Oudehaske, 27 juli 2020
Beste Consumentenbond,
In uw consumentengids van juli/augustus 2020 staat in de rubriek "Goed om te weten" (p.78) een vraag over het verwijderen van de gasmeter en uw antwoord daarop. In uw antwoord stelt u dat verwijderen de enige goedgekeurde en veilige oplossing is. Ook stelt u dat de ACM werkt aan een 50/50 oplossing. Ik ben van mening dat de Consumentenbond haar leden op dit onderwerp foutief voorlicht, en hen aanzet tot het geven van een opdracht voor verwijdering waartoe ze helemaal niet verplicht zijn. Die opdracht is namelijk pas de grondslag voor een (vaak vette) rekening. Vanuit uw rol als belangenbehartiger van consumenten vind ik dat kwalijk, en roep u op deze informatie in een volgend nummer van de gids te corrigeren. Uw informatie is bovendien strijdig met eerdere berichtgeving van uw kant op uw website. Hieronder geef ik uitgebreid en onderbouwd aan waarom, op grond van mijn eigen ervaring en die van meer dan 200 anderen.
Het klopt dat verwijderen de enige door de netbeheerders goedkeurde oplossing is en dat het beleid van de netbeheerders is om de kosten hiervan voor rekening van de consument te laten komen. Nu is de aansluiting natuurlijk eigendom van de netbeheerder, en is deze ook verantwoordelijk voor de veiligheid en goede werking hiervan. Primair zijn de kosten van een door de netbeheerder gewenste verwijdering van de gasaansluiting dan eveneens de verantwoordelijkheid van die netbeheerder, en niet van de consument.
Het kan wel beleid zijn dat de netbeheerder de kosten in rekening wil brengen bij de consument, maar als die consument daar geen opdracht toe geeft ontbreekt daarvoor een privaatrechtelijke of wettelijke grondslag, en is de consument niet verplicht om deze factuur te betalen.
Hoe zit het nu eigenlijk?
Als je geen gas meer gebruikt zijn er twee opties:
1. De gasmeter zit in de weg en je wilt dat deze verwijderd wordt.
In dit geval is de oplossing inderdaad het opzeggen van je contract bij de leverancier en het aanvragen van verwijdering van de gasmeter bij de netbeheerder. Kosten hiervan liggen, afhankelijk van het soort woning (hoogbouw of grondgebonden) en van de netbeheerder in kwestie tussen de €100,- en de €800,-. Op deze situatie zal ook de 50/50 regeling van toepassing zijn, als de ACM tenminste de laatste stap zet en de Tarievencode Gas daadwerkelijk wijzigt. Deze regeling vloeit voort uit een motie en een amendement van het kamerlid Van der Lee (GL), die zijn aangenomen door de Tweede Kamer.
2. De gasmeter zit je niet in de weg en hoeft wat jou betreft niet verwijderd te worden, maar het maakt je ook niet uit als dit wel gebeurt.
In dit geval volstaat het om het leveringscontract voor gas met je energieleverancier op te zeggen. Omdat de netbeheerskosten betaald worden via je leverancier, betaal je die dan ook niet meer.
Dat is ook logisch, want je maakt ook geen gebruik meer van het gasnetwerk. Het is dan aan de netbeheerder wat die met de aansluiting doet. Niets, afsluiten met een slotje, verwijderen, het mag allemaal, maar niet op kosten van de consument. Hiervoor is in de Algemene Voorwaarden en de Nederlandse wet- en regelgeving geen grondslag te vinden. De netbeheerders misleiden consumenten weliswaar al meer dan drie jaar met de suggestie dat de grondslag er wel is, maar een groeiende groep van meer dan 200 mensen prikte daar finaal doorheen.
Mijn eigen ervaring: gratis van het gas af bij Liander
Ik ben één van hen, en ter verduidelijking beschrijf ik ons eigen geval:
Sinds december 2016 wordt onze woning verwarmd door een warmtepomp en sinds februari 2017 koken we op inductie en gebruiken we dus geen gas meer. Hierop hebben we in augustus 2017 ons contract bij gasleverancier Greenchoice opgezegd.
