Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 5

[Grolsch]

Ik ben even weg geweest in dit topic maar hier ben ik weer

De bouw van ons huis vordert, zie onderstaande link voor de laatste update:

Grolsch in "Ervaringen met het bouwen van een huis - Deel 1"

Met het vorderen van de bouw komt ook het hoofdstuk "PV Panelen" dichterbij.

Ik wil de platte daken eigenlijk vol leggen met PV panelen.

Het platte dak van onze "veranda" is dus 5100x4510
Het platte dak van onze "carport" is dus 6200x7000

Zie hieronder plattegrond (bovenkant is het zuiden)



Zie hieronder de aanzichten





Ik ga dit topic dus meer in de gaten houden om ideeën op te doen wat ik moet gaan kopen

Zijn er richtlijnen hoeveel KW/H er per jaar per m2 bedekt dakoppervlak opgewekt gaat worden

[pdavie2311]

Goedemorgen!

Wij hebben de laatste tijd een aantal offertes gekregen voor zonnepanelen op ons dak. Ook zijn de leveranciers hier geweest om de situatie te bekijken, op te meten. Wij hebben een hoogbouw, vrijstaande woning, gelegen zuid/west. Geen schaduw of andere belemmeringen, mooi helemaal vrij.

Beide offertes wordt er uit gegaan van:

- Solar Frontier CIS 170 wp
- Solax TL 3000 Single tracker

Nu moet ik wel zeggen dat bovenstaand gebaseerd is op 18 panelen en wij gisteren tot de conclusie kwamen dat we voor 20 panelen gaan. Gezien onze Kids straks een tv op de kamer krijgen, wij een elektrische kachel nemen in de huiskamer, dus het verbruik omhoog zal gaan.

Er komt vandaag een aangepaste offerte binnen, waar nog iets wordt aangepast, gezien we voor 20 ipv 18 panelen gaan. Hebben jullie nog tips die ik kan meenemen in mijn reactie op de offerte? Ze kunnen ons alles wijsmaken natuurijk, haha!

Thanx!

Edit: Aanpassing op bovenstaand:

Solax TL 3300 Dual MPPT

Deze wordt gebruikt bij 20 panelen...

[ Voor 5% gewijzigd door pdavie2311 op 25-01-2017 08:52 ]

[pdavie2311]

Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 07:49:
Ik ben even weg geweest in dit topic maar hier ben ik weer

De bouw van ons huis vordert, zie onderstaande link voor de laatste update:

Grolsch in "Ervaringen met het bouwen van een huis - Deel 1"

Met het vorderen van de bouw komt ook het hoofdstuk "PV Panelen" dichterbij.

Ik wil de platte daken eigenlijk vol leggen met PV panelen.

Het platte dak van onze "veranda" is dus 5100x4510
Het platte dak van onze "carport" is dus 6200x7000

Zie hieronder plattegrond (bovenkant is het zuiden)

[afbeelding]

Zie hieronder de aanzichten

[afbeelding]

[afbeelding]

Ik ga dit topic dus meer in de gaten houden om ideeën op te doen wat ik moet gaan kopen

Zijn er richtlijnen hoeveel KW/H er per jaar per m2 bedekt dakoppervlak opgewekt gaat worden

Mooie woning! Overijssel?

[Grolsch]

pdavie2311 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 07:54:
[...]


Mooie woning! Overijssel?

Goed gegokt Kan ook bijna niet anders met zo'n Nickname

[pdavie2311]

Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 08:05:
[...]


Goed gegokt Kan ook bijna niet anders met zo'n Nickname

[jacovn]

Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 07:49:

Ik wil de platte daken eigenlijk vol leggen met PV panelen.

Het platte dak van onze "veranda" is dus 5100x4510
Het platte dak van onze "carport" is dus 6200x7000]


Zijn er richtlijnen hoeveel KW/H er per jaar per m2 bedekt dakoppervlak opgewekt gaat worden

Wil je de panelen plat leggen ?

Je kunt met deze calculator wel bereken wat het ongeveer kan worden: http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/apps4/pvest.php

Als je ze onder een hoek op een schans zet mag je het platte dak wettelijk niet vol leggen.
https://www.rijksoverheid...llectoren-en-zonnepanelen

Bijvoorbeeld schans 30 cm hoog, moet je 30 cm uit de rand blijven.

En kun je aangeven of het precies naar zuiden gericht is ?

[ Voor 3% gewijzigd door jacovn op 25-01-2017 09:04 ]

[Grolsch]

Ik wil ze het liefst helemaal niet zien, dus mag je ze / kan je ze helemaal plat leggen

Als je ze schuin zet dan kun je ze weer dichter op elkaar leggen, maar krijg je dan schaduwwerking

Ik ben in de PV wereld vrij nieuw, dus alvast mijn excuses als ik "domme" vragen stel

[AUijtdehaag]

pdavie2311 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 07:52:
Goedemorgen!

Wij hebben de laatste tijd een aantal offertes gekregen voor zonnepanelen op ons dak. Ook zijn de leveranciers hier geweest om de situatie te bekijken, op te meten. Wij hebben een hoogbouw, vrijstaande woning, gelegen zuid/west. Geen schaduw of andere belemmeringen, mooi helemaal vrij.

Beide offertes wordt er uit gegaan van:

- Solar Frontier CIS 170 wp
- Solax TL 3000 Single tracker

Nu moet ik wel zeggen dat bovenstaand gebaseerd is op 18 panelen en wij gisteren tot de conclusie kwamen dat we voor 20 panelen gaan. Gezien onze Kids straks een tv op de kamer krijgen, wij een elektrische kachel nemen in de huiskamer, dus het verbruik omhoog zal gaan.

Er komt vandaag een aangepaste offerte binnen, waar nog iets wordt aangepast, gezien we voor 20 ipv 18 panelen gaan. Hebben jullie nog tips die ik kan meenemen in mijn reactie op de offerte? Ze kunnen ons alles wijsmaken natuurijk, haha!

Thanx!

Edit: Aanpassing op bovenstaand:

Solax TL 3300 Dual MPPT

Deze wordt gebruikt bij 20 panelen...

Neem gewoon een powerset?
http://shop.winkelman-zon...r-frontier-powerset-.html

Op elkaar afgestemde onderdelen met hoge (re) efficientie

@Grolsch
Hee, jij ook hier?

[pdavie2311]

AUijtdehaag schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:05:
[...]


Neem gewoon een powerset?
http://shop.winkelman-zon...r-frontier-powerset-.html

Op elkaar afgestemde onderdelen met hoge (re) efficientie

@Grolsch
Hee, jij ook hier?

Dit is ex montage materiaal en zonder montage? Wil wel volledig ontzorgt worden, dat het kant en klaar opgeleverd gaat worden? Garantie/risico etc...

[reneeke1970]

Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:05:
Ik wil ze het liefst helemaal niet zien, dus mag je ze / kan je ze helemaal plat leggen

Als je ze schuin zet dan kun je ze weer dichter op elkaar leggen, maar krijg je dan schaduwwerking

Ik ben in de PV wereld vrij nieuw, dus alvast mijn excuses als ik "domme" vragen stel

Als je ze niet wilt zien leg ze dan oost west onder tien graden. Zijkanten liggen dan plat op dak steekt niet omhoog. Aan je zuid kant halve meter van rand beginnen en je ziet praktisch niks

[jacovn]

Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:05:
Ik wil ze het liefst helemaal niet zien, dus mag je ze / kan je ze helemaal plat leggen

Als je ze schuin zet dan kun je ze weer dichter op elkaar leggen, maar krijg je dan schaduwwerking

Ik ben in de PV wereld vrij nieuw, dus alvast mijn excuses als ik "domme" vragen stel

Ja dat kan wel, maar ze worden wel sneller vuil omdat ze niet schoon regenen heb ik hier in deze thread gelezen. En rendement is ook minder, maar je hebt met deze vlakken toch al beperkte uren zon omdat je puntdak ertussen in de zon blokkeren zal.
Als je een zonneroos erbij pakt kun je wel zien waar de zon opkomt en ondergaat (zomer en winter)
Heb je een beetje inzich hoe lang een vlak in de zon zal liggen etc.

Voorbeeld:

Gemaakt voor eigen platte dak met oost/west opstelling.

[ Voor 20% gewijzigd door jacovn op 25-01-2017 09:32 ]

[AUijtdehaag]

pdavie2311 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:15:
[...]


Dit is ex montage materiaal en zonder montage? Wil wel volledig ontzorgt worden, dat het kant en klaar opgeleverd gaat worden? Garantie/risico etc...

Ja, maar er zijn genoeg installateurs te vinden die dat kunnen installeren en leveren.
Winkelman Hengelo, J&M, Sun-solar.nl

(psst, zelf doen scheelt je 800 - 1000 euro)

[TiSaE]

Ik heb net een nieuwe huis gekocht en ben me ook aan het oriënteren op het laten leggen van zonnepanelen. Het dak ligt gunstig, is alleen wel een leisteen dak. Zojuist een offerte ontvangen van een bedrijf, lijkt prima, goed onderbouwd. Echter na het doorspitten van dit topic lijkt dit erg stevig aan de prijs.... met name de type panelen die hierop gelegd worden, lijken wat oudere panelen en kan dus goedkoper of voor hetzelfde geld een betere type paneel. Wat is jullie zienswijze?

12x AEG polykristallijn black 260Wp zonnepanelen (nominaal vermogen 260 Wp)
12x P300 optimizers(25 jaar garantie)
1x omvormer(s) SolarEdge 3000

Totaal vermogen 3120 Wp

Onderbouwsysteem (12 jaar garantie) € 429,30
Montage van het systeem € 777,00
Aansluiting omvormer tot en met de meterkast € 97,50
Extra: Leisteen montage en kraan € 340,00

Totaal offerteprijs excl. BTW € 4.959,54
BTW 21% €1.041,50

Totaal offerteprijs incl. BTW € 6.001,05

[AUijtdehaag]

TiSaE schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:32:
... Zojuist een offerte ontvangen van een bedrijf, lijkt prima, goed onderbouwd..

12x AEG polykristallijn black 260Wp zonnepanelen (nominaal vermogen 260 Wp)
12x P300 optimizers(25 jaar garantie)
1x omvormer(s) SolarEdge 3000

Totaal vermogen 3120 Wp

Onderbouwsysteem (12 jaar garantie) € 429,30
Montage van het systeem € 777,00
Aansluiting omvormer tot en met de meterkast € 97,50
Extra: Leisteen montage en kraan € 340,00

Totaal offerteprijs excl. BTW € 4.959,54
BTW 21% €1.041,50

Totaal offerteprijs incl. BTW € 6.001,05

Dus je hebt heel veel schaduw?

[Grolsch]

reneeke1970 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:26:
[...]

Als je ze niet wilt zien leg ze dan oost west onder tien graden. Zijkanten liggen dan plat op dak steekt niet omhoog. Aan je zuid kant halve meter van rand beginnen en je ziet praktisch niks

Niet zien is ook een groot woord, maar wel zo min mogelijk.

Mijn idee was om de oost-kant onder een geringe nader te bepalen hoek op oost te leggen en de zuidkant op zuid.

Als ik ze op de carport (oostkant van de woning) op west ga leggen komt daar toch nooit geen zon op i.v.m. schaduwwerking van het dak

jacovn schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 08:59:
[...]

Wil je de panelen plat leggen ?

Je kunt met deze calculator wel bereken wat het ongeveer kan worden: http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/apps4/pvest.php

Als je ze onder een hoek op een schans zet mag je het platte dak wettelijk niet vol leggen.
https://www.rijksoverheid...llectoren-en-zonnepanelen

Bijvoorbeeld schans 30 cm hoog, moet je 30 cm uit de rand blijven.

En kun je aangeven of het precies naar zuiden gericht is ?

Zelfs die calculator is voor mij op dit moment onbegrijpelijk Wat moet ik waar invullen

jacovn schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:27:
[...]

