Financiële onafhankelijkheid - Deel 5

[Ferr9]

Requiem19 schreef op vrijdag 7 november 2025 @ 13:28:
[...]


We kunnen straks wel een mooi geconsolideerd documentje maken met alle voors en tegens. Dit is inderdaad een mooie die ik ook niet gezien had.

Wel handig, voor alle toekomstige discussies (dit komt natuurlijk over 6-12-24-48 maanden weer op), kun je dan gewoon verwijzen naar het documentje.

Lastig met een document is dat je veel aannames moet doen over huidige regels en toekomstige onzekerheid waardoor rekenen niet goed mogelijk is.

Ik zie het als volgt:
1. Met minder dan 1 miljoen vermogen kun je eigenlijk niet FIRE worden in Nederland
2. Zelf nu ruim 1 ton op een pensioenrekening over meerdere jaren opgebouwd.
3. Lijfrente is hierdoor minder dan 10% van het totale FIRE bedrag en daardoor een mooie risicospreiding, naast het gebruikelijke box 2/3 vermogen.

[Fr33z]

G83 schreef op vrijdag 7 november 2025 @ 23:25:
[...]


Heb geen goede weerlegging gezien?

Ik heb een vrolijke box3-hypotheek muur die belasting daar weg houdt, dus heffingskorting is helemaal beschikbaar voor kleine box 1. Of mis ik iets??

Leuk maar is toch ook deels vestzak-broekzak. Lening aanhouden om 2% belastingdruk te voorkomen is sterk situatie-afhankelijk of dat nou slim is. Alles hangt af van je rente en verdere financiele situatie.

[Rubbergrover1]

Fr33z schreef op zondag 9 november 2025 @ 11:44:
[...]

Leuk maar is toch ook deels vestzak-broekzak. Lening aanhouden om 2% belastingdruk te voorkomen is sterk situatie-afhankelijk of dat nou slim is. Alles hangt af van je rente en verdere financiele situatie.

Er is sowieso geen one size fits all oplossing. Dus moet je altijd naar je eigen situatie kijken. En dan kan het dus zijn dat je, zoals hier ,een laag box 3 inkomen hebt, waardoor een stuk box 1 inkomen 'belastingvrij' is. En vervroegen van een pensioenuitkering geen slecht idee is.

[phantom09]

Ferr9 schreef op zondag 9 november 2025 @ 11:38:
[...]

Lastig met een document is dat je veel aannames moet doen over huidige regels en toekomstige onzekerheid waardoor rekenen niet goed mogelijk is.

Ik zie het als volgt:
1. Met minder dan 1 miljoen vermogen kun je eigenlijk niet FIRE worden in Nederland
2. Zelf nu ruim 1 ton op een pensioenrekening over meerdere jaren opgebouwd.
3. Lijfrente is hierdoor minder dan 10% van het totale FIRE bedrag en daardoor een mooie risicospreiding, naast het gebruikelijke box 2/3 vermogen.

Klopt, daarom ga ik voor wat anders. Ik zorg voor genoeg vermogen dat ik niet FIRE ben, maar wel een aantal jaren eerder met pensioen kan.
Ik denk dat voornamelijk door de vergrijzing de lasten voor iedereen steeds hoger wordt waardoor FIRE er niet of nauwelijk in zit.
Ooit heeft de regering de AOW bedacht, maar ze hebben niet heel veel gedaan om dit aan te passen aan de toekomstige situaties.
Regering na regering schuift telkens o.a. deze problemen naar een volgend kabinet. Dat gaat goed, totdat de "bom" barst.

[stefxx]

phantom09 schreef op zondag 9 november 2025 @ 12:05:
[...]

Ooit heeft de regering de AOW bedacht, maar ze hebben niet heel veel gedaan om dit aan te passen aan de toekomstige situaties.
Regering na regering schuift telkens o.a. deze problemen naar een volgend kabinet. Dat gaat goed, totdat de "bom" barst.

Die hele AOW discussie is onzin. Het percentage van het bbp dat aan AOW wordt uitgegeven is al decennia lang stabiel tussen 4 en 5 procent, ondanks de vergrijzing. We zijn de afgelopen jaren namen veel welvarender geworden, wat de vergrijzing grotendeels heeft bijgehouden. En de verhoging van de AOW leeftijd heeft natuurlijk ook geholpen.

Dat de AOW onbetaalbaar wordt is helaas voornamelijk een populistisch topic geworden.

[Requiem19]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 14:45:
[...]


Die hele AOW discussie is onzin. Het percentage van het bbp dat aan AOW wordt uitgegeven is al decennia lang stabiel tussen 4 en 5 procent, ondanks de vergrijzing. We zijn de afgelopen jaren namen veel welvarender geworden, wat de vergrijzing grotendeels heeft bijgehouden. En de verhoging van de AOW leeftijd heeft natuurlijk ook geholpen.

Dat de AOW onbetaalbaar wordt is helaas voornamelijk een populistisch topic geworden.

Zullen we het bij de CBS feiten houden?

https://www.cbs.nl/nl-nl/...kostigd-uit-belastinggeld

Kijk met name naar de bijdrage algemene middeken 2000 vs 2025.

[stefxx]

Requiem19 schreef op zondag 9 november 2025 @ 14:58:
[...]

Zullen we het bij de CBS feiten houden?

Ik hou me bij de feiten. Het BBP was in 2000 namelijk 448 miljard. In 2024 was dat 1085 miljard (beide in euros).

Jij hebt het over absolute bedragen, net zoals je grafiek. Ik had het over een percentage van het BBP, die dus in die periode bijna 2,5 keer zoveel is geworden...

[Rubbergrover1]

Requiem19 schreef op zondag 9 november 2025 @ 14:58:
[...]


Zullen we het bij de CBS feiten houden?

https://www.cbs.nl/nl-nl/...kostigd-uit-belastinggeld

Kijk met name naar de bijdrage algemene middeken 2000 vs 2025.

[Afbeelding]

Nog een aantal punten:
- in het verleden werd AOW premie geheven tot ongeveer 2 1/2 keer het minimumloon. Een paar decennia geleden is dat verlaagd tot 1,7. Logisch dat er dan minder dekking vanuit de aow-premie is.
- de grens van de eerste schijf stijgt structureel met minder dan de inflatie. Het deel van het inkomen waarover AOW premie wordt betaald daalt daarom structureel ook verhoudingsgewijs
- heffingskortingen komen boekhoudkundig volgens mij in eerste instantie ten laste van de eerste schijf. Voor wat je moet betalen maakt dat natuurlijk niet uit, maar voor de verdeling van de opbrengsten binnen de overheidsfinanciën wel.

Vooral dat de grens van de eerste schijf structureel bewust minder stijgt maakt dat je ook stapje voor stapje de aow verder fiscaliseert.

[phantom09]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 15:07:
[...]


Ik hou me bij de feiten. Het BBP was in 2000 namelijk 448 miljard. In 2024 was dat 1085 miljard (beide in euros).

Jij hebt het over absolute bedragen, net zoals je grafiek. Ik had het over een percentage van het BBP, die dus in die periode bijna 2,5 keer zoveel is geworden...

Even googlen en je vindt genoeg info dat de AOW steeds meer druk op de begroting is van de overheid:

https://www.cbs.nl/nl-nl/...kostigd-uit-belastinggeld

https://www.nu.nl/economi...-steeds-duurdere-aow.html

https://www.rtl.nl/nieuws...ggeld-betaald-en-dat-voor

https://geldzaken.nl/aow-financieren-belastinggeld-cbs

En afgezien van statistieken, even logisch nadenken helpt ook. Hier een overzicht van de verhouding werkende/AOW'ers:

Invoering AOW 1957:
6 werkende: 1 AOW'er

2025:
3 werkende: 1 AOW'er

2040:
2 werkende: 1 AOW'er

Kortom, dit zal opgelost moeten worden. Afschaffen van de AOW is geen optie, vele mensen op leeftijd zjin hier afhankelijk van en kunnen niet of nauwelijks nog werken. De overheid zal dus andere maatregelen moeten nemen. Mogelijk oplossingen zijn:

-Verhogen AOW leeftijd
-Verhogen AOW bijdrage
-Gepensioneerden stimuleren te gaan werken (zodat de overheid meer inkomsten krijgt en hiervan o.a. de AOW'ers kan betalen)
-Soepeler zijn met mensen die vanuit het buitenland naar Nederland willen komen om te werken
-Productiviteit verhogen
-BTW verhogen
-Accijnsen verhogen
-Kinderen krijgen stimuleren (zoals Denemarken dat doet)
-versoberen toeslagen
-versoberen huurtoeslagen
-versoberen of afschaffen hypotheekrente aftrek
-Hogere vermogensbelasting
-Uitkeringen/AOW niet of minder mee laten gaan met de inflatie
-Minder geld naar ontwikkelingssamenwerking
-etc.

[ Voor 32% gewijzigd door phantom09 op 09-11-2025 20:11 ]

[stefxx]

phantom09 schreef op zondag 9 november 2025 @ 19:49:
[...]


Even googlen en je vindt genoeg info dat de AOW steeds meer druk op de begroting is van de overheid:

Mijn statement ging over wat de AOW kost tov het BBP. Een percentage dat zelfs gedaald is als je 2014 vergelijkt met 2024 (met name door het verhogen van de AOW leeftijd). Dat percentage is feitelijk gewoon al jaren stabiel tussen de 4 en 5 procent. Zal vast nog wel wat stijgen (naar verwachting naar 6,5% in 2040), maar onbetaalbaar worden is gewoon onzin. Het is een kwestie van keuzes.

[phantom09]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:15:
[...]


Mijn statement ging over wat de AOW kost tov het BBP. Een percentage dat zelfs gedaald is als je 2014 vergelijkt met 2024 (met name door het verhogen van de AOW leeftijd). Dat percentage is feitelijk gewoon al jaren stabiel tussen de 4 en 5 procent. Zal vast nog wel wat stijgen (naar verwachting naar 6,5% in 2040), maar onbetaalbaar worden is gewoon onzin. Het is een kwestie van keuzes.

En laat juist deze paar procenten net teveel zijn. De staatsschuld zal hierdoor oplopen.

[Requiem19]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:15:
[...]


Mijn statement ging over wat de AOW kost tov het BBP. Een percentage dat zelfs gedaald is als je 2014 vergelijkt met 2024 (met name door het verhogen van de AOW leeftijd). Dat percentage is feitelijk gewoon al jaren stabiel tussen de 4 en 5 procent. Zal vast nog wel wat stijgen (naar verwachting naar 6,5% in 2040), maar onbetaalbaar worden is gewoon onzin. Het is een kwestie van keuzes.

De AOW is een omslagstelsel: werkenden betalen voor gepensioneerden. Dat blijkt dus nu niet meer haalbaar. De reactie die jij nu geeft: ‘haal het maar ergens anders vandaan, geld zat’.

Probleem is dat de pot van Algemene middelen aan alle kanten onder druk staat:

2 van de (vele) voorbeelden:
(i) Zorgkosten stijgen als een malle (door al die AOW’ers nb:


(ii) Defensie-uitgaven gaan ook flinke kostendruk geven:



Dat zou allemaal geen impact hebben op de AOW zolang er geen dekking uit Alg Middelen nodig zou zijn.

Omdat die dekking er niet is ontstaat er concurrentie om budget en snoept AOW geld af van andere overheidsvoorzieningen, of gaat er ooit op AOW gekort worden (dan wel de leeftijd incrementeel meer verhogen dan nu voorzien).

Het BBP spelletje is een dusdanige financiëke versimpeling van de realiteit dat ik dat niet verwacht in een financieel topic.

[rube]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:15:
[...]


Mijn statement ging over wat de AOW kost tov het BBP. Een percentage dat zelfs gedaald is als je 2014 vergelijkt met 2024 (met name door het verhogen van de AOW leeftijd). Dat percentage is feitelijk gewoon al jaren stabiel tussen de 4 en 5 procent. Zal vast nog wel wat stijgen (naar verwachting naar 6,5% in 2040), maar onbetaalbaar worden is gewoon onzin. Het is een kwestie van keuzes.

