.

[Red devil]

Rubbergrover1 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 10:36:
[...]

Excel .
Klinkt misschien flauw, maar hier spelen zo veel individuele factoren, dat een universele generieke calculator bijna per definitie niet zal voldoen. Daarnaast is het ook goed om er zelf mee te 'spelen', omdat je dan beter gevoel krijgt bij de impact van bepaalde keuzes (bv wat 'kost' het om je pensioen een jaar eerder te laten ingaan etc.);

Was er al bang voor. Kan me vergissen, maar deze constructie lijkt me voor ons Nederlanders best gunstig en daarom populair. Was er niet ergens een fire calculator van een Nederlandse maker?

[JURIST]

R.van.M schreef op zondag 15 juni 2025 @ 10:38:
[...]


Er zijn verschillende artikelen online beschikbaar waaruit blijkt dat je inderdaad een hogere withdrawal rate (WR) kunt hanteren als je tijdshorizon slechts 20 jaar is. Bijvoorbeeld;


[...]

https://www.kitces.com/bl...he-retirees-time-horizon/

Ik ga ervan uit dat jouw strategie erin bestaat om je pensioenpotten goed te vullen, en vervolgens in de 20 jaar vóór je officiële pensioenleeftijd van dit kapitaal te leven. Dat brengt een belangrijk aspect met zich mee: de standaard SWR-benadering richt zich op het vermijden van het slechtst mogelijke scenario (dat je vermogen opraakt), maar in de praktijk blijkt uit simulaties dat in de overgrote meerderheid van de gevallen je juist eindigt met méér vermogen dan waarmee je begonnen bent.

Omdat je weet dat je vanaf je pensioenleeftijd kunt rekenen op een gegarandeerd inkomen, kun je het je veroorloven om iets meer risico te nemen in deze overbruggingsperiode. Mocht het financieel tegenzitten, dan betekent dat mogelijk een paar jaar iets soberder leven — maar dat is goed te overzien.

Een bijkomend voordeel van deze aanpak is dat je minder vermogen hoeft op te bouwen, waardoor je ook minder vermogensbelasting (box 3) hoeft te betalen.

Dank, nuttige feedback!
Klopt. Pensioenpot is vanaf 68 inderdaad al gevuld en ik ben nog bezig met bijstorten. Vandaar de 20 jaar.
Dank ook voor de link, kijken wat daaruit komt.

[G83]

Red devil schreef op zondag 15 juni 2025 @ 10:41:
[...]


Was er al bang voor. Kan me vergissen, maar deze constructie lijkt me voor ons Nederlanders best gunstig en daarom populair. Was er niet ergens een fire calculator van een Nederlandse maker?

Zoek eens naar de website van geldnerd, een blogger die een goede tool op zn site heeft staan. Ik denk dat dit voldoet aan wat je zoekt (maar weet niet in hoeverre hij vrh 2028 in model heeft verwerkt, al tijd niet meer gekeken).

Edit: sorry, heb slordige tekst verbeterd

[ Voor 4% gewijzigd door G83 op 15-06-2025 15:35 ]

[Rubbergrover1]

Red devil schreef op zondag 15 juni 2025 @ 10:41:
[...]


Was er al bang voor. Kan me vergissen, maar deze constructie lijkt me voor ons Nederlanders best gunstig en daarom populair. Was er niet ergens een fire calculator van een Nederlandse maker?

Ik denk dat als de termijn waar je naar kijkt en waarin het geld op maat raken, korter wordt, de spreiding in het verwachte rendement veel belangrijker wordt dan de overlevingskans. Dat het op een gegeven moment veel meer aankomt op het veiligstellen van het vermogen, ook als dat dan minder rendeert, dan op het maximeren van rendement. Dat vraagt om andere 'calculaties' dan bij de levenslange uitkeringen.

Als je deze Nederlandse situatie bekijkt, dan is dat vaak veel meer een combinatie van zulk soort kortere uitkeringen.

[ Voor 7% gewijzigd door Rubbergrover1 op 15-06-2025 11:57 ]

[Red devil]

G83 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 11:50:
[...]


Zowel eens naar de website van geleerd, een blogger die een goede tool op zn site heeft staan. Ik denk dat dit voldoet aan wat je zoekt (maar weet niet in hoeverre hij vrh 2028 in model heeft verwerkt, al tijd niet meer gekeken)

Bedoel je deze?

[oscar82]

Rubbergrover1 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 11:55:
[...]

Ik denk dat als de termijn waar je naar kijkt en waarin het geld op maat raken, korter wordt, de spreiding in het verwachte rendement veel belangrijker wordt dan de overlevingskans. Dat het op een gegeven moment veel meer aankomt op het veiligstellen van het vermogen, ook als dat dan minder rendeert, dan op het maximeren van rendement. Dat vraagt om andere 'calculaties' dan bij de levenslange uitkeringen.

