Financiële onafhankelijkheid - Deel 5

[CaLeX]

PHPResource schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 10:15:
FO-ers, hoe schakelen jullie de emotie uit voor wat betreft vermogensopbouw. Wij hebben nu een mooi werkend plan echter door de dalende markten (ik schuw niet de hoog-risico markten), demotiveert het soms om dit door te zetten. Ik maak na elk maandelijks DCA-moment even de balans op, alleen is het soms zo dat ondanks de DCA het eindbedrag lager is dan de maand ervoor door ongunstig investeringsklimaat.. Ik merk wel eens dat dit 'pijn' doet. Hoe vaak checken jullie de balans?

Toen de waarde afgelopen jaren omhoog schoot hing de vlag niet uit, dus ik ga hem nu ook niet halfstok hangen.

Als je merkt dat je stukloopt op de huidige waarde die rood is, zoek dan kengetallen die je wel wilt zien. (gemiddelde aankoopprijs, aantal aandelen etc)

[phantom09]

ManzokuSan schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 10:02:
[...]


Die schoenen moet ik ook hebben.
Bij mij zijn de meeste na een jaar, misschien anderhalf, toch wel redelijk versleten.

Had lang geleden 2 paar schoenen van scapino gekocht. Heb ik ook meer dan 10 jaar mee gedaan.
Een beetje vergelijkbaar met deze: https://www.scapino.nl/va...-veterboots-1033610014400
Echter toen ze kapot gingen heb ik opnieuw schoenen bij Scapino gekocht. Dat paar schoenen was na een week of 3-4 al kapot. Heb ze omgeruild voor van Beers.
Deze zijn redelijk, echter niet van zo'n goede kwaliteit als de schoenen die ik hiervoor had.

Heb toen panama Jacks gekocht.https://www.amazon.nl/Panama-Jack-PT100142-Chukka-heren/dp/B001O9AORA/ref=asc_df_B001O9AORA/?tag=nlshogostdde-21&linkCode=df0&hvadid=455607757634&hvpos=&hvnetw=g&hvrand=10785478527259342311&hvpone=&hvptwo=&hvqmt=&hvdev=c&hvdvcmdl=&hvlocint=&hvlocphy=9103107&hvtargid=pla-361526655314&psc=1
De beste schoenen ooit !
Met alle schoenen die ik ooit gedragen heb ik mijn leven krijg ik na een aantal uren vermoeide voeten.
Met deze panama jacks niet. Wel pas na meer dan 4-5 uur lopen. Zelfs 8 uur lopen kan heel goed met deze schoenen (met pauzes er tussen in).

Ik heb ook nette Floris van Bommel schoenen gekocht. kwalitatief zijn ze heel goed, echter het type wat ik heb heeft zeer gladde zolen. Ik vindt ze gevaarlijk en koop ze nooit weer.

[phantom09]

PHPResource schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 10:15:
FO-ers, hoe schakelen jullie de emotie uit voor wat betreft vermogensopbouw. Wij hebben nu een mooi werkend plan echter door de dalende markten (ik schuw niet de hoog-risico markten), demotiveert het soms om dit door te zetten. Ik maak na elk maandelijks DCA-moment even de balans op, alleen is het soms zo dat ondanks de DCA het eindbedrag lager is dan de maand ervoor door ongunstig investeringsklimaat.. Ik merk wel eens dat dit 'pijn' doet. Hoe vaak checken jullie de balans?

Ik check wekelijks mijn beleggingen. En ja als het daalt is het niet leuk, zekers niet als het weken of maanden achter elkaar daalt. Echter na regen komt zonneschijn en die is mogelijk nu aangebroken?

Momenteel ben ik wel aan het kijken wat ik moet doen met een paar jaar voordat ik wil stoppen met werken.
Je kan zoals vele altijd aangeven alles vrolijk gaan beleggen, echter op een gegeven moment stop je met werken. En het zou heel goed kunnen dat op dat moment (iets ervoor, tijdens of erna) de markt in elkaar stort. En zoals we allemaal weten moet je de markt niet timen, maar ook als het kan niet verkopen op een dieptepunt.

Ik zit er aan te denken om 10 jaar voor mijn AOW gerechtigde leeftijd te gaan stoppen. En dan geld om 3 jaar rond te komen in cash (op een spaarrekening, gedeltelijk vrij opneembaar en gedeelte in kort lopende deposito's). Daarnaast nog voor 17 jaar vermogen om rond te komen in beleggingen.
Als de beurs niet paniek is dan verkoop ik wat van mijn beleggingen, als het een bearmarket ik spreek ik mijn spaargeld aan (dus als de beurs met 20% of meer gedaald is).

[unifi]

Kwestie van goed de markt timen toch, met zo'n dalende markt

Ik heb een tijd maandelijks gechecked, doe ik nu niet meer. Heb geen invloed op t fonds dus buiten 't feel good bad gevoel heeft het geen zin. Als ik behoefte heb aan een downer zet ik het journaal wel aan

Maar voor mij is het ook echt een pensioenpot voor over een jaar of 15-20.

[Cruijff14]

Ik kwam een tijd geleden wel eens de volgende verhouding tegen die John Bogle (een van de founders van Vanguard) hanteerde: je portefeuille moet bestaan uit x% obligaties, waarbij x je leeftijd is. Dus naarmate je ouder wordt, verschuiven je aandelen/etf’s meer en meer naar obligaties.

[Blik1984]

Cruijff14 schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 20:34:
Ik kwam een tijd geleden wel eens de volgende verhouding tegen die John Bogle (een van de founders van Vanguard) hanteerde: je portefeuille moet bestaan uit x% obligaties, waarbij x je leeftijd is. Dus naarmate je ouder wordt, verschuiven je aandelen/etf’s meer en meer naar obligaties.

Dat gold misschien in de tijd dat obligaties nog geld opbrachten. Als je dat nu doet kun je bij wijze van spreken net zo goed water naar de zee brengen… de kans dat je een positief rendement maakt met obligaties de komende tijd is niet heel groot

[psychodude]

Blik1984 schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 20:55:
[...]


Dat gold misschien in de tijd dat obligaties nog geld opbrachten. Als je dat nu doet kun je bij wijze van spreken net zo goed water naar de zee brengen… de kans dat je een positief rendement maakt met obligaties de komende tijd is niet heel groot

Niet alleen brengt het weinig geld op, kijk je gewoonweg naar het rendement van de Nederlandse staatsobligaties versus bijvoorbeeld de AEX, om een vergelijkbare markt te hebben, zie je YTD dat de performance hierin elkaar niet veel ontloopt.

Het idee om geld in obligaties te hebben zitten, want dat is stabiel, meer waardevast, gaat dan ook gewoon niet meer op, in ieder geval niet op dit moment.

[Cruijff14]

Volgens mij was het dan ook meer met het idee dat naarmate je ouder wordt, je een keer wilt cashen en niet wilt hebben dat de markt dan net in een dip zit zoals @phantom09 in zijn reactie noemde. Ik zit zelf ook 100% in ETF’s en was ook niet van plan dat de komende 20 jaar te veranderen door genoeg spreiding aan te houden (vastgoed bijvoorbeeld) zodat je de risico’s kunt spreiden. Maar kan me voorstellen dat als je in de laatste 5 jaar zit van je horizon tot FO je je belang in ETF’s en aandelen meer en meer zult afbouwen

[Blik1984]

Cruijff14 schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 21:31:
Volgens mij was het dan ook meer met het idee dat naarmate je ouder wordt, je een keer wilt cashen en niet wilt hebben dat de markt dan net in een dip zit zoals @phantom09 in zijn reactie noemde. Ik zit zelf ook 100% in ETF’s en was ook niet van plan dat de komende 20 jaar te veranderen door genoeg spreiding aan te houden (vastgoed bijvoorbeeld) zodat je de risico’s kunt spreiden. Maar kan me voorstellen dat als je in de laatste 5 jaar zit van je horizon tot FO je je belang in ETF’s en aandelen meer en meer zult afbouwen

Uitgaande van dat je relatief veilige SWR pakt van 4% en je nog flink wat jaartjes te gaan hebt, is dat helemaal niet nodig en kun je beter gewoon jaarlijks je aandelen verkopen. Een gedeelte in obligaties zetten betekent namelijk ook dat je de volledige periode dat je nog leeft je op dat vlak rendement misloopt.

[HugotheGreat]

Cruijff14 schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 20:34:
Ik kwam een tijd geleden wel eens de volgende verhouding tegen die John Bogle (een van de founders van Vanguard) hanteerde: je portefeuille moet bestaan uit x% obligaties, waarbij x je leeftijd is. Dus naarmate je ouder wordt, verschuiven je aandelen/etf’s meer en meer naar obligaties.

Het ding is met advies aannemen van die ouwe bokken... zoals Buffet, Munger Bogle etc. Een deel van hun kennis is verouderd en niet meer relevant.

Obligaties hebben al 10 jaar lang een negatief reëel rendement.

Cruijff14 schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 21:31:
Volgens mij was het dan ook meer met het idee dat naarmate je ouder wordt, je een keer wilt cashen en niet wilt hebben dat de markt dan net in een dip zit zoals @phantom09 in zijn reactie noemde. Ik zit zelf ook 100% in ETF’s en was ook niet van plan dat de komende 20 jaar te veranderen door genoeg spreiding aan te houden (vastgoed bijvoorbeeld) zodat je de risico’s kunt spreiden. Maar kan me voorstellen dat als je in de laatste 5 jaar zit van je horizon tot FO je je belang in ETF’s en aandelen meer en meer zult afbouwen

Cashen? En dan?

Tonnen op de bank weg laten rotten? Eindelijk dat landhuis kopen op je 70ste? Of een wereldreis?

Als je al in een afbetaald huis woont en je hebt het geld niet nodig, kan je het beter in aandelen laten. Desnoods voor je kids als erfenis.

[Cruijff14]

Hmm misschien moet ik me hier dan toch beter in verdiepen tzt (alhoewel duurt helaas nog wel even voor het relevant zou worden ). Dank voor de heldere argumenten waarom dan toch beter in ETF blijven zitten

[Fmaster]

@Cruijff14 Er is nog veel meer dan alleen aandelen en obligaties. En ook daarin zijn er nogal wat varianten. Sommigen zijn dol op dividendbeleggen bijvoorbeeld. Of commodities zoals goud en zilver. Of high yield obligaties. Of - doe eens gek! - private equity. Of (bedrijfs)vastgoed. Of whisky.
Het lijkt me goed om je er in te verdiepen, ook omdat het gewoon interessante materie is Dan kun je zelf een mening vormen.

[phantom09]

HugotheGreat schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 22:14:
[...]

Cashen? En dan?

Tonnen op de bank weg laten rotten? Eindelijk dat landhuis kopen op je 70ste? Of een wereldreis?

Als je al in een afbetaald huis woont en je hebt het geld niet nodig, kan je het beter in aandelen laten. Desnoods voor je kids als erfenis.

Het is mijn niet de bedoeling om nu alles te beleggen en dan vlak voordat ik stop met werken alles te gaan cashen. Nee. Mijn bedoeling is dat ik nu zoveel mogelijk in beleggingen heb zitten, maar een paar jaar voordat ik ga stoppen geld in kort lopende deposito's stop en ook op een variable spaarrekening.
Mijn beleggingen zal ik hoe dan ook vroeg of laat moeten verkopen om mijn rekeningen te kunnen betalen.
Ik wil echter mijn beleggingen niet verkopen wanneer de markt in paniek is. Hiervoor wil ik dan een spaarpotje hebben van waarme ik circa 3 jaar kan rondkomen.

[Wozmro]

Bij mij is het nu wereldindexen, lump sum in / dca out. Wel met cashbuffer voor onverwachte uitgaven tot en met auto vervangen.

[Playa del C.]

Wozmro schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 06:14:
Bij mij is het nu wereldindexen, lump sum in / dca out. Wel met cashbuffer voor onverwachte uitgaven tot en met auto vervangen.

Eens met lump sum in / dca out. Daar bovenop een maandelijkse inleg, maar dat is omdat dat geld nog verdiend moet worden, dus dat is verplicht een dca in.