De overheidsinkomsten zijn ca. 40% het BBP.
Dus als ik jou redenatie en data* volg, dan stijgen de AOW uitgaven van ca. 4.5% (BBP) = 11,3% (overheidsinkomsten) naar 6.5% (BBP) = 16.3% (overheidsinkomsten). Dat is dus een stijging van 44%. En ook een volle 5% extra van alle overheidsinkomsten die naar de AOW moeten gaan.
Uiteindelijk is het altijd een kwestie van keuzes maken, maar dergelijke percentages is niet niks en ergens zal het geld vandaan moeten komen.

*Ik heb niet gecontroleerd of de cijfers die je aangaf kloppen.

[stefxx]

Requiem19 schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:53:
[...]
De AOW is een omslagstelsel: werkenden betalen voor gepensioneerden. Dat blijkt dus nu niet meer haalbaar. De reactie die jij nu geeft: ‘haal het maar ergens anders vandaan, geld zat’.

...

Het BBP spelletje is een dusdanige financiëke versimpeling van de realiteit dat ik dat niet verwacht in een financieel topic.

Je legt nu woorden in mijn mond, daar doe ik niet aan mee. En het een "BBP spelletje" noemen is gewoon kinderachtig. We benoemen beide feiten, maar op basis van een andere invalshoek en hebben er duidelijk een andere kijk op. Lijkt me juist een verrijking van een financieel topic...

Maar als dat niet gewaardeerd wordt, prima. Have a nice life.

[stefxx]

rube schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:59:
[...]

De overheidsinkomsten zijn ca. 40% het BBP.
Dus als ik jou redenatie en data* volg, dan stijgen de AOW uitgaven van ca. 4.5% (BBP) = 11,3% (overheidsinkomsten) naar 6.5% (BBP) = 16.3% (overheidsinkomsten). Dat is dus een stijging van 44%. En ook een volle 5% extra van alle overheidsinkomsten die naar de AOW moeten gaan.
Uiteindelijk is het altijd een kwestie van keuzes maken, maar dergelijke percentages is niet niks en ergens zal het geld vandaan moeten komen.

*Ik heb niet gecontroleerd of de cijfers die je aangaf kloppen.

Om preciezer te zijn: in 2024 ging het om 5% van het BBP. Als dat naar 6,5 gaat, hebben we het over een verhoging in de begroting van 30%. Op basis van de huidige bedragen (dus zonder inflatie) en op basis van jouw uitgangspunt dat 40% van het BBP overheidsinkomsten zijn (ik refereer graag naar jouw *) is dat grofweg zo'n 15 miljard. Natuurlijk is dat een serieus bedrag en kan het maar 1 keer worden uitgegeven. Ter vergelijking, de verhoging van de NAVO norm naar 5% kost 16 tot 19 miljard. Om over vele andere onderwerpen (zoals zorg etc) maar te zwijgen.

Die keuzes worden gemaakt in de politiek (en dus indirect door ons) en de toekomst zal leren wat we belangrijker vinden. Waar ik me tegen verzet is het eenzijdige beeld dat de AOW onbetaalbaar wordt, terwijl we het bij de NAVO norm heel gewoon vinden en we het geld "wel ergens vinden".

Laat duidelijk zijn, dit is geen oordeel over wat belangrijker is, dat is uiteindelijk aan de politiek.

[Requiem19]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 22:09:
[...]


Je legt nu woorden in mijn mond, daar doe ik niet aan mee. En het een "BBP spelletje" noemen is gewoon kinderachtig. We benoemen beide feiten, maar op basis van een andere invalshoek en hebben er duidelijk een andere kijk op. Lijkt me juist een verrijking van een financieel topic...

Maar als dat niet gewaardeerd wordt, prima. Have a nice life.

Je mag ook proberen inhoudelijk te reageren?

[rube]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 22:28:
[...]
Waar ik me tegen verzet is het eenzijdige beeld dat de AOW onbetaalbaar wordt, terwijl we het bij de NAVO norm heel gewoon vinden en we het geld "wel ergens vinden".

Voor de duidelijkheid, ik heb geen uitspraak gedaan over het wel of niet betaalbaar zijn van de AOW. Dat is inderdaad een kwestie van keuzes. Die overigens niet mee zullen vallen door o.a. stijgende zorg- en defensiekosten.

Mijn bedoeling was om het in ander perspectief te plaatsen, want een verhoging van 4.5% naar 6.5% word vaak door mensen gelezen als "maar 2% extra". Terwijl het om een 44% verhoging gaat en het ook t.o.v. de overheidinkomsten (die m.i. relevanter zijn dan het bbp) een 5% stijging is en geen 2%.

[stefxx]

rube schreef op zondag 9 november 2025 @ 22:39:
[...]

Voor de duidelijkheid, ik heb geen uitspraak gedaan over het wel of niet betaalbaar zijn van de AOW. Dat is inderdaad een kwestie van keuzes. Die overigens niet mee zullen vallen door o.a. stijgende zorg- en defensiekosten.

Mijn bedoeling was om het in ander perspectief te plaatsen, want een verhoging van 4.5% naar 6.5% word vaak door mensen gelezen als "maar 2% extra". Terwijl het om een 44% verhoging gaat en het ook t.o.v. de overheidinkomsten (die m.i. relevanter zijn dan het bbp) een 5% stijging is en geen 2%.

Helemaal eens, en dank hiervoor. Maar om het toch nog even in perspectief te zetten: in 2024 was het ongeveer 5%. In 2014 was het zelfs 5,6%. Dus als we naar 6,5% gaan is dat "maar" 16% meer tov 2014

[Rubbergrover1]

Requiem19 schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:53:
[...]


De AOW is een omslagstelsel: werkenden betalen voor gepensioneerden. Dat blijkt dus nu niet meer haalbaar. De reactie die jij nu geeft: ‘haal het maar ergens anders vandaan, geld zat’.

Nee, juist door de steeds verdere fiscalisering van de aow is het al lang niet meer zo dat de werkenden voor de gepensioneerden betalen. Maar wordt de aow ook voor een steeds groter deel door die zelfde gepensioneerden betaald. Dat is dus bewust beleid, mede om de houdbaarheid van de aow op peil te houden.

[MiKeZZa]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 22:28:
[...]


Om preciezer te zijn: in 2024 ging het om 5% van het BBP. Als dat naar 6,5 gaat, hebben we het over een verhoging in de begroting van 30%. Op basis van de huidige bedragen (dus zonder inflatie) en op basis van jouw uitgangspunt dat 40% van het BBP overheidsinkomsten zijn (ik refereer graag naar jouw *) is dat grofweg zo'n 15 miljard. Natuurlijk is dat een serieus bedrag en kan het maar 1 keer worden uitgegeven. Ter vergelijking, de verhoging van de NAVO norm naar 5% kost 16 tot 19 miljard. Om over vele andere onderwerpen (zoals zorg etc) maar te zwijgen.

Die keuzes worden gemaakt in de politiek (en dus indirect door ons) en de toekomst zal leren wat we belangrijker vinden. Waar ik me tegen verzet is het eenzijdige beeld dat de AOW onbetaalbaar wordt, terwijl we het bij de NAVO norm heel gewoon vinden en we het geld "wel ergens vinden".

Laat duidelijk zijn, dit is geen oordeel over wat belangrijker is, dat is uiteindelijk aan de politiek.

Ik vind het qua NAVO-norm verre van normaal. Verbaas me er ook volledig over dat ik echt niemand hoor vragen of dit allemaal écht reëel en nodig is. Maar goed, blijkbaar werkt op bepaalde knoppen drukken prima.

[Requiem19]

Rubbergrover1 schreef op maandag 10 november 2025 @ 04:39:
[...]

Nee, juist door de steeds verdere fiscalisering van de aow is het al lang niet meer zo dat de werkenden voor de gepensioneerden betalen. Maar wordt de aow ook voor een steeds groter deel door die zelfde gepensioneerden betaald. Dat is dus bewust beleid, mede om de houdbaarheid van de aow op peil te houden.

De bijdrage an AOW'ers aan hun eigen AOW is toch juist laag - gelet op i) het ontbreken van de AOW premies voor hen, en ii) de gemiddeld lagere inkomsten bij een gepensioeneerde vs een werkende, laat staan het uitgavepatroon. Fiscalisering resulteert in betaling middels de algemene middelen. Dus opbrengsten van de btw, vennootschapsbelasting en alle andere overheidsinkomsten.

Daarom zijn er steeds meer geluiden om vermogende AOW'ers mee te laten betalen aan AOW premies (oftewel, het explicifiet fiscaliseren van de AOW tov het impliciet fiscaliseren zoals tot nu toe is gebeurd) (https://open.overheid.nl/...e7-86ff-8fe29bc19938/file - para. 5.2.2)

[Rubbergrover1]

Requiem19 schreef op maandag 10 november 2025 @ 09:16:
[...]


De bijdrage an AOW'ers aan hun eigen AOW is toch juist laag - gelet op i) het ontbreken van de AOW premies voor hen, en ii) de gemiddeld lagere inkomsten bij een gepensioeneerde vs een werkende, laat staan het uitgavepatroon. Fiscalisering resulteert in betaling middels de algemene middelen. Dus opbrengsten van de btw, vennootschapsbelasting en alle andere overheidsinkomsten.

Daarom zijn er steeds meer geluiden om vermogende AOW'ers mee te laten betalen aan AOW premies (oftewel, het explicifiet fiscaliseren van de AOW tov het impliciet fiscaliseren zoals tot nu toe is gebeurd) (https://open.overheid.nl/...e7-86ff-8fe29bc19938/file - para. 5.2.2)

Uiteraard betalen ze geen AOW premie, maar dat is dus juist iets waarvan het effect met verdere fiscalisering minder wordt.

De gemiddelde inkomsten zijn inderdaad lager. Maar ook het effect van aftrekposten, toeslagen en heffingskortingen is kleiner. Vaak geen/minder hypotheek; geen kleine kinderen meer, wat een hoop scheelt in heffingskortingen en toeslagen; bij een pensioeninkomen geen arbeidskorting, wat voor een modaal inkomen ruim 5k aan te betalen belastingen scheelt; maar de helft van de algemene heffingskorting (scheelt bij een modaal inkomen ook ong. 1k).

Kijk je naar de inkomsten van gepensioneerden, dan is het mediaan inkomen (CBS data 2024) voor 65+ ongeveer 26,7k vergeleken met 34,3k voor de hele bevolking of 36,7k voor de 65- groep. Als je dit corrigeert naar het verschil in heffingskortingen, dan verschilt wat een gepensioneerde onder de streep aan de belastingen bijdraagt niet veel van wat een niet-gepensioneerde bijdraagt. (En kan het zelfs zijn dat dit juist hoger is, als je de AOW premie niet meeneemt in de vergelijking. Maar dit is uiteraard sterk afhankelijk van de individuele situatie.)

Bij je stelling dat de belastingbijdrage van een gepensioneerde zo veel lager zou zijn dan dat van een werkende, daar kun je dus wel vraagtekens bij zetten.

[Pr088]

stefxx schreef op zondag 9 november 2025 @ 22:48:
[...]


Helemaal eens, en dank hiervoor. Maar om het toch nog even in perspectief te zetten: in 2024 was het ongeveer 5%. In 2014 was het zelfs 5,6%. Dus als we naar 6,5% gaan is dat "maar" 16% meer tov 2014

En wat deden we in 2014 om het beheersbaar te houden voor de (toen) komende 10-jaar? Hard bezuinigen op sociale zekerheid door toenmalig PvdA-VVD-kabinet. Naast de vraag hoeveel geld we in absolute en relatieve zin uitgeven aan zorg, is de belangrijke vraag: wat krijgen we er voor terug in kwaliteit en kwantiteit?
Ik zie de krapte op de zorgarbeidsmarkt als een nog veel groter probleem. Het ziekenhuis in Heerlen dat een voorbeeld werd in de landelijke politiek moest niet de spoedeisende hulp afschalen vanwege het geld, maar om dat er domweg niet genoeg verpleegkundigen (en artsen) te vinden zijn voor nachtdiensten, weekenddiensten en oproep. En als je die mensen wel wilt vinden, dan moeten we de zorg, zeker voor verzorgenden in verpleeghuizen en verpleegkundigen op mbo-niveau een heel stuk aantrekkelijker maken.