Als je deze Nederlandse situatie bekijkt, dan is dat vaak veel meer een combinatie van zulk soort kortere uitkeringen.

Op Amerikaanse staatsobligaties krijg je @JURIST 20 jaar vast al bijna 5%. Daar zou ik een grote portie stallen. Zeker 50% of meer.

dan heb je alleen nog valuta risico. Gaat de VS failliet of de dollar verder afzakken tov euro? Lijken mij relatief te overziene risico’s.

Voor de aandelen portie kan je dan een specifieke regio uitzoeken die bij een afzwakkende dollar juist profiteert! Komt Scott Cederburgs onderzoek toch weer om de hoek?! Want dan denk je natuurlijk aan iets dat in euro’s genoteerd is. Dan verlaag je in dat gedeelte van je portfolio juist je valutarisico naar minder dan een regulier wereldfonds.

[Tommie12]

oscar82 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 14:58:
[...]

Op Amerikaanse staatsobligaties krijg je @JURIST 20 jaar vast al bijna 5%. Daar zou ik een grote portie stallen. Zeker 50% of meer.

dan heb je alleen nog valuta risico. Gaat de VS failliet of de dollar verder afzakken tov euro? Lijken mij relatief te overziene risico’s.

Voor de aandelen portie kan je dan een specifieke regio uitzoeken die bij een afzwakkende dollar juist profiteert! Komt Scott Cederburgs onderzoek toch weer om de hoek?! Want dan denk je natuurlijk aan iets dat in euro’s genoteerd is. Dan verlaag je in dat gedeelte van je portfolio juist je valutarisico naar minder dan een regulier wereldfonds.

Als je dat een jaar geleden had gedaan, dan was je nu netto 3% kwijt… net doordat de dollar snel waarde verliest.
Als een staat 5% rente moet geven, dan is daar een reden voor, dan zijn er risico’s.

En bij obligaties zit je sowieso met afwaardering door inflatie.
Zelfs als de dollar niet zakt ben je al 2-3% kwijt door inflatie.

Nu ja, het zal ten dele wel aan mijn bias liggen, maar ik geloof niet in obligaties voor de lange termijn.

[Rubbergrover1]

Tommie12 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 16:23:
Nu ja, het zal ten dele wel aan mijn bias liggen, maar ik geloof niet in obligaties voor de lange termijn.

Maar het ging om juist over de situatie dat je geen lange termijn meer hebt. Als je een zak geld in 20 jaar of minder wil opeten. Dan heeft dat geld gemiddeld nog tien jaar te gaan. Hoeveel risico wil en kan je dan nog lopen? Wil je dan het risico lopen op een beurscrash waarbij je kapitaal niet meer de tijd heeft om te recupereren? Of wil je maatregelen nemen die het risico op een grote daling van je vermogen mitigeren?

[HandyLumberjack]

Rubbergrover1 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 16:40:
[...]

Maar het ging om juist over de situatie dat je geen lange termijn meer hebt. Als je een zak geld in 20 jaar of minder wil opeten. Dan heeft dat geld gemiddeld nog tien jaar te gaan. Hoeveel risico wil en kan je dan nog lopen? Wil je dan het risico lopen op een beurscrash waarbij je kapitaal niet meer de tijd heeft om te recupereren? Of wil je maatregelen nemen die het risico op een grote daling van je vermogen mitigeren?

Als je minder risico wilt lopen moet je mijns inziens geen obligaties kopen in een andere valuta, maar iets in je eigen valuta.

Maar zelf zou ik er überhaupt niet voor kiezen, gewoon alles in aandelen/ETF's en in 20 jaar heb je nog tijd zat om bij te sturen als het nodig is, maar dat is persoonlijke voorkeur.

[Tommie12]

Rubbergrover1 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 16:40:
[...]

Maar het ging om juist over de situatie dat je geen lange termijn meer hebt. Als je een zak geld in 20 jaar of minder wil opeten. Dan heeft dat geld gemiddeld nog tien jaar te gaan. Hoeveel risico wil en kan je dan nog lopen? Wil je dan het risico lopen op een beurscrash waarbij je kapitaal niet meer de tijd heeft om te recupereren? Of wil je maatregelen nemen die het risico op een grote daling van je vermogen mitigeren?

20 jaar is nog behoorlijk lang hoor. Dan speelt inflatie toch wel vind ik.

En als je naar veilige europese obligaties kijkt, dan kan je drimen van 5%. Meestal is de rente net genoeg om de inflatie te compenseren, en als de rent stijgt, dan dalen de obligaties die je hebt ook in waarde… tot de vervaldag.

[phantom09]

Red devil schreef op zondag 15 juni 2025 @ 10:41:
[...]


Was er al bang voor. Kan me vergissen, maar deze constructie lijkt me voor ons Nederlanders best gunstig en daarom populair. Was er niet ergens een fire calculator van een Nederlandse maker?

