t_captain schreef op woensdag 11 september 2024 @ 16:44:
[...]
Ik denk dat je op macro-niveau twee effecten moet onderscheiden.
1.schokgolf effect: werkloze zzp’ers vs projecten die stil liggen. Zelfs als zelfstandigen uiteindelijk in loondienst gaan, ze dien dat niet allemaal op 1-1-25. Deze schade wordt in 2025 geleden, met name in H1. Mijn eerste inschatting was een impact tussen -0.2 en -1% BBP. Ik moet nog even cross checken met 2017Q1 en Q2.
Let op de tegenvaller die met Prinsjesdag 2025 wordt gepresenteerd. Iedere 1% incidentele krimp staat voor een tegenvaller van 8 a 9 miljard voor de begrotingsruimte van het rijk. Dus een tegenvaller van een paar miljard kunnen ze nu alvast rekening mee houden.
Ik zie dat het schokeffect van de eerste invoering DBA niet in 2017 lag maar reeds in H2 2016. Ik schat daar een bijdrage van -0.2% economische groei (incidenteel). Door het gestegen aantal zelfstandigen zal het effect nu groter liggen, denk aan -0.3%.
Dat zou ik een tegenvaller in de belastinginkomsten (met name BTW, VPB en IB) opleveren van ongeveer 1.2 miljard.
Aanvullend geeft een kleinere groei van het BBP ook minder ruimte voor financieringstekort (aanname is dat we de staatsschuldquote gelijk houden) Dat kost 1.5 miljard begrotingsruimte.
Aan de positieve kant verhoog je de vraag naar mensen in loondienst en dat bespaart wat uitkeringen (met name WW). Effect zal meetbaar zijn maar niet spectacilair, ik denk aan een meevaller van 0.1 miljard.
Ook krijgt de (semi-)overheid te maken met een toename van het aantal vacatures door het beeindigen van inhuur en de extra krapte op de permanente arbeidsmarkt. Dat drukt de kosten met mogelijk 0.3 tot 0.6 miljard euro (zij het wel met nadelige effecten zoals oplopende wachttijden in de zorg).
Al met al kost het dus 2 miljard euro om de plannen te laten doorgaan en niet (snel) gas terug te nemen.
Het zou natuurlijk naief zijn om een stevige ingreep in het economische systeem te doen en te verwachten dat dit “gratis” zou kunnen (met gratis bedoel ik: zonder effecten op economie en daardoor op rijksbegroting).
Toch vrees ik dat onze coalitie zo naief is. Deze ingreep in de arbeidsmarkt lijkt op principiele/dogmatische gronden gekozen te zijn, ik heb in de hele discussie niemand bezig gezien met het organiseren van budgettaire ruimte(?)
Dan is er de structurele factor. Een flexibele arbeidsmarkt is net even efficienter en flexibilisering heeft cumulatief over de jaren heen een aantal procent BBP opgeleverd. Een deel van dat effect wordt teeuggedraaid. Dat kunnen we mitigeren door in de detachering te gaan werken, maar typisch is dat minder efficiënt en er zal enig negatief effect op de arbeidsproductiviteit optreden.
Het lukt me nog niet om deze structurele factor in te schatten. Arbeidsproductiviteit zou met zo’n 0.4% kunnen dalen als je de zzp-inhuurketen gaat uitfaseren en vervangen voor de minder efficiënte detacheringsketen. Dat is economisch nadelig, maar ik kan het getal niet zo makkelijk aan BBP of overheidsfinanciën koppelen.