Het grote topic voor Elektra huisinstallaties - Deel 2

[habbekrats]

@Juerd
Daar zijn ze in het Enexis gebied bij mij ook aan het experimenteren geweest. Onder andere bij mij thuis heb ik 25A D automaten.
Die gaan er gelukkig niet zomaar uit.

[ZwarteIJsvogel]

Enexis heeft bij mij recent AEG E91S-C25 hoofdzekeringen geïnstalleerd, bij mijn broer hadden ze vorig jaar ABB S201M-C25 gebruikt. Die zijn goed verkrijgbaar. Selectieve automaten moet je met een loepje zoeken.
Met automaten is een getripte hoofdzekering ook lang niet zo vervelend als een geklapte smeltpatroon. En als het te vaak gebeurd, ben je toe aan een zwaardere aansluiting (kassa voor de netbeheerder).

[big bang]

Juerd schreef op maandag 29 april 2024 @ 19:29:
[...]


Kort door de bocht: als je op 11 kW wilt laden met een aansluiting van 3×25 A, moet je kiezen tussen twee regels die allebei niet verplicht zijn, maar toch ook wel allebei bestaan met een goede reden. Of je negeert selectiviteit en gaat voor een B20, of je negeert de 80%-regel en gaat voor een B16. Beide keuzes hebben hun eigen nadelen. Sommigen zijn fan van selectiviteit negeren omdat ze denken dat selectiviteit "toch niet bestaat", anderen zijn fan van de 80%-regel negeren omdat ze denken dat de zekering de warmte "toch wel aan moet kunnen". Beide kampen hebben op zich gelijk, maar niet helemaal: selectiviteit bestaat wel degelijk nog (hooguit niet volledig), en een warme zekering kan problemen geven (hooguit niet zo snel/vaak).

Als je je aan beide regels wilt houden, kun je je laadpaal terugschroeven naar 9 kW en 'm installeren achter een B16. Dan hou je je aan de 80%-regel en heb je dezelfde selectiviteit als met je andere groepen. Bij 's nachts laden is je auto-accu nog steeds elke ochtend vol. Maar heb je een kleine accu die je tussendoor wilt bijladen, of heb je dynamische energietarieven en wil je maximaal gebruik maken van goedkope stroom, dan is 20% van de snelheid inleveren misschien niet zo aantrekkelijk.

(NB: bij openbare 11 kW laadpalen krijg je vaak ook maar 8 à 9 kW, bijvoorbeeld als er 2 auto's staan te laden bij 1 paal. Dus 9 kW is echt geen gekke keuze.)

Samenvattend:

Vermogen	Automaat	Nadeel
11 kW	B16	Automaat wordt warm (overtreding 80%-regel)
11 kW	B20	Veel minder selectief t.o.v. 25 A hoofdzekering/-automaat
9 kW	B16	Accu laadt 20% trager (50 kWh duurt 5½ h ipv 4½ h)

Al met al zul je moeten kiezen tussen verschillende mogelijke nadelen.

Ik zie een mooie use case voor automaten die er op ontworpen zijn langere tijd op 99% te belasten.

[iichel]

big bang schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 08:04:
[...]


Ik zie een mooie use case voor automaten die er op ontworpen zijn langere tijd op 99% te belasten.

Wat is de usecase hier dan? Het enige wat je er mee opschiet is dat een automaat langdurig op 1% van z'n afschakelgrens zit. Daarmee zit je veel te flirten met een gewenste afschakeling. Of wil je graag een 20A automaat zo africhten dat ie eigenlijk al afschakelt bij 16A? Dus iets van 20A componenten met een karakteristiek van een 16A.

[big bang]

iichel schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 10:18:
[...]


Wat is de usecase hier dan? Het enige wat je er mee opschiet is dat een automaat langdurig op 1% van z'n afschakelgrens zit. Daarmee zit je veel te flirten met een gewenste afschakeling. Of wil je graag een 20A automaat zo africhten dat ie eigenlijk al afschakelt bij 16A? Dus iets van 20A componenten met een karakteristiek van een 16A.

Dat laatste dus. Op die manier zou je bijvoorbeeld een laadpaal op 11kW kunnen instellen, met de terwijl dit voor de warmteontwikkeling geen probleem is; maar je ook niet onnodig inlevert op selectiviteit.

Qua laadvermogen EV zie ik overigens meer in een default 9kW instelling, met een boost mogelijkheid tot 11 indien je weet dat je slechts kort de tijd hebt om te laden.

[Juerd]

ZwarteIJsvogel schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 08:03:
Selectieve automaten moet je met een loepje zoeken.

Klopt op zich, maar ik zou verwachten dat ze voor netbeheerders, die groot inkopen en gewend zijn om producten naar hun eigen specificaties te laten maken (zoals grondkabels met de "oude" fasekleuren en eventueel ook tariefaders) relatief makkelijk zou zijn om selectieve automaten in te kopen.

[Juerd]

big bang schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 08:04:
[...]


Ik zie een mooie use case voor automaten die er op ontworpen zijn langere tijd op 99% te belasten.

Die bestaat volgens mij niet, maar "100% rated" bestaat wel . Je komt dan wel in het domein van de MCCBs, en die zijn nogal groot en lomp.

[Juerd]

big bang schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 10:33:
[...]

Qua laadvermogen EV zie ik overigens meer in een default 9kW instelling, met een boost mogelijkheid tot 11 indien je weet dat je slechts kort de tijd hebt om te laden.

Hoewel het off-topic wordt voor hier, wil ik hier toch nog even op reageren: als er 2 auto's bij een openbare laadpaal tegelijk laden, en dat is meestal zo hier in de buurt, dan krijg je ook maar rond de 8,5 kW. Als dat een keer niet snel genoeg is, zijn er talloze snelladers, o.a. bij grote tankstations. Die zijn wat duurder in gebruik, maar een uitkomst als je minder tijd hebt. Ik denk dat de beschikbaarheid van snelladers in de buurt of op je gebruikelijke routes ook een factor kan zijn in de afweging tussen de 3 keuzes.

[ Voor 5% gewijzigd door Juerd op 30-04-2024 10:50 ]

[big bang]

Juerd schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 10:43:
[...]


Die bestaat volgens mij niet, maar "100% rated" bestaat wel . Je komt dan wel in het domein van de MCCBs, en die zijn nogal groot en lomp.

Ik noemde de 100% niet, om een wijsneuzenreactie als "die bestaan niet want dan slaan ze af" te voorkomen

Uiteraard in de normale vorm factor. Gezien een 20A ook in die factor gebouwd kan worden zou ik niet zien hoe dat thermisch een bezwaar zou zijn.

[Juerd]

big bang schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 10:56:
[...]

Ik noemde de 100% niet, om een wijsneuzenreactie als "die bestaan niet want dan slaan ze af" te voorkomen

Een normale installatieautomaat slaat als het goed is niet af bij overbelasting onder 113% × I_n en kun je dus ook langdurig op 100% gebruiken zonder dat ie afslaat. Het probleem is dat ze dan nogal heet worden: hoewel ze niet trippen, zijn ze er ook niet voor gemaakt. Een keertje een paar uur gaat nog wel goed, maar bij regelmatig langdurig gebruik kun je problemen verwachten.

[big bang]

Juerd schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 11:00:
[...]


Een normale installatieautomaat slaat als het goed is niet af bij overbelasting onder 113% × I_n en kun je dus ook langdurig op 100% gebruiken zonder dat ie afslaat. Het probleem is dat ze dan nogal heet worden: hoewel ze niet trippen, zijn ze er ook niet voor gemaakt. Een keertje een paar uur gaat nog wel goed, maar bij regelmatig langdurig gebruik kun je problemen verwachten.

Vandaar, dat ik een use case zie voor automaten die wel op die condities ontworpen zijn, en dus niet veel te heet worden onder die condities. De eerder besproken 20A (of 25, als we toch bezig zijn) met de karakteristiek van een 16A.

[True]

Juerd schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 10:40:
[...]


Klopt op zich, maar ik zou verwachten dat ze voor netbeheerders, die groot inkopen en gewend zijn om producten naar hun eigen specificaties te laten maken (zoals grondkabels met de "oude" fasekleuren en eventueel ook tariefaders) relatief makkelijk zou zijn om selectieve automaten in te kopen.

Zoals ook bijv. 3-fase slimmemeters waar sommige netbeheerders maar niet aan kunnen komen en mensen maanden moeten wachten op een één naar drie fase aanpassing?

[Ethirty]

True schreef op dinsdag 30 april 2024 @ 14:44:
[...]


Zoals ook bijv. 3-fase slimmemeters waar sommige netbeheerders maar niet aan kunnen komen en mensen maanden moeten wachten op een één naar drie fase aanpassing?

☝🏻1 jaar en counting

Ik had naar China heen en weer kunnen fietsen om er eentje bij de fabriek op te halen

[MrBas]

Ik snap alleen de hele poespas niet waarom je geen 20B automaat zou kunnen toepassen. We oraten over selectiviteit wat dus tot de 2020 norm niet beschreven stond en in de 2020 slecht informatief is. Bij het plaatsen van een laadpaal is het gewoon altijd slim om load balancing toe te passen zodat deze het vermogen van de laadpaal kan afschalen op het moment dat er teveel gevraagd wordt van je aansluiting. Dit Amperage kan je gewoon instellen. Hierdoor zullen je hoofdautomaten/zekeringen nooit aanspreken en met die B20 zal die op 16A ook niet te heet worden.

Het zal aan mij liggen denk ik.

[habbekrats]

Selectiviteit in huisinstallaties is vaak onhaalbaar helemaal als je combinaties van smeltpatronen en automaten in je kast hebt.. Niet van wakker liggen enigste last die je er van hebt is ongewenst uitvallen van andere delen.

Zoals gezegd een laadpaal is prima te begrenzen met wat intelligentie.

In een gewone installatie waarbij je een groep op 16A belast en sluiting maakt in een andere eindgroep wipt je hoofdzekering van het energiebedrijf er zomaar uit,
Heb je automaten van je netbeheerder dan kun je ze zelf gewoon weer bijzetten.

Een netbeheerder zet ook niet voor niets 3 1 polige automaten in je kast ipv een 3 of 4 polige.

[Juerd]

Ik stel voor dat we deze discussie die al vaak gevoerd is, nog eens helemaal opnieuw doen. Maar dan wel zonder mij, want ik had de diverse perspectieven al samengevat enkele posts hierboven...

[ Voor 25% gewijzigd door Juerd op 01-05-2024 05:36 ]

[marcelcee]

Misschien enige tips op onderstaand voorstel van de elektricien:
Er wordt op een schuur 17,6 kWp aan zonnepanelen gelegd (15kW stringomvormer). Afstand van omvormer tot de meterkast is circa 55meter. Het is de vraag welke diameter grondkabel gelegd moet worden naar de schuur. Deze elektricien stelt ymvk-as 4x 4mm2 voor tot een onderverdeelkast op 25m vanaf de meterkast. Vanuit de onderverdeelkast is het dan nog 30meter met 4x 4mm2 naar de omvormer. Is dit niet aan de dunne kant?

Als ik probeer dit online uit te zoeken dan neig ik naar 4x 10mm2 of zelfs 4x 16mm2 grondkabel. Natuurlijk stop ik liever niet onnodig een dure 16mm2 kabel de grond in. Maar ik ben ook niet geholpen met een 4x 4mm2 kabel die 22A per fase niet aan kan wegens teveel spanningsverlies. Wellicht hier een tip over?

[True]

marcelcee schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 21:02:
Misschien enige tips op onderstaand voorstel van de elektricien:
Er wordt op een schuur 17,6 kWp aan zonnepanelen gelegd (15kW stringomvormer). Afstand van omvormer tot de meterkast is circa 55meter. Het is de vraag welke diameter grondkabel gelegd moet worden naar de schuur. Deze elektricien stelt ymvk-as 4x 4mm2 voor tot een onderverdeelkast op 25m vanaf de meterkast. Vanuit de onderverdeelkast is het dan nog 30meter met 4x 4mm2 naar de omvormer. Is dit niet aan de dunne kant?

Als ik probeer dit online uit te zoeken dan neig ik naar 4x 10mm2 of zelfs 4x 16mm2 grondkabel. Natuurlijk stop ik liever niet onnodig een dure 16mm2 kabel de grond in. Maar ik ben ook niet geholpen met een 4x 4mm2 kabel die 22A per fase niet aan kan wegens teveel spanningsverlies. Wellicht hier een tip over?

