Vandaag dit schrijven van Arag ontvangen, geeft denk ik een goed beeld van waar het nu allemaal staat.
U ontvangt deze email omdat Arag in het recente verleden een dossier voor u heeft behandeld met betrekking tot het faillissement (of intrekken van de leveringsvergunning) van uw voormalige energieleverancier. Dit kan bijvoorbeeld zijn Welkom Energie, Robin Energie, Naked Energy, SEPA Green Energy, Allure Energie, FENOR en Kleinverbruik Energie der Nederlanden. Arag heeft deze dossiers heropend vanwege de recente ontwikkelingen waar het gaat over de wijze waarop uw contract dat liep bij de failliete energieleverancier is overgenomen door een andere marktpartij. Misschien heeft u al nieuwsberichten gelezen over dit onderwerp.
In deze mail willen we u op de hoogte stellen van deze recente ontwikkelingen.
Stand van zaken tot oktober 2022
Bij het intrekken van een leveringsvergunning (waarop dan meestal ook faillissement volgt) van een energieleverancier door de ACM treedt een protocol in werking waarbij eerst wordt gezocht naar 1 partij die alle klanten van de failliete leverancier overneemt. Als er geen partij wordt gevonden, worden alle klanten verdeeld over de resterende energieleveranciers met een vergunning. Dit heet restverdeling en was bijvoorbeeld het geval bij Enstroga. Het overnemen van het klantenbestand door 1 partij is geregeld in de Besluiten leveringszekerheid (artikel 3 lid 5 van het Besluit leveringszekerheid Gaswet en artikel 2 lid 5 van het Besluit leveringszekerheid Elektriciteitswet 1998). Van deze vorm van overname was ook sprake bij Welkom Energie, Robin Energie, Naked Energy, SEPA Green Energy, Allure Energie, FENOR en Kleinverbruik Energie der Nederlanden.
Juist bij deze vorm van overname door 1 partij ontstond in het najaar van 2021 discussie over of de overnemende leverancier dan de eigen voorwaarden en tarieven aan de nieuwe klanten mag opleggen of niet. Na het intrekken van de leveringsvergunning en later faillissement van bijvoorbeeld Welkom Energie heeft Eneco het klantenbestand van Welkom overgenomen tegen betaling. Daarbij hebben alle voormalige Welkom klanten een nieuw contract aangeboden gekregen tegen de tarieven en voorwaarden van Eneco. Hier is destijds veel over te doen geweest omdat de tarieven van Eneco veel hoger lagen dan de tarieven die Welkom in rekening bracht. Ditzelfde geldt voor de andere energieleveranciers zoals Anode die klantenbestanden hebben overgenomen. Ook Arag heeft destijds op basis van het door Arag ingewonnen extern advies bij een specialistisch advocatenkantoor geconcludeerd dat Eneco niet gehouden was om de contracten die klanten bij Welkom hadden integraal over te nemen en dit hebben wij ook zo aan onze verzekerden gecommuniceerd.
Uitspraken kantonrechter Amsterdam
Onlangs heeft de kantonrechter in Amsterdam 2 uitspraken gedaan waardoor de vraag rijst of Eneco bij de overname van het klantenbestand de contracten die klanten hadden met Welkom toch integraal had moeten overnemen. De twee geschillen die de kantonrechter in Amsterdam heeft beslecht hebben betrekking op de overname van de klanten van het failliete Flexenergie door Innova in 2018. Of de situatie rond de overname van het klantenbestand door Eneco van Welkom daadwerkelijk vergelijkbaar is, zal moeten blijken maar er zijn zeker overeenkomsten.
De eerste uitspraak is te lezen via de volgende links: ECLI:NL:RBAMS:2022:263, Rechtbank Amsterdam, 9288109 CV EXPL 21-8878 (rechtspraak.nl) en ECLI:NL:RBAMS:2022:6001, Rechtbank Amsterdam, 9288109 CV EXPL 21-8878 (rechtspraak.nl). De kantonrechter interpreteert in deze uitspraak de wettelijke regeling voor het verdelen van klanten bij het intrekken van een leveringsvergunning door de ACM (Besluit Leveringszekerheid Elektriciteitswet 1998). De rechter komt tot de conclusie dat bij overname van het volledige klantenbestand door 1 partij zij de lopende contracten moet overnemen. Bij verdeling van de klanten over alle energieleveranciers op basis van aanwijzing door de ACM hoeft dat niet en mag de overnemende leverancier de eigen tarieven en voorwaarden opleggen aan de klant. De kantonrechter beslist hier dat de overeenkomst door Innova onder dezelfde voorwaarden die golden bij Flexenergie had moeten worden voortgezet. Omdat dit niet is gebeurd en de Innova de eigen voorwaarden en tarieven heeft opgelegd, is er sprake van een oneerlijke handelspraktijk.
