Het centrale balansventilatie met warmteterugwinning topic

[Franciesco]

Twam schreef op woensdag 30 oktober 2024 @ 11:14:
Toch veel mensen die de dakdoorvoeren uitbesteden, zie ik. Waar zit dat 'm vooral in? Gaat dat om het dak op moeten, of meer uitdaging van dakconstructie en afdichting etc?

Ik heb de dakdoorvoeren ook zelf gemaakt en vond het vooraf spannend en achteraf gezien prima te doen. Maar het is uiteraard afhankelijk van de situatie en woning. En of je wel of geen hoogtevrees hebt

Mijn dak is ongeveer 6,5 meter hoog en circa 45 graden met sneldekpannen. De goot begint reeds op ca 2,2 meter boven het maaiveld. Dus geen erg hoog huis noch een steil dak en om het dak op te klimmen kunnen de pannen relatief eenvoudig omhoog geschoven worden. Handschoenen aan doen is wel aan te raden.

Ik heb beide dakdoorvoeren gemaakt met Ubbink Ventus 180/200mm. Die gaan loodrecht door de helling van het dak heen wat ik een groot voordeel vind: het afdichten is dan veel gemakkelijker en nauwkeuriger te doen dan een pijp die zuiver verticaal door het dak gaat. Op Youtube zijn video's te vinden hoe deze dakdoorvoer te plaatsen is.

En inderdaad, dit soort klussen heb ik samen met mijn vrouw gedaan zodat je niet voor elke dingetje het hele dak weer af en op moet klimmen (iets aan kunnen geven door een dakraam scheelt). Maar belangrijker nog: voor de veiligehid mocht er onverhoopt wat fout gaan. Ook heb ik deze klus gedaan op een dag met weinig wind en stabiel weer/ weinig kans op regen.

[Franciesco]

Nabrander en wellicht inkopper: voor klussen die je niet dagelijks doet is een goede voorbereiding extra belangrijk. Dus van te voren goed inlezen en eventueel video's kijken hoe de montage moet. En de tijd nemen voor de daadwerkelijke uitvoering.

[Purk80]

We gaan groot verbouwen komende twee jaar in onze woning met bouwjaar 1899 en ik wil kijken of we balansventilatie erbij in kunnen fietsen. Vooral met oog op luchtkwaliteit (astma + pollenallergie) en omdat het oog ook wat wil (lelijke roosters in klassieke ramen die dan weg zouden kunnen). Enige energiebesparing is bonus. We denken dat het gaat lukken de buizen weg te werken.

Iemand die me een indicatie kan geven van de kosten? Het gaat om woning van 115 m2 / 375 m3: drie verdiepingen waarvan 1 onder schuin dak. In totaal 6 kamers (woon/slaap/keuken), 2 losse WC's en een badkamer. Halletjes zijn piepklein dus die zijn wel te ventileren wel via de ruimtes er omheen, vermoed ik.

We willen alles zelf aanleggen muv de dakdoorvoer. Ik zoek dus vnl schatting van materiaalkosten. Centrale unit ca. 1500 euro? En dan nog buizen, koppelstukjes, ventielen... wat kun je daaraan kwijt zijn?

Als het binnen budget valt, gaan we er een post voor opnemen in bouwdepot waarvoor aanvraag binnenkort de deur uit gaat. Verdere uitwerking/ontwerp komt op later moment. Ik zoek dus een globale schatting die ook niet te krap is, zodat we er tzt waarschijnlijk wel mee toe zullen kunnen. Desnoods leggen we er wat op toe uit eigen geld, maar moet geen duizenden euro's zijn.

[ Voor 13% gewijzigd door Purk80 op 30-10-2024 14:40 ]

[bensss]

JeffreyH-8 schreef op woensdag 30 oktober 2024 @ 14:01:
Ik heb nog een aantal vragen over de installatie van een WTW systeem. Voor onze woning ben ik van plan een Zehnder Q450 te kopen. Nu heb ik begrepen dat deze vooral geluid maakt in de lagere tonen. Mijn plan was om na de unit een 200mm flexibele demper te plaatsen van 1m en voor elke kamer een starre demper van 125mm doorsnede en lengte van 900mm. Hiermee hoop ik overspraak te voorkomen, een stil systeem te creëren en het buizenstelsel goed te kunnen reinigen indien nodig. Heeft iemand hier nog andere ideeën over of is dit prima?

Heeft iemand nog ervaring met een webshop die comfopipe plus 200 kan leveren in NL?

- Flex demper na de unit is wel aan te raden idd. Kijk even goed welke je pakt. Zie deze post: Puntenwolk in "Het centrale balansventilatie met warmteterugwinning topic" . Ik dacht dat er ook een keer een linkje naar een google sheet is gepost met nog meer info over demping van de verschillende merken. O ja, gevonden, dat is deze link en dan tabblad 4: https://docs.google.com/s...d=988649961#gid=988649961

Ik heb zelf de Akkudec 50 weten te bemachtigen. Maar deze is helaas nergens te koop in NL.

- Overspraakdempers heb ik geen ervaring mee omdat ik gebruik maak van een centraal plenum waardoor overspraak een minder groot issue is. Maar wat ik erover gelezen heb is het gebruik van starre dempers voor overspraak wel de juiste route als je deze kwijt kunt.

- Comfopipe plus 200 heb ik besteld bij Selfio in D.

[Franciesco]

@Purk80 zelf was ik totaal ca €6800 kwijt en heb ik alles zelf gedaan. Het systeem is qua buis/slang dimensionering ruim aangelegd met Ubbink Air Excellent wat niet het goedkoopste systeem is. Wel heb ik goed rond geshopped op internet en veel geld "bespaard" door overwegend in te kopen bij de winkels met de scherpste prijzen (verschilt per onderdeel soms fors!).

€1500 voor een unit kan, maar dan zit je wel in het goedkopere segment. Een Zehnder Q350 met enthalpie wisselaar die ik zelf heb genomen zat b.v. op €2700.
Het totaalbedrag zal ook erg afhangen van b.v. hoeveel meter slang/buis je nodig hebt en wat voor demping en eventuele extra filtering en sturing je wilt gaan toepasssen.

Ter inspiratie, zie onderstaande afbeelding voor een overzicht van de materialen die ik gebruikt hebt.



PS: voor de installatie heb ik qua gereedschap nog een nieuwe zaag, ontbramer en grote gatenboor gekocht (totaal <€100). Omdat ik die dingen ook voor andere klussen kan gebruiken heb ik die niet in de lijst gezet. Daarnaast heb ik nog wat materialen over die tzt Marktplaats op gaan.

[P5ycho]

Zet je die dempers op de aftakking of in het hoofdkanaal?
Op de aftakking demp je effectief dubbel tussen elke kamer, dat zou ik als onnodig zien (van kamer naar kamer passeert dan altijd 2 dempers)

[ Voor 15% gewijzigd door P5ycho op 30-10-2024 17:11 ]

[Verwijderd]

Puntenwolk schreef op maandag 28 oktober 2024 @ 18:12:
[...]

Volledig luchtdicht hoeft niet, maar je resultaat zal afhangen van de mate van luchtdichtheid. Als je 90% van alle PM1 fijnstof wil filteren, de specificatie van een F9 filter, maar je huis is niet luchtdicht en 10% van de ventilatie gebeurt door kieren in je jaren 30 schuiframen dan zul je uiteindelijk maar 0,9*0,9 = 81% van alle PM1 afvangen.

Zou je dit probleem niet op kunnen lossen door meer aan te voeren dan af te voeren? Ik meen te herinneren dat sommige toestellen (zehnder comfoair?) in kunnen stellen dat er x% meer aan- of afvoer is. Een paar % extra aanvoeren zou er dan juist voor zorgen dat er lucht van binnen naar buiten ontsnapt, wat de filterende werking goed doet. En voorkomt dat je schadelijk spul naar binnen zuigt via kieren in huis, bv van een kruipruimte met radon etc.

[Puntenwolk]

Verwijderd schreef op woensdag 30 oktober 2024 @ 19:11:
[...]

Zou je dit probleem niet op kunnen lossen door meer aan te voeren dan af te voeren? Ik meen te herinneren dat sommige toestellen (zehnder comfoair?) in kunnen stellen dat er x% meer aan- of afvoer is. Een paar % extra aanvoeren zou er dan juist voor zorgen dat er lucht van binnen naar buiten ontsnapt, wat de filterende werking goed doet. En voorkomt dat je schadelijk spul naar binnen zuigt via kieren in huis, bv van een kruipruimte met radon etc.

Dat helpt en noemt P5cho ook als punt een aantal posts daarvoor. Maar door een paar procent onbalans bij de WTW unit gaat niet opeens je hele huis perfect in overdruk tov de buitenlucht. Hoe het uitpakt zal van je situatie afhangen en per kamer verschillen.

Stel je hebt 4 kamers met een monumentaal schuifraam met imperfecte kierdichtheid.

• Theoretisch: Als je dan in elke kamer precies 50 aanvoert en afvoert in balans, zal met 55 aanvoer en 50 afvoer in 10% onbalans de 5 naar buiten waaien. En staat elke kamer netjes in overdruk tov de buitenlucht. Maar zo werkt een gemiddeld systeem niet….
• Praktijk: Als je in 2 kamers 100 inblaast en in 2 kamers 100 afvoert in balans. Met overstroom onder een 2cm kier bij de deur. Dan zal in balans in de inblaas kamers een deel naar buiten waaien, en in de afzuig kamers een deel naar binnen trekken. Hoeveel precies hangt af van de weerstand van de kieren bij de schuiframen tov de weerstand onder de deur door. In 10% onbalans situatie is dat niet anders. Er zal 10 extra in de inblaas kamers worden ingeblazen. Maar een groot deel daarna zal naar buiten verdwijnen in die kamers. De balans qua weerstand tussen schuifraamkier en deurkier in de afzuig kamers zal niet veel veranderen.

Hier heb ik zelf mee te maken in mijn alles behalve luchtdichte rijksmonument, waar de doelstelling van de WTW vooral behoud luchtvochtigheid in de winter is dmv enthalpiewisselaar.

[mbuts]

foute topic

[ Voor 93% gewijzigd door mbuts op 30-10-2024 20:11 . Reden: foute topic :) ]

[.Frank]

Marktplaatsverzoek! We zijn bezig ons systeem aan te leggen en komen waarschijnlijk zo'n meter of 10 Vent-Axia Uniflexplus 90mm luchtverdeelslang te kort. Heeft iemand toevallig nog een restje liggen? Van Vent-Axia of desnoods een ander merk met dezelfde afmeting (kunnen we meteen testen of dat nu compatibel is of niet)? Ik heb 't topic even doorzocht, maar vond het zo snel niet. Beetje zonde om weer 50 meter te kopen...

Het is allemaal voor toevoer trouwens, dus de tip van Mr_Kite om gewoon mantelbuis te gebruiken gaat niet op.

[big bang]

.Frank schreef op donderdag 31 oktober 2024 @ 12:28:
Marktplaatsverzoek! We zijn bezig ons systeem aan te leggen en komen waarschijnlijk zo'n meter of 10 Vent-Axia Uniflexplus 90mm luchtverdeelslang te kort. Heeft iemand toevallig nog een restje liggen? Van Vent-Axia of desnoods een ander merk met dezelfde afmeting (kunnen we meteen testen of dat nu compatibel is of niet)? Ik heb 't topic even doorzocht, maar vond het zo snel niet. Beetje zonde om weer 50 meter te kopen...

Het is allemaal voor toevoer trouwens, dus de tip van Mr_Kite om gewoon mantelbuis te gebruiken gaat niet op.

Zo moeilijk als het te vinden is op marktplaats, zo makkelijk raak je het kwijt volgens mij, als je gangbare maten hebt.

[master1104]

Heeft iemand hier ervaring met het dichtmaken van de gevelroosters na aanleg van de WTW? Voorheen werd hier de buitenlucht aangevoerd door opstaande stenen in de buitenmuur met daar tussen open voegen. Dan een rond gat in de binnenmuur en buis er in om te voorkomen dat alle lucht de spouw in verdwijnt.

Nu kan aan de binnenkant eenvoudig het rooster er af schroeven en daar steenwol oid indrukken met daaroverheen een op maat gemaakt plankje om het af te dichten, maar dat levert een vocht risico op lijkt me. Hoe zouden jullie dat aanpakken?

