Financiële onafhankelijkheid - Deel 5

[R.van.M]

Afas schreef op zondag 16 maart 2025 @ 20:53:
In dit topic komt het onderwerp sequence of returns risk regelmatig voorbij. Ben Felix heeft daar op YT iets over gezegd en het komt er op neer dat de 'standaard' oplossing door direct na pensionering een aantal jaar een deel in obligaties of cash aan te houden niet persé de beste oplossing is. Ook stelt hij aan de orde dat het risico vooral voort komt uit het vasthouden aan een vast opnamepercentage terwijl het risico prima te mitigeren is door je opname percentage - zeker de eerste jaren - mee te laten bewegen met het rendement op de portefeuille. Nu is dat natuurlijk ook grotendeels afhankelijk van hoeveel vaste lasten je hebt en hoe flexibel je kunt zijn in je uitgaven. En zoals zo vaak gaat dit vooral over de situatie in de USA dus de effecten van de VRH en onze AOW en pensioenvoorzieningen wordt geen rekening mee gehouden. Toch een interessant perspectief voor de mensen waarvoor de RE datum (bijna) bereikt is.


Hieronder de link voor de geïnteresseerden:
YouTube: "Sequence of Returns Risk"

Ik had deze even gemist in al het gepraat over kinderen

ERN heeft al een aantal artikelen geschreven over de mythe van het verlagen van je opname percentage:
Part 24: Flexibility Myths vs. Reality

De conclusie uit dit artikel is dat je periode van flexibility zeer lang is (25 jaar) en/of zeer diep (-69%)

Vervolgt door het artikel Part 25: More Flexibility Myths waar hij nog een aantal andere strategieën belicht waaronder de bucket strategie

Edit:
Waar ik hier Ben Felix de mist in mee vind gaan is dat inderdaad als je alle cohorten neemt het waarschijnlijk niet zo'n issue is, maar het gaat natuurlijk om de meest negatieve scenario's zoals in 1929, 1966, 2000 en 2008. Juist op dit moment waar we een hoge CAPE hebben is er een grotere kans dat een van de volgende jaren in dit rijtje wordt toegevoegd.

[ Voor 9% gewijzigd door R.van.M op 19-03-2025 10:30 ]

[Rubbergrover1]

Stefmeister8 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 09:06:
Ik zie een aantal personen zeggen dat de eerste 4 jaar de kinderopvang de grootste kostenpost is. Gaan jullie kinderen dan pas met 5 jaar naar de basisschool? Of mis ik hier iets?

Onze kinderen zijn 2 en 0, maar ik ging uit van 3 jaar hoge kosten voor beiden.

Wat je misschien mist is dat een leven begint bij 0 jaar, niet bij 1 jaar. Als een kind met 4 jaar naar de basisschool gaat, dan zijn er dus al 4 levensjaren voorbij.

Wat de kosten zijn hangt er ook vanaf met welke leeftijd je kinderen beginnen met opvang. Maar omdat in veel gevallen het niet mogelijk is om te beginnen met een heel jaar ouderschapsverlof, gaan de meeste kinderen al tijdens het eerste jaar naar de opvang. Dus op leeftijd nul. Na een kleine 4 jaar is het dan tijd voor de basisschool.

(En met twee kinderen, van 2 en 0, zit je dan natuurlijk 6 jaar met de hoge kinderopvangkosten. Gelukkig zijn de kosten voor een tweede kind relatief laag door de veel hogere kinderopvangtoeslag voor een tweede kind.)

[Sport_Life]

Stefmeister8 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 09:06:
Ik zie een aantal personen zeggen dat de eerste 4 jaar de kinderopvang de grootste kostenpost is. Gaan jullie kinderen dan pas met 5 jaar naar de basisschool? Of mis ik hier iets?

Onze kinderen zijn 2 en 0, maar ik ging uit van 3 jaar hoge kosten voor beiden.

De tijd met jonge kinderen vliegt inderdaad voorbij, geniet ervan .

[assje]

Stefmeister8 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 09:06:
Ik zie een aantal personen zeggen dat de eerste 4 jaar de kinderopvang de grootste kostenpost is. Gaan jullie kinderen dan pas met 5 jaar naar de basisschool? Of mis ik hier iets?

Onze kinderen zijn 2 en 0, maar ik ging uit van 3 jaar hoge kosten voor beiden.

Het hangt af van je omstandigheden/mogelijkheden maar daarna wordt het niet perse heel veel goedkoper. Wij hebben twee kinderen die de 3 lange schooldagen (ma/di/do) naar de BSO gaan; kost bruto nog altijd €1.731/maand (netto iets meer dan €900).

Prijs loopt vooral op doordat opvang ook in de schoolvakanties door loopt, als je dat zelf op kunt vangen scheelt dat aanzienlijk. Aan de andere kant vereist dit nog steeds twee volledige middagen die je zelf regelt (kinderen 12:15 uit school bij ons op wo/vr), als je dat niet kan worden de kosten hoger. Verder is aanvang school 08:30; als je werk hebt waarbij aanwezigheid op een bepaalde tijd een vereist is heb je misschien ook nog wel VSO (voor schoolse opvang) nodig. Werk je bijvoorbeeld in ploegendienst/wisselende diensten dan wordt het allemaal ook nog complexer/duurder.

Hier op Tweakers gaan we doorgaans als snel uit van IT'ers die thuis een laptop openklappen met een paar kinderen om zich heen. Dat is niet een situatie die voor iedereen geldt.

Je hebt het afhankelijk van die omstandigheden mogelijk dus over hoge kosten tot ze een jaar of 12 zijn ofzo (?) Dan heb je nog net een paar jaar om te sparen voor de hoge kosten als ze op kamers gaan

[ Voor 3% gewijzigd door assje op 19-03-2025 10:55 ]

[Rubbergrover1]

barbarbar schreef op dinsdag 18 maart 2025 @ 21:39:
[...]
Klein voorbeeld:
Je hebt als koppel 300k aan beleggingen. Dan betaal je 3907 belasting. Vervolgens wil je een 7% netto uitkering, dus pak je 21.000 + 3907 belasting = 24907. Het jaar daarop heb je 275k over, waarover je 3378 vrh betaald. Die 21.000 wil je 3% inflatie corrigeren, dus neem je 21.630 + 3378 = 25.008. Oftewel, maar 100 euro meer van je oorspronkelijke bedrag, en dus maar 0,4% van je oorspronkelijke uitkering. Terwijl je wel 3% meer netto hebt. Dat is het effect van de huidige vrh. Reken je in dat netto bedrag ook nog een deel vaste hypotheeklasten, dan zie al snel dat je vrijwel geen inflatiecorrecties nodig bent, en dus is je SWR domweg stukken hoger.

Met deze strategie/onttrekking ben je ruim binnen de 30 jaar door je geld heen. Terwijl een SWR gedefinieerd is als de onttrekking die je kunt hebben waarbij je met zeer kleine kans (<5%) binnen 30 jaar door je geld heen bent.

Dat je je geld voor een veel kortere periode hoeft te gebruiken is prima. En ook goed om daar dan in je berekeningen rekening mee te houden. Maar noem het dan geen SWR.

[R.van.M]

barbarbar schreef op dinsdag 18 maart 2025 @ 20:27:
[...]


Wat ik anders doe:
- ik ga er van uit dat de AOW blijft bestaan.
- De hypotheeklasten verreken ik correct, dwz dat is een aanzienlijk deel wat niet meestijgt met inflatie, dat hoef ik dus ook niet te compenseren wat enorm scheelt.
- ik reken met twee potjes: een normale beleggingsrekening met bijbehorend vermogensrendementheffing, en laat nou net die heffing minder worden naarmate je geld gaat gebruiken, wat ook weer een deel van de verwachte inflatie opvangt. Immers stijg m'n bruto uitgave wel, maar ik betaal ook minder vrh, wat elkaar de eerste jaren, samen met de vaste hypotheeklasten in evenwicht houd. De eerste jaren stijg m'n opgenomen bedrag amper, ondanks dat ik voor inflatie corrigeer. Voor het gemak pak ik een TIPS ladder, dan heb ik een vrijwel 100% gegarandeerde uitkering.
- een pensioen beleggingsrekening, hier reken ik een vrij laag rendement van 7% vóór inflatie. Hiervan koop ik uiteindelijk een lijfrente. Eéntje die uitkeert tot m'n dood, dan hoef ik het langleven risico niet ondervangen, dat scheelt ook enorm. Bij 69 kun je nu rond de 7% uitkering verwachten. Bij 60 ongeveer 5%.

Die combinatie zorgt ervoor dat ik vanaf nu nog een 20 jaar met m'n beleggingsrekening moet doen. Daarna pak ik een levenslange lijfrente. Mocht dat onverhoopt toch niet genoeg zijn, kan altijd een stuk overwaarde van het dan afbetaalde huis worden gebruikt (kleiner wonen, of kleine aflossingsvrijehypotheek obv aow inkomen). Een tipssladder voor 20 jaar, staat nu op zon 6%. Maar, daar tel ik nog een procentje bij op, omdat ik inflatie vrijwel niet hoef te compenseren. De eerste 10 jaar minder dan een procent per jaar, dus ik zit nog ruim met één procentje extra.

Dat betekend 7% withdrawal. Dat is nog exclusief (kleine) erfenis die realistisch gezien in die periode ook ergens komt. Met die combinatie weet ik vrijwel 100% zeker dat het lukt. En beter nog: in vrijwel alle gevallen zal het nog fors beter uitpakken dan gedacht, want als je voor 100% succes plant, zul je automatisch de garantie hebben dat het vrijwel altijd beter gaat dan waar je voor had gepland.

Dit gaat in geen enkele zin in tegen alle onderzoeken. Die betwist ik zeker niet, en ik maak er gebruik van. Maar je persoonlijke situatie is niet een 30 jarig onderzoek. Je persoonlijke situatie zijn verschillende vaste lasten. Verschillende tijden waarop bepaald vermogen vrij komt. Verschillende momenten waarop je vermogen nodig hebt. Verschillende manieren om het uit te keren etc.

Als je dat in een persoonlijk overzichtje zet, en per jaar eens kijkt wat je nou echt nodig bent, dan kan het wel eens heel erg meevallen. Waar men zich ook blind op staart door een grove 4% swr te nemen, is dat je voor elk jaar dat je werkt, belegd, spaart, pensioen opbouwt, ook een jaar minder nodig bent. Dat gaat ook heel erg hard. Als je eenmaal het financieel onafhankelijk punt hebt bereikt, gaat het keihard als je blijft doorwerken. Je spaart/belegd extra, je hebt nog een jaar rendement, en je bent een jaar minder uitkering nodig. Elk jaartje langer werken levert zo drie keer winst.

Je hebt hier helemaal gelijk en het is iets wat ik al vaker aangedragen hebt. Een SWR van 4% is bedoeld om van dat kapitaal te leven en in stand te houden. AOW, pensioen, VRH etc zijn hier allemaal niet in meegenomen.

Wil je alleen een periode overbruggen tot AOW en heb je dan geen kapitaal meer nodig kom je op heel andere percentages uit

[Rubbergrover1]

Afas schreef op zondag 16 maart 2025 @ 20:53:
Ook stelt hij aan de orde dat het risico vooral voort komt uit het vasthouden aan een vast opnamepercentage terwijl het risico prima te mitigeren is door je opname percentage - zeker de eerste jaren - mee te laten bewegen met het rendement op de portefeuille. Nu is dat natuurlijk ook grotendeels afhankelijk van hoeveel vaste lasten je hebt en hoe flexibel je kunt zijn in je uitgaven.

En, niet onbelangrijk, het idee van je uitgaven aanpassen aan hoe je inkomen/vermogen/rendement beweegt gaat lijnrecht in tegen het concept van financiële onafhankelijkheid.

Ik vraag me ook af hoe veel van je uitgaven je kunt én wilt aanpassen aan een lager uitgavenpatroon. Ik denk dat veel mensen in dit topic een tamelijk rationeel uitgavenpatroon hebben, dat aansluit bij de levensstijl die prettig voelt. Veel extra geld over de balk smijten als dat toevallig 'over' is zal hier vermoedelijk niet heel veel voorkomen. En in slechtere tijden eenvoudig in de uitgaven snijden zonder dat je levensstijl daar onder lijdt zal ook lastig zijn.

[R.van.M]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:46:
[...]

En, niet onbelangrijk, het idee van je uitgaven aanpassen aan hoe je inkomen/vermogen/rendement beweegt gaat lijnrecht in tegen het concept van financiële onafhankelijkheid.

Ik vraag me ook af hoe veel van je uitgaven je kunt én wilt aanpassen aan een lager uitgavenpatroon. Ik denk dat veel mensen in dit topic een tamelijk rationeel uitgavenpatroon hebben, dat aansluit bij de levensstijl die prettig voelt. Veel extra geld over de balk smijten als dat toevallig 'over' is zal hier vermoedelijk niet heel veel voorkomen. En in slechtere tijden eenvoudig in de uitgaven snijden zonder dat je levensstijl daar onder lijdt zal ook lastig zijn.

Dit is het probleem ook wat ik zie. Ik kan mijn uitgaven tijdelijk verlagen, maar dat zijn vooral zaken zoals onderhoud en afschrijving (vervanging van goederen). Hier zit natuurlijk een flexibiliteit door de kozijnen een paar jaar later te schilderen maar als je te lang wacht worden de kosten juist hoger.

[Tommie12]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:46:
[...]

En, niet onbelangrijk, het idee van je uitgaven aanpassen aan hoe je inkomen/vermogen/rendement beweegt gaat lijnrecht in tegen het concept van financiële onafhankelijkheid.

Ik vraag me ook af hoe veel van je uitgaven je kunt én wilt aanpassen aan een lager uitgavenpatroon. Ik denk dat veel mensen in dit topic een tamelijk rationeel uitgavenpatroon hebben, dat aansluit bij de levensstijl die prettig voelt. Veel extra geld over de balk smijten als dat toevallig 'over' is zal hier vermoedelijk niet heel veel voorkomen. En in slechtere tijden eenvoudig in de uitgaven snijden zonder dat je levensstijl daar onder lijdt zal ook lastig zijn.

Die grotere uitgaven kan je niet altijd klasseren als 'geld over de balk'.
Maar bv een auto vervangen, een kleine renovatie of een wat verdere vakantie die je altijd al wou doen, dat zijn dingen die je meestal wel een jaar of wat kan uit stellen.
En ja, als "shit really hits the fan", dan moet je snijden in de dagelijkse uitgaven, maar dan verwacht ik nog altijd dat we beter af zijn dan iemand die naast zijn staatspensioen geen kapitaal heeft, of niet in een afbetaald huis woont.

In Europa vinden we dat doorgaans heel moeilijk om onze levensstijl aan te passen, in de VS bv is dat schering en inslag. Dikke job, direct een groter huis en dikke bak er voor. Ontslag: huur opzeggen, auto verkopen en terugschalen...

[Sovieto]

assje schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:36:
[...]


Het hangt af van je omstandigheden/mogelijkheden maar daarna wordt het niet perse heel veel goedkoper. Wij hebben twee kinderen die de 3 lange schooldagen (ma/di/do) naar de BSO gaan; kost bruto nog altijd €1.731/maand (netto iets meer dan €900).

Prijs loopt vooral op doordat opvang ook in de schoolvakanties door loopt, als je dat zelf op kunt vangen scheelt dat aanzienlijk. Aan de andere kant vereist dit nog steeds twee volledige middagen die je zelf regelt (kinderen 12:15 uit school bij ons op wo/vr), als je dat niet kan worden de kosten hoger. Verder is aanvang school 08:30; als je werk hebt waarbij aanwezigheid op een bepaalde tijd een vereist is heb je misschien ook nog wel VSO (voor schoolse opvang) nodig. Werk je bijvoorbeeld in ploegendienst/wisselende diensten dan wordt het allemaal ook nog complexer/duurder.

Hier op Tweakers gaan we doorgaans als snel uit van IT'ers die thuis een laptop openklappen met een paar kinderen om zich heen. Dat is niet een situatie die voor iedereen geldt.

Je hebt het afhankelijk van die omstandigheden mogelijk dus over hoge kosten tot ze een jaar of 12 zijn ofzo (?) Dan heb je nog net een paar jaar om te sparen voor de hoge kosten als ze op kamers gaan

Wat ook erg belangrijk is hoe laat ze uit school komen. Bij jou misschien om 14:00, bij ons om 15:15. Dat scheelt ook op jaarbasis dus ook nog eens 450 uur opvang bij drie kinderen

[Sport_Life]

assje schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:36:
[...]


Het hangt af van je omstandigheden/mogelijkheden maar daarna wordt het niet perse heel veel goedkoper. Wij hebben twee kinderen die de 3 lange schooldagen (ma/di/do) naar de BSO gaan; kost bruto nog altijd €1.731/maand (netto iets meer dan €900).

Prijs loopt vooral op doordat opvang ook in de schoolvakanties door loopt, als je dat zelf op kunt vangen scheelt dat aanzienlijk. Aan de andere kant vereist dit nog steeds twee volledige middagen die je zelf regelt (kinderen 12:15 uit school bij ons op wo/vr), als je dat niet kan worden de kosten hoger. Verder is aanvang school 08:30; als je werk hebt waarbij aanwezigheid op een bepaalde tijd een vereist is heb je misschien ook nog wel VSO (voor schoolse opvang) nodig. Werk je bijvoorbeeld in ploegendienst/wisselende diensten dan wordt het allemaal ook nog complexer/duurder.

Hier op Tweakers gaan we doorgaans als snel uit van IT'ers die thuis een laptop openklappen met een paar kinderen om zich heen. Dat is niet een situatie die voor iedereen geldt.

