Wilf schreef op zondag 6 december 2020 @ 19:58:
[...]
Feitelijk correct. Door alle tekortkomingen van vinyl moest een master engineer de muziek filteren en behandelen zodat onder andere de naald niet uit de groef zou springen en dat het klankbeeld (en dynamiek) stabiel bleef over het gehele (snelheids)verloop van de plaat. Dit is in decennia tijd een serieuze kunde geworden. Master engineers waren duur dus werden bij de introductie van de CD gauw gedumpt; elke stuiver die platenmaatschappijen uit klanten en muzikanten kunnen wringen en tegelijkertijd konden besparen aan de productiekant was immers dikke winst, en een CD heeft al die fysieke problemen niet.
Dat bleek een gigantische vergissing want die master engineers waren in die decennia niet alleen zeer kundig geworden in het in bedwang houden van vinyl maar drukte met hun zeer muzikaal gevormde oren een stempel op de algehele klank van een album. Hierdoor waren CD’s in de jaren tachtig een vaak plat en blikkerig klinkende schim van de plaatversie. Zeker omdat er in grote getale direct van de reel een grote back catalog gebrand werd.
Anyway; Het ‘slechte’ geluid van de CD is bij de plantenliefhebbers blijven hangen en de platenmaatschappijen begonnen hun back catalog maar te ‘digitally remastered’-en en mastering werd weer onderdeel van de productieketen.
* Vrijelijk geciteerd van een master engineer dus ik neem zijn woorden voor waar aan
Leuk verhaal maar dat is natuurlijk maar 1 zijde.
Ten eerste heeft een cd natuurlijk enigszins vergelijkbare problemen waarbij de muziek 'gefilterd' moet worden vergeleken met het signaal wat uit de studio komt (anders zouden er geen masterengineers voor cd bestaan); het signaal moet omgezet worden (studio's gebruiken vrijwel geen 16bit/44.1khz; het eerste digitale systeem draaide zelfs op 50khz) en gedithered worden. Ook daarbij zijn in het verleden wel fouten gemaakt.
En ten tweede en denk ik _meest_ bepalende verschil tussen plaat en cd is de zg. 'loudness war', en die komt m.i. niet voornamelijk uit de jaren 80, maar is pas echt begonnen halverwege jaren 90 en speelt nu nog steeds... Een plaat leent zich daar absoluut niet voor, en daardoor krijg je ook een compleet andere (betere?) mix.
Dus ik weet niet wat je van welke master-engineer je citeert, want het is maar het halve verhaal.
Hetzelfde geld bijvoorbeeld voor tape. Ook tape zorgt voor een bepaalde vorm van compressie en daardoor een andere klank: sterker nog, een taperecorder werd wel eens ingezet als effectapparaat om die specifieke compressie te krijgen. Dat leerde ik al op mijn pro-audio opleiding en die was al ver in het digitale tijdperk.
Imo vertrouw je teveel op wat je leest en te weinig op wat je hoort (luister je wel eens naar platen?), want je technische uitleg van het masterproces op plaat klopt ook voor geen meter: als er iets wel niet stabiel wordt gemastered op een plaat dan is het wel de dynamiek.... sterker nog: vaak werd de nummervolgorde veranderd vanwege de verandering in potentiele dynamiek (eeuwige strijd tussen engineer en producer in die tijd)
En uiteindelijk is bij een plaat niet de master-engineer die de uiteindelijke klank (en dynamiek) bepaald, maar de cutting engineer. (misschien ook een reden waarom je verhaal niet klopt)
Dus ja: plaat klinkt anders (en heeft idd vele beperkingen), maar niet op de manier en vanwege de redenen die je nu opnoemt.
Ik denk dat je ook het aspect van beter/slechter moet laten varen, en vooral moet kijken naar 'anders'.
Immers: een luidspreker die hogere tonen kan weergeven dan een andere, of harder kan dan een andere, klinkt ook niet automatisch beter, terwijl je die redenatie wel aanhoudt voor een medium en dat is natuurlijk raar.
Wat m.i het grootste probleem van platen is, is dat het een lastig proces is om het goed te laten klinken, en dat er daardoor bij de mastering/cutting/persing vaak fouten gemaakt worden wat slechte persingen oplevert. Die kunnen ook het gevolg zijn van commerciële beslissingen: 1 heel groot probleem is m.i. dat toen de omslag van plaat naar cd kwam, albums veel langer werden qua speeltijd. Veel van die albums moesten als plaatrelease toch op 1 plaat geperst worden (want goedkoper) en dat had zo z'n gevolgen.
Wat je nu ook wel eens ziet is dat sommige releases te 'warm' (dof) gemixt worden om zo'n 'lekker warme' klank te krijgen (ik denk voor de hipstercommunity oid). Bij sommige releases zijn ze daar veel te ver in doorgeschoten m.i.
Dus ook allerlei fenomenen die toe te schrijven zijn aan de kundigheid/beslissingen van mensen en niet het medium. Wat dat betreft hetzelfde als de loudness war die zoveel albums verpest heeft.
Wat dat betreft is het allemaal hetzelfde: een goede engineer/producer/team/fabrikant kan een album zowel op cd als op plaat goed laten klinken.
[
Voor 12% gewijzigd door
mr_petit op 06-12-2020 21:46
]