Mijn eerste ingeving zou zijn:
- Dampdicht isolatiemateriaal zoals PIR/PUR platen gebruiken
- Rond stuk uitzagen
- Er in zetten en met PUR schuim afdichten
- Rooster aan binnenzijden daar overheen, die zitten ons niet in de weg en aan nieuw afwerken van de muren zijn we nog lang niet toe (is allemaal net 2 jaar geleden gedaan)

[ Voor 10% gewijzigd door master1104 op 31-10-2024 14:56 ]

[Frenkie567917]

Met dank aan de informatie in dit topic ben ik gekomen tot een ventilatie ontwerp voor onze woning (138 m2 woonoppervlak).

Ventilatieberekening:


Begane grond:


Verdieping:


Volgens mij ben ik al een aardig eind op weg.
Er zijn een aantal zaken waar ik mijn twijfels over heb:

• De overflow naar de woonkamer is behoorlijk (125 m3/h). Daarvoor zou ik een akoestisch muur/deurrooster kunnen gebruiken.
  Zien jullie echter ook mogelijkheden om de overflow te beperken zodat een deurspleet voldoende is (en dan extra inblazen in de woonkamer, wat eenvoudig te realiseren is)? Meer afzuigen in de toilet of badkamer?
  Een ventilatierooster van hal naar berging kan ook, maar is minder wenselijk vanwege geluidsoverlast. In de berging staan namelijk wasmachine, droger, toekomstige WTW unit en omvormer (die piept).
• Aanvoer in de slaapkamers (en huiskamer) wil ik doen via muurroosters dicht bij het plafond. Waarbij de platte aanvoerkanalen in verlaagde plafonds komen in de hal en overloop. De toevoerpunten (muurroosters) van de slaapkamers zitten echter dicht bij deur. Komt de verse lucht zo voldoende de slaapkamers in? Of treedt er “kortsluiting op”?
• Afvoer in de badkamer wil ik doen via eenzelfde muurrooster. Ook hier weer dicht bij de deur. Geeft dit voldoende afvoer van vochtige lucht of is er ook weer risico op "kortsluiting"

Feedback is van harte welkom

[ Voor 6% gewijzigd door Frenkie567917 op 31-10-2024 15:23 ]

[Jannibal23]

.Frank schreef op donderdag 31 oktober 2024 @ 12:28:
Marktplaatsverzoek! We zijn bezig ons systeem aan te leggen en komen waarschijnlijk zo'n meter of 10 Vent-Axia Uniflexplus 90mm luchtverdeelslang te kort. Heeft iemand toevallig nog een restje liggen? Van Vent-Axia of desnoods een ander merk met dezelfde afmeting (kunnen we meteen testen of dat nu compatibel is of niet)? Ik heb 't topic even doorzocht, maar vond het zo snel niet. Beetje zonde om weer 50 meter te kopen...

Het is allemaal voor toevoer trouwens, dus de tip van Mr_Kite om gewoon mantelbuis te gebruiken gaat niet op.

Ik heb eventueel wel 10+ meter Ubbink Air Excellent over en zou je over kunnen nemen. Het is AE48 en dat is ook 90mm diameter. Omgeving Zwolle. Laat maar weten.

[JeffreyH-8]

bensss schreef op woensdag 30 oktober 2024 @ 15:35:
[...]


- Flex demper na de unit is wel aan te raden idd. Kijk even goed welke je pakt. Zie deze post: Puntenwolk in "Het centrale balansventilatie met warmteterugwinning topic" . Ik dacht dat er ook een keer een linkje naar een google sheet is gepost met nog meer info over demping van de verschillende merken. O ja, gevonden, dat is deze link en dan tabblad 4: https://docs.google.com/s...d=988649961#gid=988649961

Ik heb zelf de Akkudec 50 weten te bemachtigen. Maar deze is helaas nergens te koop in NL.

- Overspraakdempers heb ik geen ervaring mee omdat ik gebruik maak van een centraal plenum waardoor overspraak een minder groot issue is. Maar wat ik erover gelezen heb is het gebruik van starre dempers voor overspraak wel de juiste route als je deze kwijt kunt.

- Comfopipe plus 200 heb ik besteld bij Selfio in D.

Dank voor je reactie. Ik zat te denken om de Panflex Geluiddemper Master Iso aks te gebruiken. Deze kwam ook goed uit de tabel van Puntenwolk, als ik het goed heb geïnterpreteerd.

- Ik was van plan om alles in spirobuis aan te leggen vandaar dat het mij wel handig leek om voor elke kamer een starre demper te plaatsen tegen overspraak. Ik denk ook niet dat ik nog een meter starre dempen kwijt kan bij de wtw unit.

- Selfio had ik ook gevonden inderdaad. Zag alleen dat de prijzen in België een stuk beter zijn.

[P5ycho]

Ga je de starre dempers in de hoofdleiding of aftakkingen plaatsen?

[JeffreyH-8]

In de aftakkingen was het idee. In de hoofdleiding heb ik niet genoeg ruimte.

[P5ycho]

Dan filter je voor overspraak dus dubbel als je elke kamer een demper geeft. Een demper van een meter is dus overkill lijkt me.
Heb je naar vierkante dempers gekeken voor in het hoofdkanaal? Die zijn niet zo hoog. Kan een alternatief zijn.

[ Voor 5% gewijzigd door P5ycho op 31-10-2024 20:42 ]

[timloque]

Goededag tweakers,

Na al veel gelezen te hebben over balansventilatie met WtW ga ik hier mijn licht opsteken. Wij gaan de woonboerderij uit 1910 van onze ouders overnemen. Tenminste, de helft. Zij gaan een volledig nieuwe woning bouwen in de voormalige deel, en wij nemen het originele woonhuis over + 2 gebintsdelen van de deel.
De woning van ouders gaat aan alle eisen van nu voldoen. Inclusief warmtepomp en WtW-installatie. Bij ons is het een ingewikkelder verhaal.

In 2004 hebben onze ouders de boerderij van grootouders overgenomen en is deze gerenoveerd. Het deel wat wij gaan overnemen heeft muurisolatie, dakisolatie en een betonnen vloer zonder kruipruimte uit 2004. Ik weet zo niet wat de isolatiewaarden zijn, maar ga uit van de standaard van 20 jaar terug. Wij gaan het (isolatie)werk van 2004 niet overdoen, dit is dus hoe het qua isolatie blijft.
Er zitten een aantal grote ramen in met enkel glas. Omdat het een monument is mogen we daar niet zomaar aanzitten. Op de langere termijn willen we daar wel wat mee. Maar dit is nu wel een bron van ventilatie zullen we maar zeggen.

Wanneer wij de boerderij overnemen gaan we verbouwen. De keuken wordt vergroot en daar komt dan vloerverwarming in.
De overige ruimtes beneden komen we niet aan (woonkamer, serre, hal, opkamer en een gastenverblijf met zitkamer, slaapkamer, badkamer).
We willen graag toewerken naar een gasloos huis, maar kunnen financieel nu niet alles doen. De CV blijft dus nog hangen (warmtepomp op termijn). We twijfelen nu over het aanleggen van een centraal systeem voor balansventilatie. Het plafond van de keuken gaat eruit en dat biedt mogelijkheden om daar de buizen aan te leggen, naar bijna alle ruimtes op de begane grond.

Maar valt het aan te raden om in dit huis die investering te doen?!
Het zijn heel grote ruimtes, waardoor het WtW-systeem waarschijnlijk behoorlijk gedimensioneerd moet worden. En in de woonkamer zijn de mogelijkheden beperkt, daar zit een prachtig oud houten plafond, dus we zijn beperkt tot wandventilen aan de kant van de keuken.



Hierboven een plattegrond. De groene 'spin' is heel schematisch weergegeven hoe de verschillende ruimtes aangesloten kunnen worden op de WtW-installatie boven. Het middelpunt is de schacht naar boven.

Info bij de plattegrond:
- Woonkamer: ongeveer 46m2. Huidige ventilatie via kieren monumentale kozijnen (daar willen we in de toekomst dus wat aan doen) en via de serre.
- Serre: dateert uit 2004. 19m2, ventilatie via roosters boven ramen.
- Keuken: gaat verbouwd worden. Op dit moment enkel geventileerd via afzuigkap. Als er geen balansventilatie komt zullen we een rooster moeten gaan plaatsen in de (nieuw te plaatsen) pui. Afmeting ongeveer 35m2
- Bijkeuken wordt 7m2. Moet zeker goed geventileerd gaan worden met alle natte jassen daar straks
- Opkamer: 8,5m2. Zit boven kelder die wat vochtig kan zijn. Hier kan de WtW sowieso niet komen. Wellicht kunnen we als we ooit de monumentale ramen vervangen hier wat qua ventilatie fixen.
- Gastenverblijf bestaande uit zitkamer (24,5m2, ventilatie door rooster), keuken (5m2, rooster), slaapkamer (12,5m2, ventilatie door oud stalraam) en badkamer (7m2, ventilatie door MV-unit)

Dan naar de bovenverdieping:


Vier ruime slaapkamers (17 a 18m2), een technische ruimte en twee badkamers. De kleinere badkamer zou een nieuwe toevoeging worden. Eentje die we wellicht laten schieten wegens geld, als de WtW een beetje duur is bijvoorbeeld
Op één kamer na hebben deze allemaal velux dakramen uit 2004 met ventilatiestand. De bestaande (grote) badkamer is aangesloten op de MV-unit. Verdere ventilatie door kieren van monumentale kozijnen.
Boven de verdieping is nog een vliering waar e.e.a. qua buizen zonder teveel problemen kan worden geplaatst.

We weten dat bij renovatie het aanbrengen van balansventilatie qua investering niet altijd (snel) terugverdiend wordt. Maar het kan wel meer comfort brengen. Voor ons het belangrijkste: we willen toewerken naar een gasloos en energieneutraal huis. Nogal een klus met zo'n enorme unit. Maar we hebben de tijd. Echter, NU gaat het plafond bij de keuken open. En vervolgens zo lang wij leven niet meer is het idee. Dus alleen nu is er de gelegenheid om qua ventilatie daar iets aan te leggen.


Onze vragen:
* Is het aan te raden om in deze situatie een investering in WtW-installatie te doen?
* Indien ja, alleen voor de benedenverdieping, of ook voor boven? Wij zouden goed kunnen voorstellen het alleen voor benedenverdieping te realiseren.


Vraag maar raak voor meer info uiteraard.
Bij voorbaat dank!
Anna en Tim

[JeffreyH-8]

P5ycho schreef op donderdag 31 oktober 2024 @ 20:42:
Dan filter je voor overspraak dus dubbel als je elke kamer een demper geeft. Een demper van een meter is dus overkill lijkt me.
Heb je naar vierkante dempers gekeken voor in het hoofdkanaal? Die zijn niet zo hoog. Kan een alternatief zijn.

Goed punt! Alleen voor de slaapkamers zou natuurlijk ook kunnen. Die zou ik toch het stilst willen. Ik zal nog eens kijken of ik het hoofdkanaal anders kan leggen om er een starre en flexibele demper kwijt te kunnen.

[P5ycho]

Stel je hebt 1 hoofdleiding die bij elke kamer een aftakking heeft, dan kun je in de hoofdleiding tussen elke aftakking een demper zetten als alternatief.
Je wilt vooral stemgeluid dempen denk ik, dus hier komen starre dempers goed van pas. Die doen het al snel heel goed, ook als ze wat korter zijn.
Opties genoeg!

[ Voor 29% gewijzigd door P5ycho op 31-10-2024 21:31 ]

[bensss]

timloque schreef op donderdag 31 oktober 2024 @ 20:51:
Goededag tweakers,

Na al veel gelezen te hebben over balansventilatie met WtW ga ik hier mijn licht opsteken. Wij gaan de woonboerderij uit 1910 van onze ouders overnemen. Tenminste, de helft. Zij gaan een volledig nieuwe woning bouwen in de voormalige deel, en wij nemen het originele woonhuis over + 2 gebintsdelen van de deel.
De woning van ouders gaat aan alle eisen van nu voldoen. Inclusief warmtepomp en WtW-installatie. Bij ons is het een ingewikkelder verhaal.

In 2004 hebben onze ouders de boerderij van grootouders overgenomen en is deze gerenoveerd. Het deel wat wij gaan overnemen heeft muurisolatie, dakisolatie en een betonnen vloer zonder kruipruimte uit 2004. Ik weet zo niet wat de isolatiewaarden zijn, maar ga uit van de standaard van 20 jaar terug. Wij gaan het (isolatie)werk van 2004 niet overdoen, dit is dus hoe het qua isolatie blijft.
Er zitten een aantal grote ramen in met enkel glas. Omdat het een monument is mogen we daar niet zomaar aanzitten. Op de langere termijn willen we daar wel wat mee. Maar dit is nu wel een bron van ventilatie zullen we maar zeggen.

