Mitsubishi Ecodan warmtepomp uitlezen via cn105 + esp32

[xoror]

@breud

je moet het zo zien:
je heb wel 10 thermostaten, maar elk ervan kan vraag genereren op je in1 ingang ws.
Dat blijft gewoon werken. De AA heeft huidige temp en setpoint nodig om te weten hoe lang en hoe hard hij moet verwarmen.

Je kan gemiddelde nemen van al je thermostaat temps als huidige temp door sturen. Setpoint is ws zelfde voor alle kamers? Dan stuurt de AA op gemiddelde van al je thermostaten en setpoint, en regelt de in1 de vraag (zoals het voorheen ook werkt)

@The Source Release notes niet gelezen ? en dan met name "Renamed climates to flow and room variants to avoid confusion. Please check and update your automations in HA."
Ze heten nu:
climate.ecodan_heatpump_zone_1_flow_temp
climate.ecodan_heatpump_zone_1_room_temp

heb je verder mijn dashboard gekeken? Kan je met badges oplossen. Je kan met de name property de omschrijving overwriten
https://github.com/gekkek...utomations/dashboard.yaml

[ Voor 39% gewijzigd door xoror op 07-10-2025 16:18 ]

[Breud]

Nee, eigenlijk is het per kamer anders ingesteld

Woonkamer + kelder : 21 graden setpoint
Badkamer 1 + 2: 21,5 graden setpoint
Slaapkamers 18 graden setpoint

[michaelvo]

The Source schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 15:49:
Maar na de update zijn er verschillende 'zone 1' entitiies in mijn dash board niet gevonden.
Dien ik deze aan te passen? Komt dit meer voor na een update dat namen / labels wijzigen?

Ja die naamgeving is veranderd, staat in de release info:
- Renamed climates to flow and room variants to avoid confusion. Please check and update your automations in HA.

Nu ik toch aan het klagen ben , nog iets dat me opviel en wellicht niet anders kan.
Aan de rechterkant heb ik veel waardes (mushroom) staan, maar omdat elk label start met Ecodan Heatpump is het niet makkelijk lezen wat de waarde daadwerkelijk is.

Je kunt de namen eventueel toch zelf aanpassen in HA?

[peterpijpelink]

The Source schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 15:49:
Gisteren naar ik meen geupdate naar de laatste versie. (Overigens is die auto update functie zonder ESPHome builder geweldig! Kan ik dat makkelijk zelf maken, want dit zou ik graag bij mijn airco's ook hebben ).

Maar na de update zijn er verschillende 'zone 1' entitiies in mijn dash board niet gevonden.
Dien ik deze aan te passen? Komt dit meer voor na een update dat namen / labels wijzigen?


Nu ik toch aan het klagen ben , nog iets dat me opviel en wellicht niet anders kan.
Aan de rechterkant heb ik veel waardes (mushroom) staan, maar omdat elk label start met Ecodan Heatpump is het niet makkelijk lezen wat de waarde daadwerkelijk is.

je kan de mushroom items een korte naam geven, of kleuren aanpassen, bij mij gaan ze naar rood als er iets uit staat en groen als aan staat. En idd soms moet je een entiteit opzoeken en heeft die afhankelijk van de taal een andere naam. hier https://github.com/gekkek...nfs/ecodan-labels-nl.yaml kan je ook namen opzoeken.


voorbeeld in YAML:

code:

type: custom:mushroom-chips-card
chips:
  - type: template
    entity: sensor.ecodan_heatpump_status_bedrijf
    content: "Operatie Modus: {{ states(entity) }}"
    icon: mdi:heat-pump
    icon_color: >-
      {% if states(entity) in ['heating', 'on', 'active'] %} green {% elif
      states(entity) == 'unavailable' %} orange {% else %} red {% endif %}
    tap_action:
      action: more-info

[ Voor 16% gewijzigd door peterpijpelink op 07-10-2025 16:00 ]

[peterpijpelink]

en voor andere mushroom items:

YAML

code:

type: custom:mushroom-template-card
entity: sensor.ecodan_heatpump_verwarmen_verbruikt
primary: Verwarming verbruik
secondary: >-
  {{ states('sensor.ecodan_heatpump_verwarmen_verbruikt') | float(0) | round(2)
  }} kWh
icon: mdi:radiator
color: red
features_position: bottom

[xoror]

Breud schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 15:56:
Nee, eigenlijk is het per kamer anders ingesteld

Woonkamer + kelder : 21 graden setpoint
Badkamer 1 + 2: 21,5 graden setpoint
Slaapkamers 18 graden setpoint

21 setpoint terug sturen. Dan optimaliseert hij daarvoor. Dat is wat je ws wil.

