Om te voorkomen dat de oude tekst van de website van Zehnder verdwijnt, deze maar even naar dit topic gekopieerd.
Let op: De wettelijke eisen mogen dan ondertussen zijn gewijzigd, technisch klopt dit verhaal natuurlijk nog steeds. Zeker voor WTW's zonder enthalpiewisselaar blijft een voorverwarmer wat mij betreft een must-have.
Waarom je bij WTW-systemen zonder voorverwarmer moet rekenen met 0% thermisch rendement
In de wet- en regelgeving is het heel duidelijk beschreven, maar desondanks lijkt er in de praktijk onduidelijkheid te bestaan over het toepassen van balansventilatie-units met en zonder voorverwarmer. Is het werkelijk onwetendheid, of wordt hier door kostenbesparing gedreven keuzes bewust de boel bedonderd met grote gezondheidsrisico’s voor bewoners tot gevolg?
In dit achtergrondartikel lees je wat de functie van de voorverwarmer in een balansventilatie-unit met WTW is en welke rol deze speelt in de warmteverliesberekeningen voor woningen. Ook wordt de vertaalslag gemaakt naar praktijksituaties en hoe je als installateur onnodige, dure herstelwerkzaamheden kunt voorkomen.
Werking van een voorverwarmer
Bij buitentemperaturen onder nul voorkomt de voorverwarmer de kans op bevriezing van de warmtewisselaar in de ventilatie-unit waardoor de ventilatie-unit in onbalans raakt en/ of niet meer goed functioneert. Wettelijk gezien moet een ventilatiesysteem met warmteterugwinning tot een buitentemperatuur van -10 graden Celsius in balans zijn en goed functioneren.
Voordelen voorverwarmer groter dan extra energiekosten
Bij een normale winter is de elektrische consumptie van een voorverwarmer 30 tot 40kWh op jaarbasis. Dit komt neer op een investering van € 6,60 tot € 8,80 per jaar. Die extra kosten wegen niet op tegen de garantie van een werkend ventilatiesysteem met warmteterugwinning. Daarnaast zorgt de toevoer van voorverwarmde lucht voor energiebesparing en meer wooncomfort in huis.
"Die ventilatie-unit zonder voorverwarmer lijkt misschien een voordelige keuze, maar in de praktijk gaat er met zo’n ‘voordelige keuze’ heel veel mis!"
Duidelijke wet- en regelgeving: ISSO 51
ISSO publicatie 51 gaat over de warmteverliesberekeningen voor woningen en woongebouwen (gestapelde woningbouw). Hierin staat: “Bij systemen met WTW is de in rekening te brengen temperatuur bij de buitenluchttoetreding afhankelijk van de manier van vorstbeveiliging van de unit.” Daarbij wordt een splitsing gemaakt tussen ventilatie-units met voorverwarmer en ventilatie-units zonder een voorverwarmer.
Unit zonder voorverwarmer betekent rekenen met 0% thermisch rendement
In hetzelfde artikel 3.6 van ISSO publicatie 51 staat dat als je een unit toepast die niet in balans blijft draaien of niet meer normaal functioneert bij temperaturen onder nul - wat de toestellen zijn zonder een voorverwarmer - je niet mag rekenen met enig rendement in de warmteverliesberekening.
Dit betekent dat er bij units zonder voorverwarmer met 0% thermisch rendement moet worden gerekend in de warmteverliesberekening, terwijl bij units met voorverwarmer je mag rekenen met een door de fabriek afgegeven thermisch rendement. Bij de Zehnder ventilatietoestellen bedraagt dit thermisch rendement bijvoorbeeld meer dan 90%. Een enorm verschil!
Consequenties voor totale installatie
Wanneer een ventilatie-unit zonder voorverwarmer wordt toegepast, moet je wettelijk gezien in de warmteverliesberekening met 0% thermisch rendement rekenen. Dit betekent dat je 50% meer verwarmingsvermogen nodig hebt waardoor bijvoorbeeld ook een zwaardere warmtepomp nodig is. Dit is van invloed op het afgifte systeem en de aanvoertemperatuur, wat vervolgens ook weer invloed heeft op de warmtepomp. Kortom, het heeft grote impact op de totale techniek.
