Prima. Maar vergeet een aantal zaken niet voor perspectief.
Om te beginnen was RTL al héél snel met het verhaal aanwezig. Zelfs nog tijdens de toelichtingen van Willink ging er al flink wat de lucht in. Nu zit RTL duidelijk in onze hoek, maar dit was wel heel erg snel, belangrijker echter, leidend. Zeker in combinatie met de vreemd gerichte vragen tijdens de persconferentie (leuk om terug te kijken, zie het moment van suggestie moedeloosheid). Vergeet niet dat a) het een politiek spel is en b) in onze hoek duidelijk sprake is van een diep verbonden netwerk.
Daarbij,
Willink wees dit vrij hard af in zijn toelichtingen als het breekpunt.
Iets om over na te denken, terwijl media gaan rennen met een beeld wat hij niet enkel afwijst maar ook nog eens in perspectief zet, wijst hij op de daadwerkelijke situatie maar media zien het niet eens.
Ik zeg het nog maar eens, er kwamen meerdere vragen gericht op dit aspect, elke keer wees hij de conclusie/observatie/hint/suggestie van de vraagsteller in kwestie af (een keer zelfs keihard als te makkelijk, lui). Elke keer wees hij op iets heel anders.
Nu past dat andere niet met de gewenste perceptie, het beeld wat veel mensen willen zien en dus moeten zien.
Dat verandert er echter niets aan dat Willink wel de vinger op de zere plek deed leggen.
Die zere plek - het "
duveltje uit het doosje" zoals hij dat noemde was op zijn zachtst gezegd frappant te noemen. Niet enkel omdat men op dat punt nog niet eens was aangekomen bij de drie grote uitdagingen zoals Willink ze stelde voor de verkenningen. Niet enkel omdat het teken is van aanwezigheid / acceptatie van een compromis op aard van politieke dynamiek voor een eventuele formatie. Allebei zeer interessant om even in het achterhoofd te houden.
Maar
de zere plek was het constante zoeken naar garanties tegen de traditionele (bijna inmiddels historische)
dolk in de rug van het "coöpteren, compromitteren" draaiboek van rechts / conservatief de afgelopen dertig jaar toegepast (ons fameuze Pvda draaiboek, simpel gesteld, altijd perfect om iemand in cijfers te laten verzanden. Edit hier ligt je antwoord op de
tweede vraag van @
Richh zijn bericht hierboven).
Hand in eigen boezem, ik kan me prima voorstellen dat je daar garanties voor zoekt. In het licht van wat we met een Pvda op die manier gedaan hebben, in het licht van de consequenties daarvan, ik begrijp best dat een andere politieke partij daar niet happy mee is.
Op dat punt zit je in een onderhandeling voor uitwisseling van perspectieven. Je zoekt daarbij (ook buiten politiek zie je dit heel eenvoudig) naar een bevestiging van het kunnen geven van vertrouwen. Als je die niet krijgt, dan kun je twee dingen doen. Of je gaat toch ermee door en accepteert de consequenties voor jou zelf, of je gaat terug naar waar je het mandaat van gekregen hebt en legt het uit.
Willink was daar - ongeacht zijn valstrik van altijd in het proces blijven kijken én de ontstane incompatibiliteit tussen zijn oudere manier van communiceren en de hedendaagse aard van informatiestromen - duidelijk in. Het gevolg is te betreuren, zo zei hij, maar het valt geen enkele politieke partij te verwijten wanneer ze in de afwezigheid van interactie van vertrouwen enkel de genomen conclusie kunnen trekken. We gaan er snel aan voorbij omdat het niet gezegd wordt zoals we dat tegenwoordig doen, vergeet even niet uit welke tijd Willink komt

Voor hem, voor zijn manier en methodiek, is dit kei en keihard
We hadden het er gisteravond over, het is vrij makkelijk om hier door beeld en smaak heen te prikken, gewoon door het uitvoeren van substitutie. Als je de ene naam vervangt door de andere en alle andere variabelen ongewijzigd laat en perceptie blijkt anders, dan is er sprake van eigen beïnvloeding. Heel menselijk, maar het geeft wel aan hoe snel we in dit soort valstrikken van bias lopen. Tevens hoe snel daar gebruik van gemaakt wordt.
Wat hier echt frappant is komt neer op iets anders.
Om te beginnen was er tijdens de verkenning heel duidelijk een acceptatie van of compromis over de aard van politieke focus voor een eventuele volgende regering gekomen. Best opvallend, best goed zichtbaar. Je zoekt niet naar dit soort bevestigingen als je niet akkoord gaat met de verbonden methodiek. Simpel gesteld, alle betrokken partijen van het moment zijn akkoord gegaan met een politieke toepassing van machtspolitiek. Niet enkel verklaart dit de positionering van D66 in zowel beeldvorming als verslag op het moment, het verklaart ook het zoeken naar die garanties, het verklaart ook het kleine steekspel op kleine punten - op een onderwerp voorafgaand aan de grote onderwerpen waar veel meer aan op hangt.
En daar zit een volgend interessant punt.