[ Voor 16% gewijzigd door xoror op 07-10-2025 16:19 ]

[peterpijpelink]

AUijtdehaag schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 13:51:
Begint weer ergens op te lijken...

[Afbeelding]

Hoi @AUijtdehaag mag ik je vragen hoe je het blok linksboven in je overzicht hebt gemaakt? Is dat een svg met entiteiten geplot?

[corsat]

Ik heb vandaag de atom s3 lite ontvangen met kabel maar ben nu al een tijdje aan het zoeken naar de aansluit instructie in mijn ecodan wp en het laatste wat ik wil is mijn mail board van de ecodan opblazen. Ik zie op de atom een master en slave dus ik neem aan dat ik de master nodig heb en waar moet ik deze dan gaan inprikken op de ecodan nadat ik hem spanningsloos heb gemaakt en moet er nog een dipswitch worden omgezet?

[Breud]

WP spanningloos maken en je kabeltje op de CN0105 poort aansluiten, daar waar normaal de melcloud adapter ingeprikt wordt.

[xoror]

Hij lijkt proxy pcb te hebben.
op de slave poort sluit je melcloud of procon aan, en de master sluit je op je cn105 (wp) aan. Er hoeven geen diswitches te worden omgezet. Dat is alleen nodig als je met CNRF aan de gang gaat.

@Breud ik zou beginnen met woonkamer de huidige temp en setpoint gebruiken in de feedback loop.
Als dat niet goed werkt kan je gemiddelde nemen van alle huidige current temps.

Verder heb ik nog een wp aan/uit logica voorbeeld geupload: https://github.com/gekkek...ions/heating-control.yaml

Hij voet nu de bias met de beschreven functie, maar je 0 voeren of je eigen functie bedenken.
hij doet het volgende:

22:00: kijkt een dag vooruit naar de weersverwachting
indien het morgen < 5c is, blijft de verwarming aan
anders wordt de verwarming uitgezet

07:00: We kijken naar de weersverwachting voor vandaag
als het warmer is dan 17c, dan mag de verwarming uit blijven
als het warmer is dan 14c maar zonnig dan mag de verwarming ook uit blijven
zet de verwarming aan in andere gevallen

Ik denk dat de meesten wel zoiets nodig hebben (al zal de condities iets anders zijn, maar dat is makkelijk aan te passen). Verwarming schakel ik aan en uit dmv server control prohibit. Je moet verder de buienradar integratie installeren en je gps coords instellen. Je moet handmatig die gebruikte sensoren in buienradar enablen, zijn allemaal disabled default.

[ Voor 114% gewijzigd door xoror op 07-10-2025 16:35 ]

[corsat]

Ok, duidelijk, betekent dat ik dus naast de procon ook Melcloud blijf houden zolang die ondersteund blijft.

[AUijtdehaag]

@corsat
https://github.com/gekkek.../docs/proxy_connecting.md

corsat schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 16:25:
Ok, duidelijk, betekent dat ik dus naast de procon ook Melcloud blijf houden zolang die ondersteund blijft.

Dat is niet mogelijk
Het is altijd al OF procon OF melcloud geweest
Dus proxy + procon OF proxy + melcloud

[ Voor 70% gewijzigd door AUijtdehaag op 07-10-2025 16:34 ]

[AUijtdehaag]

Hoi @peterpijpelink
Ik heb hier het menu staan en de plaatjes voor in /www
https://github.com/ebbenberg/esphome-ecodan-hp

[Breud]

xoror schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 16:23:
Hij lijkt proxy pcb te hebben.
op de slave poort sluit je melcloud of procon aan, en de master sluit je op je cn105 (wp) aan. Er hoeven geen diswitches te worden omgezet. Dat is alleen nodig als je met CNRF aan de gang gaat.