De buffer houd ik kleiner. Uitgaven boven de ~5k hebben in de meeste gevallen een betalingstermijn. Mocht het echt eens nodig zijn, voor een auto of zoiets, dan is er ruim genoeg tijd voor de betaling om eerst aandelen te verkopen. Heb daarom een buffer van 10k en dat voelt voor mij al enorm. Heb hem nog nooit aangesproken.

[Rubbergrover1]

phantom09 schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 23:29:
[...]
Mijn beleggingen zal ik hoe dan ook vroeg of laat moeten verkopen om mijn rekeningen te kunnen betalen.
Ik wil echter mijn beleggingen niet verkopen wanneer de markt in paniek is. Hiervoor wil ik dan een spaarpotje hebben van waarme ik circa 3 jaar kan rondkomen.

Volgens mij is het in dit topic al diverse malen voorbij gekomen dat het puur financieel gezien gunstiger is om die 3 jaar buffer wel gewoon in de beleggingen te laten zitten. Omdat op de lange termijn de verkopen tijdens paniek/slechte beursjaren ruimschoots wordt gecompenseerd door het extra rendement dat je behaalt in goede tijden. Tegelijk moet je je daar uiteraard ook prettig bij voelen, er speelt meer mee dan alleen de boekhouding. Ik weet daarom ook niet wat ik zelf tzt zal doen.

[phantom09]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 07:41:
[...]

Volgens mij is het in dit topic al diverse malen voorbij gekomen dat het puur financieel gezien gunstiger is om die 3 jaar buffer wel gewoon in de beleggingen te laten zitten. Omdat op de lange termijn de verkopen tijdens paniek/slechte beursjaren ruimschoots wordt gecompenseerd door het extra rendement dat je behaalt in goede tijden. Tegelijk moet je je daar uiteraard ook prettig bij voelen, er speelt meer mee dan alleen de boekhouding. Ik weet daarom ook niet wat ik zelf tzt zal doen.

Klopt, op lange termijn is het beste om alles vol in aandelen te stoppen. Dit heb ik ook altijd gedaan.
Echter als je met pensioen bent wil je niet 5-10 jaar wachten totdat de koersen weer gaan herstellen.
Neem bijvoorbeeld de SPTR500.
Op 28-8-2000 zat de koers op circa 2100.
Op 12-12-2011 zat de koes ook op circa 2100.

Niet voor niets dat lijfrentes/life cylce funds vaak een afbouwend risico profiel hebben.

[ Voor 6% gewijzigd door phantom09 op 01-06-2022 08:57 ]

[RichieB]

Dus je wilt in de opname fase de markt gaan timen en alleen als de beurs “hoog” staat verkopen? Dat is niet de gedachte achter de SWR. Je verkoopt periodiek, als je het nodig hebt, ongeacht de stand van de beurs.

Lijfrentes gaan er van uit dat je aan het eind van de opbouw al je geld uitgeeft aan een verzekering die periodiek uitkeert. Je hebt dan ineens al je geld nodig. Verkoop je juist periodiek dan gaat dat niet op.

[ Voor 42% gewijzigd door RichieB op 01-06-2022 09:03 ]

[GG85]

RichieB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 08:59:
Dus je wilt in de opname fase de markt gaan timen en alleen als de beurs “hoog” staat verkopen? Dat is niet de gedachte achter de SWR. Je verkoopt periodiek, als je het nodig hebt, ongeacht de stand van de beurs.

Lijfrentes gaan er van uit dat je aan het eind van de opbouw al je geld uitgeeft aan een verzekering die periodiek uitkeert. Je hebt dan ineens al je geld nodig. Verkoop je juist periodiek dan gaat dat niet op.

Exact, net als in de opbouw fase geldt ook in de opneem fase: keep it simple.
Dus gewoon alles in aandelen laten zitten en maandelijks een plukje verkopen.

[phantom09]

RichieB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 08:59:
Dus je wilt in de opname fase de markt gaan timen en alleen als de beurs “hoog” staat verkopen? Dat is niet de gedachte achter de SWR. Je verkoopt periodiek, als je het nodig hebt, ongeacht de stand van de beurs.

Nee, dat zie je verkeerd. Zo lang de beurs niet 20% of meer gedaald is verkoop ik mijn aandelen.
Als de beurs een positief rentement behaald of tot hooguit 20% gedaald is blijf ik verkopen.


Je hebt verschillende scenario's als je met pensioen wilt gaan.

1. Je verkoopt alles:
Als je met pensioen bent en je 100% zekerheid wilt hebben dan moet je alles verkopen. De eerste vraag is of dat op het moment van verkopen een goed moment is en ten tweede cash geld heeft een negatief rendement.

2. Je verkoopt elke maand wat:
Kan voordelig uitpakken als de koersen positief zijn, kan nadlig uitpakken als de koersen negatief zijn.

3. De gulle midden weg:
Je bouwt een paar jaar voordat je met pensioen gaat een cash saldo op en zet deze n kort lopende deposito's en een gedeelte op een vrij opneembare rekening.
Het grootste gedeelte blijft zitten in aandelen. Alleen wanneer de beurs met 20% of meer gedaald is spreek je je spaargeld aan. De spaar gedeelte zal dan mogelijk 20% zijn en het geinveesterde gedeelte circa 80%.

Niemand kan uitsluiten hoe de beurs in de toekomst gaat lopen. Ik wil niet dat ik alles vol in beleggingen zit wanneer ik met pensioen ga. Wat als net als in 2000 de beursen crashen en ik pas in 2011 weer een herstel zie. En dan spreek ik nog niet over inflatie, want eigenlijk ben ik er op achteruit gegaan.

[RichieB]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:10:
[...]

Nee, dat zie je verkeerd. Zo lang de beurs niet 20% of meer gedaald is verkoop ik mijn aandelen.

20% ten opzichte van wat? Gisteren? Vorig jaar? Je persoonlijke all-time-high?

Als de beurs een positief rentement behaald of tot hooguit 20% gedaald is blijf ik verkopen.

Stel je gaat vandaag met RE en de beurs daalt vanaf nu elk jaar met 1% tot je dood gaat. Dan verkoop je nooit?

[...]
3. De gulle midden weg:
Je bouwt een paar jaar voordat je met pensioen gaat een cash saldo op en zet deze n kort lopende deposito's en een gedeelte op een vrij opneembare rekening.
Het grootste gedeelte blijft zitten in aandelen.

Dat is geen slechte strategie, vooral als je je wilt wapenen tegen de "sequence of returns risk".

Alleen wanneer de beurs met 20% of meer gedaald is spreek je je spaargeld aan.

Dat klinkt vrij arbitrair. Volgens mij moet je plukjes verkopen als je het geld nodig hebt. Daar is het immers voor tijdens je pensioen..

Niemand kan uitsluiten hoe de beurs in de toekomst gaat lopen. Ik wil niet dat ik alles vol in beleggingen zit wanneer ik met pensioen ga. Wat als net als in 2000 de beursen crashen en ik pas in 2011 weer een herstel zie. En dan spreek ik nog niet over inflatie, want eigenlijk ben ik er op achteruit gegaan.

Dat deel snap ik wel. Alleen je verkoopstrategie als je buffer op is niet..

[rube]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 07:41:
[...]
Volgens mij is het in dit topic al diverse malen voorbij gekomen dat het puur financieel gezien gunstiger is om die 3 jaar buffer wel gewoon in de beleggingen te laten zitten......

Volgens mij was aangetoond dat het statistisch meer kans geeft op een beter resultaat.
Dat wil niet zeggen dat het altijd beter is. Bovendien moet je kijken wat als het resultaat minder is, hoeveel minder is dat dan, wat betekent dat voor mij?
Soms is het beter om een statistische hogere kans op een beter rendement te laten lopen als dat het risico voor jezelf als individu verlaagt.

[Herko_ter_Horst]

rube schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:20:
Volgens mij was aangetoond dat het statistisch meer kans geeft op een beter resultaat.
Dat wil niet zeggen dat het altijd beter is.

Statistisch meer kans op een beter result == altijd beter, tenzij je van tevoren kan garanderen/voorspellen dat het dit keer niet beter is. Dat kun je niet, dus is het beter.

Uiteraard wel binnen je risicoprofiel, anders kun je ook de hele boel opnemen en in het casino op rood zetten.

[ Voor 11% gewijzigd door Herko_ter_Horst op 01-06-2022 09:41 ]

[phantom09]

RichieB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:15:
[...]

20% ten opzichte van wat? Gisteren? Vorig jaar? Je persoonlijke all-time-high?

Op het moment dat ik met pensioen ga verwacht ik ongeveer deze verdeel ratio. Het kan zijn dat dit anders wordt, het is een schatting. De bedoeling is wel om circa voor 3 jaar genoeg cash achter de hand te hebben om je dagelijks uitgaven te kunnen betalen.

RichieB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:15:
[...]

Stel je gaat vandaag met RE en de beurs daalt vanaf nu elk jaar met 1% tot je dood gaat. Dan verkoop je nooit?

Ik verkoop niet wanneer de beurs met 20% of meer gedaald is. Als de beurs elk jaar met 1% daalt verkoop ik gewoon mijn aandelen wat ik maandelijks nodig heb.

RichieB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:15:
[...]
Dat klinkt vrij arbitrair. Volgens mij moet je plukjes verkopen als je het geld nodig hebt. Daar is het immers voor tijdens je pensioen..

Dat ben ik ook van plan zolang de beurs een positief rendement heeft of maximaal 20% gedaald is.

RichieB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:15:
[...]
Dat deel snap ik wel. Alleen je verkoopstrategie als je buffer op is niet..

Niemand weet hoe lang een beurscrash duurt.
Van circa 4-2001 tot 11-2004 was de beurs met meer dan 20% gedaald. Mijn buffer idee houd dat inderdaad dan niet vol maar kan wel een heel groot gedeelte overbruggen.
Van circa 10-2008 tot 10-2010 was de beurs ook met 20% of meer gedaald. Hiervoor mijn mijn buffer voldoende.

Voor andere crashes heb ik het nog niet bekeken.

Punt is wel dat ik nadat ik met pensioen ga 10 jaar later AOW en een aanvullend pensioen krijg.
Ik hoef dus eigenlijk voornamelijk de eerste 10 jaar te overbruggen. Zodra ik AOW en een aanvullende pensioen krijg hoef ik mij veel minder druk te maken over de buffer.

Nibud adviseert dat je een x bedrag opzij moet leggen voor noodgevallen. Je kan dit negeren en als je geld nodig hebt gaan lenen. Echter lenen is vrij duur. Daarom kan je beter een buffer hebben.
Als je een baan hebt, krijg je maandelijnk inkomsten en hoef je een niet al te grote buffer hebben.
Als je geen baan meer hebt moet je rondkomen van je vermogen en dan moet je buffer een stuk hoger zijn.

[ Voor 8% gewijzigd door phantom09 op 01-06-2022 09:53 ]

[T-MOB]

Herko_ter_Horst schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:39:
[...]
Statistisch meer kans op een beter result == altijd beter, tenzij je van tevoren kan garanderen/voorspellen dat het dit keer niet beter is. Dat kun je niet, dus is het beter.

Uiteraard wel binnen je risicoprofiel, anders kun je ook de hele boel opnemen en in het casino op rood zetten.

Ken je die grap van de statistici die verdronken in een meer van gemiddeld 30cm diep? Het is een betere strategie om te gaan voor "meer kans op een beter resultaat". Maar het resultaat is zeker niet altijd beter. Met een statistisch onverstandige strategie kun je in de staatsloterij toch miljonair worden. En op de aandelenmarkt met zijn positieve verwachtingswaarde kun je lelijk verliezen...

[Rubbergrover1]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 08:53:
[...]


Klopt, op lange termijn is het beste om alles vol in aandelen te stoppen. Dit heb ik ook altijd gedaan.
Echter als je met pensioen bent wil je niet 5-10 jaar wachten totdat de koersen weer gaan herstellen.
Neem bijvoorbeeld de SPTR500.
Op 28-8-2000 zat de koers op circa 2100.
Op 12-12-2011 zat de koes ook op circa 2100.

En als je plan was om in 2010 met pensioen te gaan en daarvoor zo'n buffer wilt opbouwen, dan zul je de tien jaar daarvoor stapje voor stapje een deel van je vermogen hebben willen omzetten naar spaargeld. Maar dan had je dus juist in de slechte periode relatief veel van je portefeuille verkocht.

