::Simpel recept::
Voordat we ons gaan verdiepen in alle stof die interessant is wat betreft stilte, geven we je eerst een "recept". Wil je snel, simpel, goedkoop en effectief een stille pc, dan volg je dit recept. Het zijn in feite richtlijnen welke hardware het beste is voor goed en goedkoop.
Allereerst: Silentpcreview(SPCR). Deze site is de beste site die over stille hardwarecomponenten gaat.
Stil: 13dB (wat bij SPCR als 13dB gemeten is, is stil). Ik gebruik een WD15EADS, deze produceert 13dB, ik ervaar dit als stil.
Gouden tip nr 1: Wat je niet aan geluid produceert, hoef je niet te dempen(dempingsmatten, siliconen dempers voor fans, dat hoef je niet te kopen).
CPU-koeler: Thermalright Cogage TRUE spirit voor socket 1366. Koelt goed, is goedkoop (€30 @ the moment). Andere sockets: Cooler Master hyper 212 plus is wat goedkoper dan de Cogage TRUE.
GPU:
Er zijn verschillende oplossingen. Thermalright heeft de HR03 serie, welke interessant is vanwege de mogelijkheid om de heatsink boven de kaart te plaatsen. Daarnaast hebben ze ook de spitfire-serie, ook een andere heatsinkplaatsing (verticaal). Arctic Cooling heeft de S1, goedkoop en effectief.
Fan:
Scythe SY1225SL12L (800RPM) of SY1225SL12SL (500 rpm). Goedkoop en genoeg luchtstroom voor de hierboven genoemde heatsinks.
HDD:
Western Digital EADS serie. Vrij goedkoop, niet langzaam, en stil
Intel SSD of SSD met Indilinx barefoot controller. Absoluut niet goedkoop, wel zeer snel.
Scythe Quiet Drive. Voor extra demping van je harde schijf. De Himuro is niet effectief genoeg.
PSU:
Nexus Value 430 (430 watt is vaak voldoende). Goedkoop. Stil.
Enermax Modu87+ 500W 80Plus Gold. Stiller, wel duurder. Meer power.
Boven de 300 watt is er niks stil.
Let wel: Het gaat niet om prestaties van koelers, er is een grens dat een koeler voldoende capaciteit heeft bij een stille implementatie. Bij extreme set-ups (Intel i7, crossfire./SLI opstellingen) zul je jezelf af moeten vragen of het ook stil kan. Je systeem zal zoveel warmte produceren wat ook allemaal afgevoerd moet worden. Als topicstarter weet ik uit jaren ervaring dat bovengenoemde producten bij een gemiddelde pc voldoende ademruimte hebben en ècht stil zijn. Aan het bovengenoemde recept bestaat nauwelijks discussie, toevoegingen zijn wel welkom.
::Het stille PC topic deel IV:: |

::Inhoud:: |
Hoofdstuk 1: een stille start | ||
Hoofdstuk 2: drie handleidingen | ||
Eenvoudig | ||
Gemiddeld | ||
Gevorderd | ||
Hoofdstuk 3: links & reviews | ||
Hoofdstuk 4: afsluiting |
Met dank aan [red]W[/red][green]i[/green][blue]e[/blue][red]t[/red][green]h[/green][blue]o[/blue][red]o[/red][green]f[/green][blue]d[/blue] voor de opmaak.
::Een stille start:: |
Dit topic is gemaakt als handleiding en verzamelpunt van kennis en ervaring voor één doel:
Een computer stil krijgen, met een zo laag mogelijk budget, zonder consequenties.
Met consequenties wordt bedoeld dat de modificaties die gemaakt worden geen nadelen geven.
Denk aan: prestatieverlies van de computer, hoge temperaturen van de componenten of allerlei aanpassingen waarvan een leek geen verstand heeft. Dit beperkt ons in de onderwerpen waarin we ons bezighouden, maar maakt het resultaat er niet per sé minder om. Zo valt er met een budget van €50 al aardig wat te doen.
Je kunt je in dit topic bezighouden met de SP, waarin informatie staat over hoe je je computer stil kan maken, van heel basale kennis zoals simpelweg merken, tot wat meer informatie erachter.
