De duurzame kroeg deel 5

[technopeuter]

Wolly schreef op zaterdag 19 augustus 2023 @ 23:03:
[...]


Je pakt in de wintermaanden zo’2 tot 3% van je jaaropwek. Augustus zit op 11%.

Bijna niets dus, in mijn ogen niet de moeite om allerlei zaken op te tuigen.

Omdenken: 3% kan ook heel veel zijn! Misschien een installatie bouwen die specifiek in januari presteert? (Grote hoek op zuid)

[JWT]

Daarvoor mijn horizontale op zuid. Nu valt het nog zwaar tegen

[Wozmro]

https://www.thomasberger.be/pv/pvcalc/

Met deze site kan je simuleren wat je PV installatie opwekt per maand.

[IvoB2]

Wozmro schreef op zaterdag 19 augustus 2023 @ 20:08:
Maar als gebruik van het net een vaste kost is en je gebruikt steeds minder kWh uit het net dan moet die vaste kost toch verdeeld worden over steeds minder kWh?

Die vaste kost (voor de netbeheerder/leverancier) moet zelfs verdeeld worden over steeds minder klanten.
Minder klanten bij eenzelfde kost is stijgende vaste kosten.

Daaruit concludeer ik dat de laatste kWh de duurste is. Net zoals de laatst m³ drinkwater of aardgas.

Dat was nu net het punt, als de vaste kosten te hoog worden stap je uit dat model. Dan heb je ook die vaste kosten niet meer. Ik heb dan ook al jaren geen gas meer want de vaste kosten werden me te hoog.
Bij elektriciteit zijn heden de vaste kosten nog steeds niet hoger dan de inkomsten. Keert zich dat ben ik daar ook weg.
Idem voor drinkwater.

Je moet niet blijven steken in "conclusies" maar er vooral daarna ook naar handelen.

[dunklefaser]

@technopeuter , @JWT, @Wozmro Mijn ervaring met pvgis en pvcalc:
Voor maand- en jaaropwek is pvgis duidelijk beter geschikt.

pvcalc is alleen voor de dagopwek/dagcurve interessant, o.a. i.v.m. eventueel "aftoppen".
De jaar- en maandopwek is helaas niet aan de realiteit te "ijken".

[Dreamvoid]

IvoB2 schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 08:16:
Je moet niet blijven steken in "conclusies" maar er vooral daarna ook naar handelen.

Exact, voor een individuele woning wordt het op een gegeven moment erg duidelijk. Maar met de electrificatie van industrie, verwarming en mobiliteit van de samenleving is er voor de netwerken eerder groei dan krimp.

Grootste hoofdpijn punt van de stroomnetten is ervoor zorgen dat de benodigde kosten voor netverzwaring niet botsen met de wens om de nettarieven betaalbaar te houden.

[phicoh]

Dreamvoid schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 11:15:
Grootste hoofdpijn punt van de stroomnetten is ervoor zorgen dat de benodigde kosten voor netverzwaring niet botsen met de wens om de nettarieven betaalbaar te houden.

Het grootste hoodpijnpunt is om de stroomnetten snel genoeg te verzwaren.

Het betaalbaar houden van de energietransitie is een fictie. Daar komt nog bij dat huishoudens met een laag inkomen geen geld hebben. Dus huishouden met meer geld draaien ook voor die kosten op.

De tijd van goedkope energie is voolopig voorbij.

[pietje63]

phicoh schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 11:21:
[...]


De tijd van goedkope energie is voolopig voorbij.

De tijd van altijd goedkope energie is voorlopig voorbij. Doordat velen aan vaste prijzen zitten is de prijselasticiteit van energie laag. Je ziet dat aan de dynamische prijzen, grotere fluctuaties dan nodig.

Ik verwacht echter dat over 5-10 jaar vraag en (wisselend, duurzamer) aanbod beter op elkaar wordt afgestemd. Bij energie intensieve processen kan 10% goedkoper inkopen dan veel schelen. Dus op periode met veel zon of wind produceren. Aanpassen processen en inkoop contracten kost echter tijd

[Dreamvoid]

Met negatieve energieprijzen is er aan goedkope energie geen gebrek

Nee maar serieus, je zal toch iets moeten doen om het in elk geval zo efficient en goedkoop mogelijk te krijgen. Je handen in de lucht gooien en zeggen dat het allemaal onmogelijk is, dat kan je doen in een online discussie, maar die luxe hebben de netwerken (en de politieke beleidsmakers) niet. Overigens, in Frankijk zijn de stroomnetten een stuk zwaarder (men verwarmt daar al decennia met elektriciteit), zonder hemeltergende financiele situaties - het kan dus wel. Het is geen low-cost paradijs ofzo, maar het is alleszins te doen.

[Zwartoog]

phicoh schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 11:21:
[...]


Het grootste hoodpijnpunt is om de stroomnetten snel genoeg te verzwaren.

Het betaalbaar houden van de energietransitie is een fictie. Daar komt nog bij dat huishoudens met een laag inkomen geen geld hebben. Dus huishouden met meer geld draaien ook voor die kosten op.

De tijd van goedkope energie is voolopig voorbij.

En op zich is dat prima - de mensen zonder eigen dak hebben al genoeg "betaald" voor de zonnepaneelbezitters.

Ik geloof daarom ook alleen in een doel dat technisch houdbaar is en voordelen biedt.

Zoals een WP ipv gas, omdat je via een WP meer warmte uit je gas haalt dan een gasketel. Plus dat je een WP ook op andere manieren kunt voeden.

De kosten van de transitie naar een electriciteitsnet met een hogere capaciteit, en meer decentraal, moet ook meegenomen worden, al had dat als we kabinetten hadden gehad die naast visie ook technisch inzicht hadden, voor een veel groter deel al meegenomen kunnen worden in periodieke vervangingen.

Zorgenpunt voor mij is nog wel de recyclebaarheid van zonnepanelen en windmolens, en natuurlijk de winning van grondstoffen voor accu's.

Verder moet linksom of rechtsom toch de schatkist gevuld worden. Ook daar heb ik altijd een lange termijnsvisie op gemist.

[phicoh]

Zwartoog schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 11:33:
En op zich is dat prima - de mensen zonder eigen dak hebben al genoeg "betaald" voor de zonnepaneelbezitters.

Wacht maar tot we in de zomer stroom gaan produceren uit waterstof, bio gas, of een ander groen gas i.p.v. aardgas omdat er tekort is aan PV. Dan zouden die mensen zonder eigen dak willen dat ze PV wat meer gestimuleerd hadden.

Het is enorm korte termijn denken om nu te klagen over teveel of te duur PV op particuliere daken.

[Zwartoog]

phicoh schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 11:46:
[...]


Wacht maar tot we in de zomer stroom gaan produceren uit waterstof, bio gas, of een ander groen gas i.p.v. aardgas omdat er tekort is aan PV. Dan zouden die mensen zonder eigen dak willen dat ze PV wat meer gestimuleerd hadden.

Het is enorm korte termijn denken om nu te klagen over teveel of te duur PV op particuliere daken.

Ik zeg niet dat de stimulering verkeerd is (geweest), maar dat het belastingtechnisch geen houdbare situatie is als het ene deel goud niet bestaand geld verdient met de zomeropbrengst en dat alleen door het andere deel wordt betaald.

Ik mis dus vooral de technisch en belastingtechnisch houdbare visie om daar te komen. Bijvoorbeeld dat netbeheerders 20 jaar geleden al mochten vooruitlopen en investeren en vergunningsdoorlooptijden in te korten om aan het groene ideaalplaatje te voldoen.

De politiek rond gas (en olie)-afhankelijkheid heeft nooit ergens echt de boventoon gevoerd. Pas sinds de huidige oorlog, en nu kloppen de groenen zich op de borst van "goed dat we vergroend hebben"!

[phicoh]

Zwartoog schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 12:11:
Ik zeg niet dat de stimulering verkeerd is (geweest), maar dat het belastingtechnisch geen houdbare situatie is als het ene deel goud niet bestaand geld verdient met de zomeropbrengst en dat alleen door het andere deel wordt betaald.

Ik mis dus vooral de technisch en belastingtechnisch houdbare visie om daar te komen. Bijvoorbeeld dat netbeheerders 20 jaar geleden al mochten vooruitlopen en investeren en vergunningsdoorlooptijden in te korten om aan het groene ideaalplaatje te voldoen.

Die visie hangt af van waar we in November op stemmen. Als dat weer is op partijen die de energietransitie een links speeltje vinden, dan komt er dus geen visie. De pijn wordt niet minder, maar de kiezer kan even net doen alsof het probleem er niet is.

Zoveel geld wordt er helemaal niet verdiend met de saldeerde PV. Dat lijkt alleen maar zo omdat het argument zoveel herhaald wordt. Als deel van bruto nationaal produkt stelt het niets voor.

[Dreamvoid]

Idd, saldering op jaarbasis is in het grote plaatje vrij klein geweest, maar het is natuurlijk niet schaalbaar en naar de toekomst toe ook minder zinnig. Ik denk dat iedereen zich wel realiseert waar het grofweg naartoe gaat, de grote vraag is (zoals met meer energietransitie vraagstukken) hoe snel en waar de financiele lasten/lusten precies gaan vallen.