En wat zou je dan hebben aan bijvoorbeeld 3 jaar buffer op je spaarrekening? Dan zul je in 2004 toch moeten beginnen met het verkopen van beleggingen. Of je moet een buffer hebben van 10 jaar, waardoor dus heel veel van je vermogen niet rendeert en je op de lange termijn ontzettend veel rendement mist.

Want als je kijkt naar de 10 jaar daarvoor, 1 september 1990 zat de koers op 337 en 1 december 2021 was het 9986. Dus in de 10 jaar evoor had je voor een belangrijk deel van je vermogen een verzesvoudiging van de waarde gemist (gem. 20% per jaar). En voor de 10 jaar erna bijna een vervijfvoudiging (gem. 17% per jaar).

De crux bij de onttrekkingsfase zit hem in de 'lange adem'. Als je het hebt over een periode van 30 jaar of meer, dan hoeft zelfs een periode van langdurige stilstand geen probleem te zijn, als dat maar wordt gecompenseerd door de rendementen in de rest van de tijd. En tot nu toe was dit altijd het geval. Waarbij ook geldt dat hoe langer de uitkeerfase duurt, hoe groter de kans dat je er niet bij in schiet. Juist bij de FO-groep zitten veel mensen die een (extreem) lange periode willen onttrekken.

[Herko_ter_Horst]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:45:
Nibud adviseert dat je een x bedrag opzij moet leggen voor noodgevallen. Je kan dit negeren en als je geld nodig hebt gaan lenen. Echter lenen is vrij duur. Daarom kan je beter een buffer hebben.
Als je een baan hebt, krijg je maandelijnk inkomsten en hoef je een niet al te grote buffer hebben.
Als je geen baan meer hebt moet je rondkomen van je vermogen en dan moet je buffer een stuk hoger zijn.

Ja, lenen is duur, maar vergis je echter niet in de kosten van het aanhouden van veel geld in een cash-buffer. Ik zou het risico (en daarmee de grootte van de buffer) m.b.t. het wel of niet hebben van een baan omgekeerd inschatten: als je een baan hebt is het verlies van inkomen een veel groter risico dan als je geen baan hebt, een (pensioen-)uitkering/vermogen 'opmaken' is in het algemeen veel zekerder dan een baan. Bovendien weet je waarschijnlijk veel beter welk uitgavenpatroon je vol kunt houden.

[Rubbergrover1]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:45:
[...]
Punt is wel dat ik nadat ik met pensioen ga 10 jaar later AOW en een aanvullend pensioen krijg.
Ik hoef dus eigenlijk voornamelijk de eerste 10 jaar te overbruggen. Zodra ik AOW en een aanvullende pensioen krijg hoef ik mij veel minder druk te maken over de buffer.

Als het je gaat om een relatief korte overbruggingsperiode, dan is het wel logisch om een groot deel al 'zeker' te hebben staan. Ik had de indruk dat het hier om een 'levenslange' FO pot ging, waarbij de geplande uitkeerperiode vaak langer dan 30 jaar is.

Bij een 'vroegpensioen' van 10 jaar heb je inderdaad een andere risicoverdeling nodig dan bij een levenslang 'pensioen'.

[Herko_ter_Horst]

T-MOB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:56:
[...]

Ken je die grap van de statistici die verdronken in een meer van gemiddeld 30cm diep? Het is een betere strategie om te gaan voor "meer kans op een beter resultaat". Maar het resultaat is zeker niet altijd beter. Met een statistisch onverstandige strategie kun je in de staatsloterij toch miljonair worden. En op de aandelenmarkt met zijn positieve verwachtingswaarde kun je lelijk verliezen...

Dat ontken ik ook niet, maar aangezien je niet weet wanneer je gaat verliezen, ga ik toch voor de strategie die statistisch gezien het meeste kans geeft op een goed resultaat, binnen mijn risicobereidheid. Dus niet de staatsloterij of het casino, maar ik ga ook geen grote sommen geld niks laten doen op een spaarrekening om een potentiële beurscrash op te kunnen vangen.

[Sissors]

Herko_ter_Horst schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:39:
[...]

Statistisch meer kans op een beter result == altijd beter, tenzij je van tevoren kan garanderen/voorspellen dat het dit keer niet beter is. Dat kun je niet, dus is het beter.

Uiteraard wel binnen je risicoprofiel, anders kun je ook de hele boel opnemen en in het casino op rood zetten.

En die laatste zin haalt uiteraard je eerste zin weer onderuit.

[rube]

T-MOB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:56:
[...]

Ken je die grap van de statistici die verdronken in een meer van gemiddeld 30cm diep? Het is een betere strategie om te gaan voor "meer kans op een beter resultaat". Maar het resultaat is zeker niet altijd beter. Met een statistisch onverstandige strategie kun je in de staatsloterij toch miljonair worden. En op de aandelenmarkt met zijn positieve verwachtingswaarde kun je lelijk verliezen...

@Herko_ter_Horst dit dus. "Statistische meer kans" is dus echt niet altijd beter.
Altijd kijken naar risk-reward profile. En zelfs dat is situatie afhankelijk.

[RichieB]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:45:
[...]
Niemand weet hoe lang een beurscrash duurt.
Van circa 4-2001 tot 11-2004 was de beurs met meer dan 20% gedaald. Mijn buffer idee houd dat inderdaad dan niet vol maar kan wel een heel groot gedeelte overbruggen.
Van circa 10-2008 tot 10-2010 was de beurs ook met 20% of meer gedaald. Hiervoor mijn mijn buffer voldoende.

Ik snap het nog niet helemaal. Je bent met (pre)pensioen en het is 4-2001. De beurs begint te dalen. Je blijft maandelijks verkopen (want nog geen 20% ten opzicht van de lokale piek in 4-2001). Nu is het 9-2001 en de beurs is ten opzichte van 4-2001 met 20% gedaald. Je stopt met verkopen en gaat je buffer aanspreken. Op 3-2003 zit de beurs in een lokaal dal. De beurs begint te stijgen en in 5-2003 staat hij al 20% hoger dan in 3-2003. Ga je nu weer starten met verkopen?

Let op: de AEX stond in 4-2001 op 600, en in 3-2003 op 234. Op 5-2003 (start verkopen) was de stand 280. Het enige wat je hebt bereikt door van 9-2001 tot 5-2003 niet te verkopen is dat je steeds minder geld krijgt voor je verkopen die vanaf 5-2003 toch weer starten.

Reken het eens door met euro's en hoeveel dit je "oplevert"..

[...]
Nibud adviseert dat je een x bedrag opzij moet leggen voor noodgevallen. Je kan dit negeren en als je geld nodig hebt gaan lenen. Echter lenen is vrij duur. Daarom kan je beter een buffer hebben.

Waarom zou je gaan lenen als je veel geld in aandelen hebt? Oh ja, omdat de beurs laag staat!

Als je een baan hebt, krijg je maandelijnk inkomsten en hoef je een niet al te grote buffer hebben.
Als je geen baan meer hebt moet je rondkomen van je vermogen en dan moet je buffer een stuk hoger zijn.

Of je moet aandelen hebben die je kan verkopen...

[Herko_ter_Horst]

Sissors schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:04:
[...]

En die laatste zin haalt uiteraard je eerste zin weer onderuit.

Niet mee eens. Het gaat om strategieën met een vergelijkbaar risicoprofiel, welke kies je dan? Alles op rood in het casino heeft een compleet ander risicoprofiel dan de vergelijking waar het om ging: 100% aandelen(fondsen) vs 80% aandelen/20% cash.

[Rubbergrover1]

T-MOB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:56:
[...]

Ken je die grap van de statistici die verdronken in een meer van gemiddeld 30cm diep? Het is een betere strategie om te gaan voor "meer kans op een beter resultaat". Maar het resultaat is zeker niet altijd beter. Met een statistisch onverstandige strategie kun je in de staatsloterij toch miljonair worden. En op de aandelenmarkt met zijn positieve verwachtingswaarde kun je lelijk verliezen...

Tegelijk kun je ook té voorzichtig zijn. Dan kom je het huis niet meer uit omdat er een kans is om in het verkeer om te komen. Kleine kans, maar die kans is er.

Bovendien heb je in de opbouwfase vergelijkbare extremen die je FO plannen kunnen ruïneren en met kleine kans voorkomen. Dan kun je er ook voor kiezen om alles op de veilige spaarrekening te zetten, maar dat schiet ook niet op. (Uiteraard heb je in de opbouwfase wel de mogelijkheid om van je FO plan af te zien, dus daarin is het wel verschillend.)

[Sissors]

Herko_ter_Horst schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:08:
[...]

Niet mee eens. Het gaat om strategieën met een vergelijkbaar risicoprofiel, welke kies je dan? Alles op rood in het casino heeft een compleet ander risicoprofiel dan de vergelijking waar het om ging: 100% aandelen(fondsen) vs 80% aandelen/20% cash.

100% aandelen heeft ook een significant ander risicoprofiel dan 80% aandelen. Natuurlijk, de 100% haalt gemiddeld hoger rendement. 150% aandelen (oftewel lekker lenen erbij), of 400% aandelen (hefbomen) haalt ook gemiddeld een hoger rendement. Waar trek je de grens qua risicoprofiel?

Om het nog niet over te hebben waar slaap je lekker bij?

[Chief]

Sissors schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:20:
[...]

100% aandelen heeft ook een significant ander risicoprofiel dan 80% aandelen. Natuurlijk, de 100% haalt gemiddeld hoger rendement. 150% aandelen (oftewel lekker lenen erbij), of 400% aandelen (hefbomen) haalt ook gemiddeld een hoger rendement. Waar trek je de grens qua risicoprofiel?

Om het nog niet over te hebben waar slaap je lekker bij?

You only live once baby, let's rollllll the dice

[Magpie]

Het begrip waar alles rond de onttrekkingsfase van FO samenkomt is de Safe Withdrawal Rate. Dan is zichtbaar dat meer gespreide portfolio´s met bijvoorbeeld een deel obligaties en goud een hogere SWR hebben. Dit wordt veroorzaakt doordat 100% aandelen weliswaar gemiddeld hoger rendeert, maar door het (daarmee ook) hogere neerwaartse risico is de kans om zonder geld te geraken in een periode van 30 jaar groter. Met andere woorden: je kunt je erven schathemeltje rijk maken met 100% aandelen, maar je neemt wel een groter risico om zonder geld te geraken.

[JEightyFive]

Chief schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:31:
[...]

You only live once baby, let's rollllll the dice

Naar het casino gaan is inderdaad ook een optie

[Chief]

JEightyFive schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 11:40:
[...]

Naar het casino gaan is inderdaad ook een optie

One does not exclude the other

[Mirved]

Magpie schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:33:
Het begrip waar alles rond de onttrekkingsfase van FO samenkomt is de Safe Withdrawal Rate. Dan is zichtbaar dat meer gespreide portfolio´s met bijvoorbeeld een deel obligaties en goud een hogere SWR hebben. Dit wordt veroorzaakt doordat 100% aandelen weliswaar gemiddeld hoger rendeert, maar door het (daarmee ook) hogere neerwaartse risico is de kans om zonder geld te geraken in een periode van 30 jaar groter. Met andere woorden: je kunt je erven schathemeltje rijk maken met 100% aandelen, maar je neemt wel een groter risico om zonder geld te geraken.

Zonder duidelijkheid over hoeveel groter dat risico is tegenover welk extra rendement zegt dit weinig.

Overigens zijn die berekeningen allemaal op basis van historische rendementen. Terwijl obligaties bijvoorbeeld niet meer dezelfde rendementen in mindere periodes laten zien als in het verleden.

[Cruijff14]

Maar als ik het goed begrijp, is de consensus van veel hier dat je beter je portfolio op de beurs (aandelen, EFT, whatever) kan aanhouden, en stel je horizon was tot een leeftijd 55, je tegen die tijd - ongeacht wat de beurs dan doet - langzaamaan je portfolio te gelde maakt zolang je maar binnen een goede SWR blijft zitten? En dus niet tegen die tijd al iets eerder (zeg op je 50e - 52e) een deel van je portfolio hebt omgezet in obligaties om te voorkomen dat je moet verkopen op een dip/crash in de markt?