In hoofdstuk 2 zal er een algemene inleiding gegeven worden over de computer, met wat algemene kennis. Daarna zijn er drie paragrafen:
1. met recht toe, recht aan hoe je je computer snel en goedkoop stil krijgt
2. de onderwerpen van 1 uitgelegd, zodat je ook later betere keuzes kunt maken
3. extremere vormen van computerkoeling
Daarna is er een hoofdstuk met externe links en reviews, welke zeer nuttig kunnen zijn voor wat toepassingen en bij het kiezen van hardware.
Je kunt ook discussiëren en vragen stellen, al zijn er een paar regels:
1. Als je een vraag hebt, gebruik dan eerst de search, eventueel in vorige delen van dit topic. Dit scheelt een hoop dubbele vragen en geldt algemeen voor GoT
2. Ga niet discussiëren over onderwerpen zoals: Waterkoeling, stikstof/droogijs-koeling, of andere exotische koelingen. Dempingsmatten is discutabel, maar twijfelachtig (dit wordt verderop uitgelegd)
3. Als je wilt weten of je configuratie “ok” is, maakt hier geen post van, maar mail het of stuur een DM:
bijvoorbeeld naar robnas [@] gmail [.] com.
Het topic is meer bedoeld om nieuwe kennis en/of ervaring te verzamelen, dan om oude kennis opnieuw te posten (daar is de SP voor).
:::Drie handleidingen::: |
Je zit waarschijnlijk in 1 van de volgende situaties: Of je hebt een computer die je niet stil genoeg vindt, of je wilt een computer kopen en deze zo stil mogelijk krijgen.
In beide gevallen zul je moeten weten wat er nou geluid maakt en wat er stiller is. Als je al een pc hebt, kun je dit vrij eenvoudig testen: schakel de harde schijven eerst uit door de voeding ervan los te trekken (als je pc uit staat), en dan de pc te starten. Zo hoor je alleen de voeding en ventilatoren. Is het stil, ligt het dus aan de harde schijven. Vervolgens ga je verder door 1 voor 1 de ventilatoren los te koppelen (gaat je moederbord piepen dan een andere ventilator ervoor in de plaats zetten. Doe dit snel, een paar secondes hooguit, en als je computer geen/weinig applicaties actief heeft, want ventilatoren staan niet voor niets aan. Is het nog niet stil, dan zal het waarschijnlijk de voeding zijn.
Nog een tip: Zet zaken zoals toerentalregeling op het moederbord uit, maar laat ze continu vol draaien. Want je test als je pc geen zware taken doet, en dan zal je CPU/GPU geen zware taken uitvoeren en dus niet op maximale snelheid draaien. Bedenk ook goed wat je doet, dus doe het voorzichtig!
Als je al een computer hebt, dan is het moeilijker deze stil te krijgen dan bij het kopen van een nieuwe computer. Je moet immers componenten vervangen, en de oude verkopen, dit kost je netto meer geld dan direct stille componenten kopen. Bedenk goed wat je nu en in de toekomst wilt. Probeer zo zeker mogelijk te zijn van dat je iets koopt wat stil genoeg is, nu en in de toekomst. Zo zul je niet zoals ik al 15 of 20 fans hebben gekocht en er uiteindelijk maar 2 in gebruik hebben. Scheelt toch zo’n €15~€200.
Er zullen ook vaak vermeldingen worden gedaan naar Silent PC Review, deze site is gespecialiseerd in het testen van de geluidsproductie (en de laatste tijd ook stroomverbruik) van verschillende typen hardware. Dit geeft houvast bij het kiezen van hardware als het om stilte gaat. Ook SPCR is niet perfect, maar wel erg waardevol.
Als je weet wat er stil is, kun je de handleidingen gaan doornemen. Deze handleidingen maak ik aan de hand van dit topic en de vorige topics, en uiteraard eigen bevindingen.
Heel grofweg houden we ons met 2 dingen bezig:
1. Maximale koeling met zo min mogelijk geluid
2. Harde schijven
De eerste is ook gelijk het meest complex. Want er is niks concreets te zeggen over wat goede koeling inhoudt, al kun je wel zeggen wat beter of slechter is. Gaan we verder in op goede koeling, dan zou je dit als volgt kunnen omschrijven:
Het zo effectief mogelijk afvoeren van warmte naar de omgeving van de kast.