Ja dat kan wel, maar ze worden wel sneller vuil omdat ze niet schoon regenen heb ik hier in deze thread gelezen. En rendement is ook minder, maar je hebt met deze vlakken toch al beperkte uren zon omdat je puntdak ertussen in de zon blokkeren zal.
Als je een zonneroos erbij pakt kun je wel zien waar de zon opkomt en ondergaat (zomer en winter)
Heb je een beetje inzich hoe lang een vlak in de zon zal liggen etc.

Voorbeeld:
[afbeelding]
Gemaakt voor eigen platte dak met oost/west opstelling.

Tnx voor de tip !

[Cyphax]

TiSaE schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:32:
Ik heb net een nieuwe huis gekocht en ben me ook aan het oriënteren op het laten leggen van zonnepanelen. Het dak ligt gunstig, is alleen wel een leisteen dak. Zojuist een offerte ontvangen van een bedrijf, lijkt prima, goed onderbouwd. Echter na het doorspitten van dit topic lijkt dit erg stevig aan de prijs.... met name de type panelen die hierop gelegd worden, lijken wat oudere panelen en kan dus goedkoper of voor hetzelfde geld een betere type paneel. Wat is jullie zienswijze?

12x AEG polykristallijn black 260Wp zonnepanelen (nominaal vermogen 260 Wp)
12x P300 optimizers(25 jaar garantie)
1x omvormer(s) SolarEdge 3000

Totaal vermogen 3120 Wp

Onderbouwsysteem (12 jaar garantie) € 429,30
Montage van het systeem € 777,00
Aansluiting omvormer tot en met de meterkast € 97,50
Extra: Leisteen montage en kraan € 340,00

Totaal offerteprijs excl. BTW € 4.959,54
BTW 21% €1.041,50

Totaal offerteprijs incl. BTW € 6.001,05

Ik heb een redelijk vergelijkbare offerte met 11 panelen van Trina Solar, 11 dezelfde optimizers en dezelfde omvormer, en die zit op 5292 inc BTW. Ik heb die leisteenmontage niet, dus dan is het verschil een 300-400 euro denk ik voor een paneel + optimizers meer, ongeveer? Lijkt redelijk in lijn met mijn offerte(s -- ze zitten redelijk bij elkaar in de buurt)

Ik heb mijn offertes naast elkaar gelegd en dan de opbrengst gedeeld door de prijs om te kijken welke per KWh het meeste oplevert.

AUijtdehaag schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:38:
[...]

Dus je hebt heel veel schaduw?

Als het antwoord "nee" is ga je denk ik zeggen dat die optimizers niet nodig zijn, en daar heb je wel gelijk in, maar de drie aanbieders die ik over de vloer had boden zonder uitzondering "standaard" die setup. Allemaal SE + optimizers. Ik denk dat wat ze bieden overkill is vergeleken bij wanneer je zelf wat meer bekijkt hoeveel schaduw je hebt. Aan de andere kant krijg je wel altijd een goede efficiëntie, ook als je een keer vogelpoep of iets anders op een van je panelen hebt liggen. Ik heb werkelijk geen idéé hoe dat in de praktijk werkt nog. Ik ga denk ik straks de aanbieder bellen die de Enphase-oplossing bood (Zonnemarkt in mijn geval) om daarmee verder te gaan. Het wordt zoetjes aan tijd om ze ook te gaan bestellen.

[ Voor 22% gewijzigd door Cyphax op 25-01-2017 09:55 ]

[AUijtdehaag]

Cyphax schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:52:
[...]

Ik heb een redelijk vergelijkbare offerte met 11 panelen van Trina Solar, 11 dezelfde optimizers en dezelfde omvormer, en die zit op 5292 inc BTW. Ik heb die leisteenmontage niet, dus dan is het verschil een 300-400 euro denk ik voor een paneel + optimizers meer, ongeveer? Lijkt redelijk in lijn met mijn offerte(s -- ze zitten redelijk bij elkaar in de buurt)

Ik heb mijn offertes naast elkaar gelegd en dan de opbrengst gedeeld door de prijs om te kijken welke per KWh het meeste oplevert.

[...]

Als het antwoord "nee" is ga je denk ik zeggen dat die optimizers niet nodig zijn, en daar heb je wel gelijk in, maar de drie aanbieders die ik over de vloer had boden zonder uitzondering "standaard" die setup. Allemaal SE + optimizers. Ik denk dat wat ze bieden overkill is vergeleken bij wanneer je zelf wat meer bekijkt hoeveel schaduw je hebt. Aan de andere kant krijg je wel altijd een goede efficiëntie, ook als je een keer vogelpoep of iets anders op een van je panelen hebt liggen. Ik heb werkelijk geen idéé hoe dat in de praktijk werkt nog. Ik ga denk ik straks de aanbieder bellen die de Enphase-oplossing bood (Zonnemarkt in mijn geval) om daarmee verder te gaan. Het wordt zoetjes aan tijd om ze ook te gaan bestellen.

Zonder schaduw, wint een simpele Chinese Hohosola stringomvormer het van SE qua efficientie....
Kwestie van de juiste Dc spanningen op de stringomvormer
Genoeg over te vinden in dit forum. Ik ga het niet opzoeken voor je...

Vogelpoep merk je niks van, kan ik je uit 3 jaar ervaring vertellen.

Edit: Over de nieuwe SE HD? versie zijn nog geen 'echte" real-life cijfers te vinden hier.

[ Voor 4% gewijzigd door AUijtdehaag op 25-01-2017 10:12 ]

[(RSH)]

[b]AUijtdehaag schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 10:04:[/

Edit: Over de nieuwe SE HD? versie zijn nog geen 'echte" real-life cijfers te vinden hier.

Ben daar druk met bezig sinds 10 December 2016

Sinds die datum heb ik 12x SF-170S met 6x SE P405 optimizers liggen, met een SE HD Wave 2200 omvormer. Strak op het Zuiden, hellingshoek 40 graden, met (boom) schaduw.
De boom is uiteraard nu nog kaal.

[jacovn]

[b]Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:49

Zelfs die calculator is voor mij op dit moment onbegrijpelijk Wat moet ik waar invullen

Links op de kaart zoom je in en prikt de 'marker' op waar je ongeveer woont.
Dan vul je in:
Totaal wp, bijvoorbeeld 20x 280 wp = 5600 Wp
Slope: o voor plat liggend, 10 voor 10 graden schans
Azimuth: 0 is pal zuiden, 30 is 30 graden gedraaid naar west. -30 is 30 graden gedraaid naar oost (staat eronder uitgelegd)

En dan druk je calculate waarbij je de resultaten nog kan formateren naar een formaat welke je wilt.

P.s. Ik heb je een transperante zonroos link gestuurd die je over je tekening kunt plakken met wat geluk.

[Grolsch]

Is er een standaard afmeting voor een paneel

Ik heb ooit eens een offerte opgevraagd en daar hebben ze het over Solar Frontier 170 Wp zonnepanelen, zwart, 5100 Wp

Afmeting 1,257 x 977mm, ik reken even met 1260x980mm voor het gemak

Is dat een normale gangbare maat

En als ik ze onder een hoek zou zetten van 10 graden, hoeveel tussenafstand moet je dan hebben tot volgende paneel

[ Voor 17% gewijzigd door Grolsch op 25-01-2017 12:34 ]

[Zanzibar-1337]

Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 12:32:
Is er een standaard afmeting voor een paneel

Ik heb ooit eens een offerte opgevraagd en daar hebben ze het over Solar Frontier 170 Wp zonnepanelen, zwart, 5100 Wp

Afmeting 1,257 x 977mm, ik reken even met 1260x980mm voor het gemak

Is dat een normale gangbare maat

En als ik ze onder een hoek zou zetten van 10 graden, hoeveel tussenafstand moet je dan hebben tot volgende paneel

Panelen hebben allemaal verschillende maten. Maar voor de sf panelen zijn dit standaard maten ja.

Leg je ze op een schuindak of platdak? Schuindak tussen de 7 en 21mm ruimte. Platdak kan denk ik hetzelfde.

[SRB12]

Nee die zijn kleiner. De standaard maat is 1,6 bij 1 m.
Ik begrijp nu dat die SF panelen sowieso wel behoorlijk anders zijn. De nominale spanning van die panelen zijn 87,5V waar dat bij de standaard panelen zo'n 28V is.

[TiSaE]

AUijtdehaag schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 09:38:
[...]

Dus je hebt heel veel schaduw?

Nee, volgens zonatlas niet, integendeel veel zon. Vanwaar die vraag?

[Roamor]

Pakhaas schreef op maandag 9 januari 2017 @ 10:39:
[...]

En dan het gat van beneden schuin omhoog boren zodat er geen regenwater in kan lopen.

Ik zit met hetzelfde dilemma, een houten schuur met ook folie aan de binnenkant. Wat is verstandig om als doorvoer te gebruiken? Ik kom veel nautische zaken tegen:



Ik wil eigenlijk een 40mm PVC binnen krijgen, met ruimte voor extra kabels in de toekomst. Iemand die nog tips heeft? Bedankt!

[AUijtdehaag]

TiSaE schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 12:39:
[...]


Nee, volgens zonatlas niet, integendeel veel zon. Vanwaar die vraag?

Het nut van optimizers?

Voor de extra prijs van die optimizers heb je al een Chinese hosola.
Dus waarom dan de keuze SE?

Terwijl het met een goedkope chinees ook kan.
12 panelen in 1 string = 372 Vmpp. Kan prima op een goedkope stringomvormer
Zomaar een voorbeeld
http://www.sun-solar.nl/i...0-euro-incl-btw-sunsolar/

Ik kan gelukkig niet in je portomonee kijken, spaar liever door voor een l/w warmtepomp uit spanje...of frankrijk. Daar heb je meer aan, met een dak zonder schaduw en optimizers die geen nut hebben.
Jerrythafast in "Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 5"

Heb je geen fototje en afmetingen van het dak?
Wellicht kunnen we hier je geld beter besteedbaar maken, dan wat je nu aangeboden wordt door iemand met mooie blauwe ogen.

[ Voor 41% gewijzigd door AUijtdehaag op 25-01-2017 13:25 ]

[Grolsch]

Zanzibar-1337 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 12:36:
[...]

Panelen hebben allemaal verschillende maten. Maar voor de sf panelen zijn dit standaard maten ja.

Leg je ze op een schuindak of platdak? Schuindak tussen de 7 en 21mm ruimte. Platdak kan denk ik hetzelfde.

Ze komen op een plat dak, als ik het allemaal netto netto inteken kan ik er in totaal dus 36 kwijt.

Opbrengst van zo'n apparaat is 170Wp x 36 = 6120Wp * 0,85 = 5202KW per jaar

Ik heb ff de exacte maten opgemeten zoals het op tekening staat, en heb aan elke rand 40CM reserve aangehouden.

Zo zouden er dus 36 stuks oppassen:



Of zouden jullie andere panelen aanbevelen voor mijn siutatie

[ Voor 5% gewijzigd door Grolsch op 25-01-2017 13:10 . Reden: Iets meer maten op tekening gezet ]

[jacovn]

Nog steeds zou handig zijn om te weten hoe de hoek ten opzichte van de zon zou zijn. Dit omdat je toch last van schaduw gaat hebben door de hogere stukken van je huis.

[WoudseHoeve]

Over SE gesproken......
Ik zoek nog een 3 fase solaredge omvormer ....
Bezig met een projectje met 2dehands panelen en materialen op een plek waar veel wisselende schaduw is, tussen 2 gebouwen in. Daar sprokkel ik alles voor bij elkaar op MP en zo.

De panelen zijn 6x 250Wp + 8x Yingly 175Wp en 3x205Wp allemaal poly's
Mogelijk nog nog op zoek 5 poly's voor weinig ...... dan ligt het vol..... geen haast....