Hier een aantal links op de site van mr. FOB (helemaal onderaan):

https://www.financieelona...fob-tools-en-calculators/

Deze houd rekening mee met o.a. Nederlanders (is al eerder besproken):

https://www.financieelona...ire-calculator-nederland/

[phantom09]

oscar82 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 14:58:
[...]

Op Amerikaanse staatsobligaties krijg je @JURIST 20 jaar vast al bijna 5%. Daar zou ik een grote portie stallen. Zeker 50% of meer.

dan heb je alleen nog valuta risico. Gaat de VS failliet of de dollar verder afzakken tov euro? Lijken mij relatief te overziene risico’s.

Voor de aandelen portie kan je dan een specifieke regio uitzoeken die bij een afzwakkende dollar juist profiteert! Komt Scott Cederburgs onderzoek toch weer om de hoek?! Want dan denk je natuurlijk aan iets dat in euro’s genoteerd is. Dan verlaag je in dat gedeelte van je portfolio juist je valutarisico naar minder dan een regulier wereldfonds.

Hou er rekening mee dat de Nederlandse overheid obliganties vrolijk onder beleggen laat vallen en je zwaar wordt belast.

[Tommie12]

phantom09 schreef op zondag 15 juni 2025 @ 20:04:
[...]


Hou er rekening mee dat de Nederlandse overheid obliganties vrolijk onder beleggen laat vallen en je zwaar wordt belast.

En in België betaal je 30% op de coupons…

[Rubbergrover1]

HandyLumberjack schreef op zondag 15 juni 2025 @ 17:20:
[...]


Als je minder risico wilt lopen moet je mijns inziens geen obligaties kopen in een andere valuta, maar iets in je eigen valuta.

Dat zou ik sowieso ook nooit doen.

Maar zelf zou ik er überhaupt niet voor kiezen, gewoon alles in aandelen/ETF's en in 20 jaar heb je nog tijd zat om bij te sturen als het nodig is, maar dat is persoonlijke voorkeur.

20 jaar is inderdaad nog wel lang. Maar als het korter wordt, dan wordt de impact van een slecht event in combinatie met de relatief hoge jaarlijkse onttrekkingen steeds groter. Even wat extremer, kijk je bv naar een periode van 10 jaar (zeg overbrugging van 55 tot 65 jaar waarna je je pensioen vervroegd laat ingaan), dan wordt het best tricky.

Ik heb voor de lol eens gekeken wat er gebeurt als je kijkt naar een onttrekking die je met 3% wil laten stijgen, met enerzijds sparen met bv 2% en anderzijds MSCI world (voor het gemak zonder vermogensrendementsheffing). Dat is toch een beleggingsvorm die het de laatste tijd behoorlijk goed gedaan heeft. In de afgelopen 20 tienjaarsperiodes zou je met de zak geld die op de spaarrekening voldoende zou zijn geweest (ongeveer 10,5 keer het jaarbedrag bij aanvang) 4 van de 20 keer tekort zijn gekomen als je het in de MSCI world had gestopt. Je zou 2 keer een jaarbedrag tekort zijn gekomen en 2 keer zelfs 2 jaarbedragen of meer. En dat is dus nog zonder VRH.

Zou je een redelijke mate van zekerheid willen dat je aan het eind niet veel tekort komt, dan zou je dus een veel hoger startbedrag moeten hebben dan als je het simpel zou sparen. Uiteraard is de verwachting van het bedrag dat je aan het eind overhoudt veel hoger als je belegt, maar in deze onttrekkingsfase met het opmaken van het vermogen is de faalkans veel belangrijker dan het verwachte rendement.

Vandaar dat ik aangaf dat ik denk dat als de termijn waar je naar kijkt en waarin het geld op mag raken, korter wordt, de spreiding in het verwachte rendement veel belangrijker wordt dan de overlevingskans. Dat het op een gegeven moment veel meer aankomt op het veiligstellen van het vermogen, ook als dat dan minder rendeert, dan op het maximeren van rendement.

Uiteraard kun je ook uitgaan van een hoger aanvangsbedrag en/of een lagere onttrekking per jaar. Het ligt dan aan je eigen voorkeur waar je je prioriteit legt. Bij eerder kunnen stoppen met een zekere onttrekking of later kunnen stoppen met een onzekerder onttrekking, maar naar alle waarschijnlijkheid een veel hoger kapitaal dat je aan het eind over houdt. En er zal uiteraard ook ergens een optimum liggen, waarbij je nog wel enig risico en een hoger verwacht rendement hebt, maar toch een lage faalkans. Ik denk dat dát is waaer je op een gegeven moment naar zou moeten zoeken.

[Tommie12]

Rubbergrover1 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 08:46:
[...]

Dat zou ik sowieso ook nooit doen.

[...]