Wanneer wij de boerderij overnemen gaan we verbouwen. De keuken wordt vergroot en daar komt dan vloerverwarming in.
De overige ruimtes beneden komen we niet aan (woonkamer, serre, hal, opkamer en een gastenverblijf met zitkamer, slaapkamer, badkamer).
We willen graag toewerken naar een gasloos huis, maar kunnen financieel nu niet alles doen. De CV blijft dus nog hangen (warmtepomp op termijn). We twijfelen nu over het aanleggen van een centraal systeem voor balansventilatie. Het plafond van de keuken gaat eruit en dat biedt mogelijkheden om daar de buizen aan te leggen, naar bijna alle ruimtes op de begane grond.

Maar valt het aan te raden om in dit huis die investering te doen?!
Het zijn heel grote ruimtes, waardoor het WtW-systeem waarschijnlijk behoorlijk gedimensioneerd moet worden. En in de woonkamer zijn de mogelijkheden beperkt, daar zit een prachtig oud houten plafond, dus we zijn beperkt tot wandventilen aan de kant van de keuken.

[Afbeelding]

Hierboven een plattegrond. De groene 'spin' is heel schematisch weergegeven hoe de verschillende ruimtes aangesloten kunnen worden op de WtW-installatie boven. Het middelpunt is de schacht naar boven.

Info bij de plattegrond:
- Woonkamer: ongeveer 46m2. Huidige ventilatie via kieren monumentale kozijnen (daar willen we in de toekomst dus wat aan doen) en via de serre.
- Serre: dateert uit 2004. 19m2, ventilatie via roosters boven ramen.
- Keuken: gaat verbouwd worden. Op dit moment enkel geventileerd via afzuigkap. Als er geen balansventilatie komt zullen we een rooster moeten gaan plaatsen in de (nieuw te plaatsen) pui. Afmeting ongeveer 35m2
- Bijkeuken wordt 7m2. Moet zeker goed geventileerd gaan worden met alle natte jassen daar straks
- Opkamer: 8,5m2. Zit boven kelder die wat vochtig kan zijn. Hier kan de WtW sowieso niet komen. Wellicht kunnen we als we ooit de monumentale ramen vervangen hier wat qua ventilatie fixen.
- Gastenverblijf bestaande uit zitkamer (24,5m2, ventilatie door rooster), keuken (5m2, rooster), slaapkamer (12,5m2, ventilatie door oud stalraam) en badkamer (7m2, ventilatie door MV-unit)

Dan naar de bovenverdieping:
[Afbeelding]

Vier ruime slaapkamers (17 a 18m2), een technische ruimte en twee badkamers. De kleinere badkamer zou een nieuwe toevoeging worden. Eentje die we wellicht laten schieten wegens geld, als de WtW een beetje duur is bijvoorbeeld
Op één kamer na hebben deze allemaal velux dakramen uit 2004 met ventilatiestand. De bestaande (grote) badkamer is aangesloten op de MV-unit. Verdere ventilatie door kieren van monumentale kozijnen.
Boven de verdieping is nog een vliering waar e.e.a. qua buizen zonder teveel problemen kan worden geplaatst.

We weten dat bij renovatie het aanbrengen van balansventilatie qua investering niet altijd (snel) terugverdiend wordt. Maar het kan wel meer comfort brengen. Voor ons het belangrijkste: we willen toewerken naar een gasloos en energieneutraal huis. Nogal een klus met zo'n enorme unit. Maar we hebben de tijd. Echter, NU gaat het plafond bij de keuken open. En vervolgens zo lang wij leven niet meer is het idee. Dus alleen nu is er de gelegenheid om qua ventilatie daar iets aan te leggen.


Onze vragen:
* Is het aan te raden om in deze situatie een investering in WtW-installatie te doen?
* Indien ja, alleen voor de benedenverdieping, of ook voor boven? Wij zouden goed kunnen voorstellen het alleen voor benedenverdieping te realiseren.


Vraag maar raak voor meer info uiteraard.
Bij voorbaat dank!
Anna en Tim

Even een snelle reactie. Het heeft zeker zin om nu de buizen en ventielen te installeren. Vooral omdat het doel een is om comfort te hebben en een zuinige gasloze woning. Als je het goed wilt doen dan is balansventilatie onmisbaar.

Verder is het een misvatting dat een groot huis navenant meer toevoer aan verse lucht nodig heeft. Wel als er ook veel mensen verblijven maar een 4 persoonshuishouden heeft in een kleine woning net zo veel verse lucht nodig als in een grote woning. Thuiswerken, logees, feestjes zijn nog wel extra variabelen. Daar kan je meer capaciteit voor aanleggen.

Handig als je de plattegrondjes wat verder uitwerkt met toevoer en afvoerpunten icm een ingevuld calculatiesheet.

[P5ycho]

@timloque Ik vind dat iedereen die bij grote renovatie overweegt kozijnen te vervangen met daarin weer ventilatieroosters, niet goed bezig is. Als je plafond toch open gaat ben je gek als je balansventilatie niet nu meeneemt.

De woning wordt op het moment alleen natuurlijk geventileerd, dus er valt veel te winnen. Zowel in comfort als besparing.

Wat betreft kosten: alle energieverlies die je kunt voorkomen bespaar je straks in stookkosten en aanschafprijs van je warmtepomp. Die kan weer een stukje kleiner, en dus goedkoper. Kan zo 2kW schelen op een koude winterdag.
Een wtw wint warmte terug met een COP van 32, dus veel energieefficieenter dan dezelfde warmte aanvoeren met een warmtepomp (COP 4-6).

Het aantal slaapkamers bepaalt over het algemeen de grootte van je wtw unit, niet het woonoppervlak van het huis. Daar moet je je verder niet door af laten schrikken. In jouw geval moet er wel wat meer gepuzzled worden met de vele kamers op de begane grond. Die hebben allemaal ook aanvoer nodig.

Als je het leidingwerk zelf kunt doen kun je heel veel besparen, de arbeid is een grote kostenpost namelijk.

[ Voor 7% gewijzigd door P5ycho op 01-11-2024 07:56 ]

[Morpheusk]

Heeft er iemand ervaring met de WTW aftimmeren en het geluid? Ik heb niet heel veel ruimte en kan bijv. 45mm knauf accoustic fit toepassen of iets va eierdopisolatie? Iemand ervaring met beide wat wel of niet voldoende is?

[P5ycho]

Wat is de eis? Wil je ernaast slapen of hangt hij in een open ongebruikte zolder?

[Morpheusk]

P5ycho schreef op vrijdag 1 november 2024 @ 13:32:
Wat is de eis? Wil je ernaast slapen of hangt hij in een open ongebruikte zolder?

Staat op de gang met slaapkamers er rond om heen.

[Andrehj]

Morpheusk schreef op vrijdag 1 november 2024 @ 13:38:
Staat op de gang met slaapkamers er rond om heen.

Die moet je aftimmeren in een geluidsisolerende kast. Anders wordt je niet blij.

[Bromptonrijder]

Heeft iemand ervaring met Renson Aeroo ventielen?
Ze lijken erg goede specs te hebben op gebied van debiet, drukval en geluid voor een 125 mm ventiel

https://dam.renson.net/m/...he_Aeroo_Ventielen.pdf%22

[P5ycho]

Ervaring, nee. Dat zijn flinke debieten die ze claimen wel. Concurrent voor de Luna serie?

[Morpheusk]

Andrehj schreef op vrijdag 1 november 2024 @ 15:35:
[...]

Die moet je aftimmeren in een geluidsisolerende kast. Anders wordt je niet blij.

Dat is ook bedoeling alleen qua ruimte kan ik iets van 40mm knauf acoustifit of eierdoppen isolatie erin kwijt.

Vroeg me af iemand ervaring met beide heeft.

[ Voor 7% gewijzigd door Morpheusk op 01-11-2024 21:15 ]

[Andrehj]

Morpheusk schreef op vrijdag 1 november 2024 @ 21:14:
Dat is ook bedoeling alleen qua ruimte kan ik iets van 40mm knauf acoustifit of eierdoppen isolatie erin kwijt.
Vroeg me af iemand ervaring met beide heeft.

Ik heb hier de standleiding van het riool met 50mm steenwol geïsoleerd, dat is erg goedkoop en werkt perfect (ik hoor nu niks meer) en kun je ook nog wel tot 40mm in elkaar duwen (of iets dunner snijden).

[Puntenwolk]

Frenkie567917 schreef op donderdag 31 oktober 2024 @ 15:05:
Met dank aan de informatie in dit topic ben ik gekomen tot een ventilatie ontwerp voor onze woning (138 m2 woonoppervlak).

Ventilatieberekening:
[Afbeelding]

Begane grond:
[Afbeelding]

Verdieping:
[Afbeelding]

Volgens mij ben ik al een aardig eind op weg.
Er zijn een aantal zaken waar ik mijn twijfels over heb:

• De overflow naar de woonkamer is behoorlijk (125 m3/h). Daarvoor zou ik een akoestisch muur/deurrooster kunnen gebruiken.
  Zien jullie echter ook mogelijkheden om de overflow te beperken zodat een deurspleet voldoende is (en dan extra inblazen in de woonkamer, wat eenvoudig te realiseren is)? Meer afzuigen in de toilet of badkamer?
  Een ventilatierooster van hal naar berging kan ook, maar is minder wenselijk vanwege geluidsoverlast. In de berging staan namelijk wasmachine, droger, toekomstige WTW unit en omvormer (die piept).
• Aanvoer in de slaapkamers (en huiskamer) wil ik doen via muurroosters dicht bij het plafond. Waarbij de platte aanvoerkanalen in verlaagde plafonds komen in de hal en overloop. De toevoerpunten (muurroosters) van de slaapkamers zitten echter dicht bij deur. Komt de verse lucht zo voldoende de slaapkamers in? Of treedt er “kortsluiting op”?
• Afvoer in de badkamer wil ik doen via eenzelfde muurrooster. Ook hier weer dicht bij de deur. Geeft dit voldoende afvoer van vochtige lucht of is er ook weer risico op "kortsluiting"

Feedback is van harte welkom

Ik zag nog niemand op deze verder dacht ik?

Die overflow van 125 op maxstand is 82 op normaalstand, dat zou ik wel aandurven met een goede ventilatiespleet onder de deur.

De muurroosters zo hoog vind ik een uitstekend idee, ik had een paar pagina’s terug iemand dat ook aangeraden. Perfecte manier om je plafond stuc/schilderwerk beperkt te houden tot alleen de hal. Let wel op de geluidsisolatie van het verlaagde plafond in de hal. Je maakt immers een groot gat in de muur.

Het risico op “kortsluiting” zou beperkt moeten zijn volgens de TU Eindhoven studie dit gelinkt wordt in de TS. Daaruit bleek dat de positie van ventielen binnen een kamer niet noemenswaardig veel uitmaakte, ook niet in de buurt van de deur.

Die studie had wel een een bepaalde opzet, met een relatief kleine rechthoekige kamer. Als je kamer daar van afwijkt, bijvoorbeeld veel groter of een aparte vorm, kun je de externe validiteit van de studie voor jouw situatie wellicht in twijfel trekken.

Omdat dit wel redelijk cruciaal is voor het slagen van je ontwerp, en dat is een €10k probleem, zou ik dit als tweaker gewoon maar eens gaan testen met een klein budgetje. Met name in de grote slaapkamer boven met de aparte vorm. Anemometer kopen (zie link in TS naar apart topic), CO2 meter, en kleine €40 badkamerventilor en paar meter cheapo flex slang van de bouwmarkt. Hang die op in de beoogde hoek met calibratie op 90, slang door de deur naar buiten, tape de rest van de deur luchtdicht af behalve de beoogde kier aan de onderkant, en ga dan z’n tweeën een paar uur schaken in de andere hoek, en kijk dan of de CO2 het goed houdt.

Hoe dan ook zou ik ook de wandroosters die richtbaar zijn nemen, zodat je die naar boven kan richten.

[Roekeloos]

Hier de Brink Flair 400 filterset G4 + F7 weer jaarlijks vervangen; een investering van een kleine € 30. Ik maak ze sowieso om de ca. 6 weken schoon met een stofzuiger, maar op een gegeven moment is de koek wel op.

Bizar wat dit met het verbruik doet:


Bespaart ruim € 70 per jaar. Er is gewoon een business case om filters te vervangen!

[Franciesco]

@Roekeloos dat is een groot verschil in stroomverbruik!
Maar gebruikt jouw Flair 400 werkelijk ca 80Watt? En zo ja, op welk debiet?
Ik vind het erg veel.