[Grolsch]

jacovn schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 13:30:
Nog steeds zou handig zijn om te weten hoe de hoek ten opzichte van de zon zou zijn. Dit omdat je toch last van schaduw gaat hebben door de hogere stukken van je huis.

Dat klopt, maar is daar dan geen "best practice" voor

[jacovn]

Grolsch schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 14:16:
[...]


Dat klopt, maar is daar dan geen "best practice" voor

Ik heb je een email gestuurd

[Verwijderd]

Nog een dagje afzien, morgen komt dan eindelijk de langverwachte nieuwe meter

[Grolsch]

jacovn schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 14:26:
[...]

Ik heb je een email gestuurd

Tnx voor je hulp, mail is beantwoord

Het is me alleen nog niet duidelijk of er richtlijnen / handigheidjes zijn om de hoeken waarin de panelen neergezet moeten worden te bepalen.

[edit]

al iets gevonden, ff puzzelen

https://www.zonnepanelen....nelen-berekenen-plat-dak/

[ Voor 15% gewijzigd door Grolsch op 25-01-2017 15:13 ]

[TFHfony]

Zanzibar-1337 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 12:36:
[...]

Panelen hebben allemaal verschillende maten. Maar voor de sf panelen zijn dit standaard maten ja.

Leg je ze op een schuindak of platdak? Schuindak tussen de 7 en 21mm ruimte. Platdak kan denk ik hetzelfde.

Op een plat dak hetzelfde? Tenzij je een schans gebruikt zou ik dat niet doen. Ik heb hier 50cm tussen mijn panelen en tussen oktober en maart veel last van onderlinge schaduw. Met 2cm heb je dat waarschijnlijk zelfs midden zomer...

[Zimonia2]

Kan iemand mij uitleggen waarom SF zo populair is? Ik vind ze best mooi om te zien maar qua WP/m2 en qua WP/€ scoren ze lager dan mono panelen, zelfs de All Black varianten.

Met de kleinere maat is het misschien makkelijker om een moeilijk dak vol te leggen. Maar dat kan toch niet de enige reden zijn dat ze zo vaak genoemd/aangeraden worden?

Nu heb ik wel gelezen dat ze aangeprezen worden om de kwaliteiten bij bewolkt (Nederlands) weer. Scoren ze daarbij zo goed dat de werkelijke opbrengst qua WP/€ erg positief uitvalt?

[TiSaE]

AUijtdehaag schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 12:59:
[...]


Het nut van optimizers?

Voor de extra prijs van die optimizers heb je al een Chinese hosola.
Dus waarom dan de keuze SE?

Terwijl het met een goedkope chinees ook kan.
12 panelen in 1 string = 372 Vmpp. Kan prima op een goedkope stringomvormer
Zomaar een voorbeeld
http://www.sun-solar.nl/i...0-euro-incl-btw-sunsolar/

Ik kan gelukkig niet in je portomonee kijken, spaar liever door voor een l/w warmtepomp uit spanje...of frankrijk. Daar heb je meer aan, met een dak zonder schaduw en optimizers die geen nut hebben.
Jerrythafast in "Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 5"

Heb je geen fototje en afmetingen van het dak?
Wellicht kunnen we hier je geld beter besteedbaar maken, dan wat je nu aangeboden wordt door iemand met mooie blauwe ogen.

Ik heb even een afbeelding in elkaar geflanst waarin, hopelijk, het e.e.a. duidelijk zal worden.


Het is een bijzonder dak, maar volgens mij prima geschikt voor een twaalf tal panelen. De reden dat er gekozen zou zijn voor de optimzers zou te maken kunnen hebben dat niet elke paneel op elk moment effectief opbrengst zou geven. En dat kun je daarmee voorkomen. Ik meen zelf dat dit ook te maken zou kunnen hebben met de wijze van aansluiten, parallel i.p.v. serie.

Afijn, ik ben een leek op dit vlak en sta open voor suggesties, laat maar komen.

[ Voor 0% gewijzigd door TiSaE op 25-01-2017 17:53 . Reden: typo ]

[habbekrats]

Zimonia2 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 17:16:
Kan iemand mij uitleggen waarom SF zo populair is? Ik vind ze best mooi om te zien maar qua WP/m2 en qua WP/€ scoren ze lager dan mono panelen, zelfs de All Black varianten.

Met de kleinere maat is het misschien makkelijker om een moeilijk dak vol te leggen. Maar dat kan toch niet de enige reden zijn dat ze zo vaak genoemd/aangeraden worden?

Nu heb ik wel gelezen dat ze aangeprezen worden om de kwaliteiten bij bewolkt (Nederlands) weer. Scoren ze daarbij zo goed dat de werkelijke opbrengst qua WP/€ erg positief uitvalt?

als je in de pvoutput lijst van Antoon Boonstra kijkt zie je veel sf systemen staan met de hoogste jaar opbrengst per kW geinstallleerd vermogen. Ook is de watt/m2 prijs bij SF anders dan bij "standaard" 1x1,6 meter panelen.
Die opbrengsten die fabrikanten opgeven zijn leuk maar je moet ze goed doorlezen en doorgronden. Ze zijn wel eerlijker dan autoverkopers.

[Zimonia2]

habbekrats schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 18:37:
[...]

als je in de pvoutput lijst van Antoon Boonstra kijkt zie je veel sf systemen staan met de hoogste jaar opbrengst per kW geinstallleerd vermogen. Ook is de watt/m2 prijs bij SF anders dan bij "standaard" 1x1,6 meter panelen.
Die opbrengsten die fabrikanten opgeven zijn leuk maar je moet ze goed doorlezen en doorgronden. Ze zijn wel eerlijker dan autoverkopers.

Oke je 1e punt begrijp ik: de panelen presteren relatief beter per opgegeven WP dan de meeste andere panelen.

Je 2e punt begrijp ik niet. WP/m2 = WP/m2 toch? Ik zie niet hoe dat anders kan zijn bij SF. Ik had al gerekend met het kleinere formaat als je dat bedoeld? Toch kom ik dan veel hoger uit met panelen van 270WP, laat staan Percium panelen met 300WP.

[No Hands]

Je vergeet nog dat ze lastiger aan te sluiten zijn, veel strings, veel kabels, splitterstekkers, allemaal mogelijke punten waar het in de toekomst fout kan gaan. Ik snap de SF fanboys ook niet maar iederen zijn meug toch

[Noord27]

Daarop aanvullende: de optimizers van Solar Edge voor de SF panelen gaat relatief erg vaak stuk tov de optimizers voor normale poly/mono panelen. Vraag maar eens rond bij installateurs.

[Pinin]

Ik heb een set bij de Zonnefabriek aangeschaft. 10x Trina 275Wp black en een SMA SB2.5.
We hebben op deze plek geen schaduw, dus zullen ze wel in serie komen denk ik, ben wel benieuwd wat ik was altijd redelijk tegen zonnepanelen. (eigenlijk nog steeds want ik vind het geen porum die wildgroei aan soorten en manier van leggen)

[ Voor 32% gewijzigd door Pinin op 25-01-2017 19:53 ]

[No Hands]

Noord27 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 19:29:
Daarop aanvullende: de optimizers van Solar Edge voor de SF panelen gaat relatief erg vaak stuk tov de optimizers voor normale poly/mono panelen. Vraag maar eens rond bij installateurs.

Dat is niet helemaal zo, het blijkt zo te zijn dat SF panelen nogal last hebben van enorm wisselende voltages in panelen onderling. Het is gewoon geen stabiel product. Daardoor sneuvelen de optimizers, dat ligt dus niet aan de optimizers maar aan de panelen. Ga maar eens optimizer data uitlezen, dan zul je hetzelfde constateren.
Diezelfde p405's met elk ander paneel eraan heeft nooit last van uitval.

[ Voor 5% gewijzigd door No Hands op 25-01-2017 20:03 ]

[Noord27]

Aan welk onderdeel het exact ligt weet ik niet en had ik 't ook niet over. De combinatie is alleen niet aan te raden.

[T-MOB]

Zimonia2 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 17:16:
Kan iemand mij uitleggen waarom SF zo populair is? Ik vind ze best mooi om te zien maar qua WP/m2 en qua WP/€ scoren ze lager dan mono panelen, zelfs de All Black varianten.

Met de kleinere maat is het misschien makkelijker om een moeilijk dak vol te leggen. Maar dat kan toch niet de enige reden zijn dat ze zo vaak genoemd/aangeraden worden?

Nu heb ik wel gelezen dat ze aangeprezen worden om de kwaliteiten bij bewolkt (Nederlands) weer. Scoren ze daarbij zo goed dat de werkelijke opbrengst qua WP/€ erg positief uitvalt?

Ik heb ze gekozen om een aantal redenen, in willekeurige volgorde)
1. Hoe de panelen er uit zien (ze zijn matter dan mono-panelen).
2. Maat van de panelen: hier kreeg ik precies mijn dak mee vol
3. Milieubelasting: ze bevatten geen zware metalen en kosten een stuk minder resources om te maken.
4. Piekvermogen per euro is lager, maar dat wordt (iig deels) gecompenseerd doordat de panelen A. meer halen uit diffuus licht en B. minder last hebben van temperatuur. Uiteindelijk gaat het om (jaar-)opbrengst per euro, niet zozeer om piekopbrengst per euro.
5. Ik last heb van schaduwwerking, en in vergelijking met een systeem met optimizers valt het qua WP/€ wel weer mee (daarbij voegen optimizers m.i. teveel complexiteit aan het systeem toe, bij uitval is het gedoe).


Verder ben ik geen specifieke fanboy, alhoewel ik wel van mening ben dat het milieuaspect zwaarder zou mogen wegen. Voor mij zijn de panelen geen louter financiele overweging geweest. Het is een mengeling van idealisme, behoefte om meer zelfvoorzienend te zijn, rendement op vermogen en technische interesse. Daarbij wilde ik dan ook de buren te vriend houden (vanaf mijn eigen erf kun je de panelen nauwelijk zien).


Over die opbrengst, trouwens. 1 maart a.s. ligt mijn installatie er een jaar op. Naar verwachting levert het eerste jaar een opbrengst van 0.94kWh/Wp. Dit met een helling van 40 graden op zuidoost, met zoals gezegd schaduwwerking:

De deuk aan de linkerkant heb ik het hele jaar door (door een naastgelegen schuur). De hap rechts speelt alleen 's winters. Dat zijn een paar bomen, maar vanaf het voorjaar staat de zon daar hoog genoeg voor. Al met al had ik met 24x170W gerekend op 3500kWh (mijn jaarverbruik), daar gaan we dus zo'n 10% overheen. Het is afwachten hoe degelijk het allemaal blijkt, maar voorlopig ben ik tevreden over de SF-installatie.

[Andre1973]

Roamor schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 12:40:
[...]


Ik zit met hetzelfde dilemma, een houten schuur met ook folie aan de binnenkant. Wat is verstandig om als doorvoer te gebruiken? Ik kom veel nautische zaken tegen:

[afbeelding]

Ik wil eigenlijk een 40mm PVC binnen krijgen, met ruimte voor extra kabels in de toekomst. Iemand die nog tips heeft? Bedankt!

Ga je door het dak of door de muur?
Als je door het dak gaat gewoon een plakplaat voor n afvoer (laten) inplakken. die zijn er in veel maten.
Daar dan een kunststof kapje op (netjes) of een paar 4 graden bochten (goedkoop), daar de kabels uit laten komen.
Er zijn ook koperen en andere buizen met een stuk bitumen eraan te koop om op een dak te plakken, deze zijn voor voor een kabel voor een schotel oid.

[snameroc]

Noord27 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 00:26:
Niemand ervaring met panelen op Zuid onder 90 graden? Schijnen toch ook lekker mee te werken met bewolking en laagstaande zo'n (zeker met optimizers). Ken wel een aantal locaties waar dit toegepast is, in mijn woonplaats Tilburg. Offerte is nu met puur Oost (3100wp) West (2970wp) opstelling, zonder optimizers. Maar zit te dubben over nog eens 990wp op Zuid 90 graden, met optimizers (Hosola). Omvormer staat voorlopig een Hosola 5000mtl voor..