[GG85]

0 waarde voor de discussie, best wel beetje grappig

[barbarbar]

GG85 schreef op maandag 10 november 2025 @ 13:20:
[Afbeelding]

0 waarde voor de discussie, best wel beetje grappig

Het FO doel is al gehaald, volgende doel is een familiekapitaal zodat dit soort droevige verhalen onze kinderen bespaard blijft.

[JEightyFive]

GG85 schreef op maandag 10 november 2025 @ 13:20:
[Afbeelding]

0 waarde voor de discussie, best wel beetje grappig

Beetje dom dat hij op zijn 5e geen cursus crypto en/of dropshippen via bol op YouTube heeft gevolgd. Eigen schuld dus. Je hebt die money mindset of je hebt 'm niet.

[ Voor 4% gewijzigd door JEightyFive op 10-11-2025 14:07 ]

[psychodude]

MiKeZZa schreef op maandag 10 november 2025 @ 08:25:
[...]


Ik vind het qua NAVO-norm verre van normaal. Verbaas me er ook volledig over dat ik echt niemand hoor vragen of dit allemaal écht reëel en nodig is. Maar goed, blijkbaar werkt op bepaalde knoppen drukken prima.

Let wel dat de NAVO-norm niet direct betekend dat één en ander richting een bestemming in camouflage kleuren gaat. 3,5% gaat naar defensie. Het overig kent een bredere inzet, zoals bijvoorbeeld infrastructuur en cyber infrastructuur. En let wel, ook 3,5% naar defensie, is natuurlijk niet per se direct ongunstig. Het stimuleert natuurlijk ook lokale werkgelegenheid.

Of het echt nodig is, tsja. Dat is denk ik een discussie van een andere orde. Een vraagstuk met vele invalshoeken.

JEightyFive schreef op maandag 10 november 2025 @ 14:06:
[...]

Beetje dom dat hij op zijn 5e geen cursus crypto en/of dropshippen via bol op YouTube heeft gevolgd. Eigen schuld dus. Je hebt die money mindset of je hebt 'm niet.

Had ook gewoon al die knuffels, speelgoed, buggy, etc. niet moeten accepteren bij de geboorte.

Enkel e.g. Nvidia aandelen moeten accepteren. Per inleg van circa 1000 Eur aan troep welk in loop der jaren op Marktplaats, Vinted, etc. voor een habbekrats is vergeven, had hij hier nu zeer mooie stappen richting FO gemaakt kunnen hebben.

Duidelijk gebrek aan lange termijn visie van Jason. Veel te veel meegegaan in lifestyle inflation. Kwam met niets, maar direct vol in op materialisme en een consumptieve mindset.

[Highland]

Toch denk ik dat velen van ons jaloers zijn op de spaarquote van Jason. Zijn beperking is hooguit dat hij te veel zekerheid zoekt voor zijn spaargeld. Daar ligt een rol voor zijn ouders om hem bij te sturen.

[Rubbergrover1]

psychodude schreef op maandag 10 november 2025 @ 14:50:
[...]
En let wel, ook 3,5% naar defensie, is natuurlijk niet per se direct ongunstig. Het stimuleert natuurlijk ook lokale werkgelegenheid.

Dat is iets wat natuurlijk bij heel veel overheidsinvesteringen geldt. Ik word er een beetje cynisch van als politici dit argument alleen gebruiken als het hen uitkomt. En dat als het over een onderwerp gaat waar ze minder affectie mee hebben, dan is het: kan niet, veel te duur, je kunt elke euro maar een keer uitgeven.

(Wat macro-economisch overigens niet juist is vanwege inverdieneffect etc. Maar politici en macro-economische kennis is een combinatie die zelden voorkomt.)

[MiKeZZa]

psychodude schreef op maandag 10 november 2025 @ 14:50:
[...]


Let wel dat de NAVO-norm niet direct betekend dat één en ander richting een bestemming in camouflage kleuren gaat. 3,5% gaat naar defensie. Het overig kent een bredere inzet, zoals bijvoorbeeld infrastructuur en cyber infrastructuur. En let wel, ook 3,5% naar defensie, is natuurlijk niet per se direct ongunstig. Het stimuleert natuurlijk ook lokale werkgelegenheid.

Of het echt nodig is, tsja. Dat is denk ik een discussie van een andere orde. Een vraagstuk met vele invalshoeken.


[...]


Had ook gewoon al die knuffels, speelgoed, buggy, etc. niet moeten accepteren bij de geboorte.

Enkel e.g. Nvidia aandelen moeten accepteren. Per inleg van circa 1000 Eur aan troep welk in loop der jaren op Marktplaats, Vinted, etc. voor een habbekrats is vergeven, had hij hier nu zeer mooie stappen richting FO gemaakt kunnen hebben.

Duidelijk gebrek aan lange termijn visie van Jason. Veel te veel meegegaan in lifestyle inflation. Kwam met niets, maar direct vol in op materialisme en een consumptieve mindset.

Helemaal eens. Alleen is het fascinerend dat de vraag of het wel nodig is bij zo ongeveer alles gesteld wordt, maar als Mark zonder actieve herinneringen om 10% gevraagd had lijkt half Nederland nog steeds klaar te staan met de portemonnee, gezien het gebrek aan kritische vragen over dit onderwerp.

[Fr33z]

JEightyFive schreef op maandag 10 november 2025 @ 14:06:
[...]

Beetje dom dat hij op zijn 5e geen cursus crypto en/of dropshippen via bol op YouTube heeft gevolgd. Eigen schuld dus. Je hebt die money mindset of je hebt 'm niet.

Die #grindset moet je vroeg ontwikkelen idd. Gelukkig heeft ie nog wel ff tijd

[Valorian]

JEightyFive schreef op maandag 10 november 2025 @ 14:06:
[...]

Beetje dom dat hij op zijn 5e geen cursus crypto en/of dropshippen via bol op YouTube heeft gevolgd. Eigen schuld dus. Je hebt die money mindset of je hebt 'm niet.

Klopt. Maar daar kan hij ook niet veel aan doen. Ons onderwijs loopt simpelweg mijlen achter. Door in de kinderopvang alleen focus te leggen op slapen, spelen en een beetje aanrommelen zijn er steeds meer kleuters die een basale financiële kennis ontberen. Soms zie je kinderen die al met een been in de basisschool staan en bijvoorbeeld het effect van rendement op rendement nog steeds niet bevatten. Als diezelfde groep dan een jaar of 10-11 is dan wordt het wel écht heel lastig om nog een inhaalslag te maken.

[Rubbergrover1]

Valorian schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 08:46:
[...]


Klopt. Maar daar kan hij ook niet veel aan doen. Ons onderwijs loopt simpelweg mijlen achter. Door in de kinderopvang alleen focus te leggen op slapen, spelen en een beetje aanrommelen zijn er steeds meer kleuters die een basale financiële kennis ontberen. Soms zie je kinderen die al met een been in de basisschool staan en bijvoorbeeld het effect van rendement op rendement nog steeds niet bevatten. Als diezelfde groep dan een jaar of 10-11 is dan wordt het wel écht heel lastig om nog een inhaalslag te maken.

Het is zelfs zo slecht met de financiële planning gesteld, dat veel kinderen uit arren moede vanavond bedelend langs de deur komen.

[JURIST]

Financiële planning is helaas geen schoolvak, omgaan met geld overigens ook niet. Verder ook lastig dat ik voor mijn 12-14+-jarigen geen eigen beleggingsrekening openen en laten beheren. Ik leg weleens wat uit, maar dit helpt allemaal niet.

[blitzkrieg]

JEightyFive schreef op maandag 10 november 2025 @ 14:06:
[...]

Beetje dom dat hij op zijn 5e geen cursus crypto en/of dropshippen via bol op YouTube heeft gevolgd. Eigen schuld dus. Je hebt die money mindset of je hebt 'm niet.

Dan kan deze hier ook wel

[Sissors]

Rubbergrover1 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 08:50:
[...]

Het is zelfs zo slecht met de financiële planning gesteld, dat veel kinderen uit arren moede vanavond bedelend langs de deur komen.

Het laat gewoon het hele probleem van die generatie zien. Kijk dat je langs de deuren gaat voor investeringen dat is prima, je moet ergens beginnen. Maar gaan ze dat bijvoorbeeld in een startup steken? Nee. Wat ze willen is gewoon snoep voor het nu, ipv aan de toekomst te denken. Ik kan daar moeilijk medelijden mee hebben.

[Blik1984]

Sissors schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 09:46:
[...]

Het laat gewoon het hele probleem van die generatie zien. Kijk dat je langs de deuren gaat voor investeringen dat is prima, je moet ergens beginnen. Maar gaan ze dat bijvoorbeeld in een startup steken? Nee. Wat ze willen is gewoon snoep voor het nu, ipv aan de toekomst te denken. Ik kan daar moeilijk medelijden mee hebben.

Als ze allemaal hun hand zouden ophouden voor een euro, met de belofte dat ze het ergens in zouden investeringen. Zou je dan iedereen vanavond een euro geven?

[Pr088]

Blik1984 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 09:53:
[...]


Als ze allemaal hun hand zouden ophouden voor een euro, met de belofte dat ze het ergens in zouden investeringen. Zou je dan iedereen vanavond een euro geven?

Oh, dat zou ik nog wel willen overwegen Kinderen met een plan zou ik altijd stimuleren. Zien we later wel of het wat oplevert, naast de opgedane ervaring.

Ik verwacht maximaal 30 kinderen aan de deur. Maar hoe kom ik dan van al dat snoep af (teveel ingekocht natuurlijk)?

[Requiem19]

Van die kinderen van 12 die een eigen business beginnen kan je toch wel smullen.

Ondernemerschap is wel echt iets moois .

Nog even wachten tot er idd een kindje is dat zo slim is dat hij in Amsterdam langs 5000 woningen gaat met een groep vrienden en al het opgehaalde snoep voor een commerciële prijs gaat verkopen ;-).

[Blik1984]

Requiem19 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 10:11:
Van die kinderen van 12 die een eigen business beginnen kan je toch wel smullen.

Ondernemerschap is wel echt iets moois .

Nog even wachten tot er idd een kindje is dat zo slim is dat hij in Amsterdam langs 5000 woningen gaat met een groep vrienden en al het opgehaalde snoep voor een commerciële prijs gaat verkopen ;-).

Ik vind de kinderen die tijdens Koningsdag een snoepkraam beginnen ook altijd geniaal. Kopen een dag vantevoren de Sligro leeg qua snoep om het vervolgens voor woekerprijzen te verkopen via een kraampje of een rijdende bolderkar.

[finsdefis]

Requiem19 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 10:11:
Van die kinderen van 12 die een eigen business beginnen kan je toch wel smullen.

Ondernemerschap is wel echt iets moois .

Nog even wachten tot er idd een kindje is dat zo slim is dat hij in Amsterdam langs 5000 woningen gaat met een groep vrienden en al het opgehaalde snoep voor een commerciële prijs gaat verkopen ;-).

Die ken ik ook een paar ja. Statiegeldverzamelaars o.a.

On a more serious note dan: van die pubers die meegaan in finfluencer-verhalen over dropshipping. Op zich prima om wat bij te verdienen, afgezien van problematiek rondom garantie etc., maar die grandioze verhalen staan echt haaks op langetermijndenken.

Bijna net zo kwalijk als de crypto-piramideschema's/shitcoins/rugpulls/etc. (nee, ik heb het niet over crypto in het algemeen). Vind het nog wel lastig daarmee om te gaan, want je komt al snel over als afgunstig en/of cynisch.

Het financiële pad dat mijn vrouw en ik bewandelen is veel langzamer en minder spannend.

[Pr088]

finsdefis schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 14:21:
[...]


Die ken ik ook een paar ja. Statiegeldverzamelaars o.a.

On a more serious note dan: van die pubers die meegaan in finfluencer-verhalen over dropshipping. Op zich prima om wat bij te verdienen, afgezien van problematiek rondom garantie etc., maar die grandioze verhalen staan echt haaks op langetermijndenken.