Als je begrijpt wat je doet, kun je het effectiever doen, vandaar deze omschrijving. Als we dit bij computers toepassen, zou het er als volgt uitzien:
Chip wordt warm, heatsink transporteert warmte en geeft de mogelijkheid de lucht de warmte mee te nemen.
We zijn dus uiteindelijk bij de koeling van 2 dingen afhankelijk:
Juiste heatsink, en de juiste airflow (luchtstroming).
Dan beginnen we met de kast, al zou je denken wat doet die met de airflow? Veel, want die bepaalt wat er mogelijk en niet mogelijk is. Eerst moet je zelf bepalen wat de ideale airflow is. Dat hangt af van waar hete componenten (CPU, GPU) geplaatst zijn en welke je het koelst wilt hebben. Het is het makkelijkst om 1 lijn aan te houden waar je de lucht langs wilt laten stromen, al kunnen er andere mogelijkheden zijn. Zo zou het logisch zijn om lucht voor onderin eerst langs de harde schijven te laten gaan, dan naar boven toe langs de grafische kaart en dan langs de CPU. Alleen hebben grafische kaarten hun koelblok onder de kaart en is de ventilator ervan naar boven gericht, tegen de kaart aan. Zo gaat de warme lucht meer naar de zijkanten dan omhoog.
Er zijn weinig of misschien wel geen concrete tips over wat er nou het beste is. Gezond verstand en zo min mogelijk ventilatoren werkt waarschijnlijk het beste. Bedenk wat de meest ideale airflow zou zijn voor je situatie (aan de hand van de plaatsing en hoeveelheid van de onderdelen en wat je het koelst wilt hebben), en bedenk dan hoe je dat het beste kan doen. Aan de hand daarvan bouw je ventilatoren in of kun je de keuze van je nieuwe kast bepalen.
Zelf gebruik ik een CoolerMaster Stacker, deze is erg open (er kan makkelijk geluid uit), maar is toch stil. De airflow is zeer efficiënt: Tussen het koelblok van de GPU en CPU een ventilator, welke daardoor beide actief gekoeld zijn. Achter de CPU een casefan die de warme lucht direct de kast uit blaast. Onderin zit de voeding. Ik gebruik maar 2 ventilatoren op lage toerentallen, het geheel is niet te horen en koel, en er is zelfs ruimte om over te clocken.
Ventilatoren:
Er zijn een aantal merken die ik in de jaren in het topic heb horen terugkomen welke als stil bestempeld mogen worden. Nexus, Noctua, Panaflo, Silenx, Papst, met als besten Nexus en Noctua.
Nexus levert zeer goedkope en stille ventilatoren voor (ruim) onder de €10, Noctua is al snel €15, maar heeft een net wat betere airflow/dB verhouding. Gezien ons doel (zo stil mogelijk voor zo min mogelijk geld), zouden de Nexus’ de beste keus zijn, maar Noctua verdient zeker een vermelding. Zie de links onderin de SP voor tests met verschillende ventilatoren. Scythe doet het namelijk zeer goed qua effectiviteit en prijs.
Nexus 120mm Real Silent (Orange) | Noctua 120mm |
![]() | ![]() |
afbeeldingen zijn klikbaar naar hun productsite |
Ventilatoren verplaatsen de lucht. Ze zijn er in verschillende maten, kleuren, snelheden, diktes, met lampjes, etc. Wat we zoeken is degene die voor weinig geld zo veel mogelijk lucht verplaatst bij een zo laag mogelijke geluidsproductie. In de regel is het zo dat hoe groter een ventilator, hoe gunstiger de verhouding luchtverplaatsing/geluidsproductie, vanaf hier airflow/dB is.
Veelgebruikte maten zijn: 120mm, 92mm, 80mm.
Helaas kloppen veel specificaties niet, bij 120mm houd ik aan dat 700rpm zo goed als onhoorbaar is. Zo goed als onhoorbaar betekent bij mij dat ik deze niet hoor als ik naast de computer zit, welke op de grond staat, en dat het voorwerp op de bedoelde plaats is en normaal wordt gebruikt.
Specificaties die niet kloppen dan wordt bedoeld dat de vermeldde aantal dB niet vergelijkbaar zijn bij verschillende producten.