Ik heb 3 solarfrontier onder 90 graden op zuid vanaf september op een soladin.
Nu doen ze het goed op zonnigedagen tov de onder 5 graden liggende standaard panelen. Maar immidels heb ik het gevoel dat het bij bewolkt weer tegenvalt. Maar eigenlijk is het nog te vroeg om een conclusie te trekken. Maar ik nen van mening dat alles wat het opleverd is meegenomen het ging mij in deze toepassing ook om de gevelbekleding van het tuinhuis.

[Grolsch]

Als ik alle tips hier zo lees kan ik de PV panelen dus niet helemaal vlak op het platte dak leggen

Dat geeft ook problemen met schoonregenen neem ik aan

Dat betekend wel dat ik aanzienlijk minder panelen kwijt kan, ik zal eens opnieuw gaan puzzelen en mijn idee post ik hier

[Roamor]

Andre1973 schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 22:31:
[...]

Ga je door het dak of door de muur?

Bedankt.

De voorkeur heeft door de (houten) muur. Het dak van de schuur is net nieuw, en die partij is helaas failliet. Dus ivm dakgarantie etc doe ik dat liever niet. Dus een PVC buis om de dakrand heen, en dan schuin omhoog door het hout heen.

[Cyphax]

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 07:15:
Als ik alle tips hier zo lees kan ik de PV panelen dus niet helemaal vlak op het platte dak leggen

Dat geeft ook problemen met schoonregenen neem ik aan

Dat betekend wel dat ik aanzienlijk minder panelen kwijt kan, ik zal eens opnieuw gaan puzzelen en mijn idee post ik hier

Ja ze liggen nooit vlak maar of de enige reden is dat er dan rommel vanaf kan regenen (of dat er geen water op blijft staan) weet ik niet zeker. Overigens nemen ze dan juist iets minder oppervlakte in toch; ze gaan iets de hoogte in, maar ze nemen dan wat minder dakoppervlak in?

[Zimonia2]

T-MOB schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 21:33:
[...]

Ik heb ze gekozen om een aantal redenen, in willekeurige volgorde)
1. Hoe de panelen er uit zien (ze zijn matter dan mono-panelen).
2. Maat van de panelen: hier kreeg ik precies mijn dak mee vol
3. Milieubelasting: ze bevatten geen zware metalen en kosten een stuk minder resources om te maken.
4. Piekvermogen per euro is lager, maar dat wordt (iig deels) gecompenseerd doordat de panelen A. meer halen uit diffuus licht en B. minder last hebben van temperatuur. Uiteindelijk gaat het om (jaar-)opbrengst per euro, niet zozeer om piekopbrengst per euro.
5. Ik last heb van schaduwwerking, en in vergelijking met een systeem met optimizers valt het qua WP/€ wel weer mee (daarbij voegen optimizers m.i. teveel complexiteit aan het systeem toe, bij uitval is het gedoe).


Verder ben ik geen specifieke fanboy, alhoewel ik wel van mening ben dat het milieuaspect zwaarder zou mogen wegen. Voor mij zijn de panelen geen louter financiele overweging geweest. Het is een mengeling van idealisme, behoefte om meer zelfvoorzienend te zijn, rendement op vermogen en technische interesse. Daarbij wilde ik dan ook de buren te vriend houden (vanaf mijn eigen erf kun je de panelen nauwelijk zien).


Over die opbrengst, trouwens. 1 maart a.s. ligt mijn installatie er een jaar op. Naar verwachting levert het eerste jaar een opbrengst van 0.94kWh/Wp. Dit met een helling van 40 graden op zuidoost, met zoals gezegd schaduwwerking:
[afbeelding]
De deuk aan de linkerkant heb ik het hele jaar door (door een naastgelegen schuur). De hap rechts speelt alleen 's winters. Dat zijn een paar bomen, maar vanaf het voorjaar staat de zon daar hoog genoeg voor. Al met al had ik met 24x170W gerekend op 3500kWh (mijn jaarverbruik), daar gaan we dus zo'n 10% overheen. Het is afwachten hoe degelijk het allemaal blijkt, maar voorlopig ben ik tevreden over de SF-installatie.

Bedankt voor je uitgebreide reactie, ik wilde zeker niemand van fanboyisme betichten maar was oprecht benieuwd naar de reden van de populariteit. Als ik jouw reactie en die van Habbekrats samenvat doen de panelen het relatief goed in Nederlands weer t.o.v. de opgegeven WP.

Met het oog op het mogelijk verdwijnen/versoberen van de saldering is een paneel dat gelijkmatiger presteert in diverse omstandigheden wenselijk t.o.v. hoge pieken en lage dalen (all else being equal wat natuurlijk niet zo is).

Zijn er vergelijkingen te vinden van panelen onderling over langere tijd? De PVoutput lijst die genoemd is kan ik niet vinden?

Dan nog een meer specifieke vraag m.b.t. mijn eigen situatie: Ik heb een redelijk beperkt dakoppervlak, zonder schaduw. Ik neig daarom zelf naar zo hoog mogelijke WP/m2 tegen nog redelijke WP/€. De 300WP Perciums van JA Solar vind ik daarom erg interessant.
Echter i.v.m. de WAF gaat de voorkeur uit naar All Black. Na enige marktverkenning lijkt het er echter op dat de huidige All Black panelen van >290WP relatief veel te duur zijn t.o.v. 275WP. Uiteraard hoor ik het graag als een mede-tweaker dit kan ontkrachten .

[No Hands]

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 07:15:
Als ik alle tips hier zo lees kan ik de PV panelen dus niet helemaal vlak op het platte dak leggen

Dat geeft ook problemen met schoonregenen neem ik aan

Dat betekend wel dat ik aanzienlijk minder panelen kwijt kan, ik zal eens opnieuw gaan puzzelen en mijn idee post ik hier

oost-west opsteling van maken, dan past er nagenoeg evenveel op.

[migjes]

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 07:15:
Als ik alle tips hier zo lees kan ik de PV panelen dus niet helemaal vlak op het platte dak leggen

Dat geeft ook problemen met schoonregenen neem ik aan

Dat betekend wel dat ik aanzienlijk minder panelen kwijt kan, ik zal eens opnieuw gaan puzzelen en mijn idee post ik hier

je kunt de panelen gewoon plat leggen, geen probleem, en levert nog lekker op ook.
maar je zult ze wel een paar keer per jaar moeten poetsen.
(en eigenlijk heb ik daar wel een hekel aan om te doen.)
zo lang je ze op een plek hebt hangen dat je er makkelijk bij kunt.
b.v. het schuurtje in de tuin, daar kun je met een keuken trapje zo bij, no problem.
maar boven op mijn hoofd dak, dan heb ik al een 5 meter lader nodig, en dan word het al best een lastige operatie om even te doen.

[reneeke1970]

Zimonia2 schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 08:52:
[...]


Bedankt voor je uitgebreide reactie, ik wilde zeker niemand van fanboyisme betichten maar was oprecht benieuwd naar de reden van de populariteit. Als ik jouw reactie en die van Habbekrats samenvat doen de panelen het relatief goed in Nederlands weer t.o.v. de opgegeven WP.

Met het oog op het mogelijk verdwijnen/versoberen van de saldering is een paneel dat gelijkmatiger presteert in diverse omstandigheden wenselijk t.o.v. hoge pieken en lage dalen (all else being equal wat natuurlijk niet zo is).

Zijn er vergelijkingen te vinden van panelen onderling over langere tijd? De PVoutput lijst die genoemd is kan ik niet vinden?

Dan nog een meer specifieke vraag m.b.t. mijn eigen situatie: Ik heb een redelijk beperkt dakoppervlak, zonder schaduw. Ik neig daarom zelf naar zo hoog mogelijke WP/m2 tegen nog redelijke WP/€. De 300WP Perciums van JA Solar vind ik daarom erg interessant.
Echter i.v.m. de WAF gaat de voorkeur uit naar All Black. Na enige marktverkenning lijkt het er echter op dat de huidige All Black panelen van >290WP relatief veel te duur zijn t.o.v. 275WP. Uiteraard hoor ik het graag als een mede-tweaker dit kan ontkrachten .

Kijk maar eens naar panasonic hit,wel beetje duur maar als je de opbrengst nodig hebt......
Kijk vooral naar de maat!! Nadat je van je stoel gevallen bent haha

[PClop]

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 07:15:
Als ik alle tips hier zo lees kan ik de PV panelen dus niet helemaal vlak op het platte dak leggen

Dat geeft ook problemen met schoonregenen neem ik aan

Dat betekend wel dat ik aanzienlijk minder panelen kwijt kan, ik zal eens opnieuw gaan puzzelen en mijn idee post ik hier

http://www.siderea.nl/art...shoek2/hellingshoek2.html Plat wil best, is "altijd " storm bestendig
maar idd, wel zeker één keer per jaar het dak op voor de grote schoonmaak.

[T-MOB]

Zimonia2 schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 08:52:
[...]
Dan nog een meer specifieke vraag m.b.t. mijn eigen situatie: Ik heb een redelijk beperkt dakoppervlak, zonder schaduw. Ik neig daarom zelf naar zo hoog mogelijke WP/m2 tegen nog redelijke WP/€. De 300WP Perciums van JA Solar vind ik daarom erg interessant.
Echter i.v.m. de WAF gaat de voorkeur uit naar All Black. Na enige marktverkenning lijkt het er echter op dat de huidige All Black panelen van >290WP relatief veel te duur zijn t.o.v. 275WP. Uiteraard hoor ik het graag als een mede-tweaker dit kan ontkrachten .

Als je dakoppervlakte beperkt is dan is SF inderdaad niet de beste oplossing (tenzij je het beperkte oppervlak beter kunt benutten door de maat). Iets goedkopere panelen dan Panasonic HIT, met wel een hoge opbrengst per m2 zijn LG neon2. Rond de 94ct/Wp nog steeds niet goedkoop.Maar staar je niet blind op die paneelprijs. Op de kosten van een hele installatie verdien je een stuk terug omdat je bij een gelijke Wp met minder installatiekosten van doen hebt.

[Grolsch]

No Hands schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 09:00:
[...]


oost-west opsteling van maken, dan past er nagenoeg evenveel op.

Maar zoals je kunt zien op de tekeningen zit aan de westkant van dit platte dak een hoog dak onder 50 graden, dus daar komt maar zon tot 12:30, dus om ze daar op west te leggen heeft volgens mij dan geen nut

migjes schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 09:37:
[...]

je kunt de panelen gewoon plat leggen, geen probleem, en levert nog lekker op ook.
maar je zult ze wel een paar keer per jaar moeten poetsen.
(en eigenlijk heb ik daar wel een hekel aan om te doen.)
zo lang je ze op een plek hebt hangen dat je er makkelijk bij kunt.
b.v. het schuurtje in de tuin, daar kun je met een keuken trapje zo bij, no problem.
maar boven op mijn hoofd dak, dan heb ik al een 5 meter lader nodig, en dan word het al best een lastige operatie om even te doen.

Het zou gaan om een veranda en een carport, dus goed bij te komen met een ladder.

Als ik bijv. de carport pak passen er 24 stuks (4 x 6 )op in vlakke toestand.
Als ik rekening moet gaan houden met die hoeken kan ik zeker 1 rij minder (-6), en misschien zelfs wel 2 rijen (-12) minder kwijt.

[ Voor 72% gewijzigd door Grolsch op 26-01-2017 10:13 ]

[LA-384]

AUijtdehaag schreef op woensdag 25 januari 2017 @ 06:45:
"duurdere" panelen zijn de Panasonic HIT, de BenQ's, de Sunpower's, en (klein beetje ook de LG's)
Daar zie ik ook minder de behoefte aan om die te installeren. Die extra opwek staat niet meer in verhouding wat ze extra kosten.
Overig spul is een "normale" prijs.