[JEightyFive]

Cruijff14 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 13:36:
Maar als ik het goed begrijp, is de consensus van veel hier dat je beter je portfolio op de beurs (aandelen, EFT, whatever) kan aanhouden, en stel je horizon was tot een leeftijd 55, je tegen die tijd - ongeacht wat de beurs dan doet - langzaamaan je portfolio te gelde maakt zolang je maar binnen een goede SWR blijft zitten? En dus niet tegen die tijd al iets eerder (zeg op je 50e - 52e) een deel van je portfolio hebt omgezet in obligaties om te voorkomen dat je moet verkopen op een dip/crash in de markt?

Lijkt mij dat dat afhangt van de situatie op dat moment. Dat obligaties momenteel misschien niet de beste optie zijn wil niet zeggen dat dat over pak 'm beet 20/30 jaar nog zo is.

[Fmaster]

Cruijff14 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 13:36:
Maar als ik het goed begrijp, is de consensus van veel hier dat je beter je portfolio op de beurs (aandelen, EFT, whatever) kan aanhouden, en stel je horizon was tot een leeftijd 55, je tegen die tijd - ongeacht wat de beurs dan doet - langzaamaan je portfolio te gelde maakt zolang je maar binnen een goede SWR blijft zitten? En dus niet tegen die tijd al iets eerder (zeg op je 50e - 52e) een deel van je portfolio hebt omgezet in obligaties om te voorkomen dat je moet verkopen op een dip/crash in de markt?

Nee, dat is niet de concensus. Ik zou dat namelijk niet doen. Ook zijn er anderen die risico gaan afbouwen. Onttrekking en vermogensopbouw zijn twee verschillende fases. Die verdienen het ook om anders behandeld te worden.

[Xanaroth]

Herko_ter_Horst schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:08:
[...]

de vergelijking waar het om ging: 100% aandelen(fondsen) vs 80% aandelen/20% cash.

Magpie schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:33:
Dit wordt veroorzaakt doordat 100% aandelen weliswaar gemiddeld hoger rendeert, maar door het (daarmee ook) hogere neerwaartse risico is de kans om zonder geld te geraken in een periode van 30 jaar groter. Met andere woorden: je kunt je erven schathemeltje rijk maken met 100% aandelen, maar je neemt wel een groter risico om zonder geld te geraken.

Sissors schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:20:
[...]

100% aandelen heeft ook een significant ander risicoprofiel dan 80% aandelen.

Toch even inhaken, heel formeel technisch gezien hebben jullie alle 3 het fout.

100% aandelen =/= 100% aandelen om te beginnen. 100% in Tesla is toch echt anders dan 100% Microsoft. Die 100% Microsoft is weer heel anders dan 100% Intel of 3M. Welke weer anders zijn dan 100% Realty income.
Tegelijk is 100% Realty Income weer anders dan bijvoorbeeld portfolio van 10 aandelen. Of 30 aandelen. Maar dat is toch nog altijd anders dan een VWRL ofzo.


Zo zijn er leuke berekeningen te vinden online, waarbij o.a. posities als cash/goud of bonds worden ingewisseld voor extreem defensieve aandelen (zoals utilities). Theoretisch gaat je risico daarmee omhoog (want meer gewicht in aandelen). Maar welke daarmee zowel beter rendement behaalden als risico beheersden. In tegenstelling tot cash/goud/bonds zit er namelijk elk jaar nog een minimale groei in, terwijl door de wettelijke beschermingen en monopolies die deze bedrijven genieten de inkomsten bijna nog meer zekerheid bieden dan Bonds.

Je zou zelfs leverage kunnen toevoegen bij een portfolio op basis van 100% aandelen allocatie, en minder risico lopen dan een ander met op papier veel offensievere selectie van 100% aandelen zonder leverage.
Dit zie je o.a. hier terug in wat voorbeelden van verscheidene portfolio's vs 100% S&P500: https://www.optimizedportfolio.com/all-weather-portfolio/

Staar je dus niet blind op de totalen van een portfolio verdeling zonder daarin het risicoprofiel mee te nemen van de onderliggende posities.


Dat werkt ook weer door in randzaken als sequence risk, want als je je portfolio risico kan verbeteren zonder (noemenswaardig) rendement in te leveren neemt ook de kans van falen af door een crash in de eerste jaren van onttrekking.

offtopic:
Dit zou je nog veel veel verder kunnen doortrekken trouwens. Stel je koopt dit jaar van je vakantiegeld zonnepanelen ipv bonds. Beide levert een x inkomen op, de een via uitkering en de ander wordt direct verrekend op je energie rekening. Echter blijf je daardoor op 100% aandelen zitten ipv dat je naar 98% aandelen/2% bonds gaat.
Welke heeft een beter risico cq rendement? De 100%+zonnepanelen, of de 98%/2%?

[ Voor 22% gewijzigd door Xanaroth op 01-06-2022 14:14 ]

[Blik1984]

Cruijff14 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 13:36:
Maar als ik het goed begrijp, is de consensus van veel hier dat je beter je portfolio op de beurs (aandelen, EFT, whatever) kan aanhouden, en stel je horizon was tot een leeftijd 55, je tegen die tijd - ongeacht wat de beurs dan doet - langzaamaan je portfolio te gelde maakt zolang je maar binnen een goede SWR blijft zitten? En dus niet tegen die tijd al iets eerder (zeg op je 50e - 52e) een deel van je portfolio hebt omgezet in obligaties om te voorkomen dat je moet verkopen op een dip/crash in de markt?

Nou, het is meer dat ik nu geen obligaties zou opnemen in mijn portfolio. Maar over 20 jaar kan het weer geheel anders zijn

[Janpietertje89]

Xanaroth schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 13:51:
[...]


[...]


[...]


terwijl door de wettelijke beschermingen en monopolies die deze bedrijven genieten de inkomsten bijna nog meer zekerheid bieden dan Bonds.

Dit is natuurlijk een totaal onwenselijke situatie en kan als door politieke/publieke druk van het éne op het andere moment veranderen.

"too big to fail" is sowieso iets wat sinds de vorige kredietcrisis echt wel een thema is geworden waardoor banken e.d. nu verplicht worden zelf deze risico's af te dekken met grote gedeelde fondsen/reserves etc.

Slaat natuurlijk nergens op dat een bedrijf alle winst in eigen (aandeelhouders) zak steekt, en als het slecht gaat bij de overheid aanklopt voor reddingsacties/compensatie.

[Tommie12]

phantom09 schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 23:29:
[...]


Het is mijn niet de bedoeling om nu alles te beleggen en dan vlak voordat ik stop met werken alles te gaan cashen. Nee. Mijn bedoeling is dat ik nu zoveel mogelijk in beleggingen heb zitten, maar een paar jaar voordat ik ga stoppen geld in kort lopende deposito's stop en ook op een variable spaarrekening.
Mijn beleggingen zal ik hoe dan ook vroeg of laat moeten verkopen om mijn rekeningen te kunnen betalen.
Ik wil echter mijn beleggingen niet verkopen wanneer de markt in paniek is. Hiervoor wil ik dan een spaarpotje hebben van waarme ik circa 3 jaar kan rondkomen.

Waarom zou je dat doen?
Zelfs al is er een correctie van 30%, dan verkoop je elke maand voor 2000€ of zo.
Een cashvoorraad van 3 jaar is gewoon gek groot.
Kortlopende deposito's en spaarrekeningen leveren altijd minder rente op dan de inflatie op vreet.

Mijn plan is alvast om een ruim kapitaal te verzamelen, en dat gewoon belegd te laten. Leven van dividend en van af en toe iets te verkopen moet lukken.

[Tommie12]

Blik1984 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 13:56:
[...]


Nou, het is meer dat ik nu geen obligaties zou opnemen in mijn portfolio. Maar over 20 jaar kan het weer geheel anders zijn

Het is simpel voor mij.
Zo lang obligaties geen rente leveren die 2-3% boven de inflatie zit moet ik ze niet. Nu niet, en zelfs als ik 95 ben nog niet.
Dan koop ik liever goud of zilver (via tracker). Op lange termijn houden die normaal gelijke tred met inflatie.

[ Voor 4% gewijzigd door Tommie12 op 01-06-2022 14:24 ]

[Janpietertje89]

Tommie12 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 14:24:
[...]


Het is simpel voor mij.
Zo lang obligaties geen rente leveren die 2-3% boven de inflatie zit moet ik ze niet. Nu niet, en zelfs als ik 95 ben nog niet.
Dan koop ik liever goud of zilver (via tracker). Op lange termijn houden die normaal gelijke tred met inflatie.

En wat doen obligaties op lange termijn versus goud en zilver?

[Tommie12]

Janpietertje89 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 15:15:
[...]


En wat doen obligaties op lange termijn versus goud en zilver?

Goed vraag, met obligaties ben je vandaag zeker dat je geld verliest in reeële termen, met goud/zilver heb je nog een kans.

[Janpietertje89]

Tommie12 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 15:18:
[...]

Goed vraag, met obligaties ben je vandaag zeker dat je geld verliest in reeële termen, met goud/zilver heb je nog een kans.

Lijkt me niet slim om je lange termijn strategie te baseren op de waan van de dag.

[Tommie12]

Janpietertje89 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 15:20:
[...]


Lijkt me niet slim om je lange termijn strategie te baseren op de waan van de dag.

Obligaties leveren al jaren niks op, die heb ik dus al jaren niet meer.

Goud en zilver heb ik wel, maar daar zijn diverse redenen voor. Dat is een bewuste keuze.

[R.van.M]

Cruijff14 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 13:36:
Maar als ik het goed begrijp, is de consensus van veel hier dat je beter je portfolio op de beurs (aandelen, EFT, whatever) kan aanhouden, en stel je horizon was tot een leeftijd 55, je tegen die tijd - ongeacht wat de beurs dan doet - langzaamaan je portfolio te gelde maakt zolang je maar binnen een goede SWR blijft zitten? En dus niet tegen die tijd al iets eerder (zeg op je 50e - 52e) een deel van je portfolio hebt omgezet in obligaties om te voorkomen dat je moet verkopen op een dip/crash in de markt?

Ja deels. Sequence risk is vooral op het moment dat je begint met onttrekken de beurs flink gedaald is en langere tijd laag blijft waardoor je kapitaal op raakt voordat de markt weer hersteld. Omdat dat te mitigeren kun je dus tijdelijk(!) minder aandelen bezitten tijdens je FO punt.

Bij mij ziet dat er dan als volgt uit met het doel om in 2028 te stoppen
2022 80%
2023 75%
2024 70%
2025 65%
2026 60%
2027 55%
2028 50%
2029 55%
2030 60%
2031 65%
2032 70%
2033 75%
2034 80%
2035 85%
2036 90%

Je kan hier dus heel veel variatie in aanbrengen. Welk percentage aandelen langduring (in mijn geval 90%), hoe snel bouw je af (5% per jaar of meer/minder) en tot welk punt bouw je af (50% hier)

[ManzokuSan]

R.van.M schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 16:00:
[...]


Ja deels. Sequence risk is vooral op het moment dat je begint met onttrekken de beurs flink gedaald is en langere tijd laag blijft waardoor je kapitaal op raakt voordat de markt weer hersteld. Omdat dat te mitigeren kun je dus tijdelijk(!) minder aandelen bezitten tijdens je FO punt.

Bij mij ziet dat er dan als volgt uit met het doel om in 2028 te stoppen
2022 80%
2023 75%
2024 70%
2025 65%
2026 60%
2027 55%
2028 50%
2029 55%
2030 60%
2031 65%
2032 70%
2033 75%
2034 80%
2035 85%
2036 90%

Je kan hier dus heel veel variatie in aanbrengen. Welk percentage aandelen langduring (in mijn geval 90%), hoe snel bouw je af (5% per jaar of meer/minder) en tot welk punt bouw je af (50% hier)

Ga je dit dan cash aanhouden of verhuizen naar andere assets?

[sebastiaan89]

@R.van.M
Ik snap deze strategie, en kan me er grotendeels wel in vinden. Blijf het alleen toch moeilijk vinden om de afweging te maken tussen risico en impact.

Als ik even de kosten bereken van het niet in de markt hebben van het geld (uitgaande van de standaard 7%, en een vermogen van 3 ton) dan zijn de opportunity cost van deze strategie 67K euro. (vergeet ik voor het gemak even rente op rente effect)
Terwijl in het beste geval je 30K euro koersdaling ontwijkt in het geval van een 20% crash precies in het jaar dat je met pensioen gaat. Even ervanuit gaande dat je dat dan ook nog zou opnemen in dat jaar.