[Roekeloos]

Franciesco schreef op vrijdag 1 november 2024 @ 23:12:
@Roekeloos dat is een groot verschil in stroomverbruik!
Maar gebruikt jouw Flair 400 werkelijk ca 80Watt? En zo ja, op welk debiet?
Ik vind het erg veel.

250 m3. Het F7 filter is de grote boosdoener. Je ziet in de grafiek dat het verbruik nog maar 40W was toen de filters eruit waren

[master1104]

Ik zou de filters er niet uit halen als de unit loopt. De kans dat er een hoop zooi wat tegen het filter aanzat naar binnen wordt gezogen is groot. Dat gaat problemen geven met wisselaar en/of motoren.

Overigens doet mijn Zehnder Q450 bij 225m3/h 29 Watt incl ESP32 module.

[P5ycho]

Ik heb ook regelmatig muggen binnen als ik filters vervangen heb. Ik zat eraan te denken om een 2mm dunne plexiglas plaat te maken ter grootte van het filter dat onder het filter geschoven kan worden. Als je die eerst plaatst kan ongedierte en andere troep niet in de unit vallen. Daarna met de stofzuiger erin, nieuw filter erin, plaat eruit.

[Franciesco]

master1104 schreef op zaterdag 2 november 2024 @ 08:25:
Overigens doet mijn Zehnder Q450 bij 225m3/h 29 Watt incl ESP32 module.

Hier soortgelijk: volgens de tussenstekker ca 27,5 Watt op 210m3/h met mijn Zehnder Q350 ERV met G4 filters en inclusief LAN-C module. De wtw unit zelf is iets rooskleuriger en geeft 25 Watt aan.
Het dagverbruik is meestal een kleine 0,70 kWh.

[ Voor 11% gewijzigd door Franciesco op 02-11-2024 08:54 ]

[P5ycho]

De unit zelf geeft alleen het verbruik van de fans, dus dat kan kloppen. Een paar Watt voor de aansturing vind ik trouwens heel netjes.

[Lollercopter]

Nou hier is afgelopen week mijn Brink renovent Medium voor de 3e keer weer verrot gegaan.
Ik had eerst de oude unit die +- 20 jaar oud was, die ging vorig jaar kapot. Gereviseerde vervang unit gekocht vorig jaar, die is nu ook weer verrot (afvoer ventilator kapot). Ik ben er klaar mee, is ook echt een lawaaig rampen ding met dito energie verbruik.

Dus ik ben nu in de markt voor een WTW nieuwe unit. 2 onder 1 kap.
Ik heb verschillende eisen:

- Zo stil mogelijk
- Zo dom mogelijk (alle logica / aansturing in Homeassistant), zodat ik het kan aansturen via ESP32 of een ander tweaker waardige robuste oplossing. Geen trek in half gare uitbreidingsprints voor 300 euro en RF zenders.
- Ik wil zelf een 0-10V of modbus signaal kunnen sturen om de fans traploos te regelen, op wat ik maar wil via Homeassistant (CO2, humidity, de stand van de maan en mijn gemoedstoestand etc.)
- Bypass moet vrij aan te sturen zijn door mij
- Enthalpie wisselaar zou fijn zijn, maar ik vind de prijzen daarvoor wel schofterig duur op het moment, geen must wel nice to have als dat mogelijk is, in de toekomst door de wisselaar uit te wisselen.

Ik heb ook sterk het vermoeden dat lucht toevoer kanaal naar de WTW sterk vervuilt is eigenlijk voor 60% vol zit met spinnen en muggen, vandaar dat de gereviseerde unit snel weer kapot was.
Verder ben ik nog van plan om via motorbediende kleppen (zigbee aangestuurd) in de spirobuizen eigenlijk 3 zones te maken:

- Woonkamer
- 1e verdieping
- 2e verdieping

Gezien de regeling die ik wil gaan implementeren zou je zeggen dat een 350m3 unit altijd voldoende moet zijn, omdat ik echt gericht ga inblazen en misschien wel afzuigen per verdieping.

Als ik zo kijk heb ik de volgende op mijn short list:

Itho HRU - 350 --> waarom: goedkoop - 1000 euro ! Controle via tweakers open source printje.
Zehnder Q350 --> Duur maar goed vertegenwoordig op tweakers ? +- 2200 euro. Met optioneel enthalpie unit.
Zehnder WHR ??
Brink Flair 400 - 2265 euro

Graag jullie input dames en heren, ik vind het prijsverschil echt extreem... waarom zou ik die Itho NIET nemen ? Maakt dat ding een bak meer lawaai ? Dat haal ik zelf niet uit de specs, die heel lastig te vergelijken zijn. Waarom is die WHR zoveel duurder als de Q350 ? Of toch buy once, cry once en de Q350 nemen zodat ik later nog die enthalpie unit erin kan steken ?

PS: installatie doe ik zelf

[ Voor 4% gewijzigd door Lollercopter op 02-11-2024 15:18 ]

[P5ycho]

Zomaar wat gedachten:

Je bent al aan de 3e goedkope unit bezig, dan kan verder hobbyen met een 4e Itho unit er ook nog wel bij toch? Over een jaar of 3-5 weer een van 1000 euro, en dan weer, en dan weer... Of je geeft nu 2500 uit en doet er vrolijk 15+ jaar mee. Schofterig duur misschien, maar dan heb je niet meer de frustratie die je nu hebt.

Je invoerkanaal naar de wtw zou goed gefilterd moeten worden. Als je unit vol prut zit heb je je filters niet op orde gehad. Oude brink units hebben sowieso een matig filter.

Als het verbruik van je nieuwe unit 30W is ipv de 100W+ van je Brink, hoeveel nut heeft het dan nog om overal kleppen in te stoppen voor die 3W extra winst?

Ga je in je home assistant zelf het toerental van je unit regelen om een debiet te behalen (zo dom mogelijke unit dus)? Ik zou er niet aan beginnen. Ik zou de unit zelf zijn eigen toerental laten regelen en een debiet setpoint meegeven. Dat hoeft allemaal niet zo complex, zit toch al in de unit. Uitgebreide debietsturing is ook helemaal niet nodig, er valt niet zoveel meer te winnen als je al 95% rendement haalt. Dus kom je uit op 2 standen: normaal en vocht/bezoek.

[Lollercopter]

P5ycho schreef op zaterdag 2 november 2024 @ 16:29:
Zomaar wat gedachten:

Je bent al aan de 3e goedkope unit bezig, dan kan verder hobbyen met een 4e Itho unit er ook nog wel bij toch? Over een jaar of 3-5 weer een van 1000 euro, en dan weer, en dan weer... Of je geeft nu 2500 uit en doet er vrolijk 15+ jaar mee. Schofterig duur misschien, maar dan heb je niet meer de frustratie die je nu hebt.

Je invoerkanaal naar de wtw zou goed gefilterd moeten worden. Als je unit vol prut zit heb je je filters niet op orde gehad. Oude brink units hebben sowieso een matig filter.

Als het verbruik van je nieuwe unit 30W is ipv de 100W+ van je Brink, hoeveel nut heeft het dan nog om overal kleppen in te stoppen voor die 3W extra winst?

Ga je in je home assistant zelf het toerental van je unit regelen om een debiet te behalen (zo dom mogelijke unit dus)? Ik zou er niet aan beginnen. Ik zou de unit zelf zijn eigen toerental laten regelen en een debiet setpoint meegeven. Dat hoeft allemaal niet zo complex, zit toch al in de unit. Uitgebreide debietsturing is ook helemaal niet nodig, er valt niet zoveel meer te winnen als je al 95% rendement haalt. Dus kom je uit op 2 standen: normaal en vocht/bezoek.

Fair punt, is de Itho daarwerkelijk inferieur boven de Zehnder ?

Opzich kan ik je volgen en ik denk dat je gelijk heb. Normaal laat je de unit natuurlijk een debiet halen, en geen fan percentage. En inderdaad met 3 standen ben je er eigenlijk al.

Wat ik wil doen met die kleppen is met laag toerental / herrie toch voldoende flow de slaapkamers in krijgen snachts. Dat was echt lastig met die brink, die moet ik heel erg knijpen in de woonkamer anders om de balans goed te krijgen. Die kanalen zitten ingegoten in het beton van de vloeren dus er valt weinig te optimalizeren verder, zit ook vol met haakse bochten etc. Als ik simpelweg de woonkamer "smart" kan afknijpen of opengooien dan is de ventalie veel effectiever denk ik. Eigenlijk is 1 klep voldoende.

Edit: wat bedoel je met inlaat gefilterd ? Tot aan je WTW heb je geen filters toch, op een soort kippengaas na tegen vogels etc.

[master1104]

Klinkt mij niet heel vreemd in de oren hoor. Ik heb er ook voor gekozen om het totaaldebiet iets te verlagen en ons thuiskantoor in de nacht met een klep dicht te zetten. Zo draait de unit net wat stiller (alleen de unit zelf is hoorbaar, de rest van de installatie is fluisterstil) en hoeven we die niet af te timmeren. De klep is net binnengekomen en gaat er komende week in. Uiteraard bespaart het niet alleen op de stroomkosten van de Zehnder, maar ook op het warmteverlies. Kleine beetjes, maar dat wordt de komende jaren wel steeds relevanter verwacht ik.

Qua aansturing pak ik ESPhome die ook al de CAN sturing van de Zehnder voor zijn rekening neemt. De benodigde 12v voor de klep komt uit de Zehnder. De logica is heel simpel: alarm op nachtstand is klep sluiten, anders staat de klep open.

[ Voor 13% gewijzigd door master1104 op 02-11-2024 20:59 ]

[P5ycho]

Lollercopter schreef op zaterdag 2 november 2024 @ 19:08:
[...]

Fair punt, is de Itho daarwerkelijk inferieur boven de Zehnder ?

Ja. Itho is echt wel matig, soms problemen af fabriek en geen support aan consumenten. Zehnder is kwaliteitsspul.

Opzich kan ik je volgen en ik denk dat je gelijk heb. Normaal laat je de unit natuurlijk een debiet halen, en geen fan percentage. En inderdaad met 3 standen ben je er eigenlijk al.

Wat ik wil doen met die kleppen is met laag toerental / herrie toch voldoende flow de slaapkamers in krijgen snachts. Dat was echt lastig met die brink, die moet ik heel erg knijpen in de woonkamer anders om de balans goed te krijgen. Die kanalen zitten ingegoten in het beton van de vloeren dus er valt weinig te optimalizeren verder, zit ook vol met haakse bochten etc. Als ik simpelweg de woonkamer "smart" kan afknijpen of opengooien dan is de ventalie veel effectiever denk ik. Eigenlijk is 1 klep voldoende.

Die balans heeft niets met de unit te maken, maar alles met je buizenstelsel en/of ventielen.
Welke ventielen heb je? Kun je een idee geven van je buizenstelsel? Diameters, lengtes, etc? Bouwtekening? Hoe is de demping van unit naar huis? Fotootje?
Gokje: Al je slaapkamers zitten in serie met een smalle buis, waardoor je woonkamer het pad van de laagste weerstand is. Als je daar flink moet knijpen krijg je herrie soor de drukval over het ventiel, en de unit moet harder werken omdat de weerstand nu hoog is.

Edit: wat bedoel je met inlaat gefilterd ? Tot aan je WTW heb je geen filters toch, op een soort kippengaas na tegen vogels etc.

Klopt, het filter zit in de unit zelf. Dan moet die wel voldoende werken en onderhouden worden natuurlijk. En ook dan, je ventilatoren moeten soms ook gereinigd bij die oude units. Elke paar jaar.

[TheJVH]

Zit hier al een aantal weken in de verbouwing (of renovatie ) en langzaamaan ook wat dingen aan het doen voor de WTW. Vanmiddag de afvoer vanuit de woonkeuken gemaakt, ivm de hoogte van het plafond/vloer gekozen voor een vlakkanaal. Ergovent instucventielen voor alles beneden, lijkt goede kwaliteit te zijn en goed te installeren - heb ze zelf op de plafondlatten kunnen schroeven dus het zit muurvast.







Met de stucadoor afgesproken dat ik hem op dezelfde hoogte zet als de gipsplaten - hij was bang dat het anders zou scheuren als ik hem op dezelfde hoogte als de uiteindelijke stuclaag zou instellen. Later nog de 150mm buis naar zolder aanleggen naar de WTW unit .

Hetzelfde ook voor het toevoegkanaal in de woonkamer gedaan, maar dat was wel heel erg proppen in de hoogte, het past maar net onder de vloerplaten...

