Ondertussen, aan de andere kant van het spectrum: https://www.sicomputers.n...8-gb-gddr6-id-830221.html
456 € voor een 6600.
Gaat verder de goeie kant op precies.
456 € voor een 6600.
Gaat verder de goeie kant op precies.
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
/u/324913/crop56a24cce05cd3_cropped.png?f=community)
Ik bankier dan ook niet zozeer op N5, maar op de realisatie dat AMD eigenlijk altijd voor 1,15v a 1,2v kiest voor hun GPU's. Dit terwijl ze meestal maar een paar procent clock speed verliezen met beduidend lagere voltages. Juist de RX6800 is de uitzondering met standaard 1,025v en het verschil is fors. Je kan die 70W niet verklaren door puur een WGP uitschakelen. Het komt meer uit de verlaging van 1,15v naar 1,025v.:
@DaniëlWW2 overschat niet wat N5 kan doen. TSMC zegt dat verbruik 40% omlaag kan (dat zijn bij hen altijd procentpunten, dus Navi 21 zou dan op 150/180W komen) en over het algemeen klopt dat wel. Dan moet RDNA3 wel heel veel prestatie verbetering met zich mee brengen en mag er 0,0 efficiëntie verlies t.o.v. RDNA2 zijn.
We zullen het wel zien, ik heb er voorlopig in elk geval een hard hoofd in qua cijfertjes. 400W als doel? Zeker, doet Nvidia al. 75 TF haalbaar met zo'n opstelling als gesuggereerd wordt? Absoluut. Die twee dingen samen? Ik wil het wel, maar verwacht het niet
:fill(white):strip_exif()/f/image/DjeTo1YnfopARHUqb4pALv64.png?f=user_large)
:fill(white):strip_exif()/f/image/jAyqLu6KUmwq1XNvpZ3tRRGJ.png?f=user_large)
Zie: https://www.igorslab.de/e...t-different-in-detail/14/
Hoe ik Navi 31 conceptualiseer is als een absoluut halo product en een echte "900/90" in tegenstelling tot een RX6900XT of RTX3090 wat niks meer is dan een iets snellere "800/80" met een belachelijke prijsverhoging.
Ik zie AMD namelijk niet zoveel Navi 31's produceren, mede omdat ik denk dat de prijzen hiervoor echt fors gaan worden. En dan hoeft ook niet omdat het idee lijkt te zijn dat ze dezelfde chip gebruiken voor Navi 32. Dat zou AMD in staat stellen de chips te gaan binnen zoals ze nu ook al doen met Zen. In plaats van de 1,15v a 1,2v die meestal ze gebruiken om zelfs de slechte chips nog te laten presteren, kan je hier potentieel kijken naar minder dan 1,1v voor Navi 31. Verder kan AMD altijd de optie nemen om ook iets lagere clock speeds te combineren met binned chips. Het is ook maar de vraag in hoeverre het zin gaat hebben om zo'n gigantische chip, ook tot het uiterste te clocken in verband met schaling.
Ik hou namelijk het volgende scenario in mijn achterhoofd:
-De beste chips bint AMD voor de "RX7900XT" (Navi 31). Twee van deze combineert AMD met een efficiënter voltage in het 1v a 1,1v bereik als hun halo product. Als een AIB vervolgens los wil gaan met 1,1v+ en 500W+, dan doet een AIB dat.
-De goed functionele, maar meer lekkende chips die goed willen clocken maar minder efficiënt zijn met iets lagere voltages, bint AMD voor de "RX7800XT" (Navi 32) met voltages van 1,1v+.
-De rest bint AMD als "RX7800" (Navi 32) met voltages in het 1v a 1,1v bereik, lagere clock speeds en verbruik, gedeeltelijke uitschakeling etc.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
:strip_icc():strip_exif()/u/92491/crop64a1593f33a7b_cropped.jpg?f=community)
Ik vermoed ook dat Navi 31 meer in de prosumer markt gaat gezet worden (Radeon Pro W7900) of voor iemand dat veel teveel geld heeft en absoluut zo'n kaart nodig heeft aan het geweldigen prijskaartje van 2500€ ofzoiets 
voor een 7900XT
Nu dat blauw staat AMD wel goed
Foto van een W6800
voor een 7900XTNu dat blauw staat AMD wel goed
Foto van een W6800
[ Voor 24% gewijzigd door Damic op 12-02-2022 15:01 ]
Al wat ik aanraak werk niet meer zoals het hoort. Damic houd niet van zijn verjaardag
/u/46804/crop5f989efcbb253.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/218864/crop5db0c8ff43fff_cropped.jpeg?f=community)
Niemand hier enthousiast over de nieuwe AMD APUs voor laptops?
RDNA 2.0 12CUs op 2,4ghz en met DDR5? Klinkt mij als muziek in de oren
Ook zou je op 15 watt veel beter performance kunnen balanceren met de 6nm node en de efficiency verbeteringen. Zo blijft er veel meer TDP over voor de iGPU, iets wat AMD tot nu toe nogal slecht deed in mijn ogen. Vooral de Ryzen 2000 en 3000 series APU stampte iGPU frequencies naar beneden bij de minste geringste CPU belasting, waardoor iGPU gaming eigenlijk tegen viel in mijn ogen. Dit is pas recentelijk opgelost in de 5000 serie.
Ook heb ik goede hoop mbt prijs en beschikbaarheid. Toen de Ryzen 4800U uitkwam was dat echt een kick-ass APU; veegde de vloer aan met Intels stokoude processors en kon een robbertje vechten met de gloednieuwe Apple M1 op het gebied van multi-core en iGPU performance.
Deze APU was in het begin alleen beschikbaar voor fancy high end laptops á 1500€. Maar twee jaar later kan je hem nog steeds kopen, in de vorm van de 5700U, met nog betere clocks en voor slechts 649€. En dat in de huidige chipmarkt!!!
Dus al met al; ik kijk al uit naar de Ryzen 7 6800U met Radeon 680M graphics, en dan vooral over een dik jaar ofzo
RDNA 2.0 12CUs op 2,4ghz en met DDR5? Klinkt mij als muziek in de oren
Ook zou je op 15 watt veel beter performance kunnen balanceren met de 6nm node en de efficiency verbeteringen. Zo blijft er veel meer TDP over voor de iGPU, iets wat AMD tot nu toe nogal slecht deed in mijn ogen. Vooral de Ryzen 2000 en 3000 series APU stampte iGPU frequencies naar beneden bij de minste geringste CPU belasting, waardoor iGPU gaming eigenlijk tegen viel in mijn ogen. Dit is pas recentelijk opgelost in de 5000 serie.
Ook heb ik goede hoop mbt prijs en beschikbaarheid. Toen de Ryzen 4800U uitkwam was dat echt een kick-ass APU; veegde de vloer aan met Intels stokoude processors en kon een robbertje vechten met de gloednieuwe Apple M1 op het gebied van multi-core en iGPU performance.
Deze APU was in het begin alleen beschikbaar voor fancy high end laptops á 1500€. Maar twee jaar later kan je hem nog steeds kopen, in de vorm van de 5700U, met nog betere clocks en voor slechts 649€. En dat in de huidige chipmarkt!!!
Dus al met al; ik kijk al uit naar de Ryzen 7 6800U met Radeon 680M graphics, en dan vooral over een dik jaar ofzo
Hephaestus: Xeon 2680 v2 - 64GB ECC Quad - WD Blue 3D 1TB
Virtualis: Ryzen 3700X - 16GB DDR4 - Gigabyte 1080 Ti OC - Sandisk 2TB - Valve Index
Agon:Valve Steam Deck 64GB
Non scholae sed vitae discimus Seneca
:strip_icc():strip_exif()/u/45765/3dfx2.jpg?f=community)
Niemand hier gebruikt laptops? Iedereen hier wil alleen high-end GPUs?
OK...
OK...
Hephaestus: Xeon 2680 v2 - 64GB ECC Quad - WD Blue 3D 1TB
Virtualis: Ryzen 3700X - 16GB DDR4 - Gigabyte 1080 Ti OC - Sandisk 2TB - Valve Index
Agon:Valve Steam Deck 64GB
Non scholae sed vitae discimus Seneca
:strip_exif()/u/211274/bestabstractwallpapers5.gif?f=community)
Ik heb er al een anders was ik wel enthausiaster:
Niemand hier gebruikt laptops? Iedereen hier wil alleen high-end GPUs?
OK...
.
Er zullen vast partijen zijn die U, H, HS en / of HX chips zullen gebruiken voor desktop apparaten, als NUC achtige apparaten e.d.
Socketed versie's, als ze al komen, verwacht ik niet voordat AM5 uitkomt, inderdaad vanwege de DDR5 vereiste.
Jawel, maar ik heb al een laptop met een 5800U in gebruik. Die zal nog wel een paar jaar meegaan:
Niemand hier gebruikt laptops? Iedereen hier wil alleen high-end GPUs?
OK...
GPU op mijn laptop interesseer ik me niet direct voor, wordt toch alleen maar zakelijk gebruikt.Gaming op een iGPU blijft me nog altijd teveel een compromis, waarbij er teveel kwaliteit ingeboet moet worden t.o.v. mijn desktop in veel games en daar lijkt deze generatie wederom niets aan te veranderen.
[ Voor 42% gewijzigd door Dennism op 19-02-2022 00:19 ]
/u/34200/crop6554f56fe2075_cropped.png?f=community)
LET OP!!! dyslectisch Dus spelling kan verkeerd zijn!!! -- RIP CJ, The ATi Topic wont be the same without you.....
:strip_icc():strip_exif()/u/294814/crop5dfccf4b6dfb6_cropped.jpeg?f=community)
Mwa, ik zit op zo'n rx6600(xt) te azen, higher end dan dat hoeft niet voor 1080p:
Niemand hier gebruikt laptops? Iedereen hier wil alleen high-end GPUs?
OK...
Laptops vind ik zelf ook interessant, maar heb juist dit jaar een HP met een 5500u gekocht, die mag nog een paar jaartjes mee voordat ik aan een nieuwe ga denken.
Binnenkort eerst de RX570 maar eens op V&A slingeren
Master of the allen wrench Riding a mighty lawnmower for revenge In the realm of the screws he's the king And Lord of the Towel Rings
In het algemeen wel goed om sceptisch te zijn, bedenk wel dat Navi21 maar 500 mm2 is en Navi 31 een stuk groter zal zijn. Daar zal de prijs ook naar zijn, maar de prestaties dan dus ook. Anders heeft het niet zoveel zin die chip te maken.:
@DaniëlWW2 overschat niet wat N5 kan doen. TSMC zegt dat verbruik 40% omlaag kan (dat zijn bij hen altijd procentpunten, dus Navi 21 zou dan op 150/180W komen) en over het algemeen klopt dat wel. Dan moet RDNA3 wel heel veel prestatie verbetering met zich mee brengen en mag er 0,0 efficiëntie verlies t.o.v. RDNA2 zijn.
We zullen het wel zien, ik heb er voorlopig in elk geval een hard hoofd in qua cijfertjes. 400W als doel? Zeker, doet Nvidia al. 75 TF haalbaar met zo'n opstelling als gesuggereerd wordt? Absoluut. Die twee dingen samen? Ik wil het wel, maar verwacht het niet
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
/u/226258/tweakersavatar.png?f=community){kind=avatar}
Daar gaat het echter niet om
De prestaties zijn zeker haalbaar, de prijs zal vast hoog zijn, maar het is de 187.5 GF/W waar ik een hard hoofd in heb. Navi in top vorm haalt nu zo'n 75 GF/W (dat is N21, N22 en N23 zijn minder efficiënt). Er moet dus 2,5 keer zo veel performance binnen hetzelfde power budget komen. Stel dat AMD TSMC's cijfers volledig haalt en ze N21 binnen 180W kunnen houden, zit je alsnog op slechts 128 GF/W. Dan moet RDNA3 dus 45% sneller zijn dan RDNA2 zonder meer stroom te slurpen. Dat is behoorlijk veel.
Is het mogelijk? Zeker, heeft AMD met RDNA2 wel laten zien. Het blijft echter een mega sprong die we al heel lang niet meer hebben gezien
Ah kijk: wat is GF?, graphics performance? Ga je voor Navi31 dan uit van 3x 2,5x of 2x Navi21, met Navi21 op 300W en Navi31 op 400W?:
[...]