De ventilatoren die je koopt, moeten de lucht in/uit de kast blazen, en gericht blazen binnen de kast over componenten. Je kunt natuurlijk ook beide doen: De lucht langs een component uit de kast laten blazen. Zo bespaar je fans. De componenten, en dan bedoel ik met name de CPU en de GPU, worden gekoeld met behulp van (grote) koelblokken. Het is de laatste jaren trend om grote blokken te gebruiken met veel “heatpipes”, wat dit zijn wordt verderop uitgelegd, maar zie het als buisjes die warmte snel transporteren.
Koelblokken:
Wat de CPU betreft zijn er 2 grote namen:
Thermalright Ultra-120 eXtreme | Scythe Ninja |
![]() | ![]() |
afbeeldingen zijn klikbaar naar hun productsite |
Het verschil tussen deze 2, behalve de prijs in het voordeel van de Ninja, is dat de Thermalright beter presteert bij hoge airflow, en de Ninja beter bij lage airflow, waarom zal verderop uitgelegd worden.
Of de een of de ander nou beter presteert op de grens waarbij een fan onhoorbaar is, is niet bekend, maar vanwege de lagere prijs en het karakter zou de Scythe Ninja de voorkeur krijgen.
De GPU heeft ook 2 sterke koelers:
De HR-03 (GT/Plus/R600/Rev.A) serie van Thermalright, en de Accelero S1 van Arctic Cooling.
Helaas is er (nog) geen review waarbij beiden tegenover elkaar uitgezet worden, maar beiden hebben zo hun verschillen:
De Accelero S1 is een stuk goedkoper. De HR-03 GT/Plus/R600/Rev.A kan met de heatsink boven de grafische kaart worden gemonteerd, wat de airflow ten goede kan komen. Door deze reden en doordat de koeler 6 i.p.v. 4 heatpipes gebruikt zou je zeggen dat de HR-03 GT/Plus/R600/Rev.A beter is dan de S1, maar dit is nog niet bewezen.
Thermalright HR-03 GT | Arctic Cooling Accelero S1 |
![]() | ![]() |
afbeeldingen zijn klikbaar naar hun productsite |
Voedingen:
Wat de voeding betreft is het zeer moeilijk. Er zijn gelukkig wel fabrikanten die stille voedingen maken, maar er is niks echt aan te wijzen wat een voeding stil maakt. Elke moderne voeding gebruikt een curve die bepaalt hoe hard hij draait bij welke belasting. We zijn hierop dan aangewezen op reviews, bijvoorbeeld door SPCR. Let er wel op dat een vol belast systeem hoogstwaarschijnlijk niet tot de 300 watt zal komen. Daarom zou de Corsair 450VX de beste zijn, gezien de prijs. Weet je 100% zeker dat je meer dan 250 watt verbruikt, dan zou de Corsair 520 iets voor je zijn. Je moet ook bepalen of de verschillende lijnen genoeg stroom leveren. Je kan in principe genoeg hebben aan 400 watt, maar als de PCI-E lijn niet genoeg amperes levert, dan zal je videokaart niet werken (mocht deze een PCI-E stekker bevatten). [Zie hier ook SPCR voor stille voedingen, de Nexus value 430 is uitstekend voor low-power setups]
Harde schijven:
Wat harde schijven betreft: veel harde schijven zijn qua specificaties hetzelfde, maar zijn heel anders qua geluid. Samsung is een goede wat betreft stilte, maar Western Digital is de laatste tijd ook erg goed bezig. Ook hier zijn we aangewezen op SPCR om de stilste te kunnen vinden. De “beste” schijven van dit moment zijn de F1 serie van Samsung: stil en zeer snel, en de Green Power serie van Western Digital, welke als stilste schijf bestempeld wordt door SPCR.
Western Digital WD 1TB GP | Samsung Spinpoint F1 1TB |
![]() | ![]() |
afbeeldingen zijn klikbaar naar hun productsite |
Wat SPCR betreft: De site is super, het geeft veel houvast. Specificaties wat betreft dB die fabrikanten geven zijn vaak (compleet) onjuist. Als je 2 verschillende ventilatoren (met volgens de specificaties dezelfde aantal dB's) zal vergelijken zal je waarschijnlijk verschil horen. Dat komt doordat fabrikanten hun eigen meetmethodes er op nahouden, om zo gunstigere waarden te krijgen. SPCR heeft hun methodes gestandaardiseerd, zodat je producten wel kunt vergelijken. Het scheelt ook dat er iemand met zeer veel ervaring commentaar bij geeft.