@Breud ik zou beginnen met woonkamer de huidige temp en setpoint gebruiken in de feedback loop.
Als dat niet goed werkt kan je gemiddelde nemen van alle huidige current temps.

Verder heb ik nog een wp aan/uit logica voorbeeld geupload: https://github.com/gekkek...ions/heating-control.yaml

Hij voet nu de bias met de beschreven functie, maar je 0 voeren of je eigen functie bedenken.
hij doet het volgende:

22:00: kijkt een dag vooruit naar de weersverwachting
indien het morgen < 5c is, blijft de verwarming aan
anders wordt de verwarming uitgezet

07:00: We kijken naar de weersverwachting voor vandaag
als het warmer is dan 17c, dan mag de verwarming uit blijven
als het warmer is dan 14c maar zonnig dan mag de verwarming ook uit blijven
zet de verwarming aan in andere gevallen

Ik denk dat de meeste wel zoiets nodig hebben. Verwarming schakel ik aan en uit dmv server control prohibit

ik verwarm eigenlijk nu alleen nog de kelder ruimte (kantoor). Woonkamer is eigenlijk nog steevast boven de 21 graden (al klaagt de vrouw dat ze het koud hebt ).

[xoror]

@Breud dat ga je nooit winnen, setpoint van woonkamer omhoog!

[gerjanvdb]

xoror schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 16:23:
Verder heb ik nog een wp aan/uit logica voorbeeld geupload: https://github.com/gekkek...ions/heating-control.yaml

Hij voet nu de bias met de beschreven functie, maar je 0 voeren of je eigen functie bedenken.
hij doet het volgende:

22:00: kijkt een dag vooruit naar de weersverwachting
indien het morgen < 5c is, blijft de verwarming aan
anders wordt de verwarming uitgezet

07:00: We kijken naar de weersverwachting voor vandaag
als het warmer is dan 17c, dan mag de verwarming uit blijven
als het warmer is dan 14c maar zonnig dan mag de verwarming ook uit blijven
zet de verwarming aan in andere gevallen

Ik denk dat de meesten wel zoiets nodig hebben (al zal de condities iets anders zijn, maar dat is makkelijk aan te passen). Verwarming schakel ik aan en uit dmv server control prohibit. Je moet verder de buienradar integratie installeren en je gps coords instellen. Je moet handmatig die gebruikte sensoren in buienradar enablen, zijn allemaal disabled default.

Ah super, ik wou net zoiets gaan maken. Bedankt!

[peterpijpelink]

AUijtdehaag schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 16:30:
Hoi @peterpijpelink
Ik heb hier het menu staan en de plaatjes voor in /www
https://github.com/ebbenberg/esphome-ecodan-hp

Gevonden en al verwerkt Dankjewel. Zoek alleen nog een png, (image: local/images/ecodan/ecodan-element.png) kan je die uploaden aub? (komt wel in de code voor, maar kan niet vinden in je repo).

YAML

code:

  - type: conditional
    conditions:
      - entity: sensor.ecodan_heatpump_status_bedrijf
        state: SWW
      - entity: sensor.ecodan_heatpump_status_booster_heater
        state: Aan
    elements:
      - type: image
        image: local/images/ecodan/ecodan-element.png
        style:
          top: 50%
          left: 50%
          width: 100%

[AUijtdehaag]

@peterpijpelink
Die heb ik zelf ook niet er in staan zie ik.
Ik zoek het later even op, heb vanavond geen tijd meer.

[Miezie]

The Source schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 15:49:
Gisteren naar ik meen geupdate naar de laatste versie. (Overigens is die auto update functie zonder ESPHome builder geweldig! Kan ik dat makkelijk zelf maken, want dit zou ik graag bij mijn airco's ook hebben ).

Maar na de update zijn er verschillende 'zone 1' entitiies in mijn dash board niet gevonden.
Dien ik deze aan te passen? Komt dit meer voor na een update dat namen / labels wijzigen?

[Afbeelding]

Nu ik toch aan het klagen ben , nog iets dat me opviel en wellicht niet anders kan.
Aan de rechterkant heb ik veel waardes (mushroom) staan, maar omdat elk label start met Ecodan Heatpump is het niet makkelijk lezen wat de waarde daadwerkelijk is.

