Dat is gewoon onzin.
De werkende nu betalen voor de nietwerkende. Dat was in 1950 ook zo. De ouders van de babyboomers dus. Allemaal de oorlog overleeft. M'n opa had 3 banen nodig om de 7 kinderen te voeden. Opleidingen waren er niet. Investering van nihil.
Men begon met werken (en belasting af te dragen) vanaf een jaar of 16. 65-16 = 49 jaar werken. Mensen werden zo'n 70 jaar oud. Pensioen liep dus gemiddeld zo'n 5 jaar (en had je voor de partner die overbleef het weduwe penisoen).
Nu gaan mensen studeren (investering), gaan veel later de arbeidsmarkt op. Waardoor er geen 50 jaar, maar 40 jaar belasting wordt betaald. Er komt minder binnen, mensen worden steeds ouder, dus de uitgave is hoger.
De ouders van de boomers gaan met pensioen, en dan krijg je een rato van 2 pensioen, 5-6 werkende. Nu krijg je straks 2 met pensioen per 2-3 werkende.
De babyboomers woonde bij hun ouders niet in villa's maar in gewone 1-gezinswoning. Kinderen in een stapelbed was niet ongewoon. De boomers nu willen voor hun kinderen een eigen kamer. Dus nemen ze minder kinderen.
Dat kan je direct vertalen naar de huizenmarkt.
Als je 2-3 gezinnen hebt die op een woning kunnen bieden, is dat minder prijsopdrijvend dan 5-6 gezinnen. En zie daar de oorzaak van een stijgende woningmarkt.
Teken een pyramide (of kijk naar een stamboom), en je ziet het direct.
Toen ik nog op middelbare school zat (1989-1993) werd je doodgegooid met reclames: "Een slimme meid op op d'r toekomst voorbereid". De huizenprijsen van vroeger waren gebaseerd op het oude model: Pa werkt, moeders is huisvrouw.
Nu heb je 2-verdieners, dus men kan meer besteden. Werkt prijsopdrijvend. Rentes die zakken, werkt prijsopdrijvend. En in een stijgende markt waarbij de beurzen het ook leuk doen, kan men meer geld lenen, werkt prijsopdrijvend.
Als prijzen stijgen in een bloemende economie, logisch. Het is evenredig met elkaar verbonden. Dat houd dus in als er geen economische groei is, en zeker door lasten verhoging door vergrijzing, vinden mensen het raar dat die daling ook vertolkt wordt in de huizenprijzen.
Dus ja, als men nu 4-5 kinderen zou nemen zie je over 25-30 jaar gezelfde groei weer terugkomen. Maar de babyboomers zeggen zelf al: Ik zat vroeger met m'n broers en zussen op 1 slaapkamer, en dat wil ik niet.
Als je kijkt naar Griekenland, daar hebben ze momenteel zo'n 1 ambtenaar op 4 burgers. Dat is dus duurder dan 1 ambtenaar op 10 burgers.
Dus ja, alles staat met elkaar in verhouding, zeker omdat er economisch gezien er een welvaart groei is geweest die ongekend is.
Stel ik heb een minimumloonbaantje, in een 3-ploegendienst. 06.30 - 14.30 de ene week. 14.30 -23.00 de andere, week later 23.00 - 06.30. Vervolgens zit ik dan in een sociale huurflat, met huurtoeslag. Mijn buurman in de bijstand, woont naast me. En krijgt ook toeslag, maar meer.
Hij zit vervolgens in de zomer tot 02.00 op het balkon (grenzend aan die van mij, die geplaatst is voor de slaapkamer. Mijn wekker staat 2 uur eerder dan ik moet beginnen, en gaat dus om 04.30 af. En ik hoor meneer lekker met z'n bijstand-vrienden de hele avond en nacht babbelen, waardoor ik maar 2 uur kan slapen per nacht die week. Al zou ik s'ochtends om 08.00 beginnen, dan staat de wekker om 6 uur. En 4 uur slapen is gewoon te weinig. Ik hoor de wekker simpelweg niet meer omdat ik zo diep slaap (maar voordat ik kan slapen, moet het stil zijn). Dat heeft me al 1 keer m'n baan gekost (al speelde er ook nog andere zaken mee hoor).
Punt is, doordat de welvaart van de economie stijgt, wordt alles duurder. Mijn inkomen stijgt gewoon met de inflatie mee (de ene keer meer als de andere keer). Maar de prijzen binnen de sociale huur, zijn evenredig met de welvaart gestegen. Waardoor er nu toeslagen nodig zijn. Men had beter bijstandswoningen kunnen gaan bouwen.