Wat ik wel mis bij SPCR is dat ze dB gebruiken, en geen dB(A), deze standaard is een grafiek waarin lijnen staan die de ervaren luidheid weergeven bij verschillende toonhoogtes. Zo worden hele lage tonen bij dezelfde dB minder hard ervaren dan hetzelfde aantal dB bij 3000Hz. Maar SPCR is zeker beter dan niks!
SSD:
De laatste tijd is er qua harde schijven een nieuwe trend:
SSD (Solid State Disk). Waar normale harde schijven gebaseerd zijn op draaiende platters waar data opgeslagen wordt, is dit bij SSD op flash-chips (net als een SD-geheugenkaart).
Ze produceren niets/nauwelijks geluid, ze zijn op papier razendsnel door hun zeer lage toegangstijden (dit is gunstig voor het lezen/schrijven van veel kleine bestanden) en hun hoge doorvoer (zelfs tot bijna 200MB/sec).
Wat in het afgelopen jaar bepalend is gebleken voor hun prestatie, is de controller in het product. JMicron heeft een goedkope controller welke niet efficiënt is. Samsung en Indilinx (Indilinx zit in de OCZ Vertex serie) zijn een stuk beter, en Intel doet daar nog een schep(je) bovenop.
Ook zit er verschil tussen het geheugen wat er gebruikt is.
SLC: Duur, razendsnel
MLC: Een stuk minder duur, snel.
Helaas is de prijs van >€2 per GB nog aan de hoge kant (op dit moment biedt de Intel 80 GB postville (G2) de beste prijs/kwaliteit verhouding) tegenover "gewone" harde schijven (<€0,10/GB).
Dus er is een enorm verschil in prijs, maar het snelheidsverschil is groot. Het is net wat je wilt.
SSD's hebben het nadeel dat hun snelheid in de loop van der tijd afneemt. www.anandtech.com heeft hier wat zeer diepgravende artikelen over geschreven. Duurt lang om te lezen, wel interessant.
Als laatste van de basis: stoffilters. Deze worden veel gebruikt in combinatie met fans, en houden stof tegen, en wat geluid. Deze moet je effectief zien te plaatsen. Het beste is om een onderdruk te creëren in je kast door ventilatoren naar buiten te laten blazen, en een groot oppervlak te hebben wat bedekt is door stoffilters, en wat de enige opening is waardoor lucht de kast in kan. Zo voorkom je verlies van airflow, en voorkom je turbulentie doordat ventilatoren dicht bij stoffilters zijn geplaatst.
Hier zullen we de onderdelen uit de basiskennis wat verder verdiepen en enkele nieuwe onderwerpen aansnijden.
We beginnen met de ventilatoren. Je weet nu welk merk fans je het beste kunt hebben, maar waarschijnlijk is dit niet altijd zo. Er zijn nog meer “regels” waarmee je kunt werken om een stille fan te vinden.
Ten eerste is er het formaat: hier geldt, hoe groter hoe beter. Hoe groter een ventilator, hoe minder snel deze hoeft te draaien om dezelfde hoeveelheid lucht te verplaatsten als een kleine ventilator moet doen. En hoe lager het toerental, hoe stiller. Theoretisch zou je minder grote fans kunnen plaatsen dan kleine (gezien het oppervlak), maar in de praktijk geldt dat het niet zo geldt dat in plaats van 1 grote, 2 kleinere geplaatst kunnen worden.
Een term waarmee je prestaties kunt vergelijken, is de airflow/dB verhouding. Deze moet zo hoog mogelijk zijn. Helaas zijn, zoals eerder vermeldt, de metingen verricht door de fabrikant, regelmatig te rooskleurig. Gelukkig heeft SPCR een lijst met aanbevolen fans.
Je kunt behalve standaard stille fans kopen, ook je fansnelheid zelf regelen. Sommigen kiezen liever voor zekerheid: bij surfen/gebruik van kantoorapplicaties en dergelijke de fans op onhoorbaar, bij het gamen omhoog.