Je hebt het afhankelijk van die omstandigheden mogelijk dus over hoge kosten tot ze een jaar of 12 zijn ofzo (?) Dan heb je nog net een paar jaar om te sparen voor de hoge kosten als ze op kamers gaan

Wat dat betreft is thuiswerken - icm een grote woning - wel ideaal.
En nee ik werk nooit als ik kinderen om mij heen heb lopen, maar kan ze wel om 8.15 wegbrengen en om 8.30 beginnen met werken. Om 14u worden ze opgehaald door mij (woensdag), mijn vrouw (ma,do,vr) of 'oma' (di).

Meestal nemen ze vriendjes mee en dan is het een gezellige bende, of ze gaan naar anderen. Iedere middag is het weer anders.
En als ik smiddags thuiswerk dan hoor /zie ik ze niet. Als het mooi weer is zijn ze buiten en als het regent spelen ze in de kelder (filmpje, voetbaltafel etc)

Ik kan me niet voorstellen hoe dat 10 jaar geleden ging toen thuiswerken nog niet de norm was en de meeste mensen ruim 1,5-2u reistijd per dag hadden.

[ Voor 8% gewijzigd door Sport_Life op 19-03-2025 11:18 ]

[Rubbergrover1]

Tommie12 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:58:
[...]
In Europa vinden we dat doorgaans heel moeilijk om onze levensstijl aan te passen, in de VS bv is dat schering en inslag. Dikke job, direct een groter huis en dikke bak er voor. Ontslag: huur opzeggen, auto verkopen en terugschalen...

Maar dat is dus het tegenovergestelde van financieel onafhankelijkheid. En schiet daarmee het doel voorbij.

[JURIST]

rube schreef op dinsdag 18 maart 2025 @ 21:19:
[...]

Je gaat uit van hele andere uitgangspunten en voorwaarden dan waar men "standaard" van uit gaat bij de 3-4% SWR. Dat is op zich niet verkeerd, dat ligt namelijk aan je eigen situatie.
Maar juist daarom kun je ook niet zomaar zeggen dat de 3-4% SWR niet klopt - dat ligt aan de randvoorwaarden.

Maar mee eens dat je nooit zomaar uit moet gaan van "wat men zegt". Je moet altijd kijken naar je eigen situatie.

@barbarbar heeft andere uitgangspunten, maar wel interessant om er creatief tegenaan te kijken op basis van je persoonlijke situatie.

Wat dat betreft over inflatie:
De afgelopen jaren kan je persoonlijke inflatie ook flink lager zijn uitgepakt als je bijvoorbeeld niet geraakt werd door hoge energiekosten en forse huurverhogingen (beide stevig verwerkt in de CPI). En de laatste tijd wordt inflatie opgestuwd door accijnsverhogingen op tabak en alcohol, waar je geen last van hoeft te hebben.

[Rubbergrover1]

JURIST schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 11:17:
[...]


@barbarbar heeft andere uitgangspunten, maar wel interessant om er creatief tegenaan te kijken op basis van je persoonlijke situatie.

Dat is sowieso verstandig. Ik heb mijn FO vermogen ook alleen nodig ter overbrugging tot mijn pensioenleeftijd. Omdat ik mijn geld daarom in een beperkt aantal jaren kan opmaken, maakt ik dus ook geen gebruik van SWR percentages.

Waar ik mij dus vooral aan stoor is als je die persoonlijke "in korte tijd opmaken" benadering zonder blikken of blozen een SWR noemt.

Wat dat betreft over inflatie:
De afgelopen jaren kan je persoonlijke inflatie ook flink lager zijn uitgepakt als je bijvoorbeeld niet geraakt werd door hoge energiekosten en forse huurverhogingen (beide stevig verwerkt in de CPI). En de laatste tijd wordt inflatie opgestuwd door accijnsverhogingen op tabak en alcohol, waar je geen last van hoeft te hebben.

Ook hier geldt dat het altijd verstandig is om te kijken naar de persoonlijke inflatie. Dat kan behoorlijk verschillen.

(En het zelfde geldt trouwens uiteraard voor het persoonlijke rendement op je vermogen. Omdat niet iedereen het vermogen op de zelfde manier laat renderen, zal er ook een behoorlijk verschil zijn tussen wat iedereen aan rendement behaalt op het totale vermogen. En hoe snel je FO bent dan wel door je FO zak geld heen raakt.)

[assje]

Sport_Life schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 11:11:
Meestal nemen ze vriendjes mee en dan is het een gezellige bende, of ze gaan naar anderen. Iedere middag is het weer anders.
En als ik smiddags thuiswerk dan hoor /zie ik ze niet. Als het mooi weer is zijn ze buiten en als het regent spelen ze in de kelder (filmpje, voetbaltafel etc)

Dat zal bij ons wellicht ook wel komen als ze wat ouder zijn. Nu met 5&8 jaar waar jan en alleman vanuit school (of straat) ook mee naar binnen komt is enig toezicht nog wel noodzakelijk/wenselijk.

Sport_Life schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 11:11:
Ik kan me niet voorstellen hoe dat 10 jaar geleden ging toen thuiswerken nog niet de norm was en de meeste mensen ruim 1,5-2u reistijd per dag hadden.

Thuiswerken is nog altijd niet echt de norm; gemiddeld gezien zal het wel veel voor komen dat in ieder geval één van de twee werkende mogelijkheid heeft om (incidenteel) thuis te werken. De mogelijkheid tot thuiswerken of in ieder geval flexibiliteit qua tijden is wat dat betreft veel waard. Twee ouders die bijvoorbeeld beide in ploegendienst in de zorg werken is eigenlijk bijna ondoenlijk.

[ Voor 31% gewijzigd door assje op 19-03-2025 11:47 ]

[Tommie12]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 11:24:
[...]

Dat is sowieso verstandig. Ik heb mijn FO vermogen ook alleen nodig ter overbrugging tot mijn pensioenleeftijd. Omdat ik mijn geld daarom in een beperkt aantal jaren kan opmaken, maakt ik dus ook geen gebruik van SWR percentages.

Waar ik mij dus vooral aan stoor is als je die persoonlijke "in korte tijd opmaken" benadering zonder blikken of blozen een SWR noemt.

[...]

Ook hier geldt dat het altijd verstandig is om te kijken naar de persoonlijke inflatie. Dat kan behoorlijk verschillen.

(En het zelfde geldt trouwens uiteraard voor het persoonlijke rendement op je vermogen. Omdat niet iedereen het vermogen op de zelfde manier laat renderen, zal er ook een behoorlijk verschil zijn tussen wat iedereen aan rendement behaalt op het totale vermogen. En hoe snel je FO bent dan wel door je FO zak geld heen raakt.)

We hebben het hier al eerder over gehad.
Ja, ze mogen morgen de prijs van een pakje sigaretten tot 1mio optrekken, dat gaat mij niet raken.

Maar op langere termijn geloof ik gewoon niet dat de algemene inflatie je niet gaat raken.
Het kan het ene jaar wat minder zijn, maar wat meer het volgende jaar. Op de lange termijn zijn dat rimpels.
Inflatie werkt door in de lonen, en uiteindelijk koop je bij ieder goed (voeding, spullen, vakantie) uitiendelijk werkuren, en die gaan lustig mee omhoog.

[Afas]

R.van.M schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:23:
[...]


Ik had deze even gemist in al het gepraat over kinderen

ERN heeft al een aantal artikelen geschreven over de mythe van het verlagen van je opname percentage:
Part 24: Flexibility Myths vs. Reality

De conclusie uit dit artikel is dat je periode van flexibility zeer lang is (25 jaar) en/of zeer diep (-69%)

Vervolgt door het artikel Part 25: More Flexibility Myths waar hij nog een aantal andere strategieën belicht waaronder de bucket strategie

Edit:
Waar ik hier Ben Felix de mist in mee vind gaan is dat inderdaad als je alle cohorten neemt het waarschijnlijk niet zo'n issue is, maar het gaat natuurlijk om de meest negatieve scenario's zoals in 1929, 1966, 2000 en 2008. Juist op dit moment waar we een hoge CAPE hebben is er een grotere kans dat een van de volgende jaren in dit rijtje wordt toegevoegd.

Ik zie het persoonlijk vooral als een gedachtenexperiment zo lang je nog niet in de FO fase bent. Je hebt namelijk door je opgebouwde vermogen opties en in die zin heeft de keuze op zich al een waarde (voor de liefhebbers van Black and Scholes). Aangezien het sequence risk vooral aan het begin van de FO periode plaats vindt, zit je nog vrij dicht op de arbeidsmarkt waarmee je:
- kunt kiezen (parttime) te gaan werken zodat je de kwetsbare periode (deels) mitigeert en/of
- je uitgaven voor zover mogelijk en voor jezelf wenselijk aanpassen en/of
- aanvaarden dat je mogelijk aan het einde van de periode eerder door je vermogen heen bent en/of
- vooraf bepaalde keuzes maken in de asset allocaties waarmee je mogelijk het risico wat verkleind (maar wat je ook wat zal kosten in rendement), eventueel in combinatie met iets langer doorwerken voorafgaand aan pensionering.

Met de Nederlandse situatie waarbij je sowieso te maken hebt met totaal andere parameters dan de USA zit er ook wat meer demping in vanwege de VRH en toeslagen waar je recht op hebt als je richting het einde van je financiële middelen gaat.

Waar het mij om gaat is dat je eigenlijk je asset allocatie zo zou moeten inrichten dat je in ieder geval de keuzes die jij aanvaardbaar vindt open houdt. Dat kan voor sommigen hier - die bereid zijn bijvoorbeeld indien nodig weer een tijdje parttime te gaan werken - betekenen 100% aandelen en voor anderen een aangepaste asset allocaties en iets langer doorwerken waardoor die het risico bijvoorbeeld met een grotere cashbuffer opvangen.

[R.van.M]

Afas schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 12:46:
[...]

- kunt kiezen (parttime) te gaan werken zodat je de kwetsbare periode (deels) mitigeert en/of

Het weer tijdelijk gaan werken na RE kan ook behoorlijk tegenvallen. Veel van ons zitten in een gouden kooi dus als je dan weer tegen een flink lager salaris aan de slag gaat, of als barista in een koffie bar, kan dat flink gaan tegen staan.

Het is ook niet te onderschatten dat SORR (sequence of return risk) veel langer is dan slechts een paar jaar. Als je na 5 jaar weer op de arbeidsmarkt aankomt zal het veel moeilijker zijn om weer goed/leuk werk te vinden.

Dat gezegd hebbende is het extra bijverdienen natuurlijk de ultieme hedge tegen SORR, zeker bij lean-FIRE waar je maandelijkse kosten laag zijn.

[...]
- aanvaarden dat je mogelijk aan het einde van de periode eerder door je vermogen heen bent en/of

Hier is het natuurlijk erg afhankelijk waar je vermogen voor bedoeld is. In mijn geval ga ik voor een lean-fire benadering. Mijn vermogen zal dus moeten zorgen voor inkomsten waarmee ik eten en GWL betaal. Als mijn vermogen op zou raken zou dit een groot probleem zijn

- vooraf bepaalde keuzes maken in de asset allocaties waarmee je mogelijk het risico wat verkleind (maar wat je ook wat zal kosten in rendement), eventueel in combinatie met iets langer doorwerken voorafgaand aan pensionering.

Dit is precies de uitdaging. Het tijdelijk verlagen van een allocatie aan aandelen t.b.v. depositos heeft een impact die langdurig doorwerkt in de hoogte van het vermogen. Er is helaas geen magische oplossing en de enige manier is om de minst slechte benadering te vinden.

Met de Nederlandse situatie waarbij je sowieso te maken hebt met totaal andere parameters dan de USA zit er ook wat meer demping in vanwege de VRH en toeslagen waar je recht op hebt als je richting het einde van je financiële middelen gaat.

Waar het mij om gaat is dat je eigenlijk je asset allocatie zo zou moeten inrichten dat je in ieder geval de keuzes die jij aanvaardbaar vindt open houdt. Dat kan voor sommigen hier - die bereid zijn bijvoorbeeld indien nodig weer een tijdje parttime te gaan werken - betekenen 100% aandelen en voor anderen een aangepaste asset allocaties en iets langer doorwerken waardoor die het risico bijvoorbeeld met een grotere cashbuffer opvangen.

Correct, in mijn optiek kunnen de meesten hier voor 100% aandelen allocatie gaan want;
- afbetaald huis
- AOW
- Pensioen
- Erfenis

Je hoeft slechts de periode van RE tot pensioen volledig te overbruggen en daarna het aanvullende deel op AOW+pensioen.

[Mirved]

Als ik op pensioenoverzicht.nl kijk wat mijn pensioen gaat zijn dan vind ik dat wel behoorlijk sober tegenover hetgeen wat ik nu verdien. Toch een behoorlijk gat wat ik zelf moet vullen.

[R.van.M]

Mirved schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 13:16:
Als ik op pensioenoverzicht.nl kijk wat mijn pensioen gaat zijn dan vind ik dat wel behoorlijk sober tegenover hetgeen wat ik nu verdien. Toch een behoorlijk gat wat ik zelf moet vullen.

Het vergelijk met hoeveel je verdient is eigenlijk niet zo van belang. Het gaat vooral om het vergelijk met hoeveel je uitgeeft. Zeker als je een spaarpercentage hebt van >50% zal de AOW+pensioen bijna altijd ruim voldoende zijn

Edit;
Zelf ben ik gestopt met het opbouwen van AOW en pensioen op mijn 40e en heb nu in principe al genoeg in vergelijk met mijn geplande uitgaven. Uiteraard zit er hier een onzekerheid in wat betreft inflatie omdat er vaak niet volledig geïndexeerd word maar, zoals gezegd ben ik al gestopt met opbouwen. Voor de meesten loopt het een stuk langer door na hun 40e.

[ Voor 26% gewijzigd door R.van.M op 19-03-2025 18:45 ]

[Requiem19]

Mirved schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 13:16:
Als ik op pensioenoverzicht.nl kijk wat mijn pensioen gaat zijn dan vind ik dat wel behoorlijk sober tegenover hetgeen wat ik nu verdien. Toch een behoorlijk gat wat ik zelf moet vullen.

Verwacht je dezelfde kosten als je met pensioen gaat?

Ik voorzie een flinke daling (met name aflossing woning).

[rube]

R.van.M schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 13:12:
[...]
Het weer tijdelijk gaan werken na RE kan ook behoorlijk tegenvallen. Veel van ons zitten in een gouden kooi dus als je dan weer tegen een flink lager salaris aan de slag gaat, of als barista in een koffie bar, kan dat flink gaan tegen staan.

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[Tommie12]

Requiem19 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 13:30:
[...]


Verwacht je dezelfde kosten als je met pensioen gaat?

Ik voorzie een flinke daling (met name aflossing woning).

Ik verwacht de eerste jaren zeker wat te reizen, dus of dat zo sterk gaat dalen...

[barbarbar]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:38:
[...]

Met deze strategie/onttrekking ben je ruim binnen de 30 jaar door je geld heen. Terwijl een SWR gedefinieerd is als de onttrekking die je kunt hebben waarbij je met zeer kleine kans (<5%) binnen 30 jaar door je geld heen bent.

Dat je je geld voor een veel kortere periode hoeft te gebruiken is prima. En ook goed om daar dan in je berekeningen rekening mee te houden. Maar noem het dan geen SWR.

Die begrijp ik niet, waarom zou dat geen withdrawelrate mogen heten? Ik doe er de rest van m'n leven mee, vanaf 40. Hopelijk ver voorbij de 30 jaar.

[rube]

barbarbar schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 14:34:
[...]
Die begrijp ik niet, waarom zou dat geen withdrawelrate mogen heten? Ik doe er de rest van m'n leven mee, vanaf 40. Hopelijk ver voorbij de 30 jaar.

Je gebruikt nu een andere term, WR en SWR kunnen heel verschillend zijn

[Rubbergrover1]

barbarbar schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 14:34:
[...]


Die begrijp ik niet, waarom zou dat geen withdrawelrate mogen heten? Ik doe er de rest van m'n leven mee, vanaf 40. Hopelijk ver voorbij de 30 jaar.

Nou nee. Je geeft aan dat je twee potjes hebt, een pensioenpot voor na de AOW en een 'box 3'-pot voor de periode daar voor. Je laat zien dat je 7% van die box 3 pot geld kunt onttrekken voor de tijd tot de AOW.
"Die combinatie zorgt ervoor dat ik vanaf nu nog een 20 jaar met m'n beleggingsrekening moet doen. Daarna pak ik een levenslange lijfrente"
De 7% die je in je berekeningen voor de (20?) jaren tot AOW leeftijd gebruikt, is volgens mij 7% van alleen de pot box 3 geld. Als je kijkt naar het vermogen dat je voor de rest van je leven 'nodig' hebt, dan is dat die box 3 pot plus je pensioenpot. Het bedrag dat je onttrekt is daar geen 7% van, maar een stuk lager.

Even een extreem voorbeeld, je kunt ook gaan rekenen met bv 5 potten beleggingsgeld die elk genoeg zijn voor 10 jaar leven. Dan kun je voor iedere 10-jaars periode 10% van één zo'n pot veilig onttrekken. Heb je dan een SWR van 10%, omdat je veilig 10% van één van die potten kunt onttrekken? Of zou het misschien logischer zijn om die onttrekking te relateren aan je totale vermogen in plaats van alleen aan de pot waar je het uit haalt?