In de andere vergelijkbare procedure (
https://uitspraken.rechts...d=ECLI:NL:RBAMS:2022:6000 en ECLI:NL:RBAMS:2022:263, Rechtbank Amsterdam, 9288109 CV EXPL 21-8878 (rechtspraak.nl)) beslist de kantonrechter op dezelfde wijze. De overeenkomsten van klanten met Flexenergie zijn door de overname van het klantenbestand door Innova overgenomen. Innova mocht bij de overname niet de eigen contracten opleggen. Nu dit wel is gedaan, gaat de rechter er van uit dat de klant de aangeboden overeenkomst niet had geaccepteerd wanneer Innova de klant juist had geïnformeerd oftewel had gemeld dat Innova wel het contract van Flexenenergie hadden moeten overnemen. Dit is een oneerlijke handelspraktijk en maakt de overeenkomst vernietigbaar.
De uitspraken lijken positief voor de voormalig klanten van de failliete leveranciers maar er moeten wel enige kanttekeningen bij worden geplaatst.
In beide procedures is geen verweer gevoerd door de consument in kwestie. Het gaat om een verstekvonnis. Ook bij verstekzaken moet de rechter bepaalde toetsen uitvoeren ook wanneer daar door de consument geen beroep op wordt gedaan. In deze gevallen ging het om de toets of bij het aangaan van de overeenkomst in deze zaak door Innova aan de geldende informatieverplichtingen bij koop op afstand is voldaan en of er sprake is geweest van oneerlijke handelspraktijken. Dat pakt voor de niet verschenen consument goed uit. Daarbij geldt ook dat Innova mogelijk (omdat in een verstekzaak de vordering doorgaans wordt toegewezen omdat er geen verweer tegen wordt gevoerd) te weinig is aangevoerd als verweer.
Ook zijn er uitspraken gedaan door de Geschillencommissie Energie waarin juist is geoordeeld dat de overnemende energieleverancier niet gehouden is de lopende contracten ook over te nemen. Voorbeelden van dergelijke uitspraken vindt u in deze links Consument moet overeenkomst en tarief met nieuwe energieleverancier aanvaarden - De Geschillencommissie en Consument ontevreden met hoger tarief energiekosten na overname nieuwe energieleverancier - De Geschillencommissie.
Het is dus niet gezegd dat de uitspraken van de kantonrechter te Amsterdam stand zullen houden. Er zullen door deze uitspraken procedures op gang komen waarin deze wetgeving zal moeten worden geïnterpreteerd. Dat kan gelet op de interpretatie van de geschillencommissie dus ook anders uitpakken. Wanneer er procedures worden gevoerd met een hoger financieel belang dan in de zaken bij de kantonrechter Amsterdam kan er hoger beroep volgen. Het is dan ook niet uitgesloten dat uiteindelijk de Hoge Raad zich nog over dit soort zaken en interpretatie van deze wetgeving in cassatie zal moeten buigen.
Wat betekenen deze uitspraken voor u als (voormalig) klant?
De verwachting is dat er de komende tijd ontwikkelingen zullen gaan plaatsvinden die door deze uitspraken in gang zijn gezet. De impact op de energiebranche is enorm als deze uitspraken standhouden. De afgelopen tijd hebben er veel van deze overnames van klantenbestanden door faillissementen/ intrekken leveringsvergunningen plaatsgevonden. In potentie staan al deze overgenomen contracten nu op losse schroeven. De energiebranche heeft er dan ook veel belang bij dat de uitspraken worden aangetast. Niet alleen zal de ACM-uitleg moeten gaan geven over haar handelswijze bij het faillissement van Flexenergie. De rechter tikt in de uitspraken de ACM op de vingers waar het gaat om het goedkeuren van een tussenvorm van overname. Ook zijn er Kamervragen aan de Minister Jetten gesteld over dit onderwerp. In de huidige energiecrisis is het ook niet zeker dat er niet nog meer energieleveranciers gaan omvallen.