Maar jij wil nog goedkoper....Prima.
Ik heb 245 Wp panelen van 3 jaar geleden. Terwijl nu 290 - 300 Wp gangbaar is voor een panel.

Ik saldeerde vorig jaar 1111 kWh terug via de feraris. Dit jaar ruim 2000 kWh overschot.
Maar dat is vandebron Zonnecollectief, zonder gasaansluiting.
Vandebron doet niet moeilijk over een Ferraris. (maar heb wel moeten vechten tegen de netbeheerder om de meter te behouden )

Ik ben kritisch aangelegd, maar ik heb het even laten bezinken en geef je gelijk dat overcapaciteit niet onnodig hoeft te zijn. Toch zie ik geen voordeel in de panelen met hogere opbrengst en dat komt door de aanschafprijs. Ik kan die Suntech 260 panelen voor €100,- P.s. aanschaffen. Dat scheelt aanzienlijk met die ja Solar van €215,- p.s. De extra 40wp is dan niet voldoende om het terug te verdienen. Althans, een snelle rekensom verteld mij dat het 18 jaar gaat duren met de huidige energieprijzen. Geen rekening houdende met rendementverlies.

Zou ik dan niet beter voor dat geld nog 10 panelen aan de andere (noord-oost) kant van het dak kunnen leggen?

Dat zou als ik het goed heb 2600*0,85*0,52=1150 kWh extra opleveren (itt de 460 van de ja Solar). Ik moet wel even kijken hoe het zit met de zon. Het dak heeft geen vrij zicht op de horizon dus ontvangt wat later zonlicht. Hoewel dit ook geldt voor de achterzijde op het zuidwesten.

Bedankt voor de info en het meedenken.

[migjes]

Zimonia2 schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 08:52:
[...]


Bedankt voor je uitgebreide reactie, ik wilde zeker niemand van fanboyisme betichten maar was oprecht benieuwd naar de reden van de populariteit. Als ik jouw reactie en die van Habbekrats samenvat doen de panelen het relatief goed in Nederlands weer t.o.v. de opgegeven WP.

Met het oog op het mogelijk verdwijnen/versoberen van de saldering is een paneel dat gelijkmatiger presteert in diverse omstandigheden wenselijk t.o.v. hoge pieken en lage dalen (all else being equal wat natuurlijk niet zo is).

Zijn er vergelijkingen te vinden van panelen onderling over langere tijd? De PVoutput lijst die genoemd is kan ik niet vinden?

Dan nog een meer specifieke vraag m.b.t. mijn eigen situatie: Ik heb een redelijk beperkt dakoppervlak, zonder schaduw. Ik neig daarom zelf naar zo hoog mogelijke WP/m2 tegen nog redelijke WP/€. De 300WP Perciums van JA Solar vind ik daarom erg interessant.
Echter i.v.m. de WAF gaat de voorkeur uit naar All Black. Na enige marktverkenning lijkt het er echter op dat de huidige All Black panelen van >290WP relatief veel te duur zijn t.o.v. 275WP. Uiteraard hoor ik het graag als een mede-tweaker dit kan ontkrachten .

populariteit van SF is gewoon de prijs. (de rest zijn gewoon smoesjes om het goed te praten. )
alleen op het moment is mono zoveel in prijs gedaald dat het in €/Wp goedkoper aan het worden is.
de markt beweegt, en SF is maar een enkele leverancier, en die heeft steeds meer moeite om mee te gaan met de prijs.
maar wie weet, welk konijn ze nog uit hun hoed getoverd gaan krijgen om toch nog mee te gaan komen in de toekomst. (zou zonde zijn als het helemaal weg valt.)

SF heeft ook erg leuke voordelen, zo levert een mono(6") paneel een 32Vmpp, maar een SF doet 87Vmpp.
en dan heb je te minste met 4 panelen een fatsoenlijke Vmpp voor vrijwel iedere TL omvormer.
verder ga je dan parallel, en parallel hoeft niet de zelfde kant op de staan, dus kun je dan per serieel string een andere richting in laten kijken.
of je vangt er schaduw stukken mee op.
(prothon heeft een setje aan gelegd met SF en dan 2 panelen serieel, dat gaat net op sommige TL omvormers, daar na een flink aantal panelen parallel en zo doende zonder optimizers toch een setje gemaakt die goed tegen schaduw kan. gewoon geniaal gebruik van de mogelijkheden.)

maar wil je meer stabiliteit in de opbrengst, dan is er bijna maar 1 optie die echt werkt.
leg panelen oost-west, en doe daar panelen bij op een flink stijlen hoek op zuid (+/-70 graden of tegen een muur, maar wel zo hoog mogelijk).
de oost-west presteert erg lekker in de zomer, van s'morgens vroeg tot s'avonds laat.
behalve in begin lente en eind herfst, daar heb je net de stijlen panelen nodig op zuid.
door dat je opbrengst zo verdeeld op de dag en het jaar, kun je ook goed af met een flink kleinere omvormer.
(ik trek mijn 4kW omvormer en 5,66kWp oost-west niet vol.
die zwaardere omvormer heb ik alleen maar nodig omdat ik anders een beperking heb wat hij kan per mpp.
ik heb helaas geen ruimte voor panelen op zuid.)

het probleem is dan wel dat je haast wel solaredge optimizers moet gaan gebruiken.
dat hoeft niet erg te zijn, want solaredge heeft 1 van de weinige wel omvormers die rechtstreeks op de DC lijn een accu kunnen vullen, b.v een tesla powerwall.
goedkoop is anders, maar iets beters heb ik nog niet gezien.

sanyo HIT panelen (tegenwoordig is dat panasonic) zijn wel van een speciaal soort.
men plakt daar op een mono cel een laagje dunnefilm(solarfrontier) waar door je beide werelden hebt.
dunne film en mono werken alle bij op een ander deel van het licht spectrum.
en door dunne film gaat nog een groot gedeelte van wat mono gebruikt, dus de combi is grote deels mogelijk.
hellaas wel een duurder productie proces, maar gelukkig behoud je wel de paar % extra opbrengst die je ook bij SF ziet, maar dan niet het nadeel van vrij weinig Wp/m2.

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 10:08:
[...]
Het zou gaan om een veranda en een carport, dus goed bij te komen met een ladder.

Als ik bijv. de carport pak passen er 24 stuks (4 x 6 )op in vlakke toestand.
Als ik rekening moet gaan houden met die hoeken kan ik zeker 1 rij minder (-6), en misschien zelfs wel 2 rijen (-12) minder kwijt.

heb je net een mooi nieuw huis gebouwd, kun je dan er geen rekening mee houden dat de carport dak een klein beetje schuin staat?
(heel principieel is een 1 graad al genoeg om het water er af te laten lopen en de meeste vervuiling al te laten af spoelen. meer is wel beter.
er zijn panelen die hebben daar speciale frame's voor, die wateren beter af. )

[WoudseHoeve]

LA-384 schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 10:13:
Ik kan die Suntech 260 panelen voor €100,- P.s. aanschaffen.

Ex ? Vertel ? mag ook in pm

[migjes]

LA-384 schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 10:13:
[...]

Ik ben kritisch aangelegd, maar ik heb het even laten bezinken en geef je gelijk dat overcapaciteit niet onnodig hoeft te zijn. Toch zie ik geen voordeel in de panelen met hogere opbrengst en dat komt door de aanschafprijs. Ik kan die Suntech 260 panelen voor €100,- P.s. aanschaffen. Dat scheelt aanzienlijk met die ja Solar van €215,- p.s. De extra 40wp is dan niet voldoende om het terug te verdienen. Althans, een snelle rekensom verteld mij dat het 18 jaar gaat duren met de huidige energieprijzen. Geen rekening houdende met rendementverlies.

Zou ik dan niet beter voor dat geld nog 10 panelen aan de andere (noord-oost) kant van het dak kunnen leggen?

Dat zou als ik het goed heb 2600*0,85*0,52=1150 kWh extra opleveren (itt de 460 van de ja Solar). Ik moet wel even kijken hoe het zit met de zon. Het dak heeft geen vrij zicht op de horizon dus ontvangt wat later zonlicht. Hoewel dit ook geldt voor de achterzijde op het zuidwesten.

Bedankt voor de info en het meedenken.

pas op met prijzen.
(een pricewatch voor PV panelen kunnen we hier goed gebruiken. )

een JAsolar percium 295Wp is al te verkrijgen voor 182€ per paneel(inc BTW).
maar er is ook veel dump/crossimport en dat maakt soms spul op de markt wat erg goedkoop lijkt.

vergeet ook niet te rekenen dat een bevestiging set voor de zelfde prijs een 295Wp als een 260Wp vast houd.
dat nivelleert de prijs in €/Wp een stuk.
(dit geld eigenlijk ook voor de omvormer, alleen dan denken mensen anders en willen ze vaak zwaarder.)

maar het aller belangrijkste blijft, kun je met minder Wp panelen genoeg kWh opbrengst hebben.
(en dan bedoel ik niet alleen je elektra rekening, er is vaak ook nog een stookkosten(meestal gas) rekening die je ook nog zelf kunt opwekken. of elektrische auto in de toekomst etc etc.... )

[Grolsch]

migjes schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 10:32:
[...]


heb je net een mooi nieuw huis gebouwd, kun je dan er geen rekening mee houden dat de carport dak een klein beetje schuin staat?
(heel principieel is een 1 graad al genoeg om het water er af te laten lopen en de meeste vervuiling al te laten af spoelen. meer is wel beter.
er zijn panelen die hebben daar speciale frame's voor, die wateren beter af. )

De carport en veranda moeten nog gebouwd worden, dus ik zou dat nog kunnen doorvoeren.

[migjes]

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 11:20:
[...]


De carport en veranda moeten nog gebouwd worden, dus ik zou dat nog kunnen doorvoeren.

voor veranda's (cq carport's zo een groot verschil tussen die 2 is er niet behalve wat je er onder zet.)
heb je 2 leuke systemen.

hier een voorbeeld met mono:
http://zonneveranda.nl/

maar je hebt ook nog een variant met dunnefilm.
(ben link even kwijt, maar zoek en je zult....)
dan zijn de cellen zelf doorzichtig.

die systemen kun je met een variabele hoek tegen je huis zetten, en geeft te minste ook nog een beetje licht op die plek en maak je te minste geen donkere hoeken aan huis.

(ik vind de mono variant mooier.
het licht wat door dunnefilm komt is niet zo heel mooi, maar dit is persoonlijk.)

kost wel wat extra, maar dan heb je ook iets mooi's
een veranda is ook niet goedkoop.
(je hebt al een mooi huis, hoewel ik alleen maar bouw foto's heb gezien. )

[T-MOB]

Platte daken zijn toch nooit 100% waterpas. Er zit altijd een afloop op van 1 a 2cm per strekkende meter. Dat komt neer op 0.57 tot 1.14 graden.

[AUijtdehaag]

LA-384 schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 10:13:
[...]

Ik ben kritisch aangelegd, maar ik heb het even laten bezinken en geef je gelijk dat overcapaciteit niet onnodig hoeft te zijn. Toch zie ik geen voordeel in de panelen met hogere opbrengst en dat komt door de aanschafprijs. Ik kan die Suntech 260 panelen voor €100,- P.s. aanschaffen. Dat scheelt aanzienlijk met die ja Solar van €215,- p.s. De extra 40wp is dan niet voldoende om het terug te verdienen. Althans, een snelle rekensom verteld mij dat het 18 jaar gaat duren met de huidige energieprijzen. Geen rekening houdende met rendementverlies.

Zou ik dan niet beter voor dat geld nog 10 panelen aan de andere (noord-oost) kant van het dak kunnen leggen?