Dat ging hier gisteravond ook over de vloer, vergezeld van de uitspraak dat een komende 72 uur hier consistent aan voorbij gegaan zou worden in verslaggeving. De volgorde van onderwerpen.
Willink heeft in zijn opdracht drie grote uitdagingen gesteld. Toch blijkt de agenda anders in elkaar te zitten, en breekt het bij het zoeken naar garanties terwijl de discussie gaat over iets heel anders dan die uitdagingen, en men nog niet eens bij de grote onderwerpen is aangekomen. Onderwerpen zoals klimaat, waar we makkelijk over doen alsof het groen is, terwijl hier juist zaken als belastingstelsel en systemische innovatie hele grote paraplu's zijn waar heel veel van afhangt voor netwerken.
Dit is een politiek spel, maar in de bestuurskamer zie je dit soort spel ook. Als ik niet wens dat ik op punt B zou moeten bewegen, dan zorg ik er voor dat een punt A een struikelblok wordt zonder dat ik zelf op dat punt aangesproken kan worden. Ik weiger dan garanties voor afhandeling van A te geven, zodat de tegenpartij in een positie van perceptie komt waar ze ongeacht uitkomst voor dat punt op afgerekend worden. Dat doe ik met gebruik van de agenda, met inzet op detail, met weigering tot zekering van detail.
Dit is een simplistische en uitermate gekende methodiek, je gebruikt machtsmiddelen voor beheersing van een heel nauw kader. Op die manier werk je de persoon die voor jou een risico vormt ten aanzien van punt A van tafel weg zonder er op aangesproken te kunnen worden. Dit is een toepassing van machtspolitiek.
We hadden het er gisteravond over,
briljant politiek spel. GL is nu vast gezet in publieke perceptie, kan enkel op een marginaal punt uitleg geven aan eigen kring, en is zelfs daar in beperkt vanwege de verschillen in waarde die binnen die kring aan het kleine onderwerp gehecht wordt. In politieke zin is Klaver uitgerangeerd hier. Klassieke toepassing van machtspolitiek. Dit is geen verwijt naar Klaver toe, integendeel. Als enige van alle overige partijen is hij er in geslaagd om er door heen te prikken, en daar ook nog eens bij overeind te blijven. Maar hier blijkt gewoon dat ongeacht potentieel van GL het niet genoeg gewicht heeft om overeind te blijven in de arena's waar de trends gezet worden. GL heeft geen netwerken van informatie en/of informatiestromen. Heeft geen hubs waar informatie gekoppeld wordt aan perceptie. Heeft geen netwerk wat in de interactie van beeld en emotie tegenwicht kan geven ter correctie.
Zoals ik al zei, flinke les voor GL. Maar ook een flinke les voor ons allen. Als we dermate zweven in een dermate verstoorde dynamiek van informatiestromen dan is dat niet gezond. Extremen zijn immers nooit goed, of het nu te veel zout, vet, of kleurstof is.
Ben dus niet te vlug om met de vinger naar Klaver of GL te wijzen.
Er valt in detail genoeg te bespreken, maar de vinger is niet enkel ongepast - het is ook misleidend. Zoals Willink zei, veel te makkelijk, zelfs lui, en niet correct.
Het breekpunt hier is het gebrek aan vertrouwen in het gegeven van machtspolitiek om niet te pas en te onpas gebruikt te worden voor eigen partijpolitieke doeleinden. We hebben de afgelopen jaren het failliet van identiteitspolitiek meegemaakt, we hebben de afgelopen jaren de eerste negatieve effecten van de wet van de remmende voorsprong voor machtspolitiek zien ontstaan.
Dus even heel bot gesteld: niet enkel heeft Nederland geen vertrouwen meer in traditionele identiteitspolitiek. Het is nu ook zichtbaar dat óf het vertrouwen in machtspolitiek begint af te brokkelen, óf dat de grenzen van herhaalde toepassing ervan bereikt zijn.
Hier mag best een conclusie getrokken worden, te weten de noodzaak om de koppen bij elkaar te steken om politieke participatie, vertegenwoordiging en behartiging drastisch onder de loep te leggen.
Als we hier al één observatie kunnen maken, dan is het wel dat de huidige vormen van politiek en politiek gedrag niet langer corresponderen aan de vereisten voor continuïteit van het bestel. Wat simplistisch uitgedrukt, ongeacht welke kleur, smaak, vlag, methode of wat dan ook, het werkt niet meer, of steeds minder en met hogere kosten.
Als je dat naast een andere observatie zet, die van wat we te makkelijk een versnippering noemen maar wat in essentie een volstrekt normale evolutie van sociaal-economische afgeleide dynamiek en scheidslijnen is (nota bene één van Willink's drie grote uitdagingen) dan valt op dat we heel erg ons best doen om van alles en nog wat te roepen om maar zo snel mogelijk iemand te laten hangen zodat we niet in de spiegels hoeven te kijken, of achter het beeld. Politiek, media, burger, bedrijf - alle vier zitten ze in die reflex vast. Terwijl dit eigenlijk geen een heel eenvoudige verandering is die aanpassing van politieke interactie en communicatieve representatie vraagt.
Niets nieuws, niets bijzonders, maar je moet er wel voor achter het beeld kijken.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.