Los daarvan, je kunt uiteraard zelf een andere definitie gebruiken dan de gangbare definitie. Maar als je afwijkt van de 'standaard' gebruikelijke definitie van een term, dan is het wel netjes om aan te geven dat je daar van afwijkt.

[ Voor 7% gewijzigd door Rubbergrover1 op 19-03-2025 17:39 ]

[R.van.M]

rube schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 14:01:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[rube]

R.van.M schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 18:47:
[...]

***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[barbarbar]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 17:37:
[...]

Nou nee. Je geeft aan dat je twee potjes hebt, een pensioenpot voor na de AOW en een 'box 3'-pot voor de periode daar voor. Je laat zien dat je 7% van die box 3 pot geld kunt onttrekken voor de tijd tot de AOW.
"Die combinatie zorgt ervoor dat ik vanaf nu nog een 20 jaar met m'n beleggingsrekening moet doen. Daarna pak ik een levenslange lijfrente"
De 7% die je in je berekeningen voor de (20?) jaren tot AOW leeftijd gebruikt, is volgens mij 7% van alleen de pot box 3 geld. Als je kijkt naar het vermogen dat je voor de rest van je leven 'nodig' hebt, dan is dat die box 3 pot plus je pensioenpot. Het bedrag dat je onttrekt is daar geen 7% van, maar een stuk lager.

Even een extreem voorbeeld, je kunt ook gaan rekenen met bv 5 potten beleggingsgeld die elk genoeg zijn voor 10 jaar leven. Dan kun je voor iedere 10-jaars periode 10% van één zo'n pot veilig onttrekken. Heb je dan een SWR van 10%, omdat je veilig 10% van één van die potten kunt onttrekken? Of zou het misschien logischer zijn om die onttrekking te relateren aan je totale vermogen in plaats van alleen aan de pot waar je het uit haalt?

Los daarvan, je kunt uiteraard zelf een andere definitie gebruiken dan de gangbare definitie. Maar als je afwijkt van de 'standaard' gebruikelijke definitie van een term, dan is het wel netjes om aan te geven dat je daar van afwijkt.

De discussie gaat een beetje af van waar het om ging, de video van Ben Felix. Wat wel en niet onder swr zou vallen of niet is een semantische discussie, volgens mij heb ik duidelijk uitgelegd wat m'n plan is. Als je daar een andere invulling aan wilt geven zodat het beter bij je eigen beeld past vind ik dat helemaal prima, maar dat is niet wat ik heb opgeschreven. Voor zover ik heb meegekregen wordt de waarde van een pensioenpot niet zomaar meegenomen in dat getal, immers kun je daar niet vrij over beschikken of vrij mee beleggen. Ik reken AOW ook niet terug naar een pot met geld die ik heb, immers heb ik die pot domweg niet. Zelfde met die pensioenpot, als ik daar een lijfrente van koop die mij jaarlijks 7% uitkeert, lijkt me dat voor je pensioenberekening een prima getal om te benoemen.

Om nog enigszins weer op het zelfde punt terug te komen: ga eens bij Firecalc kijken, voer daar een 6% (bijvoorbeeld 60k bij een miljoen vermogen voor 30 jaar), pas dan aan dat je 100% aandelen hebt, je Bernicke's Reality Retirement Plan gebruikt, en je een persoonlijke inflatie hebt van 0.5%. Tada: 96.8% succes. Is dat onrealistich? Ik denk het niet. Wil je daar mee plannen? Ik wel, of jij dat ook doet kun je zelf narekenen.

Of, bijvoorbeeld tipsladder.com. Die geeft je nu bij 30 jaar, een withdrawelrate van 4,56%. Dat is dus gegarandeerd elk jaar voor inflatie gecorrigeerd. Wetende dat de historische inflatie in de VS ~3.3% is, en mijn eigen inflatie over die periode 0.5%, is het ook voor 30 jaar niet zo ver gezocht om met 7% te rekenen.

Let wel: die tipsladder was als voorbeeld omdat daar geen enkele discussie over kan zijn of die wel met inflatie meeloopt en hoe risicovol die is. Mijn eigen doel is uiteindelijk geen tipsladder, maar van beleggingen leven in de hoop dat die pot alsnog doorgroeit, terwijl dat bij een tipsladder helemaal gebruikt is.

Ik wou alleen aanstippen dat Ben Felix het effect van inflatie onderbelicht, en je je daar voor jezelf bewust van moet zijn. Want het is niet een crash waar je zorgen om moet maken. Het is inflatie. En voor een deel heb je dat zelf in de hand (zoals hypotheek, zonnepanelen, eigen waterbron, heerenboeren etc).

[TechLight]

Tommie12 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 11:49:
Maar op langere termijn geloof ik gewoon niet dat de algemene inflatie je niet gaat raken.
Het kan het ene jaar wat minder zijn, maar wat meer het volgende jaar. Op de lange termijn zijn dat rimpels.
Inflatie werkt door in de lonen, en uiteindelijk koop je bij ieder goed (voeding, spullen, vakantie) uitiendelijk werkuren, en die gaan lustig mee omhoog.

Ik denk dat ook nog meetelt dat mensen die met FO en FIRE bezig zijn al goed letten op verlagen van kosten. Een traditionele manier voor een lagere persoonlijke inflatie is ook dat mensen meerekenen dat ze voor een goedkoper merk spullen kunnen kiezen (van a merk naar huismerk naar budgetmerk). Maar als je dat al gedaan hebt, kun je niet zo makkelijk meer verder besparen. (En zaken minder doen of niet meer aanschaffen verlaagt wel kosten maar is natuurlijk ook geen inflatie-gerelateerde parameter)

[Stefmeister8]

JanHenk schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 09:13:
[...]


Hoe is je wiskunde?

Nou nou. Was je trots op jezelf toen je dit schreef?

Voor de overige reacties. Buiten slaap (kind van 0 is nu 2 weken oud) miste ik dus inderdaad jaar 0. Wij hebben het geluk dat de opvang pas bij 6 maanden start voor onze kinderen en dat we beiden 4 dagen per week werken. Het is dus 3,5 jaar per kind "veel" geld, maar daarna valt het relatief mee. Hoewel omdat ze 2 jaar schelen er ook weer wat voordeel in de toeslagen zit.

[jerh]

rube schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 14:01:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[TechLight]

R.van.M schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 10:43:
Je hebt hier helemaal gelijk en het is iets wat ik al vaker aangedragen hebt. Een SWR van 4% is bedoeld om van dat kapitaal te leven en in stand te houden. AOW, pensioen, VRH etc zijn hier allemaal niet in meegenomen.

Wil je alleen een periode overbruggen tot AOW en heb je dan geen kapitaal meer nodig kom je op heel andere percentages uit

De klassieke SWR maakt (worst case) het vermogen op na 30 jaar. SWR doet traditioneel niet aan vermogensbehoud. Voor vermogensbehoud zoek je meer iets als een "PWR" (permanent withdrawl rate).

Uiteindelijk moet je gewoon goed kijken hoe lang je waarmee wilt overbruggen en hoe je sociale zekerheid en pensioen wel of niet meeneemt (afhankelijk van je vertrouwen in de overheid) - en wat alle andere parameters en riscio's zijn die je acceptabel vindt. Dat maakt het zo persoonlijk en moeilijk te vergelijken. Net zoals zoiets als de savingsrate, die je ook op talloze manieren kunt benaderen en waarbij niet per se iets goed of fout is, maar vooral duidelijkheid nodig is om te snappen hoe iemand tot een getal komt, en wat dat wel of niet over je eigen situatie kan zeggen.

[Fr33z]

jerh schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 22:38:
[...]


***members only***

goed om.dit soort ervaringen te lezen. Volgens mij is het op de meeste leeftijden lastig om werk te vinden voor 2 of 3 dagen, sterk afhankelijk van de sector. Ik merk het zelf al terwijl ik nog lang geen 55+ ben. Ik doe consultancy en daar is 4 dagen eigenlijk minimum. drie dagen zou me.misschien lukken maar alleen omdat ik er al langer werk en dus credits heb opgebouwd etc. Als iemand nu 'nieuw' binnenkomt en meteen max 2 a 3 dagen wil werken dan gaat dat niet door.

kan me voorstellen dat als je ergens werkt waar diensten veel gebruikelijker zijn dat het dan anders is, bijv. zorg of onderwijs. Of je moet kijken naar echt wat 'simpeler' werk met diensten maar dat zal voor de meeste 55+ers ook niet super zijn.

[Tommie12]

TechLight schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 22:23:
[...]

Ik denk dat ook nog meetelt dat mensen die met FO en FIRE bezig zijn al goed letten op verlagen van kosten. Een traditionele manier voor een lagere persoonlijke inflatie is ook dat mensen meerekenen dat ze voor een goedkoper merk spullen kunnen kiezen (van a merk naar huismerk naar budgetmerk). Maar als je dat al gedaan hebt, kun je niet zo makkelijk meer verder besparen. (En zaken minder doen of niet meer aanschaffen verlaagt wel kosten maar is natuurlijk ook geen inflatie-gerelateerde parameter)

Dat is het juist, meestal heb je niet die Ferrari die je kan vervangen door een Fiat, en je drinkt al Douwe Egberts ipv Elly.
Ik geloof gewoon niet dat mensen de laatste 5 jaar kunnen spreken over een persoonlijke inflatie van 0,5%.
Je kan je uitgaven nog verder verminderen, maar dan lever je ook stevig in op levensstijl.

Als wij gaan wandelen, en we komen halfweg een café tegen, dan drinken we een koffietje. Dat was een paar jaar geleden ca 2,5€. Nu is dat 3,5€.
Ik kan een thermos mee sleuren en die op een bankje leeg drinken natuurlijk.

Inflatie gaat over prijsbewegingen voor dezelfde goederen/diensten. Op langere termijn jezelf voorspiegelen dat je daar aan kan ontstnappen is jezelf bedriegen.

[Mirved]

Requiem19 schreef op woensdag 19 maart 2025 @ 13:30:
[...]


Verwacht je dezelfde kosten als je met pensioen gaat?

Ik voorzie een flinke daling (met name aflossing woning).

Het is een combinatie van 3 dingen.

Kosten:
Heb nu al vrij lage kosten hypotheek. Wij doen gewoon graag leuke dingen zoals vakanties, uiteten etc. dus vrij hoge uitgaven en die verwacht ik gewoon door te zetten.
Pensioenopbouw:
Ik ben laatste jaren veel meer gaan verdienen maar vorige 15 jaar is over een veel lager inkomen pensioen opgebouwd. Dus ik vergelijk mijn huidig bruto loon met de bruto inkomsten pensioen + AOW en dat is ongeveer 1/3 van wat ik nu heb.
Pensioengat:
Bovenstaande berekening ging ervanuit dat ik door blijf werken tot pensioen datum als ik nu zou stoppen met opbouwen is het nog veel erger.

[finsdefis]

Tommie12 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 08:23:
[...]
Als wij gaan wandelen, en we komen halfweg een café tegen, dan drinken we een koffietje. Dat was een paar jaar geleden ca 2,5€. Nu is dat 3,5€.
Ik kan een thermos mee sleuren en die op een bankje leeg drinken natuurlijk.

Inflatie gaat over prijsbewegingen voor dezelfde goederen/diensten. Op langere termijn jezelf voorspiegelen dat je daar aan kan ontstnappen is jezelf bedriegen.

Helemaal eens. En de vraag rijst dan natuurlijk ook: als je jezelf voorhoudt dat het 'als het nodig is' goedkoper kan, waarom doe je dat dan niet per direct? (als het toch geen impact op je geluk heeft)

FO is natuurlijk ook bepalen en uitvogelen waar je geluk uithaalt. Ik heb ook een aantal opties waarin we kunnen snijden als het echt nodig is (van goedkopere vakanties tot weer naar de Lidl gaan), maar dat zou ik niet definiëren als het ontsnappen aan inflatie. Plus we leveren dan toch weer iets aan gemak en/of genot in - niet dat dat een ramp zou zijn overigens.

[ Voor 5% gewijzigd door finsdefis op 20-03-2025 09:16 ]

[Tommie12]

finsdefis schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 09:15:
[...]


Helemaal eens. En de vraag rijst dan natuurlijk ook: als je jezelf voorhoudt dat het 'als het nodig is' goedkoper kan, waarom doe je dat dan niet per direct? (als het toch geen impact op je geluk heeft)

FO is natuurlijk ook bepalen en uitvogelen waar je geluk uithaalt. Ik heb ook een aantal opties waarin we kunnen snijden als het echt nodig is (van goedkopere vakanties tot weer naar de Lidl gaan), maar dat zou ik niet definiëren als het ontsnappen aan inflatie. Plus we leveren dan toch weer iets aan gemak en/of genot in - niet dat dat een ramp zou zijn overigens.

En dat staat dan nog los van het feit dan je met je kapitaal van bv 500k nu een pak minder KAN doen dan in 2020.

Die hele discussie doet me een beetje denken aan de mop over de brandstofprijzen.

Henk tegen Ingrid aan de benzinepomp.
Heb je gezien dat de benzine weer 20ct per liter omhoog gegaan is?
Ja, maar dat maakt niet uit, ik tank toch altijd maar voor 50€.

[Rubbergrover1]

Tommie12 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 08:23:
[...]


Dat is het juist, meestal heb je niet die Ferrari die je kan vervangen door een Fiat, en je drinkt al Douwe Egberts ipv Elly.
Ik geloof gewoon niet dat mensen de laatste 5 jaar kunnen spreken over een persoonlijke inflatie van 0,5%.
Je kan je uitgaven nog verder verminderen, maar dan lever je ook stevig in op levensstijl.

Als wij gaan wandelen, en we komen halfweg een café tegen, dan drinken we een koffietje. Dat was een paar jaar geleden ca 2,5€. Nu is dat 3,5€.
Ik kan een thermos mee sleuren en die op een bankje leeg drinken natuurlijk.

Inflatie gaat over prijsbewegingen voor dezelfde goederen/diensten. Op langere termijn jezelf voorspiegelen dat je daar aan kan ontstnappen is jezelf bedriegen.

Mee eens dat inflatie principieel iets anders is dan hoe de kosten van je uitgaven veranderen. Omdat daarin ook een verandering in uitgavenpatroon zit. Als ik overstap van een A merk product naar een B merk product dat 20% goedkoper is, en beide producten zijn 10% in prijs gestegen, dan is de inflatie van dat product 10% terwijl je uitgaven juist met 10% zullen zijn gedaald. Het is dan niet juist om te zeggen dat je een persoonlijke deflatie van 10% hebt.

Tegelijk is het wel degelijk zo dat er een groot verschil kan zijn tussen de algemene inflatie en je persoonlijke inflatie. Zaken als energie en vervoer zijn de laatste decennia veel meer gestegen dan voedsel of industriële goederen. De hoge stijging in de energiekosten werkt dus maar zeer beperkt door in de prijzen van andere goederen en diensten. Woon je in een energiezuinig huis met alles op fietsafstand, dan zul je dus waarschijnlijk een veel lagere persoonlijke inflatie hebben dan als je in een oude woning op het platteland woont.

[Requiem19]

Rubbergrover1 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 11:07:
[...]

Mee eens dat inflatie principieel iets anders is dan hoe de kosten van je uitgaven veranderen. Omdat daarin ook een verandering in uitgavenpatroon zit. Als ik overstap van een A merk product naar een B merk product dat 20% goedkoper is, en beide producten zijn 10% in prijs gestegen, dan is de inflatie van dat product 10% terwijl je uitgaven juist met 10% zullen zijn gedaald. Het is dan niet juist om te zeggen dat je een persoonlijke deflatie van 10% hebt.

Tegelijk is het wel degelijk zo dat er een groot verschil kan zijn tussen de algemene inflatie en je persoonlijke inflatie. Zaken als energie en vervoer zijn de laatste decennia veel meer gestegen dan voedsel of industriële goederen. De hoge stijging in de energiekosten werkt dus maar zeer beperkt door in de prijzen van andere goederen en diensten. Woon je in een energiezuinig huis met alles op fietsafstand, dan zul je dus waarschijnlijk een veel lagere persoonlijke inflatie hebben dan als je in een oude woning op het platteland woont.

Wat vooral interessant is ihkv FO is hoe we onszelf zo goed mogelijk kunnen wapenen tegen inflatie.

Bij bepaalde essentiële keuzes (woning met name) kun je hier op 'jonge' leeftijd al rekening mee houden.

[Rubbergrover1]

Requiem19 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 11:12:
[...]


Wat vooral interessant is ihkv FO is hoe we onszelf zo goed mogelijk kunnen wapenen tegen inflatie.

Bij bepaalde essentiële keuzes (woning met name) kun je hier op 'jonge' leeftijd al rekening mee houden.

Zeker. Daar komt bij dat je voor veel zaken soms de keus hebt tussen een eenmalige hoge kosten met daarna lage maandelijkse kosten of lage/geen eenmalige kosten en daarna hoge maandelijkse kosten. Door er voor te kiezen om nu een hoge uitgave te doen kun je soms een deel van de toekomstige onzekere kosten verlagen.

[Get!em]

Rubbergrover1 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 11:32:
[...]

Zeker. Daar komt bij dat je voor veel zaken soms de keus hebt tussen een eenmalige hoge kosten met daarna lage maandelijkse kosten of lage/geen eenmalige kosten en daarna hoge maandelijkse kosten. Door er voor te kiezen om nu een hoge uitgave te doen kun je soms een deel van de toekomstige onzekere kosten verlagen.