Hierop kregen we ongeveer een maand later een schrijven van Liander, waarin ons gevraagd werd een contract af te sluiten, omdat men ons anders af zou sluiten. Omdat dit voor ons geen probleem was en er niets over kosten gezegd werd heb ik contact opgenomen met Liander. Op mijn vraag of mijn veronderstelling dat er geen kosten aan verbonden waren was het antwoord van de helpdeskmedewerker: "Die conclusie is terecht meneer".
Een afspraak maken was echter niet mogelijk, dan zou ik opdracht moeten geven en wél moeten betalen, als ik dit niet deed kwamen ze onverwacht op een moment dat het hen uitkwam. Ik vind dat een gekke redenering, maar ach, als Liander graag voor niets komt moeten ze dat zelf weten.
Dit gesprek is het startpunt geweest van een langdurige discussie met Liander, die overigens vooral langdurig was doordat Liander ruim, erg ruim, de tijd neemt om te reageren.
In deze communicatie met Liander hebben we meermaals gevraagd naar het wetsartikel waaruit zou blijken dat de kosten voor de verwijdering door ons betaald dienen te worden.
Nooit heeft Liander hier een duidelijk antwoord op kunnen geven, het bleef bij verwijzingen naar beleid, naar punten in de Algemene Voorwaarden die niet van toepassing zijn en naar uitspraken van de geschillencommissie die niet vergelijkbaar zijn.
Deze discussie heeft ruim twee jaar geduurd en al deze tijd heeft Liander niets aan onze aansluiting gedaan, zelfs geen slotje geplaats om te voorkomen dat we gas zouden gaan gebruiken waarvoor we niet betaalden. Het argument dat de veiligheid in het geding is verloor hiermee natuurlijk alle waarde, want hoe kun je anders een ongebruikte gasleiding twee jaar laten liggen zonder hier wat aan te doen? Als de veiligheid echt in het geding zou zijn, onderneem je natuurlijk ook actie zónder opdracht, anders ga je niet serieus met de veiligheid om.
Uiteindelijk is onze aansluiting op initiatief van Liander, zonder opdracht van ons, in september 2019 verwijderd. Dit is dus 25! maanden na het opzeggen van ons gascontract. Voor deze verwijdering hebben wij op 9 oktober 2019 een factuur gekregen, waartegen wij op 16 oktober bezwaar aangetekend hebben.
Hierop hebben wij meer dan 80! dagen geen reactie ontvangen van Liander, waarop we op 12 januari 2020 maar besloten hebben eens te informeren bij Liander wat de status was. Hierop bleef het weer een maand stil, totdat we op 12 februari ineens bericht kregen van Liander dat de rekening gecrediteerd werd en ons dossier gesloten.
Naar aanleiding hiervan verscheen een artikel in de Leeuwarder Courant (zie bijlage 1), waarin de om een reactie gevraagde woordvoerder van Liander toegaf dat er alleen een factuur gestuurd kan worden indien er opdracht tot verwijdering gegeven is, maar dat Liander dat wel graag ziet "omdat de kosten best hoog zijn". Tevens beweerde hij dat wij de kosten afwentelen op de mensen die op het gasnet achterblijven, "omdat die betalen via het vastrecht".
Zoals ik heb aangegeven in een follow-up opinie-artikel in de Leeuwarder Courant (zie bijlage 2), klopt deze redenatie niet, want als de achterblijvers via het vastrecht onze verwijdering betalen, hebben wij de afgelopen 30 jaar ook voor verwijdering betaald. In dit geval is er dus ook geen reden om een factuur te sturen, er is immers al voor verwijdering betaald. In het andere geval wordt er via het vastrecht niet voor verwijdering betaald en hebben wij dat de afgelopen dertig jaar ook niet gedaan. Dan zou er dus een reden kunnen zijn een factuur te sturen, maar worden de kosten op geen enkele manier door de achterblijvers betaald, maar door Liander zelf. Nu zitten de kosten voor verwijdering inderdaad niet in het vastrecht verwerkt (het betreft een ongereguleerd tarief) en draait Liander dus zelf voor deze kosten op. Dat is ook logisch: het netwerk is van Liander en zij is derhalve ook verantwoordelijk voor een veilige werking ervan en zal de kosten die hieruit voortvloeien zelf moeten dragen.