Misstanden in de praktijk
Wanneer in de praktijk een balansventilatiesysteem wordt toegepast, kun je er van uitgaan dat men ook heeft gerekend met het thermisch rendement in de warmteverliesberekening. Dat is logisch, want hier zit precies het grote voordeel van balansventilatie (systeem D) ten opzichte van ventilatie met mechanische afvoer (systeem C).
Als in de berekening is uitgegaan van een ventilatie-unit met voorverwarmer, maar in de praktijk gekozen wordt voor de voordelige optie zonder voorverwarmer, kies je er bewust of onbewust voor dat de woning geen ventilatie heeft als het buiten vriest. Immers, de ventilatie-unit gaat in onbalans draaien bij vorst. Dit betekent dat de WTW-unit als een afvoerbox gaat functioneren en het rendement richting 0% gaat. De toevoerlucht komt niet meer via de toevoerkanalen de woning in, maar wordt via 'luchtlekken' - naden en kieren in de woning - naar binnen gezogen met onderdruk tot gevolg.
Gezondheid bewoners in gevaar
Los van al deze technische problemen, komt ook de gezondheid van de bewoners in gevaar. De toevoerlucht wordt niet meer gefilterd en kan geforceerd uit bijvoorbeeld stoffige spouwmuren en vochtige kelders de woning in worden geblazen. Een zeer kwalijke zaak! Juist omdat in die koude periodes mensen al meer ‘dicht’ leven. Ramen en deuren zijn meer gesloten en juist dan is het extra belangrijk dat het ventilatiesysteem goed functioneert en de woning 24/7 voorziet van schone, verse lucht.
Zehnder oplossingen
Techniek met voorverwarmer
Bij de Zehnder ventilatie-units zit de voorverwarmer, ook wel het vorstvrij-element genoemd, in de buitenlucht aanzuig, achter het filter. Hierdoor blijft het element altijd netjes schoon. De ventilatie-units hebben een slimme regeling die de voorverwarmer in- of uitschakelt. De ComfoAir Q doet dit zelfs modulerend.
Overig aanbod
De markt van ventilatie-units met voorverwarmer/ vorstvrij-element technologie is grofweg op te delen in vier categorieën:
- Ventilatie-units die, net als bij Zehnder, altijd zijn uitgerust met een voorverwarmer.
- Ventilatie-units die zowel met als zonder voorverwarmer geleverd worden. Let hier dus goed op welk type je kiest.
- Ventilatie-units met een aparte vorstklep. Deze toestellen zuigen de lucht uit de opstellingsruimte aan en mengen die met de buitenlucht zodat de aanzuiglucht boven de nul graden uitkomt. Tijdens vorstperiodes gaat de toevoer omhoog. Een apart en enigszins discutabel systeem; bij balansventilatie wil je immers niet met de lucht gaan recirculeren. Daarbij is dit systeem niet geschikt voor combinatie modules met bijvoorbeeld een warmtepomp die buiten de woning worden geplaatst. De lucht buitenshuis is dan te koud om te mengen.
- Ventilatie-units waarbij het überhaupt niet mogelijk is een voorverwarmer in de unit te plaatsen. Bij deze units mag je volgens de ISSO 51 dan ook niet rekenen met het thermisch rendement van het toestel. Hier kan wel een externe voorverwarmer op aangesloten worden. Deze moet in het buitenlucht aanzuigkanaal geplaatst worden, elektrisch aangesloten en vervolgens dampdicht geïsoleerd omdat je er anders condens op krijgt. Een dergelijke unit lijkt misschien in eerste instantie een financieel interessante oplossing, maar met de externe voorverwarmer, het extra installatiewerk en de gezondheidsrisico's van de bewoners, blijkt het een dure optie.
WP: ME PUHZ-SW75YAA + ERSD-VM2D + EV-WP-TWS-1W 300; AC: ME MXZ-2F42VF + 2x MSZ-LN25VGV; PV: 14.08 kWp O/W + SMA STP 8.0; Vent: Zehnder Q600 ERV + Ubbink AirExcellent.