20 jaar is inderdaad nog wel lang. Maar als het korter wordt, dan wordt de impact van een slecht event in combinatie met de relatief hoge jaarlijkse onttrekkingen steeds groter. Even wat extremer, kijk je bv naar een periode van 10 jaar (zeg overbrugging van 55 tot 65 jaar waarna je je pensioen vervroegd laat ingaan), dan wordt het best tricky.

Ik heb voor de lol eens gekeken wat er gebeurt als je kijkt naar een onttrekking die je met 3% wil laten stijgen, met enerzijds sparen met bv 2% en anderzijds MSCI world (voor het gemak zonder vermogensrendementsheffing). Dat is toch een beleggingsvorm die het de laatste tijd behoorlijk goed gedaan heeft. In de afgelopen 20 tienjaarsperiodes zou je met de zak geld die op de spaarrekening voldoende zou zijn geweest (ongeveer 10,5 keer het jaarbedrag bij aanvang) 4 van de 20 keer tekort zijn gekomen als je het in de MSCI world had gestopt. Je zou 2 keer een jaarbedrag tekort zijn gekomen en 2 keer zelfs 2 jaarbedragen of meer. En dat is dus nog zonder VRH.

Zou je een redelijke mate van zekerheid willen dat je aan het eind niet veel tekort komt, dan zou je dus een veel hoger startbedrag moeten hebben dan als je het simpel zou sparen. Uiteraard is de verwachting van het bedrag dat je aan het eind overhoudt veel hoger als je belegt, maar in deze onttrekkingsfase met het opmaken van het vermogen is de faalkans veel belangrijker dan het verwachte rendement.

Vandaar dat ik aangaf dat ik denk dat als de termijn waar je naar kijkt en waarin het geld op mag raken, korter wordt, de spreiding in het verwachte rendement veel belangrijker wordt dan de overlevingskans. Dat het op een gegeven moment veel meer aankomt op het veiligstellen van het vermogen, ook als dat dan minder rendeert, dan op het maximeren van rendement.

Uiteraard kun je ook uitgaan van een hoger aanvangsbedrag en/of een lagere onttrekking per jaar. Het ligt dan aan je eigen voorkeur waar je je prioriteit legt. Bij eerder kunnen stoppen met een zekere onttrekking of later kunnen stoppen met een onzekerder onttrekking, maar naar alle waarschijnlijkheid een veel hoger kapitaal dat je aan het eind over houdt. En er zal uiteraard ook ergens een optimum liggen, waarbij je nog wel enig risico en een hoger verwacht rendement hebt, maar toch een lage faalkans. Ik denk dat dát is waaer je op een gegeven moment naar zou moeten zoeken.

Het uitgangspunt is uiteraard heel belangrijk.

Als je 200k spaart om van 55 tot 65 te overbruggen en je nadien kan leven van je wergever/staatspensioen, dan zijn obligaties waarschijnlijk goed, al moet je dan starten met bv een jaarlijkse onttrekking van 18k om het jaar na jaar met ca 2% te laten stijgen onwille van inflatie en na 10 jaar zal het zowat 'op' zijn.

Ik reken vooral met een kapitaal waar ik jaarlijks ca 4-5% van wil gebruiken met de hoop het kapitaal intact te houden en indien mogelijk zelfs te laten groeien op niveau van inflatie. Dat is de veiligheid die ik inbouw.
Ik reken dan ook dat ik na mijn pensioenleeftijd minstens 30 jaar door moet kunnen.
En als mijn (klein)kinderen daarna een groot feestje bouwen, dan is het hen van harte gegund.

[BK70]

Ik ben het wel eens met de zienswijze van @Rubbergrover1. Ik ben 55 en recent gestopt met werken. Ik heb een bedrag gespaard/belegd dat de periode tot aan pensioen moet overbruggen. Dit bedrag is momenteel ~13x een jaaruitgave en zou dus in principe voldoende moeten zijn om deze periode te overbruggen. Dit bedrag zit voor 50% in ETF's en 50% in deposito's. Volgens de rekensheet van ERN is dit voldoende om de slechtste scenario's (die zich ooit hebben voorgedaan) te overleven. Als ik echter hetzelfde bedrag in 100% aandelen zou stoppen dan is mijn Safe Consumption Rate wel 20% lager! En als ik dezelfde SCR zou willen houden moet ik een bedrag sparen dat 40% hoger is! Natuurlijk is de upside ook veel groter maar zoals @Rubbergrover1 aangeeft het ligt er aan waar je prioriteit ligt. Voor mij is die zekerheid wel belangrijk . Hiermee kan ik met een lager bedrag toch al stoppen en neem ik het mogelijk lagere rendement voor lief

[Rubbergrover1]

Tommie12 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 08:59:
[...]


Het uitgangspunt is uiteraard heel belangrijk.

Als je 200k spaart om van 55 tot 65 te overbruggen en je nadien kan leven van je wergever/staatspensioen, dan zijn obligaties waarschijnlijk goed, al moet je dan starten met bv een jaarlijkse onttrekking van 18k om het jaar na jaar met ca 2% te laten stijgen onwille van inflatie en na 10 jaar zal het zowat 'op' zijn.