[wheli]

Plus dat saldering er niet voor zorgt dan mensen energie gaan besparen. Mijn ouders (digibeet pur sang) zitten sinds 8 maanden op een dynamisch contract van Zonneplan. Ze zijn bijna altijd thuis en weten door de simpele app van zonneplan precies wat veel stroom kost en dus ook wat veel geld kost. Sindsdien gaat de droger nooit meer 's nachts aan (bijna helemaal niet meer), voelt mn vader zich koning te rijk dat hij geld kríjgt om in de zomer zn EV te laden etc. Ze kunnen goed inschatten dat de winter duurder zal zijn qua gas maar ze hebben mij in elk opzicht verbaasd. Waarschijnlijk doordat ze een leven lang geoefend hebben met omrijden voor benzine met 1 cent korting uiteraard ;-)

[phicoh]

Dreamvoid schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 12:53:
Idd, saldering op jaarbasis is in het grote plaatje vrij klein geweest, maar het is natuurlijk niet schaalbaar en naar de toekomst toe ook minder zinnig. Ik denk dat iedereen zich wel realiseert waar het grofweg naartoe gaat, de grote vraag is (zoals met meer energietransitie vraagstukken) hoe snel en waar de financiele lasten/lusten precies gaan vallen.

Salderen bestaat uit twee delen: belasting en terugleveringvergoeding. Het salderen van de terugleveringvergoeding is duidelijk een probleem. Het is niet goed als een commercieel bedrijf door de overheid gedwongen wordt een bepaalde groep klanten korting of een vergoeding te geven. Dat maakt dat bedrijven die groep klanten willen weren.

Dat zou nog kunnen als de ACM er bovenop zou zit. Maar die laat dat maar lopen. Zie ook de dynamische leveranciers die hun eigen interpretatie hebben van salderen. De ACM vindt het prima.

Dat verandert niets aan het probleem: een leverancier met relatief veel klanten met PV zal hogere prijzen moeten rekenen om de kosten van de salderen te compenseren. Dat maakt die leverancier minder aantrekkelijk voor klanten zonder PV. En dus wordt het probleem alleen maar erger.

Het andere deel, het salderen van de belasting is geen probleem. De overheid heeft heel veel mogelijkheden om belasting te heffen. Dus die lasten worden verdeeld over een groot deel van Nederland.

We hebben een overheid die alles aan de markt wil overlaten. Als je dan genoeg PV wilt hebben, dan zal er genoeg subsidie moeten zijn om dat ook te realiseren. Daar is niet veel aan te doen. Het alternatief zou zijn dat de overheid zelf eigenaar zou worden van PV. Maar dat zie ik pas gebeuren als de 'vrije markt' volstrekt gefaald heeft.

[dunklefaser]

phicoh schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 11:46:
[...]


Wacht maar tot we in de zomer stroom gaan produceren uit waterstof, bio gas, of een ander groen gas i.p.v. aardgas omdat er tekort is aan PV. Dan zouden die mensen zonder eigen dak willen dat ze PV wat meer gestimuleerd hadden.

Het is enorm korte termijn denken om nu te klagen over teveel of te duur PV op particuliere daken.

Bedoel je misschien:
"Wacht maar tot we in de zomer waterstof gaan produceren door elektrolyse van water."?
En dan met stroom uit PV-installaties bijvoorbeeld

[ Voor 4% gewijzigd door dunklefaser op 21-08-2023 13:58 ]

[phicoh]

dunklefaser schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 13:57:
Bedoel je misschien:
"Wacht maar tot we in de zomer waterstof gaan produceren door elektrolyse van water."?
En dan met stroom uit PV-installaties bijvoorbeeld

Als er op accu gebied geen rare dingen gebeuren dan produceren we in de zomer alleen waterstof voor de industrie. Als dat duur is dan heeft de consument daar geen last van.

Waterstof produceren in de zomer zal natuurlijk ook met PV gebeuren, maar in het algemeen is de industrie meer gevoelig voor hoge prijzen dan consumenten. Dus die industrie vertrekt wel als het uit de hand loopt.

[dunklefaser]

@phicoh Maar waterstof per elektrolyse? produceren om als gas i.p.v. aardgas te verbranden?
(uiteraard voor/door particulieren dan)

- Kan je uitleggen wat daaraan (economisch) zinvol is?

- En wat is de relatie van de accu-technologie met de waterstofproductie (voor de industrie)?

[ Voor 11% gewijzigd door dunklefaser op 21-08-2023 14:52 ]

[phicoh]

dunklefaser schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 14:45:
@phicoh Maar waterstof produceren om als gas i.p.v. aardgas te verbranden (voor particulieren dan)?

- Kan je uitleggen wat daaraan (economisch) zinvol is?

- En wat is relatie van de accu-technologie met de waterstofproductie (voor de industrie)?

Als we geen gas of kolen meer gebruiken om elektricteit te produceren dan moeten iets hebben om elektriciteit te produceren als het donker is en het niet waait.

De eerste optie is de accu. Dat werkt prima om een overschot aan PV op te slaan voor de avond en de nacht. Maar accu's die een week of langer stoom op kunnen slaan zijn veel te duur. Zelfs een dag is al extreem duur.

Dan komen we bij andere opslag. En de meest simpele die op grote schaal mogelijk is, is de produktie van waterstof. Er zijn heel veel mogelijkheden, maar niemand weet wat er wel of niet werkt op grote schaal.

Dus als er op een dag te kort zon en wind is, dan zal je waterstof moeten gebruiken. Van waterstof kan je stroom maken met een brandstofcel, maar die zijn extreem duur. Dus kan kom je uit op waterstof verbranden in een gascentrale.

Als er geen gekke dingen gebeuren dan zorgen we ervoor dat we zoveel PV hebben dat we in de zomer iedere dag wel genoeg produceren voor die dag. Wat niet direct gebruikt wordt, stoppen we in accu's voor 's avonds en 's nachts.

Maar de industrie heeft ook in de zomer waterstof nodig. Dus een deel van de elektriciteit wordt ook in de zomer gebruikt om waterstof te produceren.

Als het dan in de zomer een extreem donkere, windstille dag zou zijn, dan kunnen we waterstof gebruiken om stroom te produceren.

[dunklefaser]

@phicoh O.k. - het e.e.a. achter jouw gedachtes over waterstofproductie en energieopslag voor particulieren en de industrie is iets duidelijker geworden, tenminste voor mij.

[Dreamvoid]

phicoh schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 13:15:
Het andere deel, het salderen van de belasting is geen probleem. De overheid heeft heel veel mogelijkheden om belasting te heffen. Dus die lasten worden verdeeld over een groot deel van Nederland.

Op zich kan natuurlijk de overheid op alles belasting heffen, maar de energiebelasting heeft ook een secundair doel: een prijsprikkel om energieconsumptie te verminderen. Met het salderen valt die prikkel grotendeels weg.

[phicoh]

Dreamvoid schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 15:36:
Op zich kan natuurlijk de overheid op alles belasting heffen, maar de energiebelasting heeft ook een secundair doel: een prijsprikkel om energieconsumptie te verminderen. Met het salderen valt die prikkel grotendeels weg.

Die prikkel valt alleen weg als je een overschot hebt aan PV. Dat komt nu veel voor omdat veel mensen geen WP en EV hebben. Als je die wel hebt, dan hebben maar weinig mensen een dak dat groot genoeg is om meer op te wekken dan het gebruik. Met een WP en een EV zit je al gauw boven de 10000 kWh/jaar. Dan heb je een fors dak nodig.

Het voordeel van de salderingsregeling is dat die simpel is, en leidt tot veel extra PV. En we hebben een enorm te kort aan PV.

We kunnen wel allerlei andere regelingen verzinnen, maar vaak leiden die ook tot rare situaties, waardoor je ieder jaar weer een andere regeling hebt. En dan wordt het te ingewikkeld, en haken mensen af. En dan zit je met een regeling die gewoon zijn doel niet bereikt.

[ericplan]

Dreamvoid schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 15:36:
[...]
Op zich kan natuurlijk de overheid op alles belasting heffen, maar de energiebelasting heeft ook een secundair doel: een prijsprikkel om energieconsumptie te verminderen. Met het salderen valt die prikkel grotendeels weg.

Misschien is de huidige scheiding tussen netbeheerder, producenten en verkopers zoals VdB niet de beste manier om de energietransitie vorm te geven.
Korte- en langetermijndoelen zitten elkaar in de weg.

[Wozmro]

In theorie is het heel eenvoudig:

Je maakt alle contracten dynamisch. Zowel voor aankoop als voor eigen productie.

Het gevolg zal zijn dat mensen/bedrijven oplossingen zullen zoeken om zoveel mogelijk te profiteren van deze dynamiek.
Omvormers curtailen, batterijen plaatsen, verbruik sturen,...

En daaruit zal nog eens volgen dat de prijs voor stroom zal stabiliseren.
Bij hoge prijs zal men proberen om verbruik op dat moment te verminderen, zal men batterijen laten leeglopen,...
Bij lage prijs zal men extra verbruikers inschakelen, batterijen opladen,...
Tot er een bepaald evenwicht bereikt wordt op een prijspunt waarop nog net voldoende geld verdient wordt om de investeringen terug te verdienen.


Uiteindelijk zal er toch gestuurd worden op de centen. Niet op emoties of groene gedachten.

[JeroenH]

dunklefaser schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 14:45:
@phicoh Maar waterstof per elektrolyse? produceren om als gas i.p.v. aardgas te verbranden?
(uiteraard voor/door particulieren dan)

- Kan je uitleggen wat daaraan (economisch) zinvol is?

Deze podcast-aflevering maakt een goed punt waarom dat geen goed idee is:

Fully Charged; How clean is hydrogen, actually.

[dunklefaser]

JeroenH schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:26:
[...]


Deze podcast-aflevering maakt een goed punt waarom dat geen goed idee is:

Fully Charged; How clean is hydrogen, actually.

Sorry - tl; ga ik niet bekijken.

Mijn vraag was ook eerder retorisch - ik weet ook dat het verbranden van (groene) waterstof bijvoorbeeld in een cv-ketel een doodzonde is.

Maar als ik in de podcast hoor dat een "brandstofcel" ook alleen maar waterstof verbrandt
met de bijbehorende lage efficiency dan weet ik niet welke soort "brandstofcel" de professor in gedachte had. Recente brandstofcellen hebben soms hogere "rendementen" dan de genoemde ca. 40%.