Dat zou als ik het goed heb 2600*0,85*0,52=1150 kWh extra opleveren (itt de 460 van de ja Solar). Ik moet wel even kijken hoe het zit met de zon. Het dak heeft geen vrij zicht op de horizon dus ontvangt wat later zonlicht. Hoewel dit ook geldt voor de achterzijde op het zuidwesten.

Bedankt voor de info en het meedenken.

Noord is zeker een goed idee, heb het zelf ook. (Al doet dat maar 50-55%)
Maar ik weet niet hoe een monopaneel zich daar gedraagd.
Ik heb daar 3 strings van 5 Sf.
Die hebben het vooral van diffuus licht tussen maart en september wordt dat weer leuk.
En een hoop schaduw van schoorsteen en dakkapel.

[Grolsch]

migjes schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 11:30:
[...]

voor veranda's (cq carport's zo een groot verschil tussen die 2 is er niet behalve wat je er onder zet.)
heb je 2 leuke systemen.

hier een voorbeeld met mono:
http://zonneveranda.nl/

maar je hebt ook nog een variant met dunnefilm.
(ben link even kwijt, maar zoek en je zult....)
dan zijn de cellen zelf doorzichtig.

die systemen kun je met een variabele hoek tegen je huis zetten, en geeft te minste ook nog een beetje licht op die plek en maak je te minste geen donkere hoeken aan huis.

(ik vind de mono variant mooier.
het licht wat door dunnefilm komt is niet zo heel mooi, maar dit is persoonlijk.)

kost wel wat extra, maar dan heb je ook iets mooi's
een veranda is ook niet goedkoop.
(je hebt al een mooi huis, hoewel ik alleen maar bouw foto's heb gezien. )

Tnx voor de tips, maar het is waarschijnlijk vloeken in de kerk, maar ik wil ze het liefst helemaal niet zien. Die zonneveranda.nl vind ik dan ook foeilelijk.

Zowel op carport als veranda komt een EPDM dak op, en daar (zo vlak mogelijk) op de PV panelen.

Ik zal ook mijn installateur eens vragen wat hij in gedachten heeft, en dan laat ik jullie dat weten zodat er op "geschoten" kan worden

[migjes]

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 12:11:
[...]


Tnx voor de tips, maar het is waarschijnlijk vloeken in de kerk, maar ik wil ze het liefst helemaal niet zien. Die zonneveranda.nl vind ik dan ook foeilelijk.

Zowel op carport als veranda komt een EPDM dak op, en daar (zo vlak mogelijk) op de PV panelen.

Ik zal ook mijn installateur eens vragen wat hij in gedachten heeft, en dan laat ik jullie dat weten zodat er op "geschoten" kan worden

heft niks te maken met of je het mooi of lelijk vind, dus vloeken is totaal niet nodig.

maar of je nu pv gebruikt of niet.
let er wel op dat je het niet te donker maakt in huis.
dat is nog lelijker.
dus wil je wel wat licht koepels(straten) of andere oplossingen gebruiken en op die plaatsen kun je dan geen pv plaatsten.

[SRB12]

Wat ik nog niet helemaal begrijp over die SF panelen.

Stel, ik plaats twintig SF panelen op eenzelfde kant van een schuin dak; 12 aan de rechterkant in 3 rijen van 4. En 8 stuks in 2 rijen van 4. Als ik het goed begrijp sluit je die 12 aan op 1 tracker met 3 strings, en die 8 op een tweede tracker met 2 strings.
Op die 12 valt veel zon, dat is geen probleem. Op die 8 echter, valt veel meer schaduw. Omdat het SF panelen zijn valt niet de gehele opbrengst van die 8 weg als er op 1 paneel schaduw valt? Of moet je dan toch wel met optimizers gaan werken?

[Grolsch]

migjes schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 12:44:
[...]

heft niks te maken met of je het mooi of lelijk vind, dus vloeken is totaal niet nodig.

maar of je nu pv gebruikt of niet.
let er wel op dat je het niet te donker maakt in huis.
dat is nog lelijker.
dus wil je wel wat licht koepels(straten) of andere oplossingen gebruiken en op die plaatsen kun je dan geen pv plaatsten.

De carport zit aan de garagekant, dus daar is licht helemaal niet van invloed, en ook de veranda beïnvloed het licht niet te nadelig voor ons.

[LA-384]

WoudseHoeve schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 10:40:
[...]

Ex ? Vertel ? mag ook in pm

Het zijn gebruikte panelen. 2 jaar oud, van een of ander project.
En ik had het verkeerd gehoord. Het zijn
Shinetime 260wp panelen.

[ Voor 25% gewijzigd door LA-384 op 26-01-2017 20:19 ]

[migjes]

SRB12 schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 12:52:
Wat ik nog niet helemaal begrijp over die SF panelen.

Stel, ik plaats twintig SF panelen op eenzelfde kant van een schuin dak; 12 aan de rechterkant in 3 rijen van 4. En 8 stuks in 2 rijen van 4. Als ik het goed begrijp sluit je die 12 aan op 1 tracker met 3 strings, en die 8 op een tweede tracker met 2 strings.
Op die 12 valt veel zon, dat is geen probleem. Op die 8 echter, valt veel meer schaduw. Omdat het SF panelen zijn valt niet de gehele opbrengst van die 8 weg als er op 1 paneel schaduw valt? Of moet je dan toch wel met optimizers gaan werken?

[afbeelding]

dit heeft niks met SF te maken.
je sluit panelen aan in stringen serieel van 4 stuks.
daar na doe je parallel door koppelen, en elke parallel string kan overweg met wat schaduw en kan een verschillende richting op kijken.
daar heb je geen 2x een mpp voor nodig.
dus oost-west kan ook met 1 mpp.
krijgt een paneel dan schaduw, dan reageert een diode in het paneel, en de gehele parallel string komt daardoor uit het lood te staan en zal vrij wel niet mee doen, maar de rest werkt gewoon door.
(er zijn nog wel wat tussen situaties, maar niet speciaal genoeg om te noemen.)

waar komt SF wel bij kijken.
mono panelen hebben al snel 9A, en zet je die parallel heb je 18A, erg weinig kleine omvormers te vinden die dat nog aan kunnen.
met sf heb je 87Vmpp, serieel 4x87=348Vmpp
met mono heb je 32Vmpp serieel 4x32=128Vmpp, en dat is weer te weinig Vmpp voor veel omvormers.
dus parallel doe je vrij wel niet met mono, het kan wel maar dan ga je heel erg groot leggen, denk dan aan 2x(7 tot 12)x300Wp .
ook moet je met mono rekening gaan houden met een tegen stroom. (ook met SF maar dan pas als je meer als 4x parallel doet.)
(ik zelf heb wel 2x7 mono panelen, maar door voor gebruik ik wel 5"cellen panelen met maar 5,5Ampp.
anders zou ik dat ook niet kunnen doen.
Vmpp= 36X7 = 252Vmpp
Ampp= 5,5X2 = 11Ampp
dus het kan ook met mono als het moet.)

edit:
je voorbeeld van 20 panelen.
in de configuratie van 5x paralel 4x serieel, kan op 1 mpp aangesloten worden.
je moet dan wel een paar extra diodes plaatsen om een tegenstroom te voorkomen.
(simpeler is gewoon een omvormer gebruiken met 2x een mpp is toch niet duurder. )

[ Voor 6% gewijzigd door migjes op 26-01-2017 14:13 ]

[Verwijderd]

Eindelijk is de nieuwe meter er, geef geen gratis stroom meer weg. En dat is wel fijn op een dag die al iets meer dan 6 kW heeft opgewekt voor 2 uur

[No Hands]

migjes schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 13:33:
[...]


dus oost-west kan ook met 1 mpp.

en het temperatuursverschil dan als je een schuin dak hebt van 45 graden en oost - west doet. Daar kan gen MPPT wat mee.

[Wailing_Banshee]

Verwijderd schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 13:51:
Eindelijk is de nieuwe meter er, geef geen gratis stroom meer weg. En dat is wel fijn op een dag die al iets meer dan 6 kW heeft opgewekt voor 2 uur

Het enige wat bij ons nog werkte was de meter teruglevering op hoogtarief

[migjes]

No Hands schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 14:26:
[...]


en het temperatuursverschil dan als je een schuin dak hebt van 45 graden en oost - west doet. Daar kan gen MPPT wat mee.

die is zo klein.
daar heeft de mpp geen probleem mee.

verschil tussen de panelen als je ze nieuw koop is al groter.

[Verwijderd]

Wailing_Banshee schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 14:27:
[...]

Het enige wat bij ons nog werkte was de meter teruglevering op hoogtarief

Heb jij even geluk dat hoogtarief tijdens de meeste zon uren geldt

En geen afname, dat is altijd positief haha

[Wailing_Banshee]

Verwijderd schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 14:37:
[...]

Heb jij even geluk dat hoogtarief tijdens de meeste zon uren geldt

En geen afname, dat is altijd positief haha

Volgens mij heeft hij de gegevens opgeschreven van de laatste meting die ik had gedaan (ruim een week daarvoor, aangezien ik altijd de stand opschreef op maandag ochtend)

Leuk detail: drie dagen nadat de meter vervangen was kregen we de brief dat onze meter afgekeurd was en dat we een slimme meter zouden krijgen.

[Noord27]

migjes schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 10:40:
[...]


een JAsolar percium 295Wp is al te verkrijgen voor 182€ per paneel(inc BTW).

Loop bij die firma gewoon binnen?

[ Voor 5% gewijzigd door Noord27 op 26-01-2017 16:15 ]

[SRB12]

migjes schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 13:33:
[...]

dit heeft niks met SF te maken.
je sluit panelen aan in stringen serieel van 4 stuks.
daar na doe je parallel door koppelen, en elke parallel string kan overweg met wat schaduw en kan een verschillende richting op kijken.
daar heb je geen 2x een mpp voor nodig.
dus oost-west kan ook met 1 mpp.
krijgt een paneel dan schaduw, dan reageert een diode in het paneel, en de gehele parallel string komt daardoor uit het lood te staan en zal vrij wel niet mee doen, maar de rest werkt gewoon door.
(er zijn nog wel wat tussen situaties, maar niet speciaal genoeg om te noemen.)

waar komt SF wel bij kijken.
mono panelen hebben al snel 9A, en zet je die parallel heb je 18A, erg weinig kleine omvormers te vinden die dat nog aan kunnen.
met sf heb je 87Vmpp, serieel 4x87=348Vmpp
met mono heb je 32Vmpp serieel 4x32=128Vmpp, en dat is weer te weinig Vmpp voor veel omvormers.
dus parallel doe je vrij wel niet met mono, het kan wel maar dan ga je heel erg groot leggen, denk dan aan 2x(7 tot 12)x300Wp .
ook moet je met mono rekening gaan houden met een tegen stroom. (ook met SF maar dan pas als je meer als 4x parallel doet.)
(ik zelf heb wel 2x7 mono panelen, maar door voor gebruik ik wel 5"cellen panelen met maar 5,5Ampp.
anders zou ik dat ook niet kunnen doen.
Vmpp= 36X7 = 252Vmpp
Ampp= 5,5X2 = 11Ampp
dus het kan ook met mono als het moet.)

edit:
je voorbeeld van 20 panelen.
in de configuratie van 5x paralel 4x serieel, kan op 1 mpp aangesloten worden.
je moet dan wel een paar extra diodes plaatsen om een tegenstroom te voorkomen.
(simpeler is gewoon een omvormer gebruiken met 2x een mpp is toch niet duurder. )

Ah, gaat het er dan om dat je de Vmpp ongeveer gelijk houdt per tracker? Stel de 8 panelen zijn SF in twee stringen -> 348Vmpp. (En 170/87.5x2 stringen = ~4Ampp)
En de andere 12 SF panelen van het voorbeeld vervang ik door 8 mono panelen -> 8*32 = 256Vmpp en 9Ampp) In dat geval zou een tweede tracker wel verstandig zijn?