Daar gaat het echter niet om
De prestaties zijn zeker haalbaar, de prijs zal vast hoog zijn, maar het is de 187.5 GF/W waar ik een hard hoofd in heb. Navi in top vorm haalt nu zo'n 75 GF/W (dat is N21, N22 en N23 zijn minder efficiënt). Er moet dus 2,5 keer zo veel performance binnen hetzelfde power budget komen. Stel dat AMD TSMC's cijfers volledig haalt en ze N21 binnen 180W kunnen houden, zit je alsnog op slechts 128 GF/W. Dan moet RDNA3 dus 45% sneller zijn dan RDNA2 zonder meer stroom te slurpen. Dat is behoorlijk veel.
Is het mogelijk? Zeker, heeft AMD met RDNA2 wel laten zien. Het blijft echter een mega sprong die we al heel lang niet meer hebben gezien
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
GigaFlops (FP32)
Voor N21 is dat dan rond de 23 TF (23000 GF) aan 300-325W, wat neer komt op ergens tussen de 70 en 77 GF/w, die 75 is een beetje natte vinger werk maar zit er dicht genoeg bij in de buurt.
Voor N31 ging die post om de geruchten die Daniël enkele posts eerder postte. Het zou gaan om ~75 TF "richting" de 400W. Zelfs aan 400W komt dat dus neer op 187,5 GF/W
Die size en dergelijke keek ik toen helemaal niet naar, want dat is helemaal niet relevant. Als AMD iets radicaals heeft verzonnen kan het ding veel groter worden dan N21, of in verhouding juist kleiner. Stel dat ze bijvoorbeeld een magische FP64 unit hebben die kleiner is dan 2xFP32 maar die wel op volle snelheid 2xFP32 kan verwerken, dan heb je ineens het dubbele aan FP32 performance per kloktik en zit je al op 46 TF met minder benodigde ruimte.
Hoeveel sap het allemaal slurpt en wat ze met het sap doen is veel belangrijker.
Ok, dus puur compute performance, dat betekent niet gelijk game performance FPS, maar meer rekenkracht helpt wel. Qua 400W, de laatste geruchten zeggen eerder 450-480W voor Navi31: https://videocardz.com/ne...nsume-more-than-450-watts:
[...]
GigaFlops (FP32)
Voor N21 is dat dan rond de 23 TF (23000 GF) aan 300-325W, wat neer komt op ergens tussen de 70 en 77 GF/w, die 75 is een beetje natte vinger werk maar zit er dicht genoeg bij in de buurt.
Voor N31 ging die post om de geruchten die Daniël enkele posts eerder postte. Het zou gaan om ~75 TF "richting" de 400W. Zelfs aan 400W komt dat dus neer op 187,5 GF/W
Die size en dergelijke keek ik toen helemaal niet naar, want dat is helemaal niet relevant. Als AMD iets radicaals heeft verzonnen kan het ding veel groter worden dan N21, of in verhouding juist kleiner. Stel dat ze bijvoorbeeld een magische FP64 unit hebben die kleiner is dan 2xFP32 maar die wel op volle snelheid 2xFP32 kan verwerken, dan heb je ineens het dubbele aan FP32 performance per kloktik en zit je al op 46 TF met minder benodigde ruimte.
Hoeveel sap het allemaal slurpt en wat ze met het sap doen is veel belangrijker.
Die size, oppervlakte is natuurlijk wel belangrijk voor totale FP. Nog even los van magische FP64 units.
Even rekenen dus:
Navi21:
- 23,04 TFLOPS
- TDP 300W
- 520 mm2
- 1 gcd van 80 CU
- = 76,8 GFLOP/W.
In mid 2020 TSMC claimed its (N5) 5 nm process offered 1.8x the density of its 7 nm N7 process, with 15% speed improvement or 30% lower power consumption
Navi31:
- 23,04 * 2 gcd's * (120/80 CUs) = 69.12 TFLOPS , bij dezelfde frequentie en IPC met 30% lager vermogen ~210W + 210W = 164,6 GFLOP/W
- of met 15% hogere frequentie (79.488 TFLOPS) en zelfde IPC en vermogen als Navi21 ~300W + 300W = 132,48 GFLOP/W
- gerucht TDP 450-480 ligt wel binnen de grenzen van 420W - 600W.
- 2*289 mm2 , misschien wat groter om ruimte te maken voor meer CU's, ~350 mm2?
- 2 gcd's van 120 CU elk
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Eerst maar een artikel uit 2020 met een financiële insteek, dus een laag risico op leugens gezien de potentiële aandeelhouders misleiding. Het is dus zeker wel het doel om 50% perf/watt te halen.:
[...]
Daar gaat het echter niet om
De prestaties zijn zeker haalbaar, de prijs zal vast hoog zijn, maar het is de 187.5 GF/W waar ik een hard hoofd in heb. Navi in top vorm haalt nu zo'n 75 GF/W (dat is N21, N22 en N23 zijn minder efficiënt). Er moet dus 2,5 keer zo veel performance binnen hetzelfde power budget komen. Stel dat AMD TSMC's cijfers volledig haalt en ze N21 binnen 180W kunnen houden, zit je alsnog op slechts 128 GF/W. Dan moet RDNA3 dus 45% sneller zijn dan RDNA2 zonder meer stroom te slurpen. Dat is behoorlijk veel.
Is het mogelijk? Zeker, heeft AMD met RDNA2 wel laten zien. Het blijft echter een mega sprong die we al heel lang niet meer hebben gezien
https://www.thestreet.com...nd-next-gen-cpus-and-gpus
Natuurlijk kan AMD die 50% perf/watt ook creatief invullen. Bijvoorbeeld met Navi 33.
Want daar lijkt het een 4096ALU/16WGP/2SE/128bit chip te worden met de RX6900XT als prestatiedoel. Tja, zo kan je wel op 210W TBP komen. Doel bereikt en Navi 31 mag helemaal losgaan.
UPDATE:
— RedGamingTech (@RedGamingTech) 27 februari 2022
One aspect of this video could be wrong. I'm told that the memory could be 8GB limit because of 128-bit bus and NOT 256-bit.
Previously I'd been told 256-bit, but apparently this isn't correct. I believe the configuration for shaders and other things are right though. https://t.co/9YxjxizRd6
Maar om eerlijk te zijn snap ik je fixatie op die 400W niet zo goed? Het kan mij namelijk niet bijzonder veel schelen of het nu minder dan 400W is of meer dan 450W. Het zal nog niet vastgesteld zijn en dit is gewoon absoluut halo product terrein waar zoiets als verbruik een detail is. En hoe geweldig dit monster ook kan worden, op persoonlijk vlak interesseert het me niet verder dan "oh shiny".
Ik kijk nu al meer naar Navi 32 en 33 wat waarschijnlijk voor de overgrote meerderheid de chips zullen zijn waar mensen daadwerkelijk in geïnteresseerd zullen zijn. Hetzelfde zal denk ik ook gelden voor AD-102.
Komt bij dat gezien die hack bij Nvidia, het nu wel duidelijk is dat de leakers correct zaten over de specificaties van AD-102. Dat lijkt inderdaad richting 2x van GA102 te worden (70%+ meer ALU's + clock speed) met een waarschijnlijk ronduit bezopen verbruik. En als je daar naar kijkt, dan kan AMD ook gewoon helemaal losgaan met 3x de hardware van Navi 21 en een bezopen verbruik. Dit zijn gewoon halo producten die ver verwijderd zullen staan van de rest van de producten.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Enkel belangrijk als je ook weet hoe veel kleiner alles kan worden en daar zit de grote clou
Nee, groter omdat die 1,8 dichtheid nooit gehaald gaat worden
Grote chips komen niet in de buurt van de maximale dichtheid van een procedé, omdat niet alle delen van de chip daar even geschikt voor zijn. Zulke cijfers zijn gebaseerd op heel specifieke toepassingen (meestal SRAM), niet op CPU's, GPU's en SoC's.
Om je een idee te geven, Apple's A12 (N7) had al een dichtheid van zo'n 83 miljoen transistors per mm² (A13 tikte de 99 nét niet aan). Op N5(P) halen ze met de A14, A15 en M1 zo'n 134 (A14, M1) tot 139 (A15). Zelfs als je de A15 op N5P met de A12 op N7 vergelijkt, is dat slechts 1,68 keer meer. En N7 zou 90-100 moeten kunnen doen volgens TSMC.
Wat als ik je nu eens vertel dat AMD op N7 slechts tot 51 miljoen komt, wat pakweg het dubbele is van wat Nvidia op 12FF voor elkaar kreeg en N7 in theorie zo'n 3 keer dichter dan 12FF zou moeten zijn (een verbetering die Apple wel bijna haalde)? En dat AMD over het algemeen iets hogere dichtheden haalt dan Nvidia (wanneer ze op hetzelfde procedé zitten)?
Die 1,8 gaat nooit gehaald worden. De grote chips halen niet alleen de maximale dichtheid niet, de theoretisch haalbare verbetering halen ze meestal ook niet. Gooi daar nog eens bovenop dat de hele package hoogstwaarschijnlijk op meerdere procedé's gebakken gaat worden (N5 voor de GPU dies, N6/7 voor alles er omheen en tussenin) en dat er dus gewoon meer is dan enkel de GPU dies. Die 350 wordt waarschijnlijk al lastig en dan moet je er nog meer bij optellen. Infinity Cache en wat ze er verder nog omheen moeten bouwen gaat ook allemaal sap nodig hebben - en dat gaat hoogstwaarschijnlijk niet op N5.
Als ze de 75 miljoen transistors halen voor de dies, heb je enkel daar al 700+ mm² voor nodig en je mag er van uit gaan dat ze de kloksnelheden gewoon laten wat ze zijn, dus dan wordt het geheel wel iets efficiënter maar gaat toch al over de 300W heen (er van uit gaande dat het gewoon 16 GB GDDR6 blijft). En dan moet er nog wat bij voor IF en dergelijke
Vergeet ook niet dat het geheugen níet efficiënter wordt. Van de 300W die een 6900XT trekt kun je zomaar 40 Watt af trekken enkel voor het geheugen, VRM's en zelfs de koeler. De die zelf gebruikt eerder iets van 250-260 Watt.
Ik ben nergens op gefixeerd
Dat is slechts wat er uit deze post van jou kwam 2,5 weken geleden en daar reageerde ik toen op. Mijn enige punt is/was dat díe cijfers wel heel erg ambitieus zijn. Om die "geruchten" te halen moeten ze N21 zonder verlies kunnen shrinken (zodat je ~160-180W per die hebt) en moet er vervolgens in de overgebleven 60-80W niet alleen 50% performance winst geboekt worden, maar moet ook alle MCM zooi nog werken - en dat verhaal gaat vrijwel zeker níet op N5 gebakken worden.
Ik ben het volledig met je eens dat het waarschijnlijk gewoon een 800mm²/450W+ monster wordt, ik reageerde toen enkel op dat specifieke "gerucht"
Het dichtheids argument heb ik vaker gehoord, maar Navi21 en Navi31 gebruiken allebei niet de maximale dichtheid. TSMC spreekt over een vermenigvuldigingsfactor, los van de dichtheid waarmee de chips ontworpen zijn.:
[...]
Enkel belangrijk als je ook weet hoe veel kleiner alles kan worden en daar zit de grote clou
[...]
Nee, groter omdat die 1,8 dichtheid nooit gehaald gaat worden
Grote chips komen niet in de buurt van de maximale dichtheid van een procedé, omdat niet alle delen van de chip daar even geschikt voor zijn. Zulke cijfers zijn gebaseerd op heel specifieke toepassingen (meestal SRAM), niet op CPU's, GPU's en SoC's.
Om je een idee te geven, Apple's A12 (N7) had al een dichtheid van zo'n 83 miljoen transistors per mm² (A13 tikte de 99 nét niet aan). Op N5(P) halen ze met de A14, A15 en M1 zo'n 134 (A14, M1) tot 139 (A15). Zelfs als je de A15 op N5P met de A12 op N7 vergelijkt, is dat slechts 1,68 keer meer. En N7 zou 90-100 moeten kunnen doen volgens TSMC.
