Meer een probleem van nergens aan kunnen kloppen. Kwestie van gecompromitteerde ingangen. Niet iets van spionage, veeleer het klassieke probleem van het aanreiken van rapportages aan posities die zelf ten eerste uit heel andere hoeken blootgesteld zijn aan heel andere informatiestromen en ten tweede onderdeel zijn van de vrij structurele belangenverstrengelingen vanuit speciale belangen.
Ik kan niet beoordelen of het een kwestie is van willen, kunnen of zorgvuldig navigeren. Zelfs al zou ik in die positie verkeren, dan nog zou ik het niet doen. Toch is dat een uiterst relevante vraag, het Rijk heeft echter weinig middelen om die vraag goed beantwoord te krijgen. En de diensten zelf, waar van oprecht goede wil in deze, kunnen nou niet echt ergens aankloppen zonder eigen en andere regels te breken.
Laat ik het zo stellen, wat denk je dat de daadwerkelijke interactie zal zijn volgend op briefings aan een Secretaris-Generaal en Minister van Economische Zaken, wanneer die briefing inzage verstrekt in posities en functies gecompromitteerd vanuit macro-economische behartiging voor - bijvoorbeeld - het Gasgebouw?
Iets relatief simpels, ik heb het tenslotte niet over de Zuidas of de brievenbussen en de onderzoeksbureau's. Al helemaal niet over die aardappels onder de tafel van de ABNAMRO, de recente commotie was in die zin slechts een erwtje. Niet dat deze of de oranje bank op zich staan, het blijft absoluut interessant om het investeringsspoor te volgen van de vele participaties rondom de grote pijplijnen als South Stream.
Maar goed, de vraag staat: wat denk je hoe een dergelijke rapportage zich uit zou werken? Wat is de kans dat een Tweede Kamer of een aantal speciale commissies zich daar over zouden buigen? De huidige puzzeldoos is heel, heel erg voorzichtig, beperkt en valt op in het zich in allerlei bochten wringen om maar geen speciale punten van noodzakelijke aandacht te benoemen.
En tja, valt een dergelijke meer uitgebreide focus überhaupt onder het huidige mandaat van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten? Een PID of RID kan best observaties doorspelen ten aanzien van zakelijk grijze / zwarte activiteiten, maar wat kan een AIVD daarmee? Kan en mag een dergelijke dienst coördineren met een CBS of AFM? Je zou zeggen dat het een bittere noodzaak is, gezien de toch uiterst verontrustende punten van besmetting. Maar ja, het roept wel vragen op, kwesties die vragen om beslissingen, aan een politiek die - ongeacht de daadwerkelijke reden - nul belang heeft bij beslissingen noch het zien van dergelijke uitdagingen op de publieke tafel. Zo hoor ik te vaak opmerkingen van kennissen actief als ondernemers in sectoren van transport & logistiek de opmerkingen over de "bezoekjes" van vertegenwoordigers van Lukoil en aanverwante bedrijven, met verzoekjes tot informatie over eigen en ander bedrijf alsmede personeel, contacten lokale en regionale politiek, ga zo door. Dan meldt je dat toch bij je RID contact? Ja, maar die kunnen en willen er niets mee. En als je dan een transport mist, dat is ook niet hun domein. Niet dat het tot die sector beperkt is, mais enfin. Het gaat niet om de incidenten of de details, het gaat om de verbanden, en zelfs dan is het nog heel erg moeilijk om de eigenlijke doelstellingen in kaart te brengen.
Maar goed, die kanalen zijn hoe dan ook drastisch versplinterd, en de enige activiteiten gericht op versnelling en efficiëntie worden altijd gebruikt in dienst van vergroten bevoegdheden op terreinen die op geen enkele wijze relevant zijn voor de daadwerkelijke ontwikkelingen van belang. Zo liep er een tijd geleden in München een Nederland rond die uit volle borst van mening was dat het afpersen van Nederlandse ondernemers en lobbyisten door Russische organisaties een argument was voor het uitbreiden van wetgeving gericht op cybercrime en het trauma van de bewaarplicht telecomgegevens.
Koren op de molen van symboolpolitiek, laten we eerlijk zijn. Valt dan op dat het juist behoorlijk weinig ruimte daarbinnen krijgt, ondanks de extreem lage drempel om er veel over te roepen. Wanneer krijgt symboolpolitiek weinig ruimte? Als het tegen belangen ingaat. Dat is partijpolitiek.
Er zijn redenen waarom Nederland disproportioneel veel speciale aandacht krijgt vanuit de instrumentatie van de Russische criminele veiligheidsstaat. Onderschat niet het belang van wat in Nederland aanwezig is als hub van poorten, poortwachters en wijd vertakte spreekwoordelijke rivieren. Een AIVD kan in deze weinig in het veld brengen, heeft zijn eigen interne problematiek (brain drain, gepolitiseerd, te veel middelen ingezet op stokpaardjes e.d.), het grotere probleem is echter dat het hier om ontwikkelingen gaat die slechts voor een miniem deel corresponderen aan de traditionele kaders (en focus) van organisaties zoals de AIVD.
Punt is dat Nederland deze ontwikkelingen per definitie enkel bekijkt vanuit traditioneel perspectief, waarbij men al heel snel terugvalt op methodologie die niet aangepast is aan de huidige arena's, met middelen die aan de ene kant (SIGINT) vrijwel volledig nutteloos zijn (echter wel politiek populair) en aan de andere kant (HUMINT) vrijwel volledig ongeschikt (zelfs niet in huis, in veel opzichten), en als er dan iets op tafel komt dan raakt het hoe dan ook aan belangen die per definitie geen interesse hebben in verdere ontwikkeling van inzichten.
Niet dat Nederland op zich een grote uitzondering is daarin. Vrijwel elk Europees land is doorgeschoten in instrumentatie die weinig geschikt is voor de huidige arena's.
Spanje is in west-Europa een opvallende uitzondering, en een interessant punt van studie. Daar kwam strijd tegen infiltratie vanuit criminaliteit met oorsprong in de Russische criminele veiligheidsorganen al snel uit bittere noodzaak tot samenwerking tussen politie- en inlichtingendiensten. Het hielp daarbij enorm dat men al zeer nauw deed samenwerken vanuit historische oorsprong (terrorisme van eigen bodem), na de aanslagen vanuit terrorisme met externe verstrengelingen moest men snel verder kijken dan enkel intern. En net toen kwam de grote golf van afpersingen, gijzelingen e.d.
Naarmate je meer naar het oosten gaat, neemt ook de blik op het oosten en het verleden toe. Dat zie je bijvoorbeeld in Polen, de Baltische Staten, maar net zo goed in Roemenië en Oostenrijk.
Maar Nederland, ach ja, spionage is toch iets van militaire geheimen en zo? Wat heeft dat nu met zaken doen te maken, toch? Met politiek kan dat per definitie niets te maken hebben, toch?
Maar goed, even oprecht serieus. Hoe is het mogelijk dat men niet in staat blijkt de vraag te beantwoorden wat de bedoelingen van de Russen zijn. Mijn excuses, maar òf hij lijdt onder het probleem van eenzijdige informatiestromen, òf hij wil de vraag gewoon niet beantwoorden. Zelfs de rapportages van de AIVD, zo vaag ook, geven antwoorden op die en andere vragen.
[
Voor 7% gewijzigd door
Virtuozzo op 22-04-2015 22:19
]
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.