Zoja-> dan kunnen 11 mono panelen in serie wel weer op dezelfde tracker? (11*32=352Vmpp)

[Verwijderd]

Kan iemand schieten op mijn berekening voor terugverdientijd van zonnepanelen:

Ik verbruik gemiddeld zo'n 1600kWh per jaar. Dit kost me €250. (€40 piek, €45 dal en €165 energiebelasting). Ofwel €0.156 per kWh.

Stel dat ik nu aanneem dat ik 1200Wp (6 panelen) plaats met gemiddeld 0.85 kWh per Wp, en me dit €2000 kost (incl. omvormer, zelf plaatsen), dan kom ik uit op een TVT van 12.5 jaar... (1080kWh per jaar * 0.156 bespaart me 160 euro per jaar).

Het is slechts een 'natte vinger' berekening, maar doe ik ergens iets fout of heb ik foute aannames? Kan ik 1200Wp plaatsen voor (veel) goedkoper dan €2000 ?

[reneeke1970]

Verwijderd schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 16:03:
Kan iemand schieten op mijn berekening voor terugverdientijd van zonnepanelen:

Ik verbruik gemiddeld zo'n 1600kWh per jaar. Dit kost me €250. (€40 piek, €45 dal en €165 energiebelasting). Ofwel €0.156 per kWh.

Stel dat ik nu aanneem dat ik 1200Wp (6 panelen) plaats met gemiddeld 0.85 kWh per Wp, en me dit €2000 kost (incl. omvormer, zelf plaatsen), dan kom ik uit op een TVT van 12.5 jaar... (1080kWh per jaar * 0.156 bespaart me 160 euro per jaar).

Het is slechts een 'natte vinger' berekening, maar doe ik ergens iets fout of heb ik foute aannames? Kan ik 1200Wp plaatsen voor (veel) goedkoper dan €2000 ?

Als je het zelf kunt dan kun je veel goedkoper, zeker met gebruikt spul.
Zes panelen van honderd euro
Drie honderd voor omvormer
Honderdvijftig voor montage spul

1100 totaal wat 1000 kWh opleveren voor 18 cent is dus 1100/180=5 en een beetje jaar

[Fr33z]

Verwijderd schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 16:03:
Kan iemand schieten op mijn berekening voor terugverdientijd van zonnepanelen:

Ik verbruik gemiddeld zo'n 1600kWh per jaar. Dit kost me €250. (€40 piek, €45 dal en €165 energiebelasting). Ofwel €0.156 per kWh.

Stel dat ik nu aanneem dat ik 1200Wp (6 panelen) plaats met gemiddeld 0.85 kWh per Wp, en me dit €2000 kost (incl. omvormer, zelf plaatsen), dan kom ik uit op een TVT van 12.5 jaar... (1080kWh per jaar * 0.156 bespaart me 160 euro per jaar).

Het is slechts een 'natte vinger' berekening, maar doe ik ergens iets fout of heb ik foute aannames? Kan ik 1200Wp plaatsen voor (veel) goedkoper dan €2000 ?

ja , ik vind je prijs per kWh wel heel erg laag. Kan bijna niet anders dan dat je een post vergeet/ten onrechte weglaat (bijv. heffingskorting energiebelasting, die ontvang je ook met zonnepanelen). ik verwacht dat een meer realistische prijs 18 tot 18,5 cent/kWh is

Verder is het plaatsen van 1200 Wp echt wel mogelijk voor 1,0 - 1,10 €/Wp als je het zelf aanlegt. Dus het is veel goedkoper om neer te leggen dan je nu denkt (je mag de BTW terugvragen (meestal, als particulier))

edit:
5 x 265 Wp Trina Solar Honey panelen € 140/st --> 700 incl btw --> 580 ex BTW (http://www.jenm-zonnepane...zonnepaneel-37460447.html )
1 omvormer 12 Wp van max 300 euro
Montagemateriaal van 200 - 250 euro
T--------------------------------------+
nog geen 1200 euro

[ Voor 11% gewijzigd door Fr33z op 26-01-2017 16:27 ]

[T-MOB]

1200Wp kan wel goedkoper dan 2000 euro. Een omnik 1500W omvormer voor 300 euro uit de BTW. Tel daar 5 270Wp panelen voor 140 euro het stuk bij en je zit "pas" op 1000 euro. Daar komt dan alleen nog montagemateriaal bij.

[Verwijderd]

Bedankt voor de antwoorden. Volgens mij was ik alleen de post 'Opslag duurzame energie' (€0,00574 / kWh)vergeten als ik zo naar m'n jaarafrekening kijk. Kom ik nog maar op €0.16 per kWh uit ('gewoon' bij Essent).

Ik zal eens naar goedkopere panelen (en zelf samenstellen, of 2e hands, in plaats van zo'n complete set bij een random webshop) kijken. Zelf aanleggen was het plan, inderdaad. BTW terugvragen lijkt een heel gedoe, maar dat moet dan maar .

[ Voor 20% gewijzigd door Verwijderd op 26-01-2017 16:36 ]

[Stef87]

Verwijderd schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 16:32:
Bedankt voor de antwoorden. Volgens mij was ik alleen de post 'Opslag duurzame energie' (€0,00574 / kWh)vergeten als ik zo naar m'n jaarafrekening kijk. Kom ik nog maar op €0.16 per kWh uit ('gewoon' bij Essent).

Ik zal eens naar goedkopere panelen (en zelf samenstellen, of 2e hands, in plaats van zo'n complete set bij een random webshop) kijken. Zelf aanleggen was het plan, inderdaad. BTW terugvragen lijkt een heel gedoe.

De BTW terug vragen kost niet zoveel moeite, vaak doet de installateur dat ''gratis'' of tegen een kleine meerprijs =)

[Andre1973]

Grolsch schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 07:15:
Als ik alle tips hier zo lees kan ik de PV panelen dus niet helemaal vlak op het platte dak leggen

Dat geeft ook problemen met schoonregenen neem ik aan

Dat betekend wel dat ik aanzienlijk minder panelen kwijt kan, ik zal eens opnieuw gaan puzzelen en mijn idee post ik hier

En stuk vriezen. mocht je zo plat mogelijk willen plaatsen dan zijn er systemen voor n paar graden helling, die moet je vooral zoeken in de camper en (woon)boten wereld.

[migjes]

Verwijderd schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 16:32:
Bedankt voor de antwoorden. Volgens mij was ik alleen de post 'Opslag duurzame energie' (€0,00574 / kWh)vergeten als ik zo naar m'n jaarafrekening kijk. Kom ik nog maar op €0.16 per kWh uit ('gewoon' bij Essent).

Ik zal eens naar goedkopere panelen (en zelf samenstellen, of 2e hands, in plaats van zo'n complete set bij een random webshop) kijken. Zelf aanleggen was het plan, inderdaad. BTW terugvragen lijkt een heel gedoe, maar dat moet dan maar .

als jij bij essent zit, reken maar op een goede 0,18€/kWh. (als het al niet hoger is, maar scheelt wel iets per verschillend contract.)

het leuke is eigenlijk, de eerste 1000kWh die je gebruikt is zonder energie belasting(rechten van de mens, niks met PV te maken.) en ook de eerste x m3 gas die je gebruikt is ook zonder belasting.
omdat niet ieder huis gas heeft hebben ze dat bedrag maar bij elkaar gegooid en trekken ze dat van de elektra rekening af.
dit word heffingskorting benoemt er word dus een bedrag van de rekening afgetrokken van € 308,54 (essent rekent zonder BTW).
die korting is niet gebonden aan je gebruik, ook bij 0kWh gebruik krijg je die nog steeds.

dus als je 0 kWh per jaar gebruikt.
dan betaal je de aansluit kosten +/-235€ (variabel per lokatie) + administratie kosten 35€ (afhankelijk van leverancier) - € 308,54 heffingskorting = ???? en daar op komt de BTW, en ja die behoord negatief te zijn
(let wel op dat ze dat goed doen die BTW negatief, de boefjes willen dat "per ongeluk" wel eens vergeten.)

bij de meeste mensen word dat bedrag afgetrokken van de gas rekening, heb je geen gas maar b.v. stadsverwarming, dan krijg je het uitbetaald.

in theorie kunnen negatieve voorschotten dus wel, praktijk heb ik het nog niet gezien.
meestal krijg je het pas bij de jaar afrekening.

[g-j-t]

Ik weet niet precies of dit de juiste plaats is maar kon hierover niets vinden:

Bij ons te bouwen nieuwbouwhuis zorgt de aannemer ervoor dat er zonnepanelen op het huis komen. Deze zijn nodig om beoogde EPC waarde te behalen.
De aanschaf van de panelen zit in de bouwsom die via een hypotheek wordt gefinancierd. De aannemer zegt geen gespecificeerde factuur van de panelen te kunnen maken (groot inkopen, korting etc.)

Vraag is: is er voor mij als koper na oplevering nog de mogelijkheid de BTW hierover terug te vragen? Of doet de aannemer dit zelf?

[clemient]

Als de aannemer niets specificeert dan kan je ook niets terugvragen. Gewoon met hem een fictief (hoger?) bedrag apart op de rekening laten vermelden. Als het goed is maakt de aannemer dat toch niet uit zolang hij zijn geld maar krijgt.

Jij moet de BTW terugvragen dat doet de aannemer niet.

[ Voor 10% gewijzigd door clemient op 26-01-2017 22:31 ]

[mrmrmr]

Verwijderd schreef op donderdag 26 januari 2017 @ 16:32:
Bedankt voor de antwoorden. Volgens mij was ik alleen de post 'Opslag duurzame energie' (€0,00574 / kWh)vergeten als ik zo naar m'n jaarafrekening kijk. Kom ik nog maar op €0.16 per kWh uit ('gewoon' bij Essent).

De prijs per kWh kun je opzoeken bij je leverancier. Als je twee tarieven hebt (laag/hoog ofwel dal/piek) heb je twee bedragen. Afhankelijk van het contract is het ongeveer 17 cent en 20 cent.

Je ontvangt een subsidie (de overheid noemt het een heffingskorting, maar dat is het niet echt) op je elektriciteitsrekening. Als je maar heel weinig verbruikt krijg je daardoor geld toe. Dit jaar is de heffingskorting € 376,08 (inclusief BTW).

Als je het juiste tarief gebruikt zul je zien dat je geld terug ontvangt als je meer opwekt dan verbruikt.

[Verwijderd]

mrmrmr schreef op vrijdag 27 januari 2017 @ 01:42:
[...]


De prijs per kWh kun je opzoeken bij je leverancier. Als je twee tarieven hebt (laag/hoog ofwel dal/piek) heb je twee bedragen. Afhankelijk van het contract is het ongeveer 17 cent en 20 cent.

Je ontvangt een subsidie (de overheid noemt het een heffingskorting, maar dat is het niet echt) op je elektriciteitsrekening. Als je maar heel weinig verbruikt krijg je daardoor geld toe. Dit jaar is de heffingskorting € 376,08 (inclusief BTW).

Als je het juiste tarief gebruikt zul je zien dat je geld terug ontvangt als je meer opwekt dan verbruikt.

Ik zie het al. Ik was de BTW vergeten Dat komt er pas helemaal onderaan de jaarafrekening bij.

BTW over energiebelasting

Vermindering energiebelasting (€310) was ik van op de hoogte. Als ik 1000kWh opwek, en een verbruik van 1600kWh heb zal ik quite draaien of zelfs winst maken op jaarbasis.

Ik verbaas me over het feit dat je eerst energiebelasting over je kWh betaalt, daar vervolgens nog BTW over moet betalen, en vervolgens een bepaald vast bedrag 'terug' krijgt. Welkom in Nederland zegmaar.