Bijna net zo kwalijk als de crypto-piramideschema's/shitcoins/rugpulls/etc. (nee, ik heb het niet over crypto in het algemeen). Vind het nog wel lastig daarmee om te gaan, want je komt al snel over als afgunstig en/of cynisch.

Het financiële pad dat mijn vrouw en ik bewandelen is veel langzamer en minder spannend.

Ook een kinder-tiener-business moet wel een fatsoenlijk idee achter zitten. Zo komen er nog wel eens jongens uit de buurt langs voor kleine klusjes. Dan mogen ze voor 5 euro het grasmaaien bijvoorbeeld (afmeting postzegel). Of bladeren harken.
Kan het net zo goed zelf doen, maar wil ze voor het idee wel 'sponsoren'.

[phantom09]

Valorian schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 08:46:
[...]


Klopt. Maar daar kan hij ook niet veel aan doen. Ons onderwijs loopt simpelweg mijlen achter. Door in de kinderopvang alleen focus te leggen op slapen, spelen en een beetje aanrommelen zijn er steeds meer kleuters die een basale financiële kennis ontberen. Soms zie je kinderen die al met een been in de basisschool staan en bijvoorbeeld het effect van rendement op rendement nog steeds niet bevatten. Als diezelfde groep dan een jaar of 10-11 is dan wordt het wel écht heel lastig om nog een inhaalslag te maken.

Ik heb een vermoeden dat de overheid bewust geen les in omgaan met financiele zaken op school wil invoeren. De overheid wil graag dat mensen werken en geld uitgeven zodat de economie blijft draaien en niet dat half Nederland FO wil worden.

[de Peer]

phantom09 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 19:45:
[...]


Ik heb een vermoeden dat de overheid bewust geen les in omgaan met financiele zaken op school wil invoeren. De overheid wil graag dat mensen werken en geld uitgeven zodat de economie blijft draaien en niet dat half Nederland FO wil worden.

Ik vermoed dat jij een telegraaflezer bent en alles aangrijpt om de overheid overal de schuld van te geven. Lekker makkelijk klagen.

Financiële opvoeding profiteert de samenleving wel degelijk van (denk ik) als het schuldenproblematiek vermindert.

[phantom09]

de Peer schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 19:59:
[...]

Ik vermoed dat jij een telegraaflezer bent en alles aangrijpt om de overheid overal de schuld van te geven. Lekker makkelijk klagen.

Financiële opvoeding profiteert de samenleving wel degelijk van (denk ik) als het schuldenproblematiek vermindert.

Als dat zo is, waarom is de overheid hier dan nooit mee begonnen ??

[Tommie12]

phantom09 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 20:07:
[...]


Als dat zo is, waarom is de overheid hier dan nooit mee begonnen ??

Ken jij andere landen waar het wel gebeurt?
In Belgie is het ook noppes.
Het is allemaal een kwestie van prioriteiten.

[Sissors]

phantom09 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 20:07:
[...]


Als dat zo is, waarom is de overheid hier dan nooit mee begonnen ??

Huh? Ik heb gewoon financiele zaken bij uit mijn hoofd maatschappijleer gehad. Rente op rente en de hele handel heb jij toch ook wel gehad?

Maar of het nou echt handig is om kinderen te gaan leren dat ze vroeg moeten beginnen met beleggen betwijfel ik toch wel wat. Er is een reden dat we pensioenfondsen hebben ook. En er is niks mis met vroeg beginnen met beleggen (al aan het begin kan je waarschijnlijk nuttigere dingen met je geld doen), maar om nou elke 14 jarige scholier de geneugten van snel een beleggingsrekening openen te gaan vertellen? Waarom zou je immers een indexfonds nemen als je ook gewoon all in kan gaan op Gamestop?

[MiKeZZa]

de Peer schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 19:59:
[...]

Ik vermoed dat jij een telegraaflezer bent en alles aangrijpt om de overheid overal de schuld van te geven. Lekker makkelijk klagen.

Financiële opvoeding profiteert de samenleving wel degelijk van (denk ik) als het schuldenproblematiek vermindert.

Beetje flauw om iemand zo weg te zetten. Als iedereen zijn belasting volledig optimaliseert moet er simpelweg nog meer gelapt worden. Dus is een grote groep 'sukkels' die niet te veel nadenken en zonder te veel mekkeren goed hun bijdrage leveren natuurlijk wel heel prettig voor een overheid.

[Accretion]

Tja, zo lang je voor €2.000,- in de maand iets kan huren dat je voor €1.000,- in de maand niet kan kopen, is het wat mij betreft toch een beetje scheef.

Het verhaal m.b.t gamestop kan ik niet helemaal volgen, iedereen koopt zijn games toch op het internet?

[Pr088]

phantom09 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 19:45:
[...]


Ik heb een vermoeden dat de overheid bewust geen les in omgaan met financiele zaken op school wil invoeren. De overheid wil graag dat mensen werken en geld uitgeven zodat de economie blijft draaien en niet dat half Nederland FO wil worden.

Als half Nederland FO zou zijn dan zou er niemand meer werken.
Wel goed dat je constateert dat renteniers niet goed zijn voor de samenleving en de economie. Geld moet rollen

[edozat1]

MiKeZZa schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 20:28:
[...]


Beetje flauw om iemand zo weg te zetten. Als iedereen zijn belasting volledig optimaliseert moet er simpelweg nog meer gelapt worden. Dus is een grote groep 'sukkels' die niet te veel nadenken en zonder te veel mekkeren goed hun bijdrage leveren natuurlijk wel heel prettig voor een overheid.

Het is ook wel een hele vreemde opmerking. De overheid zou bewust mensen financieel onderwijs onthouden zodat ze financieel dom blijven en dus niet FO worden en blijven werken? Serieus, hoe kom je erop. En hoezo inderdaad weer zo bashen op de overheid. Alsof we als maatschappij niet gewoon werkenden nodig hebben. Bovendien is de post van @de Peer denk ik niet alleen gebaseerd op deze opmerking…

[Sissors]

MiKeZZa schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 20:28:
[...]


Beetje flauw om iemand zo weg te zetten. Als iedereen zijn belasting volledig optimaliseert moet er simpelweg nog meer gelapt worden. Dus is een grote groep 'sukkels' die niet te veel nadenken en zonder te veel mekkeren goed hun bijdrage leveren natuurlijk wel heel prettig voor een overheid.

Maar belasting optimaliseren? Het ging over FO, dat heeft heel weinig met belasting optimaliseren te maken. Iemand die in zijn leven 24 jaar werkt voor 40 uur per week en dan met vervroegd pensioen gaat, betaald veel meer belasting als iemand die 40 jaar werkt tegen 24 uur per week.

Dus als dit een snood overheidsplan is, dan doen ze het heel slecht en kunnen ze beter zorgen dat geen kind meer overweeg om parttime te gaan werken.

[finsdefis]

phantom09 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 19:45:
[...]


Ik heb een vermoeden dat de overheid bewust geen les in omgaan met financiele zaken op school wil invoeren. De overheid wil graag dat mensen werken en geld uitgeven zodat de economie blijft draaien en niet dat half Nederland FO wil worden.

Bekijk gerust even de kerndoelen en leerdoelenkaart van het curriculum van economie op de website van het SLO om je op feiten te baseren, want dit klopt niet.

Opboksen tegen hormonen, impulsen, influencers en invloeden van vrienden en ouders is alleen niet te doen. Het is echt een illusie om te denken dat je hier significante invloed op uit kan oefenen in die 2 uurtjes per week.

[psychodude]

de Peer schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 19:59:
[...]

Ik vermoed dat jij een telegraaflezer bent en alles aangrijpt om de overheid overal de schuld van te geven. Lekker makkelijk klagen.

Financiële opvoeding profiteert de samenleving wel degelijk van (denk ik) als het schuldenproblematiek vermindert.

Sowieso is het ook simpelweg onwaar.

https://www.weekvanhetgeld.nl/ - Een initiatief van het ministerie van financiën.
https://www.geldlessen.nl/ - Op initiatief van wijzer in geldzaken, welk weer op initiatief is van het ministerie van financiën.
https://www.belastingles.nl/ - Georganiseerd door de belastingdienst.

Er zijn vanuit de overheid zo wel degelijk initiatieven om te pogen de Nederlandse maatschappij financieel weerbaar te maken c.q. houden.

Sterker nog, de overheid biedt er zelfs subsidies voor aan om het scholen mogelijk te maken: Subsidie om jongeren te leren over geldzaken en geldzorgen, via het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid met de subsidieregeling financiële educatie voortgezet onderwijs.

Naast de overheid, biedt ook bijvoorbeeld Nibud als onafhankelijke partij een programma financiële educatie aan.

[CornermanNL]

Er zijn zat programma's die uitleggen aan kinderen en jongeren hoe je je financiën werken en wat je kan doen om niet in de problemen te komen.

Daar zit het niet, heel veel is bepaald door je opvoeding en belangrijker hoe je er op reageert en wat je cirkel is.
Dan is er nog de biologische kant. Mensen en zeker jongeren hebben een ingebouwde korte termijn gratificatie trigger.

Je kan als ouder prima het goede voorbeeld geven en uitleggen waarom je dingen doet, en nog kan het "mis" gaan. Andersom ook. Binnen gezinnen reageren kinderen er vaak ook nog eens anders op.

Bijvoorbeeld, een gezin dat overal geld voor leent, het ene kind doet later exact hetzelfde en het andere kind is wel zeer verantwoord met geld bezig en op de lange termijn. Het heeft ook alles te maken met hoe mensen reageren op stress en korte termijn gratificatie. Hoe de sociale cirkel in elkaar steekt enzovoort.

Ook andersom waar ouders de financiën goed voor elkaar hebben en dat proberen over te dragen, zijn er kinderen die er "verkeerd" op reageren.

Dan is er nog de beschikbaarheid van geld, dat was in de jaren 80 totaal geen issue. Krediet was moeilijk te verkrijgen, pas in de jaren 90 werd lenen gemeengoed. Dus de neiging van mensen om te gaan voor de korte termijn is ineens groter. Dan is er nu Klarna, flitskredieten enzovoort. Alles kan geregeld worden vanaf je telefoon.

Ga er maar aan staan om die verleiding te weerstaan. Niet zo makkelijk. Bovendien, is sparen in het huidige economische klimaat voor zaken als een huis, is niet haalbaar meer.

Waar ik vroeger leerde eerst sparen dan kopen, en zo leerde ik hoe ik uiteindelijk hoe schaarste werkt. En hoe lastig het is om grote bedragen bij elkaar te krijgen. Bij mijn eerste huis kon ik zo een deel zelf betalen. Sparen voor "later" (eigenlijk voor het bijdragen aan het kopen van je eerste huis) is meer sparen voor het vullen van je huis. En dat is het wel.

Leencapaciteit is veel belangrijker. Je moet tegenwoordig veel meer de nadruk leggen op cash flow, verdiencapaciteit, beroepskeuzes en kansen en risico's dan het kunnen maken van een huishoudboekje.

Dat kan iedereen wel op een gegeven moment. De wereld is nu zo dat je als je verdiencapaciteit te klein is, en je geen bak geld meekrijgt, je als jongere al 4-0 achter staat. Dan is de neiging om die dure koffie en die bubbels op vrijdagmiddag wel te doen groter dan dat je een kans ziet om je dromen te verwezenlijken.

Je kan niet verwachten van onderwijs dat ze opvoedtaken overnemen, De basis uitleggen doet men al. En daarna is het aan de ouders, omgeving en een zeer groot stuk persoonlijkheid van het kind in kwestie.

[Rubbergrover1]

CornermanNL schreef op woensdag 12 november 2025 @ 09:08:
Leencapaciteit is veel belangrijker. Je moet tegenwoordig veel meer de nadruk leggen op cash flow, verdiencapaciteit, beroepskeuzes en kansen en risico's dan het kunnen maken van een huishoudboekje.

Dat kan iedereen wel op een gegeven moment. De wereld is nu zo dat je als je verdiencapaciteit te klein is, en je geen bak geld meekrijgt, je als jongere al 4-0 achter staat. Dan is de neiging om die dure koffie en die bubbels op vrijdagmiddag wel te doen groter dan dat je een kans ziet om je dromen te verwezenlijken.