Hiervoor kun je gebruik maken van een fancontroller, welke er in verschillende soorten en maten zijn, of door middel van PWM. PWM stuurt de fan aan door middel van stroompulsen, tegenover een verandering in voltage of amperage. Hierdoor kan een fan van 100% geregeld worden tot bijna 0%, tegenover 100% tot ongeveer 40%~30%. Er bestaan losse fancontrollers die dit ondersteunen, zoals de MCubed T-balancer, te koop bij www.ikbenstil.nl.
Er is ook een programma die dit doet via de fanconnectors op het moederbord. Dit programma heet Speedfan, en is hier te downloaden.
Een wat compactere oplossing is, is de Zalman ZM RC56, dit is een 56Ohm weerstand in een connector. Je zou het uiteraard ook zelf kunnen doen.
MCubed T-Balancer | Zalman ZM RC 56 |
![]() | ![]() |
afbeeldingen zijn klikbaar naar hun productsite |
Fanindeling en invloed op de airflow:
Met een beetje strategisch plaatsen van de fans kun je sommige fans meerdere functies geven. Denk aan koeling van 2 componenten, of als koeling van een component en in-/outtake fan.
Veel kasten geven de mogelijkheid om voor onderin een fan te plaatsen, bij de harde schijven. Zodoende wordt er daar lucht aangezogen, en de harde schijven worden actief gekoeld. Zodoende kun je ook gebruik maken van de outtake fan, die vaak achter de processor is geplaatst. Veel processorkoelers steken ver van het moederbord af, dus dat is prima te doen, eventueel met behulp van een fanduct.
Fans gebruik je om de airflow te bepalen, en gericht te koelen, zoals de videokaart koeler die “buiten” de airflow werkt. Je hoeft niet per se intake fans te gebruiken, omdat de outtake fans onderdruk genereren in de kast, waardoor door openingen lucht naar binnen komt. Persoonlijk gebruik ik ook geen intake omdat het ook niet nodig is om de harde schijven actief te koelen. Google heeft getest dat dit geen invloed heeft op de levensduur ervan.
Over harde schijven gesproken, er zijn verschillende manieren om je harde schijf stil te krijgen, behalve het juiste merk. Eerst moet je weten dat behalve het geluid dat de schijven zelf produceren, ze ook een bron zijn van indirect geluid: resonantie. Er zijn dan ook verschillende producten op de markt die de harde schijven mechanisch dempend koppelen aan de kast. Dit heeft volgens tests daadwerkelijk invloed op de geluidsproductie.
Daarnaast zijn er ook nog complete behuizingen. Dit zijn een soort doosjes welke je harde schijf omringen met geluidsabsorberend materiaal. Zo maken ze de harde schijf echt goed stil. Het idee je harde schijf in te pakken lijkt geen goed idee voor wat de temperatuur betreft, maar daar is ook rekening mee gehouden. 2 aardige oplossingen die en (deels) geluid dempen en trillingen absorberen, zijn de IBL-box, en de Scythe Quiet Drive. Ik moet bekennen dat dit beide producten zijn die ikzelf heb getest, dus het is geen eerlijke aanrader, aangezien ik tegen persoonlijke reviews ben. De Quiet Drive heb ik gekocht door de prestaties in de zin van koeling/stilte tegenover prijs. SPCR heeft ook dit soort producten gereviewed, maar helaas zijn dit er maar 2 en al enkele jaren geleden.
IBL-Box | Scythe Quiet Drive |
![]() | ![]() |
afbeeldingen zijn klikbaar naar hun productsite |
Een heel mooi onderwerp, al past deze niet 100% hier, is AAM. Dit staat voor Automatic Acoustic Management, dit houdt in dat de zoekacties worden vertraagd en dat dit ten goede komt aan de geluidsproductie. Ik kan uit eigen ervaring bevestigen dat dit veel kan schelen. Harde schijven die voorheen ratelden bij zoekacties, kunnen hierna zachtjes pruttelen. De effecten van AAM zijn verschillend, SPCR neemt het gebruik van AAM mee in hun reviews. Een tooltje van Hitachi is hier te downloaden. Dit tooltje kun je branden op cd en de computer waar intern de harde schijf op is aangesloten opstarten vanaf cd.