Vanzelfsprekend gun ik hem natuurlijk ook een dak boven z'n hoofd. Maar er is een wereld van verschil of ik hem zelfstandig betaal van m'n eigen zuurverdiende centen, of iemand die bewust kiest om z'n handje op te houden. Lekker elke dag uitslapen, en vervolgens gaan klagen bij de buren dat ze de wekker horen om 6 uur.
Ik had graag een koopwoning gehad, zodat ik bij het zelfde slag mensen kom te wonen. Tuurlijk is een koopwoning niet een garantie tot rustiger wonen of een soort type mens. Maar ik moet de eerste bijstandstrekker met een eigen huis nog tegenkomen.
Er moet gewoon een complete omslag gemaakt gaan worden. Huizen moeten voor de minima zonder toeslagen betaalbaar worden. Dan zit iedereen in een woning die die kan betalen. Weinig geld, kleine woning. Meer geld, betere woning.
Dat resulteerd natuurlijk in achterstandswijken en getto-vorming. Maar je houd het probleem waar het hoort. Bij de mensen die het veroorzaken. Tuurlijk zijn er uitzonderingen op de regel, dat hou je altijd.
Ik zou graag een woning willen kopen, dan krijg je al meer begrip van de buren omdat ie ook een verplichting hebben richting een werkgever om zich als goed werknemer te gedragen. Dat is al sowieso een heel anders slag volk.
Neem ik een hypotheek van 2 ton, 100% aflossingsvrij tegen een rente die ik gelijk 30 jaar vast zet, zie ik 30 jaar m'n maandlasten gelijkblijven, terwijl de inflatie en de welvaart zorgt dat er meer inkomt, waardoor de lasten dus elk jaar zakken. In tegestelling tot de huur die elk jaar stijgt (stijgt de huur zelf niet zo hard, gaan de servicekosten omhoog).
30 jaar lang, elk jaar 10k aflossen tegen 5%. Of de huur betalen voor 30 jaar lang, met een stijging van 1,5%. Verhoing op verhoging. Ik zal dus ook nooit van m'n leven een appartement kopen, omdat dat ook deels weggegooid geld is vanwege de VvE. Bijna al het onderhoud van een koopwoning kan je zelf doen. Een pot verf, plus kwasten en een paar weken lekker weer, en alles zit fris in de verf. Arbeidsloon betaal je niet, pure winst.
Een huur van nu 500 per maand, met elk jaar 1,5% verhoging komt over 30 jaar op 780 euro per maand. De 10k rente is over 30 jaar nogsteeds 10k per jaar. De huurprijs is dus evenredig met de inflatie. Terwijl de schuld bevroren is.
En ja, 10k rente, 30 jaar lang is 3 ton aan rente. Maar je hebt ook weer een stuk HRA natuurlijk. Uiteindelijk stijgt alles door inflatie (meer ook het inkomen). Dat huis van 30 jaar terug waarbij de waarde niet stijgt, maar meehobbeld aan de inflatie (dus geen meerwaarde), is al meer waarde dan 3 ton.
De schuld blijft staan van 2 ton, want je lost niks af. Doordat de woning al 360k waard is vanwege inflatie, los je gelijk een schuld af, en steek je de rest in je zak. De 3 ton rente is dan puur wat je verwoond hebt. 360k-200 heb je bij verkoop 1,6 ton in je broekzak. Leuk pensioen. Maar over 30 jaar is 1,6 ton natuurlijk niet zoveel meer waard.
Uiteindelijk puur en alleen door de inflatie al is kopen prima. Maar als iedereen elke verbouwing uit hun hypotheek halen, waardoor men rekent met een model wat nu niet meer opgaat komen van een koude kermis thuis. Men zag een woning jarenlang als een middel om snel rijk te worden. Maar dat stond evenredig aan het inkomen uit een groeiende economische periode. Dat rekenmodel is er simpelweg niet meer, nu.
De restschuld die men nu ziet op papier is ook maar een momentopname, terwijl een looptijd van een hypotheek met HRA zo'n 30 jaar is. Nu is het dan geen goede tijd om te verkopen, terwijl het voor kopers gunstig is. Maar niemand kan vertellen wat er over 10 jaar zich gaat afspelen. Als de prijzen weer stijgen (ik hoop zelf van niet, want ik wil graag kopen, maar kan het niet) is heeft niemand die in de crisis moest verkopen maar een graantje last gehad van een lage prijs. Eerder een voordeel van een zakken waarde voor de OZB.