Ik reken vooral met een kapitaal waar ik jaarlijks ca 4-5% van wil gebruiken met de hoop het kapitaal intact te houden en indien mogelijk zelfs te laten groeien op niveau van inflatie. Dat is de veiligheid die ik inbouw.
Ik reken dan ook dat ik na mijn pensioenleeftijd minstens 30 jaar door moet kunnen.
En als mijn (klein)kinderen daarna een groot feestje bouwen, dan is het hen van harte gegund.

Uiteraard is het uitgangspunt de kern van de zaak. Dat was waar het hier juist om ging, dat je in de Nederlandse situatie vaak niet te maken hebt met een zak geld om levenslang op te teren (waar veel planners vanuit gaan), maar met een aantal verschillende potjes en inkomensstromen.

Daardoor hebt je een complex geheel met geld dat 'op' mag, een levenslange uitkering die een vaste begintijd heeft (AOW), levenslange uitkeringen die je eventueel kunt vervroegen (bedrijfspensioen) en soms een zak geld die je naar keus levenslang of tijdelijk kunt gebruiken (lijfrentes). En dan ook nog eens verschillende fiscale regimes die flinke impact hebben, zowel op het vermogen (vermogensrendementsheffing) als voor inkomsten uit uitkeringen (bv. verschil in tarieven voor inkomstenbelasting voor en na AOW). Dat maakt het tot een systeem met zo veel knoppen en onbekende variabelen, dat je er niet echt bent met simpelweg een SWR bepalen.

In het voorbeeld dat ik gaf kwam je bv. bij de beleggingsvariant vaak geld tekort. Je kunt dan je SWR omlaag brengen (ruim 10% minder jaarlijkse onttrekking zorgt er voor dat je nog maar 1 van de 20 keer tekort komt). Maar je kunt ook het risico incalculeren en in geval van nood je levenslange pensioen of een lijfrente eerder laten ingaan. Dan zul je wel moeten bekijken wat de impact is op het bedrag dat je na pensionering overhoudt. Maar het is een mogelijkheid die je voor ogen kunt houden en waar je mogelijk niet aan denkt als je niet zelf met de bedragen en scenario's "speelt".

In die zin zit er dus meer in mijn op het oog heel triviale antwoord dat Excel hier de beste "planner" is. Aangezien vooral het draaien aan de knoppen iets is wat je inzicht geeft in de mogelijkheden en onmogelijkheden.

[R.van.M]

Rubbergrover1 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 08:46:
[...]

Dat zou ik sowieso ook nooit doen.

[...]

20 jaar is inderdaad nog wel lang. Maar als het korter wordt, dan wordt de impact van een slecht event in combinatie met de relatief hoge jaarlijkse onttrekkingen steeds groter. Even wat extremer, kijk je bv naar een periode van 10 jaar (zeg overbrugging van 55 tot 65 jaar waarna je je pensioen vervroegd laat ingaan), dan wordt het best tricky.

Ik heb voor de lol eens gekeken wat er gebeurt als je kijkt naar een onttrekking die je met 3% wil laten stijgen, met enerzijds sparen met bv 2% en anderzijds MSCI world (voor het gemak zonder vermogensrendementsheffing). Dat is toch een beleggingsvorm die het de laatste tijd behoorlijk goed gedaan heeft. In de afgelopen 20 tienjaarsperiodes zou je met de zak geld die op de spaarrekening voldoende zou zijn geweest (ongeveer 10,5 keer het jaarbedrag bij aanvang) 4 van de 20 keer tekort zijn gekomen als je het in de MSCI world had gestopt. Je zou 2 keer een jaarbedrag tekort zijn gekomen en 2 keer zelfs 2 jaarbedragen of meer. En dat is dus nog zonder VRH.

Zou je een redelijke mate van zekerheid willen dat je aan het eind niet veel tekort komt, dan zou je dus een veel hoger startbedrag moeten hebben dan als je het simpel zou sparen. Uiteraard is de verwachting van het bedrag dat je aan het eind overhoudt veel hoger als je belegt, maar in deze onttrekkingsfase met het opmaken van het vermogen is de faalkans veel belangrijker dan het verwachte rendement.

Vandaar dat ik aangaf dat ik denk dat als de termijn waar je naar kijkt en waarin het geld op mag raken, korter wordt, de spreiding in het verwachte rendement veel belangrijker wordt dan de overlevingskans. Dat het op een gegeven moment veel meer aankomt op het veiligstellen van het vermogen, ook als dat dan minder rendeert, dan op het maximeren van rendement.