[Andrehj]

Lollercopter schreef op zaterdag 2 november 2024 @ 15:15:
Nou hier is afgelopen week mijn Brink renovent Medium voor de 3e keer weer verrot gegaan.
Ik had eerst de oude unit die +- 20 jaar oud was, die ging vorig jaar kapot. Gereviseerde vervang unit gekocht vorig jaar, die is nu ook weer verrot (afvoer ventilator kapot). Ik ben er klaar mee, is ook echt een lawaaig rampen ding met dito energie verbruik.

Dus ik ben nu in de markt voor een WTW nieuwe unit. 2 onder 1 kap.
Ik heb verschillende eisen:

- Zo stil mogelijk
- Zo dom mogelijk (alle logica / aansturing in Homeassistant), zodat ik het kan aansturen via ESP32 of een ander tweaker waardige robuste oplossing. Geen trek in half gare uitbreidingsprints voor 300 euro en RF zenders.
- Ik wil zelf een 0-10V of modbus signaal kunnen sturen om de fans traploos te regelen, op wat ik maar wil via Homeassistant (CO2, humidity, de stand van de maan en mijn gemoedstoestand etc.)
- Bypass moet vrij aan te sturen zijn door mij

Ik zou bovenstaande ernstig heroverwegen. Wat als je ooit je huis wilt verkopen (of je vrouw om wat voor reden dan ook er alleen achter blijft)? Hoe wordt de ventilatie dan bestuurd? Je laat degenen die na jou komen een lastig probleem na.
De interne besturing van bijvoorbeeld een Zehnder is echt prima. Al die eigen besturing er omheen bouwen is niet nodig, en alleen maar nadelig voor de betrouwbaarheid.

- Enthalpie wisselaar zou fijn zijn, maar ik vind de prijzen daarvoor wel schofterig duur op het moment, geen must wel nice to have als dat mogelijk is, in de toekomst door de wisselaar uit te wisselen.

Ik heb al eens uitgerekend dat die enthalpiewisselaar zichzelf over de levensduur van het apparaat zo'n beetje terugverdient. Al die tijd geniet je dan van het extra comfort.

Ik heb ook sterk het vermoeden dat lucht toevoer kanaal naar de WTW sterk vervuilt is eigenlijk voor 60% vol zit met spinnen en muggen, vandaar dat de gereviseerde unit snel weer kapot was.

Net schreef je nog dat de afvoerventilator kapot was... Die heeft geen last van een vervuild toevoerkanaal.
Sowieso zou de toevoerventilator altijd door een filter ervoor beschermd moeten worden. Goede merken doen dat ook. Maar bij Itho was iemand zo slim om het toevoerfilter achter de ventilator te plaatsen, waardoor die ventilator steeds vervuilt en stuk gaat. Een goede reden om Itho links te laten liggen. (Weet niet zeker of dit voor alle types geldt).

Verder ben ik nog van plan om via motorbediende kleppen (zigbee aangestuurd) in de spirobuizen eigenlijk 3 zones te maken:

- Woonkamer
- 1e verdieping
- 2e verdieping

Om bovengenoemde reden is ook dit geen goed idee. KISS zou, net als bij een warmtepomp, ook hier het motto moeten zijn.

Zehnder Q350 --> Duur maar goed vertegenwoordig op tweakers ? +- 2200 euro. Met optioneel enthalpie unit.
Zehnder WHR ??

Die WHR wil je niet. Dat is de (inmiddels zwaar verouderde) voorganger van de Q serie. De Q-serie is veel stiller en zuiniger.

[Verwijderd]

Ik heb de Ranson Flex XL kap, die wil ik op 200mm aansluiten. Alleen passen de geisoleerd spiro buizen of koppelstukken niet direct, dus ik zat te kijken naar 200mm geisoleerde flexibele slang met een slangenklem. Lijkt het meest praktisch. Maar ik heb maar een metertje of iets nodig, minimale lengte: 10m.

Heeft er iemand toevallig een stuk over in de omgeving van Arnhem voor een flesje wijn oid?

[P5ycho]

De Renson XL kapaansluiting schuift in een 200 spirobuis.
Ik heb zelf de plastic aansluiting verlengd met 200mm spiro om door de isolatie te komen, daarna een standaard spiro koppelstuk om over te gaan naar comfopipe plus. Dat zou bij jou ook moeten lukken lijkt me?

[savagenld]

Ik kan nergens de hart afstand van de 2 pijpen van de Zehnder ComfoPipe plus adapter 200 vinden.
De levering duurt langer dan verwacht, maar ik moet al wel de gaten gaan boren…

Weet iemand deze afstand, of zou je bv het ‘eilandje’ tussen de 2 pijpen willen opmeten?

[master1104]

Andrehj schreef op zondag 3 november 2024 @ 09:47:
[...]

Ik zou bovenstaande ernstig heroverwegen. Wat als je ooit je huis wilt verkopen (of je vrouw om wat voor reden dan ook er alleen achter blijft)? Hoe wordt de ventilatie dan bestuurd? Je laat degenen die na jou komen een lastig probleem na.
De interne besturing van bijvoorbeeld een Zehnder is echt prima. Al die eigen besturing er omheen bouwen is niet nodig, en alleen maar nadelig voor de betrouwbaarheid.

In de regel ben ik het redelijk met je uitspraken eens, maar iets meer nuance is hier wel op zijn plek vind ik. Uiteraard moet de installatie wel goed zijn uitgelegd en berekend, zodat de kleppen niet noodzakelijk zijn voor een goede werking. Dat is wel iets wat in jouw aangehaald quote een dingetje is natuurlijk.

Maar los daarvan: bij de verkoop is het in een kwestie van de klep er tussenuit halen en het debiet navenant verhogen. In mijn geval is dat letterlijk 5 min werk en het voordeel is 'gratis' de extra lucht van het kantoor in de slaapkamers om de CO2 lekker laag te houden. Bovendien ook leuk om te maken, we zijn immers Tweakers toch?

[Verwijderd]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 12:07:
De Renson XL kapaansluiting schuift in een 200 spirobuis.
Ik heb zelf de plastic aansluiting verlengd met 200mm spiro om door de isolatie te komen, daarna een standaard spiro koppelstuk om over te gaan naar comfopipe plus. Dat zou bij jou ook moeten lukken lijkt me?

Ah dat kan ik proberen ja, hoe heb je de Spiro op het plastic van de Renson vastgezet? Schroeven erdoor? Hij heeft geen rubber in ieder geval, dan maar alutape om het luchtdicht af te sluiten denk ik?

Thanks!


Andere domme vraag, ik heb al een Orcon 400 in huis. Nu heb ik een mechanische ventilatiebox, zou ik de orcon al kunnen aansluiten nog zonder de aanvoerbuizen? Dan kan ik de boel alvast vervangen. of schiet hij dan in de fout?

[P5ycho]

Ik heb de spiro er omheen geschoven en daarna vastgepurd in de dakisolatie. Als ik de kap er dan van buiten uit moet halen kan dat nog.

Als je de aanvoerbuizen eruit laat gaat hij lekker lokaal circuleren, dat kan gewoon op zich. Zorg wel dat er geen bouwpuin invalt ofzo.

[ Voor 3% gewijzigd door P5ycho op 03-11-2024 15:46 ]

[PaT]

Omdat het inmiddels een half jaar geleden is dat een installateur bij mij langs geweest is en beloofde binnen 2 a 3 weken een voorstel te maken ben ik vandaag zelf een beetje gaan stoeien.

Ik heb daarvoor onderstaande plattegronden gebruikt. Grootste verschil is dat het toilet op de begane grond in de pantry verdwenen is (maar het afzuigventiel daar nog wel zit) en dat de beide badkamers samengevoegd zijn waardoor ik 2 afvoerventielen in die badkamer heb zitten.

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

Ik wil vanaf de berging op de begane grond via het portaal/pantry in een koof de toevoerleidingen wegwerken. In de woonkamer heb ik op deze plek niet genoeg ruimte voor vier ventielen als ik de afstanden in de OP aanhou van 50cm vanaf de wand en een meter onderling. Dan kan ik dus aan beide zijden van die wand 3 ventielen kwijt. De woning wordt bewoond met 5 mensen en volgens mij zou ik zo genoeg toevoer moeten krijgen.

Het is fysiek onmogelijk om leidingen van de begane grond naar boven te krijgen, dus ik zit aan 2 WTW's vast. 1 in de berging op de begane grond en 1 op zolder.

Volgens mij doe ik niet heel gekke dingen en ook qua overflow valt het allemaal mee als ik de sheet van P5cho] hanteer. Ik ben maar van de personenbenadering uit gegaan.

Graag ontvang ik feedback van jullie of dit zo uit te voeren is in een bestaande woning. Ik twijfel zelf over twee punten.
Ik cluster de toevoer op de begane grond nu heel erg op 1 plek. Veel andere opties heb ik helaas niet. Gaat dit goed of zorg je zo voor een soort overdrukbubbel?
Ook vraag ik mij af hoe ik de toevoer op zolder zou moeten doen. Het is een dak dat aan drie kanten schuin is met knieschotten tot ongeveer 1 meter hoog. Is inblazen op deze hoogte goed genoeg of zijn daar nog speciale oplossingen voor? Ik kon ze namelijk niet vinden.

Ik kom nu nagenoeg in balans uit. Ik kom 10m3/u afvoer te kort. Ik neem aan dat dat in de praktijk wel op te lossen is?

[Andrehj]

master1104 schreef op zondag 3 november 2024 @ 13:44:
In de regel ben ik het redelijk met je uitspraken eens, maar iets meer nuance is hier wel op zijn plek vind ik. Uiteraard moet de installatie wel goed zijn uitgelegd en berekend, zodat de kleppen niet noodzakelijk zijn voor een goede werking. Dat is wel iets wat in jouw aangehaald quote een dingetje is natuurlijk.

Maar los daarvan: bij de verkoop is het in een kwestie van de klep er tussenuit halen en het debiet navenant verhogen. In mijn geval is dat letterlijk 5 min werk en het voordeel is 'gratis' de extra lucht van het kantoor in de slaapkamers om de CO2 lekker laag te houden. Bovendien ook leuk om te maken, we zijn immers Tweakers toch?

Ehm, mijn reactie stond onder jouw voornemen om de hele besturing van de unit zelf te willen doen, inclusief het regelen van het toerental van de ventilatoren en de bypass.
Dat moet je gewoon niet willen.

[P5ycho]

Plaats je je sheet even dan? Dat is een stuk makkelijker beoordelen.
Je balans moet wel kloppen natuurlijk. Als je dat op papier oplost volgt de praktijk vanzelf.

[PaT]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 16:22:
Plaats je je sheet even dan? Dat is een stuk makkelijker beoordelen.
Je balans moet wel kloppen natuurlijk. Als je dat op papier oplost volgt de praktijk vanzelf.

Grr, die ben ik dus vergeten op te slaan Ik zal hem opnieuw invullen Of je leert met Google docs om te gaan....

Zie ook dat ik op de slaapverdieping een foutje heb gemaakt vanuit de ouderslaapkamer naar de badkamer.

[ Voor 29% gewijzigd door PaT op 03-11-2024 16:50 ]

[Verwijderd]

Ik zit eerlijk gezegd te denken om ongeisoleerde spiro te pakken voor de aanvoer/afvoer van buitenaf en die zelf na te isoleren met behoorlijke dikte glaswol en alutape.. Ook 13mm aan isolatie op de thermoduct is niet bepaald de wereld als het buiten -12 is, dus ik wilde sowieso extra isolatie gaan aanbrengen en de thermoduct is nogal prijzig... (meter of 10 nodig, koppelstukken, wordt zomaar 500-600 euro aan buis/hulpstukken). Dan wel de bochten in thermoduct uitvoeren en alsnog naisoleren.

Iemand dit wel eens gedaan?

[ Voor 20% gewijzigd door Verwijderd op 03-11-2024 17:38 ]

[pythagorasABC]

Ik wil graag in een bestaande woning waar momenteel alleen afzuiging aanwezig is WTW met toevoer en afvoer installeren. Mijn grootste vraag is hoe ik de ventilatie in de woonkamer kan installeren zonder het plafond van de begane grond of de vloer van de eerste verdieping volledig open te halen. Hebben mensen hier ervaring mee, en wat is de beste manier (of zal het plafond/de vloer sowieso open moeten)?

Ik moet ongeveer 3 meter overbruggen (en daar dan 3 ventielen plaatsen). In de buurt van de muur rechts zal de buis van de zolder/eerste verdieping aankomen, dus het ventiel rechts zal goed te doen moeten zijn. Mijn vraag gaat dus vooral over de twee andere ventielen in de huiskamer (en eentje in de keuken mogelijk). Zie onderstaand plaatje voor meer context.