En gelijk hebben ze toch ook?

Kijk, dat je leert dat je beter wat weken/maanden kunt sparen voor die mooie dure Lego-set in plaats van dat je steeds je geld uitgeeft aan de kleinste nietszeggende setjes vind ik een goede leerschool. En dat je als student bv. ook moet sparen of werken voor je vakantie vind ik ook verstandig. Maar ik zou 10 keer liever hebben dat mijn kinderen 50 euro per maand meer uitgeven aan 'het studentenleven' (hoe je dat dan ook definieert) en hun persoonlijke ontwikkeling dan dat ze die 50 euro beleggen. Dan zouden ze na 5 jaar studie een bedrag bij elkaar hebben verzameld dat ze na hun studie waarschijnlijk in twee maanden bij elkaar verdiend hebben.

[Tommie12]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 09:33:
[...]

En gelijk hebben ze toch ook?

Kijk, dat je leert dat je beter wat weken/maanden kunt sparen voor die mooie dure Lego-set in plaats van dat je steeds je geld uitgeeft aan de kleinste nietszeggende setjes vind ik een goede leerschool. En dat je als student bv. ook moet sparen of werken voor je vakantie vind ik ook verstandig. Maar ik zou 10 keer liever hebben dat mijn kinderen 50 euro per maand meer uitgeven aan 'het studentenleven' (hoe je dat dan ook definieert) en hun persoonlijke ontwikkeling dan dat ze die 50 euro beleggen. Dan zouden ze na 5 jaar studie een bedrag bij elkaar hebben verzameld dat ze na hun studie waarschijnlijk in twee maanden bij elkaar verdiend hebben.

Ja en nee.

Deelnemen aan het sociale leven is natuurlijk belangrijk. De vraag is voor mij een beetje: hebben ze die 50€ per maand, of steken ze zich daarvoor in de schulden?
Het principe van enkel geld uitgeven dat je hebt vind ik zowat de basis.

Investeringen zijn iets anders, maar daar staat dan een waarde tegenover...

[rube]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 09:33:
[...]
Maar ik zou 10 keer liever hebben dat mijn kinderen 50 euro per maand meer uitgeven aan 'het studentenleven' (hoe je dat dan ook definieert) en hun persoonlijke ontwikkeling dan dat ze die 50 euro beleggen.

Dan heb ik liever dat ze, bij wijze van spreken, 40 euro uitgeven aan het studentenleven en 10 euro beleggen. Niet om vermogen op te bouwen, maar om te leren hoe het werkt.
Of nog beter, werk er wat meer bij en geef, wederom b.v., 75 euro aan studentenleven uit en en beleg 75 euro

[Rubbergrover1]

rube schreef op woensdag 12 november 2025 @ 09:48:
[...]

Dan heb ik liever dat ze, bij wijze van spreken, 40 euro uitgeven aan het studentenleven en 10 euro beleggen. Niet om vermogen op te bouwen, maar om te leren hoe het werkt.
Of nog beter, werk er wat meer bij en geef, wederom b.v., 75 euro aan studentenleven en 75 aan beleggen.

Ook prima. Gaat er mij om dat ik het prima vind als ze ook leven en die 40/50/75 euro die niet belegd wordt uitgeven aan wat ze op dat moment, in die levensfase, belangrijk vinden.

[CornermanNL]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 09:33:
[...]

En gelijk hebben ze toch ook?

Kijk, dat je leert dat je beter wat weken/maanden kunt sparen voor die mooie dure Lego-set in plaats van dat je steeds je geld uitgeeft aan de kleinste nietszeggende setjes vind ik een goede leerschool. En dat je als student bv. ook moet sparen of werken voor je vakantie vind ik ook verstandig. Maar ik zou 10 keer liever hebben dat mijn kinderen 50 euro per maand meer uitgeven aan 'het studentenleven' (hoe je dat dan ook definieert) en hun persoonlijke ontwikkeling dan dat ze die 50 euro beleggen. Dan zouden ze na 5 jaar studie een bedrag bij elkaar hebben verzameld dat ze na hun studie waarschijnlijk in twee maanden bij elkaar verdiend hebben.

Natuurlijk, maar de discussie ging of het onderwijs niet meer zou moeten doen aan het financieel literair maken van de samenleving. Zodat we ogenschijnlijk slechtere beslissingen en grote schulden vermijden. Ik denk dus dat het vooral voortkomt uit de omgeving buiten school. Het gaat mij er niet om wat mensen doen met hun geld, maar de limieten van wat onderwijs op dit gebied zou kunnen doen.

[Rubbergrover1]

CornermanNL schreef op woensdag 12 november 2025 @ 10:36:
[...]


Natuurlijk, maar de discussie ging of het onderwijs niet meer zou moeten doen aan het financieel literair maken van de samenleving. Zodat we ogenschijnlijk slechtere beslissingen en grote schulden vermijden. Ik denk dus dat het vooral voortkomt uit de omgeving buiten school. Het gaat mij er niet om wat mensen doen met hun geld, maar de limieten van wat onderwijs op dit gebied zou kunnen doen.

Maar besef ook dat heel veel mensen bij bijvoorbeeld rekenen nog zo weinig begrip of inzicht hebben, dat simpele rekensommen en procenten al moeilijk zijn. Dat het ze niets zegt als in de Albert Heijn een product 35% afgeprijsd is. Als je dan begint over rente op rente, dan ben je ze al meteen kwijt.

Dus helemaal mee eens dat de overheid enig besef moet bijbrengen dat bv lenen geld kost, maar zaken als rendement en risico is voor veel mensen gewoon abracadabra.

[CornermanNL]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 11:23:
[...]

Maar besef ook dat heel veel mensen bij bijvoorbeeld rekenen nog zo weinig begrip of inzicht hebben, dat simpele rekensommen en procenten al moeilijk zijn. Dat het ze niets zegt als in de Albert Heijn een product 35% afgeprijsd is. Als je dan begint over rente op rente, dan ben je ze al meteen kwijt.

Dus helemaal mee eens dat de overheid enig besef moet bijbrengen dat bv lenen geld kost, maar zaken als rendement en risico is voor veel mensen gewoon abracadabra.

Uiteraard en het begint bij gewoon kunnen rekenen. Risico is sowieso moeilijk als concept. Ik heb heel andere ideeën bij risico dan menig ander. Zelfs in dit topic zie ik risico aversie die juist risico's in de hand werkt.

Ik besef mij ook wel dat dit een niche is. In de VS hebben de meeste mensen geen enkele connectie met (aandelen)markten in hun eigen financiële huishouding. 51% van het bezit zit bij de top 1% en 80% van de consumptie komt van de top 20%. Veel Amerikanen komen niet verder dan 10K in hun pensioenpot.

Hier zal dat niet veel anders zijn, daarom is het zo van belang dat we dit wel onder de aandacht brengen. Maar onderwijs kan slechts de basis leggen in deze. De rest is individuele invulling. En daarom is het goed dat we het stelsel (nog) hebben van een collectief verzekeren van de grootste risico's. In dit geval de pensioenpot.

Zodra dit nog meer de individuele kant op gaat, zullen er steeds meer mensen een karige toekomst tegemoet gaan.

[Some0ne]

Tommie12 schreef op dinsdag 11 november 2025 @ 20:22:
[...]

Ken jij andere landen waar het wel gebeurt?
In Belgie is het ook noppes.
Het is allemaal een kwestie van prioriteiten.

De UK wil hier nu een start mee maken: https://www.ft.com/conten...b6-4e03-ac2b-60b286fa3a47

Financial education will become compulsory for all primary and secondary school pupils in England as part of an overhaul of the curriculum that aims to equip students with the skills needed to navigate the modern world.

Primary-age children will be taught the fundamentals of money, how to spot fake news and be educated about climate change as part of compulsory citizenship classes from September 2028, the Department for Education said on Tuesday.

Wat mij betreft nemen wij dit goede voorbeeld over.

[finsdefis]

Some0ne schreef op woensdag 12 november 2025 @ 14:04:
[...]


De UK wil hier nu een start mee maken: https://www.ft.com/conten...b6-4e03-ac2b-60b286fa3a47


[...]


Wat mij betreft nemen wij dit goede voorbeeld over.

Mooi dat men hier in het PO al in begint. Ik weet eigenlijk niet in hoeverre dat hier al verplicht is. Maar basisscholen moeten al zoveel... Het zal ten koste moeten gaan van iets anders.

Zo lang ik nog pubers in havo-4 spreek die niet weten of september of oktober eerst is, of denken dat een kwartaal 4 maanden is (en nee, echt geen slechte school), heb ik niet het idee dat de invloed van het VO enorm is.

[Requiem19]

finsdefis schreef op woensdag 12 november 2025 @ 15:15:
[...]


Mooi dat men hier in het PO al in begint. Ik weet eigenlijk niet in hoeverre dat hier al verplicht is. Maar basisscholen moeten al zoveel... Het zal ten koste moeten gaan van iets anders.

Zo lang ik nog pubers in havo-4 spreek die niet weten of september of oktober eerst is, of denken dat een kwartaal 4 maanden is (en nee, echt geen slechte school), heb ik niet het idee dat de invloed van het VO enorm is.

Precies - ik kon in Vwo6 al 'ok' ingewikkelde Griekse poezië vertalen, maar lange termijn denken over financiële zaken zat er toen echt nog nul komma nul in. Was meer bezig met een brute motor, een trip naar Salou, of mooie kleding.

Dat is fysiologisch ook logisch: planmatig denken, niet overhaast beslissen etc zit voor een groot deel in je prefrontale cortex. Laat deze nu net bij pubers nog vol in ontwikkeling zijn. Pas rondje 25e (!) is deze echt ontwikkeld

Dus ook al is je IQ 130 op jonge leeftijd, is het nog steeds maar de vraag of je lange termijn financiële beslissingen goed consequent kan nemen ipv getriggered te worden door een korte termijn genotsaankoop...

En is fouten maken overigens niet een van de mooiste dingen die er zijn? Waarom alles willen voorkomen?

[Hielko]

Ik weet niet of je het kan leren in een paar lessen. Maar genoeg kinderen/tieners die uitstekend kunnen sparen en die het nooit zomaar uitgeven. Mijn spaarrekening is in m'n hele leven 1x leeggetrokken, om een computer te kopen in de brugklas...

[rube]

Requiem19 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 15:24:
[...]
Dat is fysiologisch ook logisch: planmatig denken, niet overhaast beslissen etc zit voor een groot deel in je prefrontale cortex. Laat deze nu net bij pubers nog vol in ontwikkeling zijn. Pas rondje 25e (!) is deze echt ontwikkeld

Dus ook al is je IQ 130 op jonge leeftijd, is het nog steeds maar de vraag of je lange termijn financiële beslissingen goed consequent kan nemen ipv getriggered te worden door een korte termijn genotsaankoop...

Dat klopt allemaal, maar we laten 18 en 19 jarigen al wel aan een WO studie Economie starten .
Wat ik bedoel te zeggen, wellicht kun je de hele lange termijn voor jezelf op jong leeftijd nog niet overzien, de kennis die je op zou doen van meer financiële lessen kun je afhankelijk van het onderwerp of wel direct gebruiken of op iets latere leeftijd toepassen.

Want ik denk niet dat het realistisch is om alle mensen van 25 jaar nog een aantal financiële lessen te geven als ze wel echt ontwikkeld en klaar ervoor zijn .

[Requiem19]

rube schreef op woensdag 12 november 2025 @ 15:42:
[...]

Dat klopt allemaal, maar we laten 18 en 19 jarigen al wel aan een WO studie Economie starten .
Wat ik bedoel te zeggen, wellicht kun je de hele lange termijn voor jezelf op jong leeftijd nog niet overzien, de kennis die je op zou doen van meer financiële lessen kun je afhankelijk van het onderwerp of wel direct gebruiken of op iets latere leeftijd toepassen.

Want ik denk niet dat het realistisch is om alle mensen van 25 jaar nog een aantal financiële lessen te geven als ze wel echt ontwikkeld en klaar ervoor zijn .

Sommige lessen leer je niet op school :-).