En toch, vervoer is en blijft heel lastig. Bijna alle type vervoer zijn in 10 jaar de kosten enorm gestegen. Zelfs fietsen zijn flink duurder geworden (en onderhoud daarvan ook duurder en slechter inplanbaar).
Kijk je naar tweedehands auto, fiets en kampeermiddelen, dan zijn veel daarvan zelfs in (verkoop)waarde gestegen (zelfde object), mede omdat nieuwprijs nog veel harder gestegen is en de tweedehandsmarkt dus overvraagd wordt.

[Rubbergrover1]

Get!em schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 11:50:
[...]


En toch, vervoer is en blijft heel lastig. Bijna alle type vervoer zijn in 10 jaar de kosten enorm gestegen. Zelfs fietsen zijn flink duurder geworden (en onderhoud daarvan ook duurder en slechter inplanbaar).
Kijk je naar tweedehands auto, fiets en kampeermiddelen, dan zijn veel daarvan zelfs in (verkoop)waarde gestegen (zelfde object), mede omdat nieuwprijs nog veel harder gestegen is en de tweedehandsmarkt dus overvraagd wordt.

Daarom gaat het niet sec om de manier van vervoer maar vooral om de vervoersvraag die je hebt. Als je nauwelijks verre afstanden hoeft af te leggen, kunnen de kosten ook laag liggen (verslijten van je schoenzolen ). Terwijl iemand die in Schubbekutteveen woont er vaak niet aan ontkomt om toch behoorlijke afstanden af te leggen. En zo hogere kosten te maken. Of dat nou per auto, OV of (elektrische) fiets is.

[Requiem19]

Get!em schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 11:50:
[...]


En toch, vervoer is en blijft heel lastig. Bijna alle type vervoer zijn in 10 jaar de kosten enorm gestegen. Zelfs fietsen zijn flink duurder geworden (en onderhoud daarvan ook duurder en slechter inplanbaar).
Kijk je naar tweedehands auto, fiets en kampeermiddelen, dan zijn veel daarvan zelfs in (verkoop)waarde gestegen (zelfde object), mede omdat nieuwprijs nog veel harder gestegen is en de tweedehandsmarkt dus overvraagd wordt.

Onderhoud van fietsen is een mooi voorbeeld. Dat is namelijk rete eenvoudig als je er even een keer in verdiept. Onderdelen zijn goedkoop en kost ook weinig tijd.

[Get!em]

Requiem19 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 12:00:
[...]


Onderhoud van fietsen is een mooi voorbeeld. Dat is namelijk rete eenvoudig als je er even een keer in verdiept. Onderdelen zijn goedkoop en kost ook weinig tijd.

Klopt, maar het wordt al vlot lastiger met bepaalde type zaken als een Naafdynamo en naafversnelling, bepaalde hydraulische remsystemen, nog los van de eventuele electrische motor zaken (incl software).
Maar inderdaad, je kunt je fiets uitzoeken op zelf-onderhoud/repareerbaarheid.

[Requiem19]

Get!em schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 12:49:
[...]

Klopt, maar het wordt al vlot lastiger met bepaalde type zaken als een Naafdynamo en naafversnelling, bepaalde hydraulische remsystemen, nog los van de eventuele electrische motor zaken (incl software).
Maar inderdaad, je kunt je fiets uitzoeken op zelf-onderhoud/repareerbaarheid.

Exact, een elektrische fiets is natuurlijk een voorbeeld van lifestyle inflation.

Tot pak 'm beet 10-15 jaar geleden reden we allemaal op non-elektrische fietsen. En 'nu hebben we er eentje nodig'.

Enige echte financiële use case die ik zie is een speed pedelec voor WW verkeer. Ik werkte een tijdje in Utrecht en ging dan met m'n racefiets van Amsterdam naar kantoor in Utrecht. Werd de hele rit langs het Amsterdam Rijnkanaal ingehaald door speed pedelecs die met 40 km/u zo van Amsterdam naar Utrecht reden en onbezweet op kantoor uitkwamen. Dat is wel een uitkomst in goed weer.

[Get!em]

Requiem19 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 12:59:
[...]


Enige echte financiële use case die ik zie is een speed pedelec voor WW verkeer.

Extra financieel voordelig. Mijn werkgever verdubbelt de km-vergoeding voor fietsen tov auto-km.

[JURIST]

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[jerh]

Fr33z schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 07:05:
[...]


goed om.dit soort ervaringen te lezen. Volgens mij is het op de meeste leeftijden lastig om werk te vinden voor 2 of 3 dagen, sterk afhankelijk van de sector. Ik merk het zelf al terwijl ik nog lang geen 55+ ben. Ik doe consultancy en daar is 4 dagen eigenlijk minimum. drie dagen zou me.misschien lukken maar alleen omdat ik er al langer werk en dus credits heb opgebouwd etc. Als iemand nu 'nieuw' binnenkomt en meteen max 2 a 3 dagen wil werken dan gaat dat niet door.

kan me voorstellen dat als je ergens werkt waar diensten veel gebruikelijker zijn dat het dan anders is, bijv. zorg of onderwijs. Of je moet kijken naar echt wat 'simpeler' werk met diensten maar dat zal voor de meeste 55+ers ook niet super zijn.

Simpele baantjes ala postbezorger (niks ten nadele van) zijn idd wel ruimer voorhanden. Ik heb ook overwogen om weer te gaan zzpén, maar dat niet gedaan, omdat ik toch afstand tot het werk wilde houden. En ik ben nu in de accoutancy aan de slag, een sector met een groot te kort en ik ben altijd geregistreerd gebleven als accountant (30 jaar geleden titel gehaald). Maar dan ben je in verhouding relatief onervaren tov het normale carrierepatroon, maar kun je wel een fatsoenlijk gesprek voeren

Maar inderdaad ik heb wel vast gehouden aan maximaal 3 dagen en dat maakte het een stuk moeilijker. Had ook wel bij de belastingdienst willen werken, wat terug doen voor de maatschappij, maar ondanks het enorme te kort was 32 uur het minimum.

[CornermanNL]

jerh schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 08:07:
[...]


Simpele baantjes ala postbezorger (niks ten nadele van) zijn idd wel ruimer voorhanden. Ik heb ook overwogen om weer te gaan zzpén, maar dat niet gedaan, omdat ik toch afstand tot het werk wilde houden. En ik ben nu in de accoutancy aan de slag, een sector met een groot te kort en ik ben altijd geregistreerd gebleven als accountant (30 jaar geleden titel gehaald). Maar dan ben je in verhouding relatief onervaren tov het normale carrierepatroon, maar kun je wel een fatsoenlijk gesprek voeren

Maar inderdaad ik heb wel vast gehouden aan maximaal 3 dagen en dat maakte het een stuk moeilijker. Had ook wel bij de belastingdienst willen werken, wat terug doen voor de maatschappij, maar ondanks het enorme te kort was 32 uur het minimum.

Off topic natuurlijk

Dat verbaasd mij wel, was er echt nergens 24 mogelijk binnen de BD? Ook niet via het kopen van extra vrije dagen en die inzetten? Echt ongelofelijk dom, een gemotiveerd en gediplomeerd iemand voor 24 uur is beter dan niets toch?

Veel plezier met je nieuwe job! Ga je tussendoor nog wel langere tijd er tussenuit of ga je je voegen naar meer "standaard" vakanties?

Over werk gesproken, je kan denk ik wel klussen aannemen tegen een fixed price, doe je je uienschatting dubbel (sowieso geen onhandig idee omdat mensen slecht zijn in het schatten van hoe lang ze ergens over doen) plus een percentage uitloop en dan deel je je eigen tijd in. Met een beetje ervaring kom je dan makkelijker aan je eigen aantal uren.

[ Voor 12% gewijzigd door CornermanNL op 21-03-2025 08:23 ]

[jerh]

CornermanNL schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 08:20:
[...]


Off topic natuurlijk

Dat verbaasd mij wel, was er echt nergens 24 mogelijk binnen de BD? Ook niet via het kopen van extra vrije dagen en die inzetten? Echt ongelofelijk dom, een gemotiveerd en gediplomeerd iemand voor 24 uur is beter dan niets toch?

Veel plezier met je nieuwe job! Ga je tussendoor nog wel langere tijd er tussenuit of ga je je voegen naar meer "standaard" vakanties?

Over werk gesproken, je kan denk ik wel klussen aannemen tegen een fixed price, doe je je uienschatting dubbel (sowieso geen onhandig idee omdat mensen slecht zijn in het schatten van hoe lang ze ergens over doen) plus een percentage uitloop en dan deel je je eigen tijd in. Met een beetje ervaring kom je dan makkelijker aan je eigen aantal uren.

Ik kon het niet vinden en heb ze er actief voor benaderd.....

Er is in ieder geval een seizoenspatroon qua drukte die valt aan het begin van het jaar.... dus daar houd ik me wel aan. En de zomer=hoogseizoen sla ik over. Dus dat wordt het najaar en dan wat langer.

Maar als zelfstandige is mijn ervaring verwacht met dat je altijd klaar staat. Nu doe ik de deur dicht en ga ik naar huis.

Maar zoals ik schreef ik ben nog druk aan het wegen wat ik het belangrijkst vindt.

[barbarbar]

Requiem19 schreef op donderdag 20 maart 2025 @ 11:12:
[...]


Wat vooral interessant is ihkv FO is hoe we onszelf zo goed mogelijk kunnen wapenen tegen inflatie.

Bij bepaalde essentiële keuzes (woning met name) kun je hier op 'jonge' leeftijd al rekening mee houden.

Dat was ook mijn voornaamste punt inderdaad. Het gaat er niet zozeer om dat je moet gaan bezuinigen in de toekomst, juist niet. Het gaat erom dat je alles eens goed doorrekent, en je dan zult zien dat de totale uitgaven per jaar niet perse hoeven op te lopen met inflatie. Terwijl je dagelijkse boodschappen, kapper, koffie e.d. gewoon duurder worden en je daar in mee gaat. Dat kun je prima doorrekenen voor 30 jaar, of langer.

Simpelste voorbeeld: stel ik neem een lineaire hypotheek, dan daalt elke maand mijn maandlast. Stel je gebruikt obligaties die elk jaar weer vrij komen voor je inkomen. Dan daalt elk jaar je belastingdruk naarmate je geld opraakt in box3. Het geld dat je minder betaald aan je hypotheek en je belasting, gebruik je om de inflatie voor de rest van je uitgaven mee op te vangen. Maar het totale bedrag dat je in die 30 jaar jaarlijks in totaal opneemt, verschilt amper van jaar tot jaar. Sterker nog: ga je er van uit dat je vanaf 55 tot 75 ongeveer 2% per jaar minder gaat uitgeven (dat toont uitgavenpatronen van gepensioneerden aan), dan ben je in jaar 30 minder geld nodig dan in jaar 1.

Dan heb je in die 30 jaar als het ware een negatieve persoonlijke inflatie gehad. Je bent wel meer gaan uitgeven aan de dagelijkse dingen, maar je betaald steeds minder belasting en minder hypotheek. Je zou zelfs zorgtoeslag nog een paar jaar mee kunnen rekenen als je weer onder die vermogensgrens komt.

Dat heeft nogal gevolgen voor het start % waar je mee kunt rekenen. Waar je op de gangbare rekenmethode die altijd wordt gepakt van ~4% zou uitgaan, kun je met alles goed doorrekenen wel beginnen met 6 of 6,5%, wellicht zelfs iets hoger. Dat is 50% of meer verschil in je vermogen dat je bij aanvang nodig bent. Dat is de moeite waard om die tip van Ben Felix eens mee te nemen, en je domweg je eigen verwachte uitgaven per jaar op een rij te zetten. En aanvullend kun je kijken waar je dingen kunt aanpassen zodat je nóg minder inflatie ervaart, waarvan je huis en belasting wel de grootste posten zijn.

Voor mij persoonlijk betekend dat kunnen starten met 600k ipv ~1 miljoen. Een verschil van 400k, wat 66% is van die 600k. Dat scheelt nogal wat jaartjes werken, sparen en beleggen.

[ Voor 5% gewijzigd door barbarbar op 21-03-2025 11:03 ]

[R.van.M]

jerh schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 08:07:
[...]


Simpele baantjes ala postbezorger (niks ten nadele van) zijn idd wel ruimer voorhanden. Ik heb ook overwogen om weer te gaan zzpén, maar dat niet gedaan, omdat ik toch afstand tot het werk wilde houden. En ik ben nu in de accoutancy aan de slag, een sector met een groot te kort en ik ben altijd geregistreerd gebleven als accountant (30 jaar geleden titel gehaald). Maar dan ben je in verhouding relatief onervaren tov het normale carrierepatroon, maar kun je wel een fatsoenlijk gesprek voeren

Maar inderdaad ik heb wel vast gehouden aan maximaal 3 dagen en dat maakte het een stuk moeilijker. Had ook wel bij de belastingdienst willen werken, wat terug doen voor de maatschappij, maar ondanks het enorme te kort was 32 uur het minimum.

De simpele baantjes zijn nu ruim voorhanden maar in tijden van economische crisis drogen die ook weer snel op. Jij kiest er nu vrijwillig voor om weer aan de slag te gaan, maar als je word gedwongen door slechte marktomstandigheden is het vrijwel altijd tijdens grote economische problemen en dan is het een stuk lastiger om weer ergens aan de slag te gaan.

[R.van.M]

barbarbar schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 10:56:
[...]


Dat was ook mijn voornaamste punt inderdaad. Het gaat er niet zozeer om dat je moet gaan bezuinigen in de toekomst, juist niet. Het gaat erom dat je alles eens goed doorrekent, en je dan zult zien dat de totale uitgaven per jaar niet perse hoeven op te lopen met inflatie. Terwijl je dagelijkse boodschappen, kapper, koffie e.d. gewoon duurder worden en je daar in mee gaat. Dat kun je prima doorrekenen voor 30 jaar, of langer.

Simpelste voorbeeld: stel ik neem een lineaire hypotheek, dan daalt elke maand mijn maandlast. Stel je gebruikt obligaties die elk jaar weer vrij komen voor je inkomen. Dan daalt elk jaar je belastingdruk naarmate je geld opraakt in box3. Het geld dat je minder betaald aan je hypotheek en je belasting, gebruik je om de inflatie voor de rest van je uitgaven mee op te vangen. Maar het totale bedrag dat je in die 30 jaar jaarlijks in totaal opneemt, verschilt amper van jaar tot jaar. Sterker nog: ga je er van uit dat je vanaf 55 tot 75 ongeveer 2% per jaar minder gaat uitgeven (dat toont uitgavenpatronen van gepensioneerden aan), dan ben je in jaar 30 minder geld nodig dan in jaar 1.

Dan heb je in die 30 jaar als het ware een negatieve persoonlijke inflatie gehad. Je bent wel meer gaan uitgeven aan de dagelijkse dingen, maar je betaald steeds minder belasting en minder hypotheek. Je zou zelfs zorgtoeslag nog een paar jaar mee kunnen rekenen als je weer onder die vermogensgrens komt.

Dat heeft nogal gevolgen voor het start % waar je mee kunt rekenen. Waar je op de gangbare rekenmethode die altijd wordt gepakt van ~4% zou uitgaan, kun je met alles goed doorrekenen wel beginnen met 6 of 6,5%, wellicht zelfs iets hoger. Dat is 50% of meer verschil in je vermogen dat je bij aanvang nodig bent. Dat is de moeite waard om die tip van Ben Felix eens mee te nemen, en je domweg je eigen verwachte uitgaven per jaar op een rij te zetten. En aanvullend kun je kijken waar je dingen kunt aanpassen zodat je nóg minder inflatie ervaart, waarvan je huis en belasting wel de grootste posten zijn.

Voor mij persoonlijk betekend dat kunnen starten met 600k ipv ~1 miljoen. Een verschil van 400k, wat 66% is van die 600k. Dat scheelt nogal wat jaartjes werken, sparen en beleggen.

Het is ongeveer hetzelfde wat @barbarbar aangaf. De SWR van 4% is bedoeld om dat bedrag elk jaar op te nemen uit je kapitaal en elk jaar te verhogen met inflatie. Hier zou je in theorie oneindig mee kunnen doorgaan.

Op het moment dat er additioneel inkomen is (part-time werken, AOW, pensioen) of lagere uitgaven
(hypotheek afbetaald, kinderen uit huis, minder reizen) dan kun je een veel hoger percentage opnemen.
Andersom op het moment dat je verwacht dat je uitgaven gaan stijgen (meer reizen, dure hobby etc) zal je hier ook rekening mee moeten houden.

Visueel zie ik het als volgt voor me;


AOW, pensioen en het derde pijler pensioen spreken denk ik voor zich.

Voor het aanvullende bedrag dat je nodig hebt bovenop deze inkomsten, kun je de SWRtoepassen om de benodigde vermogenshoogte te bepalen. Een vereenvoudigd voorbeeld: als je na je pensioen verwacht €2.500 per maand uit te geven en een pensioeninkomen van €2.000 hebt, dan heb je een aanvullend vermogen van €150.000 nodig (€500 * 12 / 4%).

Dan blijft het pre-pensioen deel over. Dit is het bedrag dat je nodig hebt vanaf je vroegtijdige pensionering (RE) tot je officiële pensioendatum. Omdat dit een tijdelijke periode betreft, is de 4%-regel hier niet toepasbaar. De exacte duur en benodigde hoogte zijn persoonlijk, waardoor er geen algemene stelregel voor bestaat.

Je kunt echter in Excel je verwachte uitgaven optellen en, op basis van een conservatieve rendementsschatting, berekenen hoeveel inkomsten uit vermogen je kunt genereren. Zo kun je bepalen hoeveel vermogen je nodig hebt om deze periode financieel te overbruggen.

[Tommie12]

barbarbar schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 10:56:
[...]