Is dat dan een probleem voor Liander? Nou nee, moederbedrijf Alliander heeft de afgelopen vijf jaar gemiddeld een nettoresultaat na belastingen van meer dan 250 miljoen euro. Indien zij in 2019 alle 4648 verwijderingen zelf betaald had, was dit een aanslag van maar liefst 1,3% op dit nettoresultaat geweest...
Onze conclusie kan dan ook niet anders zijn dan dat de netbeheerders hier kiezen voor de slachtofferrol:
Ze kiezen ervoor om vooral te communiceren dat het afsluiten “best kostbaar is” en dus door de gebruiker dient te worden betaald. Dat ze aan de andere kant miljoenen aan dividend uitkeren aan de aandeelhouders, zijnde gemeenten en provincies, laten ze onvermeld. Zo heeft onze eigen provincie (Fryslân) in 2019 18 miljoen aan dividend van Alliander ontvangen, waar op 12 miljoen gerekend was, dat is dus een meevaller van 6 miljoen voor een provincie met nog geen 13% van de aandelen.
Wat ons betreft is het duidelijk dat er geen enkele wettelijke grond is om de factuur voor de verwijdering bij de consument neer te leggen. Dat de netbeheerders, ondanks dat die verplichting er niet is, wel suggereren dat de consument wettelijk verplicht is om te betalen voor verwijdering is een werkwijze die een semi-publieke instelling niet siert. De netbeheerders hebben ook nog eens een lokale monopolie-positie en de consument kan derhalve niet de meest voordelige netbeheerder kiezen. Wij zouden het dan ook heel erg waarderen indien u in een volgende Consumentengids de vraag veel genuanceerder zou willen stellen en beter uitleggen.
De ervaring van 200 anderen die gratis van het gas af gingen
Wij zijn bovendien beslist niet de enigen. Heel veel informatie is te vinden op een speciaal forum op tweakers.net, waar een groep van inmiddels meer dan 200 personen de netbeheerders op dit punt al jaren het vuur aan de schenen legt om van hun vaste lasten afkomen en niet te hoeven betalen voor verwijdering. En dat lukt ze ook structureel.
Deel 1:
Gas de deur uit doen: Gratis of toch niet?
Deel 2:
Gas de deur uit doen: Gratis of toch niet? Deel 2
Eén van de starters van deze discussie, Bram Bos uit Amsterdam, heeft over dit onderwerp een bundel geschreven: “De afsluitboete bestaat niet”, deze is te downloaden via
www.polderhuis.org/abn, maar ik zal hem ook bijvoegen (bijlage 3).
Een en ander zou echter allang bij jullie bekend moeten zijn, want op jullie eigen site staat een stuk van twee jaar geleden getiteld “Van het gas af zonder boete” (
https://www.consumentenbo...ldgids-uitgelicht/geengas), dat gebaseerd is op een uitspraak van de geschillencommissie in een zaak die Bram Bos aanspande. Tevens wordt in dit stuk verwezen naar zijn site, polderhuis.org. Deze eerdere uiting van de Consumentenbond én uw recente uiting zijn op zijn minst niet helemaal consistent met elkaar.
Tot slot
Ik herhaal mijn dringende verzoek om een correctie c.q. aanvulling van uw artikel in ‘Goed om te weten’ in het eerstvolgende nummer van de Consumentengids, en wacht uw reactie af.
Met vriendelijke groet,
Stoofie