Uiteraard kun je ook uitgaan van een hoger aanvangsbedrag en/of een lagere onttrekking per jaar. Het ligt dan aan je eigen voorkeur waar je je prioriteit legt. Bij eerder kunnen stoppen met een zekere onttrekking of later kunnen stoppen met een onzekerder onttrekking, maar naar alle waarschijnlijkheid een veel hoger kapitaal dat je aan het eind over houdt. En er zal uiteraard ook ergens een optimum liggen, waarbij je nog wel enig risico en een hoger verwacht rendement hebt, maar toch een lage faalkans. Ik denk dat dát is waaer je op een gegeven moment naar zou moeten zoeken.

Klopt. In dit soort scenario’s, waarbij je geen langlevenrisico hebt (dat dekt je pensioen immers af), is het een stuk makkelijker rekenen. Inflatie blijft een lastig punt, maar over het algemeen heb je dan weinig tot geen rendement nodig om de tussenliggende periode te overbruggen.

Zodra je FI-potje echter tot aan je dood moet blijven uitkeren, wordt rendement een stuk belangrijker — zeker omdat je met een beetje geluk misschien wel 110 wordt.

[rube]

@R.van.M ik schat zo in dat je hier wel meer dan een "beetje" geluk voor moet hebben. De kans op 110 jaar is waarschijnlijk net zo laag als de kans op mislukking bij een 2.5% withdrawal rate (ik noem even een vrij laag percentage), dat ik dat risico wel voor lief neem .

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[ErnstH]

Rubbergrover1 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 08:46:
[...]

Dat zou ik sowieso ook nooit doen.

[...]

20 jaar is inderdaad nog wel lang. Maar als het korter wordt, dan wordt de impact van een slecht event in combinatie met de relatief hoge jaarlijkse onttrekkingen steeds groter. Even wat extremer, kijk je bv naar een periode van 10 jaar (zeg overbrugging van 55 tot 65 jaar waarna je je pensioen vervroegd laat ingaan), dan wordt het best tricky.

Ik heb voor de lol eens gekeken wat er gebeurt als je kijkt naar een onttrekking die je met 3% wil laten stijgen, met enerzijds sparen met bv 2% en anderzijds MSCI world (voor het gemak zonder vermogensrendementsheffing). Dat is toch een beleggingsvorm die het de laatste tijd behoorlijk goed gedaan heeft. In de afgelopen 20 tienjaarsperiodes zou je met de zak geld die op de spaarrekening voldoende zou zijn geweest (ongeveer 10,5 keer het jaarbedrag bij aanvang) 4 van de 20 keer tekort zijn gekomen als je het in de MSCI world had gestopt. Je zou 2 keer een jaarbedrag tekort zijn gekomen en 2 keer zelfs 2 jaarbedragen of meer. En dat is dus nog zonder VRH.

Zou je een redelijke mate van zekerheid willen dat je aan het eind niet veel tekort komt, dan zou je dus een veel hoger startbedrag moeten hebben dan als je het simpel zou sparen. Uiteraard is de verwachting van het bedrag dat je aan het eind overhoudt veel hoger als je belegt, maar in deze onttrekkingsfase met het opmaken van het vermogen is de faalkans veel belangrijker dan het verwachte rendement.

Vandaar dat ik aangaf dat ik denk dat als de termijn waar je naar kijkt en waarin het geld op mag raken, korter wordt, de spreiding in het verwachte rendement veel belangrijker wordt dan de overlevingskans. Dat het op een gegeven moment veel meer aankomt op het veiligstellen van het vermogen, ook als dat dan minder rendeert, dan op het maximeren van rendement.

Uiteraard kun je ook uitgaan van een hoger aanvangsbedrag en/of een lagere onttrekking per jaar. Het ligt dan aan je eigen voorkeur waar je je prioriteit legt. Bij eerder kunnen stoppen met een zekere onttrekking of later kunnen stoppen met een onzekerder onttrekking, maar naar alle waarschijnlijkheid een veel hoger kapitaal dat je aan het eind over houdt. En er zal uiteraard ook ergens een optimum liggen, waarbij je nog wel enig risico en een hoger verwacht rendement hebt, maar toch een lage faalkans. Ik denk dat dát is waaer je op een gegeven moment naar zou moeten zoeken.

https://portfoliocharts.com/portfolios/ is hier ook wel een mooie site voor. Deze site geeft voor een aantal metrics weer hoe verschillende portfolio's presteren. En dan blijkt dat 100% aandelen dan wel de hoogste verwachte returns geeft, maar eigenlijk op alle andere metrics bijzonder slecht scoort (minimale SWR, langste periode van drawdown, enz). Ik ben zelf dan ook van plan om tzt de focus te verleggen van puur aanwas naar meer behoud (met een resulterende hogere toegestane SWR).