Waarom geen 4x6mm2 ymvk-as kabel? Ik snap even niet waarom je van 4mm2 naar 10mm2 springt en zelfs 16mm2 durft te noemen

https://zonnepaneel-info....n_wisselstroomkabels.html
https://www.sandervunderi...-as-dca-4x6-mm-6-mm2.html
https://datasheet.donne.nl/pdf/datasheet/nl-NL/302320/D35370

[Andrehj]

marcelcee schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 21:02:
Misschien enige tips op onderstaand voorstel van de elektricien:
Er wordt op een schuur 17,6 kWp aan zonnepanelen gelegd (15kW stringomvormer). Afstand van omvormer tot de meterkast is circa 55meter. Het is de vraag welke diameter grondkabel gelegd moet worden naar de schuur. Deze elektricien stelt ymvk-as 4x 4mm2 voor tot een onderverdeelkast op 25m vanaf de meterkast. Vanuit de onderverdeelkast is het dan nog 30meter met 4x 4mm2 naar de omvormer. Is dit niet aan de dunne kant?

Als ik probeer dit online uit te zoeken dan neig ik naar 4x 10mm2 of zelfs 4x 16mm2 grondkabel. Natuurlijk stop ik liever niet onnodig een dure 16mm2 kabel de grond in. Maar ik ben ook niet geholpen met een 4x 4mm2 kabel die 22A per fase niet aan kan wegens teveel spanningsverlies. Wellicht hier een tip over?

Bepalen welke spanningsval je acceptabel vindt over die 55 meter en dan uitrekenen hoe dik de kabel moet zijn?
En voor het geval dat je wat minder goed hebt opgelet bij natuurkunde op de middelbare school een online calculator zoeken die dat rekenwerk voor je doet?

[habbekrats]

@marcelcee die 55 en 25 meter = 80 meter is bij 22A zo'n 3,5% spanningsverlies. Afhankelijk wat er nog meer aan pv in de buurt ligt kun je dan sneller tegen het uitschakelen van je omvormer > 252V aanlopen.

Bij 6 mm² zit je op 2,3%.

[marcelcee]

habbekrats schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 21:44:
@marcelcee die 55 en 25 meter = 80 meter is bij 22A zo'n 3,5% spanningsverlies. Afhankelijk wat er nog meer aan pv in de buurt ligt kun je dan sneller tegen het uitschakelen van je omvormer > 252V aanlopen.

Bij 6 mm² zit je op 2,3%.

Bedankt (ook voor de andere reacties). Precies dit wil ik ook proberen mee te wegen. Ik meende met een elektricien de zonnepanelen-cowboys te omzeilen voor de werkzaamheden in de meterkast.
Het is volledigheidshalve 25m + 30m = 55m.

Waar ik me tot nu toe met name op gebaseerd heb is de sunnydesign calculator. Daarin wordt volgens mij 1% spanningsverlies als grens aangehouden (zowel op DC-zijde als AC-zijde 1% verlies). En dan krijg je al snel 10mm2 en 14mm2 als geadviseerde kabels.

[onetime]

@marcelcee Het hangt er ook vanaf wat de netspanning in jouw hoofd-groepenkast is als de zon zijn best doet. Als die al hoog is, is het van groter belang om die kabel dik te hebben met lage spanningsval.

Heb je een lage spanning, <240V bij veel zon, dan kan je wat meer kabel verlies hebben.
Als je omvormer terug regelt in plaats van afschakelt heb je ook meer speling.

[Whiskey48]

onetime schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 01:22:
@marcelcee Het hangt er ook vanaf wat de netspanning in jouw hoofd-groepenkast is als de zon zijn best doet. Als die al hoog is, is het van groter belang om die kabel dik te hebben met lage spanningsval.

Heb je een lage spanning, <240V bij veel zon, dan kan je wat meer kabel verlies hebben.
Als je omvormer terug regelt in plaats van afschakelt heb je ook meer speling.

Ik merk dat de spanning bij mij inderdaad wijk in 2jr tijd van 245V op een zonnige dag in de zomer nu op 250V a 251V zit. Er zijn dus omvormers in de wijk die uitvallen, maar gelukkig niet bij mij, ik heb ook het advies van Sunny aangehouden.

[Annuk]

Whiskey48 schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 11:39:
[...]


Ik merk dat de spanning bij mij inderdaad wijk in 2jr tijd van 245V op een zonnige dag in de zomer nu op 250V a 251V zit. Er zijn dus omvormers in de wijk die uitvallen, maar gelukkig niet bij mij, ik heb ook het advies van Sunny aangehouden.

En dat gaat voorlopig veel meer gebeuren, want de wijk transformatoren gaan niet verder terug geregeld worden (lagere spanning uitstoten naar het laagspanningsnet), deze worden ter bescherming eerder verhoogd (dus hogere spanning standaard op het net).
Maar wat is het advies van Sunny dan? Want je weet dat de netbeheerders je volledig mogen afsluiten als jij hoger dan 252V het net op drukt hé + het feit dat je mogelijk je eigen apparatuur in huis sloopt met een hogere spanning.

[RobertMe]

Annuk schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 15:16:
het feit dat je mogelijk je eigen apparatuur in huis sloopt met een hogere spanning.

In België mag de spanning hoger zijn (in Nederland moet die onmiddellijk afslaan op 253V, in België ligt dat ergens bij de 260V meen ik. En veel apparatuur die hier verkocht wordt zal ook in België verkocht worden. Dus de kans dat iets direct stuk gaat schat ik nogal klein in. Wellicht wel op de langere termijn dat het eerder stuk gaat ("hogere slijtage"). Maar als je soms over de 253V heen gaat zal niet ineens alles uitvallen lijkt mij zo.
Overigens zit ikzelf in hetzelfde schuitje met een klapperende PV. Heb hem wel wat teruggeschroefd v.w.b. productie bij hogere netspanningen. Maar als 250V binnen komt in de meterkast terwijl de eigen PV uit is valt er natuurlijk niet tegenop te regelen. En ding draait dus nog netjes volgens de Nederlandse netcode. Alhoewel ik meen dat SolarEdge bovenop de netcode van "onmiddellijk uit bij 253V" ook nog een extra "regel" heeft dat die uit gaat als de netspanning X minuten boven de 250V is. Waar ik ook nog tegenaan loop.

[Annuk]

RobertMe schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 16:11:
[...]

In België mag de spanning hoger zijn (in Nederland moet die onmiddellijk afslaan op 253V, in België ligt dat ergens bij de 260V meen ik. En veel apparatuur die hier verkocht wordt zal ook in België verkocht worden. Dus de kans dat iets direct stuk gaat schat ik nogal klein in. Wellicht wel op de langere termijn dat het eerder stuk gaat ("hogere slijtage"). Maar als je soms over de 253V heen gaat zal niet ineens alles uitvallen lijkt mij zo.
Overigens zit ikzelf in hetzelfde schuitje met een klapperende PV. Heb hem wel wat teruggeschroefd v.w.b. productie bij hogere netspanningen. Maar als 250V binnen komt in de meterkast terwijl de eigen PV uit is valt er natuurlijk niet tegenop te regelen. En ding draait dus nog netjes volgens de Nederlandse netcode. Alhoewel ik meen dat SolarEdge bovenop de netcode van "onmiddellijk uit bij 253V" ook nog een extra "regel" heeft dat die uit gaat als de netspanning X minuten boven de 250V is. Waar ik ook nog tegenaan loop.

Heb ik inderdaad ook wel eens begrepen dat in BE + DE de spanning iets hoger mag zijn dan in NL inderdaad, maar begreep wel dat er bij de netbeheerders wel regelmatig claims zijn binnen gekomen dat de apparatuur in huis (of bedrijf) kapot is gegaan door de te hoge spanning (Nee, geen zwevende nul). Dan wordt/werd de netbeheerder aangeklaagd/geclaimed, en die kon het tegendeel bewijzen dat jezelf te hoge spanning op het net zet d.m.v. je eigen opwekkers. Dan trekken zowel de netbeheerders als je eigen verzekering de handjes ervan af.

En wat ik in het voorgaande bericht zei (en het zal geen sneltreinvaart lopen), maar als JIJ (niet persoonlijk bedoeld op jou) te hoge spanning op het net zet d.m.v. je eigen opwekkers, dan zal je (schriftelijk) gewaarschuwd worden, wordt dit niet aangepast mag de netbeheerder je daadwerkelijk afsluiten, en dan heb je niets meer, behalve flinke kosten (afsluitkosten + aansluitkosten + mogelijk een boete).

[Whiskey48]

Annuk schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 15:16:
[...]


En dat gaat voorlopig veel meer gebeuren, want de wijk transformatoren gaan niet verder terug geregeld worden (lagere spanning uitstoten naar het laagspanningsnet), deze worden ter bescherming eerder verhoogd (dus hogere spanning standaard op het net).
Maar wat is het advies van Sunny dan? Want je weet dat de netbeheerders je volledig mogen afsluiten als jij hoger dan 252V het net op drukt hé + het feit dat je mogelijk je eigen apparatuur in huis sloopt met een hogere spanning.

Nee de omvormers vallen uit. Die van de buren eerder dan die van mij met mijn dikke bedrading, dus zelf nog geen last van gehad. Maar gezien het voltage gebeurt dat wel in de straat.

[carefree7]

Ik ben erg nieuw op het gebied van elektrische installatie, maar ik wil het graag leren. Ik ben benieuwd of er zoiets bestaat: een interactieve online app waar ik het aantal schakelaars, lampen en stopcontacten kan invoeren en die correct laat zien welke kabels waar moeten komen, welke schakelaars ik moet kiezen enzovoort?

[FrankHe]

carefree7 schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 22:40:
Ik ben erg nieuw op het gebied van elektrische installatie, maar ik wil het graag leren. Ik ben benieuwd of er zoiets bestaat: een interactieve online app waar ik het aantal schakelaars, lampen en stopcontacten kan invoeren en die correct laat zien welke kabels waar moeten komen, welke schakelaars ik moet kiezen enzovoort?

Het zijn allemaal modulaire componenten, je kunt met een tekenprogramma je installatie uittekenen maar die software of app gaat je niet voorschrijven welke draad je waar moet aansluiten.

Vroeger was een enkelpolige serieschakelaar (aan-uit) de standaard. Voor bijzondere zaken had je de enkelpolige wisselschakelaar (aan-aan) wanneer je bijvoorbeeld het licht in een gang wilt schakelen met een schakelaar aan het begin en schakelaar aan het einde van de gang. Tegenwoordig vind je voornamelijk nog enkelpolige wisselschakelaars en die kun je zonder meer gebruiken als enkelpolige serieschakelaar.

In Nederland houden we de Europese standaard aan waarbij de tweekleurige groen/geel (gestreepte) draad wordt gebruikt voor de aarde, in het Engels heet dit 'Protective Earth', afgekort PE. De blauwkleurige draad wordt gebruikt als nulgeleider en de bruinkleurige draad is de fase. Tussen nul en fase staat een spanning van 230 Volt. Dit is een gevaarlijke spanning en daar moet je je van bewust zijn.

De fasedraad wordt in het Engels aangeduid met 'Live' of 'Line' en afgekort met de letter L. De nuldraad wordt afgekort met de letter N.

De spanning op de nul (blauwkleurige) draad is onder 'normale' omstandigheden gelijk aan de aarde. Wanneer je de spanning meet tussen de aarde en de fase dan zul je (ongeveer) 230 V meten net zoals tussen fase en nul. Het is echter belangrijk om aarde en nul in de installatie strikt gescheiden te houden. De nul is spanningvoerend / stroomvoerend en de aardedraad is ter beveiliging.

Zo zijn de regels maar in de praktijk kom je altijd uitzonderlijke situaties tegen. Ga er nooit zomaar van uit dat een draad geen spanning voert, hierbij geldt het credo meten is weten!

Bestudeer de OP goed en leer de basis. Schaf de benodigde gereedschappen aan. Een Duspol (tweepolige spanningsmeter) en geïsoleerde schroevendraaiers zijn naar mijn mening het absolute minimum om veilig te kunnen werken.

[ Voor 1% gewijzigd door FrankHe op 03-05-2024 10:02 . Reden: aanpassingen naar aanleiding van opmerkingen ]

[carefree7]

FrankHe schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 23:33:
[...]

Het zijn allemaal modulaire componenten, je kunt met een tekenprogramma je installatie uittekenen maar die software of app gaat je niet voorschrijven welke draad je waar moet aansluiten.

Vroeger was een enkelpolige serieschakelaar (aan-uit) de standaard. Voor bijzondere zaken had je de enkelpolige wisselschakelaar (aan-aan) wanneer je bijvoorbeeld het licht in een gang wilt schakelen met een schakelaar aan het begin en schakelaar aan het einde van de gang. Tegenwoordig vind je voornamelijk nog enkelpolige wisselschakelaars en die kun je zonder meer gebruiken als enkelpolige serieschakelaar.