Als ik het zo bekijk lijkt mij dit wel een dure verzekering... maarja tegelijkertijd is de impact van een crash die gelijkvalt met je geplande pensioen toch wel groot.

[ Voor 3% gewijzigd door sebastiaan89 op 01-06-2022 16:53 ]

[R.van.M]

sebastiaan89 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 16:52:
@R.van.M
Ik snap deze strategie, en kan me er grotendeels wel in vinden. Blijf het alleen toch moeilijk vinden om de afweging te maken tussen risico en impact.

Als ik even de kosten bereken van het niet in de markt hebben van het geld (uitgaande van de standaard 7%, en een vermogen van 3 ton) dan zijn de opportunity cost van deze strategie 67K euro. (vergeet ik voor het gemak even rente op rente effect)
Terwijl in het beste geval je 30K euro koersdaling ontwijkt in het geval van een 20% crash precies in het jaar dat je met pensioen gaat. Even ervanuit gaande dat je dat dan ook nog zou opnemen in dat jaar.

Als ik het zo bekijk lijkt mij dit wel een dure verzekering... maarja tegelijkertijd is de impact van een crash die gelijkvalt met je geplande pensioen toch wel groot.

Het probleem is ook niet een crash van 20% die binnen een jaar weer gecorrigeerd is. Het probleem is dat er een recessie is waarbij de koersen langdurig laag blijven. Het probleem is dat je tijdens deze periode je kapitaal dermate kannibaliseert dat op het moment dat de koersen weer stijgen je niet genoeg vermogen meer hebt om het verlies goed te maken.

Uiteraard op het moment dat je flexibel bent in FO uitstellen, tijdelijk weer (part time) te werken is dit probleem er niet of in ieder geval in veel mindere mate.

[R.van.M]

ManzokuSan schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 16:04:
[...]


Ga je dit dan cash aanhouden of verhuizen naar andere assets?

Het is belangrijk om het aan te houden in assets die niet gecorreleerd zijn aan aandelen of aan de wereldeconomie. Cash of evt goud lijkt me daar het meest geschikt voor.

[phantom09]

Herko_ter_Horst schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:59:
[...]

Ja, lenen is duur, maar vergis je echter niet in de kosten van het aanhouden van veel geld in een cash-buffer. Ik zou het risico (en daarmee de grootte van de buffer) m.b.t. het wel of niet hebben van een baan omgekeerd inschatten: als je een baan hebt is het verlies van inkomen een veel groter risico dan als je geen baan hebt, een (pensioen-)uitkering/vermogen 'opmaken' is in het algemeen veel zekerder dan een baan. Bovendien weet je waarschijnlijk veel beter welk uitgavenpatroon je vol kunt houden.

Klopt, alleen als je rond moet komen van je vermogen dat je volledige belegt hebt in aandelen dan is er geen zekerheid dat de waarde stabiel is.

[Tommie12]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 21:53:
[...]


Klopt, alleen als je rond moet komen van je vermogen dat je volledige belegt hebt in aandelen dan is er geen zekerheid dat de waarde stabiel is.

Die zekerheid krijg je nooit.

Beleg je in obligaties, dan ben je zeker dat je in reeële termen geld verliest op dit moment.

Daarom zal mijn pensioen bestaan uit 4 peilers:
- eigen afbetaald huis met een maximum aan zonnepanelen om de maandelijkse kost laag te houden en altijd droog en warm te zitten.
- staatspensioen: pas vanaf 65, maar daarmee heb je al geen honger
- rendement op beleggingen: om ‘net iets beter’ te leven, en de periode van x tot 65 te overbruggen. En als de markten het goed doen hele mooie reizen te maken.
- goud en zilver: beetje zekerheid als er echt grote crisissen aan komen.

[ Voor 38% gewijzigd door Tommie12 op 01-06-2022 22:01 ]

[phantom09]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 09:58:
[...]

En als je plan was om in 2010 met pensioen te gaan en daarvoor zo'n buffer wilt opbouwen, dan zul je de tien jaar daarvoor stapje voor stapje een deel van je vermogen hebben willen omzetten naar spaargeld. Maar dan had je dus juist in de slechte periode relatief veel van je portefeuille verkocht.

En wat zou je dan hebben aan bijvoorbeeld 3 jaar buffer op je spaarrekening? Dan zul je in 2004 toch moeten beginnen met het verkopen van beleggingen. Of je moet een buffer hebben van 10 jaar, waardoor dus heel veel van je vermogen niet rendeert en je op de lange termijn ontzettend veel rendement mist.

Want als je kijkt naar de 10 jaar daarvoor, 1 september 1990 zat de koers op 337 en 1 december 2021 was het 9986. Dus in de 10 jaar evoor had je voor een belangrijk deel van je vermogen een verzesvoudiging van de waarde gemist (gem. 20% per jaar). En voor de 10 jaar erna bijna een vervijfvoudiging (gem. 17% per jaar).

De crux bij de onttrekkingsfase zit hem in de 'lange adem'. Als je het hebt over een periode van 30 jaar of meer, dan hoeft zelfs een periode van langdurige stilstand geen probleem te zijn, als dat maar wordt gecompenseerd door de rendementen in de rest van de tijd. En tot nu toe was dit altijd het geval. Waarbij ook geldt dat hoe langer de uitkeerfase duurt, hoe groter de kans dat je er niet bij in schiet. Juist bij de FO-groep zitten veel mensen die een (extreem) lange periode willen onttrekken.

Momenteel werk ik nog. De buffer van 3 jaar om rond te kunnen komen zijn afkomstig van mijn salaris. Momenteel dat in 4 jaar kunnen. Het is absoluut niet de bedoeling om aandelen te verkopen voordat ik stop met werken. Pas als ik stop met werken zal ik maandelijks wat moeten verkopen.

Stel dat ik ik in 2010 had alles voor elkaar had zoals ik zou willen (3 jaar buffer en de rest in aandelen) dan zou ik op dat moment dus geen aandelen verkopen. Pas als de bearmarket afgelopen is zou ik aandelen moeten gaan verkopen. Of te wel wanneer de koersen weer terug zin voordat de crash begon in 10-2007. Dat zou ik dus mjin spaargeld aan moeten spreken tot circa 2012 wat prima te doen is gezien ik voor 3 jaar opzij had gelegt.

Vraag is inderdaad hoe groot moet de buffer zijn. Wellicht is 3 jaar te lang en moet het wel 1,5jaar worden.
Ik zit nog te puzzelen en heb nog even de tijd. Hoe dan ook, ik wil zekers een buffer hebben, want het voelt niet prettig om aandelen te gaan verkopen die bijna gehalveerd zijn in waarde.

[phantom09]

Tommie12 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 21:57:
[...]

Die zekerheid krijg je nooit.

Beleg je in obligaties, dan ben je zeker dat je in reeële termen geld verliest op dit moment.

Daarom zal mijn pensioen bestaan uit 4 peilers:
- eigen afbetaald huis met een maximum aan zonnepanelen om de maandelijkse kost laag te houden en altijd droog en warm te zitten.
- staatspensioen: pas vanaf 65, maar daarmee heb je al geen honger
- rendement op beleggingen: om ‘net iets beter’ te leven, en de periode van x tot 65 te overbruggen. En als de markten het goed doen hele mooie reizen te maken.
- goud en zilver: beetje zekerheid als er echt grote crisissen aan komen.

Klopt, als je investeert in aandelen heb je nooit 100% zekerheid.

Obligaties heb ik nooit gemogen.

-Afbetaald huis is inderdaad een idee. Momenteel staat nog een flinke schuld open, gedeeltelijk een spaarhypotheek en gedeeltelijk een aflossingsvrije hypotheek. Uitgaande dat ik de spaarhypotheek gewoon door laat gaan blijft dus de aflossingsvrije hypotheek over.
Ik zou voor zekerheid kunnen gaan en dit aflossen, maar de rentes blijven denk ik laag. Dan is de vraag of het verstandig is om mijn hypotheek af te lossen. Want op termijn wordt de schuld relatief steeds kleiner.

-Staatspensioen (pas vanaf 67 en 3 maanden, 65 kan niet meer voor mij) zou ook een groot gedeelte van mijn uitgaven dekken, als mijn partner ook AOW ontvangt dan zitten we waarschijnlijk goed. Daarnaast is er nog het aanvullend pensioen en dan zitten we ruim.

-Beleggingen zijn bij mij bedoeld om de 10 jaren voor de AOW gerechtigde leeftijd te kunnen betalen en tevens als extra van circa 67-95 jaar (hiervoor wil ik de andere helft van mijn vermogen gebruiken).

-Goud en zilver heb ik niet. Ga je fysiek goud en zilver thuis houden? Of doe je wat bij goldrepublic of iets dergelijks? Of op een andere manier?

[phantom09]

Rubbergrover1 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:01:
[...]

Als het je gaat om een relatief korte overbruggingsperiode, dan is het wel logisch om een groot deel al 'zeker' te hebben staan. Ik had de indruk dat het hier om een 'levenslange' FO pot ging, waarbij de geplande uitkeerperiode vaak langer dan 30 jaar is.

Bij een 'vroegpensioen' van 10 jaar heb je inderdaad een andere risicoverdeling nodig dan bij een levenslang 'pensioen'.

Het gaat inderdaad om de 10 jaren voor mijn AOW gerechtigde leeftijd te overbruggen.
Als mijn AOW leeftijd in gaat dan kan ik mij al redden. Als mijn partner de AOW leeftijd heeft bereikt zitten we ruim. Ik wil wel ook vanaf mijn AOW gerechtigde leeftijd vermogen hebben voor noodgevallen en leuke dingen.
Als mijn schattingen kloppen zal dat ruim zijn.

[phantom09]

Herko_ter_Horst schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:03:
[...]

Dat ontken ik ook niet, maar aangezien je niet weet wanneer je gaat verliezen, ga ik toch voor de strategie die statistisch gezien het meeste kans geeft op een goed resultaat, binnen mijn risicobereidheid. Dus niet de staatsloterij of het casino, maar ik ga ook geen grote sommen geld niks laten doen op een spaarrekening om een potentiële beurscrash op te kunnen vangen.

Begrijpelijk, maar helemaal geen buffer hebben op je spaarrekening is ook niet verstandig.
Een buffer heb je gewoon nodig. Of je nog werkende bent, al vroegtijdig met pensioen gaat of al de AOW gerechtigde leeftijd hebt bereikt.
De vraag is echter hoeveel buffer nodig is.

[Herko_ter_Horst]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 22:27:
[...]

Begrijpelijk, maar helemaal geen buffer hebben op je spaarrekening is ook niet verstandig.
Een buffer heb je gewoon nodig. Of je nog werkende bent, al vroegtijdig met pensioen gaat of al de AOW gerechtigde leeftijd hebt bereikt.
De vraag is echter hoeveel buffer nodig is.

Ik zeg ook nergens dat je 0 buffer moet hebben. Maar een buffer voor noodgevallen (die ik zelf uiteraard ook heb), is nog wel heel iets anders dan een buffer ter grootte van 3 jaar normale uitgaven (+ noodgevallen?), om maar geen aandelen te hoeven verkopen.

[phantom09]

R.van.M schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 16:00:
[...]


Ja deels. Sequence risk is vooral op het moment dat je begint met onttrekken de beurs flink gedaald is en langere tijd laag blijft waardoor je kapitaal op raakt voordat de markt weer hersteld. Omdat dat te mitigeren kun je dus tijdelijk(!) minder aandelen bezitten tijdens je FO punt.

Bij mij ziet dat er dan als volgt uit met het doel om in 2028 te stoppen
2022 80%
2023 75%
2024 70%
2025 65%
2026 60%
2027 55%
2028 50%
2029 55%
2030 60%
2031 65%
2032 70%
2033 75%
2034 80%
2035 85%
2036 90%

Je kan hier dus heel veel variatie in aanbrengen. Welk percentage aandelen langduring (in mijn geval 90%), hoe snel bouw je af (5% per jaar of meer/minder) en tot welk punt bouw je af (50% hier)

Waarom bouw je je positie in aandelen weer op in 2029??

[phantom09]

RichieB schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 10:08:
[...]