[ Voor 37% gewijzigd door dunklefaser op 21-08-2023 17:29 . Reden: Toelichting en kritiekpunt postcast ]

[JeroenH]

dunklefaser schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:38:
Sorry - tl; ga ik niet bekijken.

Ondanks dat de YT versie prominent bovenaan staat, is het een podcast, gewoon te beluisteren via de daarvoor gangbasre kanalen (bv Spotify). Ideaal voor tijdens autorijden, strijken, wandelen, enz.

Maar ieder maakt de keus voor welke informatie je wel of niet tot je neemt natuurlijk. Ik geef het slechts mee als tip.

[hanev001]

Wozmro schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:18:
In theorie is het heel eenvoudig:

Je maakt alle contracten dynamisch. Zowel voor aankoop als voor eigen productie.

Het gevolg zal zijn dat mensen/bedrijven oplossingen zullen zoeken om zoveel mogelijk te profiteren van deze dynamiek.
Omvormers curtailen, batterijen plaatsen, verbruik sturen,...

En daaruit zal nog eens volgen dat de prijs voor stroom zal stabiliseren.
Bij hoge prijs zal men proberen om verbruik op dat moment te verminderen, zal men batterijen laten leeglopen,...
Bij lage prijs zal men extra verbruikers inschakelen, batterijen opladen,...
Tot er een bepaald evenwicht bereikt wordt op een prijspunt waarop nog net voldoende geld verdient wordt om de investeringen terug te verdienen.


Uiteindelijk zal er toch gestuurd worden op de centen. Niet op emoties of groene gedachten.

Wat een nonsens. Met een dynamisch contract komt alle risico bij de gebruiker te liggen. De leveranciers worden dan groothandelaars die per dag inkopen er een toeslag op gooien en dat aan de klant doorgeven.

Bij een vast contract moeten de leveranciers zelf handelsrisico dragen bij het afdekken van die contracten.

Er zijn maar weinig mensen die echt de mogelijkheid hebben om hun gebruik te sturen. Van een stabilisatie van de prijzen zal dan ook geen sprake zijn. Juist omdat er geen lange termijn contracten meer zijn zullen de prijzen wild op een neer gaan.

[assje]

Vandaag mijn nieuwe energielabel ontvangen, toch eer van mijn werk de afgelopen 10 jaar:


Ik had een uitgebreid dossier gemaakt van maatregelen, er waren wat uitdagingen dus toch een meevaller dat ik het 3e en 4e plusje ook heb gekregen.
Gevels: Naisolatie aminotherm o.b.v. spouwdikte bouwtekening en kwaliteitscertificaat aminotherm
Daken: Ik had de steenwol in 2015 ingekocht via mijn vaders werk. Doordat de factuur niet op mijn naam stond kon er niet worden gerekend met de werkelijke lambda waarde van 0,032 maar in plaats daarvan met de default 0,045; daar verlies ik dus aanzienlijk t.o.v. de werkelijkheid. Ik had foto's van de etiketten, het materiaal op zolder en de dikte van aanbrengen maar dat hielp allemaal niks. Ook moest hij de dikte zelf opmeten, gelukkig had ik hiervoor een plaatje open gelaten na plaatsen dakkapel recent (klein gaatje in dampremmend folie weer geplakt)
Vloeren: Naisolatie pur was al aanwezig bij aankoop; geen gegevens dus gerekend met standaard (lage) waarde.
Ramen/deuren: Triple glas beneden en HR++ boven; compleet dossier met specificaties en kwaliteitsverklaringen
Zonnepanelen: om onduidelijke reden 8.531Wp gerekend in plaats van de werkelijke 10.125Wp

Ondanks verlies op aantal punten en ontbreken van balansventilatie waren de zonnepanelen dus toch net genoeg om er A++++ van te maken. Zou eigenlijk ook gek zijn als het niet zou lukken aangezien mijn woning ca 10.000kWh per jaar opwekt er hoogstens 2.000kWh gebruikt wordt voor verwarming en warm water (5x energiepostief).

Slechte nieuws is dat de aanleiding voor het nieuwe label is omdat we de woning gaan verkopen . Behoorlijk ongepland een vrijstaande woning uit hetzelfde bouwjaar gekocht waar alles nog moet gebeuren, terug naar start dus.

Ook best pijnlijk dat bij de waardebepaling twee makelaars vooral lovende woorden hadden voor de keuken die we voor €50 zwart gewrapt hebben. De isolatiewaarde en systemen werd weinig aandacht aan besteed en waarde aan toegekend..

[assje]

Oeps

[ Voor 99% gewijzigd door assje op 21-08-2023 16:58 ]

[JeroenH]

hanev001 schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:50:
Juist omdat er geen lange termijn contracten meer zijn zullen de prijzen wild op een neer gaan.

Zoals gedurende die blackout in Texas in 2021. Mensen kregen energierekeningen van (tien)duizenden dollars.

[natural colour]

hanev001 schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:50:
[...]

Wat een nonsens. Met een dynamisch contract komt alle risico bij de gebruiker te liggen. De leveranciers worden dan groothandelaars die per dag inkopen er een toeslag op gooien en dat aan de klant doorgeven.

Bij een vast contract moeten de leveranciers zelf handelsrisico dragen bij het afdekken van die contracten.

Er zijn maar weinig mensen die echt de mogelijkheid hebben om hun gebruik te sturen. Van een stabilisatie van de prijzen zal dan ook geen sprake zijn. Juist omdat er geen lange termijn contracten meer zijn zullen de prijzen wild op een neer gaan.

En dan raken die bedrijven failliet, en moet je omkijken naar een andere leverancier met een veel duurder contract...

[phicoh]

hanev001 schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:50:
Wat een nonsens. Met een dynamisch contract komt alle risico bij de gebruiker te liggen. De leveranciers worden dan groothandelaars die per dag inkopen er een toeslag op gooien en dat aan de klant doorgeven.

Bij een vast contract moeten de leveranciers zelf handelsrisico dragen bij het afdekken van die contracten.

Er zijn maar weinig mensen die echt de mogelijkheid hebben om hun gebruik te sturen. Van een stabilisatie van de prijzen zal dan ook geen sprake zijn. Juist omdat er geen lange termijn contracten meer zijn zullen de prijzen wild op een neer gaan.

Nederlanders zijn dol op verzekeren, maar het heeft financieel weinig zin om een voorspelbaar risico door een ander af te laten dekken.

Dynamisch was het afgelopen jaar goedkoper dan nieuwe vaste of variabele contracten. Ook zonder het sturen van gebruik.

[phicoh]

JeroenH schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:58:
Zoals gedurende die blackout in Texas in 2021. Mensen kregen energierekeningen van (tien)duizenden dollars.

En wat zagen we hier gebeuren toen hier de gasprijs omhoog ging? Alle prijzen gingen omhoog, veel meer dan de dynamische prijzen. Het is niet alsof de energieleveranciers een verlies nemen.

[hanev001]

phicoh schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 17:06:
[...]


En wat zagen we hier gebeuren toen hier de gasprijs omhoog ging? Alle prijzen gingen omhoog, veel meer dan de dynamische prijzen. Het is niet alsof de energieleveranciers een verlies nemen.

Dat de prijzen omhoog gingen was voor de dynamische en variabele contracten. Ik had een vast contract en had nergens last van. In tegendeel door de verlaging van de energiebelasting en de BTW ging ik zelfs minder betalen.

[Krisp]

Pre-2022 was een vast contract doorgaans voordelig omdat je daarmee een cashback kreeg. Ik heb in die tijd ook nog een vast contract afgesloten, dat loopt tot 2025. Pas recent, met de opkomst van dynamische tarieven, en de impact van allerhande invoeding van duurzame energie wordt het interessant om dynamische prijzen te nemen, mits je enigszins kunt sturen. Dat is nu wel de gelijkte optie, zeker met grootverbruikers als een EV en warmtepomp.

[hanev001]

Krisp schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 17:22:
Pre-2022 was een vast contract doorgaans voordelig omdat je daarmee een cashback kreeg. Ik heb in die tijd ook nog een vast contract afgesloten, dat loopt tot 2025. Pas recent, met de opkomst van dynamische tarieven, en de impact van allerhande invoeding van duurzame energie wordt het interessant om dynamische prijzen te nemen, mits je enigszins kunt sturen. Dat is nu wel de gelijkte optie, zeker met grootverbruikers als een EV en warmtepomp.

Mijn warmtepomp draait als het koud is. Jij bent in staat het weer en de buitentemperatuur in de winter te regelen?

[dunklefaser]

@assje Als ik bij "installaties" lees dat de zonneboiler nog steeds als gelijkwaardig/even belangrijk?
met de andere maatregelen aanbevolen wordt, heb ik toch weer twijfels bij de nieuwe systematiek.

Wat is trouwens het nieuwe (berekende) energieverbruik voor verwarmen in kWh/m² per jaar
en wat is de verbetering t.o.v. de oude situatie? - Heb je ook praktijkgetallen paraat?

[Krisp]

hanev001 schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 17:28:
[...]

Mijn warmtepomp draait als het koud is. Jij bent in staat het weer en de buitentemperatuur in de winter te regelen?

Ik filter vrij simpel de 8-12 duurste uren per dag eruit en dan draait mijn warmtepomp gewoon niet. Next step is om bij een hele lage prijs of hoge PV-opbrengst de watertemperatuur nog een paar graden omhoog te zetten.

[phicoh]

hanev001 schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 17:13:
Dat de prijzen omhoog gingen was voor de dynamische en variabele contracten. Ik had een vast contract en had nergens last van. In tegendeel door de verlaging van de energiebelasting en de BTW ging ik zelfs minder betalen.