[Loek92]

Requiem19 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 15:24:
[...]


Precies - ik kon in Vwo6 al 'ok' ingewikkelde Griekse poezië vertalen, maar lange termijn denken over financiële zaken zat er toen echt nog nul komma nul in. Was meer bezig met een brute motor, een trip naar Salou, of mooie kleding.

Precies dit.

De vorige discussie hierover (alles komt om de paar maanden terug ) had ik ook al gereageerd.
Ik had juist bovengemiddeld interesse in het vak Economie, was daar op de middelbare ook al goed in. Heb daarna een financiele studie gedaan en heb na mijn afstuderen altijd iets met ‘finance’ in mijn functietitel gehad. Tóch heb ik in al die tijd niks (bewust) opgestoken over persoonlijk vermogen opbouwen of iets wat daar op lijkt. Terwijl sommige vakken daar letterlijk over gaan (heb nog trauma's aan levensverzekeringswiskunde) was dat op die leeftijd gewoon te abstract om op mezelf te projecteren.
Ik deed al die tijd gewoon wat mij vanuit huis uit is geleerd: sparen en geen geld uitgeven wat je niet hebt.

Pas jaren later toen een random kennis op een BBQ zei dat je niet tot je 65e hoeft te werken is er een kwartje gevallen dat tijdens de 10 jaar ‘economische’ lesstof niet is gevallen

[Wozmro]

Och, er bestaan net zo goed bankmedewerkers, beleggingsadviseurs,... die er privé financieel een puinhoop van maken om allerhande redenen.

En ik heb net zo goed een oudtante gehad die tot haar 14 jaar naar school geweest en waar na haar overlijden de familie (positief) verrast stond te kijken naar haar spaarrekening.

[ Voor 39% gewijzigd door Wozmro op 12-11-2025 17:21 ]

[blubbers]

Wozmro schreef op woensdag 12 november 2025 @ 17:08:
Och, er bestaan net zo goed bankmedewerkers, beleggingsadviseurs,... die er privé financieel een puinhoop van maken om allerhande redenen.

Inderdaad, zo was er een tv programma voor mensen in financiële problemen. Man was financieel adviseur.

[oscar82]

Heeft er iemand al een depositoladder in de praktijk? Tot nu toe bleef het bij mij een theoretische excercitie. Nu het dichterbij komt ben ik benieuwd wat handig is.

Enige jaren geleden was ik namelijk van die welkomstbonussen aan het verzamelen met beleggingsrekeningen. Daardoor werd het overzicht van mijn rekeningen bij de belastingdienst een chaos. Oa door sommige partijen die doodleuk drie spaanse rekeningnummers openen als je bij ze gaat beleggen (Op*nbank ahum met hun gekke robo trader, maargoed...) Dat wil ik dus niet meer.

Nu las ik dat je zelfs via raisin uiteindelijk allemaal losse rekeningen voor de fiscus hebt. Wat is nou een slimme oplossing als ik wil beginnen met een depositoladder? Liefst de eerste inleg in euro's verdeeld over looptijden van 1,2,3,4 en 5 jaar. Eén (buitenlandse) aanbieder is geen probleem, i guess. Maar als over een jaar de eerste inleg vrijvalt dan is de kans natuurlijk groot dat een andere aanbieder een betere rente aanbiedt.

[Rubbergrover1]

oscar82 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 17:36:
Heeft er iemand al een depositoladder in de praktijk? Tot nu toe bleef het bij mij een theoretische excercitie. Nu het dichterbij komt ben ik benieuwd wat handig is.

Enige jaren geleden was ik namelijk van die welkomstbonussen aan het verzamelen met beleggingsrekeningen. Daardoor werd het overzicht van mijn rekeningen bij de belastingdienst een chaos. Oa door sommige partijen die doodleuk drie spaanse rekeningnummers openen als je bij ze gaat beleggen (Op*nbank ahum met hun gekke robo trader, maargoed...) Dat wil ik dus niet meer.

Nu las ik dat je zelfs via raisin uiteindelijk allemaal losse rekeningen voor de fiscus hebt. Wat is nou een slimme oplossing als ik wil beginnen met een depositoladder? Liefst de eerste inleg in euro's verdeeld over looptijden van 1,2,3,4 en 5 jaar. Eén (buitenlandse) aanbieder is geen probleem, i guess. Maar als over een jaar de eerste inleg vrijvalt dan is de kans natuurlijk groot dat een andere aanbieder een betere rente aanbiedt.

Ik zou niet zo moeilijk doen over die extra rekeningnummers. En gewoon steeds de beste aanbieding van dat moment nemen. Ik heb ook al jaren een woud aan rekeningen, wat in Excel prima is bij te houden. En ook bij de aangifte simpel te copy-pasten is. Maar een groot deel wordt sowieso door de belastingdienst al vooringevuld.

[Sissors]

oscar82 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 17:36:
Heeft er iemand al een depositoladder in de praktijk? Tot nu toe bleef het bij mij een theoretische excercitie. Nu het dichterbij komt ben ik benieuwd wat handig is.

Enige jaren geleden was ik namelijk van die welkomstbonussen aan het verzamelen met beleggingsrekeningen. Daardoor werd het overzicht van mijn rekeningen bij de belastingdienst een chaos. Oa door sommige partijen die doodleuk drie spaanse rekeningnummers openen als je bij ze gaat beleggen (Op*nbank ahum met hun gekke robo trader, maargoed...) Dat wil ik dus niet meer.

Nu las ik dat je zelfs via raisin uiteindelijk allemaal losse rekeningen voor de fiscus hebt. Wat is nou een slimme oplossing als ik wil beginnen met een depositoladder? Liefst de eerste inleg in euro's verdeeld over looptijden van 1,2,3,4 en 5 jaar. Eén (buitenlandse) aanbieder is geen probleem, i guess. Maar als over een jaar de eerste inleg vrijvalt dan is de kans natuurlijk groot dat een andere aanbieder een betere rente aanbiedt.

Ik doe het bij Raisin. En ja, dat is irritant bij de belastingdienst.

[Rukapul]

Requiem19 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 16:02:
[...]


Sommige lessen leer je niet op school :-).

Op school is er wel aandacht voor persoonlijke financien, maar het houdt niet over.
Evenzo gaat het vak economie niet primair over personal finance.

Kan het anders of beter? Vast wel, maar de kans is groot dat je alsnog moeite hebt om de echte doelgroep te bereiken. En wanneer bereik je een doelgroep wanneer deze een volgende fase van persoonlijke financien bereikt? Abstracte lessen hebben weinig zin.

[ Voor 42% gewijzigd door Rukapul op 12-11-2025 21:20 ]

[Tehh]

Sissors schreef op woensdag 12 november 2025 @ 18:08:
[...]

Ik doe het bij Raisin. En ja, dat is irritant bij de belastingdienst.

De Belastingdienst vind mijn bij Raisin aangemaakte rekeningen niet; het zelf toevoegen, bijhouden etc is het voor mij niet (meer) waard om een paar extra euros binnen te halen. Ik heb tenslotte geen tonnen aan cash in een depositoladder, het gaat dan om een paar duizend per rekening. Ik wil er dus weer van af. Alles wordt geconsolideerd tot maximaal één bank naast de huisbank.

[Sissors]

Tehh schreef op woensdag 12 november 2025 @ 20:35:
[...]


De Belastingdienst vind mijn bij Raisin aangemaakte rekeningen niet; het zelf toevoegen, bijhouden etc is het voor mij niet (meer) waard om een paar extra euros binnen te halen. Ik heb tenslotte geen tonnen aan cash in een depositoladder, het gaat dan om een paar duizend per rekening. Ik wil er dus weer van af. Alles wordt geconsolideerd tot maximaal één bank naast de huisbank.

Bij mij vond die ze wel. Alleen waren ze niet ingevuld...

Ik hoop dat het komend jaar beter gaat, anders moet ik ook eens kijken hoeveel het me netto nou oplevert tov het bij de hoogste normale spaarrekening.

[pvg]

oscar82 schreef op woensdag 12 november 2025 @ 17:36:
Heeft er iemand al een depositoladder in de praktijk? Tot nu toe bleef het bij mij een theoretische excercitie. Nu het dichterbij komt ben ik benieuwd wat handig is.

Enige jaren geleden was ik namelijk van die welkomstbonussen aan het verzamelen met beleggingsrekeningen. Daardoor werd het overzicht van mijn rekeningen bij de belastingdienst een chaos. Oa door sommige partijen die doodleuk drie spaanse rekeningnummers openen als je bij ze gaat beleggen (Op*nbank ahum met hun gekke robo trader, maargoed...) Dat wil ik dus niet meer.

Nu las ik dat je zelfs via raisin uiteindelijk allemaal losse rekeningen voor de fiscus hebt. Wat is nou een slimme oplossing als ik wil beginnen met een depositoladder? Liefst de eerste inleg in euro's verdeeld over looptijden van 1,2,3,4 en 5 jaar. Eén (buitenlandse) aanbieder is geen probleem, i guess. Maar als over een jaar de eerste inleg vrijvalt dan is de kans natuurlijk groot dat een andere aanbieder een betere rente aanbiedt.

Wij zijn om het (heel) simpel te houden gegaan voor de rabo tijdslotspaarrekening. Op dit moment (slechts) 1.75% rente, maar je geld staat altijd slechts 90 dagen vast (voor het gehele saldo) en je kunt op elk moment een willekeurig bedrag inleggen. Gewoon een automatisch schuivend window van 90 dagen.

[finsdefis]

Tehh schreef op woensdag 12 november 2025 @ 20:35:
[...]


De Belastingdienst vind mijn bij Raisin aangemaakte rekeningen niet; het zelf toevoegen, bijhouden etc is het voor mij niet (meer) waard om een paar extra euros binnen te halen. Ik heb tenslotte geen tonnen aan cash in een depositoladder, het gaat dan om een paar duizend per rekening. Ik wil er dus weer van af. Alles wordt geconsolideerd tot maximaal één bank naast de huisbank.

Ik heb een stuk of 10 deposito's bij Raisin en het was misschien een kwartiertje werk om die toe te voegen en te controleren d.m.v. de aangeleverde PDF. Maar de berekening qua tijd/moeite zal voor iedereen natuurlijk anders zijn. Scheelt dat er nog wat tegen 4,5% staat.

[JURIST]

psychodude schreef op woensdag 12 november 2025 @ 07:21:
[...]


Sowieso is het ook simpelweg onwaar.

https://www.weekvanhetgeld.nl/ - Een initiatief van het ministerie van financiën.
https://www.geldlessen.nl/ - Op initiatief van wijzer in geldzaken, welk weer op initiatief is van het ministerie van financiën.
https://www.belastingles.nl/ - Georganiseerd door de belastingdienst.

Er zijn vanuit de overheid zo wel degelijk initiatieven om te pogen de Nederlandse maatschappij financieel weerbaar te maken c.q. houden.

Sterker nog, de overheid biedt er zelfs subsidies voor aan om het scholen mogelijk te maken: Subsidie om jongeren te leren over geldzaken en geldzorgen, via het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid met de subsidieregeling financiële educatie voortgezet onderwijs.

Naast de overheid, biedt ook bijvoorbeeld Nibud als onafhankelijke partij een programma financiële educatie aan.

De week van het geld is inderdaad een goed initiatief om kinderen op de basisschool iets mee te geven over omgaan met geld, dat heb ik van dichtbij gezien.
Maar veel leer je ook niet op school en moet je van huis meekrijgen. Verantwoordelijk omgaan met geld en echt iets opbouwen zijn ook nog wel verschillende dingen. Voor echt voorbij een buffer sparen moet je ook wel discipline hebben en het moet bij je (karakter) passen. Voor sommige mensen is het gewoon niet belangrijk genoeg.

[JEightyFive]

JURIST schreef op donderdag 13 november 2025 @ 09:31:
[...]

Maar veel leer je ook niet op school en moet je van huis meekrijgen.