Er zijn entities hernoemd, dit staat in de changelog. De climates...

En die labelling hoort hier niet thuis, dat is te configureren in home assisatant met standaard functionaliteit (name...).

[Breud]

zit er misschien al langer in, maar voor mij is het nieuw:
wat houdt de switch.ecodan_heatpump_service_codes_enabled exact in?

ik merk dat ik op de indoor unit wat vreemde waardes doorkrijg voor code 002 en code 003.
Code 002 geeft 8 aan, Code 003 geeft 0 aan.

Echter in home assistant krijg ik een totaal runtime uren van 2433 binnen. Nu heb ik pas sinds juli een nieuwe buitenunit, dus dat zou ik erg veel vinden aan draai uren.

Schat zelf dat de buiten unit pas zo'n 80 uur gedraaid heeft, met zo'n 200 start /stops

[xoror]

Daar is die switch precies voor, als we service code aanvragen via de MRC krijg je soms foute antwoorden als de esp ook aan het vragen is (ze zien elkaar antwoord). Dus wil je manueel vragen via informatie werking, dan die switch aan, dan pauseert de esp service code aanvragen van de esp zelf

Over die runtime, ze hebben bij jou buiten unit vervangen, maar binnen unit onthoud nog oude stuff lijkt het.

'Add switch to allow enable/disable service codes during runtime. Disable service codes when requesting them manually at the main display'

[ Voor 30% gewijzigd door xoror op 07-10-2025 19:17 ]

[Breud]

je bedoelt de switch uit? De switch staat nu aan in de ESP, maar ik zie rare getallen in de FTC display

[xoror]

ja switch uit = esp vraagt geen codes uit
anders raakt de MRC in de war

[Breud]

xoror schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 16:33:
@Breud dat ga je nooit winnen, setpoint van woonkamer omhoog!

Blijven strijden. Als ik toe geef aan 21,5 dan is 22 graden ook al in zicht

[xoror]

setpoint hier is 22

[Breud]

je hebt de strijd al verloren HAHAHA

volgens mij hebben wij vergelijkbare huizen. Hoeveel kWh verbruik jij nu op een jaar? Ik heb nu een jaar aan meet gegevens binnen (okt. '24 t/m sep '25) en zo'n 2600 kWh verbruikt.

wel met een te zware warmtepomp en 1e stookseizoen in huis (met nog relatief veel bouwvocht). Is dat vergelijkbaar met jouw verbruik?

[ Voor 81% gewijzigd door Breud op 07-10-2025 20:55 ]

[xoror]

voor verwarmen 2516 kWh volgens de wp. Ik heb het niet echt bij gehouden (maar nu hebben we de counters, dus je kan het nu bijhouden). Maar ik heb wel ruim 12.500 kWh warmte opgewekt. En ik stook op 22c setpoint. Met SCOP van ruim 4.9 kan ik niet ontevreden zijn.

Ik doe ook veel koeling. Sww is vrij weinig vergeleken met verwarmen en koelen.

Dus dat is vrijwel identiek, je moet even je opbrengst naast zetten. Ik denk dat jij geluk heb dat jij er op tijd bij was, je buren zullen wel stuk meer verbruik hebben.

[ Voor 17% gewijzigd door xoror op 07-10-2025 21:32 ]

[peterpijpelink]

Hoop met deze nieuwe opzet betere resultaten te behalen. Minder verbruik en meer warmte. Stook normaal continue dag en nacht. Maar wil nu gaan meten en nacht verlaging kijken wat nu uitmaakt. Enige wat ik nog niet kan meten is de temperatuur van de vloerverwarming. Zoek al naar iets met zigbee als meetunit.

[corsat]

AUijtdehaag schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 16:28:
@corsat
https://github.com/gekkek.../docs/proxy_connecting.md


[...]

Dat is niet mogelijk
Het is altijd al OF procon OF melcloud geweest
Dus proxy + procon OF proxy + melcloud

Mmm, ik gebruik melcloud voor zowel mij ecodan als mijn airco. Als ik procon installeer ben ik benieuwd of melcloud blijft werken voor mijn airco.

[xoror]

Een procon heeft geen verbinding met melcloud? dat heeft nooit gewerkt?