Statistisch gezien loopt ieder jaar 1 derde van de driejarige vaste contracten af (over 1 jarige hoeven we het niet te hebben, dat is nauwelijks beter dan variabel).

Dus die groep had gewoon pech. Mijn contract liep in november 2022 af. Natuurlijk is er de groep tweakers die precies op het juiste moment een nieuw vast contract afgesloten heeft terwijl het oude nog niet afgelopen was, maar de gemiddelde consument denkt daar niet aan.

Toen mijn contract afliep wilde Essent 80 cent/kWh voor variabel dat zou in januari 70 cent worden. Met een WP heb je aan het prijsplafond ook niet veel.

Maar dynamisch was 39 cent/kWh in december en daalde tot 32 cent in maart.

In de huidige markt is een vast contract al gauw 5 cent/kWh duurder dan dynamisch. Als dat 10 jaar zo blijft dan kan het oplopen tot een lekker bedrag.

[IvoB2]

Zwartoog schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 11:33:
Zorgenpunt voor mij is nog wel de recyclebaarheid van zonnepanelen en windmolens, en natuurlijk de winning van grondstoffen voor accu's.

Voor jou misschien wel maar recyclagebedrijven maken daar geen punt meer van.
En sinds wanneer is er een probleem met de winning van ijzer, natrium,.....?
Of bedoel je de recyclage van zeldzame aardmetalen in tablets en smartphones waar je niet eens de batterij van kan vervangen?

[Superbeagle]

dunklefaser schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 15:11:
@phicoh O.k. - het e.e.a. achter jouw gedachtes over waterstofproductie en energieopslag voor particulieren en de industrie is iets duidelijker geworden, tenminste voor mij.

In de toekomst is het misschien ook mogelijk om uit CO₂ rechtstreeks CH₄ (methaan) te produceren met behulp van bacteriën volgens onderzoekers van de WUR.

Voordeel, naast de al aanwezige infrastructuur en warmtebronnen die al op methaan(aardgas) werken, is dat de CO₂ kringloop zo gesloten wordt.

[phicoh]

Superbeagle schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 21:19:
In de toekomst is het misschien ook mogelijk om uit CO₂ rechtstreeks CH₄ (methaan) te produceren met behulp van bacteriën volgens onderzoekers van de WUR.

Voordeel, naast de al aanwezige infrastructuur en warmtebronnen die al op methaan(aardgas) werken, is dat de CO₂ kringloop zo gesloten wordt.

Ik noem waterstof omdat dat een proces is dat we op redelijk grote schaal kunnen uitvoeren en omdat de industrie toch waterstof nodig heeft.

Er zijn heel veel mogelijkheden die zich nog moeten bewijzen. Er is natuurlijk al heel veel geëxperimenteerd met biogas met allerlei bronmateriaal. Tot nu toe heeft dat niet veel opgeleverd. Het kan technische gezien wel, maar op grote schaal is het te duur.

[Skyaero]

assje schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:55:
Vandaag mijn nieuwe energielabel ontvangen, toch eer van mijn werk de afgelopen 10 jaar:
[Afbeelding]

Gefeliciteerd.

Ik dacht dat tegenwoordig ook de Standaard (netto warmtevraag kengetal) op de label zou komen te staan, maar die ontbreekt volgens mij?

[ArcticWolf]

assje schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:55:
Vandaag mijn nieuwe energielabel ontvangen, toch eer van mijn werk de afgelopen 10 jaar:
[Afbeelding]

Ik had een uitgebreid dossier gemaakt van maatregelen, er waren wat uitdagingen dus toch een meevaller dat ik het 3e en 4e plusje ook heb gekregen.
Gevels: Naisolatie aminotherm o.b.v. spouwdikte bouwtekening en kwaliteitscertificaat aminotherm
Daken: Ik had de steenwol in 2015 ingekocht via mijn vaders werk. Doordat de factuur niet op mijn naam stond kon er niet worden gerekend met de werkelijke lambda waarde van 0,032 maar in plaats daarvan met de default 0,045; daar verlies ik dus aanzienlijk t.o.v. de werkelijkheid. Ik had foto's van de etiketten, het materiaal op zolder en de dikte van aanbrengen maar dat hielp allemaal niks. Ook moest hij de dikte zelf opmeten, gelukkig had ik hiervoor een plaatje open gelaten na plaatsen dakkapel recent (klein gaatje in dampremmend folie weer geplakt)
Vloeren: Naisolatie pur was al aanwezig bij aankoop; geen gegevens dus gerekend met standaard (lage) waarde.
Ramen/deuren: Triple glas beneden en HR++ boven; compleet dossier met specificaties en kwaliteitsverklaringen
Zonnepanelen: om onduidelijke reden 8.531Wp gerekend in plaats van de werkelijke 10.125Wp

Ondanks verlies op aantal punten en ontbreken van balansventilatie waren de zonnepanelen dus toch net genoeg om er A++++ van te maken. Zou eigenlijk ook gek zijn als het niet zou lukken aangezien mijn woning ca 10.000kWh per jaar opwekt er hoogstens 2.000kWh gebruikt wordt voor verwarming en warm water (5x energiepostief).

Slechte nieuws is dat de aanleiding voor het nieuwe label is omdat we de woning gaan verkopen . Behoorlijk ongepland een vrijstaande woning uit hetzelfde bouwjaar gekocht waar alles nog moet gebeuren, terug naar start dus.

Ook best pijnlijk dat bij de waardebepaling twee makelaars vooral lovende woorden hadden voor de keuken die we voor €50 zwart gewrapt hebben. De isolatiewaarde en systemen werd weinig aandacht aan besteed en waarde aan toegekend..

Ik snap dat je woning behoorlijk energiezuinig is, maar je hebt qua isolatie niet overal een ++ en nog wat "ja" bij verbetering aanbevolen, dat je dan nog een A++++ vind ik wel erg bijzonder.

Wat krijg je dan als je overal een ++ hebt en geen aanbevelingen? Een A++++++++?

[assje]

dunklefaser schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 17:40:
@assje Als ik bij "installaties" lees dat de zonneboiler nog steeds als gelijkwaardig/even belangrijk?
met de andere maatregelen aanbevolen wordt, heb ik toch weer twijfels bij de nieuwe systematiek.

Ondanks tapwaterverwarming d.m.v. warmtepomp wordt inderdaad de zonneboiler voorgesteld als verbetermaatregel.

Nog aantal bijzonderheden:

• Voor een wisselstroom ventilatie-unit krijg je strafpunten maar vraaggestuurd ventileren levert niets op (maar verschijnt vervolgens wel als aanbeveling ter verbetering op het label )
• Op de vraag "heb je een airco" heb ik nee geantwoord en verder niet toegelicht dat mijn warmtepomp ook kan koelen (daar krijg je strafpunten voor)

Wat is trouwens het nieuwe (berekende) energieverbruik voor verwarmen in kWh/m² per jaar
en wat is de verbetering t.o.v. de oude situatie? - Heb je ook praktijkgetallen paraat?

Warmtebehoefte in de wintermaanden: 54,00kWh/m2 (bij 57 kWh/m2 voldoet de woning aan de standaard voor woningisolatie)

Met 124m2 geeft dat 6.696kWh thermisch.

Ik heb nog geen vol jaar met warmtepomp maar heb wel referentie van mijn gasverbruik:


In 2022 waren alle isolerende maatregelen reeds uitgevoerd, was wel een relatief warm jaar. Maar zeg 750m3 x 8,5 = 6.375kWh (inclusief SWW). Verbetering t.o.v. oude situatie is wat lastig te zeggen, in ons eerste jaar (2012) zonder maatregelen hadden we een gasverbruik van exact 1.000m3. Echter waren we toen samen en nu met twee kinderen en het comfort (binnentemperatuur) is een stuk hoger nu.

Hoe dan ook wordt het in een woning als deze met een relatief laag verbruik extreem lastig een case te maken op basis van terugverdientijd. Ik heb 12k aan kozijnen uitgegeven, 12k warmtepomp, 12k zonnepanelen en dan nog wat kleinere postjes aan ventilatie, spouwmuurisolatie en dakisolatie. Deels ook gewoon noodzakelijk onderhoud natuurlijk. Maar, met een besparing van 250m3 gas per jaar moet je het hoe dan ook meer in comfort en woningwaarde zoeken dan dat er terugverdiend wordt...

[assje]

Skyaero schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 21:52:
Ik dacht dat tegenwoordig ook de Standaard (netto warmtevraag kengetal) op de label zou komen te staan, maar die ontbreekt volgens mij?

Staat op de 2e pagina, zoals hierboven benoemd dus 54kWh/m2. Het "energie kengetal" komt op -13,12kWh/m2.

[assje]

ArcticWolf schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 22:07:
Ik snap dat je woning behoorlijk energiezuinig is, maar je hebt qua isolatie niet overal een ++ en nog wat "ja" bij verbetering aanbevolen, dat je dan nog een A++++ vind ik wel erg bijzonder.

Wat krijg je dan als je overal een ++ hebt en geen aanbevelingen? Een A++++++++?

Is gewoon nog hopeloos deze opzet, onze "nieuwe" woning is een vrijstaande uit 1976 waar sinds de bouw letterlijk geen spijker meer de muur in is gegaan. Op het dak en in de spouw 2cm steenwol en hierop is energielabel C afgegeven..... Als dat geen label "F" is blijft er natuurlijk nooit iets over voor onderscheid hoger op de ladder.

Mijn woning heeft trouwens wel 10.125Wp zonnepanelen, dat is EXTREEEM veel op een tussenwoning van 124m2 Dat in combinatie met full-electric verwarmen poetst mijn label op.