Ik denk dat dit (verreweg) het belangrijkste is. School is leuk maar toch "maar" school. Uiteindelijk heb je als voorbeeld voor je kinderen - denk ik - veel meer invloed.
Wij hadden het vroeger thuis niet breed en ik leerde al vroeg dat ik moest sparen als ik iets wilde. Ik weet nog als de dag van gister dat ik eindelijk genoeg geld had gespaard voor het eiland van Thunderbirds
Dat is er dus ook altijd in gebleven. Ik leen vrijwel nooit, alleen de hypotheek en een kleine duurzaamheidslening voor de zonnepanelen destijds omdat de rente belachelijk laag was.
Verder weeg ik het altijd af maar is lenen het in mijn ogen zelden waard.

Kijk ik naar mijn vriendin, die komt uit een huishouden waarin geld nooit een probleem is geweest maar waar haar ouders ook nooit teveel uitgaven. Ook dat zie ik terug. Ze is heel zuinig op haar spullen en koopt zelden iets nieuws. Ook weer een kopie van wat ze vroeger gezien en meegekregen heeft.

Dezelfde lessen wil ik aan onze kinderen meegeven ook al heb ik het financieel inmiddels veel beter dan vroeger thuis en dan hoop ik dat er iets blijft hangen
Ze zijn nu 4 en 1 dus nog erg jong maar ze krijgen wel iedere week een klein beetje geld in de spaarpot.
De oudste heeft onlangs iets gekocht van zijn geld maar op betekent ook echt op.

Overigens zie ik er nog wel de nodige (toekomstige) uitdagingen in, vandaag de dag met bijvoorbeeld Klarna, en mocht heel dat Agentic AI echt zover komen dat je met een simpele (spraak)opdracht weer nieuw spul (op afbetaling) koopt dan voorzie ik in de toekomst echt nog wel problemen her en der.
Daar is als ouder (en overheid) echt wel een rol weggelegd, ik geloof niet dat ze dat vanuit school gaan leren. Bij mij was school toch wel vaak ene oor in, andere oor uit.

[Rubbergrover1]

JEightyFive schreef op donderdag 13 november 2025 @ 10:27:
Dezelfde lessen wil ik aan onze kinderen meegeven ook al heb ik het financieel inmiddels veel beter dan vroeger thuis en dan hoop ik dat er iets blijft hangen
Ze zijn nu 4 en 1 dus nog erg jong maar ze krijgen wel iedere week een klein beetje geld in de spaarpot.
De oudste heeft onlangs iets gekocht van zijn geld maar op betekent ook echt op.

Wat dat betreft hadden ze vroeger bij de Rabobank ook de leuke 'traditie' van de spaarweek voor kinderen. Eens per jaar kreeg je als kind dan een klein cadeautje als je je spaargeld naar de bank bracht om op de spaarrekening te zetten. Dat betekende dus niet alleen de lange termijn paar procent rente op je spaargeld, maar je zag meteen dat sparen wat oplevert. Letterlijk, want je kreeg dan een of ander prul waar je als kind erg blij van werd. Zo kreeg je al met de paplepel in dat sparen goed en nuttig is.

Maar volgens mij is dat er nu niet meer? Waarschijnlijk omdat er niet meer zo veel filialen zijn en het meeste online gaat.

[JEightyFive]

Rubbergrover1 schreef op donderdag 13 november 2025 @ 10:34:
[...]

Wat dat betreft hadden ze vroeger bij de Rabobank ook de leuke 'traditie' van de spaarweek voor kinderen. Eens per jaar kreeg je als kind dan een klein cadeautje als je je spaargeld naar de bank bracht om op de spaarrekening te zetten. Dat betekende dus niet alleen de lange termijn paar procent rente op je spaargeld, maar je zag meteen dat sparen wat oplevert. Letterlijk, want je kreeg dan een of ander prul waar je als kind erg blij van werd. Zo kreeg je al met de paplepel in dat sparen goed en nuttig is.

Maar volgens mij is dat er nu niet meer? Waarschijnlijk omdat er niet meer zo veel filialen zijn en het meeste online gaat.

Oh dat weet ik niet. Ik kan me wel de oude Postbank(?) spaarpot herinneren waar je verschillende slots had voor de verschillende munten. Die rolde je er dan in en vielen in het juiste vak
Vooral de knaken en de 5 gulden munten maakten altijd indruk.

Edit: deze dus!

[ Voor 6% gewijzigd door JEightyFive op 13-11-2025 10:39 ]

[Requiem19]

JEightyFive schreef op donderdag 13 november 2025 @ 10:27:
[...]

Ik denk dat dit (verreweg) het belangrijkste is. School is leuk maar toch "maar" school. Uiteindelijk heb je als voorbeeld voor je kinderen - denk ik - veel meer invloed.
Wij hadden het vroeger thuis niet breed en ik leerde al vroeg dat ik moest sparen als ik iets wilde. Ik weet nog als de dag van gister dat ik eindelijk genoeg geld had gespaard voor het eiland van Thunderbirds
Dat is er dus ook altijd in gebleven. Ik leen vrijwel nooit, alleen de hypotheek en een kleine duurzaamheidslening voor de zonnepanelen destijds omdat de rente belachelijk laag was.
Verder weeg ik het altijd af maar is lenen het in mijn ogen zelden waard.

Kijk ik naar mijn vriendin, die komt uit een huishouden waarin geld nooit een probleem is geweest maar waar haar ouders ook nooit teveel uitgaven. Ook dat zie ik terug. Ze is heel zuinig op haar spullen en koopt zelden iets nieuws. Ook weer een kopie van wat ze vroeger gezien en meegekregen heeft.

Dezelfde lessen wil ik aan onze kinderen meegeven ook al heb ik het financieel inmiddels veel beter dan vroeger thuis en dan hoop ik dat er iets blijft hangen
Ze zijn nu 4 en 1 dus nog erg jong maar ze krijgen wel iedere week een klein beetje geld in de spaarpot.
De oudste heeft onlangs iets gekocht van zijn geld maar op betekent ook echt op.

Overigens zie ik er nog wel de nodige (toekomstige) uitdagingen in, vandaag de dag met bijvoorbeeld Klarna, en mocht heel dat Agentic AI echt zover komen dat je met een simpele (spraak)opdracht weer nieuw spul (op afbetaling) koopt dan voorzie ik in de toekomst echt nog wel problemen her en der.
Daar is als ouder (en overheid) echt wel een rol weggelegd, ik geloof niet dat ze dat vanuit school gaan leren. Bij mij was school toch wel vaak ene oor in, andere oor uit.

Geen schulden is natuurlijk goed en gezond, maar lenen voor toekomstige benefits (zoals je huis), kunnen juist een versneller zijn.

Leverage is vrij krachtig, ook als je bijv bedrijfsmatigs iets start.

[CornermanNL]

Requiem19 schreef op donderdag 13 november 2025 @ 10:39:
[...]


Geen schulden is natuurlijk goed en gezond, maar lenen voor toekomstige benefits (zoals je huis), kunnen juist een versneller zijn.

Leverage is vrij krachtig, ook als je bijv bedrijfsmatigs iets start.

Inderdaad, lenen is onderschat als het goed toegepast wordt, ook in het streven naar FO is lenen onderschat. Waar het idee vroeger hypotheekvrij was, is dat mijns inziens nu niet de weg om te gaan. Zeker niet gezien de manier waarop de laatste decennia met geld is omgegaan, QE, renteverlagingen en het niet kunnen absorberen van dat geld in de echte economie.

Er zijn geen echte innovaties en producten en productiviteitsverbeteringen gekomen. Het is allemaal opgeslagen in bezit. Tel daar inflatie bij op en snel aflossen heeft weinig nut gehad. Het is een makkelijk begin en kan wat risico snel verlagen, maar het komt snel op een punt dat je er beter mee kan stoppen.

Leencapaciteit & goed omgaan met dat geleende geld wordt een steeds belangrijker onderdeel van het voor elkaar krijgen van FO.

[becopol]

JEightyFive schreef op donderdag 13 november 2025 @ 10:36:
[...]

Oh dat weet ik niet. Ik kan me wel de oude Postbank(?) spaarpot herinneren waar je verschillende slots had voor de verschillende munten. Die rolde je er dan in en vielen in het juiste vak
Vooral de knaken en de 5 gulden munten maakten altijd indruk.

Edit: deze dus!
[Afbeelding]

Helaas allemaal wegbezuinigd. Het idee was dat als je een kind als klant kan binden dat je ze als ze volwassen zijn levenslang kan binden. Dit betekent twintig jaar investeren in een potentiële klant en dat past helaas niet meer in de korte termijnwinstrategie.

[Wozmro]

CornermanNL schreef op donderdag 13 november 2025 @ 11:15:
[...]


Inderdaad, lenen is onderschat als het goed toegepast wordt, ook in het streven naar FO is lenen onderschat. Waar het idee vroeger hypotheekvrij was, is dat mijns inziens nu niet de weg om te gaan. Zeker niet gezien de manier waarop de laatste decennia met geld is omgegaan, QE, renteverlagingen en het niet kunnen absorberen van dat geld in de echte economie.

Er zijn geen echte innovaties en producten en productiviteitsverbeteringen gekomen. Het is allemaal opgeslagen in bezit. Tel daar inflatie bij op en snel aflossen heeft weinig nut gehad. Het is een makkelijk begin en kan wat risico snel verlagen, maar het komt snel op een punt dat je er beter mee kan stoppen.

Leencapaciteit & goed omgaan met dat geleende geld wordt een steeds belangrijker onderdeel van het voor elkaar krijgen van FO.

Ja ok, maar je hebt lenen en je hebt leencapaciteit.

Ik heb zelf momenteel geen enkele lening lopende maar ik beschik wel over een zekere hoeveelheid leencapaciteit. Een kosteloze optie.

[CornermanNL]

Wozmro schreef op donderdag 13 november 2025 @ 12:22:
[...]


Ja ok, maar je hebt lenen en je hebt leencapaciteit.

Ik heb zelf momenteel geen enkele lening lopende maar ik beschik wel over een zekere hoeveelheid leencapaciteit. Een kosteloze optie.

Natuurlijk, maar je kan je leencapaciteit het makkelijkst benutten in de goede tijden, ik heb van iets te dichtbij meegemaakt dat men dacht wel genoeg te hebben en het liquide konden maken maar dat toch niet snel en tijdig genoeg was. Ik was per toeval gewoon nog niet zover en had puur door geluk wel een juiste balans op dat moment. Dat heeft mijn denken over tijd, risico over tijd en risico enorm veranderd.

Dus ik hou mij aan het motto, maak hooi als de zon schijnt.

Dus los ik niets meer af op mijn hypotheek, heeft geen enkele toegevoegde waarde in mijn geval. Alle alternatieven om een dak boven mijn hoofd te hebben zijn of duurder, of niet bereikbaar. Zo is iedereen verschillend maar als ik soms zie hoeveel geld er afgelost wordt en wat daar tegenover aan liquiditeit staat dan is dat soms wel zorgwekkend.

Op het moment dat de rentes weer gaan dalen, moet ik eens goed gaan nadenken of ik niet juist wat meer schuld op mij ga nemen om een en ander weer in balans te krijgen. Niet nodig maar haalt de einddatum wel naar voren. Al is dat ook maar een virtuele finish. Maar het is toch leuk om dat eerder voor elkaar te puzzelen.

[Rubbergrover1]

CornermanNL schreef op donderdag 13 november 2025 @ 12:29:
[...]
Dus los ik niets meer af op mijn hypotheek, heeft geen enkele toegevoegde waarde in mijn geval. Alle alternatieven om een dak boven mijn hoofd te hebben zijn of duurder, of niet bereikbaar. Zo is iedereen verschillend maar als ik soms zie hoeveel geld er afgelost wordt en wat daar tegenover aan liquiditeit staat dan is dat soms wel zorgwekkend.

Moet inderdaad sowieso in verhouding staan. Als je een flinke zak geld hebt, wordt die liquiditeit minder belangrijk. Tegelijk is het natuurlijk ook een vrij simpele basisgedachte: als je lage kosten hebt, heb je ook minder maandelijks budget nodig. Dan houd je nog wel de afweging dat je een hoger rendement kan behalen dan wat de lening kost. Maar dan introduceer je vaak weer extra onzekerheden waar niet iedereen op zit te wachten.