Ik snap het nog niet helemaal. Je bent met (pre)pensioen en het is 4-2001. De beurs begint te dalen. Je blijft maandelijks verkopen (want nog geen 20% ten opzicht van de lokale piek in 4-2001). Nu is het 9-2001 en de beurs is ten opzichte van 4-2001 met 20% gedaald. Je stopt met verkopen en gaat je buffer aanspreken. Op 3-2003 zit de beurs in een lokaal dal. De beurs begint te stijgen en in 5-2003 staat hij al 20% hoger dan in 3-2003. Ga je nu weer starten met verkopen?

Let op: de AEX stond in 4-2001 op 600, en in 3-2003 op 234. Op 5-2003 (start verkopen) was de stand 280. Het enige wat je hebt bereikt door van 9-2001 tot 5-2003 niet te verkopen is dat je steeds minder geld krijgt voor je verkopen die vanaf 5-2003 toch weer starten.

Reken het eens door met euro's en hoeveel dit je "oplevert"..

Ik reken niet met de AEX, want dat is geen representatieve index. Hier zitten maar 25 bedrijven in.
Ik ga uit van de SPTR500. Rond 7-2001 is deze met circa 20% gedaald. Rond 10-2004 is deze weer hersteld. Buffer van 3 jaar is dan net te weinig. Vanaf 7-2004 zou ik dan moeten gaan verkopen.
Ik zal binnenkort eens gaan berekenen of dit positief of negatief zou uitvallen. (is een beetje laat nu).

Nibud verhaal is een algemeen verhaal, niet alleen voor mensen die een vermogen hebben in beleggingen maar ook voor mensen die geen vermogen hebben. Er zijn genoeg mensen die niet of nauwelijks buffer hebben. En dan gaat er iets duurs kapot zoals bijvoorbeeld een auto. Dan gaan ze deze maar lenen en komen ze duurder uit dan dat ze een buffer hadden.

Waar het allemaal om draait is dat je een buffer moet hebben, ook al heb je genoeg vermogen.
Mogelijk is 3 jaar teveel of misschien ook niet. Het is natuurlijk moeilijk te berekenen, maar je kan wel een schatting doen en gaan rekening wat een grote buffer in cash aan rendement inkomsten minder opbrengt.
Beurs verliezen kan je moeilijk berekenen omdat niemand weet hoeveel en hoe lang het zal gaan dalen. Je kan hooguit naar het verleden kijken.

Alles vol in aandelen laten en gewoonlijk maandelijks verkopen om je maandelijks uitgaven te bekostigen kan ook. Het feit is dat je zowel deze scenario alsmede een buffer van 3 jaar (of 2 of 1 jaar) naart elkaar moet zetten en inschatten wat het allemaal oplevert.

Wie wil nou niet de hoogste rendementen behalen met het minste risico? Dat is echter utopie.

[ Voor 30% gewijzigd door phantom09 op 02-06-2022 00:14 ]

[Chief]

Tommie12 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 21:57:
[...]

Beleg je in obligaties, dan ben je zeker dat je in reeële termen geld verliest op dit moment.

Zou je dit uit willen leggen?

[Zr40]

Wanneer de rente stijgt, daalt de waarde van obligaties. De toekomstige cashflow is dan namelijk minder waard.

Maar ook belangrijk om te benoemen is dat dit rente-effect ook geldt voor aandelen!

[ Voor 16% gewijzigd door Zr40 op 02-06-2022 05:28 ]

[Rubbergrover1]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 22:12:
[...]

Vraag is inderdaad hoe groot moet de buffer zijn. Wellicht is 3 jaar te lang en moet het wel 1,5jaar worden.
Ik zit nog te puzzelen en heb nog even de tijd. Hoe dan ook, ik wil zekers een buffer hebben, want het voelt niet prettig om aandelen te gaan verkopen die bijna gehalveerd zijn in waarde.

Dat lijkt mij vooral een psychologisch effect. Je kijkt alleen dan naar wat er op dat moment is gebeurd, naar je negeert wat het kapitaal de jaren ervoor had kunnen doen. Als de koersen eerst drie keer over de kop zijn gegaan en vervolgens halveren, dan sta je nog steeds op winst. Door je geld veilig te stellen, loop je dus ook dat rendement mis.

En waarom heb je nu, tijdens je werkende fase, een buffer van 3 jaar? Als je zzp'er bent, kan ik me dat voorstellen. Maar tussen de regels door krijg ik de indruk dat je in loondienst bent. Dan heb je allerlei vangnetten voor als er iets mis gaat. Als ik naar mezelf kijk, onze uitgaven liggen lager dan wat wij bv aan WW zouden ontvangen als we beiden werkloos zouden raken. Ik denk dat dit in het FO topic voor heel veel mensen geldt. Uiteraard kunnen er zaken zijn waardoor je toch geen of minder inkomen zou krijgen. Maar om daarvoor a priori al geld klaar te hebben liggen gaat mij wat ver. Mocht zoiets zich voordoen, waarvan de kans mij toch al klein lijkt, da zou je altijd alsnog wat beleggingen kunnen gaan verkopen. Voor calamiteiten met het inkomen zou ik daarom niet zo'n grote liquide buffer aanhouden. En voor zaken als het vervangen van de auto zou ik geen drie jaar aan uitgaven willen besteden... Voor noodgevallen, als de auto en het dak tegelijk stuk gaan, daarvoor zou ik niet speciaal zoveel geld liquide houden.

Begrijp me niet verkeerd, het is prima dat je zo'n buffer aanhoudt als je je daar prettig bij voelt. Mijn partner heeft een vergelijkbare houding. Maar ik vraag me vooral af waarom en waar die 'onzekerheid' hem in zit.

[ Voor 7% gewijzigd door Rubbergrover1 op 02-06-2022 07:14 ]

[Lointje]

Zr40 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 05:26:
Wanneer de rente stijgt, daalt de waarde van obligaties. De toekomstige cashflow is dan namelijk minder waard.

Maar ook belangrijk om te benoemen is dat dit rente-effect ook geldt voor aandelen!

Dit klopt maar je moet het ook zien in de context. De waarde daalt inderdaad als je wil handelen in obligaties. Als je op pensioen bent, ga ik er een beetje van uit dat de obligaties er net zijn voor een maandelijkse cashflow en je deze aanhoudt tot ze verlopen, je bedrag terug krijgt en er nieuwe obligaties mee koopt. Hoeveel de obligatie op de secundaire markt extra of minder opgebracht zou hebben lijkt me dan van minder belang, maar ik kan mis zijn.

Of het moet zijn dat Tommie bedoelt dat de gemiddelde rente/coupon van de obligaties momenteel (veel) lager ligt dan de inflatie.
Obligaties zijn al jaren weinig valabel. Vroeger nam je eenvoudig obligaties van 4%, tegenwoordig moet je daar vaak al achtergestelde obligaties van nemen (dus met meer risico) van bedrijven die niet zo goed in de papieren zitten. Zeker met een inflatie die dan het voorbije jaar torenhoog staat verlies je geld.

Maar goed, als je op 1 januari aandelen had gekocht, was je ondertussen ook waarschijnlijk al geld "verloren".

[Xanaroth]

sebastiaan89 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 16:52:
@R.van.M
Ik snap deze strategie, en kan me er grotendeels wel in vinden. Blijf het alleen toch moeilijk vinden om de afweging te maken tussen risico en impact.

Als ik even de kosten bereken van het niet in de markt hebben van het geld (uitgaande van de standaard 7%, en een vermogen van 3 ton) dan zijn de opportunity cost van deze strategie 67K euro. (vergeet ik voor het gemak even rente op rente effect)
Terwijl in het beste geval je 30K euro koersdaling ontwijkt in het geval van een 20% crash precies in het jaar dat je met pensioen gaat. Even ervanuit gaande dat je dat dan ook nog zou opnemen in dat jaar.

Als ik het zo bekijk lijkt mij dit wel een dure verzekering... maarja tegelijkertijd is de impact van een crash die gelijkvalt met je geplande pensioen toch wel groot.

Wat je je moet bedenken, is dat jouw kosten niet dalen bij problemen op de beurs. Dus of je portfolio nu op 500k staat of 300k, je zal die maandlast moeten opnemen. 500k zou 498k worden, die 300k wordt dan 298k. Gevolg is dat het aantal aandelen dat je moet verkopen om dat absolute euro bedrag te bereiken hoger is. Deze extra aandelen kunnen vanzelfsprekend niet profiteren van herstel in de markt, dividend opleveren, etc.

Zo'n 30% als 2020 koersdaling? Die betekend dus hetzelfde als wanneer je kosten spontaan 30% hoger liggen. Niet per se erg voor een maandje, maar als het langer duurt komt je hele FO strategie in de knel.

Zelfs een correctie van 10% (gevolgd door langdurige recessie ofzo, een lange periode waarin geen ATH's worden bereikt dus je rendement nihil is) - mits die lang genoeg duurt - net zo rampzalig zijn als een korte crash van 30-50%.
500k wordt eerst 450k, vervolgens geen rendement op dat lagere bedrag, maar je moet wel 20k opnemen voor betalen van je rekeningen dat jaar, dus eind van het jaar heb je nog maar 430k...
Dan komt eindelijk herstel van +10% en nu heb je 473k. Terwijl je uitging van 500k +7% - 20k = 515k. Dik 42k verschil.
Jaar erop is 473k + 7% - 21k = 485k ipv 515 +7% - 21k = 530k. Verschil opgelopen naar 45k tussen verwachting en realiteit.


Sequence risk komt daarmee ook vooral echt tot uiting in het scenario ná het herstel van de aandelen markt. Combinatie van formaat van crash, duur van dal, en vorm van herstel. Waarbij je (worst case) na volledig herstel onvoldoende rendement kunt genereren om je kosten te dekken ivm de extra verkopen die je moest doen tegen lagere koersen.
Waardoor je vervolgens in jaren die volgen telkens minder rendement hebt in absolute Euro's en door de vereiste opname het vermogen ziet teruglopen -> erna weer minder vermogen beschikbaar dus nog minder rendement in absolute Euro's -> parabolisch verloop richting de 0,- vermogen.


Mooie uitwerking met berekeningen/scenario's is https://earlyretirementno...hts-on-equity-glidepaths/

[ Voor 34% gewijzigd door Xanaroth op 02-06-2022 11:56 ]

[Tommie12]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 22:21:
[...]


-Goud en zilver heb ik niet. Ga je fysiek goud en zilver thuis houden? Of doe je wat bij goldrepublic of iets dergelijks? Of op een andere manier?

Fysiek trackers in goud en zilver.
Zelfs als je dat in een kluis steekt dan krijg je dat niet verzekerd op een goede manier. 10k in goud is te overzien, maar bv 10k in Zilver is al rap 10 kg en dat wordt al snel groot en zwaar in een kluis.
Dus nee, ze mogen dat voor mij ergens in een bewaakte kluis in Zwitserland of zo vast houden.

[phantom09]

Tommie12 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 09:10:
[...]


Fysiek trackers in goud en zilver.
Zelfs als je dat in een kluis steekt dan krijg je dat niet verzekerd op een goede manier. 10k in goud is te overzien, maar bv 10k in Zilver is al rap 10 kg en dat wordt al snel groot en zwaar in een kluis.
Dus nee, ze mogen dat voor mij ergens in een bewaakte kluis in Zwitserland of zo vast houden.

Trackers zoiets als deze?:

https://www.lynx.nl/beurs...ste-etfs/beste-goud-etfs/

[Tommie12]

phantom09 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 09:12:
[...]


Trackers zoiets als deze?:

https://www.lynx.nl/beurs...ste-etfs/beste-goud-etfs/

Jep.

[Herko_ter_Horst]

Xanaroth schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 09:05:
Mooie uitwerking met berekeningen/scenario's is https://earlyretirementno...hts-on-equity-glidepaths/

Helaas is een van de belangrijkste aannames uit dat artikel "the bond market returns are modeled to reflect a negative correlation with equities", de afgelopen tijd niet opgegaan. Hoe dat er op langere termijn in de toekomst uit gaat zien weet ik niet, maar de komende jaren verwacht ik er nog erg weinig van.

[Loek92]

Ik ben benieuwd of onderstaande bierviltjesberekening van mij klopt.