[ Voor 3% gewijzigd door assje op 21-08-2023 22:59 ]

[dunklefaser]

@assje Volgens energielabel.nl en het beschikbare "voorbeeld energielabelcertificaat" pagina 2
heb je het (totale) fossiele energiegebruik en de warmtebehoefte in de wintermaanden
beiden in kWh/m² per jaar.
"Fossiel" energiegebruik: -13,12 kWh/m² per jaar (jouw "energie kengetal"?)
Bij 0 krijg je A++++, daaronder komen plusjes bij.
Interessant dat dit ook negatief kan zijn, maar dit komt natuurlijk door jouw grote stroomopwek,
hoe groot trouwens?
De "warmtebehoefte in de wintermaanden": 54,00 kWh/m² per jaar

Ik vraag me af of een passiefhuis (zonder pv-installatie!) (veel) beter dan A++++ kan zijn.

[rubenos]

Even in de kroeg, omdat ik denk dat een eigen topic niet nodig is.

Mijn nieuwbouwwoning (nog in aanbouw) heeft een A+++ label en daar wil ik graag A++++ van maken. Ik heb voor de woning al de energieprestatieberekening. De woning heeft al triple glas, wtw, warmtepomp etc. De enige echte verbetering die ik zelf kan doen zijn panelen, en nu wil ik bepalen hoeveel ik er nodig heb om energieneutraal te bereiken, omdat mij dit naast opwekking ook rentekorting oplevert.

Om energieneutraal te bereiken, moet ik het verbruik van de gebouwgebonden installaties kunnen opwekken (3829kWh). Nu heb ik zelf berekend hoeveel panelen ik hier voor nodig heb en in potentie kan ik dat (nét) afdekken, maar vraag ik mij af of dat voldoende zekerheid geeft dat de berekening straks écht op A++++ uitkomt als alle factoren zoals ligging, orientatie etc meegenomen worden. Ik heb met VEH gebeld, maar zij konden mij niet verder helpen vanwege deze argumenten (een berekening is complex). Moet ik er gewoon vanuit gaan dat het wel goed komt als ik bijleg of heb ik nu al een specialist nodig? Iemand ervaring hiermee?

_{(Van mijn aannemer krijg ik hier geen hulp bij, dus ik kan dit pas na oplevering zelf doen)}

[Dreamvoid]

ericplan schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 16:07:
[...]

Misschien is de huidige scheiding tussen netbeheerder, producenten en verkopers zoals VdB niet de beste manier om de energietransitie vorm te geven.
Korte- en langetermijndoelen zitten elkaar in de weg.

Ik heb jarenlang gewerkt voor een (buitenlands) energiebedrijf waar die drie in 1 bedrijf zaten, en ik kan je vertellen dat de discussies en pijnpunten intern precies hetzelfde waren,als in NL met gesplitste onderdelen, maar dan zonder transparantie. De commerciele realiteit van een netwerk, een producent en een leverancier blijft hetzelfde, hoe je boel ook indeelt.

Door de Nederlandse gesplitste situatie komen al deze discussies en belangen op straat te liggen en worden deel van een (vaak verhitte) publieke discussie, maar die openheid is in mijn ogen zeker geen slechte zaak.

[dunklefaser]

@rubenos

...
Moet ik er gewoon vanuit gaan dat het wel goed komt als ik bijleg of heb ik nu al een specialist nodig? Iemand ervaring hiermee?
...

Je wil dus bijleggen? - Dan ligt er in principe al wat op het "virtuele dak" en vermoedelijk ook in de energielabelberekening. Kan je dat niet extrapoleren?

[rubenos]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 09:23:
@rubenos
[...]

Je wil dus bijleggen? - Dan ligt er in principe al wat op het "virtuele dak" en vermoedelijk ook in de energielabelberekening. Kan je dat niet extrapoleren?

Via die berekening lukt dat niet. Er zijn 2 panelen die 500kwh opwekken, wel met een heel andere oriëntatie (noord). Ik kan op het zuiden bijleggen.

Via het bedrijf dat de berekening heeft gemaakt zou de eenvoudigste weg zijn, alleen deze doet dit niet voor particulieren, en daarnaast heb ik dan ook weer te maken met de specs van een 3e partij.

[ Voor 18% gewijzigd door rubenos op 22-08-2023 09:33 ]

[dunklefaser]

rubenos schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 09:31:
[...]


Via die berekening lukt dat niet. Er zijn 2 panelen die 500kwh opwekken, wel met een heel andere oriëntatie (noord). Ik kan op het zuiden bijleggen.

Helaas ken ik de systematiek van de energielabelberekening betreffende de "waardering"
van pv-installaties niet en ik weet ook niet of die toegankelijk/openbaar is.

Wat ik op https://www.zonnepanelen.net/energielabel-zonnepanelen/ kan vinden lijkt me niet meer actueel.

Wat op solarmagazine.nl te lezen valt over "Nederland maakt bezwaar [in Brussel] tegen niet langer ‘meetellen’ zonnepanelen voor energielabel" is relatief recent (2022), maar of er al iets over bekend is?

[ Voor 38% gewijzigd door dunklefaser op 22-08-2023 09:49 . Reden: referenties? ]

[rubenos]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 09:34:
[...]

Helaas ken ik de systematiek van de energielabelberekening betreffende de "waardering"
van pv-installaties niet en ik weet ook niet of die toegankelijk/openbaar is.

Klopt, ik heb er al een flinke zoektocht opzitten, en de totale berekening (met warmteterugwinning, constructiewaardes etc.) is aardig complex.

[No Hands]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 09:34:
[...]

Helaas ken ik de systematiek van de energielabelberekening betreffende de "waardering"
van pv-installaties niet en ik weet ook niet of die toegankelijk/openbaar is.

Isso 82.1 Hoofdstuk 15

[No Hands]

rubenos schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 09:31:
[...]


Via die berekening lukt dat niet. Er zijn 2 panelen die 500kwh opwekken, wel met een heel andere oriëntatie (noord). Ik kan op het zuiden bijleggen.

Via het bedrijf dat de berekening heeft gemaakt zou de eenvoudigste weg zijn, alleen deze doet dit niet voor particulieren, en daarnaast heb ik dan ook weer te maken met de specs van een 3e partij.

Je zou een bedrijf kunnen bellen dat labels uitgeeft, een EP adviseur. Wellicht dat die je een tip kan geven.
Maar het zal vast wel allemaal door de rekentool moeten.

[dunklefaser]

No Hands schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 09:53:
[...]


Isso 82.1 Hoofdstuk 15

Is dit document de meest recente toepasselijke wijziging?

[No Hands]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:00:
[...]

Is dit document de meest recente toepasselijke wijziging?

Mijne is van 2020 dus deze is iig nieuwer

[Superbeagle]

@No Hands @dunklefaser Afgetroefd?

[No Hands]

Superbeagle schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:14:
@No Hands @dunklefaser Afgetroefd?

hahaha, er is altijd baas boven baas

[Ronald.42]

Ben ik als enige verbaasd dat 2 panelen op noord 500kwh opwekken?

[rubenos]

Ronald.42 schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:19:
Ben ik als enige verbaasd dat 2 panelen op noord 500kwh opwekken?

Nee

Edit: Ik denk dat het door de beperkte dakhelling komt, het is geen klassiek zadeldak. PVCalc met 2x 405WP op Noord met helling van 14%

[ Voor 55% gewijzigd door rubenos op 22-08-2023 10:26 ]

[Ronald.42]

rubenos schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:22:
[...]


Nee

Edit: Ik denk dat het door de beperkte dakhelling komt, het is geen klassiek zadeldak. PVCalc met 2x 405WP op Noord met helling van 14%

[Afbeelding]

Ik heb er nooit echt aan gerekend want ik had toch panelen over ivm upgraden van een bestaande set.
8x265 wp op noord wel een vrij steil dak.
Dus die krijgen ook echt geen zon als hij in het zuiden staat. Behalve wat reflectie als er wat wolken zijn.



En de opbrengst van vorige maand.

[zeegerd]

assje schreef op maandag 21 augustus 2023 @ 22:52:
[...]

Op de vraag "heb je een airco" heb ik nee geantwoord en verder niet toegelicht dat mijn warmtepomp ook kan koelen (daar krijg je strafpunten voor)

(Mooi label trouwens!)

Poe, als je nu puur met airco verwarmt? Kunnen die volgens dit systeem tellen als hoofdverwarming? Of is het huis dan onverwarmd op papier? Een MV hebben we ook al niet, de ventilatie wordt geregeld door de ventilatieWPboiler. Komt het huis dan te boek te staan als 'natuurlijk geventileerd'?

Het oude en starre denken is bijzonder. Vooral omdat (x-water)warmtepompen gesubsidieerd zijn worden deze verkocht voor verwarming. In Zweden zag ik (*geen verantwoorde steekproef) meer airco's voor verwarming dan in NL. Ook in NL zie je het steeds meer afgelopen paar jaren, omdat mensen beginnen te snappen dat dit gewoon kan. Dat ze niet gesubsidieerd worden is een punt waarover gediscussieerd kan worden.

[Skyaero]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 09:34:
[...]

Helaas ken ik de systematiek van de energielabelberekening betreffende de "waardering"
van pv-installaties niet en ik weet ook niet of die toegankelijk/openbaar is.

Ja die is open. De rekenmethodiek is beschreven in NTA8800 (die zich o.a. weer baseert op de ISSO 82). Die is kosteloos te downloaden bij de NEN (je moet wel een account aanmaken).

Overigens geen leuke leesstof de NTA8800, met name omdat de rekenmethodiek omgekeerd beschreven is (je begint met de formule om het eindgetal te bepalen en breekt de variabelen daarin weer op in subformules, etc etc). Daarnaast ontbreekt een inhoudsopgave en werken verwijzingen niet. Niet fijn bij een document van 1100 pagina's. De NEN is namelijk in 1983 blijven hangen als het gaat om het schrijven van normen.