Dat was ook mijn voornaamste punt inderdaad. Het gaat er niet zozeer om dat je moet gaan bezuinigen in de toekomst, juist niet. Het gaat erom dat je alles eens goed doorrekent, en je dan zult zien dat de totale uitgaven per jaar niet perse hoeven op te lopen met inflatie. Terwijl je dagelijkse boodschappen, kapper, koffie e.d. gewoon duurder worden en je daar in mee gaat. Dat kun je prima doorrekenen voor 30 jaar, of langer.

Simpelste voorbeeld: stel ik neem een lineaire hypotheek, dan daalt elke maand mijn maandlast. Stel je gebruikt obligaties die elk jaar weer vrij komen voor je inkomen. Dan daalt elk jaar je belastingdruk naarmate je geld opraakt in box3. Het geld dat je minder betaald aan je hypotheek en je belasting, gebruik je om de inflatie voor de rest van je uitgaven mee op te vangen. Maar het totale bedrag dat je in die 30 jaar jaarlijks in totaal opneemt, verschilt amper van jaar tot jaar. Sterker nog: ga je er van uit dat je vanaf 55 tot 75 ongeveer 2% per jaar minder gaat uitgeven (dat toont uitgavenpatronen van gepensioneerden aan), dan ben je in jaar 30 minder geld nodig dan in jaar 1.

Dan heb je in die 30 jaar als het ware een negatieve persoonlijke inflatie gehad. Je bent wel meer gaan uitgeven aan de dagelijkse dingen, maar je betaald steeds minder belasting en minder hypotheek. Je zou zelfs zorgtoeslag nog een paar jaar mee kunnen rekenen als je weer onder die vermogensgrens komt.

Dat heeft nogal gevolgen voor het start % waar je mee kunt rekenen. Waar je op de gangbare rekenmethode die altijd wordt gepakt van ~4% zou uitgaan, kun je met alles goed doorrekenen wel beginnen met 6 of 6,5%, wellicht zelfs iets hoger. Dat is 50% of meer verschil in je vermogen dat je bij aanvang nodig bent. Dat is de moeite waard om die tip van Ben Felix eens mee te nemen, en je domweg je eigen verwachte uitgaven per jaar op een rij te zetten. En aanvullend kun je kijken waar je dingen kunt aanpassen zodat je nóg minder inflatie ervaart, waarvan je huis en belasting wel de grootste posten zijn.

Voor mij persoonlijk betekend dat kunnen starten met 600k ipv ~1 miljoen. Een verschil van 400k, wat 66% is van die 600k. Dat scheelt nogal wat jaartjes werken, sparen en beleggen.

Maak aub dat verschil maar eens tussen "uitgaven" en 'inflatie'.

Ik kan perfect mijn uitgaven verminderen, maar dat houdt niet tegen dat ik vandaag meer broden kan kopen met 100€ dan binnen 5 of 10 jaar.

Je veronderstelling om de eerste jaren maar wat meer uit te geven, en dan er op rekenen dat je nadien minder uitgeeft, en daardoor 40% minder kapitaal nodig hebt vind ik gewoon gevaarlijk.
- als de markt het de eerste jaren slecht doet, dan ben je na 3 jaar al veel kapitaal kwijt
- en als je zorguitgaven ongewild omhoog gaan door ziekte of zo, dan ga je niet minder uit geven.

Ik zou er mij niet veilig bij voelen.

[barbarbar]

Tommie12 schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 11:51:
[...]

- als de markt het de eerste jaren slecht doet, dan ben je na 3 jaar al veel kapitaal kwijt
- en als je zorguitgaven ongewild omhoog gaan door ziekte of zo, dan ga je niet minder uit geven.

Je kunt werken met obligaties, die koop je voor een bepaalde looptijd. Die kun je ook krijgen die met inflatie meelopen, bijvoorbeeld de Amerikaanse TIPS. Dan heb je domweg 100% garantie dat je geld hebt in dat jaar, en loop je geen enkel risico qua sequence of returns.

Zorguitgaven vind ik altijd een dooddoener. Ja, als je opeens een boot koopt kom je ook niet meer uit. Zorguitgaven heb je toch gewoon verzekerd hier in NL? Je zou hoogstens je eigen risico moeten meenemen in je kosten, maar dan ben je er wel. De kans dat we hier in NL te maken krijgen met tonnen aan eigen zorgkosten is vrijwel nihil, tenzij je daar zelf voor kiest.

Tommie12 schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 11:51:
[...]

Ik zou er mij niet veilig bij voelen.

Ja dat mag. Veiliger als staatsobligaties, 30 jaar hypotheek vastzetten, een ruime vrh rekenen en een gemiddelde inflatie van 3% voor je andere uitgaven wordt het mijn inziens niet. Als het dan toch niet lukt zit je helaas in die 5% van de gevallen waarbij het niet uitkomt. Dan moet de overwaarde in het huis er maar aan geloven, en/of de lijfrente begint een paar jaar eerder op een lager bedrag.

Ik merk dat het punt niet helemaal overkomt. Het enige wat ik probeer te zeggen is dat het totale bedrag wat je elk jaar nodig bent ook een aantal vaste of dalende onderdelen heeft zoals belasting en hypotheek. Daardoor hoeft het bedrag wat je elk jaar werkelijk opneemt uit je vermogen niet te stijgen. Die dalende uitgaven aan belasting en hypotheek, tel je op bij je uitgaven aan je boodschappen e.d. Dat houd elkaar op de langere termijn in evenwicht, als je dat zo plant. En dus kun je met dezelfde garanties 6 tot 7% gebruiken, in plaats van 4 tot 5% swr.

Als ik bij firecalc.com kijk, daar 7% withdrawel invoer, 100% aandelen, 0% inflatie, de wereldoorlogen buiten beschouwing laat dus reken van 1945, en Bernicke's aanvink, heb ik 98% kans dat dat lukt. In vrijwel alle gevallen eindig ik met een enorm gestegen vermogen. Als ik dus in m'n eigen uitgaven kan zorgen dat ik qua totaalbedrag geen stijging heb maar zelfs een lichte daling, bijvoorbeeld door die lineaire hypotheek, dalende vrh (in het slechtste scenario), licht dalende uitgaven later in het leven; dan durf ik dat risico wel te nemen. Immers is 98% kans dat het fors beter zal gaan, en je de uitgaven veel harder kunt opvoeren dan alleen de inflatie.

[ Voor 28% gewijzigd door barbarbar op 21-03-2025 12:40 ]

[GroteVoet459]

barbarbar schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:20:
[...]
Zorguitgaven vind ik altijd een dooddoener. Ja, als je opeens een boot koopt kom je ook niet meer uit. Zorguitgaven heb je toch gewoon verzekerd hier in NL? Je zou hoogstens je eigen risico moeten meenemen in je kosten, maar dan ben je er wel. De kans dat we hier in NL te maken krijgen met tonnen aan eigen zorgkosten is vrijwel nihil, tenzij je daar zelf voor kiest.

Je stapt hier wel heel erg makkelijk heen over de eventuele kosten die je krijgt als er (gedeeltelijke) invaliditeit om de hoek komt kijken. Dan zijn er alles behalve gewone ziektekosten, die maar heel gedeeltelijk vergoed worden. Denk aan gedwongen verhuizen omdat de woning niet meer voldoet, of wanneer er grote aanpassingen nodig. Een deel daarvan zal je ook krijgen bij "gewoon" ouder worden - opsta-stoel, hoger toilet, beugels a/d muur, etc..

Snap best dat dat een ver-van-mijn-bed-show is als je nog niet die situatie zit, maar kan uit ervaring vertellen dat dan de meeste plannen niet meer passen. Hier gebeurde dat ruim 25 jaar voor de planning ...

[PlasticPimple]

barbarbar schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:20:
[...]
Zorguitgaven vind ik altijd een dooddoener. Ja, als je opeens een boot koopt kom je ook niet meer uit. Zorguitgaven heb je toch gewoon verzekerd hier in NL? Je zou hoogstens je eigen risico moeten meenemen in je kosten, maar dan ben je er wel. De kans dat we hier in NL te maken krijgen met tonnen aan eigen zorgkosten is vrijwel nihil, tenzij je daar zelf voor kiest.


[...]

Ik eerder dat bedoeld wordt dat je de positieve impact van je idee op de SWR wat onderschat. Het werkt theoretisch heel goed, maar je kunt een tegenvaller daardoor minder goed opvangen.

Het gaat echt niet om grote dingen als tegenvallers van een ton, maar meer om de wat kleinere zaken die echt wel realistisch zijn. Stel, je wordt ziek. Je hebt dan wellicht wat extra kosten aan bijv. fysiotherapie, hulpmiddelen, een speciale stoel oid, maar misschien kan je ook geen onderhoud meer doen aan je huis. Zoiets kan je met een beetje pech je zo een paar honderd euro per maand kosten om dezelfde standaard van leven te houden.

Misschien kun je in die situatie een keuze maken (huis inruilen voor een appartement ofzo), maar dat is een concessie die ik niet zou willen maken. Mijn plan moet daarom tegen een stootje kunnen.

Edit:
Hetzelfde geldt ook voor een grotere eenmalige tegenvaller, iets als een schadepost van 10-15k die net even buiten de verzekering valt ofzo.

[ Voor 5% gewijzigd door PlasticPimple op 21-03-2025 12:57 ]

[R.van.M]

GroteVoet459 schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:46:
[...]

Je stapt hier wel heel erg makkelijk heen over de eventuele kosten die je krijgt als er (gedeeltelijke) invaliditeit om de hoek komt kijken. Dan zijn er alles behalve gewone ziektekosten, die maar heel gedeeltelijk vergoed worden. Denk aan gedwongen verhuizen omdat de woning niet meer voldoet, of wanneer er grote aanpassingen nodig. Een deel daarvan zal je ook krijgen bij "gewoon" ouder worden - opsta-stoel, hoger toilet, beugels a/d muur, etc..

Snap best dat dat een ver-van-mijn-bed-show is als je nog niet die situatie zit, maar kan uit ervaring vertellen dat dan de meeste plannen niet meer passen. Hier gebeurde dat ruim 25 jaar voor de planning ...

Hoe zit dat dan voor de mensen die niet aan FO doen en geen spaargeld hebben?

Daarnaast kun je niet alle risico's in het leven afdekken. Juist voor diegene die aan FO bezig zijn hebben meer flexibilteit dan diegene die het niet doen. Er is hier iemand op het forum die doordat hij deels FO was een tijd lang niet/minder kon werken om zo beter te herstellen.

Als zoiets je overkomt kun je plannen aanpassen, maar het is in mijn optiek onzinnig om alle kleine kans risico's af te dekken.

[PlasticPimple]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:55:
[...]


Hoe zit dat dan voor de mensen die niet aan FO doen en geen spaargeld hebben?

Daarnaast kun je niet alle risico's in het leven afdekken. Juist voor diegene die aan FO bezig zijn hebben meer flexibilteit dan diegene die het niet doen. Er is hier iemand op het forum die doordat hij deels FO was een tijd lang niet/minder kon werken om zo beter te herstellen.

Als zoiets je overkomt kun je plannen aanpassen, maar het is in mijn optiek onzinnig om alle kleine kans risico's af te dekken.

Ik zie dat wel anders. Ruimte om tegenvallers af te dekken betekent ook ruimte om toch een boot te kopen als het wel goed gaat.

Bovendien moet de ruimte om plannen aan te passen er ook wel wezen. Als je bij wijze van spreken als op droog brood en linzen in een sociale huurwoning leeft, kan je niet echt meer snijden als er zo'n tegenvaller komt.

[R.van.M]

PlasticPimple schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 13:04:
[...]

Ik zie dat wel anders. Ruimte om tegenvallers af te dekken betekent ook ruimte om toch een boot te kopen als het wel goed gaat.

Bovendien moet de ruimte om plannen aan te passen er ook wel wezen. Als je bij wijze van spreken als op droog brood en linzen in een sociale huurwoning leeft, kan je niet echt meer snijden als er zo'n tegenvaller komt.

Iedereen moet hier zijn eigen afweging in maken. Zoals gezegd, als je dit soort risico's wil afdekken zul je extra vermogen moeten vergaren. De vraag is waar je de grens stelt want risico's zijn oneindig. Wellicht is er fraude bij je pensioenfonds, wellicht overstroomt je huis en keert de verzekering niet uit etc. etc.

De ene persoon wil alles extra veilig hebben en werkt langer door terwijl de andere persoon meer risico accepteerd maar daardoor ook (flink) eerder kan stoppen

[GroteVoet459]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:55:
[...]
Hoe zit dat dan voor de mensen die niet aan FO doen en geen spaargeld hebben?

Daarnaast kun je niet alle risico's in het leven afdekken. Juist voor diegene die aan FO bezig zijn hebben meer flexibilteit dan diegene die het niet doen. Er is hier iemand op het forum die doordat hij deels FO was een tijd lang niet/minder kon werken om zo beter te herstellen.

Mensen die niet FO zijn en geen spaargeld hebben kunnen meer vergoed krijgen bij overheid en organisaties en veel makkelijker/sneller.

Als ik vandaag ontslagen wordt haal ik met mijn huidige vermogen en uitgaven zonder probleem mijn pensioen - ben wat dat betreft redelijk FO. Dan heb ik ook nog best wat ruimte aan de uitgaven kant die minder kunnen.
Maar toen het inkomen van mijn partner weg viel moesten er echt wel een aantal aanpassingen gedaan worden en de huidge plannen zijn verschoven van lange vakanties naar een rolstoelbestendige woning.

Als je hele FO plan hangt op net wel/net niet ga je nat.

[GroteVoet459]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 13:19:
[...]
... terwijl de andere persoon meer risico accepteerd maar daardoor ook (flink) eerder kan stoppen

Dat risico accepteren klinkt echt ineens heel anders als je in die onverwachte situatie terecht komt. En de risico's worden alleen maar hoger naarmate je ouder wordt. We zitten niet in een Star Trek-aflevering waar iedereen bij z'n 40e verjaardag het ultieme afscheidfeestje viert - we worden allemaal steeds ouder terwijl ons lijf daar eigenlijk niet voor gemaakt is.

Prachtig als je FO kunt halen, maar wees gewoon realistisch.

[barbarbar]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:55:
[...]


Hoe zit dat dan voor de mensen die niet aan FO doen en geen spaargeld hebben?

Daarnaast kun je niet alle risico's in het leven afdekken. Juist voor diegene die aan FO bezig zijn hebben meer flexibilteit dan diegene die het niet doen. Er is hier iemand op het forum die doordat hij deels FO was een tijd lang niet/minder kon werken om zo beter te herstellen.

Als zoiets je overkomt kun je plannen aanpassen, maar het is in mijn optiek onzinnig om alle kleine kans risico's af te dekken.

Ik zit meer in dit schuitje. Kom zelf uit een gezin met allerlei problemen, gehandicapte niet werkende moeder, vader die er al jong de brui aan gegeven heeft. Dus ik begrijp echt wel waar je tegenaan kunt lopen als je ziek wordt. Voor mij is dat toch vrij simpel: niet hoeven werken, en 600k die 95% kans door blijft groeien, biedt mij genoeg rust om me over die andere 5 procent niet druk te maken. Zeer zeker niet over een paar honderd euro per maand. Dan wordt die hypotheek maar een aflossingsvrije variant, probleem opgelost.

M'n moeder heeft uiteindelijk het grote huis verkocht toen we allemaal de deur uit waren, en is prima tevreden om nu een kleiner huisje in de stad te hebben waar alles binnen loopafstand is. Dat zie ik als die 5% risico die overblijft. Hoogstwaarschijnlijk willen we het grote huis wat we nu hebben toch niet houden als we op AOW leeftijd komen, dus deels is ook vermogen wat aangesproken kan worden.

Uiteindelijk moet je ergens de grens trekken, voor hetzelfde geld staan we komende zomer zij-aan-zij in loopgraven op de Russen te schieten. Moet je zulke risico's écht afdekken?

[PlasticPimple]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 13:19:
[...]


Iedereen moet hier zijn eigen afweging in maken. Zoals gezegd, als je dit soort risico's wil afdekken zul je extra vermogen moeten vergaren. De vraag is waar je de grens stelt want risico's zijn oneindig. Wellicht is er fraude bij je pensioenfonds, wellicht overstroomt je huis en keert de verzekering niet uit etc. etc.

De ene persoon wil alles extra veilig hebben en werkt langer door terwijl de andere persoon meer risico accepteerd maar daardoor ook (flink) eerder kan stoppen

Je maakt een afweging natuurlijk op basis van kans vs impact. De kans dat je een keer een lastenverzwaring voor de kiezen krijgt is best groot. De kans dat je pensioenfonds failliet gaat niet.

Onder de aanname dat je niet meer wilt werken, hebben de meeste mensen nog steeds wel ergens wat ‘overcapaciteit’. Is het niet in vermogen, dan wel in de optie om nog wat te snijden, bijvoorbeeld door goedkoper te wonen of iets aan luxe in te leveren (variabele uitgaven terugbrengen).

In mijn specifieke geval ga ik uit van behoorlijk lage variabele uitgaven. Ik heb daar dus weinig opties om te snijden. Ik woon bovendien vrij goedkoop voor mijn regio, dus naar een goedkoper huis gaan is een nucleaire optie. Dat betekent ver van vrienden en familie wonen.

Om die reden kies ik ervoor om iets langer te sparen, zodat ik hogere lasten gewoon kan opvangen.

Als je nu in een groter huis woont dan nodig, kun je je ook afvragen of je niet eerder met pensioen had gekund. Idem als je je veel uitgaven permitteert die je wel wilt laten vallen als het even tegen zit.