Omdat er in beide kantonprocedures zaken vanwege het beperkte geldelijke belang geen hoger beroep mogelijk is voor Innova (de grens voor hoger beroep instellen ligt op € 1.750, -) staat de uitkomst in principe direct vast. Innova kan hier alleen nog in cassatie proberen te gaan binnen 3 maanden na het wijzen van het vonnis. De verwachting is dat Innova (ongetwijfeld in samenspraak met andere leveranciers) naar de Hoge Raad zal stappen omdat deze uitspraken voor de energiebranche een grote impact zullen hebben. Of een cassatieberoep zal worden gehonoreerd is de vraag. De mogelijkheden hiervoor zijn zeer beperkt bij een vonnis waarvan je niet in hoger beroep kan gaan, maar de energiebranche zal dit ongetwijfeld gaan proberen.
De ACM heeft inmiddels een reactie gepubliceerd waar het gaat over het al dan niet integraal moeten overnemen van lopende contracten door de overnemende leverancier. De ACM komt tot de conclusie dat in de beide besluiten (Besluit leveringszekerheid Gaswet en het Besluit leveringszekerheid Elektriciteitswet 1998) niet is opgenomen dat de leverancier die het klantenbestand overneemt de klanten met hun lopende contract moet overnemen. De ACM stelt zich op het standpunt dat dat zij leveranciers die het klantenbestand overnemen niet kan verplichten de klanten met behoud van hun contract over te nemen en dat de ACM als toezichthouder hiertegen ook niet kan optreden. De ACM wenst duidelijkheid te verkrijgen van het Ministerie van Economische Zaken voor toekomstige faillissementen en wenst ook dat de hoogste rechter (lees: de Hoge Raad) de bestaande wetgeving uitlegt. De volledige reactie van de ACM is te lezen via deze link Antwoord op vragen over uitspraken kantonrechter over overname van klanten van een failliete leverancier | ACM.nl.
Minister Jetten beantwoordde de vragen die de verschillende Kamerfracties aan hem hebben gesteld in zijn brief van 22 november (brief en bijlagen te lezen via Antwoorden op Kamervragen over de uitspraken van de rechtbank over de overname van contracten van failliete energiebedrijven | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl). Jetten geeft in de brief dat hij zich heeft voorgenomen om de procedure voor het overnemen van klanten bij faillissement van een energieleverancier te verduidelijken. Het uitleggen van de bestaande wetgeving laat hij aan de rechter over.
Kortom: de kantonrechter zet hier een belangrijke stap maar de strijd lijkt nog niet gestreden. Voor nu is het advies om de ontwikkelingen af te wachten zeker waar het gaat om de vraag of de Hoge Raad zich gaat buigen over de bestaande wetgeving en welke uitleg dan volgt. De verwachting is dat hier half januari 2023 meer duidelijkheid over zal komen. Wanneer de Hoge Raad de wet gaat uitleggen dan zal de uiteindelijke uitspraak gelden als recht en heeft het in de tussentijd afdwingen van nakoming van de “oude” contracten geen zin omdat een rechter dan zal aanhouden tot de Hoge Raad heeft besloten. Als er geen cassatie mogelijk is dan geldt dat de 2 uitspraken aanknopingspunten bieden om in vergelijkbare gevallen de nieuwe leverancier aan te spreken met de 2 uitspraken als onderbouwing.
Aan de hand van het gegeven of er wel of niet cassatie volgt, zal Arag ook bepalen of het aanschrijven van de overnemende leveranciers zoals Eneco nodig is en of dit op individuele basis of als collectief zal worden gedaan vanuit Arag.
Ik hoor graag binnen 14 dagen of u door ARAG van de ontwikkelingen op de hoogte gehouden wilt worden. Is deze kwestie voor u een afgesloten hoofdstuk en wilt u het laten rusten? Ook dan horen wij het graag van u zodat wij het voor u heropende dossier kunnen sluiten.
Ik zal u op de hoogte houden de komende tijd en zal u in ieder geval eind januari 2023 een update sturen. Mocht u vragen hebben, dan verneem ik dat graag.