[Magpie]

Ik zou ook een vorm van de strategie van @BK70 volgen. Ik zou ongeveer de helft van de overbruggingsperiode in deposito's stallen (of bij verandering in VRH regels mogelijk obligaties). Vanuit hier de jaaruitgaven doen en in principe einde jaar steeds weer aanvullen tot de helft van de overbruggingsperiode (eventueel aangepast voor inflatie of feitelijke uitgaven). Als de rendementen voor het andere gedeelte van de portfolio tijdens de rit tijdelijk tegenvallen, kan er wat uitgesteld worden in de toevoeging aan het deposito. De deposito pot geeft dan een voldoende verzekering voor het eerder aangehaalde "sequence-of-returns" risico voor mij. Maar ieders risico appetite kan hierin verschillen natuurlijk.

[HandyLumberjack]

ErnstH schreef op maandag 16 juni 2025 @ 11:34:
[...]

https://portfoliocharts.com/portfolios/ is hier ook wel een mooie site voor. Deze site geeft voor een aantal metrics weer hoe verschillende portfolio's presteren. En dan blijkt dat 100% aandelen dan wel de hoogste verwachte returns geeft, maar eigenlijk op alle andere metrics bijzonder slecht scoort (minimale SWR, langste periode van drawdown, enz). Ik ben zelf dan ook van plan om tzt de focus te verleggen van puur aanwas naar meer behoud (met een resulterende hogere toegestane SWR).

Dat ligt aan de onttrekkingsperiode, als je zoals ik het nog bijna 30 jaar uit mag zingen met je vermogen, dan scoort 100% aandelen erg goed.

En ik kan prima leven met wat onzekerheid, dus mochten beurzen toch instorten dan redt ik me ook wel.

(Als die periode een stuk korter was, dus bijv. 5-10 jaar, had ik die zekerheid waarschijnlijk ook een stuk belangrijker gevonden)

[ Voor 7% gewijzigd door HandyLumberjack op 16-06-2025 12:37 ]

[R.van.M]

rube schreef op maandag 16 juni 2025 @ 10:36:
@R.van.M ik schat zo in dat je hier wel meer dan een "beetje" geluk voor moet hebben. De kans op 110 jaar is waarschijnlijk net zo laag als de kans op mislukking bij een 2.5% withdrawal rate (ik noem even een vrij laag percentage), dat ik dat risico wel voor lief neem .


***members only***

Ik had in mn eerste versie geschreven.. met een beetje pech word je 110

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[R.van.M]

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[ Voor 4% gewijzigd door R.van.M op 16-06-2025 14:33 ]

[R.van.M]

Magpie schreef op maandag 16 juni 2025 @ 12:08:
Ik zou ook een vorm van de strategie van @BK70 volgen. Ik zou ongeveer de helft van de overbruggingsperiode in deposito's stallen (of bij verandering in VRH regels mogelijk obligaties). Vanuit hier de jaaruitgaven doen en in principe einde jaar steeds weer aanvullen tot de helft van de overbruggingsperiode (eventueel aangepast voor inflatie of feitelijke uitgaven). Als de rendementen voor het andere gedeelte van de portfolio tijdens de rit tijdelijk tegenvallen, kan er wat uitgesteld worden in de toevoeging aan het deposito. De deposito pot geeft dan een voldoende verzekering voor het eerder aangehaalde "sequence-of-returns" risico voor mij. Maar ieders risico appetite kan hierin verschillen natuurlijk.

Zoals @HandyLumberjack hierboven ook aangeeft, hangt het sterk af van de periode waarover je wilt overbruggen. Gaat het om slechts vijf jaar, dan zou ik inderdaad stevig inzetten op deposito’s.

Wil je echter dertig jaar of langer van dit potje leven, dan brengen deposito’s een aanzienlijk risico met zich mee — vooral vanwege de kans op een negatief reëel rendement (na inflatie).

[rube]

R.van.M schreef op maandag 16 juni 2025 @ 14:14:
[...]
Ik had in mn eerste versie geschreven.. met een beetje pech word je 110

ja, voor je het weet moet je alsnog aan de slag als je 105 bent

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[Rubbergrover1]

R.van.M schreef op maandag 16 juni 2025 @ 14:32:
[...]


Zoals @HandyLumberjack hierboven ook aangeeft, hangt het sterk af van de periode waarover je wilt overbruggen. Gaat het om slechts vijf jaar, dan zou ik inderdaad stevig inzetten op deposito’s.

Wil je echter dertig jaar of langer van dit potje leven, dan brengen deposito’s een aanzienlijk risico met zich mee — vooral vanwege de kans op een negatief reëel rendement (na inflatie).

Bij die extremen is het wel helder, het wordt lastig als de termijn er ergens tussenin ligt en je naar 15 jaar wil kijken. Maar ik denk dat ik me wel kan vinden in een variant op de BK70 tactiek. Het klinkt wel als een elegante methode om bv 5 jaar uitgaven in een spaar/deposito te zetten en de rest in beleggen laten. Als er een crash of andere extreme daling geweest is, dan verkoop je eind van het jaar geen aandelen, anders vul je die "buffer" ieder jaar aan.