Kijk, als de hypotheekrente weer eens 1½% wordt of zo, dan is lenen misschien wel weer interessant. Maar vooralsnog heb ik toch wel het streven om tegen de tijd dat ik aan RE ga denken, ook het laatste stuk hypotheek af te lossen.

[RichieB]

Ik heb een hypotheek lopen van mijn eigen BV. Daarop ben ik nu ook gestopt met aflossen. De schuld in box 3 is voordeliger. Ik denk niet dat ik die ooit ga aflossen.

De BV heeft genoeg ander geld om mijn RE te helpen bekostigen. Ik betaal een marktconforme rente van 3,1%. Over de ontvangen rente betaalt de BV 19% VPB. Keer ik dit uit als dividend dan betaal ik daar 24,5% over. Dat maakt de totale belastingdruk 37,23%. Dat is ongeveer hetzelfde als de 37,48% van de 2e schijf in box 1. Dat betekent dat ik effectief maar 1,95% rente betaal. Dat is gewoon heel laag. Ik kan beter het geld blijven lenen en privé belegd laten, dan het aflossen en beleggen in de BV. Ik zal het nog eens goed doorrekenen met ook het effect van box 3 erbij.

[reteppd]

Ik ben bezig met het kopen van een nieuwe woning, daarvoor moest ik bij de hypotheekaanvraag ook gegevens aanleveren van mijnpensioenoverzicht.nl
Tot mijn verbazing zijn de geschatte pensioenen van mij en mijn vrouw best aardig. Die berekening gaat er wel vanuit dat je tot je pensioen blijft werken en inleggen, maar de hoogte van het pensioen is meer dan voldoende om de huidige uitgaven te betalen (inclusief hypotheek, die tegen die tijd afgelost moet zijn).

De inleg in het pensioen wisselt wel heel erg per pensioenuitvoerder. Bij ABP betaal je ruim 7% zelf en betaalt de werkgever nog 17% van je bruto salaris. In totaal wordt er dan 24% van het bruto salaris belegd (via het pensioenfonds). Bij een beschikbare premie pensioen is het soms maar 4% van het bruto salaris (op jonge leeftijd).
Als je dan naar filmpjes kijkt waar 10 tot 20% sparen (beleggen) voor het pensioen wordt geadviseerd, dan zit je al over dat percentage als je mazzel hebt met je pensioenregeling op het werk.

Nemen jullie die pensioeninleg mee in je cijfers, zoals savingsrate?
En kan je dan eigenlijk niet je FO geld opmaken tussen je 50/55e en 67e en dan daarna verder leven van de pensioenuitkering?

[de Peer]

reteppd schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:12:
maar de hoogte van het pensioen is meer dan voldoende om de huidige uitgaven te betalen

gecorrigeerd voor inflatie? Want dat kun je absoluut niet verwaarlozen in dit geval.

[de Peer]

reteppd schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:12:
En kan je dan eigenlijk niet je FO geld opmaken tussen je 50/55e en 67e en dan daarna verder leven van de pensioenuitkering?

dat zal bij velen onderdeel van de strategie zijn ja, bij mij wel in ieder geval. Zeker als je ook je jaarruimte goed benut zul je eerder te veel dan te weinig hebben na je pensioendatum. En dan heb je ook nog een afgelost huis....

[ Voor 18% gewijzigd door de Peer op 14-11-2025 14:17 ]

[superkoex9]

reteppd schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:12:
Nemen jullie die pensioeninleg mee in je cijfers, zoals savingsrate?
En kan je dan eigenlijk niet je FO geld opmaken tussen je 50/55e en 67e en dan daarna verder leven van de pensioenuitkering?

Is natuurlijk afhankelijk van je doel. Als je een RE fase in gaat lijkt het me logisch dat je hier rekening mee houdt. Of je het pensioen en aow volledig of deels meetelt is natuurlijk een keuze die hier al vaker besproken is.

Hier was FMA voorheen het doel. Het lijkt er steeds meer op dat een versie van fire ook wel haalbaar wordt. Zoals het er nu uitziet willen we grofweg 10 jaar eerder stoppen met werken. In dat geval zijn onze pensioenen met aow heel ruim voldoende om onze levensstandaard te bekostigen. Dat betekent inderdaad dat we uitsluitend 10 jaar overbrugging nodig hebt van stoppen met werken tot aan pensioen/aow.

[Requiem19]

reteppd schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:12:
Ik ben bezig met het kopen van een nieuwe woning, daarvoor moest ik bij de hypotheekaanvraag ook gegevens aanleveren van mijnpensioenoverzicht.nl
Tot mijn verbazing zijn de geschatte pensioenen van mij en mijn vrouw best aardig. Die berekening gaat er wel vanuit dat je tot je pensioen blijft werken en inleggen, maar de hoogte van het pensioen is meer dan voldoende om de huidige uitgaven te betalen (inclusief hypotheek, die tegen die tijd afgelost moet zijn).

De inleg in het pensioen wisselt wel heel erg per pensioenuitvoerder. Bij ABP betaal je ruim 7% zelf en betaalt de werkgever nog 17% van je bruto salaris. In totaal wordt er dan 24% van het bruto salaris belegd (via het pensioenfonds). Bij een beschikbare premie pensioen is het soms maar 4% van het bruto salaris (op jonge leeftijd).
Als je dan naar filmpjes kijkt waar 10 tot 20% sparen (beleggen) voor het pensioen wordt geadviseerd, dan zit je al over dat percentage als je mazzel hebt met je pensioenregeling op het werk.

Nemen jullie die pensioeninleg mee in je cijfers, zoals savingsrate?
En kan je dan eigenlijk niet je FO geld opmaken tussen je 50/55e en 67e en dan daarna verder leven van de pensioenuitkering?

Heb je al berekend wat de hoogte van je (werkgever)pensioen is als je X jaar eerder stopt met werken (en inleggen)?

[Rubbergrover1]

reteppd schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:12:
Als je dan naar filmpjes kijkt waar 10 tot 20% sparen (beleggen) voor het pensioen wordt geadviseerd, dan zit je al over dat percentage als je mazzel hebt met je pensioenregeling op het werk.

Nemen jullie die pensioeninleg mee in je cijfers, zoals savingsrate?

Je geeft impliciet al aan dat kijken naar zulke savingsrates niet zo zinvol is. Dus daar kijk ik sowieso niet naar. Ik weet ook niet welke "filmpjes" adviseren om 10-20% voor het pensioen opzij te zetten. Maar als dat bijvoorbeeld gericht is op zelfstandigen of op de Amerikaanse situatie, dan kun je dat niet 1 op 1 overnemen voor iemand in Nederlandse loondienst.

En kan je dan eigenlijk niet je FO geld opmaken tussen je 50/55e en 67e en dan daarna verder leven van de pensioenuitkering?

Ja, als je een beetje redelijke pensioenregeling hebt wel. Maar wat Requiem19 ook aangeeft, vergeet niet te kijken naar wat je minder opbouwt als je eerder stopt met werken.

Een goede indicator daarvoor is de Factor A die op het UPO staat. Dat is in feite het pensioen dat je in een jaar hebt opgebouwd. Als je 10 jaar voor de AOW leeftijd stopt met werken, trek dan 10 keer de factor A van het 'te bereiken' bedrag af en je hebt een goede indicatie van wat je kunt verwachten aan pensioen.

[JURIST]

reteppd schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:12:
Ik ben bezig met het kopen van een nieuwe woning, daarvoor moest ik bij de hypotheekaanvraag ook gegevens aanleveren van mijnpensioenoverzicht.nl
Tot mijn verbazing zijn de geschatte pensioenen van mij en mijn vrouw best aardig. Die berekening gaat er wel vanuit dat je tot je pensioen blijft werken en inleggen, maar de hoogte van het pensioen is meer dan voldoende om de huidige uitgaven te betalen (inclusief hypotheek, die tegen die tijd afgelost moet zijn).

De inleg in het pensioen wisselt wel heel erg per pensioenuitvoerder. Bij ABP betaal je ruim 7% zelf en betaalt de werkgever nog 17% van je bruto salaris. In totaal wordt er dan 24% van het bruto salaris belegd (via het pensioenfonds). Bij een beschikbare premie pensioen is het soms maar 4% van het bruto salaris (op jonge leeftijd).
Als je dan naar filmpjes kijkt waar 10 tot 20% sparen (beleggen) voor het pensioen wordt geadviseerd, dan zit je al over dat percentage als je mazzel hebt met je pensioenregeling op het werk.

Nemen jullie die pensioeninleg mee in je cijfers, zoals savingsrate?
En kan je dan eigenlijk niet je FO geld opmaken tussen je 50/55e en 67e en dan daarna verder leven van de pensioenuitkering?

Als je een hoger inkomen en een goede pensioenregeling hebt kan het meer dan genoeg zijn en meer dan je zou verwachten. Goed om te kijken onder 'wat heb ik nu opgebouwd'.
Het kan een prima strategie om een stuk af te bouwen richting pensioenleeftijd als er dan op je RE-moment voldoende is opgebouwd. Vaak vergeten we in NL dat dit in de VS gewoon onder de reguliere vermogensopbouw wordt meegenomen.
Ik zie het zelf ook als een mooie afdekking van het 'lang leven' risico, dit is daarmee namelijk grotendeels (afgedekt) en dat helpt enorm en zorgt ervoor dat je zelf meer risico kan nemen of met minder toekan.

[reteppd]

de Peer schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:16:
[...]

gecorrigeerd voor inflatie? Want dat kun je absoluut niet verwaarlozen in dit geval.

Ja, de geschatte bedragen zijn gebaseerd op koopkracht.
(En in het jaarlijkse UPO staat zowel het te bereiken bedrag als hoeveel dat in koopkracht zou zijn.)

[reteppd]

Rubbergrover1 schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:56:
[...]

Je geeft impliciet al aan dat kijken naar zulke savingsrates niet zo zinvol is. Dus daar kijk ik sowieso niet naar. Ik weet ook niet welke "filmpjes" adviseren om 10-20% voor het pensioen opzij te zetten. Maar als dat bijvoorbeeld gericht is op zelfstandigen of op de Amerikaanse situatie, dan kun je dat niet 1 op 1 overnemen voor iemand in Nederlandse loondienst.

Het zijn inderdaad vaak Amerikaanse finfluencers die dat soort getallen noemen. Maar ook in dit topic heb ik in het verleden veel gelezen over savingsrate.
Ik denk dat ik doordat ik deze gegevens moest opzoeken, me veel bewuster ben geworden dat we eigenlijk al veel meer "gespaard" hebben voor het pensioen dan ik had gedacht. En dat onze savingsrate dan eigenlijk hoger ligt dan alleen het gedeelte sparen+beleggen van het nettoloon.

[...]

Ja, als je een beetje redelijke pensioenregeling hebt wel. Maar wat Requiem19 ook aangeeft, vergeet niet te kijken naar wat je minder opbouwt als je eerder stopt met werken.

Een goede indicator daarvoor is de Factor A die op het UPO staat. Dat is in feite het pensioen dat je in een jaar hebt opgebouwd. Als je 10 jaar voor de AOW leeftijd stopt met werken, trek dan 10 keer de factor A van het 'te bereiken' bedrag af en je hebt een goede indicatie van wat je kunt verwachten aan pensioen.

Die tip van de factor A is nuttig! Dankjewel

[Rukapul]

Rubbergrover1 schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 14:56:
Ja, als je een beetje redelijke pensioenregeling hebt wel. Maar wat Requiem19 ook aangeeft, vergeet niet te kijken naar wat je minder opbouwt als je eerder stopt met werken.

Een goede indicator daarvoor is de Factor A die op het UPO staat. Dat is in feite het pensioen dat je in een jaar hebt opgebouwd. Als je 10 jaar voor de AOW leeftijd stopt met werken, trek dan 10 keer de factor A van het 'te bereiken' bedrag af en je hebt een goede indicatie van wat je kunt verwachten aan pensioen.

Goede tip.

Ik ga hem vergelijken met de methode die ik in mijn sheet heb ingebouwd: lineaire interpolatie van 'opgebouwd pensioen' en 'op te bouwen pensioen bij doorwerken tot pensioenleeftijd' (met een discount van 1% per jaar om risico over tijd mee te nemen).