Alleen die wifi adapter (en tegenwoordig hebben ze apparaten)

[Blackraven]

Breud schreef op dinsdag 7 oktober 2025 @ 19:47:
[...]


Blijven strijden. Als ik toe geef aan 21,5 dan is 22 graden ook al in zicht

Ik gebruikte de MRC altijd als thermostaat, kan de wederhelft hem op 22 zetten, ik via de esp op 21,5, lijkt op de MRC ook 22 omdat die op hele graden afrondt.

[xoror]

Jullie zijn evil. Hmm zo te zien kan ik wel premium feature maken om de partner te foppen, denk dat daar wel veel vraag naar is

* jullie kunnen de setpoint bias daar al voor abusen he? Setpoint op 22c laten zetten en bias op -1

En weer serieus:
Voor degene die mijn COP template gebruiken, ik heb even wat beter gemaakt zodat die dipjes nu weg zijn.

YAML:

  - name: "realtime_heatpump_cop"
    unique_id: "realtime_heatpump_cop"
    unit_of_measurement: ""
    state: >
      {% set pout = states('sensor.ecodan_heatpump_estimated_output_power') | float(0) %}
      {% set pin = states('sensor.kwh_meter_3_phase_active_power') | float(0) %}
      {% set freq = states('sensor.ecodan_heatpump_compressor_frequency') | float(0) %}
      {% set prev_cop = states('sensor.heatpump_cop') | float(0) %}
      {% if freq == 0 or pin < 100 or pout == 0 %}
        0
      {% else %}
        {% set cop = (1000 * pout) / pin %}
        {{ prev_cop if (cop > 10 or cop < 0) else cop | round(2) }}
      {% endif %}

Verder is het niet echt uitdagend weer, maar goed te zien dat AA de boel strak houdt (de offset) bij prima COP. De automations doen verder prima werk sinds gisteren en regelt het aan/uit om 22:00 en 07:00

Setpoint bias via mijn script van paar post terug kwam vanochtend uit op 0.0, dat is ook wat ik verwachtte. Ben benieuwd hoe dit gaat werken rond defrost temps, verwacht daar dat je de bias op -1 oid moet zetten als we z'n periode als vorig jaar hadden

Nog even iedereen bedanken voor alle koffie van de afgelopen tijd, ik kan niet iedereen persoonlijk bedanken, maar het wordt gewaardeerd.

[ Voor 73% gewijzigd door xoror op 08-10-2025 09:08 ]

[Blackraven]

Met m'n nieuwe setup pakt de ruimteregeling helaas niet meer zo gunstig uit, dus ik draai nu hoofdzakelijk op WAR. Had je moeten horen toen er +0°C op de display stond...

Om m'n frustratie even van me af te typen:
Verder ben ik zwaar teleurgesteld in de regelstrategie van de FTC5 m.b.t. buffervat en ME zelf denk ik ook, anders hadden ze geen mengtanksensor bij de FTC6 geïntroduceerd...
Nog genoeg tweaking te doen, maar gelukkig ook mogelijk met de ESP.

Bedankt voor bovenstaande, zal m'n template er even op aanpassen.
Jij bedankt voor alle efforts, dat je koffie mag smaken

[ Voor 54% gewijzigd door Blackraven op 08-10-2025 09:24 ]

[xoror]

@Blackraven Past in jouw binnen unit een FTC6 ? Ken iemand die een op de kop getikt had voor 300 eur op ebay, Maar dat is nog best wel wat geld. Gok dat je meeste wel zelf kan tweaken.

Overigens moet je denk ik even recompile doen op laatste sources. De atom wordt dan op 240mhz ipv 160mhz gezet, is nuttig ivm ethernet polling wat jij gebruikt

[Breud]

ik zie dat de flow temperature netjes mee beweegt met de Z1 heating curve. Dat lijkt goed te gaan?

Wat ik niet begrijp:
- Op basis waarvan scaled de heating curve nu omhoog of omlaag?
- waarom staat de heating curve nu op 26,94 graden terwijl de flow temperature op zo'n 28 graden staat?
- Hoe krijg ik de flow temperature richting de 25 / 26 graden zoals jij hebt @xoror ?