Koelblokken zijn het meest ingewikkelde onderwerp van discussie. Vroeger waren koelblokken niet meer dan een simpel plaatje met gerangschikte pinnetjes welke op de chip geplakt werd. Nu zijn het hele constructies, tot wel meer dan een kilo, met heatpipes en een design. Hele marketingtermen worden er zelfs omheen bedacht. Heatpipes is een technische innovatie die al enkele jaren gebruikt wordt voor computerkoeling. Het is een buisje in een buis, waarin een vloeistof circuleert door warmte. Het neemt zo de warmte mee naar het andere einde van de heatpipe. Het is een trend om zo veel mogelijk heatpipes te gebruiken, zo heeft Scythe de Orochi, die er wel 10 bevat.
Er is eerder vermeld dat de Scythe Ninja beter presteert bij lage airflow. Dit komt doordat de koelvinnen verder uit elkaar liggen. Ik kan niet vinden waarom dat zo is, maar waarschijnlijk heeft het iets te maken met de airflow die er door kan. Door de ruimte heeft de lucht de kans beter te stromen en dat zou kunnen dat deze dus beter presteert. Wijde koelvinnen is dus een maat voor goede prestaties bij lage airflow.
Voedingen zijn een net zo lastig onderwerp als harde schijven. Het hangt ook af van merk en model. Helaas kun je een voeding niet zomaar in een dempingbehuizing doen, aangezien er lucht in en uit moet. Maar er zijn wel mogelijkheden om het een en ander voor elkaar te krijgen. Zo zou je de ventilator kunnen vervangen van de voeding. Hierdoor vervalt je garantie, en de kans bestaat dat je voeding doorbrandt. De ventilator draait niet voor niets zo hard. Maar daar zou wel bij gezegd kunnen worden dat een voeding waarschijnlijk ook bij temperaturen van 30 graden en een slechte airflow in de kast zijn werk moet kunnen doen. Als je dus toch echt van plan bent om de ventilator in de voeding te vervangen, hou hier dan rekening mee.
Het is niet altijd even makkelijk om dit te doen, ik heb er persoonlijk een voeding mee doorgebrand door kortsluiting. Na het openschroeven van de voeding kijk je eerst hoe de fan is aangesloten. Is het met een simpele fanconnector, dan kun je geluk hebben. Sluit je eigen fan er op aan, en zet de voeding aan. Er zijn speciale blokjes waarmee je de voeding onbelast kunt aanzetten. Deze zien er bijvoorbeeld zo uit:

Hierdoor verbruikt je voeding geen/weinig stroom en kun je vrij veilig de voeding aan zetten zonder dat deze doorbrandt. Het blijft natuurlijk eigen risico. Als je de fan hebt aangesloten en de voeding hebt “aangezet”, en je fan begint niet te draaien, dan zou het kunnen dat de connector anders is aangesloten. Je zou met een volt- of multimeter kunnen kijken op welke pinnetjes spanning staat en de draadjes zo direct er op kunnen aansluiten.
Nu is er als laatste nog een tooltje, dat net zoals AAM geluid van een drive kan verminderen, deze keer de optische drive. Het is uiteraard hartstikke vervelend het gezoem te moeten aanhoren van de cd/dvd speler, dus heeft Nero hiervoor een programma: Nero CD-DVD speed.
Nu zijn we aangekomen bij de laatste paragraaf. Dit deel behandeld eigenlijk alleen de extremere vormen van koeling, de vormen die wel consequenties hebben.
Dempingsmatten:
Dempingsmatten passen heel aardig in dit topic, maar hebben zo zijn nadelen. Ze kunnen vrij zwaar zijn, en je hebt niks meer aan het raam in je deur/wand. Het is wel een kosteneffectieve oplossing, maar waarschijnlijk zou je de hele kast moeten bekleden om echt goed effect te hebben. Loodbitumen is een goedkoop product, en is zwaar wat zijn voordelen geeft tegen resoneren. Het is te koop bij diverse auto- en audiozaken.