Ruimte is er genoeg, het plafond zal dus niet verlaagd hoeven te worden.

[master1104]

Andrehj schreef op zondag 3 november 2024 @ 16:22:
[...]

Ehm, mijn reactie stond onder jouw voornemen om de hele besturing van de unit zelf te willen doen, inclusief het regelen van het toerental van de ventilatoren en de bypass.
Dat moet je gewoon niet willen.

Ik snap je verwarring, maar je haalt twee posters door elkaar 😃 Ik heb alleen een klep naar ons kantoor geplaatst, de rest regelt de unit zelf.

[P5ycho]

pythagorasABC schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:43:
Ik wil graag in een bestaande woning waar momenteel alleen afzuiging aanwezig is WTW met toevoer en afvoer installeren. Mijn grootste vraag is hoe ik de ventilatie in de woonkamer kan installeren zonder het plafond van de begane grond of de vloer van de eerste verdieping volledig open te halen. Hebben mensen hier ervaring mee, en wat is de beste manier (of zal het plafond/de vloer sowieso open moeten)?

Ik moet ongeveer 3 meter overbruggen (en daar dan 3 ventielen plaatsen). In de buurt van de muur rechts zal de buis van de zolder/eerste verdieping aankomen, dus het ventiel rechts zal goed te doen moeten zijn. Mijn vraag gaat dus vooral over de twee andere ventielen in de huiskamer (en eentje in de keuken mogelijk). Zie onderstaand plaatje voor meer context.

Ruimte is er genoeg, het plafond zal dus niet verlaagd hoeven te worden.

[Afbeelding]

Industriële look met een op kleur gespoten spirobuis. Dan hoeft je plafond niet open. Of bedoel je wat anders?

[P5ycho]

PaT schreef op zondag 3 november 2024 @ 16:27:
[...]

Grr, die ben ik dus vergeten op te slaan Ik zal hem opnieuw invullen Of je leert met Google docs om te gaan....

Zie ook dat ik op de slaapverdieping een foutje heb gemaakt vanuit de ouderslaapkamer naar de badkamer.[Afbeelding]

Je houdt in kolom 'definitief' veel minder debiet aan dan de aangeraden debieten voor het aantsl personen. Wat is daar de reden voor?

[pythagorasABC]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:49:
[...]

Industriële look met een op kleur gespoten spirobuis. Dan hoeft je plafond niet open. Of bedoel je wat anders?

Ik wil de ventilatie in het plafond inbouwen. Er is al ruimte in het plafond (het is een oud huis met houten balken boven het plafond), ik vraag me af hoe ik een spirobuis (of iets vergelijkbaars) kan plaatsen zonder het plafond open te hoeven halen.

[PaT]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:52:
[...]

Je houdt in kolom 'definitief' veel minder debiet aan dan de aangeraden debieten voor het aantsl personen. Wat is daar de reden voor?

Welke van de 'definitief' kolommen bedoel je?

Als je op pulsie doelt, wat ik gekeken heb is de Bbl/bouwbesluit eis en de 66% eis uit je tabel. Had ik daar de 100% eis moeten pakken?
Alleen bij de zolder ben ik lager gaan zitten. Anders wordt het allemaal wel erg uitdagend om in balans te krijgen.

[ Voor 29% gewijzigd door PaT op 03-11-2024 17:56 ]

[P5ycho]

Verwijderd schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:18:
Ik zit eerlijk gezegd te denken om ongeisoleerde spiro te pakken voor de aanvoer/afvoer van buitenaf en die zelf na te isoleren met behoorlijke dikte glaswol en alutape.. Ook 13mm aan isolatie op de thermoduct is niet bepaald de wereld als het buiten -12 is, dus ik wilde sowieso extra isolatie gaan aanbrengen en de thermoduct is nogal prijzig... (meter of 10 nodig, koppelstukken, wordt zomaar 500-600 euro aan buis/hulpstukken). Dan wel de bochten in thermoduct uitvoeren en alsnog naisoleren.

Iemand dit wel eens gedaan?

Op zulke lengtes moet je wel aan je portemonnee gaan denken inderdaad.
Je kunt kiezen voor een specialistisch spul zoals rockwool teclit ps200, maar dat is vast ook duur. Dit is steenwol met een alu buitenkant. Je kunt ook kiezen voor een laag armaflex voor condens en geluid met daarover meer glas/steenwol voor betere warmteisolatie. Wel even narekenen in ubakus om onverwachte condensproblemen te voorkomen.

[P5ycho]

PaT schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:53:
[...]

Welke van de 'definitief' kolommen bedoel je?

Als je op pulsie doelt, wat ik gekeken heb is de Bbl/bouwbesluit eis en de 66% eis uit je tabel. Had ik daar de 100% eis moeten pakken?
Alleen bij de zolder ben ik lager gaan zitten. Anders wordt het allemaal wel erg uitdagend om in balans te krijgen.

Je wilt op 100% berekenen idd, anders heb je geen debiet extra voor standje bezoek. In de praktijk zul je wel op 66% draaien bij normale bezetting.

[PaT]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 18:02:
[...]

Je wilt op 100% berekenen idd, anders heb je geen debiet extra voor standje bezoek. In de praktijk zul je wel op 66% draaien bij normale bezetting.

F#ck, dat ga ik nooit redden. Ik heb simpelweg niet meer plek voor toevoer op de begane grond.
Of kan er veel meer m3/u door een ventiel dan ik nu aangehouden heb? (30 toevoer, 50 afvoer per ventiel)

[P5ycho]

50aanvoer/75afvoer is altijd wel te doen met 125mm ventielen.
Met 5 slaapkamers en een kantoor aan huis zul je creatief moeten zijn met overflow om de balans goed te krijgen, je hebt erg veel aanvoer. Dat wordt een serieuze opstelling!

[ Voor 76% gewijzigd door P5ycho op 03-11-2024 18:37 ]

[PaT]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 18:25:
50/75 is zeker te doen voor 125mm ventielen.
Met 5 slaapkamers en een kantoor aan huis zul je creatief moeten zijn met overflow om de balans goed te krijgen, je hebt erg veel aanvoer. Dat wordt een serieuze opstelling!

Het worden 2 units, dus de capaciteit daarvan is het probleem niet.

[Verwijderd]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:59:
[...]

Op zulke lengtes moet je wel aan je portemonnee gaan denken inderdaad.
Je kunt kiezen voor een specialistisch spul zoals rockwool teclit ps200, maar dat is vast ook duur. Dit is steenwol met een alu buitenkant. Je kunt ook kiezen voor een laag armaflex voor condens en geluid met daarover meer glas/steenwol voor betere warmteisolatie. Wel even narekenen in ubakus om onverwachte condensproblemen te voorkomen.

Glaswol zit ook een alu buitenlaag op, dus met alutape valt dat op zich goed te verwerken. Alleen de bochten zijn wel lastig, daar dan gewoon Thermoduct pakken en nog wel naisoleren, maar luchtdicht is daar lastiger. Op de rechte stukken is het een kwestie van 202mm*3,14 van een rol afsnijden en goed rondom tapen.

Zo worden normaal ook dampdichte lagen afgeplakt. Moet goedkomen zou je zeggen.

[P5ycho]

@PaT Is dat vanwege moeilijkheden met plaatsen of gebrek aan capaciteit?
Je kunt beide badkamers op 75 zetten, en 3x75 plaatsen in de keuken. Dan een 30 afvoer in de hal, en 35 per toilet.
Het streven is om geen afvoer op de overloop te hebben, dat is minder efficiënt.

[P5ycho]

Verwijderd schreef op zondag 3 november 2024 @ 18:51:
[...]


Glaswol zit ook een alu buitenlaag op, dus met alutape valt dat op zich goed te verwerken. Alleen de bochten zijn wel lastig, daar dan gewoon Thermoduct pakken en nog wel naisoleren, maar luchtdicht is daar lastiger. Op de rechte stukken is het een kwestie van 202mm*3,14 van een rol afsnijden en goed rondom tapen.

Zo worden normaal ook dampdichte lagen afgeplakt. Moet goedkomen zou je zeggen.

Ik denk dat je (202+2*isolatiedikte)*Pi moet pakken, anders kom je niet rond.

[PaT]

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 18:51:
@PaT Is dat vanwege moeilijkheden met plaatsen of gebrek aan capaciteit?
Je kunt beide badkamers op 75 zetten, en 3x75 plaatsen in de keuken. Dan een 30 afvoer in de hal, en 35 per toilet.
Het streven is om geen afvoer op de overloop te hebben, dat is minder efficiënt.

De keuken is helaas niet aan te passen, dit zijn bestaande ventielen waar ik het mee moet doen. Ik heb op de begane grond enkel de ruimte in die zone tussen berging en werkkamer. Het toilet op de begane grond (ook een bestaand ventiel) is ook een twijfelgeval. Daar zit geen 125mm buis maar een 80/90mm.
Misschien dat ik vanuit de pantry nog iets richting hal kan doen.
Voor de ventielen in de werkkamer komt een koof. Misschien dat ik op de kop van de koof nog een ventiel kwijt kan?

Dat tweede toilet op de slaapverdieping zit er helaas niet. Dat was een optie vanuit de bouw waar de vorige bewoner niet voor gekozen heeft.

[ Voor 7% gewijzigd door PaT op 03-11-2024 19:01 ]

[P5ycho]

Sorry, ik moest je post nog helemaal lezen.
Normaal is het het mooist als er een flink debiet in de keuken afgevoerd kan worden, dan kun je met overflow werken. Jammer dat dat hier niet kan. Dat levert wel problemen op. Je hebt nu een serieus gebrek aan afvoer...
35m3/h kan overigens prima door 80mm spiro, dat is maar 0.8Pa/m drukval.

[Puntenwolk]

pythagorasABC schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:53:
[...]


Ik wil de ventilatie in het plafond inbouwen. Er is al ruimte in het plafond (het is een oud huis met houten balken boven het plafond), ik vraag me af hoe ik een spirobuis (of iets vergelijkbaars) kan plaatsen zonder het plafond open te hoeven halen.

Van wat voor materiaal is het plafond?

Als dit een historisch stucplafond is of zo met monumentale hoekornamenten en bijpassende kroonluchter dan begrijp ik de wens om koste wat kost het niet open te willen halen. Dan zou ik een specialistische aannemer erbij halen, die kan vast iets met door de ventielgaten werken met een soort kabeltrekveer achtig apparaat en flexbuizen.

In alle andere gevallen niet zo moeilijk doen en openhalen die handel. Dan ben je echt een €10k probleem (slechte ventilatie) aan het verwarren met een €250 probleem (sleufje zagen in plafond met invalzaag, buis erin, gipsplaat erover, stuccen en verven).

Edit: als ik het zo bekijk, heb je ook als alternatief om je ventielen langs de muur rechts te plaatsen in een koofje langs de muur. Hoeft het plafond ook niet open. Plaatsing van de ventielen in de ruimte gaat niet heel veel uitmaken qua ventilatie. Heb je wel een (prima vermijdbaar) koofje.

[ Voor 12% gewijzigd door Puntenwolk op 03-11-2024 19:46 ]

[itsjohan]

pythagorasABC schreef op zondag 3 november 2024 @ 17:53:
[...]


Ik wil de ventilatie in het plafond inbouwen. Er is al ruimte in het plafond (het is een oud huis met houten balken boven het plafond), ik vraag me af hoe ik een spirobuis (of iets vergelijkbaars) kan plaatsen zonder het plafond open te hoeven halen.

Ik heb iets vergelijkbaars gedaan in de woonkamer door twee 125mm ventielen te plaatsen zonder het plafond open te halen. Ik heb twee vloerplanken van de 1e vd (1 boven het ventiel, 1 waar de buis vandaan moest komen) doorgezaagd om er bij te komen. Dit was wel met flexibele buis (Ubbink Air Excellent 90mm). Met spiro is eigenlijk niet te doen tenzij je hele stukken vloer van de verdieping er boven eruit gaat halen.Het is wel gepiel, bijvoorbeeld om het ventiel boven het plafond netjes vast te schroeven..maar het kan wel.

[Verwijderd]

Heb het hier ook ongeveer zo gedaan op 1 stukje. Bij de andere kon ik er van de bovenkant nog wel bij, dus stukje spirobuis doorgestoken, buisklem in de vloer erboven geschroefd en ventiel erin ploppen. Voila.