Wat als ik je nu eens vertel dat AMD op N7 slechts tot 51 miljoen komt, wat pakweg het dubbele is van wat Nvidia op 12FF voor elkaar kreeg en N7 in theorie zo'n 3 keer dichter dan 12FF zou moeten zijn (een verbetering die Apple wel bijna haalde)? En dat AMD over het algemeen iets hogere dichtheden haalt dan Nvidia (wanneer ze op hetzelfde procedé zitten)?
Die 1,8 gaat nooit gehaald worden. De grote chips halen niet alleen de maximale dichtheid niet, de theoretisch haalbare verbetering halen ze meestal ook niet. Gooi daar nog eens bovenop dat de hele package hoogstwaarschijnlijk op meerdere procedé's gebakken gaat worden (N5 voor de GPU dies, N6/7 voor alles er omheen en tussenin) en dat er dus gewoon meer is dan enkel de GPU dies. Die 350 wordt waarschijnlijk al lastig en dan moet je er nog meer bij optellen. Infinity Cache en wat ze er verder nog omheen moeten bouwen gaat ook allemaal sap nodig hebben - en dat gaat hoogstwaarschijnlijk niet op N5.
Als ze de 75 miljoen transistors halen voor de dies, heb je enkel daar al 700+ mm² voor nodig en je mag er van uit gaan dat ze de kloksnelheden gewoon laten wat ze zijn, dus dan wordt het geheel wel iets efficiënter maar gaat toch al over de 300W heen (er van uit gaande dat het gewoon 16 GB GDDR6 blijft). En dan moet er nog wat bij voor IF en dergelijke
Vergeet ook niet dat het geheugen níet efficiënter wordt. Van de 300W die een 6900XT trekt kun je zomaar 40 Watt af trekken enkel voor het geheugen, VRM's en zelfs de koeler. De die zelf gebruikt eerder iets van 250-260 Watt.
[...]
Ik ben nergens op gefixeerd
Dat is slechts wat er uit deze post van jou kwam 2,5 weken geleden en daar reageerde ik toen op. Mijn enige punt is/was dat díe cijfers wel heel erg ambitieus zijn. Om die "geruchten" te halen moeten ze N21 zonder verlies kunnen shrinken (zodat je ~160-180W per die hebt) en moet er vervolgens in de overgebleven 60-80W niet alleen 50% performance winst geboekt worden, maar moet ook alle MCM zooi nog werken - en dat verhaal gaat vrijwel zeker níet op N5 gebakken worden.
Ik ben het volledig met je eens dat het waarschijnlijk gewoon een 800mm²/450W+ monster wordt, ik reageerde toen enkel op dat specifieke "gerucht"
Maximaal worden de gcd's 434 mm2, als Navi21 alleen uit CUs zou bestaan. Maar dat is niet zo, en als je uit gaat van de helft, worden de Navi31 gcd's maximaal 361 mm2. Bij elkaar alsnog 700+ mm2 inclusief N6 3D memory cache en eens dat het ding meer dan 400W kan gaan slurpen. Bedenk wel dat bepaalde elementen uit de 2 gcd's duplicaat kunnen zijn en dat scheelt weer een beetje ruimte.
Zonder de 40W voor geheugen modules: Navi21 = 260W , wordt de GF/W alleen maar hoger:
Navi31 (voor GF/W doe ik niks met de factor 1,8):
- Navi31 met 2 gcd's van 120 CU elk, Navi21 met 1 gcd en 23,04 TF
- 23,04 * 2 gcd's * (120/80 CUs) = 69,12 TF , bij dezelfde frequentie en IPC met 30% lager vermogen ~182W + 182W = 189,9 GF/W
- of met 15% hogere frequentie (79,488 TF) en zelfde IPC en vermogen als Navi21 ~260 + 260 = 152,86 GF/W
- gerucht TDP 450-480 ligt wel binnen de grenzen van 364W - 520W. 442W er tussen in.
Dus alsnog, het gaat niet makkelijk worden, maar 187,5 GF/W is binnen bereik voor AMD.
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
Die factor halen grote chips meestal echter ook niet
Ik begrijp niet hoe je hier aan "maximaal" komt of dat slechts de helft aan CU's besteed wordt (het is meer dan de helft), of hoe dat laatste de maximale grootte ineens zo zou beperken? Al werd maar 5% van de chip besteed aan CU's, ze hebben nog steeds even veel transistors nodig voor het geheel en het grootste deel daarvan kan gewoon naar N5.
We weten natuurlijk niet hoe ze de twee chips laten werken, maar dit zal vies tegenvallen. Het zal vooral om de memory interfaces gaan, maar dat is een minuscuul deel van de chip. Daarnaast zou de L3$ zomaar gedeeld kunnen worden, maar meer dan dat zie ik niet gebeuren. Beide dies moeten afzonderlijk gewoon hetzelfde werk als voorheen kunnen doen, dus moeten ze ook allebei alle onderdelen hebben.
Je kunt er niet zomaar meer CU's in stoppen en verwachten dat het relatieve verbruik gelijk blijft
Helaas werkt dat zo simpel niet, dat zijn geen lineaire vergelijkingen. De verhoudingen binnen de chip worden dan anders en je krijgt te maken met meer verbindende lagen. Je wil dan waarschijnlijk ook meer L1$ hebben, wellicht meer ROPs, enzovoort. Dus je kunt niet zomaar dat ene cijfertje veranderen en er vanuit gaan dat de rest hetzelfde blijft.
Het enige wat wij kunnen doen is speculeren over 2xN21 als baseline. Zelfs als je uit gaat van 160W per die (perfecte scaling), zit je slechts op 144 GF/W aan 320W voor slechts de dies - geen geheugen, geen VRM verlies, koeler, Infinity Fabric.
Ik zal mezelf nog eens herhalen: mijn oorspronkelijke post waar je op reageerde was heel specifiek gericht op het "gerucht" dat ze 75TF "richting" de 400W zouden halen (niet meer!). Dat is gewoon wishful thinking en heel erg onwaarschijnlijk. Het ging mij er niet om of 75TF haalbaar is, of 180 GF/W, of wat dan ook. Afzonderlijk zijn die dingen allemaal haalbaar - maar specifiek binnen dat 400W budget zoals er toen gesuggereerd werd zie ik niet hoe het past
/u/400/defember100.png?f=community)
PC Specs
Asus ROG Strix B650E-E | AMD 9800X3D |TR Phantom Spirit 120 SE | G-Skill 32GB DDR5 6000C30 M-die | 4090 FE | 3840*1600p 160Hz | Corsair RM1000x Shift
:strip_icc():strip_exif()/u/73321/crop5c9b246f8de5a_cropped.jpeg?f=community)
Je hebt gelijk, te snel gelezen!
EV: 2017 Ioniq Electric | PC: AMD Ryzen 7 5700X | MSI RTX 4090 Gaming Trio | VR: Pico 4
Dus 500$ MSRP, niet slecht als je de kaart ook voor die prijs kunt kopen
Edit: MSRP miskeken
Al wat ik aanraak werk niet meer zoals het hoort. Damic houd niet van zijn verjaardag
MSRP zou dan +-$499 / €549 moeten zijn, de 6900XT heeft immers een MSRP van $999 bij AMD. Hou er wel rekening mee dat dit Hardwaretimes is, een bron die nu niet echt direct bekend staat om de betrouwbaarheid.:
[...]
Dus 800$ MSRP, niet slecht als je de kaart ook voor die prijs kunt kopen
@Dennism je kan je getal ook gewoon *1,21 doen dan heb je ook 21% erbij of op een rekenmachine met % functie getal + 21% =
of op een rekenmachine met % functie getal + 21% =
Al wat ik aanraak werk niet meer zoals het hoort. Damic houd niet van zijn verjaardag
Uiteraard, dat is dan ook hoe ik het doe, al schrijf ik het normaliter uit zoals 'vroeger' op school geleerd:
@Dennism je kan je getal ook gewoon *1,21 doen dan heb je ook 21% erbij
@sunsmountain
Nu kopen lijkt me inderdaad ook niet het meest verstandig, maar als je niet anders kan en nu een bepaald niveau van performance als eis / wens hebt....
Eerst natuurlijk maar eens dat de nieuwe generatie überhaupt ruim verkrijgbaar gaat zijn, het lijkt bijvoorbeeld druk te worden op TSMC's 5nm proces. Eerst zien, dan geloven
Nu kopen lijkt me inderdaad ook niet het meest verstandig, maar als je niet anders kan en nu een bepaald niveau van performance als eis / wens hebt....
Dat vraag ik me nog wel af, dat een 7900XT dubbel de performance van een 6900XT gaat hebben geloof ik wel, echter geloof ik niet direct dat die 7900XT een MSRP zal krijgen van €1100. Net als ik betwijfel dat de 7700XT (die 6900XT performance zou moeten geven) voor €549 verkrijgbaar gaat zijn.
Eerst natuurlijk maar eens dat de nieuwe generatie überhaupt ruim verkrijgbaar gaat zijn, het lijkt bijvoorbeeld druk te worden op TSMC's 5nm proces. Eerst zien, dan geloven
/u/286895/icon1.png?f=community)
En niet alleen lijkt het druk te worden, de prijzen van nieuwe nodes worden relatief ook steeds hoger. "Vroegah" was een nieuwe node vanzelfsprekend omdat die per transistor gewoon goedkoper waren dan oude nodes, dus nieuwe generaties chips hadden zomaar +30% meer prestaties voor hetzelfde geld. Dat effect wordt kleiner en kleiner.:
Eerst natuurlijk maar eens dat de nieuwe generatie überhaupt ruim verkrijgbaar gaat zijn, het lijkt bijvoorbeeld druk te worden op TSMC's 5nm proces. Eerst zien, dan geloven
Dan is een nieuwe node nog steeds leuk omdat je energie-efficientie en maximale prestaties gewoon omhoog gaan, maar even een prestatieverdubbeling kan een dure grap worden.
Heeft geen speciale krachten en is daar erg boos over.
En de 7800XT voor €1100? Navi32, met toch 160 CU's. De RTX3080 was in het begin ook nog even €800-900. Misschien zijn de MSRP prijzen niet zo gek in de context van een GPU tsunami... we zullen zien.:
@sunsmountain
Nu kopen lijkt me inderdaad ook niet het meest verstandig, maar als je niet anders kan en nu een bepaald niveau van performance als eis / wens hebt....
[...]
Dat vraag ik me nog wel af, dat een 7900XT dubbel de performance van een 6900XT gaat hebben geloof ik wel, echter geloof ik niet direct dat die 7900XT een MSRP zal krijgen van €1100. Net als ik betwijfel dat de 7700XT (die 6900XT performance zou moeten geven) voor €549 verkrijgbaar gaat zijn.
Eerst natuurlijk maar eens dat de nieuwe generatie überhaupt ruim verkrijgbaar gaat zijn, het lijkt bijvoorbeeld druk te worden op TSMC's 5nm proces. Eerst zien, dan geloven
De prijs van de node vertaalt zich niet 1 op 1 naar de verkoopprijs, maar wie weet doen ze er weer $50 of $100 over de hele linie bij.
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
/u/221550/crop5fe07fea87d40_cropped.png?f=community)
Fotografie: Sony A7RIV + Canon P + DJI Mini 2 Flickr - PC: Ryzen 5600X | Gigabyte RX6800XT Aorus Master | Dell U4320Q 4K
Wel een goed punt omdat de zwaarste games (RDR, Cyberpunk en AC Valhalla) nu alle 3 RPGs zijn waarbij 60Hz prima is, geen shooters. Sub 144Hz is fine....
...totdat Crysis 4 uit komt natuurlijk
https://www.crytek.com/ne...is-game-is-in-development
"But, but, can it run Crysis?" En dan gaat zelfs Navi31 door de sub-144Hz knietjes. Geef het de tijd, en 400W+ GPUs worden langzaam "logisch". Nee, ze verhogen gewoon de performance limiet en er zijn altijd developers die die ruimte zullen pakken. Casu quo Crytek.