In Nederland houden we de Europese standaard aan waarbij de tweekleurige groen/geel (gestreepte) draad wordt gebruikt voor de aarde, in het Engels heet dit 'Protective Earth', afgekort PE. De blauwkleurige draad wordt gebruikt als nulgeleider en de bruinkleurige draad is de fase. Tussen nul en fase staat een spanning van 230 Volt. Dit is een gevaarlijke spanning en daar moet je je van bewust zijn.

De fasedraad wordt in het Engels aangeduid met 'Live' en afgekort met de letter L. De nuldraad wordt afgekort met de letter N.

De spanning op de nul (blauwkleurige) draad is onder normale omstandigheden gelijk aan de aarde. Wanneer je de spanning meet tussen de aarde en de fase dan zul je (ongeveer) 230 V meten net zoals tussen fase en nul. Het is echter belangrijk om aarde en nul in de installatie strikt gescheiden te houden. De nul is spanningvoerend en de aardedraad is ter beveiliging.

Zo zijn de regels maar in de praktijk kom je altijd uitzonderlijke situaties tegen. Ga er nooit zomaar van uit dat een draad geen spanning voert, hierbij geldt het credo meten is weten!

Bestudeer de OP goed en leer de basis. Schaf de benodigde gereedschappen aan. Duspol om spanning te kunnen meten en geïsoleerde schroevendraaiers zijn het absolute minimum om veilig te kunnen werken.

Bedankt voor je gedetailleerde uitleg. Slechts één vraag: bedoel je met 'Duspol' specifiek het dure apparaat van het merk Duspol, of zou een soortgelijk apparaat voldoende zijn?

[onetime]

@FrankHe "De nul is spanningvoerend" even een oefening met mieren: stroomvoerend.

[Juerd]

FrankHe schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 23:33:
De fasedraad wordt in het Engels aangeduid met 'Live' en afgekort met de letter L. De nuldraad wordt afgekort met de letter N.

Of "line". Zie YouTube: Line & Neutral Or Live & Neutral ?

De spanning op de nul (blauwkleurige) draad is onder normale omstandigheden gelijk aan de aarde.

Een voorbeeld van een niet normale omstandigheid: als de draad aan de kant van een verbruiker is aangesloten, maar (nog) niet aan de daadwerkelijke nul hangt, is ie gevaarlijk.

Ik zou in deze uitleg het stukje over blauw en de draad hebben weggelaten. Het is goed om verschil te maken tussen de nul en nuldraden. Zodra je met kookplaten gaat werken worden die verschillen ineens heel belangrijk, en ik erger me er dan ook aan dat mensen zeggen dat ie met "twee fasen" en "twee nullen" is aangesloten. Nee, twee fasedraden en twee nuldraden!

Duspol om spanning te kunnen meten en geïsoleerde schroevendraaiers zijn het absolute minimum om veilig te kunnen werken.

Geïsoleerde schroevendraaiers zijn nodig als je met de spanning erop werkt (NIET DOEN), of in de buurt van spanningvoerende dingen. Maar werken aan lichtschakelaars en stopcontacten kan met normaal gereedschap nadat je op de juiste manier hebt aangetoond dat alles spanningsloos is.

[jadjong]

FrankHe schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 23:33:
[...]

Het zijn allemaal modulaire componenten, je kunt met een tekenprogramma je installatie uittekenen maar die software of app gaat je niet voorschrijven welke draad je waar moet aansluiten.

Stabicad komt aardig in de buurt, alleen wat overkill voor drie schakelaars in huis.

[FrankHe]

carefree7 schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 23:59:
[...]

Bedankt voor je gedetailleerde uitleg. Slechts één vraag: bedoel je met 'Duspol' specifiek het dure apparaat van het merk Duspol, of zou een soortgelijk apparaat voldoende zijn?

Het is slechts een hele korte introductie en aan de reacties kun je zien dat er zelfs gaten zijn te schieten in een hele beknopte tekst.

Duspol is van oorsprong een merknaam en zoals met zoveel andere dingen is dit verworden tot een soortnaam. Wat je nodig hebt is een "tweepolige spanningstester". De goedkoopste van een gerenomeerd merk die ik zo snel kan vinden is deze:
https://www.conrad.nl/nl/...-cat-iii-led-2384631.html

Zonder een meetgereedschap van dergelijke aard zou ik geen werkzaamheden uitvoeren aan een installatie.

Voor de 'kenners' zou je een discussie kunnen starten over hoe gerenomeerd het merk 'Voltcraft' is. Dat is het huismerk van 'Conrad' en die hebben er wel enig belang bij om veilige producten te verkopen. De "tweepolige spanningstester" kun je van veel verschillende merken krijgen en de prijs kan oplopen tot Eur 200 en meer maar dat zijn de gereedschappen voor de professional die er op dagelijkse basis mee werkt en dus niet noodzakelijk voor de doe-het-zelver.

[FrankHe]

Juerd schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 01:47:
[...]

Geïsoleerde schroevendraaiers zijn nodig als je met de spanning erop werkt (NIET DOEN), of in de buurt van spanningvoerende dingen. Maar werken aan lichtschakelaars en stopcontacten kan met normaal gereedschap nadat je op de juiste manier hebt aangetoond dat alles spanningsloos is.

Mee eens, het beste advies is om altijd uitsluitend spanningsloos te werken. Persoonlijk zou ik alsnog altijd geïsoleerd gereedschap aanraden voor het geval er toch nog ergens spanning op staat, dan heb je net dat beetje extra veiligheid. Maar hier kun je inderdaad over discussiëren.

[SPZ01]

Als aanvulling:
Indien een fase draad (bruin) naar/via een schakelaar loopt, zal deze na de schakelaar zwart van kleur zijn (zwart = de schakeldraad). Een zwarte draad zit dus bijvoorbeeld tussen de schakelaar en een lichtpunt.

Bij een wcd (wandcontactdoos, in de volksmond stopcontact genoemd) zijn de fase, de nul en de aarde normaliter aangesloten. In oude huizen kom je soms nog wandcontactdozen tegen zonder aardaansluiting.

En volgens mij is Duspol een naam die gebruikt wordt door het merk Benning en is dus geen merknaam, maar een geregistreerde productnaam. Over de tijd heen is Duspol de antonomasie van een 2 polige spanningstester geworden. Zoals een Bahco (verstelbare moersleutel), Luxaflex (horizontale jaloezieën) etc.
(Leuk lijstje hiervoor: https://nl.wikipedia.org/...soortnaam_worden_gebruikt)

[Aukkii]

Even snel een vraagje, over paar weken krijg ik de sleutel van m'n appartement. Mijn vraag is weet iemand of het verplicht was (bj 1975) dat er een loze leiding naar de keuken gaat? Wat ik snel had kunnen zien zat er geen fornuis groep in de meterkast.

[FrankHe]

Aukkii schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 17:47:
Even snel een vraagje, over paar weken krijg ik de sleutel van m'n appartement. Mijn vraag is weet iemand of het verplicht was (bj 1975) dat er een loze leiding naar de keuken gaat? Wat ik snel had kunnen zien zat er geen fornuis groep in de meterkast.

Ik denk dat 1975 te oud is voor een dergelijke verplichting maar ik ken de regels niet uit mijn hoofd.

[Treenaks]

Aukkii schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 17:47:
Even snel een vraagje, over paar weken krijg ik de sleutel van m'n appartement. Mijn vraag is weet iemand of het verplicht was (bj 1975) dat er een loze leiding naar de keuken gaat? Wat ik snel had kunnen zien zat er geen fornuis groep in de meterkast.

Ook als het geen verplichting was, dan is er alsnog een kans dat de leiding er wel ligt. Zowel hier (1974) als bij mijn ouders (1976) is dat het geval.

[carefree7]

FrankHe schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 09:41:
[...]


Het is slechts een hele korte introductie en aan de reacties kun je zien dat er zelfs gaten zijn te schieten in een hele beknopte tekst.

Duspol is van oorsprong een merknaam en zoals met zoveel andere dingen is dit verworden tot een soortnaam. Wat je nodig hebt is een "tweepolige spanningstester". De goedkoopste van een gerenomeerd merk die ik zo snel kan vinden is deze:
https://www.conrad.nl/nl/...-cat-iii-led-2384631.html

Zonder een meetgereedschap van dergelijke aard zou ik geen werkzaamheden uitvoeren aan een installatie.

Voor de 'kenners' zou je een discussie kunnen starten over hoe gerenomeerd het merk 'Voltcraft' is. Dat is het huismerk van 'Conrad' en die hebben er wel enig belang bij om veilige producten te verkopen. De "tweepolige spanningstester" kun je van veel verschillende merken krijgen en de prijs kan oplopen tot Eur 200 en meer maar dat zijn de gereedschappen voor de professional die er op dagelijkse basis mee werkt en dus niet noodzakelijk voor de doe-het-zelver.

Begrepen! Ik heb een eenvoudige Profile Cat II 'Duspol', maar weet niet of dat 2-polig is. Ik heb ook een multimeter, dus ik neem aan dat ik daar goed mee uit de voeten kan.

Ik wil een paar stopcontacten en schakelaars toevoegen aan mijn buitenoverkapping, die zich ongeveer 5 meter van de garage bevindt. Mijn plan was om aan te sluiten op de bestaande installatie van de garage door deze eenvoudigweg vast te maken aan een van de bestaande aansluitdozen in de garage.
Ik realiseer me dat ik idealiter rechtstreeks op mijn hoofdverdeelkast aansluit via een aparte zekering (waarvoor ik ook een andere aardlekschakelaar nodig zou hebben). Dit zou echter nogal wat extra moeite en geld kosten. Is het nog steeds prima om aan te sluiten op het bestaande systeem van de garage zonder een aparte groep aan te maken? Ik verwacht niet veel elektriciteitsverbruik in de overkapping.

[Annuk]

carefree7 schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 23:43:
[...]


Begrepen! Ik heb een eenvoudige Profile Cat II 'Duspol', maar weet niet of dat 2-polig is. Ik heb ook een multimeter, dus ik neem aan dat ik daar goed mee uit de voeten kan.

Ik wil een paar stopcontacten en schakelaars toevoegen aan mijn buitenoverkapping, die zich ongeveer 5 meter van de garage bevindt. Mijn plan was om aan te sluiten op de bestaande installatie van de garage door deze eenvoudigweg vast te maken aan een van de bestaande aansluitdozen in de garage.
Ik realiseer me dat ik idealiter rechtstreeks op mijn hoofdverdeelkast aansluit via een aparte zekering (waarvoor ik ook een andere aardlekschakelaar nodig zou hebben). Dit zou echter nogal wat extra moeite en geld kosten. Is het nog steeds prima om aan te sluiten op het bestaande systeem van de garage zonder een aparte groep aan te maken? Ik verwacht niet veel elektriciteitsverbruik in de overkapping.

Kwa verbruik zal het vast wel kunnen als je niet nog een flinke elektrische heater gaat plaatsten in je overkapping.
Je moet je alleen even goed realiseren wat je in je garage (of waar je ook aftapt) hebt wat niet zonder stroom mag komen te zitten.
Zit bv achter dezelfde aardlekschakelaar ook je vriezer?
Het zou namelijk zonde zijn als je straks op vakantie gaat en door vocht of ongedierte vliegt je aardlek eruit en je vriezer ontdooit bv

Daarom om bovenstaande te voorkomen geef ik altijd het advies doe het in 1x goed en plaats een aardlekautomaat voor buiten.

[Juerd]

carefree7 schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 23:43:
Begrepen! Ik heb een eenvoudige Profile Cat II 'Duspol', maar weet niet of dat 2-polig is.

Tweepolig betekent dat het de spanning meet tussen 2 goed geleidende contacten, in tegenstelling tot éénpolige spanningtesters waarbij de persoon die het apparaat beetpakt een onderdeel wordt van het circuit, of er wordt getest ten opzichte van capacitieve koppeling naar aarde.

Cat II betekent dat het bedoeld is voor metingen aan apparaten met netspanning, maar niet voor gebouwbedrading en contactdozen (IEC 61010-1 annex K). Dus officieel ongeschikt voor de klus die je beschrijft, want daar moet je meetapparatuur minstens Cat III voor zijn. Toch zou ik het zelf in Nederland wel aandurven (maar niet in bijv. het VK, waar ringgroepen voor stopcontacten op 32 A worden afgezekerd en er in elke stekker een smeltzekering zit om het nog een beetje veilig te maken) voor randaardestopcontacten en lichtpunten.