Hernieuwbare energie heeft een primarie energiefactor van 1,45 kWh_prim/kWh

Dat betekent dat als je zonnepanelen 100 kWh opleveren, Ze voor 145 kWh meetellen in de BENG 2. De BENG 2 wordt gebruikt voor het vaststellen van het label conform volgende tabel.
edit: tabel vergeten toe te voegen




Aangezien je onder de 0 moet komen voor A++++, moet je volgende rekensom oplossen uitgaande van zuidelijke ligging zonder schaduw:

[Huidig kWh/m2 primair] = (0.85 kWh/Wp * 1.45 * [Vermogen PV in Wp]) / [Vloeroppervlak Ag]

Edit: de factor 0.85 klopt niet, zie hier voor de juiste waarden

Wat op solarmagazine.nl te lezen valt over "Nederland maakt bezwaar [in Brussel] tegen niet langer ‘meetellen’ zonnepanelen voor energielabel" is relatief recent (2022), maar of er al iets over bekend is?

Wijzigen van Europees beleid gaat veel tijd overheen. De EPBD is niet zomaar gewijzigd. Daarna hebben member states nog tijd voor implementatie. Voorlopig geldt de NTA8800 gewoon nog.

[ Voor 14% gewijzigd door Skyaero op 22-08-2023 11:53 ]

[dunklefaser]

Ronald.42 schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:19:
Ben ik als enige verbaasd dat 2 panelen op noord 500kwh opwekken?

Het kan: Zeeland - 2 x 420 Wp op 35°/180° (noord-pvgis) met 5.5% "systeem verlies" (bij mijn pv-installatie)
jaaropwek: 518 kWh

[ Voor 4% gewijzigd door dunklefaser op 22-08-2023 10:39 ]

[migjes]

rubenos schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:22:
[...]


Nee

mm, als het 2x540Wp JAsolar panelen zijn, mmmm 500kWh is zeker niet onmogelijk om dat op noord te doen.
of als het 2 panelen van ???Wp zijn op noord met een vrij platte hoek, is het zeker niet onmogelijk om dat op noord te doen.
@antonboonstra haalde met een pittige 4x240Wp op een 500W omvormer op noord met pittige hoek toch nog grofweg 50% van de Wp opwek.
(het kan zijn dat ik die omvormer (nu ook op noord) nu in mijn schuur hangt. )
hier die set:
maar heb geen grafiek of mooi overzicht, moet je aan hem vragen.
https://www.antonboonstra.nl/energie/details_oud.php

het kan allemaal wel, maar berekening is leuk, praktijk is beter.

verder de energie berekening, ik heb me daar een jaar of 1,5 geleden ook eens aan gewaagt.
ik vond het toen 1 grote b.s.
gewoon omdat het gestoeld is op allerlei regelingen, waarvan je op je tenen kunt natellen dat die regelingen nooit zo lang mee gaan als een huis. (politiek veranderd sneller als een huis.)

uiteindelijk heb ik alle PV uit de berekening gegooid, het is gewoon beter om een goed huis te bouwen, dan een slecht huis en de problemen op te lossen met PV.

[Skyaero]

Ronald.42 schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:19:
Ben ik als enige verbaasd dat 2 panelen op noord 500kwh opwekken?

Ik kijk er niet van op. Veel elektriciteit op zonnepanelen wordt opgewekt door diffuse straling ipv directe straling. Dan is exposure naar het hemelgewelf belangrijk. Kleine hellingshoek is dan gunstig. Gaat overigens wel hard bij oplopende hellingshoek. Bij 20 graden is het nog 75% van nominaal, bij 30 graden 65% en bij 40 graden al op 50% van nominaal. Maar zelfs bij 90 graden (die panelen krijgen dus eigenlijk zelden zon, alleen hoogzomer), levert het nog altijd 90 graden op van nominaal.

* nominaal = opbrengst bij zuid/30 graden.

[ericplan]

@Skyaero Enig idee of die primaire energiefactor van 1,45 kWh_prim/kWh binnenkort nog gaat wijzigen? Begreep dat er discussie over was.

[dunklefaser]

Ik ben ook benieuwd of het "meetellen" van de pv-panelen voor het energielabel niet door Brussel een halt toegeroepen wordt.
Binnenkort (=enkele jaren?) dan geen "schaamte panelen" meer ? We zullen het zien - of ook niet .

[ Voor 3% gewijzigd door dunklefaser op 22-08-2023 10:56 ]

[Skyaero]

ericplan schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:44:
@Skyaero Enig idee of die primaire energiefactor van 1,45 kWh_prim/kWh binnenkort nog gaat wijzigen? Begreep dat er discussie over was.

Die discussie loopt al sinds de invoering. Als ie gaat wijzigen, gaat ie omhoog. Dat is gunstig voor zonnepanelen en minder gunstig voor all-electric oplossingen zoals warmtepompen en WTW installaties.

[rubenos]

migjes schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:38:
[...]

mm, als het 2x540Wp JAsolar panelen zijn, mmmm 500kWh is zeker niet onmogelijk om dat op noord te doen.
of als het 2 panelen van ???Wp zijn op noord met een vrij platte hoek, is het zeker niet onmogelijk om dat op noord te doen.
@antonboonstra haalde met een pittige 4x240Wp op een 500W omvormer op noord met pittige hoek toch nog grofweg 50% van de Wp opwek.
(het kan zijn dat ik die omvormer (nu ook op noord) nu in mijn schuur hangt. )
hier die set:
maar heb geen grafiek of mooi overzicht, moet je aan hem vragen.
https://www.antonboonstra.nl/energie/details_oud.php


het kan allemaal wel, maar berekening is leuk, praktijk is beter.

Dank, praktijk is idd interessant om te zien. Je was mij net voor. Ik had mijn post inmiddels ook geedit met hellingshoek en pvcalc waaruit het idd haalbaar lijkt te zijn.

uiteindelijk heb ik alle PV uit de berekening gegooid, het is gewoon beter om een goed huis te bouwen, dan een slecht huis en de problemen op te lossen met PV.

Klopt, gelukkig is dat bij mij al zo. Het gaat bij mij dan ook om het afdekken van gebouwgebonden installaties.

[assje]

Klopt zoals je het zegt:

• Primair fossiel energiegebruik: -13,12 kWh/m²
• Warmtebehoefte in de wintermaanden: 54,00 kWh/m² per jaar

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 08:43:
Interessant dat dit ook negatief kan zijn, maar dit komt natuurlijk door jouw grote stroomopwek,
hoe groot trouwens?

25x405Wp=10.125Wp, het energielabel is gerekend met 8.531Wp. Panelen liggen 15 stuks schuin dak pal op zuid en 10 panelen oost/west op plat dak. Zijn er pas dit jaar op gegaan maar verwacht 9.000-10.000kWh opwek.

[ Voor 17% gewijzigd door assje op 22-08-2023 11:02 ]

[JBtL]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:49:
[...]


Die discussie loopt al sinds de invoering. Als ie gaat wijzigen, gaat ie omhoog. Dat is gunstig voor zonnepanelen en minder gunstig voor all-electric oplossingen zoals warmtepompen en WTW installaties.

Ik weet niet hoor, stroom wordt ondertussen ook steeds groener, ik verwacht dat de primaire energiefactor op de iets langere termijn juist naar beneden zal gaan.

[dunklefaser]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:37:
[...]


Hernieuwbare energie heeft een primarie energiefactor van 1,45 kWh_prim/kWh

Dat betekent dat als je zonnepanelen 100 kWh opleveren, Ze voor 145 kWh meetellen in de BENG 2. De BENG 2 wordt gebruikt voor het vaststellen van het label conform volgende tabel.
edit: tabel vergeten toe te voegen

[Afbeelding]


Aangezien je onder de 0 moet komen voor A++++, moet je volgende rekensom oplossen uitgaande van zuidelijke ligging zonder schaduw:

[Huidig kWh/m2 primair] = (0.85 kWh/Wp * 1.45 * [Vermogen PV in Wp]) / [Vloeroppervlak Ag]

oftewel:

Vermogen PV in Wp = [Huidig kWh/m2 primair] * [vloeroppervlak] / 1.2325


[...]

Als ik de eerste vergelijking bekijk valt me de veronderstelde 0,85 kWh/Wp op.
Waar komt dit getal vandaan? - Staat dit ergens in de norm?

Naar mijn ervaring (8 jaar pv-installatie) en ook van anderen kan dit niet (meer) kloppen
voor een zuiddak met 30° zelf in de meest regenachtige hoek van NL.
Mijn eigen 5,32 kWp installatie op 45°/166° heeft een gemiddelde jaaropwek van ca. 6,00 MWh
= ca. 1,13 kWh/Wp

[migjes]

rubenos schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 10:49:
[...]

Dank, praktijk is idd interessant om te zien. Je was mij net voor. Ik had mijn post inmiddels ook geedit met hellingshoek en pvcalc waaruit het idd haalbaar lijkt te zijn.

je krijgt van mij ook meer praktijk als theoretische b.s.
helaas is wat je nodig hebt de b.s. (gelukkig geven andere die al, dus laat ik dat even buiten beschouwing, werk liever samen als elkaar voor rotte vis uit te maken, dus luister naar hun.)