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
:strip_exif()/u/40493/avatar114150_1.gif?f=community){kind=avatar}
AMD FidelityFX Super Resolution 2.0
https://gpuopen.com/fidelityfx-superresolution-2/
Implementatie kan lekker snel als er al DLSS in een game zit
/f/image/EQFKyjflij7ArnwPgoct6AL3.png?f=fotoalbum_large)
:strip_exif()/f/image/qJfuoMJaqyjGk4nL91jMkE6A.jpg?f=fotoalbum_large)
https://gpuopen.com/fidelityfx-superresolution-2/
Implementatie kan lekker snel als er al DLSS in een game zit
:fill(white):strip_exif()/f/image/EQFKyjflij7ArnwPgoct6AL3.png?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/qJfuoMJaqyjGk4nL91jMkE6A.jpg?f=user_large)
[ Voor 180% gewijzigd door Apoca op 23-03-2022 20:09 ]
Asus C6E / Ryzen 9 5950X / AMD RX 6900 XT / G.Skill Flare X 32GB / Noctua NH-U12A / Corsair HX750i
Die tijdlijn is een leuke indicatie voor hoeveel tijd het kost om het te implementeren.:
AMD FidelityFX Super Resolution 2.0
https://gpuopen.com/fidelityfx-superresolution-2/
Implementatie kan lekker snel als er al DLSS in een game zit
[Afbeelding]
[Afbeelding]
Die kwaliteits indicatie, eerst zien dan geloven. Wat ze waarschijnlijk bedoelen met beter dan native is het feit dat er nu TAA overheen zit.
Fotografie: Sony A7RIV + Canon P + DJI Mini 2 Flickr - PC: Ryzen 5600X | Gigabyte RX6800XT Aorus Master | Dell U4320Q 4K
Toch hardnekkig de geruchten dan::
Ik zal mezelf nog eens herhalen: mijn oorspronkelijke post waar je op reageerde was heel specifiek gericht op het "gerucht" dat ze 75TF "richting" de 400W zouden halen (niet meer!). Dat is gewoon wishful thinking en heel erg onwaarschijnlijk. Het ging mij er niet om of 75TF haalbaar is, of 180 GF/W, of wat dan ook. Afzonderlijk zijn die dingen allemaal haalbaar - maar specifiek binnen dat 400W budget zoals er toen gesuggereerd werd zie ik niet hoe het past
YouTube: Zen 4 & RDNA 3 - CRUSHING Desktop & Mobile Performance | Architectur...
Navi31
375-450W
80TFLOPS
2,6-2,8 GHz
Papegaaien ze elkaar allemaal na, of zou er met een hoop snijwerk en optimaliseren toch bereikt kunnen worden wat je op dit moment (terecht) wishful thinking noemt?
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
Wat mij betreft nog steeds wishful thinking.
Zelfs het meest conservatieve voorbeeld van 15360 SP op 2,6 GHz (79,9TF) met een verbruik van 450W komt uit op 177 GF/W - 2,3 keer meer dan N21. Gezien de kloksnelheid dan 15% hoger zou liggen moet dan vrijwel al die winst puur uit de architectuur komen. Het andere uiterste (2,8 GHz, 86TF, 375W) komt zelfs uit op 213 GF/W - 2,8 keer zo veel. Zou ook absurd groot worden, zelfs met optimale schaling (lineair op de package en de maximale 1,8x winst van N5) gaat dat ruim over de 850mm² heen. En dan kijk ik nog niet eens naar het feit dat er nu meer interconnects nodig zijn.
Ik zie het nog steeds niet zitten, maar ik laat me met alle plezier verrassen (en incorrect laten blijken) en als straf koop ik er dan wel één, want dat zou eindelijk een waardige vervanger van m'n Pascal zijn
Edit:
H100 en A100 er maar even bij betrekken omdat dat het enige "vergelijkingsmateriaal" is, voor zover je dat kunt zeggen. ~3x TF, dankzij ~2,4x meer SP's en ~1,3x hogere kloksnelheden. Verbruik? 1,75x hoger, wat een GF/W verbetering geeft van ~1,78. Zelfs het conservatieve voorbeeld hierboven zit daar ruim boven en dat zijn veel aggressievere cijfers; Nvidia ging van 54 miljard transistors naar 80, wat net geen 50% meer is en ze halen bijna perfecte lineaire schaling. AMD moet van veel minder transistors naar minstens eenzelfde aantal (en waarschijnlijk meer) - en de dichtheid van N21 is al lager dan die van A100.
Nogmaals, ik ben geen expert en zit niet in de halfgeleider industrie, maar deze cijfers zouden dusdanig goed zijn dat het gewoon een Zen in GPU land zou zijn. Hoe graag ik het ook wil, ik kan er niet in geloven totdat ik het zie
[ Voor 26% gewijzigd door Werelds op 04-04-2022 15:36 ]
:strip_icc():strip_exif()/u/279862/crop5824e09aaf73c_cropped.jpeg?f=community)
:strip_exif()/u/5722/ocf81_avatar_3.gif?f=community){kind=avatar}
© ocf81 1981-infinity
Live the dream! | Politiek Incorrecte Klootzak uitgerust met The Drive to Survive
Bestrijd de plaag die woke heet! | Servitisatie plaveit de weg naar slavernij. Kies je eigen weg!
PC Specs
Asus ROG Strix B650E-E | AMD 9800X3D |TR Phantom Spirit 120 SE | G-Skill 32GB DDR5 6000C30 M-die | 4090 FE | 3840*1600p 160Hz | Corsair RM1000x Shift
Enige wat momenteel in de buurt komt van Lumen (los van het hele zaakje volledig in RT te doen net zoals Metro Exodus) is de techniek waar EA nu mee bezig is namelijk GI middels Surfels.
Nanite is naast Lumen het andere grote punt. De pipeline om game assets te maken is best complex tegenwoordig, zoals hij al aangeeft o.a. LOD (daaronder valt ook goede UW maps maken etc). Zover ik weet is er nog niet zo iets zoals Nanite.
De laadtijden kan de PS5 misschien "emuleren", maar je zal nog steeds met LODs bezig moeten gaan.
Vergeet niet dat Nanite nu nog een beste limitatie heeft, het zijn statische meshes. Op het moment dat je in de Matrix demo met een auto ergens tegenaan rijdt is het van dichtbij een stuk minder indrukwekkend.
Beetje offtopic, ik vind PS5 tot nu toe nog steeds een van de mooiste stukjes hardware die er is als het gaat om consoles ondanks dat ik Sony als bedrijf wat minder vind. Het was de eerste keer in jaren dat ik enthausiast was voor een console (door hun SSD implementatie en audio oplossing).
Dingen scannen is al (lang) mogelijk, UE5 maakt het alleen makkelijker en beter. Het is zeker een leuk pluspunt.
Character modellen konden al gegenereerd worden UE5 doet het wat mooier en met een betere interface om wijzigingen toe te passen.
Maar je had toch al eerder UE5 dingen gezien? Er wordt zoveel reclame voor gemaakt momenteel
.Wellicht omdat ik games maak als hobby dat het voor mij 1+1 = 2 was
.Hoewel ik mij meer focus op kleinere game engines momenteel Godot en misschien Bevy als die wat verder is in ontwikkeling.
Een Franse webwinkel had kortstondig de prijzen van de aanstaande RX 6000 refresh online staan:
Dit zullen ongetwijfeld placeholders geweest zijn
[ Voor 3% gewijzigd door XWB op 17-04-2022 14:27 ]
:strip_icc():strip_exif()/u/94045/crop66c1b4250e8a2_cropped.jpg?f=community)
Uiteindelijke prijs = Placeholder prijs / 3 zal wel wishful thinking zijn:
Dit zullen ongetwijfeld placeholders geweest zijn
Material 3 Thema's voor HA | Swiss Army Knife custom card voor HA | AmoebeLabs
Omdat het een ITX kast; er kan prima een 3 slots kaart in maar dat wordt geen feest. Ik vind beide Nvidia kaarten geen echte upgrade, meer een sidegrade, 60% meer performance zonder RT.
De kast is een:
pricewatch: Fractal Design Node 202
En op de kaart zit een:
pricewatch: Raijintek Morpheus II Core Edition
Met 2 noctua fans.
Met deze combinatie maakt hij geen geluid (op de cpu na) en dat wil ik zo houden.
Om eerlijk te zijn heb ik de 6600 nooit echt goed bekeken (door de prijzen), dat is misschien een optie
.Edit: ondanks dat de prijzen zijn gedaalt, de prijs/performance vergeleken met vroeger is echt bar slecht van de 6600 die kaart zou in een normale markt tussen de 200-275 euro kosten.
Denk dat ik gewoon lekker wacht met een upgrade op een RDNA3 of als Intel/Nvidia met iets komen met een laag verbruik en goede performance.
[ Voor 13% gewijzigd door Sp3ci3s8472 op 30-04-2022 16:47 ]
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Uh.
[Twitter: https://twitter.com/greymon55/status/1520392877242675201]
Ja dat zou Navi 31 zijn. (RX6900XT is 23)
Van meerdere kanten komen er nu namelijk de geruchten dat AMD naar of over de 3GHz gaat. Dit zou ik met een strooiwagen lading aan zout nemen, idem voor 23 x 4 = 92/4x RX6900XT berekeningen, maar toch.
Dit kan zo'n bizar monster gaan worden met:
-MCM ontwerp
-3D Stacked L3 cache
-3GHz
-3x ALU's over Navi 21
[Twitter: https://twitter.com/greymon55/status/1520392877242675201]
Ja dat zou Navi 31 zijn. (RX6900XT is 23)
Van meerdere kanten komen er nu namelijk de geruchten dat AMD naar of over de 3GHz gaat. Dit zou ik met een strooiwagen lading aan zout nemen, idem voor 23 x 4 = 92/4x RX6900XT berekeningen, maar toch.
Dit kan zo'n bizar monster gaan worden met:
-MCM ontwerp
-3D Stacked L3 cache
-3GHz
-3x ALU's over Navi 21
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Tsja, er zijn mensen die in hun glazen bol menen te zien dat de A380 van intel een TDP van 75 á 100 Watt moet hebben voor een performance vergelijkbaar met de RX580 én raytracing (waar je volgens mij erg weinig aan hebt op dit niveau). Misschien dat zelfs de A550 wel een optie wordt. In dat geval zouden de prijzen van de goedkopere GPU's van AMD en NVIDIA ook onder druk komen te staan. Blijft leuk, dat speculeren over dingen waar je eigenlijk weinig zinnigs over kan zeggen omdat we gewoon te weinig weten.:
[...]
Omdat het een ITX kast; er kan prima een 3 slots kaart in maar dat wordt geen feest. Ik vind beide Nvidia kaarten geen echte upgrade, meer een sidegrade, 60% meer performance zonder RT.
De kast is een:
pricewatch: Fractal Design Node 202
En op de kaart zit een:
pricewatch: Raijintek Morpheus II Core Edition
Met 2 noctua fans.
Met deze combinatie maakt hij geen geluid (op de cpu na) en dat wil ik zo houden.
Om eerlijk te zijn heb ik de 6600 nooit echt goed bekeken (door de prijzen), dat is misschien een optie
Edit: ondanks dat de prijzen zijn gedaalt, de prijs/performance vergeleken met vroeger is echt bar slecht van de 6600 die kaart zou in een normale markt tussen de 200-275 euro kosten.
Denk dat ik gewoon lekker wacht met een upgrade op een RDNA3 of als Intel/Nvidia met iets komen met een laag verbruik en goede performance.
@DaniëlWW2 @XWB volgens diezelfde geruchten ook 450W, niet eens 500W. En al die efficiëntie moet dan uit de architectuur komen, want op 3 GHz blijft er niets over van enig voordeel dat N5 biedt.
Heeft er nog iemand zout over?
En even voor de duidelijkheid: sinds m'n laatste post heb ik even wat cijfers door Excel gegooid, en weten jullie wanneer we voor het laatst dit soort cijfers (4x in FLOPS, bijna 3x in efficiëntie, of op z'n minst 2,5x) hebben gezien?
Nooit.
Althans niet in het unified shader tijdperk (dus sinds 2006 voor Nvidia, 2008 voor ATI/AMD).
Het dichtste in de buurt aan groene zijde komt Kepler (GK110) tegenover Fermi (GF110), met 2,2 keer zo snel en 150% efficiënter. Maar of we dat nu als benchmark willen nemen? Verder is het Pascal die op papier 87% sneller én efficiënter was dan Maxwell (grofweg hetzelfde verbruik; praktijk viel uiteraard iets lager uit). En eerder dan moet je alweer helemaal terug naar G92 tegenover G80, voor een sprong van maar liefst 41% in efficiëntie. Maar nauwelijks iets in performance. Qua rauwe performance zou Fermi ook mee kunnen doen tegen GT200, maar dan wordt het verbruik een probleem. En je kunt natuurlijk de bullshit cijfers van Ampère nemen, die op papier met Nvidia's cijfers maar liefst 1,6 keer zo snel als Turing zou moeten zijn en daarmee 84% efficiënter. Dat is echter gebaseerd op 0,0 INT32 gebruik, wat in de praktijk onmogelijk is.