Goede duspols voldoen minstens aan de norm IEC/EN 61243-3, dus check dat eens. Het voorgenoemde ding van Voltcraft VC 37 SE van 13 € voldoet daar volgens de handleiding aan. Die mag worden gebruikt tot Cat III.

Ik heb ook een multimeter, dus ik neem aan dat ik daar goed mee uit de voeten kan.

Daar moet je enorm mee oppassen! Je multimeter én je probes moeten geschikt zijn, de multimeter moet in de goede stand staan, de probes moeten in de goede gaatjes zitten, je moet weten hoe je OL moet interpreteren, etcetera, etcetera. Een multimeter is handig omdat het zo veel verschillende dingen kan, maar dat is ook meteen het zwakke punt: er kan zo veel mee, dat je ook makkelijk fouten kunt maken. Eén van de aspecten van een duspol met vast snoer is dat ie juist bijna niks kan, wat de meting betrouwbaar maakt.

Het gaat hier letterlijk om levensgevaar. Ik heb ook multimeters gebruikt om spanningloosheid te testen, en dat is bijna altijd goed gegaan. Maar ondanks dat ik weet waar ik op zou moeten letten, heb ik daar toch wel eens 'n fout mee gemaakt en het gelukkig overleefd. Nu gebruik ik het liefst een duspol, en raad ik iedereen die aan elektrische installaties werkt om als het enigszins kan een duspol te gebruiken in plaats van een multimeter.

Ik wil een paar stopcontacten en schakelaars toevoegen aan mijn buitenoverkapping, die zich ongeveer 5 meter van de garage bevindt. Mijn plan was om aan te sluiten op de bestaande installatie van de garage door deze eenvoudigweg vast te maken aan een van de bestaande aansluitdozen in de garage. (...) Is het nog steeds prima om aan te sluiten op het bestaande systeem van de garage zonder een aparte groep aan te maken? Ik verwacht niet veel elektriciteitsverbruik in de overkapping.

Dat ligt eraan... Wat zit er nu op die groep, hoe dik zijn de aders van de kabel, hoe is het afgezekerd, waar zit de aardlekbeveiliging en wordt die wel of niet gedeeld met andere dingen?

[ Voor 9% gewijzigd door Juerd op 04-05-2024 05:50 ]

[carefree7]

Juerd schreef op zaterdag 4 mei 2024 @ 05:25:
[...]


Tweepolig betekent dat het de spanning meet tussen 2 goed geleidende contacten, in tegenstelling tot éénpolige spanningtesters waarbij de persoon die het apparaat beetpakt een onderdeel wordt van het circuit, of er wordt getest ten opzichte van capacitieve koppeling naar aarde.

Cat II betekent dat het bedoeld is voor metingen aan apparaten met netspanning, maar niet voor gebouwbedrading en contactdozen (IEC 61010-1 annex K). Dus officieel ongeschikt voor de klus die je beschrijft, want daar moet je meetapparatuur minstens Cat III voor zijn. Toch zou ik het zelf in Nederland wel aandurven (maar niet in bijv. het VK, waar ringgroepen voor stopcontacten op 32 A worden afgezekerd en er in elke stekker een smeltzekering zit om het nog een beetje veilig te maken) voor randaardestopcontacten en lichtpunten.

Goede duspols voldoen minstens aan de norm IEC/EN 61243-3, dus check dat eens. Het voorgenoemde ding van Voltcraft VC 37 SE van 13 € voldoet daar volgens de handleiding aan. Die mag worden gebruikt tot Cat III.


[...]


Daar moet je enorm mee oppassen! Je multimeter én je probes moeten geschikt zijn, de multimeter moet in de goede stand staan, de probes moeten in de goede gaatjes zitten, je moet weten hoe je OL moet interpreteren, etcetera, etcetera. Een multimeter is handig omdat het zo veel verschillende dingen kan, maar dat is ook meteen het zwakke punt: er kan zo veel mee, dat je ook makkelijk fouten kunt maken. Eén van de aspecten van een duspol met vast snoer is dat ie juist bijna niks kan, wat de meting betrouwbaar maakt.

Het gaat hier letterlijk om levensgevaar. Ik heb ook multimeters gebruikt om spanningloosheid te testen, en dat is bijna altijd goed gegaan. Maar ondanks dat ik weet waar ik op zou moeten letten, heb ik daar toch wel eens 'n fout mee gemaakt en het gelukkig overleefd. Nu gebruik ik het liefst een duspol, en raad ik iedereen die aan elektrische installaties werkt om als het enigszins kan een duspol te gebruiken in plaats van een multimeter.


[...]


Dat ligt eraan... Wat zit er nu op die groep, hoe dik zijn de aders van de kabel, hoe is het afgezekerd, waar zit de aardlekbeveiliging en wordt die wel of niet gedeeld met andere dingen?

Begrepen! En is er een reden om een 'echt' ding te kopen deze BENNING Duspol Analoge Tweepolige Spanningstester? Hij is 4 keer zo duur als die van Voltcraft maar lijkt er erg op. Ik vind het niet erg om te betalen voor goed gereedschap maar ik wil ook geen geld verspillen.

[Crxtreem]

Gisteren werd ik wakker en had ik in mijn huis maar 1 fase.

Meterkast opengehaald en spanning gemeten
Fase 1 en 2 waren er niet.
Enexis gebeld en er was in de buurt geen storing.
Dus monteur is langs geweest.
Waren er 2 hoofdzekeringen uit.
Nieuwe erin gedraaid en alles werkt weer.

Vandaag wilde ik voor uitbreiding 2 extra aardlekautomaten bij plaatsen.
Dus ik haal mijn verdeelkam eruit en tot mijn verbazing zie ik daar aanslag op en een hapje uit de rail.
Dus volgens mij is daar een overslag geweest.

Kan door het slechte weer kunnen gebeuren?

Heb een Siemens 5ST3673-0 kamrail met daarop Siemens 5SV1316-6KK16 Aardlekautomaten.

Lijkt mij dat deze rail er toch voor gemaakt is om 3x25A aan te kunnen.

[ Voor 17% gewijzigd door Crxtreem op 04-05-2024 16:30 ]

[onetime]

@Crxtreem Vocht in de groepenkast gezien? Was die kamrail afgedekt? Of konden er insecten bij?
Iets van een geëxplodeerd insect teruggevonden? Foto's?

[Juerd]

carefree7 schreef op zaterdag 4 mei 2024 @ 15:58:
Begrepen! En is er een reden om een 'echt' ding te kopen deze BENNING Duspol Analoge Tweepolige Spanningstester? Hij is 4 keer zo duur als die van Voltcraft maar lijkt er erg op. Ik vind het niet erg om te betalen voor goed gereedschap maar ik wil ook geen geld verspillen.

Voor incidenteel gebruik zou ik de nieuwprijs er zelf niet voor over hebben. Er zijn zat goedkopere die aan de norm voldoen. Zoals de genoemde Voltcraft VC 37 SE, de UNI-T UT18C waar ik onlangs een mini-review van schreef, of een tweedehands duspol van Marktplaats.

[ThePsycho]

We kwamen dit juweeltje tegen in een door vrienden gekocht huis:



De buis van die groep is gewoon afgeknipt en zo afgetakt. Gaat vanaf die wcd als los vd-draad gewoon terug de buis in naar boven...

Ook bonuspunten voor het plaatsen van een wcd zonder randaarde!

[ Voor 5% gewijzigd door ThePsycho op 04-05-2024 23:33 ]

[dennistd]

Gelukkig hangt er wel een rookmelder tegenaan. Of is dat de bel?

[ThePsycho]

dennistd schreef op zondag 5 mei 2024 @ 00:22:
Gelukkig hangt er wel een rookmelder tegenaan. Of is dat de bel?

Dat is de deurbel inderdaad.

[Speedyace]

Onze zoon heeft en woning gekocht samen met zijn vriendin. Woning is nu 12jaar oud. De vorige eigenaar heeft ( dit mag ik hopen) zelf een zolder kamer gemaakt. Verlaagd plafond spotjes, stopcontacten etc etc. Was ik bij de cv ketel bezig zit daar een stekker in het stopcontact. Geen idee waar deze voor is dus eruit getrokken. Blijkt deze de hele zolder inclusief slaapkamer te voorzien van stroom. 🫣 heb de boel maar aangepast.

[habbekrats]

@ThePsycho Ik ben dan altijd benieuwd wat de makelaar in de verkoop beschrijving zet over de meterkast.

[ThePsycho]

habbekrats schreef op zondag 5 mei 2024 @ 11:56:
@ThePsycho Ik ben dan altijd benieuwd wat de makelaar in de verkoop beschrijving zet over de meterkast.

Daar stond natuurlijk geen woord over in.
Wat er wel stond was dat de 9 panelen 3800kWh per jaar opleveren (422kWh per paneel) terwijl achteraf blijkt dat het panelen van 285Wp zijn o.i.d.

[FrankHe]

ThePsycho schreef op zondag 5 mei 2024 @ 12:28:
[...]

Daar stond natuurlijk geen woord over in.
Wat er wel stond was dat de 9 panelen 3800kWh per jaar opleveren (422kWh per paneel) terwijl achteraf blijkt dat het panelen van 285Wp zijn o.i.d.

De eenheden kWh en Wp zijn niet gelijk aan elkaar. Bij die gegeven waardes moet de installatie 1481 uur per jaar het piekvermogen leveren, dat komt neer op zo'n 4 uur per dag. Ik heb niet veel verstand van PV maar het klinkt mij wel haalbaar in de oren.

[onetime]

@FrankHe Vuistregel voor de opbrengst van zonnepanelen is rond de 0,85 x Wp => kWh per jaar.

[marcop23]

FrankHe schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 09:46:
[...]

Mee eens, het beste advies is om altijd uitsluitend spanningsloos te werken. Persoonlijk zou ik alsnog altijd geïsoleerd gereedschap aanraden voor het geval er toch nog ergens spanning op staat, dan heb je net dat beetje extra veiligheid. Maar hier kun je inderdaad over discussiëren.

Ik kan (helaas) uit ervaring vertellen dat een handvat van een normale schroevendraaier ook prima isoleert. Maar dat je er toch wel achter komt dat er spanning op stond op het moment dat je de draad met je vingers beet pakt

[Annuk]

marcop23 schreef op zondag 5 mei 2024 @ 16:30:
[...]

Ik kan (helaas) uit ervaring vertellen dat een handvat van een normale schroevendraaier ook prima isoleert. Maar dat je er toch wel achter komt dat er spanning op stond op het moment dat je de draad met je vingers beet pakt

Zou ik niet klakkeloos vanuit gaan, heb namelijk ook andere ervaring, en het verschil is natuurlijk ook dat bij VDE schroevendraaiers de kling meestal ook grotendeels is geïsoleerd

[fx500]

Ik volg dit topic al mooi wat jaartjes. Veel geleerd. Thanks daarvoor.

Maar nu ook echt een vraag.
Sinds kort eigenaar van onze eerste koopwoning. O.a. de elektra is nog in "originele" staat.


Nou dat is natuurlijk snel klaar met een standaard ABB 6 groeps kast. Pakken we ook direct een hoofdschakelaar mee. Kan het weer heel wat jaartjes mee.
Het blijft voor nu 1 fase. Liander doet er minimaal 6 maand over. Bovendien moet er gegraven worden. Op die kosten zitten we nu even niet te wachten.

Maar dan... Zonnepanelen.
Op het zuiden geen dakvlak. Dus 1.7kW op het oosten en 3.4kW op het westen.
Dus gewoon een alamat per installatie. Geen probleem voor de 1.7kW, maar ik zit toch even met die 3.4kW.

Ik dacht aan ongeveer het volgende, maar hoor graag wat jullie er van vinden: (de 30mA alamat is voor wat WCD's in de tuin)


Of voordat de zonnepanelen cowboys langskomen gewoon een HLD11 er naast plaatsen als uitbreidingskast? Zodat ze lekker hun gang kunnen gaan...

[ Voor 4% gewijzigd door fx500 op 05-05-2024 19:57 ]

[Annuk]

fx500 schreef op zondag 5 mei 2024 @ 19:14:
Ik volg dit topic al mooi wat jaartjes. Veel geleerd. Thanks daarvoor.

Maar nu ook echt een vraag.
Sinds kort eigenaar van onze eerste koopwoning. O.a. de elektra is nog in "originele" staat.
[Afbeelding]

Nou dat is natuurlijk snel klaar met een standaard ABB 6 groeps kast. Pakken we ook direct een hoofdschakelaar mee. Kan het weer heel wat jaartjes mee.
Het blijft voor nu 1 fase. Liander doet er minimaal 6 maand over. Bovendien moet er gegraven worden. Op die kosten zitten we nu even niet te wachten.