Waterkoeling:
Het gebruik van heatpipes is een vorm van waterkoeling, maar echte waterkoeling is ook zeer effectief en kan zeer stil zijn. Het grote voordeel zit erin dat water veel beter warmte op kan nemen dan lucht. Op die manier kun je effectief de warmte van de bron transporteren, en deze ergens anders door een radiator met een groot oppervlak afkoelen. Helaas is het vrij duur, je zit al snel tegen de €200, en ook €300 of €400 is geen uitzondering. Daarnaast blijft het vervelend, je zit met problemen als algengroei, en water gaat natuurlijk niet goed samen met computers (uit eigen ervaring helaas).
Peltier/TEC elementen:
Dit zijn plaatjes die door een natuurkundig verschijnsel heel goed warmte kunnen doorgeven. Dit wordt vaak gebruik in combinatie met waterkoeling. Nadelen zijn dat aan de gekoelde kant door de lage temperatuur condens kan ontstaan en dat ze zelf voorzien moeten worden van het dubbele in wattage aan wat ze af moeten voeren, op die manier verbruikt je computer al snel meer dan 2 keer zoveel elektriciteit.
Olie:
Er was ooit een Duitser…die zijn computer onderdompelde in olie. Effectief, maar bewerkelijk (denk aan afdichtingen rond de CPU).
Phase Change:
Denk aan droogijs, stikstofkoeling. Er wordt zeer sterk gekoelde vloeistof gebruikt om de processor te koelen. Dit is ZEER effectief, hiermee worden ook extreme overclock-prestaties neergezet, en het kan zeer stil zijn. Nadeel is dat het duur is en condensvorming geeft.
Als laatste nog een leuke tip. Je hebt tot zover gelezen, dus je verdient het
Ik heb ooit voor de lol eens gemeten hoeveel mijn computer maximaal uit het stopcontact trekt. Dit bleek 250 watt te zijn. Gezien dat er ook nog sprake is van verliezen door (in)efficiëntie van ~80%, was het verbruik van mijn pc dus 200 watt. Ik gebruik een gemiddelde computer. Waarom zijn er dan in hemelsnaam voedingen van 1200 Watt?
Ik heb toen eens gekeken wat de fabrikanten denken dat de gemiddelde gebruiker zal verbruiken aan stroom, door in de pricewatch te tellen hoeveel voedingen er in welk wattagegebied zitten, en hieraan een gemiddelde te ontlenen. Het bleek dat het gemiddelde maximumwattage van een voeding boven de 500 watt ligt. Terwijl mijn eigen pc nog geen 200 watt verbruikt. Pas bij 2 zware videokaarten, een hele dikke processor en een zware geluidskaart/tv-kaart, en een stuk of 10 harde schijven zou dit te weinig zijn.
Kortom: Als je een nieuwe voeding koopt: Je hoeft echt geen 650 watt voeding te hebben, 300 is vaak al genoeg. Het hangt ook af van de amperages die op de verschillende kabels staan of de voeding jouw situatie aankan, maar een passieve voeding van 300 watt zou zo gek niet eens zijn…
::Links & reviews:: |
SPCR voeding review (Zalman 1000HP..)
Thermalright HR01 Plus: beter bij lage airflow dan de Scythe Ninja, bijna net zo koel als de TRUE120 bij hogere airflow
De Samsung F1 750GB en 1TB. Snel, en stil...
baby-olie gekoelde voeding
OCZ Core VS Velociraptor
122 casefans reviews (de testopstelling is in een dichte doos, onduidelijk is meting onder welke hoek(en), dus representativiteit met de werkelijkheid is twijfelachtig)
::Afsluiting:: |
Ik wil iedereen bedanken die een nuttige bijdrage heeft geleverd (of nog steeds levert) aan het topic, en met name Wiethoofd voor de opmaak van deze SP.
Veel info komt uit de vorige delen van dit topic, maar ook van sites zoals SPCR, of ikbenstil.
Ik hoop je een flink eind op weg geholpen te hebben met het maken van een stille(re) pc. Ik hoop dat ik je ook wat algemene kennis heb bijgebracht, zodat je beter wordt in het bouwen van pc’s in het algemeen.
Ik wil degenen, die een bijdrage geleverd hebben aan deel 1 & 2 & 3 ook nog bedanken.
Veel succes met bouwen of veel plezier met discussiëren!
[ Voor 255% gewijzigd door FeaR op 12-02-2012 14:36 ]
vrede in rust