Aan de rode kant moet je dan kijken naar zoiets als Cypress tegen RV770, wat meer dan twee keer zo snel was...maar het was dan ook een veel grotere chip (wel nog steeds 35% efficiënter). Tahiti was ook gewoon solide met 50%. En hoewel Hawaii en Fiji niet met Nvidia mee kwamen, waren beide wel alsnog efficiënter dan hun voorgangers. Voor de rest is het enkel Navi 21. Die moet je eigenlijk met Vega 10 vergelijken, want Polaris en Navi 10 zijn een geheel andere klasse chip. En tja, dan ziet Navi 21 er gewoon bijzonder goed uit.
Nogmaals: al deze cijfers zijn op zichzelf best mogelijk, maar de combinaties die in het rond gaan zouden voor verbeteringen zorgen die we nog nooit hebben gezien. Alleen Kepler liet dat zien in vergelijking met z'n directe voorganger, maar zet je grote Kepler af tegen kleine Kepler/Tahiti, of bijvoorbeeld kleine Kepler tegenover Cayman/Cypress dan is dat helemaal niet zo indrukwekkend. Fermi was gewoon echt zo slecht.
Zelfs al zou het ding "4xFP32" kunnen doen met dezelfde marketing bullshit als Ampère, dan nog zou er een 2x in theoretische performance overblijven. En zelfs dat hebben we niet gezien. Fermi vs GT200, Cypress vs RV770, Pascal vs Maxwell. En geen van allen kwam ook maar in de buurt van zo'n efficiëntie voorsprong. Zelfs aan 600W zou dit allemaal een verdubbeling in efficiëntie betekenen.
Ik zie het gewoon nog steeds niet zitten, er klopt van alles niet aan deze cijfers. Als het allemaal wel blijkt te kloppen en er geen marketing onzin gaande is, koop ik met alle plezier twee stuks als straf. Gegadigden voor het tweede exemplaar?
Als het nou per chiplet zou zijn, dan zou ik wel zien hoe het mogelijk is. Want dan heb je het over 7680 shaders, wat aan 3 GHz exact een performance verdubbeling (46,08 TF) zou geven tegenover N21 en aan ~400-450W tussen de 33% en 50% betere efficiëntie.
Heeft er nog iemand zout over?
En even voor de duidelijkheid: sinds m'n laatste post heb ik even wat cijfers door Excel gegooid, en weten jullie wanneer we voor het laatst dit soort cijfers (4x in FLOPS, bijna 3x in efficiëntie, of op z'n minst 2,5x) hebben gezien?
Nooit.
Althans niet in het unified shader tijdperk (dus sinds 2006 voor Nvidia, 2008 voor ATI/AMD).
Het dichtste in de buurt aan groene zijde komt Kepler (GK110) tegenover Fermi (GF110), met 2,2 keer zo snel en 150% efficiënter. Maar of we dat nu als benchmark willen nemen? Verder is het Pascal die op papier 87% sneller én efficiënter was dan Maxwell (grofweg hetzelfde verbruik; praktijk viel uiteraard iets lager uit). En eerder dan moet je alweer helemaal terug naar G92 tegenover G80, voor een sprong van maar liefst 41% in efficiëntie. Maar nauwelijks iets in performance. Qua rauwe performance zou Fermi ook mee kunnen doen tegen GT200, maar dan wordt het verbruik een probleem. En je kunt natuurlijk de bullshit cijfers van Ampère nemen, die op papier met Nvidia's cijfers maar liefst 1,6 keer zo snel als Turing zou moeten zijn en daarmee 84% efficiënter. Dat is echter gebaseerd op 0,0 INT32 gebruik, wat in de praktijk onmogelijk is.
Aan de rode kant moet je dan kijken naar zoiets als Cypress tegen RV770, wat meer dan twee keer zo snel was...maar het was dan ook een veel grotere chip (wel nog steeds 35% efficiënter). Tahiti was ook gewoon solide met 50%. En hoewel Hawaii en Fiji niet met Nvidia mee kwamen, waren beide wel alsnog efficiënter dan hun voorgangers. Voor de rest is het enkel Navi 21. Die moet je eigenlijk met Vega 10 vergelijken, want Polaris en Navi 10 zijn een geheel andere klasse chip. En tja, dan ziet Navi 21 er gewoon bijzonder goed uit.
Nogmaals: al deze cijfers zijn op zichzelf best mogelijk, maar de combinaties die in het rond gaan zouden voor verbeteringen zorgen die we nog nooit hebben gezien. Alleen Kepler liet dat zien in vergelijking met z'n directe voorganger, maar zet je grote Kepler af tegen kleine Kepler/Tahiti, of bijvoorbeeld kleine Kepler tegenover Cayman/Cypress dan is dat helemaal niet zo indrukwekkend. Fermi was gewoon echt zo slecht.
Zelfs al zou het ding "4xFP32" kunnen doen met dezelfde marketing bullshit als Ampère, dan nog zou er een 2x in theoretische performance overblijven. En zelfs dat hebben we niet gezien. Fermi vs GT200, Cypress vs RV770, Pascal vs Maxwell. En geen van allen kwam ook maar in de buurt van zo'n efficiëntie voorsprong. Zelfs aan 600W zou dit allemaal een verdubbeling in efficiëntie betekenen.
Ik zie het gewoon nog steeds niet zitten, er klopt van alles niet aan deze cijfers. Als het allemaal wel blijkt te kloppen en er geen marketing onzin gaande is, koop ik met alle plezier twee stuks als straf. Gegadigden voor het tweede exemplaar?
Als het nou per chiplet zou zijn, dan zou ik wel zien hoe het mogelijk is. Want dan heb je het over 7680 shaders, wat aan 3 GHz exact een performance verdubbeling (46,08 TF) zou geven tegenover N21 en aan ~400-450W tussen de 33% en 50% betere efficiëntie.
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Dibs.:
@DaniëlWW2 @XWB volgens diezelfde geruchten ook 450W, niet eens 500W. En al die efficiëntie moet dan uit de architectuur komen, want op 3 GHz blijft er niets over van enig voordeel dat N5 biedt.
Heeft er nog iemand zout over?
En even voor de duidelijkheid: sinds m'n laatste post heb ik even wat cijfers door Excel gegooid, en weten jullie wanneer we voor het laatst dit soort cijfers (4x in FLOPS, bijna 3x in efficiëntie, of op z'n minst 2,5x) hebben gezien?
Nooit.
Althans niet in het unified shader tijdperk (dus sinds 2006 voor Nvidia, 2008 voor ATI/AMD).
Het dichtste in de buurt aan groene zijde komt Kepler (GK110) tegenover Fermi (GF110), met 2,2 keer zo snel en 150% efficiënter. Maar of we dat nu als benchmark willen nemen? Verder is het Pascal die op papier 87% sneller én efficiënter was dan Maxwell (grofweg hetzelfde verbruik; praktijk viel uiteraard iets lager uit). En eerder dan moet je alweer helemaal terug naar G92 tegenover G80, voor een sprong van maar liefst 41% in efficiëntie. Maar nauwelijks iets in performance. Qua rauwe performance zou Fermi ook mee kunnen doen tegen GT200, maar dan wordt het verbruik een probleem. En je kunt natuurlijk de bullshit cijfers van Ampère nemen, die op papier met Nvidia's cijfers maar liefst 1,6 keer zo snel als Turing zou moeten zijn en daarmee 84% efficiënter. Dat is echter gebaseerd op 0,0 INT32 gebruik, wat in de praktijk onmogelijk is.
Aan de rode kant moet je dan kijken naar zoiets als Cypress tegen RV770, wat meer dan twee keer zo snel was...maar het was dan ook een veel grotere chip (wel nog steeds 35% efficiënter). Tahiti was ook gewoon solide met 50%. En hoewel Hawaii en Fiji niet met Nvidia mee kwamen, waren beide wel alsnog efficiënter dan hun voorgangers. Voor de rest is het enkel Navi 21. Die moet je eigenlijk met Vega 10 vergelijken, want Polaris en Navi 10 zijn een geheel andere klasse chip. En tja, dan ziet Navi 21 er gewoon bijzonder goed uit.
Nogmaals: al deze cijfers zijn op zichzelf best mogelijk, maar de combinaties die in het rond gaan zouden voor verbeteringen zorgen die we nog nooit hebben gezien. Alleen Kepler liet dat zien in vergelijking met z'n directe voorganger, maar zet je grote Kepler af tegen kleine Kepler/Tahiti, of bijvoorbeeld kleine Kepler tegenover Cayman/Cypress dan is dat helemaal niet zo indrukwekkend. Fermi was gewoon echt zo slecht.
Zelfs al zou het ding "4xFP32" kunnen doen met dezelfde marketing bullshit als Ampère, dan nog zou er een 2x in theoretische performance overblijven. En zelfs dat hebben we niet gezien. Fermi vs GT200, Cypress vs RV770, Pascal vs Maxwell. En geen van allen kwam ook maar in de buurt van zo'n efficiëntie voorsprong. Zelfs aan 600W zou dit allemaal een verdubbeling in efficiëntie betekenen.
Ik zie het gewoon nog steeds niet zitten, er klopt van alles niet aan deze cijfers. Als het allemaal wel blijkt te kloppen en er geen marketing onzin gaande is, koop ik met alle plezier twee stuks als straf. Gegadigden voor het tweede exemplaar?
Als het nou per chiplet zou zijn, dan zou ik wel zien hoe het mogelijk is. Want dan heb je het over 7680 shaders, wat aan 3 GHz exact een performance verdubbeling (46,08 TF) zou geven tegenover N21 en aan ~400-450W tussen de 33% en 50% betere efficiëntie.
Maar ik zie de bezwaren echt wel, zeker omdat het extremer aan het worden is, en ik besef me dat dit misschien wel de grootste generatie op generatie sprong ooit kan worden. Aan de andere kant zijn het wel de leakers die een trackrecord hebben die dit steeds zeggen en spreken ze elkaar niet tegen. Ik heb dus ook moeite met dit zomaar wegwuiven.
Uiteindelijk wil ik het ding gewoon zien, ongeacht of het nu "maar" 2x sneller is dan RX6900XT voor 500W TDP of (bizar) veel beter. Kopen zal ik het niet omdat ik geen 4K 144Hz+ monitor heb staan waardoor dergelijke prestatiesprongen, best wel nutteloos zijn. Maar als je er eentje voor me koopt.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Done:
Dibs.
Wegwuiven doe ik het ook niet, er mist volgens mij gewoon een puzzel stuk. De cijfers die zij horen, horen volgens mij simpelweg niet bij elkaar. Verschillende SKUs, cijfers per chiplet, zoiets.
Tegelijkertijd heb je dan echter opmerkingen zoals dit: https://twitter.com/kopite7kimi/status/1519873990093058049
1. Een refresh was het sowieso niet. Evolutie heet dat.
2. Als Lovelace nu geen evolutie van Ampère is, was het dat een jaar geleden ook niet. Dat ontwerp stond toen al vast.
En dan zou AD102 100 TF doen, maar dat is dan nog steeds met dat gesplitte pad dus in de praktijk tussen de 50-65 effectief (hoewel het met zo'n grote chip wellicht effectiever zou kunnen zijn, die 100TF is enkel theoretisch). Terwijl H100 "slechts" 60 doet, uit 80 miljard transistors bestaat en al 700W wil hebben?
En AMD zou ook even haasje over doen? Want vergeet niet dat ze met RDNA2 "slechts" tot ~23 TF kwamen, wat ongeveer Nvidia's effectieve TF is uit die 40 die ze claimen. Maar RDNA3 zou daar dan ineens zo veel overheen springen, zonder dat het een 100% nieuwe architectuur is? Want ook dat is een evolutie, van RDNA2
Ik ben juist wel geïnteresseerd vanwege die dingenUiteindelijk wil ik het ding gewoon zien, ongeacht of het nu "maar" 2x sneller is dan RX6900XT voor 500W TDP of (bizar) veel beter. Kopen zal ik het niet omdat ik geen 4K 144Hz+ monitor heb staan waardoor dergelijke prestatiesprongen, best wel nutteloos zijn. Maar als je er eentje voor me koopt.