[R.van.M]

PlasticPimple schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 14:55:
[...]

Je maakt een afweging natuurlijk op basis van kans vs impact. De kans dat je een keer een lastenverzwaring voor de kiezen krijgt is best groot. De kans dat je pensioenfonds failliet gaat niet.

Onder de aanname dat je niet meer wilt werken, hebben de meeste mensen nog steeds wel ergens wat ‘overcapaciteit’. Is het niet in vermogen, dan wel in de optie om nog wat te snijden, bijvoorbeeld door goedkoper te wonen of iets aan luxe in te leveren (variabele uitgaven terugbrengen).

In mijn specifieke geval ga ik uit van behoorlijk lage variabele uitgaven. Ik heb daar dus weinig opties om te snijden. Ik woon bovendien vrij goedkoop voor mijn regio, dus naar een goedkoper huis gaan is een nucleaire optie. Dat betekent ver van vrienden en familie wonen.

Om die reden kies ik ervoor om iets langer te sparen, zodat ik hogere lasten gewoon kan opvangen.

Als je nu in een groter huis woont dan nodig, kun je je ook afvragen of je niet eerder met pensioen had gekund. Idem als je je veel uitgaven permitteert die je wel wilt laten vallen als het even tegen zit.

Laat ik het anders zeggen. Het risico dat ik zeer ziek/invalide raak neem ik. Ik zal er geen speciale voorziening voor treffen. Zo zijn er nog een aantal risico's die specifiek voor mijn situatie gelden die ik bewust neem. Deze risico's wegen voor mij op tegen het feit dat ik op mijn 45 kan stoppen met werken en een nieuw avontuur aan kan gaan.

Het is een persoonlijke risicobereidheid die voor jou anders is. Let's agree to disagree.

[rube]

PlasticPimple schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 14:55:
[...]
Je maakt een afweging natuurlijk op basis van kans vs impact.

Correct, maar vervolgens benoem je alleen de kans en niet de impact.
Een kleine lastenverzwaring hoeft niet meteen een hele grote impact te hebben. Failliet gaan van je pensioenfonds of opheffen van de AOW hebben dan waarschijnlijk een veel grotere impact en ondanks dat die kansen waarschijnlijk veel lager zijn is het risico uiteindelijk misschien niet eens zo anders.

De kans dat je een keer een lastenverzwaring voor de kiezen krijgt is best groot. De kans dat je pensioenfonds failliet gaat niet.

[ Voor 8% gewijzigd door rube op 21-03-2025 16:09 ]

[barbarbar]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 15:46:
[...]


Laat ik het anders zeggen. Het risico dat ik zeer ziek/invalide raak neem ik. Ik zal er geen speciale voorziening voor treffen. Zo zijn er nog een aantal risico's die specifiek voor mijn situatie gelden die ik bewust neem. Deze risico's wegen voor mij op tegen het feit dat ik op mijn 45 kan stoppen met werken en een nieuw avontuur aan kan gaan.

Het is een persoonlijke risicobereidheid die voor jou anders is. Let's agree to disagree.

Mocht zoiets toch gebeuren, wat uiteraard zeker kan, dan ben je waarschijnlijk/hopelijk blij dat je eerder bent gestopt met werken. Mocht ik ziek worden/gehandicapt raken, dan zal ik zeker niet denken: had ik maar vijf jaar langer gewerkt. Dan zal ik eerder denken: blij dat ik al vijf jaar ben gestopt.

[rube]

Dubbel

[ Voor 98% gewijzigd door rube op 21-03-2025 16:09 ]

[barbarbar]

PlasticPimple schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 14:55:
[...]

Als je nu in een groter huis woont dan nodig, kun je je ook afvragen of je niet eerder met pensioen had gekund. Idem als je je veel uitgaven permitteert die je wel wilt laten vallen als het even tegen zit.

Groter dan nodig is relatief, we zijn nu met het gezin, dan wil je meer ruimte dan als je met z'n tweeën of alleen bent. Nu met 40 zou ik kunnen stoppen als ik écht wil, inclusief dat grotere huis. Maar het werk is leuk, flexibel, betaald goed, kan af en toe een betaald reisje maken etc. Dat werkinkomen bied gewoon nog te veel voordelen.

Dat zal ergens de komende vijf jaar wel omdraaien verwacht ik, waarbij dat werkinkomen eigenlijk niks meer toevoegt en het inkomen uit vermogen meer dan voldoende is. Naarmate de financiële doelen gehaald worden, komen er nieuwe doelen. De kinderen naar een privéschool kunnen doen als we dat nodig vinden is een leuk volgend doel. Zorgen dat ze zonder schulden lekker ruim door de studententijd komen. Hun kunnen helpen met het eerste huis. En met de opbouw van de carrière daarna etc. Allemaal dingen die écht niet nodig zijn, maar zolang het werk me prima bevalt, waarom de kip met de gouden eieren slachten...

[PlasticPimple]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 15:46:
[...]


Laat ik het anders zeggen. Het risico dat ik zeer ziek/invalide raak neem ik. Ik zal er geen speciale voorziening voor treffen. Zo zijn er nog een aantal risico's die specifiek voor mijn situatie gelden die ik bewust neem. Deze risico's wegen voor mij op tegen het feit dat ik op mijn 45 kan stoppen met werken en een nieuw avontuur aan kan gaan.

Het is een persoonlijke risicobereidheid die voor jou anders is. Let's agree to disagree.

Ik weet niet welke risico's dat zijn, maar wat is je strategie als een van deze risico's toch uit komt. Of heb je wellicht ook gewoon ergens een marge die je dan aanspreekt?

rube schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 16:08:
[...]

Correct, maar vervolgens benoem je alleen de kans en niet de impact.
Een kleine lastenverzwaring hoeft niet meteen een hele grote impact te hebben. Failliet gaan van je pensioenfonds of opheffen van de AOW hebben dan waarschijnlijk een veel grotere impact en ondanks dat die kansen waarschijnlijk veel lager zijn is het risico uiteindelijk misschien niet eens zo anders.

[...]

De kans dat het pensioenfonds klapt of dat de AOW opgeheven wordt is in mijn ogen zo klein dat het reële risico nihil is. Bovendien is de te nemen maatregel in beide gevallen hetzelfde, meer geld achter de hand houden.

Ik houd er rekening mee dat mijn uitgaven zo'n 10-15% moeten kunnen stijgen (bovenop inflatie) zonder dat ik hoef te snijden in de variabele lasten (de leuke dingen). Gebeurt er de eerste X jaar niets en zet je dat geld netjes opzij, dan krijg je uiteindelijk andere mogelijkheden.

barbarbar schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 16:08:
[...]


Mocht zoiets toch gebeuren, wat uiteraard zeker kan, dan ben je waarschijnlijk/hopelijk blij dat je eerder bent gestopt met werken. Mocht ik ziek worden/gehandicapt raken, dan zal ik zeker niet denken: had ik maar vijf jaar langer gewerkt. Dan zal ik eerder denken: blij dat ik al vijf jaar ben gestopt.

Misschien is dit wel het belangrijkste punt voor mij om over na te denken. Als er geen tegenslagen zijn, dan heb ik op latere leeftijd een stuk meer flexibiliteit. Dat kan prettig zijn, want misschien krijg ik wel een nieuwe kostbare hobby die ik nu niet voorzie. Of wil ik mijn kinderen toch een grotere duw in de rug geven.

Aan de andere kant kost die flexibiliteit mij aan de voorkant van het pensioen wel een of twee jaren. Is dat het waard?

[R.van.M]

Nog een aanvulling op de risico discussie. We gaan hier steeds uit van het meest negatieve scenario, voor zowel je gezondheid (of ander risico) maar ook het meest negatieve scenario van vermogens ontwikkeling. In het overgrote deel zal je portefeuille ruim sneller groeien dan wat je onttrekt.

Als voorbeeld, bij een portefeuille van 1miljoen met een WR van 3.5% van 40 jaar houd je in 83,3% van alle simulaties meer dan 1,25 miljoen over. Als mediaan 3,5miljoen en gemiddeld 4,5miljoen.

Het is dus eigenlijk dubbel pech hebben als je zowel in de onderste regionen van portfolio ontwikkeling terecht komt en ook nog een keer (duur) zeer ziek word.

[R.van.M]

PlasticPimple schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 17:07:
[...]

Ik weet niet welke risico's dat zijn, maar wat is je strategie als een van deze risico's toch uit komt. Of heb je wellicht ook gewoon ergens een marge die je dan aanspreekt?

In mijn geval heeft het te maken met de emigratie naar zuid-Amerika en ga ik aan het strand wonen. Hier zitten risico's in qua veiligheid, sociale onrust, klimaatverandering. Mochten deze risico's uitkomen dan is de impact hoog en zal ik mijn plannen drastisch moeten veranderen en eventueel weer gaan werken.

[...]

De kans dat het pensioenfonds klapt of dat de AOW opgeheven wordt is in mijn ogen zo klein dat het reële risico nihil is. Bovendien is de te nemen maatregel in beide gevallen hetzelfde, meer geld achter de hand houden.

De kans dat de AOW gekort word (oftewel direct, oftewel door niet te indexeren) is denk ik een hoge kans x gemiddelde impact risico. Dit is bijvoorbeeld een risico wat ik wel afdek door mijn huidig opgebouwde AOW nauwelijks te indexeren

[...]
Misschien is dit wel het belangrijkste punt voor mij om over na te denken. Als er geen tegenslagen zijn, dan heb ik op latere leeftijd een stuk meer flexibiliteit. Dat kan prettig zijn, want misschien krijg ik wel een nieuwe kostbare hobby die ik nu niet voorzie. Of wil ik mijn kinderen toch een grotere duw in de rug geven.

Aan de andere kant kost die flexibiliteit mij aan de voorkant van het pensioen wel een of twee jaren. Is dat het waard?

Precies, het is een persoonlijke overweging. In mijn originele plannen zou ik doorwerken tot 50. Echter na gesprekken met mijn vrouw en overwegingen wat ik wil in het leven hebben we besloten dit te vervroegen om op jongere leeftijd dit avontuur aan te kunnen gaan. Dit is zoals gezegd dus een persoonlijke risicobereidheid.

Verder zoals in mijn vorige post, we rekenen steeds vanuit de meest negatieve vermogensontwikkeling. De kans is veel groter dat je over 10 jaar je vermogen verdubbeld hebt en dus sowieso je nieuwe hobbies kan uitvoeren.

[jerh]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 11:19:
[...]


De simpele baantjes zijn nu ruim voorhanden maar in tijden van economische crisis drogen die ook weer snel op. Jij kiest er nu vrijwillig voor om weer aan de slag te gaan, maar als je word gedwongen door slechte marktomstandigheden is het vrijwel altijd tijdens grote economische problemen en dan is het een stuk lastiger om weer ergens aan de slag te gaan.

Ik vond het zo al lastig genoeg. Ik denk dat ik in de ICT wel veel sneller aan de slag had gekund, maar wilde gewoon wat anders doen. Buiten mijn comfortzone.

Tommie12 schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 11:51:
[...]


Maak aub dat verschil maar eens tussen "uitgaven" en 'inflatie'.

Ik kan perfect mijn uitgaven verminderen, maar dat houdt niet tegen dat ik vandaag meer broden kan kopen met 100€ dan binnen 5 of 10 jaar.

Tja, dat is een aanname gebassseerd op het verleden.... wellicht deflatie (china scenario) of vind iemand een nieuw graan uit wat spotgoedkoop is.

En ik denk dat je wel gelijk hebt, maar vind het zelf wel lastig om basis van allerlei aannames keuze te maken. Anyway voor mij op dit moment niet van belang, mijn pot is mijn RE tijd fors gegroeid en nu verdien ik weer geld en gaat het (op een kleine beursdipje na) weer een stuk harder

[Rubbergrover1]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 15:46:
[...]


Laat ik het anders zeggen. Het risico dat ik zeer ziek/invalide raak neem ik. Ik zal er geen speciale voorziening voor treffen. Zo zijn er nog een aantal risico's die specifiek voor mijn situatie gelden die ik bewust neem. Deze risico's wegen voor mij op tegen het feit dat ik op mijn 45 kan stoppen met werken en een nieuw avontuur aan kan gaan.

Het is een persoonlijke risicobereidheid die voor jou anders is. Let's agree to disagree.

Ik denk dat het voor veel mensen niet zozeer gaat om extreme zaken als invaliditeit of zeer ziek worden. Maar ook 'gewone' kleine gebreken die met veroudering samenhangen kunnen toch best de uitgaven verhogen. Dat je eerst nooit zorgkosten hebt, maar op een gegeven moment jaarlijks ineens door je eigen risico heen gaat. Een bril nodig hebt. Misschien hoortoestellen van 1000 euro of meer om de paar jaar. Dat zijn zorgkosten waarvoor je helemaal geen extreme aandoeningen hoeft te hebben, maar kosten waar best veel mensen op een gegeven moment lopen.

Dat zijn uiteraard geen zaken waardoor je ineens failliet raakt. Maar wel zaken die er toe kunnen leiden dat je totale uitgaven niet echt omlaag gaan naarmate je ouder wordt.

Nog afgezien van eventuele andere veranderingen in je wensen, om je leven wat comfortabeler te maken.

[Tommie12]

barbarbar schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:20:
[...]


Je kunt werken met obligaties, die koop je voor een bepaalde looptijd. Die kun je ook krijgen die met inflatie meelopen, bijvoorbeeld de Amerikaanse TIPS. Dan heb je domweg 100% garantie dat je geld hebt in dat jaar, en loop je geen enkel risico qua sequence of returns.

Zorguitgaven vind ik altijd een dooddoener. Ja, als je opeens een boot koopt kom je ook niet meer uit. Zorguitgaven heb je toch gewoon verzekerd hier in NL? Je zou hoogstens je eigen risico moeten meenemen in je kosten, maar dan ben je er wel. De kans dat we hier in NL te maken krijgen met tonnen aan eigen zorgkosten is vrijwel nihil, tenzij je daar zelf voor kiest.


[...]


Ja dat mag. Veiliger als staatsobligaties, 30 jaar hypotheek vastzetten, een ruime vrh rekenen en een gemiddelde inflatie van 3% voor je andere uitgaven wordt het mijn inziens niet. Als het dan toch niet lukt zit je helaas in die 5% van de gevallen waarbij het niet uitkomt. Dan moet de overwaarde in het huis er maar aan geloven, en/of de lijfrente begint een paar jaar eerder op een lager bedrag.

Ik merk dat het punt niet helemaal overkomt. Het enige wat ik probeer te zeggen is dat het totale bedrag wat je elk jaar nodig bent ook een aantal vaste of dalende onderdelen heeft zoals belasting en hypotheek. Daardoor hoeft het bedrag wat je elk jaar werkelijk opneemt uit je vermogen niet te stijgen. Die dalende uitgaven aan belasting en hypotheek, tel je op bij je uitgaven aan je boodschappen e.d. Dat houd elkaar op de langere termijn in evenwicht, als je dat zo plant. En dus kun je met dezelfde garanties 6 tot 7% gebruiken, in plaats van 4 tot 5% swr.

Als ik bij firecalc.com kijk, daar 7% withdrawel invoer, 100% aandelen, 0% inflatie, de wereldoorlogen buiten beschouwing laat dus reken van 1945, en Bernicke's aanvink, heb ik 98% kans dat dat lukt. In vrijwel alle gevallen eindig ik met een enorm gestegen vermogen. Als ik dus in m'n eigen uitgaven kan zorgen dat ik qua totaalbedrag geen stijging heb maar zelfs een lichte daling, bijvoorbeeld door die lineaire hypotheek, dalende vrh (in het slechtste scenario), licht dalende uitgaven later in het leven; dan durf ik dat risico wel te nemen. Immers is 98% kans dat het fors beter zal gaan, en je de uitgaven veel harder kunt opvoeren dan alleen de inflatie.

Obligaties zijn een zekerheid op verlies van waarde, je krijgt vrijwel nooit meer rente dan de inflatie, zeker bij staatsobligaties.

Ondanks dat in België er ook een goede basiszorgverzekering is kan het toch oplopen. Meer en meer artsen rekenen supplementen aan, en als je snel je scan of onderzoek wil krijgen kan je ‘s avonds terecht of in het weekend, maar wel mits extra…

En als een koppel oud wordt, en een van de 2 moet naar het rusthuis, dan kost dat makkelijk 2000€ pm. Als de ander nog fit genoeg is om thuis te blijven kanje ook geen huis verhuren of verkopen…
Thuiszorg kost ook wel wat, en als het lang duurt, dan lopen de kosten mooi op.

[Flip123]

Interessant hoe er (verschillend) gekeken wordt naar toekomstige risico's. Persoonlijk vind ik het grootste risico dat ik langer doorwerk dan absoluut noodzakelijk. Ik heb dus besloten dit jaar te stoppen (we zijn begin 50), al is mijn vermogen onvoldoende om "veilig" te overbruggen tot pensioen. Pensioen zelf is wel op orde, al zijn daar (mede door premie pensioenen) ook nog best wel wat onzekerheden.

Nou zal over een paar jaar ook onze jongste het nest verlaten. Dan gaat ons veel te grote, dure, en afbetaalde huis direct in de verkoop en gaan we kleiner (en dus goedkoper) wonen. Wat dat precies gaat opbrengen zien we dan wel.

Ook is het waarschijnlijk dat ergens in de komende 10-15 jaar bij ouders of schoonouders wat erfenis vrijkomt. Ik hoop het niet, ze zijn nog redelijk gezond (gezien hun leeftijd dan wel te verstaan) en ik heb ze liever om me heen maar niemand heeft het eeuwige leven.