De kosten voor het graven zijn volgens mij niet voor jou/jullie, dat is het probleem van Liander lijkt me.
Het enige is inderdaad dat je tuin oid deels op z'n kop gaat.

Maar dan... Zonnepanelen.
Op het zuiden geen dakvlak. Dus 1.7kW op het oosten en 3.4kW op het westen.
Dus gewoon een alamat per installatie. Geen probleem voor de 1.7kW, maar ik zit toch even met die 3.4kW.

Ik dacht aan ongeveer het volgende, maar hoor graag wat jullie er van vinden: (de 30mA alamat is voor wat WCD's in de tuin)
[Afbeelding]

Of voordat de zonnepanelen cowboys langskomen gewoon een HLD11 er naast plaatsen als uitbreidingskast? Zodat ze lekker hun gang kunenn gaan...

Waarom niet direct alvast wel voorbereiding op 3 fase, iig de hoofdschakelaar, is dacht ik weinig meer kosten (+ een koppelbrug).
Dan kan je evt kiezen voor 3 ALS'en als je voorbereid op 3F maar hoeft nu niet perse.
Verder denk ik prima, maar de 3,4kW kan volgens mij ook wel op een B16 300mA, zit je inderdaad wel iets meer richting z'n 100% maar zal je dat veel hebben op O-W plaatsing?

houd er trouwens rekening mee dat de netbeheerders niet actief meer acteren op uitvallende zonnepanelen, en dat ze momenteel de nominale netspanning juist hoger zetten ivm teveel uitval van net componenten

[FrankHe]

marcop23 schreef op zondag 5 mei 2024 @ 16:30:
[...]

Ik kan (helaas) uit ervaring vertellen dat een handvat van een normale schroevendraaier ook prima isoleert. Maar dat je er toch wel achter komt dat er spanning op stond op het moment dat je de draad met je vingers beet pakt

Dat voel je inderdaad wel. Naast spanningsloos werken behandel ik alle componenten altijd alsof ze onder spanning staan, werk met geïsoleerd gereedschap en raak geen geleidende delen aan. Zo werk je dubbel veilig!

[True]

fx500 schreef op zondag 5 mei 2024 @ 19:14:
Ik volg dit topic al mooi wat jaartjes. Veel geleerd. Thanks daarvoor.

Maar nu ook echt een vraag.
Sinds kort eigenaar van onze eerste koopwoning. O.a. de elektra is nog in "originele" staat.
[Afbeelding]

Nou dat is natuurlijk snel klaar met een standaard ABB 6 groeps kast. Pakken we ook direct een hoofdschakelaar mee. Kan het weer heel wat jaartjes mee.
Het blijft voor nu 1 fase. Liander doet er minimaal 6 maand over. Bovendien moet er gegraven worden. Op die kosten zitten we nu even niet te wachten.

Maar dan... Zonnepanelen.
Op het zuiden geen dakvlak. Dus 1.7kW op het oosten en 3.4kW op het westen.
Dus gewoon een alamat per installatie. Geen probleem voor de 1.7kW, maar ik zit toch even met die 3.4kW.

Ik dacht aan ongeveer het volgende, maar hoor graag wat jullie er van vinden: (de 30mA alamat is voor wat WCD's in de tuin)
[Afbeelding]

Of voordat de zonnepanelen cowboys langskomen gewoon een HLD11 er naast plaatsen als uitbreidingskast? Zodat ze lekker hun gang kunnen gaan...

Houd je deze ook in je achterhoofd als met aardlekschakelaars werkt: https://search.abb.com/li...ocumentID=1SPC801280B3101

Invoerende 35A van de netbeheerder + je PV-stroom => 40A dan moet je gaan voor 63A schakelaars (en een 63A hoofdschakelaar).

[habbekrats]

@true een 63A HS lijkt mij niet nodig.

@fx500 Ik zou de kast direct op 3 fase bestellen en als 1 fase aansluiten op de hoofdschakelaar.

Tijdelijk een 40A remautomaat in de kast zodat je de standaard 40A ALS kunt gebruiken.
Of alles met Alamats uitvoeren dan heb je dat probleem niet.

[timovd]

@fx500 Inderdaad goed opletten op de maximale stroom die door de componenten kan. Als je voor "sterkere" ALS's gaat, moet je ook de kabels uitvoeren in 10mm2. Kammen zijn meestal gelijk aan 10mm2. Adereindhulzen lukt nog wel gemakkelijk met 10mm2, alleen met dubbele hulzen, wordt het vaak wat lastiger zoeken naar geschikt gereedschap.
Verder is het niet onverstandig om nu al een 3f hoofdschakelaar te plaatsen.

[ThinkPad]

De gekozen ABB kast lijkt mij wat klein als je voorbereid wilt zijn op 3-fase. Zeker in de breedte heb je wel wat ruimte, ik zou net iets groter kiezen.

+1 voor het al meebestellen van ABB alamat, anders knalt de PV-boer er waarschijnlijk een CHiNT / Gacia automaat in

[fx500]

Dank voor alle reacties/advies. Ik denk dat het voorbereid zijn misschien toch wel interessant is.
Een bruggetje is natuurlijk voor even wel ok, maar liever niet te lang laten zitten. Daardoor twijfel ik er toch wel een beetje aan.

En die 1 module ABB alamats zijn opzich ook wel mooi en ruimtebesparend.

Nog wel even kijken of EATON niet goedkoper is. Dan wel 2 module alamats, hetzij zo. Ruimte is nog genoeg.

Maar dan zou het er zo ongeveer zo uit zien:

[True]

fx500 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 11:01:
Dank voor alle reacties/advies. Ik denk dat het voorbereid zijn misschien toch wel interessant is.
Een bruggetje is natuurlijk voor even wel ok, maar liever niet te lang laten zitten. Daardoor twijfel ik er toch wel een beetje aan.

En die 1 module ABB alamats zijn opzich ook wel mooi en ruimtebesparend.

Nog wel even kijken of EATON niet goedkoper is. Dan wel 2 module alamats, hetzij zo. Ruimte is nog genoeg.

Maar dan zou het er zo ongeveer zo uit zien:
[Afbeelding]

Waarom zet je er geen twee volledige kasten boven? Eventueel het midden van die twee kasten boven het midden van de kast v.d. meter.

Dan krijg je dit idee (en heb je zeker genoeg uitbreidruimte in de toekomst):


edit: oh en ABB is via https://www.sandervunderink.nl/ best wel scherp geprijsd.

[ Voor 3% gewijzigd door True op 06-05-2024 11:29 ]

[fx500]

True schreef op maandag 6 mei 2024 @ 11:28:
[...]


Waarom zet je er geen twee volledige kasten boven? Eventueel het midden van die twee kasten boven het midden van de kast v.d. meter.

Dan krijg je dit idee (en heb je zeker genoeg uitbreidruimte in de toekomst):
[Afbeelding]

edit: oh en ABB is via https://www.sandervunderink.nl/ best wel scherp geprijsd.

Zat idd al even bij Sander Vunderink te loeren. Zag alleen nu pas dat ze ook complete alamat kasten verkopen

Dan wordt het: https://www.sandervunderink.nl/abb-groepenkast-6-aardlekautomaten-1-hoofdschakelaar-4p.html
En: https://www.sandervunderink.nl/abb-lege-groepenkast-22x33cm-hld33.html
Met wat los grut.

[Annuk]

fx500 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 12:57:
[...]


Zat idd al even bij Sander Vunderink te loeren. Zag alleen nu pas dat ze ook complete alamat kasten verkopen

Dan wordt het: https://www.sandervunderink.nl/abb-groepenkast-6-aardlekautomaten-1-hoofdschakelaar-4p.html
En: https://www.sandervunderink.nl/abb-lege-groepenkast-22x33cm-hld33.html
Met wat los grut.

Het enige wat je misschien even moet navragen en/of offerte voor aan moet vragen is dan de 1 module brede alamat's.
Zo te zien op de foto van je linkje krijg je in dit geval 2 module brede alamat's.

Je kunt natuurlijk ook een complete offerte laten maken met de kast(en) naar wens, zijn ze vaak alsnog goedkoper dan elektramat is mijn ervaring.

[fx500]

Annuk schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:14:
[...]


Het enige wat je misschien even moet navragen en/of offerte voor aan moet vragen is dan de 1 module brede alamat's.
Zo te zien op de foto van je linkje krijg je in dit geval 2 module brede alamat's.

Je kunt natuurlijk ook een complete offerte laten maken met de kast(en) naar wens, zijn ze vaak alsnog goedkoper dan elektramat is mijn ervaring.

Ik denk dat de 1 module v.s. de 2 module alamat's ook nog wel eens beter overweg kunnen met warmte. En goedkoper. Dus ik denk dat we voor de standaard kast met 6 alamat's gaan en een losse HLD33 met een B16 300mA en een B20 300mA voor de PV.

En natuurlijk met 63A kamrails met van de HS naar de alamat's in de extra kast 10mm draad.

Iedereen bedankt voor de feedback!

[Sander-dvh]

fx500 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 14:14:
[...]


Ik denk dat de 1 module v.s. de 2 module alamat's ook nog wel eens beter overweg kunnen met warmte. En goedkoper. Dus ik denk dat we voor de standaard kast met 6 alamat's gaan en een losse HLD33 met een B16 300mA en een B20 300mA voor de PV.

En natuurlijk met 63A kamrails met van de HS naar de alamat's in de extra kast 10mm draad.

Iedereen bedankt voor de feedback!

Bij Elektramat krijg je 15% korting met kortingscode "Ketelklets-15" deze is geldig tot 30 juni op buiten wcd's, groepenkast(en)/-componenten en LAN-kabels.

Afgelopen week een 3-fase Eaton groepenkast besteld voor mijn ouders. Kwam iets goedkoper uit dan bij Sandervunderink waar ik normaal bijna alles bestel.

Ik heb er verder niks met deze kortingscode te maken en kwam deze per toeval tegen.

[ Voor 10% gewijzigd door Sander-dvh op 06-05-2024 20:35 ]

[Juerd]

timovd schreef op maandag 6 mei 2024 @ 08:08:
@fx500 Inderdaad goed opletten op de maximale stroom die door de componenten kan. Als je voor "sterkere" ALS's gaat, moet je ook de kabels uitvoeren in 10mm2. Kammen zijn meestal gelijk aan 10mm2. Adereindhulzen lukt nog wel gemakkelijk met 10mm2, alleen met dubbele hulzen, wordt het vaak wat lastiger zoeken naar geschikt gereedschap.

Op zich is de vuistregel dat je bij 63 A ook 10 mm² gebruikt. Maar bij de upgrade met PV is dat wellicht niet handig, en kunnen er situaties zijn dat je de 6 mm² bedrading kunt laten zitten. De belastbaarheid van een aardlekschakelaar is simpel: dat staat op het ding. Maar bij draden is het van veel meer factoren afhankelijk, en gaat het niet in discrete stappen.

Als het om PV gaat, en je dus 2 voedingen hebt, kun je bijvoorbeeld met 6 mm² werken en een 10 mm² kamrail voor het voeden van aardlekschakelaars. Bijvoorbeeld op de onderste rij van een groepenkast:

code:

 ↓  ↓     ↑  ↑  ↑  ↑  ↑  ↑     ↓  ↓
+----+   +----++----++----+   +----+
|    |   |    ||    ||    |   |    |
|    |   |    ||    ||    |   |    |
| HS |   | AS || AS || AS |   | PV |
|    |   |    ||    ||    |   |    |
|    |   |    ||    ||    |   |    |
+----+   +----++----++----+   +----+
 \  \     ================     /  /
  \  \    / /          \ \    /  /
   \  \__/_/            \_\__/  /
    \___/                  \___/

HS = hoofdschakelaar (in dit geval van boven naar beneden aangesloten omdat dat makkelijker te tekenen was)
PV = (aardlek)automaat voor PV-inverter
AS = aardlekschakelaar (63 A) voor verbruikersgroepen
\__/ = 6 mm² draad
=== = 10 mm² kamrail

Alleen de kamrail en de aardlekschakelaars kunnen de optelsom van beide stromen van HS en PV te verduren krijgen. De draden die de kamrail voeden, zijn op 40 A of lager beveiligd door respectievelijk de hoofdzekering en de automaat voor PV, en kunnen dus op 6 mm² blijven.

Je hebt geen dubbele huls nodig en ongeveer elke adereindhulstang zal dan wel geschikt zijn.