Monitor is 3840x1600 @ 144 en de Index is met 1440x1600 per oog ook niet misselijk. Ik zou het dus briljant vinden als het wél allemaal klopt. En dan mag het
Ik heb er persoonlijk wel interesse in, want voor de VR hobby is meer altijd beter.
[ Voor 7% gewijzigd door Werelds op 01-05-2022 23:18 ]
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
AMD zou blijkbaar naar een andere clustering van ALU's gaan met WGP van 256 i.p.v. 128. Maar dat is ook weinig concreets. Het stomme is dat 15360 ALU's x 2 x 3000MHz wel neerkomt op 92TF. Er is dus enige basis voor de enorme sprong. Hoeveel dat verbruikt is de vraag. Want we weten eigenlijk niet goed hoeveel energie een bepaald deel van een videokaart nu eigenlijk gebruikt. Je kan inschattingen maken, maar erg precies ben je waarschijnlijk niet zonder interne meetapparatuur van AMD of Nvidia. Mijn theorie om het te kunnen doen zonder door de 500W TBP barrière heen te schieten, is nog steeds dat AMD het voltage rond de 1v afstelt ten opzichte van hun 1,15-1,2v standaard. Maar als ze dan 3000MHz halen, wat doen Navi 32 en Navi 33 dan wel niet? Het helpt ook niet dat we een beetje gewend zijn geraakt dat 1800-1900MHz eigenlijk wel het maximale is. Dit terwijl AMD stiekem eigenlijk elke generatie sinds Vega er toch wel een paar honderd MHz bijdoet.:
Wegwuiven doe ik het ook niet, er mist volgens mij gewoon een puzzel stuk. De cijfers die zij horen, horen volgens mij simpelweg niet bij elkaar. Verschillende SKUs, cijfers per chiplet, zoiets.
Tegelijkertijd heb je dan echter opmerkingen zoals dit: https://twitter.com/kopite7kimi/status/1519873990093058049
1. Een refresh was het sowieso niet. Evolutie heet dat.
2. Als Lovelace nu geen evolutie van Ampère is, was het dat een jaar geleden ook niet. Dat ontwerp stond toen al vast.
En dan zou AD102 100 TF doen, maar dat is dan nog steeds met dat gesplitte pad dus in de praktijk tussen de 50-65 effectief (hoewel het met zo'n grote chip wellicht effectiever zou kunnen zijn, die 100TF is enkel theoretisch). Terwijl H100 "slechts" 60 doet, uit 80 miljard transistors bestaat en al 700W wil hebben?
En AMD zou ook even haasje over doen? Want vergeet niet dat ze met RDNA2 "slechts" tot ~23 TF kwamen, wat ongeveer Nvidia's effectieve TF is uit die 40 die ze claimen. Maar RDNA3 zou daar dan ineens zo veel overheen springen, zonder dat het een 100% nieuwe architectuur is? Want ook dat is een evolutie, van RDNA2
Voor Lovelace is veel al uitgelekt door die hack. AD102 is 18432 ALU's in 144 SM's voor circa 70% meer dan GA102. Het interessante daar is de enorme 96MB aan L2 cache. Als je kijkt naar de RTX3080 en RTX3090 dan is het eigenlijk treurig hoe de RTX3090 presteert. Dit ondanks de extra SM's en een bredere bus en een extra 176GB/s aan bandbreedte. Ik vermoed al een tijd dat GA102 simpelweg tegen die limiet aanloopt. De vraag is dan of de combinatie van 70% extra ALU's, veel meer L2 cache, blijkbaar nog eens 216GB/s erbij over de RTX3090 (zou 24Gbps GDDR6X met 384 bit bus worden), hogere clockspeeds en waarschijnlijk nog wat andere Nvidia trucjes dan naar de 100TF/2x GA102 gaan.
Ik ben het meeste geïnteresseerd in Navi 32 die vooralsnog natuurlijk als laatste lijkt te komen.[...]
Ik ben juist wel geïnteresseerd vanwege die dingen
Monitor is 3840x1600 @ 144 en de Index is met 1440x1600 per oog ook niet misselijk. Ik zou het dus briljant vinden als het wél allemaal klopt. En dan mag het
Ik heb er persoonlijk wel interesse in, want voor de VR hobby is meer altijd beter.
Niet om de raserisation, immers is Navi 21 en eigenlijk mijn 5700XT al afdoende voor 1440p. Nee ik ga er vanuit dat er ook een forse verbetering in RT gaat komen met RDNA3 en vraag me af of je daarmee het punt bereikt dat je RT kan gebruiken en zowaar minstens een bounce op een BvH kan hebben zonder dat je framerate instort. Als je de halve GPU eigenlijk niet nodig hebt voor raserisation performance, tja dan kan dit misschien.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Ja tuurlijk komt die 92 daar vandaan. Tenzij je Videocardz bent en niet snapt hoe dit alles werkt en dus willekeurige cijfers bij elkaar stopt (zoals in de laatste tabel over Lovelace, waar Ampère blijkbaar 2,6 GHz doet, maar wel nog steeds 40 TF
).Hoeveel ze er bij elkaar stoppen is ook weinig relevant, daar komt geen efficiëntie uit. De ALU heeft sap nodig als hij werkt, ongeacht of hij met 63, 127 of 255 anderen geclusterd zit. En daar komt ook het grootste deel van het verbruik uit, als je kijkt naar hoe het verbruik zich verhoudt tussen GPU's van verschillende generaties waar er maar weinig veranderingen zijn.
1V is bij lange na niet weinig genoeg. 3 GHz is 33% meer dan RDNA2 doet op 1175mV, wat betekent dat zelfs als spanning en klokfrequentie lineair zouden schalen, je het over pakweg 880mV hebt. En dat verhaal is niet lineair.
Het kan natuurlijk wel, maar het zou een hele grote stap voor AMD zijn. Dat is overigens ook iets dat grotendeels door het fysieke ontwerp bepaald wordt.
Dat is echter, zoals ik al zei, "100" TF - er van uitgaande dat Nvidia de INT32/FP32 ALU's behoudt. Wellicht dat het op zo'n grote chip beter tot z'n recht komt (ik ga straks even 106, 104 en 102 vergelijken op dit vlak, kijken of daar iets in zit), maar écht 100 TF is het nooit.
En dat is waar het wringt. Een 3090 Ti doet "40" TF maar daar komt eerder zo'n 22-23 TF uit in de praktijk omdat zo'n uniforme FP32 workload simpelweg niet bestaat - zeker niet in games. Een 6900 XT daarentegen doet 23 TF en daar zal in de praktijk zo'n 20 uit komen (dit is uiteraard natte vinger werk op basis van vergelijking met eerdere GPU's aan beide kanten).
Dus Nvidia zou "100" TF gaan doen, wat in de praktijk eerder op 60 neer zal komen. Laat ik het ruim nemen, en ze halen 70 TF. Dan zou AMD niet alleen 25+% meer daadwerkelijke rekenkracht bieden, maar ook nog eens veel efficiënter?
Dat is iets dat veel vergeten wordt. Nvidia's geclaimde teraflops zijn op dit moment iets geheel anders dan AMD's teraflops. Je haalt nooit de volledige performance uit eender welke GPU, omdat het nagenoeg onmogelijk is elke ALU constant aan het werk te houden. Maar in het geval van Nvidia is dat bijna letterlijk dubbel zo erg het geval momenteel. En het is niet alsof Nvidia die mixed ALU's kan vervangen door FP32 ALU's, ze hebben nog altijd INT32 nodig.
We zullen het wel zien, RDNA3 wordt in elk geval een heel boeiend stukje leeswerk. En ik zou het briljant vinden als het wel klopt, want wat AMD de afgelopen jaren heeft laten zien met Zen en RDNA is ook briljant. Ze boksen aan de ene kant op tegen de blauwe reus, aan de andere kant tegen de groene gigant en die blauwe knaap gaat zich nu ook in dat laatste gevecht mengen. En dat doen ze met slechts een fractie van het budget van die twee en een marktaandeel dat op geen van beide vlakken ook maar enigszins in verhouding staat tot de kwaliteit van hun huidige producten.
Een dusdanige voorsprong zou dus precies zijn wat AMD nodig heeft om eindelijk wat marktaandeel weg te snoepen, maar we hebben met Zen ook gezien dat dat een heel traag proces is. Dus die voorsprong is ook nodig om meerdere generaties de betere hand te hebben.
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
@Werelds Ik moet zeggen dat het een interessante is om een discussie te voeren over een aantal vage geruchten waarbij ik in de hoek van "ja maar misschien kan het echt" zit.
Ik zie de bezwaren ook wel, maar aan de andere kant laat AMD eigenlijk al sinds 2017, keer op keer dingen zien die voor onmogelijk gehouden werden zoals: Zen, Zen 2, RDNA, RDNA2, TR, Epyc, FSR, soms zelfs fatsoenlijke marketing voor hun producten.
En ik vraag me toch af wat er gebeurd als AMD weer 50%+ perf/watt haalt bij RDNA3, dat combineert met lagere voltages voor Navi 31 en er gewoon 3x de ALU's tegenaan gooit. Ik wil gewoon weten wat het product en wat ze hebben gedaan dammit.
Voor Lovelace zou AD102 dan 2700MHz+ moeten doen voor Nvidia hun "100TF" als ze de logica van Ampere volgen. Aangezien daar geen enkele pretentie meer lijkt te zijn over verbruik, immers lijkt dit gewoon de connector te worden, kan Nvidia dit zomaar gaan halen. Kom je effectief waarschijnlijk rond de 60-70TF uit ja.
Ik zie de bezwaren ook wel, maar aan de andere kant laat AMD eigenlijk al sinds 2017, keer op keer dingen zien die voor onmogelijk gehouden werden zoals: Zen, Zen 2, RDNA, RDNA2, TR, Epyc, FSR, soms zelfs fatsoenlijke marketing voor hun producten.
En ik vraag me toch af wat er gebeurd als AMD weer 50%+ perf/watt haalt bij RDNA3, dat combineert met lagere voltages voor Navi 31 en er gewoon 3x de ALU's tegenaan gooit. Ik wil gewoon weten wat het product en wat ze hebben gedaan dammit.
Voor Lovelace zou AD102 dan 2700MHz+ moeten doen voor Nvidia hun "100TF" als ze de logica van Ampere volgen. Aangezien daar geen enkele pretentie meer lijkt te zijn over verbruik, immers lijkt dit gewoon de connector te worden, kan Nvidia dit zomaar gaan halen. Kom je effectief waarschijnlijk rond de 60-70TF uit ja.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Eerst maar even dit:
Een deel van die cijfers zijn voor de volledige package, andere cijfers voor individuele chiplets. Of simpelweg verschillende SKU's.
Nope, andersom juist (gebaseerd op TPU's relative performance vs relatieve performance uit de geclaimde TF). GA104 haalt z'n theoretische overmacht op GA106 bijna perfect, terwijl GA102 tot slechts zo'n 80% komt - dus Nvidia's mixed path schaalt niet beter in grotere chips en biedt dus 0,0 verbetering ten opzichte van het verleden. Vergeleken met TU104 halen alle Ampère SKU's pakweg 30% van wat ze zouden moeten doen, vergeleken met TU102 zo'n 50%. Dus het mixed path is wel beter ten opzichte van oude grote chips, en heeft weldegelijk meerwaarde, maar het schaalt op zichzelf geheel niet.
Tja, dat is waar deze topics voor bedoeld zijn, toch?:
@Werelds Ik moet zeggen dat het een interessante is om een discussie te voeren over een aantal vage geruchten waarbij ik in de hoek van "ja maar misschien kan het echt" zit.
Tuurlijk. En ik geloof eerlijk gezegd ook dat RDNA3 hoe dan ook een mooier staaltje techniek wordt dan wat Nvidia produceert, want zowel Turing als Ampère zijn weinig boeiend en vooral Nvidia's standaard brute-force aanpak en ik geloof niet dat ze met Lovelace (of Hopper) alles op z'n kop gooien.Ik zie de bezwaren ook wel, maar aan de andere kant laat AMD eigenlijk al sinds 2017, keer op keer dingen zien die voor onmogelijk gehouden werden zoals: Zen, Zen 2, RDNA, RDNA2, TR, Epyc, FSR, soms zelfs fatsoenlijke marketing voor hun producten.