Stel onze jaaruitgaven zijn 40k. We doen even net of de 4% SWR heilig is, dan heb je met een miljoen genoeg vermogen om het de rest van je leven uit te zingen.

Stel ik stop op mijn 58e met werken. Dan hoef ik maar 10 jaar te overbruggen tot AOW en pensioenuitkering.
Op mijn 68e heb ik 50k jaaruitgaven (inflatie ofzo) minus 20k AOW (voor twee personen, samenwonend) minus 10k pensioenuitkering = nog 20k onttrekking van vermogen nodig per jaar.
Dan heb ik op mijn 68e nog maar 500k nodig als vermogen, met een SWR van 4%, toch?

Dan hoef ik op mijn 58e 'maar' 650k vermogen te hebben?
650k x 4% = 26k SW. Per jaar nog 14k onttrekking uit dat vermogen nodig om aan mijn 40k uitgaven te komen (tot 68).
14k in die 10 jaar = 140k. 650 - 140 = op mijn 68e nog 510k.

Is mijn gedachtegang goed of maak ik ergens een gruwelijke fout?

[sebastiaan89]

Dit is ook de algemene aanname waaronder ik werk, heb je getallen niet gecontroleerd, maar het principe klopt volgens mij.

Wel belangrijk om te onthouden dat je hierbij ook de aanname inbakt dat de overheid zich als stabiele partner in AOW verstrekking/regels en timing gedraagt.
Het is denk ik nogal persoonlijk hoeveel vertrouwen men hier in heeft, maar wel goed om te onthouden dat daar een moeilijk de definiëren risico zit.

[ Voor 56% gewijzigd door sebastiaan89 op 02-06-2022 10:18 ]

[Tazzios]

Tommie12 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 14:22:
[...]
Waarom zou je dat doen?
Zelfs al is er een correctie van 30%, dan verkoop je elke maand voor 2000€ of zo.
Een cashvoorraad van 3 jaar is gewoon gek groot.
Kortlopende deposito's en spaarrekeningen leveren altijd minder rente op dan de inflatie op vreet.

Mijn plan is alvast om een ruim kapitaal te verzamelen, en dat gewoon belegd te laten. Leven van dividend en van af en toe iets te verkopen moet lukken.

Bedoel je dan in verhouding of absoluut bedrag?

2500 per maand: 30.000*3=90.000
1500 per maand: 18.000*3=54.000

Verschilt nog al in bedrag.

[Loek92]

sebastiaan89 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:16:
Dit is ook de algemene aanname waaronder ik werk, heb je getallen niet gecontroleerd, maar het principe klopt volgens mij.

Wel belangrijk om te onthouden dat je hierbij ook de aanname inbakt dat de overheid zich als stabiele partner in AOW verstrekking/regels en timing gedraagt.
Het is denk ik nogal persoonlijk hoeveel vertrouwen men hier in heeft, maar wel goed om te onthouden dat daar een moeilijk de definiëren risico zit.

Getallen van AOW en pensioen en zelfs jaaruitgaven zijn gewoon even bedacht voor deze berekening. Gaat me er meer om of mijn gedachte klopt. Getallen zijn wat dat betreft fictief.
Kans is er natuurlijk zelfs nog dat AOW en pensioen helemaal niet meer bestaat tegen die tijd

[eamelink]

Loek92 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:13:
Is mijn gedachtegang goed of maak ik ergens een gruwelijke fout?

Dat klopt wel; het is zelfs vrij defensief omdat je in je laatste fase je vermogen op peil probeert te houden. Je zou ook kunnen toewerken naar bijvoorbeeld je vermogen opgesoupeerd hebben op -bijvoorbeeld- je 90e en er vanuit gaan dat je dan voldoende hebt aan AOW en pensioen.

Maar om het goed te doen zal je toch ook naar wat echte scenario's moeten kijken: verschillende beursscenario's, hogere vermogens- of rendementsbelasting, vermogens- of inkomensafhankelijke AOW-uitkering.

[ Voor 18% gewijzigd door eamelink op 02-06-2022 10:35 ]

[ManzokuSan]

Loek92 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:13:
Ik ben benieuwd of onderstaande bierviltjesberekening van mij klopt.

Stel onze jaaruitgaven zijn 40k. We doen even net of de 4% SWR heilig is, dan heb je met een miljoen genoeg vermogen om het de rest van je leven uit te zingen.

Stel ik stop op mijn 58e met werken. Dan hoef ik maar 10 jaar te overbruggen tot AOW en pensioenuitkering.
Op mijn 68e heb ik 50k jaaruitgaven (inflatie ofzo) minus 20k AOW (voor twee personen, samenwonend) minus 10k pensioenuitkering = nog 20k onttrekking van vermogen nodig per jaar.
Dan heb ik op mijn 68e nog maar 500k nodig als vermogen, met een SWR van 4%, toch?

Dan hoef ik op mijn 58e 'maar' 650k vermogen te hebben?
650k x 4% = 26k SW. Per jaar nog 14k onttrekking uit dat vermogen nodig om aan mijn 40k uitgaven te komen (tot 68).
14k in die 10 jaar = 140k. 650 - 140 = op mijn 68e nog 510k.

Is mijn gedachtegang goed of maak ik ergens een gruwelijke fout?

Het enige wat je (volgens mij) fout doet is dat je die 14k niet aftrekt van je vermogen het jaar erna.
Vb: 1e jaar heb je 14k extra uit het vermogen gehaald dus vermogen; 650 - 14 = 636. Vervolgens neem je daar weer 4% van op = 25,4k, nu moet je dus 14,6k extra uit je vermogen halen. 636 - 14,6 = 621,4. Daar neem je weer 4% van = 24,9, dan moet je dus 15,1 uit je vermogen halen etc...

Ik heb het niet berekend voor de hele 10 jaar, maar uiteindelijk haal je dus wel meer dan die 140k uit je vermogen.

Please, correct me if I'm wrong

[Tommie12]

Tazzios schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:18:
[...]

Bedoel je dan in verhouding of absoluut bedrag?

2500 per maand: 30.000*3=90.000
1500 per maand: 18.000*3=54.000

Verschilt nog al in bedrag.

Gewoon in bedrag.

Maar het principe is ook raar.
Stel dat ik 3000€ per maand nodig heb, dan spreek je over ca 100k.
3 maand later staat daar maar 90k meer, wat doe je dan direct beleggingen verkopen, zelfs bij een dalende markt, of ga je wachten? En hoe lang ga je wachten?

[Blik1984]

ManzokuSan schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:33:
[...]


Het enige wat je (volgens mij) fout doet is dat je die 14k niet aftrekt van je vermogen het jaar erna.
Vb: 1e jaar heb je 14k extra uit het vermogen gehaald dus vermogen; 650 - 14 = 636. Vervolgens neem je daar weer 4% van op = 25,4k, nu moet je dus 14,6k extra uit je vermogen halen. 636 - 14,6 = 621,4. Daar neem je weer 4% van = 24,9, dan moet je dus 15,1 uit je vermogen halen etc...

Ik heb het niet berekend voor de hele 10 jaar, maar uiteindelijk haal je dus wel meer dan die 140k uit je vermogen.

Please, correct me if I'm wrong

Je hebt gelijk, maar je komt nog goed uit. Na 10 jaar kom je dan uit op €501.840, dus je hebt zelfs nog een klein buffertje

[Tommie12]

Loek92 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:13:
Ik ben benieuwd of onderstaande bierviltjesberekening van mij klopt.

Stel onze jaaruitgaven zijn 40k. We doen even net of de 4% SWR heilig is, dan heb je met een miljoen genoeg vermogen om het de rest van je leven uit te zingen.

Stel ik stop op mijn 58e met werken. Dan hoef ik maar 10 jaar te overbruggen tot AOW en pensioenuitkering.
Op mijn 68e heb ik 50k jaaruitgaven (inflatie ofzo) minus 20k AOW (voor twee personen, samenwonend) minus 10k pensioenuitkering = nog 20k onttrekking van vermogen nodig per jaar.
Dan heb ik op mijn 68e nog maar 500k nodig als vermogen, met een SWR van 4%, toch?

Dan hoef ik op mijn 58e 'maar' 650k vermogen te hebben?
650k x 4% = 26k SW. Per jaar nog 14k onttrekking uit dat vermogen nodig om aan mijn 40k uitgaven te komen (tot 68).
14k in die 10 jaar = 140k. 650 - 140 = op mijn 68e nog 510k.

Is mijn gedachtegang goed of maak ik ergens een gruwelijke fout?

Als die die berekening op de grens wil maken, dan moet je dat even in een spreadsheet zetten.

[R.van.M]

phantom09 schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 23:05:
[...]


Waarom bouw je je positie in aandelen weer op in 2029??

Omdat je met cash een negatief rendement hebt. Je zal voor een groot deel in aandelen moeten zitten om een ontrekking te doen zonder dat je kapitaal (op lange termijn) daalt.

[Blik1984]

Tommie12 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:45:
[...]


Als die die berekening op de grens wil maken, dan moet je dat even in een spreadsheet zetten.

Best een leuke berekening om te doen en niet heel ingewikkeld. Enige wat je moet weten is:

- Jaarlijks benodigd bedrag om van te leven
- Welk pensioen krijg je vanaf welke leeftijd (deze weet je eigenlijk nog niet, dus hier moet je een aanname doen van hoeveel je krijgt)
- Welke SWR ga je vanuit (4% of toch een ander percentage tussen de 3%-5%)

Dan kun je vervolgens met het startbedrag spelen om te kijken welk bedrag je nodig hebt om vanaf je pensioenleeftijd "quitte" te spelen. Dan heb je een mooi richtbedrag om vanuit te gaan.

Inflatie is hier nog wel een belangrijk punt om in mee te nemen. Aan de ene kant is het een factor om mee te nemen, aan de andere kant gaan je uitgaven waarschijnlijk wel om laag als je ouder wordt. Als je uitgaat van 2% inflatie per jaar zonder een dalend uitgavenpatroon dan gaan je uitgaven in 30 jaar omhoog van 50k per jaar naar 90k per jaar, dat lijkt me niet heel realistisch

[ Voor 28% gewijzigd door Blik1984 op 02-06-2022 11:15 ]

[oscar82]

Blik1984 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 11:08:
[...]


Best een leuke berekening om te doen en niet heel ingewikkeld. Enige wat je moet weten is:

- Jaarlijks benodigd bedrag om van te leven
- Welk pensioen krijg je vanaf welke leeftijd (deze weet je eigenlijk nog niet, dus hier moet je een aanname doen van hoeveel je krijgt)
- Welke SWR ga je vanuit (4% of toch een ander percentage tussen de 3%-5%)

Dan kun je vervolgens met het startbedrag spelen om te kijken welk bedrag je nodig hebt om vanaf je pensioenleeftijd "quitte" te spelen. Dan heb je een mooi richtbedrag om vanuit te gaan.

Inflatie is hier nog wel een belangrijk punt om in mee te nemen. Aan de ene kant is het een factor om mee te nemen, aan de andere kant gaan je uitgaven waarschijnlijk wel om laag als je ouder wordt. Als je uitgaat van 2% inflatie per jaar zonder een dalend uitgavenpatroon dan gaan je uitgaven in 30 jaar omhoog van 50k per jaar naar 90k per jaar, dat lijkt me niet heel realistisch

Het punt was toch dat de SWR er juist niet zo veel voor doet als je minder dan 25 jaar te overbruggen hebt tot een AOW+pensioen dat (een groot deel van) je uitgaven dekt?

Als je tussen de 10 en 20 jaar te overbruggen hebt, zou ik mikken op een portfolio dat er naar streeft de inflatie bij te houden, maar verder niet te veel risico nemen. Aangezien je jaarlijkse onttrekking tussen de 5-10% van het beginbedrag ligt ga je er toch wel van uit dat je totale bezit met de jaren flink slinkt. Daar heb je dan niet eens een bear market of recessie voor nodig.

D'r was toch zo'n plaatje dat de situatie voor Nederlanders (en Belgen misschien) mooi visualiseert?
Het lijkt op dit plaatje, alleen kan je voor "werk" ook je onttrekkingen uit beleggingen lezen:

code:

bron plaatje: https://www.pensioenlogica.nl/eerder-met-pensioen/

[R.van.M]

ManzokuSan schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:33:
[...]