Als laatste het kapitaal zelf. Geen idee hoe zich dat zal ontwikkelen. Als dat niet meer groeit of zelfs minder waard wordt, hebben we over een jaar of 10 wel een probleem denk ik. Maar dat zien we dan wel weer, bovendien zal dat niet van vandaag of morgen zijn maar zien we dat de komende jaren dan wel aankomen en kunnen we daarop anticiperen.

En ja, als de Russen binnenvallen, de NAVO uit elkaar valt, de inflatie door het dak gaat, we beide ziek/zwak/invalide worden, de dijken doorbreken of wat voor rampspoed dan ook... we gaan het wel zien.

Eerst maar zien dat we zelf oud genoeg worden om het allemaal mee te maken!

[RichieB]

barbarbar schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 16:08:
[...]
Mocht zoiets toch gebeuren, wat uiteraard zeker kan, dan ben je waarschijnlijk/hopelijk blij dat je eerder bent gestopt met werken. Mocht ik ziek worden/gehandicapt raken, dan zal ik zeker niet denken: had ik maar vijf jaar langer gewerkt. Dan zal ik eerder denken: blij dat ik al vijf jaar ben gestopt.

Ook dat is heel persoonlijk. Mijn broer was zo rond zijn 40e FO. Niet dat ik/hij dat toen bewust was, maar dat blijkt nu ik zijn financiën in detail ken. Hij heeft nooit zijn baan opgezegd maar wel altijd ruim genoeg geld gehad om zijn dure hobby (verre reizen maken) te betalen. Op zijn 48e werd hij ongeneeslijk ziek en hij is op zijn 53e overleden met een enorm kapitaal in aandelen en een stuwmeer aan vakantiedagen (die nog netjes werden uitbetaald). Hij is blijven werken tot het echt niet meer ging, 3 weken voor zijn dood. Dat vond hij vreselijk en had liever vanuit het hospice nog wat werk afgemaakt.

[psychodude]

R.van.M schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 12:55:
[...]


Hoe zit dat dan voor de mensen die niet aan FO doen en geen spaargeld hebben?

Even buiten de rest om, is het antwoord hierop de maatschappij betaalt. Er zijn veel zaken hiervoor te regelen via bijvoorbeeld de gemeenten. Maar voorwaarde hierin is bij veel zaken dat er geen sprake is van eigen kapitaal om dit allereerst uit te bekostigen.

Op moment dat je zelf zorg gaat dragen voor vermogen, moet je er rekening mee houden dat je dit soort zaken zelf gaat bekostigen.

Let op, dit gaat niet alleen op voor faciliteiten welk je aan komt te schaffen, maar kan ook gelden voor verdere zorg welk je ontvangt. Dit is afhankelijk van binnen welke wettelijke kaders de geleverde zorg valt. Zorg binnen de kaders van de zorgverzekeringswet (Zvw), zijn vergoed.

Maar zorg geleverd binnen bijvoorbeeld de kaders Wet langdurige zorg (Wlz), kent een significante eigen bijdrage. Waarbij in 2025 de maximum hoge eigen bijdrage per maand bijvoorbeeld 2.954,40 euro betreft. De maximum lage eigen bijdrage is 1.076,00 euro per maand. Zie bijvoorbeeld: https://www.rijksoverheid...twoord/eigen-bijdrage-wlz en de diverse CAK verwijzingen.

Zorg binnen de kaders van de wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), is verder ook zo slecht nog niet. Maar uiteraard redelijk sober wat hier binnen valt.

Zorg binnen de kaders van Wlz hoeft niet binnen een zorginstelling plaats te vinden. Dus ook binnen de muren van de eigen woning, kun je met significante zorgkosten komen te maken.

Voor jezelf zal dit doorgaans weinig relevant zijn, je verkeert dan tenslotte toch niet zozeer in een status van gezondheid om nu echt bepaald optimaal long-term te genieten van je vermogen. Maar het is wel goed om uit oogpunt van aanwezigheid van eventuele partner en kinderen in het achterhoofd te houden dat er een kans bestaat op significante zorgkosten voor 1 van de 2 partners/ouder.

En minstens na te denken over de implicaties hiervan op de SWR voor de andere partner.

Gevorderde dementie bijvoorbeeld kan zo bijvoorbeeld voor de partner nog een flinke hap uit de SWR nemen. Indien de partner thuis blijft wonen, is de eigen bijdrage gelimiteerd tot de maximum lage eigen bijdrage van 1,076 euro per maand. Maar is dus nog altijd een significant bedrag.

Daarnaast ook verstandig om na te denken over eventuele opties om de schadelast financieel in deze als gezin te beperken, door na te denken over opties als schenkingen op papier, Wlz-clausules in het testament, en soortgelijke keuzes. Maar ook dit kent implicaties op de achterblijvende partner.

[JURIST]

Flip123 schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 21:44:
Interessant hoe er (verschillend) gekeken wordt naar toekomstige risico's. Persoonlijk vind ik het grootste risico dat ik langer doorwerk dan absoluut noodzakelijk. Ik heb dus besloten dit jaar te stoppen (we zijn begin 50), al is mijn vermogen onvoldoende om "veilig" te overbruggen tot pensioen. Pensioen zelf is wel op orde, al zijn daar (mede door premie pensioenen) ook nog best wel wat onzekerheden.

Nou zal over een paar jaar ook onze jongste het nest verlaten. Dan gaat ons veel te grote, dure, en afbetaalde huis direct in de verkoop en gaan we kleiner (en dus goedkoper) wonen. Wat dat precies gaat opbrengen zien we dan wel.

Ook is het waarschijnlijk dat ergens in de komende 10-15 jaar bij ouders of schoonouders wat erfenis vrijkomt. Ik hoop het niet, ze zijn nog redelijk gezond (gezien hun leeftijd dan wel te verstaan) en ik heb ze liever om me heen maar niemand heeft het eeuwige leven.

Als laatste het kapitaal zelf. Geen idee hoe zich dat zal ontwikkelen. Als dat niet meer groeit of zelfs minder waard wordt, hebben we over een jaar of 10 wel een probleem denk ik. Maar dat zien we dan wel weer, bovendien zal dat niet van vandaag of morgen zijn maar zien we dat de komende jaren dan wel aankomen en kunnen we daarop anticiperen.

En ja, als de Russen binnenvallen, de NAVO uit elkaar valt, de inflatie door het dak gaat, we beide ziek/zwak/invalide worden, de dijken doorbreken of wat voor rampspoed dan ook... we gaan het wel zien.

Eerst maar zien dat we zelf oud genoeg worden om het allemaal mee te maken!

Helemaal niet vreemd, voor mij is dit ook een belangrijk risico. Het is gewoon geen gegeven dat je nog een lang leven voor je hebt en tijd krijg je niet meer terug. Bovendien is de energie ook niet in elke fase hetzelfde. Begin 50 is wat anders dan 67+
Knap besluit dus, er kan inderdaad vanalles gebeuren, maar overwaarde lijkt een back up.
Ga je er vanuit dat het vermogen op gaat? Hoe reken je daarbij?

[Flip123]

JURIST schreef op zaterdag 22 maart 2025 @ 22:09:
[...]Helemaal niet vreemd, voor mij is dit ook een belangrijk risico. Het is gewoon geen gegeven dat je nog een lang leven voor je hebt en tijd krijg je niet meer terug. Bovendien is de energie ook niet in elke fase hetzelfde. Begin 50 is wat anders dan 67+

Ik heb heel lang getwijfeld over het moment. Langer werken betekend meer geld voor andere leuke dingen zoals reizen. Maar ik wilde absoluut niet het "one more year symdrome", waar ik dan achteraf zeker spijt van zou krijgen. Of als we de komende jaren in gezondheid achteruit zouden gaan, pakken wat we pakken kunnen

Daarnaast zijn we beide echt helemaal klaar met ons werk, dus er moest iets veranderen. En veranderen van (type) werk zou ook een hele forse teruggang in inkomen betekenen. Maar als het echt allemaal niet lukt, is dat natuurlijk altijd nog een optie. Al zal dat wel steeds lastiger worden als je ouder wordt verwacht ik...

Knap besluit dus, er kan inderdaad vanalles gebeuren, maar overwaarde lijkt een back up.
Ga je er vanuit dat het vermogen op gaat? Hoe reken je daarbij?

Ik heb heel veel zitten rekenen (tot ver achter de spreekwoordelijke comma), en het nadeel daarvan is dat je steeds wel weer iets vindt dat je bent vergeten en je ervan weerhoudt de stap te zetten. Dus dat heb ik alles weggegooid, gerekend met 3% inflatie, en een aantal uiteenlopende (incl. negatieve) rendementen.

Het moet echt allemaal goed vallen om (zonder de overwaarde) uit te komen tot pensioen. Ik houd alles maximaal in (zeer goed gespreide) ETFs totdat ik het geld nodig hebt. Mocht ik de overwaarde nodig hebben (wat zeer waarschijnlijk is) ga ik er vanuit dat zelfs in een slechte markt het verschil tussen de huidige woning en toekomstige woning afdoende zal zijn (beide woningen zullen dan namelijk goedkoper zijn).

[Rubbergrover1]

Flip123 schreef op zondag 23 maart 2025 @ 08:31:
[...]
Daarnaast zijn we beide echt helemaal klaar met ons werk, dus er moest iets veranderen. En veranderen van (type) werk zou ook een hele forse teruggang in inkomen betekenen.

Ik denk dat daar in veel gevallen juist het werkelijke risico zit. Niet zozeer of je te vroeg of te laat stopt, maar het risico dat je je werk zat bent voordat er voldoende vermogen is voor FO of Fire. Als je het naar je zin hebt in je werk, dan is het ook weinig problematisch als je nog een jaartje langer door gaat.

In het verlengde hiervan kun je er ook tegenaan lopen dat je misschien een paar jaar voor je FO moment niet meer zo geneigd bent om iets nieuws te beginnen. En dat geeft het gevaar dat je werk een sleur wordt. Het idee dat je het die paar jaar nog wel volhoudt. Maar dan kun je dus blijven hangen in een werksituatie die je gaat tegenstaan, waardoor je alsnog veel eerder wil stoppen dan het oorspronkelijke plan.

[JURIST]

Flip123 schreef op zondag 23 maart 2025 @ 08:31:
[...]


Ik heb heel lang getwijfeld over het moment. Langer werken betekend meer geld voor andere leuke dingen zoals reizen. Maar ik wilde absoluut niet het "one more year symdrome", waar ik dan achteraf zeker spijt van zou krijgen. Of als we de komende jaren in gezondheid achteruit zouden gaan, pakken wat we pakken kunnen

Daarnaast zijn we beide echt helemaal klaar met ons werk, dus er moest iets veranderen. En veranderen van (type) werk zou ook een hele forse teruggang in inkomen betekenen. Maar als het echt allemaal niet lukt, is dat natuurlijk altijd nog een optie. Al zal dat wel steeds lastiger worden als je ouder wordt verwacht ik...


[...]


Ik heb heel veel zitten rekenen (tot ver achter de spreekwoordelijke comma), en het nadeel daarvan is dat je steeds wel weer iets vindt dat je bent vergeten en je ervan weerhoudt de stap te zetten. Dus dat heb ik alles weggegooid, gerekend met 3% inflatie, en een aantal uiteenlopende (incl. negatieve) rendementen.

Het moet echt allemaal goed vallen om (zonder de overwaarde) uit te komen tot pensioen. Ik houd alles maximaal in (zeer goed gespreide) ETFs totdat ik het geld nodig hebt. Mocht ik de overwaarde nodig hebben (wat zeer waarschijnlijk is) ga ik er vanuit dat zelfs in een slechte markt het verschil tussen de huidige woning en toekomstige woning afdoende zal zijn (beide woningen zullen dan namelijk goedkoper zijn).

Een andere back up zou misschien zijn om pijler 2 pensioen eerder te laten ingaan indien het nodig is. Bij veel fondsen is 60 mogelijk, bij een van de fondsen waar ik bij zit kan het al vanaf 55.

[Flip123]

JURIST schreef op zondag 23 maart 2025 @ 10:58:
[...]Een andere back up zou misschien zijn om pijler 2 pensioen eerder te laten ingaan indien het nodig is. Bij veel fondsen is 60 mogelijk, bij een van de fondsen waar ik bij zit kan het al vanaf 55.

Klopt inderdaad, goede tip. Wat klein (en oud) pensioenspul gaat in op mijn 65ste. Ik heb ook nog een overbruggings­lijfrente oud regime (geen inleg meer na 2005) die ik vrijelijk kan inzetten (zowel kwa ingangsdatum als duur) en wat ons weer een jaartje ruimte geeft.

En anders kan ik inderdaad kijken of andere pensioenen ook eerder kunnen ingaan. Maar dat gaat natuurlijk weer ten koste van de hoogte, dus eea blijft onzeker. Grootste deel van mijn pensioen is een volledig belegd beschikbare-premie pensioen. Dus als ik dat echt nodig ga hebben, is het resultaat daarvan waarschijnlijk ook beperkt...

[Mirved]

Waar ik eerst het plan had om al vrij voeg geheel te stoppen met werken zie ik nu eigenlijk dat dat niet gaat werken. Als ik volledig zou stoppen zou ik ook veel willen reizen, een dagje een lange tourtocht met de fiets, etc. etc. Met kinderen in huis zie ik dat de komende 10+ jaar zeker nog niet realistisch is. Je moet toch beschikbaar zijn voor ze. Voor mij is RE wens dus wel wat jaren opgeschoven.

[superkoex9]

Mirved schreef op dinsdag 25 maart 2025 @ 11:44:
Waar ik eerst het plan had om al vrij voeg geheel te stoppen met werken zie ik nu eigenlijk dat dat niet gaat werken. Als ik volledig zou stoppen zou ik ook veel willen reizen, een dagje een lange tourtocht met de fiets, etc. etc. Met kinderen in huis zie ik dat de komende 10+ jaar zeker nog niet realistisch is. Je moet toch beschikbaar zijn voor ze. Voor mij is RE wens dus wel wat jaren opgeschoven.

Had je dat eerder niet overwogen?

Overigens heel herkenbaar dat de plannen telkens veranderen. Mogelijk ligt dat ook aan de rust die je ervaart met een behoorlijke FO pot. De weet dat je het een tijd uit kan zitten zonder inkomen uit arbeid geeft bij ons in ieder geval wel rust en laat ons soms wat anders tegen zaken aan kijken.
Zelfs met een relatief beperkte pot geld en plannen die vooral richting FMA gaan merken wij dit effect al.

[JURIST]

Mirved schreef op dinsdag 25 maart 2025 @ 11:44:
Waar ik eerst het plan had om al vrij voeg geheel te stoppen met werken zie ik nu eigenlijk dat dat niet gaat werken. Als ik volledig zou stoppen zou ik ook veel willen reizen, een dagje een lange tourtocht met de fiets, etc. etc. Met kinderen in huis zie ik dat de komende 10+ jaar zeker nog niet realistisch is. Je moet toch beschikbaar zijn voor ze. Voor mij is RE wens dus wel wat jaren opgeschoven.

Met kinderen thuis houd je inderdaad wel de nodige verplichtingen (en ik wil pubers b.v. ook wel een beetje meegeven hoe 'het werkt'), maar dat gaat niet helemaal weg en 1 of 2 fases later vragen ze misschien om wekelijks op te passen...

[hpt870]

Kwam deze vandaag tegen en dit vat een belangrijk onderdeel van FO mooi samen voor mij. Dank voor alle inspiratie.

[psychodude]

Mirved schreef op dinsdag 25 maart 2025 @ 11:44:
Waar ik eerst het plan had om al vrij voeg geheel te stoppen met werken zie ik nu eigenlijk dat dat niet gaat werken. Als ik volledig zou stoppen zou ik ook veel willen reizen, een dagje een lange tourtocht met de fiets, etc. etc. Met kinderen in huis zie ik dat de komende 10+ jaar zeker nog niet realistisch is. Je moet toch beschikbaar zijn voor ze. Voor mij is RE wens dus wel wat jaren opgeschoven.

Hier soortgelijk. Althans, niet zozeer verschoven, maar qua horizon minstens te continueren tot de jongste 18 jaar is. Dat duurt nog ruim 14.5 jaar. Hoe ik er op dat moment voor sta, valt te bezien. De persoonlijke intentie blijft niet per se RE nastreven. Ik doe mijn actuele werkzaamheden met plezier. Dus dat scheelt. Het is en blijft meer een reis tot opbouw van genoeg fuck you money, mocht het werkplezier significant komen te veranderen.

[R.van.M]

psychodude schreef op zaterdag 29 maart 2025 @ 11:41:
[...]


Hier soortgelijk. Althans, niet zozeer verschoven, maar qua horizon minstens te continueren tot de jongste 18 jaar is. Dat duurt nog ruim 14.5 jaar. Hoe ik er op dat moment voor sta, valt te bezien. De persoonlijke intentie blijft niet per se RE nastreven. Ik doe mijn actuele werkzaamheden met plezier. Dus dat scheelt. Het is en blijft meer een reis tot opbouw van genoeg fuck you money, mocht het werkplezier significant komen te veranderen.

Veel mensen ontlenen een groot deel van hun identiteit aan hun werk. Zonder werk weten ze vaak niet precies wie ze zijn of wat ze moeten doen. Dat is op zich logisch, want werk speelt een centrale rol in het leven.

Vanaf jonge leeftijd draait veel om de vraag: "Wat wil je later worden?" Dit leidt tot studie, ontwikkeling en uiteindelijk een carrière. Werk biedt structuur, sociale contacten en een gevoel van voldoening. Zonder werk valt niet alleen de dagelijkse routine weg, maar ook de erkenning en het sociale netwerk dat werk met zich meebrengt.