Ik blijf er bij dat de cijfers uit de geruchten niet samen horenEn ik vraag me toch af wat er gebeurd als AMD weer 50%+ perf/watt haalt bij RDNA3, dat combineert met lagere voltages voor Navi 31 en er gewoon 3x de ALU's tegenaan gooit. Ik wil gewoon weten wat het product en wat ze hebben gedaan dammit.
Een deel van die cijfers zijn voor de volledige package, andere cijfers voor individuele chiplets. Of simpelweg verschillende SKU's.
[ Voor 3% gewijzigd door Werelds op 02-05-2022 13:37 ]
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Daarom denk ik dus 96MB aan L2 cache voor AD102. Niet alleen schaalt GA102 gewoon niet goed op vergeleken met GA104 etc, maar het verschil tussen de RTX3080 en RTX3090 is best treurig gezien de verschillen in actieve hardware. En de RTX3090Ti is gewoon dom.
Op zich vind ik Turing nog niet eens zo erg. Het presteerde voor geen meter vergeleken met wat je zou verwachten na Maxwell en Pascal. Ik zou het ook niet elegant noemen, maar er zal wel heel veel nieuws in. Betere FP/INT balancering, RT, mesh shading en uiteindelijk ook een bruikbare manier van upscaling. Ampere wil ik eerder afbranden omdat ze ondanks een nieuwe node geen noemenswaardige verbetering in clock speeds hebben bereikt en eigenlijk ook niet heel veel hebben geïnnoveerd. Nvidia hun 2x FP32 trucje had ook gewoon al in Turing moeten zitten.
RDNA2 vond ik meteen al eleganter. Ruim 50% perf/watt op dezelfde node, de enorme achterstand op Nvidia ingehaald, RT zeer netjes weggewerkt in de TMU's (geen goede RT, maar het is RT), de L3 cache en alles werkt op een type ALU met een simpele maar efficiënte scheduling waardoor je minder driveroverhead hebt alsmede consistentere en vaak ook iets hogere framerates krijgt op lagere resoluties.
Als je gelijk hebt ik het vermoeden dat Nvidia niet iets radicaal anders gaat doen (vermoed het ook) en blijft bij hun brute forse aanpak, tja dan kan RDNA3 vergeleken ermee ook wel een erg mooie lijn worden. De grootste zwakte qua hardware is denk ik de RT, maar dat is misschien ook wel het makkelijkste om te verbeteren omdat RDNA2 de eerste iteratie ervan was. In het bijzonder vraag ik me al af of de blijkbaar nog hogere clock speeds in combinatie met hun L3 cache aanpak, niet ook disproportioneel kunnen helpen met RT. Uiteindelijk zal het nog wel even BvH box checks blijven en daarvoor heb je veel data nodig en ook snelle toegang.
Ben je nu blij?[...]
Ik blijf er bij dat de cijfers uit de geruchten niet samen horen
Een deel van die cijfers zijn voor de volledige package, andere cijfers voor individuele chiplets. Of simpelweg verschillende SKU's.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Ik weet niet of een grotere L2 cache veel voor de mixed ALU's zou doen. Cache is daar het probleem niet, het is de schakeling. Het INT32/FP32 blok moet in z'n geheel één van de twee doen, cache verandert daar niets aan. Om er meer uit te persen moet Nvidia slimmer plannen en INT32 meer clusteren zodat ze dat op zo min mogelijk van die gemixte blokken doen.:
[...]
Daarom denk ik dus 96MB aan L2 cache voor AD102. Niet alleen schaalt GA102 gewoon niet goed op vergeleken met GA104 etc, maar het verschil tussen de RTX3080 en RTX3090 is best treurig gezien de verschillen in actieve hardware. En de RTX3090Ti is gewoon dom.
Voor de rest, ik deel je mening over Turing niet echt. De tensor cores blijf ik een verspilling van ruimte vinden, want die hebben buiten ML weinig tot geen waarde en zitten er alleen in voor DLSS. De FP/INT balans is een aardig idee, maar is nog steeds een hack omdat de scheduler er niet vol gebruik van kan maken.
De waarschijnlijk gigantische cache in RDNA3 zou inderdaad wel eens kunnen helpen met RT omdat het het vooral makkelijker maakt dingen relatief dichtbij te houden.
En of ik blij ben? De geruchtenmannetjes zijn allemaal hun keutels in aan het trekken, lijkt er dus op dat ik een factuurtje minder hoef te versturen
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Zeg je nu dat Nvidia misschien een hardware scheduler moet gaan herintroduceren die bewust INT en FP berekeningen gaat splitsen, in verschillende wachtrijen zet en die wachtrijen op clusters van ALU's loslaat die geswitcht zijn naar FP of INT?
Ik vermeed de tensor cores dan ook bewust.
Met Turing vind ik dat het te veel om die stomme tensor cores ging. Ze zijn er, ze nemen veel ruimte in en zijn nutteloos buiten RT of DLSS. Aangezien Turing RT ook dieptreurig is en DLSS nu waarschijnlijk echt onder druk zal komen te staan door FSR2, kunnen die hun geringe waarde gaan verliezen.
Daar speelt misschien nog iets. Een hele tijd terug was hier ook wat discussie over een AMD patent waarmee ze CU's dynamisch konden gaan clusteren en L1 cache toegang tussen die CU's gaan delen. Of dat er precies zo gaat komen is een tweede, maar het lijkt er wel op dat ze de WGP gaan verdubbelen in formaat. Als daarbinnen ook L1 cache gedeeld kan worden, dan heb je nog een extra toegang tot geheugen voor bijvoorbeeld RT.
Noes.En of ik blij ben? De geruchtenmannetjes zijn allemaal hun keutels in aan het trekken, lijkt er dus op dat ik een factuurtje minder hoef te versturen
Paar observaties een dag later.
-Het lijkt erop dat AMD uniform naar een minder diepe SA structuur wil gaan. Waar veel RDNA en RDNA2 GPU's nu op 10 WGP's per SA zitten, lijkt het nu naar vier te gaan. De WGP verdubbeld alleen waardoor er nog maar vier overblijven. Effectief ga je dus van 10 naar 8 diep. Dat is interessant als je kijkt naar Navi 23. Die mist 8CU's over Navi 22 (25%), 128 bit vs. 192 bit bus, iets lagere clockspeed en minder L3 cache. Dat komt neer op circa 15% langzamer. Ergo, Navi 23 is efficiënter. Het is denk ik toch al een betere chip dan Navi 22 die niet zoveel bied voor ruim 6 miljard extra transistoren.
-In deze configuratie is eigenlijk niks verloren voor Navi 31 haar veronderstelde prestatiedoelen. Die oude 15360 zou blijkbaar meer vertrouwen op 2500MHz, deze 12288 configuratie op 3000MHz. Beiden ruim 70TF, maar waarschijnlijk is dit beter te produceren alsmede efficiënter. Navi 32 is op deze manier wel interessanter als 2/3 configuratie. Navi 33 valt nu wel een beetje uit de toon met 1/3 of de helft van Navi 31/32. Maar als die alsnog rond Navi 21 presteert, dan is het een acceptabel product lijkt me.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Ben ik het dan weer niet helemaal mee eens, ik zie bijv. best veel studenten en onderzoekers 'gaming' kaarten gebruiken voor zaken die gebruik maken van de tensor cores waar zij anders zakelijke GPU's voor hadden moeten kopen die veel en veel duurder zijn.:
Ik vermeed de tensor cores dan ook bewust.
Met Turing vind ik dat het te veel om die stomme tensor cores ging. Ze zijn er, ze nemen veel ruimte in en zijn nutteloos buiten RT of DLSS.
En die studenten kunnen er dan s'avonds nog op gamen ook nog
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
We hebben het hier over gaming doeleinden.:
[...]
Ben ik het dan weer niet helemaal mee eens, ik zie bijv. best veel studenten en onderzoekers 'gaming' kaarten gebruiken voor zaken die gebruik maken van de tensor cores waar zij anders zakelijke GPU's voor hadden moeten kopen die veel en veel duurder zijn.
En die studenten kunnen er dan s'avonds nog op gamen ook nog
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Je hebt inderdaad gelijk gekregen, de TF per Watt was te mooi om waar te zijn.:
[...]
En of ik blij ben? De geruchtenmannetjes zijn allemaal hun keutels in aan het trekken, lijkt er dus op dat ik een factuurtje minder hoef te versturen
Als we nou de andere geruchten ook negeren, dan heeft AMD misschien wel iets briljants gedaan:
*Ingenieur perspectief speculatie*
Navi33 is 1 gcd, 64 CU inclusief basis infinity cache 128MB, 8GB DDR6
Navi32 is 2 gcd, 128 CU + controller, 256MB, 16GB DDR6
Navi31 is 3 gcd, 192 CU + controller, 384MB, 24GB DDR6
Feitelijk maar 1 gcd design, met misschien 1 controller (en misschien mcd's, maar dan is Navi33 niet monolitisch). Wat 3 designs lijkt. Wafer productie zou sterk vereenvoudigen. Zou gaaf zijn.
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
@Dennism dat is ook het enige wat ik wél mooi vind aan de tensor cores, omdat je inderdaad niet meteen zo veel uit hoeft te geven en toch wat voordeel kunt halen. Het is natuurlijk niets vergeleken met een volle datacenter oplossing, maar het is goed genoeg voor prototypes en kleine modellen.
Dat gezegd hebbende: dit is ook precies wat er in Titans had moeten zitten nadat ze FP64 de nek omdraaiden. Want dan hadden die dingen nog een bestaansreden gehad. Ik geloof ook niet dat DLSS al die TC nodig heeft tijdens executie. Sterker nog, ik betwijfel of ze überhaupt een core vol belasten.
@sunsmountain valt nog te bezien of ik gelijk had, het blijven allemaal geruchten
Eind van het jaar weten we pas wat ze bekokstoofd hebben
Dat gezegd hebbende: dit is ook precies wat er in Titans had moeten zitten nadat ze FP64 de nek omdraaiden. Want dan hadden die dingen nog een bestaansreden gehad. Ik geloof ook niet dat DLSS al die TC nodig heeft tijdens executie. Sterker nog, ik betwijfel of ze überhaupt een core vol belasten.
@sunsmountain valt nog te bezien of ik gelijk had, het blijven allemaal geruchten
Eind van het jaar weten we pas wat ze bekokstoofd hebben
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
12288 ALU's x 2 x 3000MHz = 73,7TF
15360 ALU's x 2 x 2500MHz = 76,8TF
Vervolgens is clockspeed met minder ALU's vaak beter dan andersom. Mij hoor je niet klagen omdat ik vermoed dat 2,5x Navi 21 met een TDP van ergens rond de 380-450W op deze manier realistischer kan zijn.
Kan niet omdat Navi 33 op N6 geproduceerd lijkt te worden. We weten verder dankzij een AMD engineer dat ze werken met N5 en N6 voor RDNA3. Daarbij zou vooralsnog Navi 33 op N6 geproduceerd worden met een 128 but bus (dus max 8GB) om de kosten te drukken. Navi 31 en 32 is minder duidelijk, maar daar lijkt 3D stacked L3 cache een serieuze mogelijkheid te zijn en daarnaast nog de vraag of het MCM gaat worden.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Het kan als je de gedachtensprong voor Navi31 en Navi32 maakt dat N6 de gcd is, niet de mcd (die zou dan N5 zijn). Niks zegt dat N5 de gcd dat moet zijn, dat is dan door leakers ingevuld. Het spreekt de AMD engineer dan ook niet tegen, als je die CV update geen (bewust) gerucht vindt.:
[...]
12288 ALU's x 2 x 3000MHz = 73,7TF
15360 ALU's x 2 x 2500MHz = 76,8TF
Vervolgens is clockspeed met minder ALU's vaak beter dan andersom. Mij hoor je niet klagen omdat ik vermoed dat 2,5x Navi 21 met een TDP van ergens rond de 380-450W op deze manier realistischer kan zijn.
[...]