Vanaf de aardlekschakelaars naar de verbruikersgroepen zou je mogelijk wel 10 mm² moeten gebruiken, tenzij je een getest systeem gebruikt waarvan de fabrikant aangeeft dat het 63 A mag hebben ondanks dubbele draden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een ABB busboard, dus als je een typische huiskast fixt vanwege de toevoeging van PV, kun je klaar zijn met alleen de aardlekschakelaars vervangen en dan 10 mm² onderling tussen de aardlekschakelaars.

10 mm² is ook niet nodig als de optelsom van hoofdschakelaar en PV-automaat beperkt blijft. 63 A zal volgens de vuistregels al snel te veel zijn voor 6 mm², maar het mag vaak wel meer dan 40 A zijn. Uitgaande van 40 A hoofdzekering en 16 A PV-automaat kom je bijvoorbeeld op 56 A (en in de praktijk zal je omvormer veel minder dan 16 A kunnen leveren.) Heb je modern H07V2-K draad dat 90 °C mag worden, dan is 6 mm² denk ik nog wel te doen voor dat heel korte stukje tussen aardlekschakelaar en kamrail of busboard van de afgaande groepen. Het mag, zelfs in het uitzonderlijke geval dat je meer trekt dan je hoofdzekerig zou hebben toegestaan, het niet smelten, in de fik vliegen, of de kans groter maken dat het in de toekomst in de fik vliegt, maar op zich mag het best een keertje heet worden.

(Ik ga uit van tabel B.52.12 installatiemethode E, enkelfase, en verdere correctiefactoren van maximaal 0,88. Aan de professionals die meelezen de vraag: is dat terecht?)

Uiteraard is 10 mm² zonder twijfel beter, maar als je daar nieuw duur gereedschap voor moet aanschaffen wordt het lastig, evenals wanneer je bijvoorbeeld een busboard gebruikt met vaste draden die je niet kunt vervangen. In dat geval kan het handig zijn om te weten dat 10 mm² zelfs bij meer dan 40 A niet altijd nodig zal zijn.

[fx500]

Juerd schreef op maandag 6 mei 2024 @ 15:45:
[...]


Op zich is de vuistregel dat je bij 63 A ook 10 mm² gebruikt. Maar bij de upgrade met PV is dat wellicht niet handig, en kunnen er situaties zijn dat je de 6 mm² bedrading kunt laten zitten. De belastbaarheid van een aardlekschakelaar is simpel: dat staat op het ding. Maar bij draden is het van veel meer factoren afhankelijk, en gaat het niet in discrete stappen.

Als het om PV gaat, en je dus 2 voedingen hebt, kun je bijvoorbeeld met 6 mm² werken en een 10 mm² kamrail voor het voeden van aardlekschakelaars. Bijvoorbeeld op de onderste rij van een groepenkast:

code:

 ↓  ↓     ↑  ↑  ↑  ↑  ↑  ↑     ↓  ↓
+----+   +----++----++----+   +----+
|    |   |    ||    ||    |   |    |
|    |   |    ||    ||    |   |    |
| HS |   | AS || AS || AS |   | PV |
|    |   |    ||    ||    |   |    |
|    |   |    ||    ||    |   |    |
+----+   +----++----++----+   +----+
 \  \     ================     /  /
  \  \    / /          \ \    /  /
   \  \__/_/            \_\__/  /
    \___/                \_____/

HS = hoofdschakelaar (in dit geval van boven naar beneden aangesloten omdat dat makkelijker te tekenen was)
PV = (aardlek)automaat voor PV-inverter
AS = aardlekschakelaar (63 A) voor verbruikersgroepen
\__/ = 6 mm² draad
=== = 10 mm² kamrail

Alleen de kamrail en de aardlekschakelaars kunnen de optelsom van beide stromen van HS en PV te verduren krijgen. De draden die de kamrail voeden, zijn op 40 A of lager beveiligd door respectievelijk de hoofdzekering en de automaat voor PV, en kunnen dus op 6 mm² blijven.

Je hebt geen dubbele huls nodig en ongeveer elke adereindhulstang zal dan wel geschikt zijn.

Vanaf de aardlekschakelaars naar de verbruikersgroepen zou je mogelijk wel 10 mm² moeten gebruiken, tenzij je een getest systeem gebruikt waarvan de fabrikant aangeeft dat het 63 A mag hebben ondanks dubbele draden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een ABB busboard, dus als je een typische huiskast fixt vanwege de toevoeging van PV, kun je klaar zijn met alleen de aardlekschakelaars vervangen en dan 10 mm² onderling tussen de aardlekschakelaars.

10 mm² is ook niet nodig als de optelsom van hoofdschakelaar en PV-automaat beperkt blijft. 63 A zal volgens de vuistregels al snel te veel zijn voor 6 mm², maar het mag vaak wel meer dan 40 A zijn. Uitgaande van 40 A hoofdzekering en 16 A PV-automaat kom je bijvoorbeeld op 56 A (en in de praktijk zal je omvormer veel minder dan 16 A kunnen leveren.) Heb je modern H07V2-K draad dat 90 °C mag worden, dan is 6 mm² denk ik nog wel te doen voor dat heel korte stukje tussen aardlekschakelaar en kamrail of busboard van de afgaande groepen. Het mag op zich best heet worden in het uitzonderlijke geval dat je meer trekt dan je hoofdzekerig zou hebben toegestaan, het mag alleen niet in de fik vliegen.

(Ik ga uit van tabel B.52.12 installatiemethode E, enkelfase, en verdere correctiefactoren van maximaal 0,88. Aan de professionals die meelezen de vraag: is dat terecht?)

Uiteraard is 10 mm² zonder twijfel beter, maar als je daar nieuwe apparatuur voor moet aanschaffen wordt het lastig, evenals wanneer je bijvoorbeeld een busboard gebruikt met vaste draden die je niet kunt vervangen. In dat geval kan het handig zijn om te weten dat 10 mm² zelfs bij meer dan 40 A niet altijd nodig zal zijn.

Zoals je het nu getekend hebt was idd ook mijn idee.
Natuurlijk speken we nu over maximalen theroretische spanningen. En dat zal waarschijnlijk nooit gehaald worden. Onder het motto "Better safe than sorry" denk dan maar gewoon 10 mm² snoer. Ook omdat de kamrails gelijkwaardig zijn. Ik heb toevallig een tang die overweg kan met 10 mm² hulzen en snoer .

Busboard systeem wordt het sws niet. Als ik dat afzet tegen een bedrade kast zijn de kosten gewoon te hoog. En ik voorzie in de toekomst een net iets aangepast busboard systeem (want, beter ). Dus weinig compatibiliteit met oude automaten.
Gewoon lekker ouderwets met kabel en kamrail voldoet mij prima. En of het nu 1 of 2 module grote alamat's zijn... ruimte genoeg met 2 HDL33 kasten.

[Whiskey48]

Retorische vraag, maar misschien heb ik het fout:
Je kan/mag niet 1 3fase energiemeter gebruiken voor 2 losse PV installaties (op L1 en L2).

Dit dus met 2 losse 1fase kWh meters (heb ik al).

[Dapdodo]

Whiskey48 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 16:20:
[Afbeelding]

Retorische vraag, maar misschien heb ik het fout:
Je kan/mag niet 1 3fase energiemeter gebruiken voor 2 losse PV installaties (op L1 en L2).

Dit dus met 2 losse 1fase kWh meters (heb ik al).

Mag wel, is geen probleem. zo meet ik 3 1-fase systemen met 1 meter (L1 oost,L2 zuid,L3 west).
Wel met modbus uitlezen, dan heb je van elke fase apart vermogen en dus je opbrengsten.
Wel je meter tussen hoofdschakelaar en de aardleks zetten.

[Whiskey48]

Dapdodo schreef op maandag 6 mei 2024 @ 16:29:
[...]

Mag wel, is geen probleem. zo meet ik 3 1-fase systemen met 1 meter (L1 oost,L2 zuid,L3 west).
Wel met modbus uitlezen, dan heb je van elke fase apart vermogen en dus je opbrengsten.
Wel je meter tussen hoofdschakelaar en de aardleks zetten.

Ah top! Dat scheelt weer, dat past netjes en is weer maar 1 apparaat extra in de app zeg maar.
Merci, ik zet hem tussen de hoofdschakelaar en aardlek!

[ZwarteIJsvogel]

Whiskey48 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 16:20:
[Afbeelding]

Retorische vraag, maar misschien heb ik het fout:
Je kan/mag niet 1 3fase energiemeter gebruiken voor 2 losse PV installaties (op L1 en L2).

Dit dus met 2 losse 1fase kWh meters (heb ik al).

Het mag. En waarom ook niet? De meter van de netbeheerder doet tenslotte niet anders. Maar als je de productie per PV-installatie wilt meten, moet je ofwel 1-fase meters gebruiken ofwel zelf het vermogen per fase zeer frequent uitlezen en daarmee de energie per fase berekenen. 3-fase meters berekenen de energie via de ferrarismethode voor de 3 fasen samen.

[ Voor 4% gewijzigd door ZwarteIJsvogel op 07-05-2024 14:32 ]

[True]

fx500 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 14:14:
[...]


Ik denk dat de 1 module v.s. de 2 module alamat's ook nog wel eens beter overweg kunnen met warmte. En goedkoper. Dus ik denk dat we voor de standaard kast met 6 alamat's gaan en een losse HLD33 met een B16 300mA en een B20 300mA voor de PV.

En natuurlijk met 63A kamrails met van de HS naar de alamat's in de extra kast 10mm draad.

Iedereen bedankt voor de feedback!

Dat is niet helemaal waar, de 1-DIN modules zouden minder warmteontwikkeling moeten hebben (volgens mij las ik dat op de SV productpagina).

[Andrehj]

ZwarteIJsvogel schreef op maandag 6 mei 2024 @ 17:09:
[...]

Het mag. En waarom ook niet? De meter van de netbeheerder doet tenslotte niet anders. Maar als je de productie per PV-installatie wilt meten, moet je ofwel 1-fase meters gebruiken ofwel zelf het vermogen per fase zeer frequent uitlezen en daarmee de energie per fase berekenen. 3-fase meters berekenen de energie via de ferrarismethode voor de 3 fasen samen.

Dat hangt ervan af. Mijn ABB meters kan ik uitlezen via Modbus en dan kan ik het verbruik per fase ook zien.

[ZwarteIJsvogel]

Andrehj schreef op maandag 6 mei 2024 @ 19:23:
[...]

Dat hangt ervan af. Mijn ABB meters kan ik uitlezen via Modbus en dan kan ik het verbruik per fase ook zien.

Verhip. Dat is handig! B23 neem ik aan (of B24)?

[Andrehj]

ZwarteIJsvogel schreef op maandag 6 mei 2024 @ 19:39:
Verhip. Dat is handig! B23 neem ik aan (of B24)?

Ja, B23. Zie https://library.e.abb.com...n_B23_B24_User_Manual.pdf pagina 86.

[KoHa]

Juerd schreef op maandag 6 mei 2024 @ 15:45:
[...]
(Ik ga uit van tabel B.52.12 installatiemethode E, enkelfase, en verdere correctiefactoren van maximaal 0,88. Aan de professionals die meelezen de vraag: is dat terecht?)

Interessant vraagstuk. Ik zou eerder installatiemethode F verwachten, maar aangezien deze niet gespecificeerd is voor lagere kerndoorsnedes lijkt mij dit het beste alternatief.
Is een correctiefactor voor een mogelijke hogere omgevingstemperatuur nog aan de orde voor installatie in een meterkast?

[froid]

timovd schreef op zondag 28 april 2024 @ 22:29:
@froid een kam heeft _mijn_ voorkeur, want dat ziet er netter uit en minder spaghetti, maar ik begrijp uit je verhaal dat dat niet lukt omdat de andere unit in een andere kast zit.
Voor het beeld: in de extra kast zit een 3f (aardlek)automaat voor de laadpaal en daar wil je 2 extra Alamats (1f (want je vraagt ook iets over fases)) bij plaatsten?
Maak anders een foto/tekening.
Als je weet welke fases de laagste spanning hebben bij veel zon, zou ik die pakken.

Hartelijk dank, ik heb een kam gemaakt en het ziet er zo netjes uit

[Juerd]

KoHa schreef op maandag 6 mei 2024 @ 21:11:
[...]


Interessant vraagstuk. Ik zou eerder installatiemethode F verwachten, maar aangezien deze niet gespecificeerd is voor lagere kerndoorsnedes lijkt mij dit het beste alternatief.

Daar twijfelde ik ook over. Eigenlijk raar dat er niet gewoon bij staat hoe je een verdeler zou moeten opvatten. Ook G zou ik niet heel raar vinden: het zijn immers draden die elkaar alleen soms raken, maar gemiddeld ruim meer dan 1× de diameter aan onderlinge afstand hebben.