Het enige wat je (volgens mij) fout doet is dat je die 14k niet aftrekt van je vermogen het jaar erna.
Vb: 1e jaar heb je 14k extra uit het vermogen gehaald dus vermogen; 650 - 14 = 636. Vervolgens neem je daar weer 4% van op = 25,4k, nu moet je dus 14,6k extra uit je vermogen halen. 636 - 14,6 = 621,4. Daar neem je weer 4% van = 24,9, dan moet je dus 15,1 uit je vermogen halen etc...

Ik heb het niet berekend voor de hele 10 jaar, maar uiteindelijk haal je dus wel meer dan die 140k uit je vermogen.

Please, correct me if I'm wrong

Voor de officiële SWR regels werkt het anders

De 4% SWR is het percentage wat je neemt van je initiële vermogen, dus voor 650k = 26k. Dit bedrag pas je vervolgens aan op inflatie. Je vermogen doet er daarna niet meer toe.

Anders zou je namelijk heel grote swings krijgen bij goede en slechte beursjaren.

Op het moment dat je met je kapitaal maar 10 jaar wil overbruggen is het sommetje anders omdat je kapitaal op mag. Dan kun je gewoon je geschatte uitgaven voor 10 jaar optellen en daar wat geschat rendement op loslaten.

[Blik1984]

oscar82 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 11:42:
[...]

Het punt was toch dat de SWR er juist niet zo veel voor doet als je minder dan 25 jaar te overbruggen hebt tot een AOW+pensioen dat (een groot deel van) je uitgaven dekt?

Als je tussen de 10 en 20 jaar te overbruggen hebt, zou ik mikken op een portfolio dat er naar streeft de inflatie bij te houden, maar verder niet te veel risico nemen. Aangezien je jaarlijkse onttrekking tussen de 5-10% van het beginbedrag ligt ga je er toch wel van uit dat je totale bezit met de jaren flink slinkt. Daar heb je dan niet eens een bear market of recessie voor nodig.

D'r was toch zo'n plaatje dat de situatie voor Nederlanders (en Belgen misschien) mooi visualiseert?
Het lijkt op dit plaatje, alleen kan je voor "werk" ook je onttrekkingen uit beleggingen lezen:
[Afbeelding]

code:

bron plaatje: https://www.pensioenlogica.nl/eerder-met-pensioen/

Dit plaatje is wel optimistisch, de meeste mensen gaan er qua inkomen op achteruit als ze met pensioen gaan. Helemaal als ze ook nog eens 10 jaar eerder met pensioen gaan met hun 58ste. Dat betekent dus dat wij FO'ers nog een pot vermogen over moeten hebben vanaf 68 om het verschil tussen jaaruitgaven en pensioen aan te vullen.

Als je bijvoorbeeld nog 10k per jaar aan moet vullen vanaf je 68ste, dan zul je dus een bedrag tussen de 200k-250k over moeten houden aan vermogen, uitgaande van een SWR van 4-5%.

[ManzokuSan]

R.van.M schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 12:35:
[...]


Voor de officiële SWR regels werkt het anders

De 4% SWR is het percentage wat je neemt van je initiële vermogen, dus voor 650k = 26k. Dit bedrag pas je vervolgens aan op inflatie. Je vermogen doet er daarna niet meer toe.

Anders zou je namelijk heel grote swings krijgen bij goede en slechte beursjaren.

Op het moment dat je met je kapitaal maar 10 jaar wil overbruggen is het sommetje anders omdat je kapitaal op mag. Dan kun je gewoon je geschatte uitgaven voor 10 jaar optellen en daar wat geschat rendement op loslaten.

Ah duidelijk! Je gebruikt het percentage dus eenmalig om een bedrag vast te stellen wat je er uit haalt. Ik had het net iets anders begrepen inderdaad. Thanks voor de correctie

[oscar82]

Blik1984 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 13:24:
[...]


Dit plaatje is wel optimistisch, de meeste mensen gaan er qua inkomen op achteruit als ze met pensioen gaan. Helemaal als ze ook nog eens 10 jaar eerder met pensioen gaan met hun 58ste. Dat betekent dus dat wij FO'ers nog een pot vermogen over moeten hebben vanaf 68 om het verschil tussen jaaruitgaven en pensioen aan te vullen.

Als je bijvoorbeeld nog 10k per jaar aan moet vullen vanaf je 68ste, dan zul je dus een bedrag tussen de 200k-250k over moeten houden aan vermogen, uitgaande van een SWR van 4-5%.

goed punt. Eigenlijk heb je dus twee potjes nodig met sterk verschillende risicoprofielen.

pot 1: overbruggen aantal jaar tot AOW+pensioen, hoge withdrawal rate, mag op.
pot 2: aanvullen cash flow na AOW+pensioen, lage/safe withdrawel rate, want mag niet op. Deze pot mag na je FO datum nog wel 10-20 jaar renderen. Als deze pot bijv. 10 jaar mag renderen om op 250.000 uit te komen kan je bijv. met iets meer dan 125.000 uit de voeten op je FO datum, bij 7% rendement. Mag deze pot 20 jaar renderen, heb je wellicht aan 65.000 al genoeg op je FO datum.

[Tommie12]

oscar82 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 13:44:
[...]

goed punt. Eigenlijk heb je dus twee potjes nodig met sterk verschillende risicoprofielen.

pot 1: overbruggen aantal jaar tot AOW+pensioen, hoge withdrawal rate, mag op.
pot 2: aanvullen cash flow na AOW+pensioen, lage/safe withdrawel rate, want mag niet op. Deze pot mag na je FO datum nog wel 10-20 jaar renderen. Als deze pot bijv. 10 jaar mag renderen om op 250.000 uit te komen kan je bijv. met iets meer dan 125.000 uit de voeten op je FO datum, bij 7% rendement. Mag deze pot 20 jaar renderen, heb je wellicht aan 65.000 al genoeg op je FO datum.

7% rendement - inflatie en - VRH

Ik weet dat ik het feestje dikwijls kom storen, maar als je denkt dat je zomaar 7% netto rendement ieder jaar kan halen...

Op FO datum zitten met 125k is niks. Met wat pech koop je daar dan amper een auto voor, en kost een brood 5€ en een biertje op een terras 10€.
Een (electrische) fiets gaat dan snel naar 10k...

[Blik1984]

Tommie12 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 14:13:
[...]


7% rendement - inflatie en - VRH

Ik weet dat ik het feestje dikwijls kom storen, maar als je denkt dat je zomaar 7% netto rendement ieder jaar kan halen...

Op FO datum zitten met 125k is niks. Met wat pech koop je daar dan amper een auto voor, en kost een brood 5€ en een biertje op een terras 10€.
Een (electrische) fiets gaat dan snel naar 10k...

Eens, wat ik net ook al postte. Als je uitgaat van een jaarbudget van 50k per jaar, dan is dat 30 jaar later op basis van inflatie opeens 90k per jaar geworden.

Inflatie wordt niet voor niets een stille sluipmoordenaar genoemd

[assje]

Uiteindelijk hebben rendement zowel rendement als inflatie een onzekerheidsfactor en zijn ze op zijn minst tot op zekere hoogte gecorreleerd, daarnaast is er nog een onzekerheid in de vorm van vermogensbelasting.

Om die reden vind ik het veel simpeler gewoon een aanname te doen voor netto rendement gecorrigeerd voor inflatie en na vermogensbelasting.

Deze neem ik dan wel aan op 2-4%, de traditionele FO/SWR benadering wordt dan wel al vrij snel lastig.

[R.van.M]

Tommie12 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 14:13:
[...]


7% rendement - inflatie en - VRH

Ik weet dat ik het feestje dikwijls kom storen, maar als je denkt dat je zomaar 7% netto rendement ieder jaar kan halen...

Op FO datum zitten met 125k is niks. Met wat pech koop je daar dan amper een auto voor, en kost een brood 5€ en een biertje op een terras 10€.
Een (electrische) fiets gaat dan snel naar 10k...

De 7% rendement is al inflatie gecorrigeerd
VRH blijft uiteraard wel apart, maar dat is ook afhankelijk van land en wetgeving

[Tommie12]

R.van.M schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 15:46:
[...]


De 7% rendement is al inflatie gecorrigeerd
VRH blijft uiteraard wel apart, maar dat is ook afhankelijk van land en wetgeving

Dan moet je dit jaar dus 15% halen, en de VRH... Dat halen we dit jaar niet.

[Playa del C.]

Loek92 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 10:13:
Ik ben benieuwd of onderstaande bierviltjesberekening van mij klopt.

Stel onze jaaruitgaven zijn 40k. We doen even net of de 4% SWR heilig is, dan heb je met een miljoen genoeg vermogen om het de rest van je leven uit te zingen.

Stel ik stop op mijn 58e met werken. Dan hoef ik maar 10 jaar te overbruggen tot AOW en pensioenuitkering.
Op mijn 68e heb ik 50k jaaruitgaven (inflatie ofzo) minus 20k AOW (voor twee personen, samenwonend) minus 10k pensioenuitkering = nog 20k onttrekking van vermogen nodig per jaar.
Dan heb ik op mijn 68e nog maar 500k nodig als vermogen, met een SWR van 4%, toch?

Dan hoef ik op mijn 58e 'maar' 650k vermogen te hebben?
650k x 4% = 26k SW. Per jaar nog 14k onttrekking uit dat vermogen nodig om aan mijn 40k uitgaven te komen (tot 68).
14k in die 10 jaar = 140k. 650 - 140 = op mijn 68e nog 510k.

Is mijn gedachtegang goed of maak ik ergens een gruwelijke fout?

Je hebt naast 650k ook nog een huis nodig. Ik zou zelf nooit gokken op huren of lenen in de verre toekomst en dat betalen van de 40k uitgaven die je per jaar kan doen.
Ik vind je redenatie prima, mits je naast de 650k een afbetaald eigen huis hebt staan (of equivalent extra geld). En dat kost nu al rond de drie ton. Dus daarmee kom je al op iets van een miljoen aan vermogen in stenen en aandelen samen.
Of had je een ander idee over het wonen?

[Herko_ter_Horst]

Tommie12 schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 15:55:
[...]


Dan moet je dit jaar dus 15% halen, en de VRH... Dat halen we dit jaar niet.

Het gaat om wat je gemiddeld verwacht over lange termijn. We komen uit een periode met 20%+ per jaar op de aandelenmarkten en inflatie <2%, dus er zit wel wat vlees op de botten.

[Blik1984]

Playa del C. schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 16:10:
[...]

Je hebt naast 650k ook nog een huis nodig. Ik zou zelf nooit gokken op huren of lenen in de verre toekomst en dat betalen van de 40k uitgaven die je per jaar kan doen.
Ik vind je redenatie prima, mits je naast de 650k een afbetaald eigen huis hebt staan (of equivalent extra geld). En dat kost nu al rond de drie ton. Dus daarmee kom je al op iets van een miljoen aan vermogen in stenen en aandelen samen.
Of had je een ander idee over het wonen?

Waarom zou wonen niet onder het kopje "jaaruitgaven" kunnen vallen? Als je nog een openstaande hypotheek hebt die je 500 euro per maand, oftewel 6.000 per jaar kost, dan kun je dat toch prima zo meenemen?

[Loek92]

Playa del C. schreef op donderdag 2 juni 2022 @ 16:10:
[...]

Je hebt naast 650k ook nog een huis nodig. Ik zou zelf nooit gokken op huren of lenen in de verre toekomst en dat betalen van de 40k uitgaven die je per jaar kan doen.
Ik vind je redenatie prima, mits je naast de 650k een afbetaald eigen huis hebt staan (of equivalent extra geld). En dat kost nu al rond de drie ton. Dus daarmee kom je al op iets van een miljoen aan vermogen in stenen en aandelen samen.
Of had je een ander idee over het wonen?

Huis moet tegen die tijd uiteraard afbetaald zijn en zit niet in wat ik vermogen noem in mijn post hierboven.
Die bedragen die ik daar noem zijn belegd vermogen, en met een afbetaald huis en groot onderhoud doen voor mijn 58e (om de kosten zo veel mogelijk te drukken wanneer je geen inkomen uit werk meer hebt) zit je dan wel goed, volgens de berekening.

Je kan sowieso geen 4% SWR loslaten op vermogen in stenen.

[ Voor 3% gewijzigd door Loek92 op 02-06-2022 17:07 ]