Om toch even in te haken op de verschillen tussen partijen, wat ik eigenlijk daarmee mis is een visie op de toekomst aan de rechterkant die ook nog eens houdbaar is. Ik zie in deze discussie toch vaak een focus (al dan niet onbewust) op het eigen belang, d.w.z. het niet tornen aan de bestaande status quo qua wonen, werken, gezin, vervoer, etc. Maar het is juist die status quo die vanuit externe invloeden steeds sterker onderhevig zal zijn aan factoren die hem gaat bedreigingen.
Denk bijvoorbeeld aan ontwikkelingen zoals automatisering, verschil platte land provincie, energietransitie, gevolgen klimaatveranderingen, etc. Ik mis aan de rechterkant eigen een duidelijk antwoord op dat soort ontwikkelingen dat wat meer visie heeft dan dat de tucht van markt werking de problemen gaat oplossen.
Het probleem als je geen visie hebt is dat deze ontwikkelingen je gaan verassen en je er geen controle meer op kan uitoefenen. Zeker als je mensen een beeld voorschotelt dat de status-quo gehandhaafd kan worden, terwijl die voor mensen persoonlijk ook niet meer opgaat, is electoraal een gevaarlijke ontwikkeling gebleven. Het staat natuurlijk buiten kijf dat het 'juiste' populisme (i.p.v. het 'verkeerde') hier geen antwoord op is.
Om even een perspectief te schetsen een artikel uit verkiezingstijd:
Rutte onderschat armoede van de rijkenAlexandra Vos (56) is zo’n zelfstandige ondernemer. Dat wil zeggen: ze zou het wíllen zijn. Ze is geboren en getogen in de Van Duivenvoordelaan. Bezit al jaren een mooi eigen huis, is hoogopgeleid, had een goedbetaalde managementfunctie in de modebranche. Maar een paar jaar geleden is ze ontslagen. „Sindsdien ben ik verplicht aan het freelancen.”
Ze werkt nu voor een bureau dat expats aan een huis helpt. „Feit is dat ik een inkomen heb van 400 euro per maand, terwijl mijn vaste lasten 1.500 euro zijn. Ik ben te oud om nog uitgenodigd te worden voor een sollicitatiegesprek. Ik heb geen recht op bijstand. Als ik mijn huis verkoop, kan ik een kamer huren. Wat moet ik dan over een half jaar? Vriendinnen, veertigers en vijftigers zitten in hetzelfde parket.” In Wassenaar, had de kapper al gezegd, heet dat de armoede van de rijkdom.
Het is natuurlijk een voorbeeld, maar wel een die imho tekenend is. Het issue is natuurlijk dat deze zo'n situatie is ingezet in dat het nog goed ging en de nadelige effecten alleen aan de onderkant van de samenleving werden gevoeld. Maar als de situatie de mensen treft die zelf voor dit soort maatregelen hebben gestemd, dan treedt er toch vaak een soort buyer's remorse in.
Nu gaat het natuurlijk waarschijnlijk nog wel even goed met de economie, maar waarschijnlijk liggen er met rechts toch weer maatregelen in de planning, waardoor een volgende neergang van de economie of massa ontslag door automatisering (kijk naar de
bancaire sector, het is feitelijk al een current event) de neergang toch nog een stuk onprettiger zal zijn dan voorheen.
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert