@
Cidious @
M-spec
De koeling is eindelijk onder de 'loep' genomen

.
Het heeft behoorlijk lang geduurd, maar ik ben ook flink in de weer geweest met het onderzoeken en meten.
Onder andere de oriëntatie van het waterblok en diverse koelpasta's is daarbij aan bod gekomen, alsmede een Noctua NH-U12A luchtkoeler en een Barrow LCR2.0 waterblok.
Op het laatst ben ik zelfs aan de slag gegaan met het lappen.
Om al het onderzoek samen te vatten heb ik een overzicht gemaakt.
Daarbij moet ik opmerken dat de metingen tussen de gesloten kast en open kast niet met elkaar vergelijkbaar zijn,
De reden daarvoor is dat er 2 verschillende referentie sensoren zijn gebruikt.
Het systeem temperatuur is gemeten met het moederbord en het watertemperatuur met een thermokoppel geplakt op een fitting van de radiator.
Gedurende het hele onderzoek zijn de volgende randvoorwaarden gebruikt:
- 3800X geklokt naar 4.0GHz@1.2V, PBO uit, LLC uit.
- Kast & radiator ventilatoren op vast toerental van 600rpm
- Waterpomp op vast toerental van 1800rpm
- CB20 in loopmodus gebruikt voor een redelijk constant verbruik/vermogen van de cpu
- Voor iedere meting het systeem eerst 45min laten warmdraaien en daarna over een periode van 15min gemeten, m.b.v. HWinfo.
Legenda:
I2 = insert 2 van de EKWB supremacy EVO
Pin = vulstukje voor de insert
J2/3 = jets met dikte van 0.3mm en 0.1mm
De kamertemperatuur heb ik zoveel mogelijk gelijk proberen te houden, maar dat is erg moeilijk geweest met het wisselende warme weer.
Gelukkig gaat het alleen om de delta's en die zijn in de laatste kolom zichtbaar.
Uiteraard is er ook sprake van een kleine onzekerheid, maar gedurende het onderzoek heb ik gemerkt dat de metingen goed herhaalbaar zijn.
Meestal op 0.1 graad nauwkeurig en hooguit 0.3 graad afwijkend.
Dat zal wel te maken hebben met het aanbrengen van het koelpasta en dat de thermokoppel op de fitting toch een beetje beïnvloed wordt door de omgevingstemperatuur.
Ik heb wel een blunder gemaakt op een gegeven moment door de in- & uitvoer van het waterblok te verwisselen. Daar kwam ik pas een dag later achter toen ik de cpu al gelapt had.
Deze resultaten zijn daarom in het rood aangegeven.
Ik heb direct daarna de leidingen omgedraaid zonder het waterblok te verplaatsen en de meting opnieuw uitgevoerd. Gelukkig blijkt een 'verkeerde' stroomrichting dus nauwelijks effect te hebben, slechts 0.2 graad.
Uit het overzicht zijn met redelijke zekerheid een aantal conclusies te trekken.
De voornaamste is natuurlijk dat al de variaties bijzonder weinig uitmaken, wat het hele gebeuren laat neerkomen op 'spijkers zoeken op laag water'.
Toch zijn er wel duidelijk verschillen meetbaar:
- Tussen de NH-U12A luchtkoeler en waterblokken zit zo'n 3-4 graden verschil
- Kryonaut doet het beter dan MX-2, hoewel dat verschil afneemt na het lappen (mogelijk nog meer wanneer het dunner wordt aangebracht).
- Het Chinese Barrow waterblokje doet het verrassend goed en zit de EKWB supremacy evo op de hielen met 0.9 - 0.6graden
Het verrast mij wel dat het lappen helemaal niets heeft uitgemaakt. En ik heb dat toch echt zorgvuldig gedaan.
De gelapte coldplate en IHS bleven ook redelijk aan elkaar 'plakken'. Ik voel dan een klein beetje vacuüm wanneer je het van elkaar afhaalt.
Dat deed mij toen vermoeden dat mogelijke de veerdruk, waarmee het waterblok op de IHS wordt gehouden, te hoog was. Maar zelfs na stapsgewijs alle schroeven los te hebben gedraaid (tot het punt dat alleen de koelpasta alles bijeenhield) was er geen enkel verandering in de cpu temperatuur meetbaar..
De oorzaak van de hoge temperatuur moet dus intern in de cpu zitten.
Mogelijk is de TIM tussen de 'die' en IHS niet helemaal lekker gesoldeerd of heeft mijn 3800X een hogere interne weerstand dan gebruikelijk.
Om deze lange post af te sluiten plaatst ik hierbij nog een paar foto's van het lap proces en de gebruikte waterblokken die ik tot in detail met elkaar vergeleken heb.
Duidelijk is te zien dat beide waterblokken convex waren, waarbij met name de EKWB in de lengterichting (waar de chiplet dus zit) dat heel erg had.
De IHS was een beetje bobbelig, maar minder erg dan de foto's doen vermoeden.
Hoogteverschillen waren in de orde van <0.1mm
Links de €35 kostende Barrow LCR 2.0 en rechts de €70 kostende EKWB supremacy EVO uit 2018.
Ik ben diep onder de indruk van de kwaliteit van het chinese waterblok.
De coldplate is echt hoogwaardig en op gelijk niveau gemaakt/afgewerkt als de EKWB.
Het zou mij niet verbazen als dit gewoon uit de fabriek komt waar de oude EVO gemaakt was.
De versie uit 2014 had namelijk een coldplate ala Barrow.
Of dit moet gaan om wel een héle goede imitatie.
Het heeft wel wat werk nodig voordat het in gebruik genomen kan worden. Zo heeft de jetplate een scherpe braamrand dat even weg geschuurd moet worden en zit er nog wat gruis van het frezen in de naden van de acryl topplate. Dingen die makkelijk te verhelpen zijn. Schoonmaken is wel een must.
Het enige echte nadeel wat ik gevonden heb is dat de insert niet zuiver gegoten is. Er zitten enkele zwarte spikken in en hier en daar een kleine luchtbel. Niets wat functionaliteit beïnvloed of zichtbaar is, eenmaal ingebouwd.
Voor de helft van het bedrag krijg je een blokje dat ca. 90% aan de bouwkwaliteit en prestaties van de EVO kan tippen.
[
Voor 11% gewijzigd door
CMT op 22-05-2020 06:15
]