Zit hier nog een beetje te dubben of ik voor de aanvoer van de tussenverdieping 125mm ga pakken of 160mm spiro. Voor de tussenverdieping split ik het vanaf de unit naar twee losse spirobuizen waarop beide twee ventielen komen die 30m3/h moeten doen. Grote slaapkamer met twee ventielen en twee kleine slaapkamers met elk 1 ventiel.

Dus 60m3/h per buis, ik wilde eerst 160mm pakken inclusief de ventielen: minder luchtsnelheid / weerstand / geluid door de ventielen maar de 125 zou me wel wat ruimte en werk schelen... De perfectionist in me zegt 160mm, de praktische kant 125mm ghehe.

P5ycho schreef op zondag 3 november 2024 @ 18:55:
[...]

Ik denk dat je (202+2*isolatiedikte)*Pi moet pakken, anders kom je niet rond.

Heel exact en heel scherp. In de praktijk zal er nog wel een mm of 2-5 bij komen om het een beetje verwerkbaar t houden

[ Voor 27% gewijzigd door Verwijderd op 03-11-2024 21:03 ]

[.Frank]

Zo! Dit weekend echt 'n grote slag geslagen, bijna de hele installatie is klaar. Ook nog via Marktplaats 15 meter extra slang weten te regelen voor het laatste stukje. Alle af- en toevoerkanalen aan zowel de huiskant als buitenluchtkant zijn klaar, de unit hangt, ventielen voor 'n groot deel geplaatst. Vóór ik met de anemometer aan de slag kan alleen nog wat deuren inkorten, de controller plaatsen en wat details afwerken. Hier een WIP-pic van eerder in het proces; m'n nok begint op een moderne kunst-installatie te lijken:



Als alles helemaal klaar is zal ik nog een post maken met meer beelden en details over de installatie.

Ik heb nu nog één openstaand vraagstuk, en dat gaat over deze situatie:



Dit is een foto van onze trapkast, waar (naast wat leidingen voor de warmtepomp/vloerverwarming) nu ook een 90mm luchtslang uitkomt ('t was een huzarenstukje om die door de natte pijp te manoeuvreren!). Het idee is dat die slang 30m3/u de trapkast in loodst, die vervolgens als overstroom de woonkamer in gaat (en in de winter meteen wat warmte van de vloerverwarmingsverdeler meeneemt).

Ik vraag me alleen af hoe ik dit het beste kan afwerken. Ik heb nog een ventielcollector en een ventiel, maar ik kan natuurlijk niet aan de achterkant van die wand komen om de collector te monteren. Ik wil de slang ook niet zomaar open laten uitkomen hier, want 1) netjes afwerken verdient de voorkeur en 2) de luchthoeveelheid moet ook regelbaar zijn.

Ik denk dat ik met hout aan de slag ga om 'n afneembaar paneel te maken dat dat gat afsluit, al wordt dat wel flink figuurzagen. Het zou ook zo luchtdicht mogelijk moeten zijn om te voorkomen dat lucht via het gat naar zolder of de kruipruimte loopt.

Zijn er ook regelbare ventielen die direct in die luchtslang (75mm binnendiameter) passen? Die kon ik al Googlend niet vinden (wel dit soort niet-regelbare), maar misschien gebruikte ik de verkeerde termen?

Alle ideeën zijn welkom

[bensss]

@.Frank Deze zou op alle 90/75 moeten passen: https://www.ubbink.com/nl...excellent-regelbare-klep/

[ Voor 3% gewijzigd door bensss op 03-11-2024 21:52 ]

[pythagorasABC]

Puntenwolk schreef op zondag 3 november 2024 @ 19:42:
[...]

Van wat voor materiaal is het plafond?

Als dit een historisch stucplafond is of zo met monumentale hoekornamenten en bijpassende kroonluchter dan begrijp ik de wens om koste wat kost het niet open te willen halen. Dan zou ik een specialistische aannemer erbij halen, die kan vast iets met door de ventielgaten werken met een soort kabeltrekveer achtig apparaat en flexbuizen.

In alle andere gevallen niet zo moeilijk doen en openhalen die handel. Dan ben je echt een €10k probleem (slechte ventilatie) aan het verwarren met een €250 probleem (sleufje zagen in plafond met invalzaag, buis erin, gipsplaat erover, stuccen en verven).

Edit: als ik het zo bekijk, heb je ook als alternatief om je ventielen langs de muur rechts te plaatsen in een koofje langs de muur. Hoeft het plafond ook niet open. Plaatsing van de ventielen in de ruimte gaat niet heel veel uitmaken qua ventilatie. Heb je wel een (prima vermijdbaar) koofje.

Thanks, het is geen historisch stucplafond, dus misschien moet ik niet zo moeilijk doen dan inderdaad. Mijn gedachte was dat het dan niet netjes weg te werken is achteraf, maar misschien maak ik daar een te groot probleem van.

itsjohan schreef op zondag 3 november 2024 @ 20:11:
[...]


Ik heb iets vergelijkbaars gedaan in de woonkamer door twee 125mm ventielen te plaatsen zonder het plafond open te halen. Ik heb twee vloerplanken van de 1e vd (1 boven het ventiel, 1 waar de buis vandaan moest komen) doorgezaagd om er bij te komen. Dit was wel met flexibele buis (Ubbink Air Excellent 90mm). Met spiro is eigenlijk niet te doen tenzij je hele stukken vloer van de verdieping er boven eruit gaat halen.Het is wel gepiel, bijvoorbeeld om het ventiel boven het plafond netjes vast te schroeven..maar het kan wel.

Ook bedankt! Ik zal nog kijken of het misschien mogelijk is om zo'n plank uit de vloer te halen, dat klinkt als de mooiste oplossing als dat werkt.

[P5ycho]

@.Frank ziet er netjes uit!
Heb je overwogen om de dempers recht en uitgerekt te leggen ipv als flexibele bochten te gebruiken? Op deze manier voeg je onnodig weerstand toe, en werken de dempers niet optimaal.
Als het zo werkt, prima, maar daar zou je nog naar kunnen kijken als je toch geluidsproblemen ervaart.

Zie ook: YouTube: Hoe voorkom je ventilatiegeluid? Praktijkdemonstratie door ‘Flex & I...

[.Frank]

Dank voor de tip @bensss. Die regelklep van Ubbink past niet in mijn Vent-Axia verdeeldoos, maar om ergens in die slang een regelklep te verwerken ter vervanging van regeling bij het ventiel is zeker een goed idee!

En dank voor de video en tip, @P5ycho. De unit is nog niet aan geweest en ik houd m'n adem in qua hoeveel geluid 't gaat maken allemaal. Als de overlast storend is ga ik zeker kijken of dit nog anders kan, maar direct boven de unit is weinig plek. Fingers crossed dat 't zo meevalt. In normaalstand wil ik ong. 240m3 gaan vragen, hopelijk valt het bij die volumes ook mee.

[Verwijderd]

Woensdag komen de doorvoeren er in (groen = aanvoer van buiten, rood = afvoer naar buiten). Ik heb net het e.e.a. afgetekend, gezien er op deze wand een vloermodel airco (mitsubishi srf 25zs-w) en de wtw komt te hangen (zehnder q350 + ERV).

Als ik het goed heb, is alles toegankelijk vanuit de voorkant? Zoals het er nu naar staat, is er weinig ruimte links en rechts van de unit. Ik wil er ook nog een geluidswerende kast omheen bouwen. Past allemaal maar net.

En een tweede vraag die ik heb. Ik heb hier voor de aan- en afvoer naar buiten +-80cm ruimte voor een flexibele buis aan de unit, als ik deze recht wil monteren. Gezien 1 meter een standaard maat is, vraag ik me af wat een betere optie is. Flex buizen inkorten tot 80cm, of 1m gebruiken met een bochtje en dus een stuk meer weerstand in de flex buis?

[P5ycho]

Waarom gebruik je een flexbuis ipv vaste buis naar buiten? Geluid is geen probleem daar toch?

Alles zit aan de voorkant bij de Zehnder Q.

[ Voor 5% gewijzigd door P5ycho op 04-11-2024 11:59 ]

[WeerNsKlussers]

Kan je eigenlijk ventilatiekanalen in de (koude) begane grond vloer storten? Onderwerp van discussie bij ons thuis op dit moment

Tegens: condensvorming en laagste punt dus kan niet weg
Voor: ruimte en koof minder

Oplossing voor tegens: buizen isoleren?

[Verwijderd]

P5ycho schreef op maandag 4 november 2024 @ 11:58:
Waarom gebruik je een flexbuis ipv vaste buis naar buiten? Geluid is geen probleem daar toch?

Alles zit aan de voorkant bij de Zehnder Q.

Om geen trillingen van de unit door te geven naar de wanden > het huis in.

Top thanks! Dan hoef ik me niet druk te maken om een gebrek aan ruimte aan de zijkanten.

[ Voor 12% gewijzigd door Verwijderd op 04-11-2024 12:05 ]

[timag]

P5ycho schreef op maandag 4 november 2024 @ 11:58:
Alles zit aan de voorkant bij de Zehnder Q.

Behalve de aansluiting voor de condensafvoer (die je bij de ERV versie met doppen moet afsluiten). Wel handig om dat te doen voor je het apparaat neerzet op de definitieve plek en het buizenwerk van boven aansluit als ik zo naar het plaatje kijk.

[P5ycho]

En pas even op, hij staat dus op die doppen als je er niets onder zet. Je moet dus 2 stukken hout van 2cm eronder leggen.

[P5ycho]

WeerNsKlussers schreef op maandag 4 november 2024 @ 12:04:
Kan je eigenlijk ventilatiekanalen in de (koude) begane grond vloer storten? Onderwerp van discussie bij ons thuis op dit moment

Tegens: condensvorming en laagste punt dus kan niet weg
Voor: ruimte en koof minder

Oplossing voor tegens: buizen isoleren?

Als je verwacht dat de vloer de lucht significant gaat afkoelen dan heb je die vloer erg slecht geisoleerd, dat wil je sowieso niet.
In de praktijk zie je niet vaak leidingen in de begane grond omdat ventileren bij voorkeur van boven gebeurt.
Als je isolatieschil goed is zou het geen probleem moeten zijn.

[Verwijderd]

@timag Handige tip! Ik ging er eigenlijk al van uit dat ze dat al afgedopt regelen, gezien ik het als ERV ga bestellen. Maar wel goed om te checken.
@P5ycho Ik was van plan er 2 stroken rubber of schuim (regufoam) er onder te plaatsen, dus dat komt goed.

[P5ycho]

Het ding weegt 50kg, dus trillingen zijn alleen een ding als je huis van papier mache is gebouwd. Ik heb hem met houden frame op een betonvloer staan, met starre buizen naar buiten. Ik merk niets van trillingen.

[ Voor 9% gewijzigd door P5ycho op 04-11-2024 12:28 ]

[timag]

Verwijderd schreef op maandag 4 november 2024 @ 12:22:
@timag Handige tip! Ik ging er eigenlijk al van uit dat ze dat al afgedopt regelen, gezien ik het als ERV ga bestellen. Maar wel goed om te checken.

Bij mij zaten de doppen er los bij. In de installatie-handleiding stond zelfs dat je ze apart moet bestellen (dat had ik dus ook gedaan) maar dat was dus niet nodig (dus die extra bestelde doppen konden weer retour).

[Verwijderd]

@P5ycho En hoe zit het bij de unit zelf? Waar de unit komt te staan is ook gelijk de hobby kamer, dus minimaal geluid is hierin wel een vereiste.

De aan- en afvoer van buiten zouden wel vast kunnen met ubbink aerofoam. Ik zie dat gewoon eps is, dat zou geen probleem moeten zijn met trillingen. Maakt het gelijk wat makkelijker en goedkoper. Toch altijd wel fijn de feedback van ervaren mensen.

@timag goed om te weten, zal het dan navragen voor ik de unit bestel.

[P5ycho]

Je hoeft maar een meter. Als je toch EPS gaat doen, doe dan comfopipe plus!
De unit zelf maakt echt wel geluid. Als je verwacht ernaast te werken in stilte, dan moet je een omkasting maken. De uitgaande buis maakt ook herrie, en EPS helpt daar niet bij want daar gaat het doorheen omdat het weinig massa heeft.

Dat gezegd hebbende, ik werk 5 meter van de unit af op zolder en het stoort me nu niet. Dat komt vooral omdat ik erger gewend ben. Mijn wtw systeem was erg slecht ontworpen en lawaaierig, met te kleine buisdiameter bij de slaapkamers en daardoor hoge drukval en ventielgeluid in de woonkamer.