Klopt, gelukkig is dat bij mij al zo. Het gaat bij mij dan ook om het afdekken van gebouwgebonden installaties.

is zeker niet onverstandig.
je kunt in theorie alle gebouw gebonden installaties bij elkaar optellen.
laten we stellen dat het dan 300W is. (ik kies maar een getal, jij weet hem beter als het goed is.)

dan neem je een omvormer van 300W, en hang je daar een 4x400Wp aan.
waarom, dan heb je ook opwek als het bewolkt is, en dat zal aardig richting de 300W gaan.
(welke richting dat op kijkt maakt eigenlijk geen bal uit, maar zuid blijft geliefd en oost-west geeft langere dagen dus is ook erg tof, en hell noord kan ook.)
dan kun je aardig uit gaan dat je dan 40% van het jaar je stroom opwekt voor je huisgebonden installaties.
(natuurlijk snap ik dat je niet dom bent, en neem je geen 300W omvormer maar een 1000W, duhuu.
dit valt allen buiten je berekening die je nu wil.)
en zo kom je op de schaam panelen.
(wat ik een hele slechte term vind, ik zou me nooit schamen voor een paneel, hooguit jammer dat het zo weinig is. schamen moeten de bouwers die dit doen, niet het paneel.)

maar dan is er een nieuwe situatie aan het ontstaan.
je kunt bijvoorbeeld er deze omvormers voor gebruiken:
https://www.winkelman-zon...-omvormer/micro-omvormer/
en die hebben er deze module bij mogenlijk:
https://www.winkelman-zon...mvormer/enphase-batterij/
(ehhh allen de beugel is te verkrijgen? ach ja je snapt wel dat ik de accu bedoel.)
mmm, dit met 4x400Wp, dat geeft een volle accu van +/-1,5kWh, dit zou de 40% aardig omhoog moeten trekken.
en dit heb ik nog niet gezien in nog geen berekening.
(maar ik heb niks meer gerekend zins 1,5 jaar geleden aan deze onzin. dus er kan iets veranderd zijn of snel gaan veranderen.)

ik zelf reken dat als het bewolkt is, dat 600Wp mij een 100W oplevert.
tja bewolking is niet altijd hetzelfde, dus het getal gaat omhoog en omlaag.
voordeel van bewolking is, dat het bijna niet uit maakt welke kant de panelen opkijken.
het weerkaatst op de wolken (diffuse licht kijk naar je eigen schaduw als het bewolkt is dan snap je het.)
dit heb je zeker niet in december of januari die kun je het beste vergeten, maar wel de rest van het jaar *.
ik heb zelf dus 6430Wp op een 4000W omvormer, en ja met bewolking zit ik ergens tussen de 1000-2000W in de zomer, mijn omvormer vind het prettig als hij 25% van zijn vermogen krijgt.
(de "te veel" Wp, die los ik op door oost-west te hebben op dak, dit verdeelt de opbrengst over de dag.)

*) voor mij is het glas altijd half vol, nooit half leeg.
mocht het zo zijn dat ik mijn glas niet meer half vol vind, dan bestel ik snel nog een biertje.

[ericplan]

JBtL schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:12:
[...]
Ik weet niet hoor, stroom wordt ondertussen ook steeds groener, ik verwacht dat de primaire energiefactor op de iets langere termijn juist naar beneden zal gaan.

Dat was mijn gedachte ook. Maar dit getal is blijkbaar ook een politiek gegeven.

[Skyaero]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:15:
[...]


Als ik de eerste vergelijking bekijk valt me de veronderstelde 0,85 kWh/Wp op.
Waar komt dit getal vandaan? - Staat dit ergens in de norm?

Het blijkt zelfs lager te zijn. Ik pas mijn bericht er even op aan.

[Termy]

@rubenos Beetje verbaasd dat de vraag nog niet langsgekomen is, maar waarom niet gewoon het dak vol? Met zonnepanelen is meer beter, zeker met jouw dak zo te horen.

[Skyaero]

JBtL schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:12:
[...]

Ik weet niet hoor, stroom wordt ondertussen ook steeds groener, ik verwacht dat de primaire energiefactor op de iets langere termijn juist naar beneden zal gaan.

De huidige primaire factor gaat uit van 69% groene energie. Dit is op basis van een projectie voor 2030 gemaakt door ECN (tegenwoordig TNO) in de KEV (klimaat en energieverkenning) uit 2017.

Volgens mij zaten we in 2020 nog op een factor 2, maar ik heb moeite om dat terug te vinden omdat Statline (CBS) een puinzooi is.

[ Voor 12% gewijzigd door Skyaero op 22-08-2023 11:58 ]

[Skyaero]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:15:
Naar mijn ervaring (8 jaar pv-installatie) en ook van anderen kan dit niet (meer) kloppen

Er klopt wel meer niet in de NTA8800

[Dreamvoid]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:57:
De huidige primaire factor gaat uit van 69% groene energie. Dit is op basis van een projectie voor 2030 gemaakt door ECN (tegenwoordig TNO) in de KEV (klimaat en energieverkenning) uit 2017.

Is die 69% een equivalente waarde voor een bepaalde hoeveelheid CO2 per kWh, tijdens het verwarmingsseizoen?

[dunklefaser]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:59:
[...]


Er klopt wel meer niet in de NTA8800

Mooi - die twee stelschroeven - "opwekfactor" uit een ver verleden maar wel afhankelijk van dakventilatie en ...?? en de vaststaande? "omrekenfactor" van 1,45 naar fossiele energie.
Misschien gaat de opwekfactor omhoog als de (politieke) omrekenfactor omlaag gaat met een netto nul resultaat?

Ik zou graag willen weten wie deze "ventilatietabel" bedacht en "gemeten" heeft
(prehistorisch literatuuronderzoek?) en vooral wanneer.

[ Voor 10% gewijzigd door dunklefaser op 22-08-2023 12:54 ]

[rubenos]

Termy schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:56:
@rubenos Beetje verbaasd dat de vraag nog niet langsgekomen is, maar waarom niet gewoon het dak vol? Met zonnepanelen is meer beter, zeker met jouw dak zo te horen.

Dat is sowieso een optie, alleen al omdat "dak vol" niet heel veel panelen betreft. Ik kan er 7 bijplaatsen op zuid (waarschijnlijk 420wp), heb er 2 vanwege Beng (op Noord) en heb er nog 2 op de berging. Ik kom dan op 11 panelen.

@migjes
Gebouwgebonden installaties hebben volgens berekening 3829 kWh nodig. Of dat echt zo is, doet er in deze niet echt toe (zoals jij al opmerkt). Mijn installaties gebruiken waarschijnlijk minder dan wat er in de berekening staat (wat uit ik vele topics van o.a. warmtepomp en BENG nieuwbouw begrijp), omdat dit op basis van bijv. koude scenario's is.

Nou is het punt dat het om de theorie gaat in deze, omdat ik een hoger label wil behalen. Een hoger label levert mij gedurende de vaste periode van mijn hypotheek al bijna 8k bruto besparing op. Feitelijk betaal ik daar de pv's van, en dan is dat zonder opwek. Het is natuurlijk sowieso een optie om gewoon maximaal te gaan en dan achteraf te kijken 'of ik het gehaald' heb. Ik wil het alleen liever nu weten. Ook om te voorkomen dat ik een paneel te weinig leg, voor meer WP had moeten gaan, of iets heel anders wat ik nu zelf niet zie zoals omvormer.

Het zelf berekenen op basis van NTA8800 gaat mij iets te ver. Ik denk op basis van de discussie hier dat ik voor zekerheid toch een energieadviseur een nieuwe berekening moet laten maken en alleen zelf WP's optellen niet voldoende is.

[ericplan]

Zo zit er ook ergens een bezettingsgraad verstopt in NTA800. Het warmwaterverbruik is gebaseerd op die bezettingsgraad. Iets wat helaas mist in de rapportage.

[Termy]

@rubenos Kan dat ook nog vanuit de bouw gedaan worden en zo ja, tegen welke prijs? 8k klinkt als erg veel voor 11 panelen. Een vriendin van me heeft laatst een nieuwbouwhuis gekocht en daar was de prijs voor zonnepanelen niet eens slecht (1.1 euro/Wp of zo) maar kon ze helaas niet vanuit de bouw laten uitbreiden ivm de tekorten. Als het bij nog kan en niet de hoofdprijs kost is datt wel zo handig. Naderhand uitbreiden is een stuk lastiger, als je al iemand vindt die het wil doen, of je moet die panelen er weer afhalen en alles nieuw laten doen.

Overigens: reken jezelf niet te rijk met die kostenbesparing op de hypotheek. 8k nu is niet bepaald hetzelfde als 8k over 30 jaar.

[rubenos]

Termy schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 12:45:
@rubenos Kan dat ook nog vanuit de bouw gedaan worden en zo ja, tegen welke prijs? 8k klinkt als erg veel voor 11 panelen. Een vriendin van me heeft laatst een nieuwbouwhuis gekocht en daar was de prijs voor zonnepanelen niet eens slecht (1.1 euro/Wp of zo) maar kon ze helaas niet vanuit de bouw laten uitbreiden ivm de tekorten. Als het bij nog kan en niet de hoofdprijs kost is datt wel zo handig. Naderhand uitbreiden is een stuk lastiger, als je al iemand vindt die het wil doen, of je moet die panelen er weer afhalen en alles nieuw laten doen.

Overigens: reken jezelf niet te rijk met die kostenbesparing op de hypotheek. 8k nu is niet bepaald hetzelfde als 8k over 30 jaar.

De panelen offerte is nog onderweg. Het genoemde bedrag ging alleen om de besparing qua hypotheek. We konden helaas niet vanuit de bouw laten bijplaatsen. De beng panelen op Noord zijn in-dak. Dus ik ga/kan alleen op zuid en de berging uitbreiden.

Edit: en qua hypotheek heb je een punt. Het gaat maar om een paar tientjes per maand.

[ Voor 4% gewijzigd door rubenos op 22-08-2023 12:52 ]

[Skyaero]

Dreamvoid schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 12:06:
[...]

Is die 69% een equivalente waarde voor een bepaalde hoeveelheid CO2 per kWh, tijdens het verwarmingsseizoen?

Primair energiegebruik, niet CO2. ECN heeft scenario's gemaakt hoe de elektriciteitsmix er de komende decennia uit gaat zien. Al die documenten zijn hier te vinden.