Maar E is van deze drie installatiemethoden wel steeds de optie met de laagste toegestane stroom bij de doorsnedes waarvoor ze wel allemaal gespecificeerd zijn, en daarmee de veiligste gok... (als een van deze drie überhaupt van toepassing is... Misschien is het E wel wishful thinking en is dit eigenlijk B1.)

Is een correctiefactor voor een mogelijke hogere omgevingstemperatuur nog aan de orde voor installatie in een meterkast?

Geen idee! Maar stel dat je dat zou doen, van welke temperatuur ga je dan uit? Veel componenten hebben een maximum bedrijfstemperatuur van 40 °C, maar 55 °C zie je ook. Uitgaande van methode E, 2 belaste aders, en 6 mm² is het tot 63 A belastbaar voor toepassing van de correctiefactoren. Zou je de correctiefactor van 40 °C toepassen (= 0,91 voor XLPE (die ik hier gebruik vanwege de 90 °C kabel ondanks dat H07V2-K wel van PVC gemaakt is)) dan zou het op 0,91 × 63 A ≈ 57 A uitkomen. Net genoeg. Maar bij 55 °C komt het op 0,76 × 63 A = 48 A en dat is dan weer ruim onder de 56 A (wat was gebaseerd op 40 A hoofdautomaat + 16 A PV-automaat).

Maar daar staat dan weer tegenover dat de 16 A automaat ook een de-rating heeft voor hogere temperaturen. Het is dan geen 16 A automaat meer, maar bij 55 °C nog maar 13,6 A (ik heb een willekeurige datasheet gepakt; het zal per product kunnen verschillen). Als de hoofdautomaat dezelfde omgevingstemperatuur en derating heeft (ik vermoed echter van niet, want die zit er verder vandaan), dan is wat eerst 56 A was nog maar 47,6 A, wat toevallig(?) overeenkomt met die 48 A maximaal toegestane stroom bij diezelfde temperatuur... lol.

[carefree7]

Ik moet dus zowel ethernet- als 230v-voedingskabels naar mijn schuur buiten brengen, die 5 meter van de garage staat. Ik heb geen mogelijkheid om de kabels onder de grond te leggen, dus worden ze langs de struik boven de grond gelegd (ik heb niets om ze aan vast te maken, behalve tegels, dus ik weet niet of dat een probleem is).

Mijn idee is als volgt: laat 2 aparte mantelbuizen naast elkaar lopen, één met grondkabel (XMVK-as) erin, en één met S/FTP-kabel erin.

Klinkt dat als fatsoenlijk of zie ik iets over het hoofd? Ik maak me een beetje zorgen over wat als er condenswater in de mantelbuis komt.

[ Voor 3% gewijzigd door carefree7 op 07-05-2024 10:05 ]

[TGEN]

carefree7 schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 09:54:
Ik moet dus zowel ethernet- als 230v-voedingskabels naar mijn schuur buiten brengen, die 5 meter van de garage staat. Ik heb geen mogelijkheid om de kabels onder de grond te leggen, dus worden ze langs de struik boven de grond gelegd (ik heb niets om ze aan vast te maken, behalve tegels, dus ik weet niet of dat een probleem is).

Mijn idee is als volgt: laat 2 aparte mantelbuizen naast elkaar lopen, één met grondkabel (XMVK-as) erin, en één met S/FTP-kabel erin.

Klinkt dat als fatsoenlijk of zie ik iets over het hoofd? Ik maak me een beetje zorgen over wat als er condenswater in de mantelbuis komt.

Als ze bovengronds moeten liggen zou ik voor iets met neopreenommanteling kiezen, zonder mantelbuis. Als je S/FTP gebruikt hoeven ze niet per se in gescheiden mantelbuizen trouwens.

[turkeyhakan]

Ik ga binnenkort elektra aanleggen in onze tuin. Hier wil ik met een grondkabel werken.

Nu heb je van die kabeldozen met hars. Ik wil echter niet dat de verbindingen onder de grond komen te liggen en dus bedacht ik mij:

Mag ik in de tuin 6 kabeldozen plaatsen, waar de grondkabel binnenkomt en dus weer verder gaat naar de volgende kabeldoos? Een aftakking als het ware. Vanuit deze kabeldozen ga ik daarna weer een normale buitenkabel aanleggen naar een lamp of stopcontact.

Voordeel: de kabeldozen zitten boven de grond en zijn altijd bereikbaar.

Nadeel: zicht? En of het mag?

[Annuk]

turkeyhakan schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 10:56:
Ik ga binnenkort elektra aanleggen in onze tuin. Hier wil ik met een grondkabel werken.

Nu heb je van die kabeldozen met hars. Ik wil echter niet dat de verbindingen onder de grond komen te liggen en dus bedacht ik mij:

Mag ik in de tuin 6 kabeldozen plaatsen, waar de grondkabel binnenkomt en dus weer verder gaat naar de volgende kabeldoos? Een aftakking als het ware. Vanuit deze kabeldozen ga ik daarna weer een normale buitenkabel aanleggen naar een lamp of stopcontact.

Voordeel: de kabeldozen zitten boven de grond en zijn altijd bereikbaar.

Nadeel: zicht? En of het mag?

Weet niet hoe je uit komt en hoe je het verdeeld/wilt verdelen, elke las buiten is een extra mogelijk probleem, en zeker als ze niet goed waterdicht afgesloten worden met iets als hars.

Als je de mogelijkheid hebt zou ik eerder opteren voor een centrale verdeelkast in bv je tuinhuisje/overkapping als je geen grondmof wilt maken.
Dan heb je minder points off failure.

[KoHa]

Juerd schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 02:08:
[...]


Daar twijfelde ik ook over. Eigenlijk raar dat er niet gewoon bij staat hoe je een verdeler zou moeten opvatten. Ook G zou ik niet heel raar vinden: het zijn immers draden die elkaar alleen soms raken, maar gemiddeld ruim meer dan 1× de diameter aan onderlinge afstand hebben.

Ik bedacht mij dat de IEC 61439 ook nog van toepassing is op verdeelinrichtingen, daarin is Annex H (informative) die weer terugverwijst naar de IEC 60364-5-52:2009 en dan inderdaad specifiek installatiemethode G. Daarbij staat de opmerking dat de maximale toegestane stroom voor kabeldiameters kleiner dan 25 mm² kan worden berekend volgens Annex D uit de IEC 60364-5-52. Ik kan deze Annex alleen niet zo snel terugvinden in de NEN 1010. Ze berekenen hiermee met een correctiefactor voor 55 °C, maar er staat ook een tabel bij voor de andere omgevingstemperaturen... Dus of dit nu een verplichting is, werkelijk geen idee!

[...]

Geen idee! Maar stel dat je dat zou doen, van welke temperatuur ga je dan uit? Veel componenten hebben een maximum bedrijfstemperatuur van 40 °C, maar 55 °C zie je ook. Uitgaande van methode E, 2 belaste aders, en 6 mm² is het tot 63 A belastbaar voor toepassing van de correctiefactoren. Zou je de correctiefactor van 40 °C toepassen (= 0,91 voor XLPE (die ik hier gebruik vanwege de 90 °C kabel ondanks dat H07V2-K wel van PVC gemaakt is)) dan zou het op 0,91 × 63 A ≈ 57 A uitkomen. Net genoeg. Maar bij 55 °C komt het op 0,76 × 63 A = 48 A en dat is dan weer ruim onder de 56 A (wat was gebaseerd op 40 A hoofdautomaat + 16 A PV-automaat).

Maar daar staat dan weer tegenover dat de 16 A automaat ook een de-rating heeft voor hogere temperaturen. Het is dan geen 16 A automaat meer, maar bij 55 °C nog maar 13,6 A (ik heb een willekeurige datasheet gepakt; het zal per product kunnen verschillen). Als de hoofdautomaat dezelfde omgevingstemperatuur en derating heeft (ik vermoed echter van niet, want die zit er verder vandaan), dan is wat eerst 56 A was nog maar 47,6 A, wat toevallig(?) overeenkomt met die 48 A maximaal toegestane stroom bij diezelfde temperatuur... lol.

Mij is niet helemaal duidelijk hoe deze formule uit Annex D (IEC 60364-5-52) gehanteerd wordt, maar voor 6 mm² met 70 °C draad en 55 °C ambient komt de tabel uit IEC 61439 op 36 A als maximaal toegestane stroom, via de berekening volges Annex D (IEC 60364-5-52) kom ik uit op 16,8 × 6 ^ (0,62) ≈ 51 A, dit dan gecorrigeerd naar 55 °C wordt het 51 × 0,76 ≈ 39 A. Dus hierin lijkt nog een kleine afwijking te zitten ten opzichte van de waardes die al uitgerekend zijn in de IEC 61439.

Als ik diezelfde berekening maak voor 90 °C draad dan kom ik uit op 20,5 × 6 ^ (0,623) ≈ 63 A, gecorrigeerd naar 55 °C wordt het 63 × 0,76 ≈ 48 A. Verrassend genoeg komt dit volledig overeen met jouw berekening die uitgaat van installatiemethode E.

Wat het dus nu precies moet zijn is mij nog steeds niet helemaal duidelijk, maar als een voorlopige conclusie denk ik dat je in je eerste aanname best wel gelijk kan hebben over het gebruik van 6 mm² voor 56 A. Ik zou zelf echter "gewoon" 10 mm² gebruiken.

[Juerd]

KoHa schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 11:58:

Ik bedacht mij dat de IEC 61439 ook nog van toepassing is op verdeelinrichtingen, daarin is Annex H (informative) die weer terugverwijst naar de IEC 60364-5-52:2009 en dan inderdaad specifiek installatiemethode G. Daarbij staat de opmerking dat de maximale toegestane stroom voor kabeldiameters kleiner dan 25 mm² kan worden berekend volgens Annex D uit de IEC 60364-5-52. Ik kan deze Annex alleen niet zo snel terugvinden in de NEN 1010.

Volgens mij is dat bijlage 52.D. Eens checken: I = a × S^m met S = 6, a = 19,1, m = 0,662 levert op: ~63 A. Jup, ik denk dat dit 'm is

Het hele lijstje voor installatiemethode G-verticaal met draad die 90 °C mag worden zou dan zijn:

draad	correctiefactor omgevingstemperatuur
	1 (30 °C)	0,91 (40 °C)	0,76 (55 °C)
1,5 mm²	25 A	23 A	19 A
2,5 mm²	35 A	32 A	27 A
4 mm²	48 A	44 A	36 A
6 mm²	63 A	57 A	48 A
10 mm²	88 A	80 A	67 A
16 mm²	120 A	109 A	91 A

Nou heb ik die 61439-3 niet tot mijn beschikking, maar ik heb wat citaten en tabel H.1 (die uitgaat van 70 °C draad in 55 °C omgeving) kunnen vinden, en het lijkt erop dat die 61439 zelfs G-horizontaal gebruikt. En omdat je kennelijk nog een extra correctiefactor van 0,8 moet toepassen vanwege de 125%-regel (ook bekend als 80%-regel), komt dat dan voor 90 °C hittebestendig H07V2-K met a = 22,9 en m = 0,644 uit op:

draad	correctiefactor omgevingstemperatuur
	1 (30 °C)	0,91 (40 °C)	0,76 (55 °C)	0,76 (55 °C) × 0,8
1.5 mm²	30 A	27 A	23 A	18 A
2.5 mm²	41 A	38 A	31 A	25 A
4 mm²	56 A	51 A	42 A	34 A
6 mm²	73 A	66 A	55 A	44 A
10 mm²	101 A	92 A	77 A	61 A
16 mm²	137 A	124 A	104 A	83 A

Zelfs na correctie nog 25 A door 2,5 mm² in je groepenkast, pfoe, ik zou dat echt niet durven!

Mocht iemand toevallig met een zoekopdracht oid op deze post belanden: gebruik deze tabellen niet om je te dunne kabels te verantwoorden! Er bestaan nog meer correctiefactoren en het is maar de vraag of installatiemethode G van toepassing is op wat je doet! Het gaat hier over een specifieke situatie.

Ze berekenen hiermee met een correctiefactor voor 55 °C, maar er staat ook een tabel bij voor de andere omgevingstemperaturen... Dus of dit nu een verplichting is, werkelijk geen idee!

Ik kan het me moeilijk voorstellen, aangezien bijvoorbeeld Eaton 40 °C opgeeft als maximum bedrijfstemperatuur voor een bepaalde kant-en-klare verdeler. Er wordt kennelijk uitgegaan van een omgevingstemperatuur van 35 °C buiten de kast en nog 20 °C opwarming door gebruik. Daarvoor maakt het ook uit hoeveel W aan verlies er optreedt en hoeveel W de kast zelf kan passief kan verliezen.