[WeerNsKlussers]

P5ycho schreef op maandag 4 november 2024 @ 12:20:
[...]

Als je verwacht dat de vloer de lucht significant gaat afkoelen dan heb je die vloer erg slecht geisoleerd, dat wil je sowieso niet.
In de praktijk zie je niet vaak leidingen in de begane grond omdat ventileren bij voorkeur van boven gebeurt.
Als je isolatieschil goed is zou het geen probleem moeten zijn.

Aha ja die praktijk zochten we naar, maar logisch natuurlijk. Ik zou het ook liever door het plafond laten lopen, maar dat is niet realistisch voor ons.

Het wordt een Rd van 3.75 ongeveer, maar dat krijgen we door schuimbeton. Die buizen zullen dichter bij het zand dan de leefvloer komen te liggen (als we dit doen). Als je het zo stelt lijkt de kans me klein dat de buizentemperatuur in de buurt komt van het dauwpunt inderdaad.

[P5ycho]

Die rd van 3.75 heb je aan de bovenkant van dat schuimbeton, dicht bij het zand is het echt wel koud.
Er wordt zat flexbuis ingegoten in breedplaatvloeren, en dat kan prima. Vastknopen aan het net en gaan met die banaan. Schuimbeton is wel een heel ander goedje. Ik zie er het voordeel persoonlijk niet zo van. Zat alternatieven namelijk, en schuimbeton dat niet goed gestort is geeft een hoop ellende.

Waarom is het plafond geen optie?

[ Voor 18% gewijzigd door P5ycho op 04-11-2024 13:35 ]

[Verwijderd]

P5ycho schreef op maandag 4 november 2024 @ 13:19:
Je hoeft maar een meter. Als je toch EPS gaat doen, doe dan comfopipe plus!
De unit zelf maakt echt wel geluid. Als je verwacht ernaast te werken in stilte, dan moet je een omkasting maken. De uitgaande buis maakt ook herrie, en EPS helpt daar niet bij want daar gaat het doorheen omdat het weinig massa heeft.

Dat gezegd hebbende, ik werk 5 meter van de unit af op zolder en het stoort me nu niet. Dat komt vooral omdat ik erger gewend ben. Mijn wtw systeem was erg slecht ontworpen en lawaaierig, met te kleine buisdiameter bij de slaapkamers en daardoor hoge drukval en ventielgeluid in de woonkamer.

Ik zie dat die comfopipe niet in 180mm beschikbaar is. Maar ik ben toch van plan om een kast te maken (geel) inclusief de buizen naar buiten toe en dit op te vullen met iets van houtwol. Niet alleen voor het geluid, ook om de verbinding van de buizen met buitenlucht extra te isoleren dan zo'n minimale 16mm EPS.

[Tillumen]

Ook hier druk aan het rekenen geslagen en gebruik gemaakt van de fantastische tool van @P5ycho !

Ik ben begonnen met een klassiek ontwerp obv personen, aanvoer voor 4 in de woonkamer, 2 in de ouderslaapkamer, 1 in alle overige kamers. Afvoer in keuken, badkamers, toilet, wasruimte en kelder.

Zo kom ik tot 450m3 aanvoer en afvoer wat toch nog wel flinke ventilator is.

Ik probeer wat te spelen met de overstroom om dat wat te reduceren maar kom daar eigenlijk niet zo goed uit doordat woonkamer, study en keuken allemaal in dezelfde ruimte zitten.

Zien jullie nog verbeteringen?

Ik ben van plan dit middels spirobuizen aan te sluiten. Aanvoer via 4 buizen (woonkamer, slaapkamers 1, slaapkamers 2 en study/werkkamer. Uitgevoerd in 160mm blijf ik dan onder de 2m/s op 100% en gaan we naar 1,3m/s op 66%.

Afvoer ook via 4 buizen van 160mm (WCs en kelder, keuken, badkamer 1, badkamer 2 & wasruimte). Dan zitten we net over de 2m/s op 100%.

Spiro 125mm zou ook nog kunnen, dan komt de snelheid rond de 3m/s te liggen op maximale snelheid. En rond de 2 m/s op 66%.

Qua ventielen is het 3x 125mm of 2x 160mm in woonkamer en keuken. 2x 125mm of 1x160mm in ouderslaapkamer. Alle overige ruimtes is 125mm sowieso voldoende.

[ Voor 90% gewijzigd door Tillumen op 04-11-2024 14:42 ]

[Lollercopter]

Andrehj schreef op zondag 3 november 2024 @ 09:47:
[...]

Ik zou bovenstaande ernstig heroverwegen. Wat als je ooit je huis wilt verkopen (of je vrouw om wat voor reden dan ook er alleen achter blijft)? Hoe wordt de ventilatie dan bestuurd? Je laat degenen die na jou komen een lastig probleem na.
De interne besturing van bijvoorbeeld een Zehnder is echt prima. Al die eigen besturing er omheen bouwen is niet nodig, en alleen maar nadelig voor de betrouwbaarheid.

Sorry, maar dat interreseert me niks. Dat zoeken ze maar uit als ik er niet meer ben, alles draait stabiel dus na 5 jaar ofzo zal een keer iemand moeten inhuren om de synology te updated ofzo Ik heb alles zo geprogrammeerd dat er juist geen operator input is, de beste automatisering is diegene dat je niet weet dat het er is.

Die WHR wil je niet. Dat is de (inmiddels zwaar verouderde) voorganger van de Q serie. De Q-serie is veel stiller en zuiniger.

Thanks dat wou ik weten

Het lijkt erop dat het een Q350 + Enthalpiewisselaar gaat worden.
Hij is wel in alle 3 dimensies groter dan de Renovent HR medium, en alleen maar boven aansluitingen. Dus ik ga eerst thuis goed inmeten omdat ik aardig moet gaan prutsen met de leidingen. Mijn toevoer en afzuig aansluitingen zitten in de vloer onder de WTW unit ..., de oude brink had de woonhuis aansluitingen aan de onderkant.

P5ycho schreef op zaterdag 2 november 2024 @ 21:00:

Die balans heeft niets met de unit te maken, maar alles met je buizenstelsel en/of ventielen.
Welke ventielen heb je? Kun je een idee geven van je buizenstelsel? Diameters, lengtes, etc? Bouwtekening? Hoe is de demping van unit naar huis? Fotootje?
Gokje: Al je slaapkamers zitten in serie met een smalle buis, waardoor je woonkamer het pad van de laagste weerstand is. Als je daar flink moet knijpen krijg je herrie soor de drukval over het ventiel, en de unit moet harder werken omdat de weerstand nu hoog is.

Er zit 1 aftak direct bij de WTW, naar 2 slaapkamers op de 2e verdieping. Deze 2 slaapkamers moet je enorm knijpen omdat dit natuurlijk de weg van de minste weerstand is. Hier heb ik foam "geluidsdempers" in de leidingen gezet om overspraak te stoppen en de flow zoveel mogelijk te knijpen, omdat je anders een heel kleine ventiel opening heb met veel geruis.

De oude Brink setup had maar een halve meter geluiddempende flexibele buis in een rechte lijn tussen onderkant WTW en de aansluiting in de vloer. Als ik nu de leidingen opnieuw aanleg met 2 x grote bochten in geluiddempende flexibele slangen, kan ik denk ik een hoop WTW machine geluid in de toevoer leidingen weg dempen. Win = win ?

Vervolgens gaat er 1 buis de vloer in, hij zal waarschijnlijk aftakken intern inderdaad naar de 2 slaapkamers op de 1ste verdieping en een aparte buis gaat daarna naar de begane grond. Alles zit ingegoten in de betonnen constructievloer dus lastig te zeggen hoeveel bochten, diameters etc. Maar het probleem wat ik heb is dat ik beneden echt bijna volledig dicht moet zetten, om genoeg lucht in de slaapkamers op de 1ste verdieping te krijgen. Het probleem is ook dat de toevoer ventielen bijna direct bij de slaapkamerdeur zitten, ik weet die study blabla dat dat niet uitmaakt maar ik blijf erbij dat het sub-optimaal is. Nog een actie is dat ik de slaapkamer deuren ook nog verder moet inkorten, wat ook echt een *** werk is.

Het is een bestaande situatie, en alles is sub-optimaal. Maar stapje voor stapje komen we er wel, ik zal zeker fotos plaatsen t.z.t.

[WeerNsKlussers]

P5ycho schreef op maandag 4 november 2024 @ 13:33:
Die rd van 3.75 heb je aan de bovenkant van dat schuimbeton, dicht bij het zand is het echt wel koud.
Er wordt zat flexbuis ingegoten in breedplaatvloeren, en dat kan prima. Vastknopen aan het net en gaan met die banaan. Schuimbeton is wel een heel ander goedje. Ik zie er het voordeel persoonlijk niet zo van. Zat alternatieven namelijk, en schuimbeton dat niet goed gestort is geeft een hoop ellende.

Waarom is het plafond geen optie?

Het plafond kunnen we niet verlagen, en dwars door de balken gaat zo moeilijk.

& Off topic, maar schuimbeton is goedkoop en relatief weinig werk (voor ons). Heb nog niet echt een alternatief gevonden met dezelfde prijs/Rwaarde verhouding. Elke vrachtwagen die voor ons rijdt kost ook min 100 euro extra ivm vergunningen historische binnenstad, dus voor ons echt ideaal dat ze het op locatie mengen bijvoorbeeld.

[P5ycho]

Lollercopter schreef op maandag 4 november 2024 @ 14:30:
Thanks dat wou ik weten

Het lijkt erop dat het een Q350 + Enthalpiewisselaar gaat worden.
Hij is wel in alle 3 dimensies groter dan de Renovent HR medium, en alleen maar boven aansluitingen. Dus ik ga eerst thuis goed inmeten omdat ik aardig moet gaan prutsen met de leidingen. Mijn toevoer en afzuig aansluitingen zitten in de vloer onder de WTW unit ..., de oude brink had de woonhuis aansluitingen aan de onderkant.

Hier precies dezelfde situatie gehad, ook een renovent medium met huiszijde aan de onderkant.
Inspiratie:
P5ycho in "Het centrale balansventilatie met warmteterugwinning topic"
Dit is een Q450 met 200mm buizen.

Er zit 1 aftak direct bij de WTW, naar 2 slaapkamers op de 2e verdieping. Deze 2 slaapkamers moet je enorm knijpen omdat dit natuurlijk de weg van de minste weerstand is. Hier heb ik foam "geluidsdempers" in de leidingen gezet om overspraak te stoppen en de flow zoveel mogelijk te knijpen, omdat je anders een heel kleine ventiel opening heb met veel geruis.

De oude Brink setup had maar een halve meter geluiddempende flexibele buis in een rechte lijn tussen onderkant WTW en de aansluiting in de vloer. Als ik nu de leidingen opnieuw aanleg met 2 x grote bochten in geluiddempende flexibele slangen, kan ik denk ik een hoop WTW machine geluid in de toevoer leidingen weg dempen. Win = win ?

Yes, dat is veel win. In geluidsreductie, zowel bij de unit als bij de afgiftepunten.

Vervolgens gaat er 1 buis de vloer in, hij zal waarschijnlijk aftakken intern inderdaad naar de 2 slaapkamers op de 1ste verdieping en een aparte buis gaat daarna naar de begane grond. Alles zit ingegoten in de betonnen constructievloer dus lastig te zeggen hoeveel bochten, diameters etc. Maar het probleem wat ik heb is dat ik beneden echt bijna volledig dicht moet zetten, om genoeg lucht in de slaapkamers op de 1ste verdieping te krijgen. Het probleem is ook dat de toevoer ventielen bijna direct bij de slaapkamerdeur zitten, ik weet die study blabla dat dat niet uitmaakt maar ik blijf erbij dat het sub-optimaal is. Nog een actie is dat ik de slaapkamer deuren ook nog verder moet inkorten, wat ook echt een *** werk is.

Mijn buizen zitten in verlaagde plafonds en een koof in de badkamer, dus ik heb het geluk dat ik het nog vervangen kan. Dat vordert tezamen met de andere werkzaamheden zoals vvw en herdecoratie.
Heb je toevallig van die stalen geperforeerde wandroosters voor de aanvoer? Die geven echt een herrie als je ze knijpt. Ellende.

Inkorten moet je met het goede materiaal doen. Een degelijke cirkelzaag en zaagrails wordt de klus heel veel makkelijker van. Ja, ik moest ze ook inkorten, want dat was hier ook niet gedaan.

Het is een bestaande situatie, en alles is sub-optimaal. Maar stapje voor stapje komen we er wel, ik zal zeker fotos plaatsen t.z.t.

Zo is het.