[xoror]

@Breud
Als de error (huidigie room temp - setpoint room) groter is dan een bepaalde threshold gaat hij
- omhoog bewegen met de ingestelde slope als de kamer te koud is, dus error > + threshold
- omlaag met de ingestelde slope als de kamer te warm is, dus error < - threshold. Naar beneden gaat dus als je setpoint is gehaald en even doorschiet. Je kan dit handmatig tricken door wanneer je setpoint is gehaald je setpoint met 0.5 graden te verlagen (evt slope ook omhoog gooien, dan gaat hij harder omlaag).

Hij 'denkt' dan dat het veels te warm is, en gaat de offset aanpassen (demand mag uit, maar verwarming gewoon in heat flow laten). Op een zonnige dag gaat hij ook vrij snel naar beneden. Even geduld dus, die van mij is al een week 'ingeleerd'.

Ik zit er nog wel aan te denken om dit editable te maken, zodat mensen die hun offset zelf weten, zelf kunnen invoeren. Maar anderzijds moet het systeem er wel zelf achter zien te komen

Ws stijgt hij omdat je boven de error zit van het moment dat je gaat stoken. Je wil ook niet een te lage curve, van dan gaat het heel langzaam je huis op temp brengen als je verwarming uit heb staan. Dus ook een beetje trade off.

De Ta wordt bepaald door (offset = curve)

code:

berekende_aanvoer = (20.0 - buitentemperatuur) * helling + offset

zie xoror in "Mitsubishi Ecodan warmtepomp uitlezen via cn105 + esp32"

Je moet dus buiten temp, H/C zone 1 setpoint, curve, feedback z1 even plotten, dan zou je het als goed is moeten kunnen zien.

[ Voor 13% gewijzigd door xoror op 08-10-2025 10:02 ]

[Blackraven]

xoror schreef op woensdag 8 oktober 2025 @ 09:33:
@Blackraven Past in jouw binnen unit een FTC6 ? Ken iemand die een op de kop getikt had voor 300 eur op ebay, Maar dat is nog best wel wat geld. Gok dat je meeste wel zelf kan tweaken.

Overigens moet je denk ik even recompile doen op laatste sources. De atom wordt dan op 240mhz ipv 160mhz gezet, is nuttig ivm ethernet polling wat jij gebruikt

Past denk ik wel, maar veel meerwaarde heeft het niet.
Fake nu de mengtanksensor met de boilersensoren middels ESP-relaisbordje dat ik al voor de vermogensbegrenzing en Fake-NTC gebruikte. Enige nadeel is dat het buitendeel dan helemaal buitenspel staat, ook voor tapwater. Dus daar moet ik even om denken dat als de tapwaterdrempel is bereikt, hij weer overschakelt, maar die automation is al grotendeels klaar

De atom weigert nu nog uit te vallen na de laatste restart We gaan al richting de 2 miljoen sec.

[Breud]

ik snap het wat beter thanks.
wat ik niet begrijp nog is, waar wij bij zo'n zelfde buiten temperaturen bij jou de aanvoer (Ta) stukken lager is dan bij mij.

Hier verwarmt het nog met 27,5 / 28 graden aanvoer, bij jou is dat al terug gezakt naar zo'n 25,5.
heeft dat te maken omdat jouw systeem al meer is 'ingeleerd' dan dat van mij?

[xoror]

@Blackraven als hij goed stabiel is, dan gewoon lekker zo laten. don't fix if it ain't broke.

@Breud Ja mijnes heeft al een paar zon dagen gezien.
Maar gewoon vandaag als setpoint is gehaald (en de verwarming niet meer nodig is), -0.5 doen. Dan zie je elke 10m aanpassing tot hij een mooi offset vindt voor je nieuwe setpoint bij dit weer.

Ik gebruik slope: 0.1, en als je die tabel van die posting bij pakt zie je dat daar rond 25-25.5 bij hoort bij offset rond de 25c.

[ Voor 73% gewijzigd door xoror op 08-10-2025 10:29 ]

[ricvee]

@xoror
Heb je ook een tabel met hoeveel er bij komt als de kamer te koud is na 10 minuten bij elke helling stooklijn?

[xoror]

@ricvee nee helaas niet bij de hand, maar moet je even in excel gooien die formule kan je elke combi uitproberen