Als je dan diep graaft kom je dit tegen:



Nu staat er bij 2030 72%. Daar is geloof ik een correctie op gekomen naar 69%, maar ik weet niet helemaal meer waarom.

edit: nu weet ik het weer. er is een tabel 7a, die geeft de projecties voor het vastgesteld beleid weer en een 7b die de projecties voor vastgesteld + voorgenomen beleid weergeeft. De 69% is het gemiddelde van deze twee tabellen.



Correctie het gaat om de PEF voor 2020, niet voor 2030

[ Voor 12% gewijzigd door Skyaero op 22-08-2023 13:25 ]

[JBtL]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 11:57:
[...]


De huidige primaire factor gaat uit van 69% groene energie. Dit is op basis van een projectie voor 2030 gemaakt door ECN (tegenwoordig TNO) in de KEV (klimaat en energieverkenning) uit 2017.

Volgens mij zaten we in 2020 nog op een factor 2, maar ik heb moeite om dat terug te vinden omdat Statline (CBS) een puinzooi is.

De projectie was voor 2020, en is ondertussen gehaald - wel iets later dan verwacht doordat stroomverbruik is toegenomen. Voor 2030 was de voorspelling in 2017 dat deze 0,77 zal worden. De projectie is in 2021 zelfs nog aangescherpt ivm extra windparken op de Noordzee en zou dan nog op 0,38 uitkomen. Het lijkt me daarom erg sterk dat deze factor nog verhoogd gaat worden. Telkens als deze factor aan de werkelijke situatie wordt aangepast zal deze verlaagd worden en zijn zonnepanelen minder belangrijk en warmtepompen belangrijker voor het behalen van een beter energielabel.

[ Voor 13% gewijzigd door JBtL op 22-08-2023 17:55 ]

[Skyaero]

dunklefaser schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 12:33:
Ik zou graag willen weten wie deze "ventilatietabel" bedacht en "gemeten" heeft
(prehistorisch literatuuronderzoek?) en vooral wanneer.

Ik heb geen idee. Mijn ervaring met NEN7120/NTA8800 komen veel getallen uit zeer gedateerde normen (ventilatienormen komen uit 1985), veelal met slecht onderbouwde studies. Maar meer dan eens ook handjeklap in de industrie. Je wilt immers wel zorgen dat er ook WTW systemen of warmtepompen worden verkocht en niet alleen zonnepanelen omdat die dingen het beter doen in de BENG.

Even teruggekeken, in de NEN7120 (EPC) in 2012 stond deze op 0.8 voor sterk geventileerd. Men rekent dus met een absolute toename van 0.02 punt over een periode van toen jaar.

Overigens komt er in de NTA8800 ook nog een praktijkprestatiefactor van 0.95 eroverheen om te compenseren voor 0.5% per jaar veroudering. De werkelijke opbrengst (zonder schaduw) is dus 0.82 * 0.95, mits ruim geventileerd.

[Skyaero]

JBtL schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 13:06:
[...]

De projectie was voor 2020, en is ondertussen gehaald -

Ik zie nergens dat die gehaald is, ik zie alleen projecties.

Na veel gezoek kun je bij het CBS de data vinden:
https://www.cbs.nl/nl-nl/...ktriciteitsproductie-2021

2020: 63.6% (PEF = 1.57)
2021: 68.1% (PEF = 1.47)

Toen kwamen de hoge gasprijzen, waardoor er meer kolen zijn toegepast. Cijfers over 2022 worden pas volgend jaar zomer gepresenteerd helaas.

Oftewel, de project wordt nog altijd niet waargemaakt.

[ Voor 35% gewijzigd door Skyaero op 22-08-2023 13:30 ]

[dunklefaser]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 13:15:
[...]


Ik heb geen idee. Mijn ervaring met NEN7120/NTA8800 komen veel getallen uit zeer gedateerde normen (ventilatienormen komen uit 1985), veelal met slecht onderbouwde studies. Maar meer dan eens ook handjeklap in de industrie. Je wilt immers wel zorgen dat er ook WTW systemen of warmtepompen worden verkocht en niet alleen zonnepanelen omdat die dingen het beter doen in de BENG.

Even teruggekeken, in de NEN7120 (EPC) in 2012 stond deze op 0.8 voor sterk geventileerd. Men rekent dus met een absolute toename van 0.02 punt over een periode van toen jaar.

Overigens komt er in de NTA8800 ook nog een praktijkprestatiefactor van 0.95 eroverheen om te compenseren voor 0.5% per jaar veroudering. De werkelijke opbrengst (zonder schaduw) is dus 0.82 * 0.95, mits ruim geventileerd.

Dank voor jouw literatuuronderzoek! De (voorlopige) resultaten zijn erger dan ik had verwacht.
Dat normen (en waarden ) zo consistent zijn in het achterlopen op feiten en zo gevoelig zijn voor lobbywerk (bijvoorbeeld in ventilatieland) is niet erg verrassend.
780 kWh/jaar uit 1000 Wp in optimale ligging op zuid zonder schaduw - wie biedt minder?

[JBtL]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 13:17:
[...]


Ik zie nergens dat die gehaald is, ik zie alleen projecties.

Na veel gezoek kun je bij het CBS de data vinden:
https://www.cbs.nl/nl-nl/...ktriciteitsproductie-2021

2020: 63.6% (PEF = 1.57)
2021: 68.1% (PEF = 1.47)

Toen kwamen de hoge gasprijzen, waardoor er meer kolen zijn toegepast. Cijfers over 2022 worden pas volgend jaar zomer gepresenteerd helaas.

Die voor 2022 is inderdaad nog een voorlopig cijfer, maar wel op basis van nauwkeurige data, en de CO2 uitstoot per kWh is juist met 10% gedaald t.o.v. 2021. Zoveel kolen zijn er niet gebruikt en er is veel extra zonne- en windstroom bijgekomen (Kolen van 16.4 naar 16.5 TWh, Zon van 11.5 naar 16.8 (!) TWh en Wind van 18 naar 21.6 TWh). Dit jaar lijkt er weer 10% van af te gaan. Gaat hard nu.

[ Voor 13% gewijzigd door JBtL op 22-08-2023 14:55 ]

[JBtL]

Skyaero schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 13:00:
[...]


Primair energiegebruik, niet CO2. ECN heeft scenario's gemaakt hoe de elektriciteitsmix er de komende decennia uit gaat zien. Al die documenten zijn hier te vinden.



Als je dan diep graaft kom je dit tegen:

[Afbeelding]

Nu staat er bij 2030 72%. Daar is geloof ik een correctie op gekomen naar 69%, maar ik weet niet helemaal meer waarom.

edit: nu weet ik het weer. er is een tabel 7a, die geeft de projecties voor het vastgesteld beleid weer en een 7b die de projecties voor vastgesteld + voorgenomen beleid weergeeft. De 69% is het gemiddelde van deze twee tabellen.



Correctie het gaat om de PEF voor 2020, niet voor 2030

2023 zouden we volgens die projectie op 44% hernieuwbare elektriciteit zitten - ondertussen lijken we dit jaar de 50% al te kunnen gaan halen:

[Sebazzz]

Een familielid heeft een hybride warmtepomp (Remeha Elga Ace, split) geplaatst naast zijn Vailliant CV-ketel voor het verwarmen van zijn huis. Dat buffervat is echt klein wat ze erbij hebben geplaatst, ongeveer ten grootte van een expansievat en dan nog een tik kleiner. Ik wist niet dat dat zo klein kon

[ Voor 3% gewijzigd door Sebazzz op 22-08-2023 19:00 ]

[pietje63]

Sebazzz schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 18:59:
Een familielid heeft een hybride warmtepomp (Remeha Elga Ace, split) geplaatst naast zijn Vailliant CV-ketel voor het verwarmen van zijn huis. Dat buffervat is echt klein wat ze erbij hebben geplaatst, ongeveer ten grootte van een expansievat en dan nog een tik kleiner. Ik wist niet dat dat zo klein kon

Hangt het buffervat niet erg af van de verwarming? Bijv bij vloerverwarming toch niet/nauwelijks nodig?

[JBtL]

Sebazzz schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 18:59:
Een familielid heeft een hybride warmtepomp (Remeha Elga Ace, split) geplaatst naast zijn Vailliant CV-ketel voor het verwarmen van zijn huis. Dat buffervat is echt klein wat ze erbij hebben geplaatst, ongeveer ten grootte van een expansievat en dan nog een tik kleiner. Ik wist niet dat dat zo klein kon

Ik heb er ook zo een, 25 liter meen ik. Van letterlijk iedereen die langs komt om te kijken krijg ik de opmerking; " oh, en dat is het expansievat?". Is dezelfde kleur ook nog..

[ Voor 11% gewijzigd door JBtL op 22-08-2023 19:47 ]

[IvoB2]

Sebazzz schreef op dinsdag 22 augustus 2023 @ 18:59:
Een familielid heeft een hybride warmtepomp (Remeha Elga Ace, split) geplaatst naast zijn Vailliant CV-ketel voor het verwarmen van zijn huis. Dat buffervat is echt klein wat ze erbij hebben geplaatst, ongeveer ten grootte van een expansievat en dan nog een tik kleiner. Ik wist niet dat dat zo klein kon

Is dat een extern geïsoleerd buffervat of een intern tussenbuffervat waarbij het de bedoeling is dat het SWW in het intern buffervat wordt opgewarmd en vervolgens door de spiraal van een extern buffervat wordt gepompt en daar opgeslagen?
Zo'n intern buffervatje heeft onze WP ook maar je dient er wel een extern SWW vat aan te koppelen (wat idd meestal veel te groot is (hier 150 + 150 liter). Werkt wel onafhankelijk van de CV.