Wat het dus nu precies moet zijn is mij nog steeds niet helemaal duidelijk, maar als een voorlopige conclusie denk ik dat je in je eerste aanname best wel gelijk kan hebben over het gebruik van 6 mm² voor 56 A.

Ik was geïnspireerd door ABB die in hun PV-brochure op pagina 8 aangeven dat bij PV op basis van 40 A hoofdzekeringen 16 A PV-groep de aardlekschakelaars kunnen worden geüpgraded naar 63 A en de bedrading naar 6 mm². Toen ben ik gaan zoeken of dat wel klopt omdat de gangbare notie is dat je 10 mm² nodig zou hebben, maar 6 mm² voor 56 A lijkt dus toch wel vanwege de 0,8× toch niet te kloppen.

Update 2024-05-08: stukjes uit de IEC 61439-3 gevonden, en bovenstaande info bijgewerkt.

[ Voor 50% gewijzigd door Juerd op 08-05-2024 16:51 ]

[carefree7]

TGEN schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 10:39:
[...]

Als ze bovengronds moeten liggen zou ik voor iets met neopreenommanteling kiezen, zonder mantelbuis. Als je S/FTP gebruikt hoeven ze niet per se in gescheiden mantelbuizen trouwens.

Is dat omdat het goedkoper is of is het eigenlijk nog beter om het niet in een mantelbus te stoppen? De reden voor een mantelbus is dat, aangezien de kabel gewoon op de grond ligt, sommige wilde dieren of zelfs een hond erop kunnen kauwen. Wat de elektriciteitskabel betreft, zou een grondkabel ook niet veiliger zijn, voor het geval iemand hem per ongeluk beschadigt? Ik verwacht niet dat dit zal gebeuren, maar voor het geval dat.

[Septillion]

@carefree7 Als je al een -as kabel neemt heeft de matelbuis weinig meerwaarde meer. En voor alleen een netwerkkabel (of twee!) zou ik dan een slagvaste buis pakken en die er naast leggen met goede (buiten) netwerkkabel. Over het algemeen zou ik me meer zorgen maken om de zon dan om ongedierte qua kabels.

[ZwarteIJsvogel]

Andrehj schreef op maandag 6 mei 2024 @ 19:44:
[...]

Ja, B23. Zie https://library.e.abb.com...n_B23_B24_User_Manual.pdf pagina 86.

Met de Eastron SDM630 Modbus (een stuk goedkoper) blijkt het ook te kunnen: https://www.eastroneurope...DM630_MODBUS_Protocol.pdf

[turkeyhakan]

Annuk schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 11:51:
[...]


Weet niet hoe je uit komt en hoe je het verdeeld/wilt verdelen, elke las buiten is een extra mogelijk probleem, en zeker als ze niet goed waterdicht afgesloten worden met iets als hars.

Als je de mogelijkheid hebt zou ik eerder opteren voor een centrale verdeelkast in bv je tuinhuisje/overkapping als je geen grondmof wilt maken.
Dan heb je minder points off failure.

Ik heb een tuinhuis. Achter dit tuinhuisje bevindt zich een buitenkabel die als het goed is vanaf mijn woning/bijkeuken is getrokken. Helaas geen grondkabel.

Wat ik wil doen is: een grondkabel trekken door mijn tuin heen en deze steeds in delen knippen, zodat ik daar een lamp of stopcontact kan plaatsen. Dat scheelt namelijk nogal wat grondkabel. Anders moet ik bijna 4x zo veel kabels leggen.

Mijn vraag is dus of ik die ene kabel in delen mag knippen middels een kabeldoos en vanuit daar naar het volgende punt toe kan?

[Annuk]

turkeyhakan schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 14:59:
[...]


Ik heb een tuinhuis. Achter dit tuinhuisje bevindt zich een buitenkabel die als het goed is vanaf mijn woning/bijkeuken is getrokken. Helaas geen grondkabel.

Zou dit eerst eens goed vaststellen straks blijkt dat deze kabel kapot is/geen spanning op staat en wat dan?

Wat ik wil doen is: een grondkabel trekken door mijn tuin heen en deze steeds in delen knippen, zodat ik daar een lamp of stopcontact kan plaatsen. Dat scheelt namelijk nogal wat grondkabel. Anders moet ik bijna 4x zo veel kabels leggen.

Mijn vraag is dus of ik die ene kabel in delen mag knippen middels een kabeldoos en vanuit daar naar het volgende punt toe kan?

Ja hoor dit mag, maar durf ten zeerste te betwijfelen of dit vanuit esthetisch oogpunt wel zo ideaal is, en natuurlijk het feit wat ik al benoemde, bij elke las(doos) is er een "zwakke plek" waar vocht kan intreden en waar je dus eerder een fout kunt creëren.

Mijn advies blijft nog gelden wat ik hiervoor zei, en kan/wil je dat niet (vanuit welk oogpunt dan ook) dan zou ik proberen zo min mogelijk lasdozen onderweg te plaatsen buiten. Probeer dan b.v. uit 1 doos 2 kabels af te laten gaan naar WCD's/Lampen, en niet voor elke lamp/wcd een eigen aftakker.

[turkeyhakan]

Annuk schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 15:20:
[...]

Zou dit eerst eens goed vaststellen straks blijkt dat deze kabel kapot is/geen spanning op staat en wat dan?

[...]


Ja hoor dit mag, maar durf ten zeerste te betwijfelen of dit vanuit esthetisch oogpunt wel zo ideaal is, en natuurlijk het feit wat ik al benoemde, bij elke las(doos) is er een "zwakke plek" waar vocht kan intreden en waar je dus eerder een fout kunt creëren.

Mijn advies blijft nog gelden wat ik hiervoor zei, en kan/wil je dat niet (vanuit welk oogpunt dan ook) dan zou ik proberen zo min mogelijk lasdozen onderweg te plaatsen buiten. Probeer dan b.v. uit 1 doos 2 kabels af te laten gaan naar WCD's/Lampen, en niet voor elke lamp/wcd een eigen aftakker.

Ik heb al wel stroom in de tuin, dus dat gaat goed gelukkig :-)

Een grondkabel direct een lamp in gaat niet. Dus je moet toch sowieso met een aftakking werken? En volgens mij geldt dat alles onder de grond een grondkabel is en zodra je boven de grond gaat, je met een buitenkabel kunt werken. Die twee moeten toch ergens samen komen? ;-)

[Annuk]

turkeyhakan schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 15:26:
[...]


Ik heb al wel stroom in de tuin, dus dat gaat goed gelukkig :-)

Kijk dat is fijn en duidelijk

Een grondkabel direct een lamp in gaat niet. Dus je moet toch sowieso met een aftakking werken? En volgens mij geldt dat alles onder de grond een grondkabel is en zodra je boven de grond gaat, je met een buitenkabel kunt werken. Die twee moeten toch ergens samen komen? ;-)

Als het om een kleine afstand gaat kan je ook direct YMVK (in buis) of iets als neopreen/rubber snoer gebruiken.. weet niet wat voor lampen je gaat toepassen, maar als daar b.v. al kabel aan zit kan je die evt. rechtstreeks in de lasdoos plaatsen en deels ondergronds (ff beschrijving lezen van de betreffende lamp of dat kan/mag), evt. kan je voor de lange(re) afstand nog wel ter bescherming voor het doorsteken van die kabeltjes wel een stukje hostalit buis eromheen doen.

[turkeyhakan]

Annuk schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 15:30:
[...]

Kijk dat is fijn en duidelijk

[...]


Als het om een kleine afstand gaat kan je ook direct YMVK (in buis) of iets als neopreen/rubber snoer gebruiken.. weet niet wat voor lampen je gaat toepassen, maar als daar b.v. al kabel aan zit kan je die evt. rechtstreeks in de lasdoos plaatsen en deels ondergronds (ff beschrijving lezen van de betreffende lamp of dat kan/mag), evt. kan je voor de lange(re) afstand nog wel ter bescherming voor het doorsteken van die kabeltjes wel een stukje hostalit buis eromheen doen.

Thanks! Ik ga er even over nadenken.

Voor mijzelf is het belangrijkste om erachter te komen of het aftakken van een grondkabel (6/7 keer) mogelijk is en of het conform de richtlijnen is. In een huis is het toch ook dat alle kabels bij elkaar komen waarvan het dan middels 1 kabel (bruin/groen/blauw) naar de meterkast gaat.

Ik zit nu aan 35 meter grondkabel als ik dan langs alle punten ga waar ik stroom wil hebben met als begin/eindpunt de buitenkabel waar de stroom binnen komt vanuit de woning.

Anders moet ik vanuit elk punt naar het begin/eindpunt een kabel aanleggen. Dan zit ik zo op 100+ meter aan kabel.

[Annuk]

turkeyhakan schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 15:37:
[...]


Thanks! Ik ga er even over nadenken.

Voor mijzelf is het belangrijkste om erachter te komen of het aftakken van een grondkabel (6/7 keer) mogelijk is en of het conform de richtlijnen is. In een huis is het toch ook dat alle kabels bij elkaar komen waarvan het dan middels 1 kabel (bruin/groen/blauw) naar de meterkast gaat.

In principe is het inderdaad niet heel veel anders dan in een woning, met uitzondering van dat je nu kabel gebruikt en spat-waterdichte lasdozen, en natuurlijk het stukje aardscherm wat je nu gebruikt.

Ik zit nu aan 35 meter grondkabel als ik dan langs alle punten ga waar ik stroom wil hebben met als begin/eindpunt de buitenkabel waar de stroom binnen komt vanuit de woning.

Anders moet ik vanuit elk punt naar het begin/eindpunt een kabel aanleggen. Dan zit ik zo op 100+ meter aan kabel.

Kijk eens even of je evt. praktisch het kunt verdelen in enkele strengen vanuit je tuinhuisje (neem aan dat dat je startpunt is). En om het jezelf makkelijk(er) te maken is het mogelijk het meest verstandig om de streng(en) voor de lampjes en voor de WCD's appart te houden, maar moet er ook bij zeggen natuurlijk ik ken je tuin en situatie niet exact.
Misschien kan je evt. eens een groffe schets plaatsen met hoe en wat.

[turkeyhakan]

Annuk schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 16:29:
[...]

In principe is het inderdaad niet heel veel anders dan in een woning, met uitzondering van dat je nu kabel gebruikt en spat-waterdichte lasdozen, en natuurlijk het stukje aardscherm wat je nu gebruikt.

[...]


Kijk eens even of je evt. praktisch het kunt verdelen in enkele strengen vanuit je tuinhuisje (neem aan dat dat je startpunt is). En om het jezelf makkelijk(er) te maken is het mogelijk het meest verstandig om de streng(en) voor de lampjes en voor de WCD's appart te houden, maar moet er ook bij zeggen natuurlijk ik ken je tuin en situatie niet exact.
Misschien kan je evt. eens een groffe schets plaatsen met hoe en wat.

Thanks voor het meedenken! Ik heb contact gehad met Elektramat en die geven ook aan dat het geen probleem is en dat ik wel kabeldozen met minimaal IP65 rating moet gebruiken.

[TGEN]

carefree7 schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 12:41:
[...]


Is dat omdat het goedkoper is of is het eigenlijk nog beter om het niet in een mantelbus te stoppen? De reden voor een mantelbus is dat, aangezien de kabel gewoon op de grond ligt, sommige wilde dieren of zelfs een hond erop kunnen kauwen. Wat de elektriciteitskabel betreft, zou een grondkabel ook niet veiliger zijn, voor het geval iemand hem per ongeluk beschadigt? Ik verwacht niet dat dit zal gebeuren, maar voor het geval dat.

Wat @Septillion zegt. Ikzelf zou voornamelijk niet kiezen voor een mantelbuis omdat ik dit bovengronds niet bepaald aantrekkelijk eruit vind zien, maar da's persoonlijk . Kabels met een neopreenmantel zijn UV-bestendig, en vallen niet op tussen je beplanting. Als je bang bent voor bijtgrage dieren dan snap ik de keuze voor -as wel; dan zit je wel met het dilemma tussen een makkelijker te doorkauwen neopreenkabel versus een niet-UV-bestendige -as-kabel met PVC mantel. Voor zover ik weet zijn er geen -as-kabels te koop met een neopreen buitenmantel...

[big bang]

TGEN schreef op dinsdag 7 mei 2024 @ 16:49:
[...]
Ikzelf zou voornamelijk niet kiezen voor een mantelbuis omdat ik dit bovengronds niet bepaald aantrekkelijk eruit vind zien, maar da's persoonlijk .

Er bestaat ook zwarte, uv bestendige mantelbuis.