Is nog wel even de vraag hoe je dat doet als je een jaar hebt overgeslagen. Ga je dan het jaar erop een dubbele onttrekking doen of wil je het verschil langzaam inlopen? Misschien is spreiden over 2 jaar dan wel weer een tussenweg. Ach, luxeprobleem zullen we maar zeggen.

[Rubbergrover1]

rube schreef op maandag 16 juni 2025 @ 15:18:
[...]

ja, voor je het weet moet je alsnog aan de slag als je 105 bent


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[R.van.M]

Rubbergrover1 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 15:52:
[...]

Bij die extremen is het wel helder, het wordt lastig als de termijn er ergens tussenin ligt en je naar 15 jaar wil kijken. Maar ik denk dat ik me wel kan vinden in een variant op de BK70 tactiek. Het klinkt wel als een elegante methode om bv 5 jaar uitgaven in een spaar/deposito te zetten en de rest in beleggen laten. Als er een crash of andere extreme daling geweest is, dan verkoop je eind van het jaar geen aandelen, anders vul je die "buffer" ieder jaar aan.

Is nog wel even de vraag hoe je dat doet als je een jaar hebt overgeslagen. Ga je dan het jaar erop een dubbele onttrekking doen of wil je het verschil langzaam inlopen? Misschien is spreiden over 2 jaar dan wel weer een tussenweg. Ach, luxeprobleem zullen we maar zeggen.

Het lijkt volgens mij een beetje op de "bucket" strategie. ERN heeft er in deel 48 over geschreven.

Maybe keep 3-4 years in cash (money market accounts, short-term CDs, etc.), another 6-7 years in intermediate bonds (10-year maturity), and the rest in stocks. Nice! That gets you an allocation of around 60% stocks, 25% bonds, and 15% cash.

Op het moment dat je dan elk jaar cash opneemt en dan aan het eind van het jaar herbalanceerd is het min of meer een omweg om uiteindelijk een 60/40 portfolio te hebben.

Het alternatief is dat je de potjes niet aanvult en dus eerst het potje cash opmaakt, dan bonds en uiteindelijk verder gaat met een 100% aandelen portefuille. Dat komt op een bepaalde manier in de buurt van een equity glidepath. Het artikel gaat hier uitgebreid op in met de volgende conclusie;

What I’ve learned from today’s post is that a cash bucket faces challenges when interest rates are low but it certainly works if you deploy it right at the peak of the market. Depending on what kind of bear market we go through, though, the cash bucket might work better or worse than diversifying with a bond portfolio. If you fear an upcoming inflation spike the cash pile will be the better option. If we face another demand-side recession where the Federal Reserve will try to push down the bond term structure again, then government bonds will be better.

I must say that I still like the 60/40 to 100/0 glidepath the best. It wasn’t too far behind the cash glidepath in an inflationary environment, but it does a lot better in a deflationary setting and/or in the Type 1 error scenario where we still have a few years to go in the current bull market.

Als we vervolgens VRH in ogenschouw nemen dan kan dat wellicht de doorslag geven om wel de bucket strategie te gebruiken.

[Accountant]

rube schreef op maandag 16 juni 2025 @ 10:36:

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[rube]

@Accountant dankje

[ Voor 69% gewijzigd door rube op 16-06-2025 18:23 ]

[R.van.M]

rube schreef op maandag 16 juni 2025 @ 15:18:
[...]

ja, voor je het weet moet je alsnog aan de slag als je 105 bent


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[phantom09]

Tommie12 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 07:55:
[...]

En in België betaal je 30% op de coupons…

Wat zjin coupons?? Een kortings bonnetje van de supermarkt ??

[ Voor 10% gewijzigd door phantom09 op 16-06-2025 20:30 ]

[phantom09]

BK70 schreef op maandag 16 juni 2025 @ 09:11:
Ik ben het wel eens met de zienswijze van @Rubbergrover1. Ik ben 55 en recent gestopt met werken. Ik heb een bedrag gespaard/belegd dat de periode tot aan pensioen moet overbruggen. Dit bedrag is momenteel ~13x een jaaruitgave en zou dus in principe voldoende moeten zijn om deze periode te overbruggen. Dit bedrag zit voor 50% in ETF's en 50% in deposito's. Volgens de rekensheet van ERN is dit voldoende om de slechtste scenario's (die zich ooit hebben voorgedaan) te overleven. Als ik echter hetzelfde bedrag in 100% aandelen zou stoppen dan is mijn Safe Consumption Rate wel 20% lager! En als ik dezelfde SCR zou willen houden moet ik een bedrag sparen dat 40% hoger is! Natuurlijk is de upside ook veel groter maar zoals @Rubbergrover1 aangeeft het ligt er aan waar je prioriteit ligt. Voor mij is die zekerheid wel belangrijk . Hiermee kan ik met een lager bedrag toch al stoppen en neem ik het mogelijk lagere rendement voor lief

En waar heb je dat berekend?