Het idee van volledige vrijheid klinkt aantrekkelijk, maar de vraag "Wat nu?" is iets wat je eigenlijk niet kan beantwoorden zolang je werkt. Je ziet dit ook bij bepaalde pensionado's. Ze zien op tegen het pensioen omdat ze niet weten wat ze met hun tijd gaan doen. Spreek je ze echter een jaar later zijn ze zonder uitzondering allemaal druk met nieuwe dingen in hun leven.

Zonder de verplichtingen van werk is er alle ruimte om te ontdekken wie je bent en wat je écht wilt. Het is voor mij in ieder geval iets wat ik wil proberen ondanks dat het me ook wel angstig maakt. Het stabiele en vertrouwde loslaten. Ik heb het op zich naar mn zin op werk, maar er knaagt ook wel iets van "is dit het nu?"

Voor diegene die niet willen stoppen met werk, zijn jullie niet bang voor deze gemiste kans?

[psychodude]

R.van.M schreef op zaterdag 29 maart 2025 @ 13:22:
[...]


Veel mensen ontlenen een groot deel van hun identiteit aan hun werk. Zonder werk weten ze vaak niet precies wie ze zijn of wat ze moeten doen. Dat is op zich logisch, want werk speelt een centrale rol in het leven.

Vanaf jonge leeftijd draait veel om de vraag: "Wat wil je later worden?" Dit leidt tot studie, ontwikkeling en uiteindelijk een carrière. Werk biedt structuur, sociale contacten en een gevoel van voldoening. Zonder werk valt niet alleen de dagelijkse routine weg, maar ook de erkenning en het sociale netwerk dat werk met zich meebrengt.

Het idee van volledige vrijheid klinkt aantrekkelijk, maar de vraag "Wat nu?" is iets wat je eigenlijk niet kan beantwoorden zolang je werkt. Je ziet dit ook bij bepaalde pensionado's. Ze zien op tegen het pensioen omdat ze niet weten wat ze met hun tijd gaan doen. Spreek je ze echter een jaar later zijn ze zonder uitzondering allemaal druk met nieuwe dingen in hun leven.

Zonder de verplichtingen van werk is er alle ruimte om te ontdekken wie je bent en wat je écht wilt. Het is voor mij in ieder geval iets wat ik wil proberen ondanks dat het me ook wel angstig maakt. Het stabiele en vertrouwde loslaten. Ik heb het op zich naar mn zin op werk, maar er knaagt ook wel iets van "is dit het nu?"

Voor diegene die niet willen stoppen met werk, zijn jullie niet bang voor deze gemiste kans?

Op zich zou ik de wat nu redelijk in kunnen vullen. Dat is niet zozeer een issue. Een groot deel van werk is voor mij echter ook gewoon een soort van hobbymatige uitdaging welk ik buiten het werk om, niet zal kunnen uitvoeren. En door nu of op zeer korte termijn te stoppen, weet ik ook dat ik de ontwikkelingen binnen mijn vakgebied zal gaan komen te missen.

Het gevoel van is dit het nu, zal grotendeels ook wel afhankelijk zijn van het soort werk dat je uitvoert. Hoe direct de impact van jouw werkzaamheden een positieve impact kent.

De gehele identiteitszin, daar heb ik verder bijzonder weinig mee van doen om eerlijk te zijn. Werk en privé is bij mij redelijk gescheiden, en het stuk erkenning/sociale netwerk vanuit werk, is voor mij persoonlijk van mindere relevantie.

Het scheelt voor mij natuurlijk ook dat ik verder geen manager o.i.d. heb welk mijn werkinhoud of dagindeling komt te bepalen. Ik heb de inhoud van mijn werkzaamheden grotendeels in eigen beheer. Nascholing en locaties van nascholing heb ik in eigen beheer. Secundaire arbeidsvoorwaarden heb ik in eigen beheer.

Als het aan de overheid en publieke opinie ligt, komt dit te veranderen. En ja, indien het Nederlandse zorgsysteem daarmee afdwaalt richting het niveau van e.g. de NHS, dan zal mijn sentiment in deze mogelijk ook komen te veranderen en RE interessanter worden; maar op dit moment is dit nog niet direct aan de orde.

[Wozmro]

Ik was onlangs in een bedrijf(deel van een heel groot bedrijf) waarvan het topmanagement een jaar geleden besloten had om de te sluiten.

De werknemers moesten zelf de zaak afronden: de machines verhuizen, alle onderaannemers opzeggen, bureaumeubelen tot aan de vaste planten en schilderijen toe opruimen.

Sommigen die daar al heel lang werkten en zo pakweg 5 á 10j voor hun officiële pensioendatum stonden. Niet simpel om dan nog een andere job te vinden.

Ik kan u verzekeren daar ging een heel speciale sfeer, tot tranen toe.

Dan probeer je toch eens voor jezelf na te denken wat als ik plots zou horen van de werkgever: de boel sluit.

[Sport_Life]

R.van.M schreef op zaterdag 29 maart 2025 @ 13:22:
[...]


Voor diegene die niet willen stoppen met werk, zijn jullie niet bang voor deze gemiste kans?

Er is toch voldoende tijd om buiten werk om leuke dingen te doen ? Voor de buitenkant hebben wij een best druk leven met 3 jonge kinderen die allemaal meerdere hobbies hebben, maar toch zijn er genoeg momenten om te sporten, samen of met vrienden op pad te gaan (we hebben een fijne oppas voor de avond).

Note dat ik er wel voor zorg dat ik per saldo meer energie uit werk haal dan wat het kost en als het de verkeerde kant op dreigt te gaan verander ik van functie/werkgever zoals recent .
Ken genoeg veertigers die na een werkweek helemaal uitgeblust zijn (ook, of eigenlijk juist kantoorfuncties), dan denk ik je hebt het totaal verkeerd begrepen, vaak betreft het werkzaamheden ver onder of boven het niveau

[ Voor 28% gewijzigd door Sport_Life op 29-03-2025 16:57 ]

[Pannencouque]

psychodude schreef op zaterdag 29 maart 2025 @ 11:41:
[...]


Hier soortgelijk. Althans, niet zozeer verschoven, maar qua horizon minstens te continueren tot de jongste 18 jaar is. Dat duurt nog ruim 14.5 jaar. Hoe ik er op dat moment voor sta, valt te bezien. De persoonlijke intentie blijft niet per se RE nastreven. Ik doe mijn actuele werkzaamheden met plezier. Dus dat scheelt. Het is en blijft meer een reis tot opbouw van genoeg fuck you money, mocht het werkplezier significant komen te veranderen.

Ik kom er op dit moment achter hoe fijn fuck you money is. Op mijn werk is het onrustig en ik vraag me af of ik wil blijven. Ik zit heel relaxt in de wedstrijd en zie wel waar het schip strandt. Kijk ondertussen verder en heb nul angst om m'n vaste contract op te zeggen. Mijn collega zit wekelijks in de stress maar die heeft dan ook thuis direct een groot probleem als hij op straat komt te staan. Die vindt van alles van wat er gebeurt maar wil eigenlijk wel blijven want vast contract, etc.

Wat voelt die vrijheid dan fijn zeg.

[JURIST]

R.van.M schreef op zaterdag 29 maart 2025 @ 13:22:
[...]


Veel mensen ontlenen een groot deel van hun identiteit aan hun werk. Zonder werk weten ze vaak niet precies wie ze zijn of wat ze moeten doen. Dat is op zich logisch, want werk speelt een centrale rol in het leven.

Vanaf jonge leeftijd draait veel om de vraag: "Wat wil je later worden?" Dit leidt tot studie, ontwikkeling en uiteindelijk een carrière. Werk biedt structuur, sociale contacten en een gevoel van voldoening. Zonder werk valt niet alleen de dagelijkse routine weg, maar ook de erkenning en het sociale netwerk dat werk met zich meebrengt.

Het idee van volledige vrijheid klinkt aantrekkelijk, maar de vraag "Wat nu?" is iets wat je eigenlijk niet kan beantwoorden zolang je werkt. Je ziet dit ook bij bepaalde pensionado's. Ze zien op tegen het pensioen omdat ze niet weten wat ze met hun tijd gaan doen. Spreek je ze echter een jaar later zijn ze zonder uitzondering allemaal druk met nieuwe dingen in hun leven.

Zonder de verplichtingen van werk is er alle ruimte om te ontdekken wie je bent en wat je écht wilt. Het is voor mij in ieder geval iets wat ik wil proberen ondanks dat het me ook wel angstig maakt. Het stabiele en vertrouwde loslaten. Ik heb het op zich naar mn zin op werk, maar er knaagt ook wel iets van "is dit het nu?"

Voor diegene die niet willen stoppen met werk, zijn jullie niet bang voor deze gemiste kans?

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[Loek92]

Wozmro schreef op zaterdag 29 maart 2025 @ 16:22:
Sommigen die daar al heel lang werkten en zo pakweg 5 á 10j voor hun officiële pensioendatum stonden. Niet simpel om dan nog een andere job te vinden.

Dan probeer je toch eens voor jezelf na te denken wat als ik plots zou horen van de werkgever: de boel sluit.

Zo ben ik hier eigenlijk ingerold. Ik ken meerdere mensen die rond de leeftijd van 55/60 een minder prettige relatie met het werk kregen (ontslag, burnout, gruwelijke l*l van een leidinggevende).
Ik heb gezien wat dat met die mensen deed en dat gaat mij niet overkomen op die leeftijd. In twee van de drie gevallen zal ik er hopelijk om lachen en in het derde geval (burnout) zal geld mijn minste zorg zijn.

Om nog even in te haken op andere berichten. Ik herken het beeld van je identificeren met je werk/functie helemaal niet. Ik heb het nooit over het werk, ik gok dat bijna niemand weet wat ik doe (en dat boeit, terecht, ook niemand) en ik vind mensen die het vaak over werk hebben vooral vaak erg saai
Ik gok dat dat vaak ook in andere bubbels is waar mensen zich zo identificeren, ik ken echt bijna niemand waar dit het geval bij is.
Geeft het werk invulling aan je dag/week/jaar en val je in een gat als dat wegvalt? Mogelijk. Maar ik bén niet het werk / mijn functie.
Die invulling krijg ik ook met vrijwilligerswerk.

[Kluifjes]

Ik ben qua weg naar FO behoorlijk ongevoelig voor verleidingen, op eentje na en dat is ook net een grote en financieel belangrijke: ruimer wonen.

Woon nu prima, ideale locatie en qua m2 woonoppervlakte ook meer dan voldoende. Maar wel met een minituin en de leefruimte mag wel wat groter (nu zit bv best veel woonoppervlakte op zolder).

Het is een individuele keuze, maar hoe gaan anderen hiermee om, of daar eerder mee omgegaan?

Zit met ongeveer 300k overwaarde (huis zo'n 550k waard en 250k hypotheek) en samen met vriendin 400k aan geld (groot deel beleggingen). En dan knaagt een huis van 800k een kilometer verderop waar wel alles op en aan zit wel aan m'n geweten. Zou vooral opzien tegen laten opknappen daarvan want wel onderhoud nodig. Die verwachte kosten heb ik al bij prijs van 800k ingecalculeerd.

Situatie verder stabiel, allebei zekerheid qua werk, zijn al minder gaan werken (beide 32u) en met 40 en 36 jaar oud nog geen concrete plannen om te stoppen. 2 kinderen en komen er niet meer van 2 en 6 jaar. Grootste financiële verandering zal zijn ooit erfenissen van zo'n 200k-300k, maar hopelijk duurt dat nog 20 jaar.

Anderen met soortgelijk dilemma gezeten?

[ Voor 8% gewijzigd door Kluifjes op 31-03-2025 17:11 ]

[Requiem19]

Kluifjes schreef op maandag 31 maart 2025 @ 17:08:
Ik ben qua weg naar FO behoorlijk ongevoelig voor verleidingen, op eentje na en dat is ook net een grote en financieel belangrijke: ruimer wonen.

Woon nu prima, ideale locatie en qua m2 woonoppervlakte ook meer dan voldoende. Maar wel met een minituin en de leefruimte mag wel wat groter (nu zit bv best veel woonoppervlakte op zolder).

Het is een individuele keuze, maar hoe gaan anderen hiermee om, of daar eerder mee omgegaan?

Zit met ongeveer 300k overwaarde (huis zo'n 550k waard en 250k hypotheek) en samen met vriendin 400k aan geld (groot deel beleggingen). En dan knaagt een huis van 800k een kilometer verderop waar wel alles op en aan zit wel aan m'n geweten. Zou vooral opzien tegen laten opknappen daarvan want wel onderhoud nodig. Die verwachte kosten heb ik al bij prijs van 800k ingecalculeerd.

Situatie verder stabiel, allebei zekerheid qua werk, zijn al minder gaan werken (beide 32u) en met 40 en 36 jaar oud nog geen concrete plannen om te stoppen. 2 kinderen en komen er niet meer van 2 en 6 jaar. Grootste financiële verandering zal zijn ooit erfenissen van zo'n 200k-300k, maar hopelijk duurt dat nog 20 jaar.

Anderen met soortgelijk dilemma gezeten?

De enige ervaring die ik kan delen is dat (ver)bouwen altijd duurder uitvalt dan gedacht. Daar is bijna niet op te budgetteren, omdat zaken tussen vandaag en het moment dat je begint flink kunnen stijgen en omdat je vaak meer moet aanpakken dan je denkt.

Je ziet dan op tv van die programma's waarbij mensen hun woning gaan verbouwen en aalllllttijdddd lopen ze dan flink uit hun budget. Ik dacht altijd: die mensen kunnen niet goed plannen, overkomt mij nooit. Nou mooi niet dus .

Ik heb nog steeds een zure nasmaak van hoeveel geld wij in onze nieuwbouwwoning hebben gestopt eigenlijk. Ook al is het leefplezier significant hoger had ik liever iets minder uitgegeven (en dat zegt wat, want ik geef doorgaans vrij gemakkelijk mijn geld uit).

[Rubbergrover1]

Kluifjes schreef op maandag 31 maart 2025 @ 17:08:
Woon nu prima, ideale locatie en qua m2 woonoppervlakte ook meer dan voldoende. Maar wel met een minituin en de leefruimte mag wel wat groter (nu zit bv best veel woonoppervlakte op zolder).

Het is een individuele keuze, maar hoe gaan anderen hiermee om, of daar eerder mee omgegaan?

Vrij simpel. Je kunt relatief eenvoudig bepalen hoeveel jaar FO het scheelt om in een duurder huis te wonen. En vervolgens of dat het je waard is.

Belangrijke afwegingen daarbij:
- Wil je in de grotere woning blijven wonen, ook als de kinderen uit huis zijn? Of komt een deel van het geld weer vrij als je over x-jaar weer kleiner gaat wonen? Dat als het laatste het geval is, dan kan de impact op FO vrij klein uitvallen. En kan een grotere woning juist ook een investering zijn die goed rendeert.
- Is de kans groot dat je sowieso over een jaar of 5-10 wilt verhuizen, als de kinderen wat groter zijn en meer ruimte 'nodig' hebben? Als je sowieso 'ooit' wil verhuizen en het eerder een keus tussen eerder of later verhuizen dan tussen wel of niet verhuizen, dan zou je misschien beter eerder kunnen verhuizen omdat je dan langer geniet van het groetere huis.

[Highland]

Kluifjes schreef op maandag 31 maart 2025 @ 17:08:
Ik ben qua weg naar FO behoorlijk ongevoelig voor verleidingen, op eentje na en dat is ook net een grote en financieel belangrijke: ruimer wonen.

Woon nu prima, ideale locatie en qua m2 woonoppervlakte ook meer dan voldoende. Maar wel met een minituin en de leefruimte mag wel wat groter (nu zit bv best veel woonoppervlakte op zolder).

Het is een individuele keuze, maar hoe gaan anderen hiermee om, of daar eerder mee omgegaan?

Zit met ongeveer 300k overwaarde (huis zo'n 550k waard en 250k hypotheek) en samen met vriendin 400k aan geld (groot deel beleggingen). En dan knaagt een huis van 800k een kilometer verderop waar wel alles op en aan zit wel aan m'n geweten. Zou vooral opzien tegen laten opknappen daarvan want wel onderhoud nodig. Die verwachte kosten heb ik al bij prijs van 800k ingecalculeerd.

Situatie verder stabiel, allebei zekerheid qua werk, zijn al minder gaan werken (beide 32u) en met 40 en 36 jaar oud nog geen concrete plannen om te stoppen. 2 kinderen en komen er niet meer van 2 en 6 jaar. Grootste financiële verandering zal zijn ooit erfenissen van zo'n 200k-300k, maar hopelijk duurt dat nog 20 jaar.

Anderen met soortgelijk dilemma gezeten?

Ik zou bijna zeggen: wie zit er nou niet met zo'n dilemma?

Wanneer je een goede woonsituatie hebt, dan heb je letterlijk een basis van waaruit je je leven verder kan opbouwen: gezinsleven, werken, financiën. Blijkbaar is je huidige huis niet die basis. Nee, je gaat er niet aan ten onder, maar je bent wel actief en onderbouwd aan het verder kijken (ga ik maar even van uit). Wanneer dat huis een paar straten verderop wel die basis biedt (en niet een 13 in een dozijn-kans), dan is dat een goede stap.

Wanneer dat allemaal klopt, dan kun je maar beter morgen verhuizen dan pas over 10 jaar. Dus hup, makelaar bellen en bod uit brengen.

Helpt dit, wanneer iemand je vertelt wat je wil horen?