Kan niet omdat Navi 33 op N6 geproduceerd lijkt te worden. We weten verder dankzij een AMD engineer dat ze werken met N5 en N6 voor RDNA3. Daarbij zou vooralsnog Navi 33 op N6 geproduceerd worden met een 128 but bus (dus max 8GB) om de kosten te drukken. Navi 31 en 32 is minder duidelijk, maar daar lijkt 3D stacked L3 cache een serieuze mogelijkheid te zijn en daarnaast nog de vraag of het MCM gaat worden.
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
:strip_icc():strip_exif()/u/106218/wc-backbone.jpg?f=community)
Je maakt de rekensom te lastig
12288 * 2,5 * 2 = 61440 GF / 1000 = 61,4 TF
Of het haalbaar is? Moeilijk te zeggen, het klinkt in elk geval een stuk redelijker. Aan 400W komt dat neer op zo'n 153 GF/W (~2x), aan 450W zou het 136 GF/W zijn (~1,75x). Moet nog steeds allemaal uit de architectuur komen (aan 2,5 GHz biedt N5 geen efficiëntie voordeel meer), maar het is in elk geval geen 150% of zelfs 200% meer zoals bij de voorgaande cijfers. 2,5 GHz voor de grote chip (package?) klinkt in elk geval ook een stuk logischer, want dan kan de fysieke efficiëntie waarschijnlijk ongeveer gelijk blijven, aan 3 GHz zouden ze daar al inboeten.
Het is afwachten. Ik heb het idee dat AMD een beetje SunSpot* aan het spelen is. Veel verschillende cijfers die allerlei kanten op wijzen, maar tegelijkertijd ook niet volledig op elkaar aansluiten qua verdelingen. Ja, de aantallen kloppen wel maar dat komt vaak ook uit het nette rekenwerk dat leakers willen doen. Ineens 12 WGP's minder is echter een vreemd aantal. Tegelijkertijd is het wel AMD, die over het algemeen vrij flexibel zijn op dat gebied dus...who knows
* voor diegenen die dit niet kennen of een refresher nodig hebben: The RV870 story. En dan ook maar The RV770 story. Anand op z'n best.
By the way, het gerucht dat pas echt impact gaat maken: 16 CUs op Phoenix APU's volgend jaar 2023. Dus iedereen nu een 3050 of 6600 koopt voor ~400 euro.. dat is straks geïntegreerd op een processor die minder kost. Met wat lagere kloksnelheid en shared geheugen, maar toch. Hiermee zet AMD vooral de duimschroeven op nVidia's budget kaarten.:
[...]
Je maakt de rekensom te lastig
12288 * 2,5 * 2 = 61440 GF / 1000 = 61,4 TF
Of het haalbaar is? Moeilijk te zeggen, het klinkt in elk geval een stuk redelijker. Aan 400W komt dat neer op zo'n 153 GF/W (~2x), aan 450W zou het 136 GF/W zijn (~1,75x). Moet nog steeds allemaal uit de architectuur komen (aan 2,5 GHz biedt N5 geen efficiëntie voordeel meer), maar het is in elk geval geen 150% of zelfs 200% meer zoals bij de voorgaande cijfers. 2,5 GHz voor de grote chip (package?) klinkt in elk geval ook een stuk logischer, want dan kan de fysieke efficiëntie waarschijnlijk ongeveer gelijk blijven, aan 3 GHz zouden ze daar al inboeten.
Het is afwachten. Ik heb het idee dat AMD een beetje SunSpot* aan het spelen is. Veel verschillende cijfers die allerlei kanten op wijzen, maar tegelijkertijd ook niet volledig op elkaar aansluiten qua verdelingen. Ja, de aantallen kloppen wel maar dat komt vaak ook uit het nette rekenwerk dat leakers willen doen. Ineens 12 WGP's minder is echter een vreemd aantal. Tegelijkertijd is het wel AMD, die over het algemeen vrij flexibel zijn op dat gebied dus...who knows
* voor diegenen die dit niet kennen of een refresher nodig hebben: The RV870 story. En dan ook maar The RV770 story. Anand op z'n best.
https://game-news24.com/2...ced-zen-4-matches-rdna-3/
"Groene gigant", misschien is AMD vergeleken met nVidia toch niet helemaal die underdog. Ik heb eerder al laten zien dat AMD 53%-47% GPU / APU aandeel heeft als je consoles meeneemt.
https://gathering.tweakers.net/forum/view_message/71217504
Qua marketing blijft "team red" kneusjes. Jebaited, really? Dat wel. Maar AMD is niet zielig hoor.
kleine muisjes hebben grote wensjes: Beschuit Met Gestampte Mensjes
Ik doelde vooral op de omzet en dus budgetten van de drie.
Intel draait een slordige 80 miljard omzet, waarvan zo'n 20 miljard over blijft als netto winst. Daarnaast hebben ze natuurlijk ook een berg aan vermogen in hun fabs en dergelijke zitten.
Nvidia komt qua omzet wellicht maar net boven Intel's winst uit met 27 miljard voor het afgelopen jaar, hun marges zijn wel veel hoger waardoor ze alsnog 10 miljard over houden.
En dan heb je "kleine" AMD, met 16 miljard in omzet waar slechts zo'n 3 miljard van over blijft.
Begrijp me niet verkeerd, de consoles zijn weldegelijk belangrijk, ook al helpen ze voor geen meter met hun naamsbekendheid en mindshare (marktaandeel volgt uit dat laatste). 95% van de console kopers heeft geen flauw benul dat die dingen op AMD hardware draaien. Die deals zorgen echter wel voor een stabiele cashflow én een hoop R&D; deels uit de cashflow, maar zowel MS als Sony dragen ook bij aan de R&D op technisch vlak (met name Sony). Veel marge zullen ze op die dingen echter niet hebben.
Wij als Tweakers weten heel goed wat er in die consoles is gaan zitten en hoe cruciaal AMD is voor de ontwikkeling van graphics. De meeste gamers weten dat echter niet. Die weten alleen dat Nvidia de koning is op de PC.
Stiekem zou dat wellicht ook bijna de meest eenvoudige en effectieve marketing zijn. "Powered by AMD" bij het starten van de consoles en/of games. Nogmaals, wij (althans ik
) kijken graag naar de tech presentaties van Sony, maar het gros van de consumenten leest alleen "nieuwe PlayStation komt uit in December en kost X euro". En vervolgens kopen ze een laptop met een Intel CPU en wellicht Nvidia GPU (hoewel de meesten dat tegenwoordig ook niet meer doen, gewoon IGP) omdat ze dat kennen.
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Op mijn Gamecube (beste console, fight me:
Stiekem zou dat wellicht ook bijna de meest eenvoudige en effectieve marketing zijn. "Powered by AMD" bij het starten van de consoles en/of games. Nogmaals, wij (althans ik
) staat gewoon het ATI logo rechtsonder. Duurde iets van zeven jaar voordat ik wist wat het betekende, maar toch. 
Algemeen dan. Inmiddels wordt er ook data gehaald uit linux drivers. Voornamelijk wat kleine dingetjes zoals nieuwe of verwijderde instructies, er lijken aardig wat versienummers van hardwareblokken te veranderen waardoor er misschien zaken veranderd zijn, nog wat andere zaken en misschien zijn er specifieke instructies voor FSR2.
Belangrijkste is denk ik dit:
De drivers suggereren dat de WGP inderdaad verdubbeld, maar dat de CU blijft en ook verdubbeld. Je zou dus CU's krijgen met elk vier keer 32 ALU's en twee CU's per WGP.
According to Linux drivers, it appears that Compute Units still exist, and WGPs are still DualCUs. The big change is going back to 4x SIMD per CU like GCN, but now with RDNA's 32 ALU design. pic.twitter.com/hAzGs9M9E6
— Kepler (@Kepler_L2) 30 april 2022
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
/u/331666/crop581e2c93efc13.png?f=community)
AMD Ryzen 9 5900X • Gigabyte X570 Aorus PRO • G.Skill Ripjaws V F4-3600C16D-32GVKC • AMD Radeon RX 6900 XT • Samsung 850 EVO 1TB • Intel 660p 2TB • Corsair Obsidian 500D RGB SE • Corsair RM750x
Dat zijn een boel van die refreshes dan ook eigenlijk
iets beter silicon, dus iets hoger te klokken t.o.v. baseline, wat nieuwe geheugen erbij en je hebt een iets sneller product, je heb een manier om wanneer nodig (zie bijv. wat AMD deed met de Ryzen R5 3600XT) het MSRP te resetten (als is dat met videokaarten misschien nog niet direct nodig) en gemiddeld genomen haal je iets meer omzet uit hetzelfde silicon. Dit is iets dat ze waarschijnlijk heel makkelijk kunnen doen, weinig resources kost, waardoor ze juist kunnen focussen op de nieuwe gen, maar tegelijk ook de omzet op de huidige gen kunnen maximaliseren.
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Ik neem AMD hun getallen voor die RX6900XT vergeleken met de RTX3090 niet erg serieus.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
Moderator General Chat
Dyslectic history cynic
Meer informatie uit de linux drivers.
Het beeld dat eruit komt is dat dit geen simpele refresh van RDNA/RDNA2 is. Niet alleen zijn de chips waarschijnlijk fors groter, maar de hele shader arrays gaan ook op de schop. En ja, de helft begrijp ik ook niet helemaal.
RDNA3 mesa commits: https://t.co/OKydCfYuwZ
— Locuza (@Locuza_) 5 mei 2022
- New rasterizer control fields (Lightning accel.)
- 6 Shader Engines for RDNA3 (8 in another place)
- Variable Rate Shading (VRS) with 4 pixel supported, not only 2
- New Oreo🍪mode
- Removed Enhanced Quality Anti-Aliasing EQAA
1/x pic.twitter.com/Clq5SnJPD5
- Removed Fragment and Color Mask (FMASK/CMASK)
— Locuza (@Locuza_) 5 mei 2022
- No Multi-Sampling AA resolve inside the ROPs anymore, compute shader based (Hello R600, you were right all along)
- Delta Color Compression (DCC) never needs decompression anymore, all formats are compatible.
2/x pic.twitter.com/JRYpWmG0cX
- Legacy geometry pipeline support gone, only Next Generation Geometry (NGG) now.
— Locuza (@Locuza_) 5 mei 2022
- Geometry stream output unimplemented for now
- Offchip buffering is handled per Shader Engine
- Instruction cache line is now 128 bytes not 64 anymore.
3/x pic.twitter.com/UCeRBIf3VP
Het beeld dat eruit komt is dat dit geen simpele refresh van RDNA/RDNA2 is. Niet alleen zijn de chips waarschijnlijk fors groter, maar de hele shader arrays gaan ook op de schop. En ja, de helft begrijp ik ook niet helemaal.
Never argue with an idiot. He will drag you down to his own level and beat you with experience.
R600: That's an old one: https://www.techpowerup.com/gpu-specs/ati-r600.g431
Een grotere instructie cache line is altijd handig als de cache line te klein blijkt te zijn.
Het lijkt me ook dat ze veel meer de componenten dat bepaalde dingen doen, meer laten doen dan ervoor waardoor je dus meer kan doen per cycle. Als voorbeeld: de Shader engine kan nu direct bufferen in de plaats dat het via een ander deel van de chip.
En wth is een oreo modus
Ik ben echt benieuwd wat deze chip teweeg kan brengen. Ze hebben zoveel veranderd eraan dat het in begin wrs weer slechter gaat lopen, maar na een paar driver updates alles uit de kaart zal hebben gehaald.
* Damic zou nog altijd graag een RX69x0XT hebben, maar zo duur
Een grotere instructie cache line is altijd handig als de cache line te klein blijkt te zijn.
Het lijkt me ook dat ze veel meer de componenten dat bepaalde dingen doen, meer laten doen dan ervoor waardoor je dus meer kan doen per cycle. Als voorbeeld: de Shader engine kan nu direct bufferen in de plaats dat het via een ander deel van de chip.
En wth is een oreo modus
Ik ben echt benieuwd wat deze chip teweeg kan brengen. Ze hebben zoveel veranderd eraan dat het in begin wrs weer slechter gaat lopen, maar na een paar driver updates alles uit de kaart zal hebben gehaald.
* Damic zou nog altijd graag een RX69x0XT hebben, maar zo duur
[ Voor 23% gewijzigd door Damic op 07-05-2022 12:35 ]
Al wat ik aanraak werk niet meer zoals het hoort. Damic houd niet van zijn verjaardag