(Sorry voor de dommigheid. Dit was werkelijk de eerste keer ooit dat ik m'n jaarrekening geopend heb)

[ Voor 18% gewijzigd door Verwijderd op 27-01-2017 02:07 ]

[Wailing_Banshee]

Ik zit er nu wel heel erg sterk aan te denken om alles zelf te kopen en dan alleen een offerte aan te vragen voor de aanleg (ik weet precies welke panelen ik wil en welke omvormer). Maar dan zit ik met het montage materiaal... zeker omdat ik een bestaande set wil laten verleggen en de nieuwe panelen erbij wil laten leggen (zelf doen is geen optie). Die nieuwe panelen zullen dezelfde zijn als de al liggende panelen. Alleen zullen die gedraaid moeten gaan worden (deels). Lastig!

[migjes]

Verwijderd schreef op vrijdag 27 januari 2017 @ 02:02:
[...]

Ik zie het al. Ik was de BTW vergeten Dat komt er pas helemaal onderaan de jaarafrekening bij.

BTW over energiebelasting

Vermindering energiebelasting (€310) was ik van op de hoogte. Als ik 1000kWh opwek, en een verbruik van 1600kWh heb zal ik quite draaien of zelfs winst maken op jaarbasis.

Ik verbaas me over het feit dat je eerst energiebelasting over je kWh betaalt, daar vervolgens nog BTW over moet betalen, en vervolgens een bepaald vast bedrag 'terug' krijgt. Welkom in Nederland zegmaar.

(Sorry voor de dommigheid. Dit was werkelijk de eerste keer ooit dat ik m'n jaarrekening geopend heb)

tja het is ook een monsterlijke rekening, en als je dan nog bij essent en je hebt variabel tarief, met een oude feraris meter, dan kan ik je nog een heel verhaal gaan vertellen over hoe hun dan de tarieven verdelen per 15minuten over een half jaar. (pas op, slaap verwekende materie. )

maar even doorpakken.
kleine PV setjes zijn altijd iets duurder als grotere setjes.
(leg kosten vallen duurder uit, en omvormer per Wp is met kleine omvormer wat ongunstig.)
maar niet getreurd, leg gewoon iets groter en ga in over productie.
laten we voor het gemak even het dubbelen aanhouden. 3200kWh jaar opbrengst

je krijgt voor over productie bij essent wel minder (ex belasting, ex ode, 100% kale prijs + BTW) ongeveer 7ct per kWh. (word ook wel kolenfooi genoemd)
met 1600x volle prijs + 1600x kolenfooi = nog steeds een leuke TVT, dit omdat de set prijs per Wp gewoon lager uit valt.

maar als je in de toekomst per ongeluk toch meer gaat gebruiken is het dan ook afgedekt.
ook is het geen probleem om met een goedkoop elektrisch kacheltje gewoon wat af te affakkelen, en zo minder gas te gebruiken (of ander duur verwarmings-systeem).
helemaal leuk word het zodra je een warmte pomp(waar je nog subsidie op kunt krijgen) gebruikt.
dan zijn je overige kWh's ongeveer 3x zoveel warmte waard en word je spekkoper.
(er zijn mensen hier die zich afvragen: "waarom heb ik een leverancier nodig, ik hoef toch niks te betalen."
tja helaas iemand moet het administreren, ook als je niks gebruikt. blijft nederland)

[wolly_a]

Komend voorjaar wil ik ook voorzichtig beginnen met het zelf opwekken van energie. We hebben besloten ons dak van de garage op te offeren voor dit heilige doel. Uiteraard heeft een garagedak niet zoveel ruimte voor een enorme installatie, maar dat hoeft van ons ook nog niet direct. We hebben nog niet de behoefte om ons complete dak van het hus vol te leggen en ook het budget daarvoor is nog niet beschikbaar.

Het garagedak ligt prachtig op het zuiden en is het hele jaar door geheel schaduwvrij. We willen graag een kleine installatie van ongeveer 1000Wp plaatsen om eens mee te beginnen. Met mijn techinische achtergrond moet het plaatsen en aansluiten van het één en ander niet zo'n probleem zijn.

Enige vraagstuk waar ik tegenaan loop is het maximale vermogen dat ik mag terugleveren op een bestaande groep. Aangezien onze garage vrijstaat van de woning, zou ik de halve tuin op kop moeten zetten om nog een extra leiding te trekken naar de meterkast. In de huidige situatie heeft de garage een compleet eigen groep, waar dus alleen de verlichting in de garage (twee TL balkjes), een buitenlampje en in de zomer een koelkastje (voor het bier) opzitten. Het lijkt me toch niet zo'n probleem om hier een kleine installatie bij in te koppelen?

Volgens de inleiding mag sinds 2016 bij nieuwbouwwoningen tot 2000 Watt op een bestaande groep. Onze woning is van de jaren 90. De garage en dus de uitbreiding van de groepenkast is van ergens tussen 2000 en 2010 (vorige bewoners hebben deze uitbreiding gedaan).

Iemand die hier iets zinnigs over kan zeggen?

[Verwijderd]

Enige vraagstuk waar ik tegenaan loop is het maximale vermogen dat ik mag terugleveren op een bestaande groep.

dat is maximaal 600 watt op een bestaande groep
je garage staat wel volledig op een eigen groep
je kan een groep splitter in je garage monteren opdat je dan wel de pv kan aansluiten

zie bijvoorbeeld http://www.profinrg.nl/wp...Specificatieblad-v1.0.pdf


met zo'n groepsplitter weet je zeker dat het goed en volgens de regels is.
stel er zou een keer iets gebeuren dan wil je niet achteraf ge<censuur> met je verzekering

[ Voor 17% gewijzigd door Verwijderd op 27-01-2017 12:04 ]

[BertusB404]

Ik heb een offerte liggen voor de zuid-west kant van mijn dak. Daar komen 11 Poly panelen met totaal 3575 WP, met daarbij een Goodwe GE3000D-NS (2 mpp trackers) omvormer. Deze combi zou grotendeels mijn verbruik moeten dekken.

Nu heb ik aan de Noord-oost kant een dak waar later eventueel ook panelen op zouden kunnen. Is het dan verstandig om een zwaardere omvormer te nemen, of kan ik dan beide kanten gewoon aansluiten op hun eigen MPP tracker aangezien ze toch nooit beiden volle instraling hebben? En moeten dit dan dezelfde (soort) panelen zijn, of kan ik bijvoorbeeld ook SF panelen op noordoost leggen?

(Het is allemaal vrij nieuw voor mij, maar panelen gaan er komen, die knoop is door)

[ Voor 6% gewijzigd door BertusB404 op 27-01-2017 12:43 ]

[reneeke1970]

wolly_a schreef op vrijdag 27 januari 2017 @ 11:50:
Komend voorjaar wil ik ook voorzichtig beginnen met het zelf opwekken van energie. We hebben besloten ons dak van de garage op te offeren voor dit heilige doel. Uiteraard heeft een garagedak niet zoveel ruimte voor een enorme installatie, maar dat hoeft van ons ook nog niet direct. We hebben nog niet de behoefte om ons complete dak van het hus vol te leggen en ook het budget daarvoor is nog niet beschikbaar.

Het garagedak ligt prachtig op het zuiden en is het hele jaar door geheel schaduwvrij. We willen graag een kleine installatie van ongeveer 1000Wp plaatsen om eens mee te beginnen. Met mijn techinische achtergrond moet het plaatsen en aansluiten van het één en ander niet zo'n probleem zijn.

Enige vraagstuk waar ik tegenaan loop is het maximale vermogen dat ik mag terugleveren op een bestaande groep. Aangezien onze garage vrijstaat van de woning, zou ik de halve tuin op kop moeten zetten om nog een extra leiding te trekken naar de meterkast. In de huidige situatie heeft de garage een compleet eigen groep, waar dus alleen de verlichting in de garage (twee TL balkjes), een buitenlampje en in de zomer een koelkastje (voor het bier) opzitten. Het lijkt me toch niet zo'n probleem om hier een kleine installatie bij in te koppelen?

Volgens de inleiding mag sinds 2016 bij nieuwbouwwoningen tot 2000 Watt op een bestaande groep. Onze woning is van de jaren 90. De garage en dus de uitbreiding van de groepenkast is van ergens tussen 2000 en 2010 (vorige bewoners hebben deze uitbreiding gedaan).

Iemand die hier iets zinnigs over kan zeggen?

Zo begon ik ook met zes panelen, duurde 5 weken ongeveer want toen wist ik beter hoe het werkte en ontdekte ik de gebruikte spullen markt, dus toen lagen er zo 18 wat precies op omvormer pastte.
Geloof me nou, leg dat garage dak in één keer vol met oost west opstelling met niet te duur spul.
Eigen aardlekschakelaar en automaat is zo geplaatst in meterkast

[wolly_a]

reneeke1970 schreef op vrijdag 27 januari 2017 @ 12:52:
[...]

Zo begon ik ook met zes panelen, duurde 5 weken ongeveer want toen wist ik beter hoe het werkte en ontdekte ik de gebruikte spullen markt, dus toen lagen er zo 18 wat precies op omvormer pastte.
Geloof me nou, leg dat garage dak in één keer vol met oost west opstelling met niet te duur spul.
Eigen aardlekschakelaar en automaat is zo geplaatst in meterkast

Het bijplaatsen van een groepje in de meterkast is het probleem niet. De garage staat achter in de tuin, waardoor ik de complete tuin eruit moet graven om met een nieuwe kabel in de woning te komen. Daarnaast is het maar een kleine garage. Daar passen niet heel veel meer panelen op.

De garage is een eerste stap en kan voor redelijk weinig geld. Als het leuk blijkt, dan kunnen we later nog kijken naar het dak van de woning. Echter ga ik daar zelf niet op klimmen, dus dan moet ik de installatie laten plaatsen. Daarnaast wil ik dan ook een behoorlijk aantal panelen en niet achteraf telkens bijplaatsen. Ik vind panelen op het dak van een woning sowieso al niet zo heel mooi, laat staan een ratjetoe van verschillende merken/typen/kleuren, zoals je weleens ziet bij mensen die door de jaren heen een hele collectie bij elkaar gespaard hebben.

Kortom... Garage first. Ongeveer 1000Wp. De vraag was: gaat dat passen op een bestaande groep van de garage, waarop alleen de garage op zit en verder niets.

[3ssen]

Voor mijn bijna op te leveren nieuwbouwwoning ben ik ook aan het rondkijken naar zonnepanelen. Het gaat om een plat dak op de tweede verdieping van 5,40 bij 5,56 meter (gemeten op de bovenste etage tussen de muren. Op de tweede verdieping heb ik als voorbereiding al een extra groep laten aanleggen.

Enkele aanbieders geven aan om hier dan 12 panelen 295 Wp in oost-west op te leggen d.m.v. flatfix fusion in combinatie met power optimizers en een SE3000HD omvormer.

Nu zat ik zelf naar installatievideo's te kijken en lijkt het me zelf vrij eenvoudig om het frame voor de panelen zelf in elkaar te zetten en de panelen daarop te monteren en door te verbinden. Ik kan echter niet vinden of een flatfix systeem rechtstreeks op een bitumendak moet of dat de kiezels die er nu op liggen dan eerst plaatselijk weg moet halen. Ook kan ik nergens terugvinden waar dan de optimizers worden gemonteerd op het frame. Is dat gewoon willekeurig ergens vastmaken met een ty-rap?

Zelf vind ik het SE systeem wel interessant i.v.m. overzicht op paneelniveau.

[databeestje]

Pfff, wat een uitzoekerij zo'n SDE+ subsidie, edoch is dat mogelijk een van de weinig haalbare opties voor de grootgebruikaansluiting. Voor 2017 is PV niet onder de MIA of VAMIL van toepassing, de MIA kan alleen bij groter dan 15kWp tot een 3*80A aansluiting. Bok.

Met onze energieprijs van 4,8c/kWh bij grootverbruik is het dan een schamele 64 euro per MWh incluis energiebelasting voor de 50-10.000 MWh staffel. Een snelle rekensom voor een 120kWp installatie a 108k euro met opbrengst van 110MWh komt dan uit op een terugverdientijd van circa 16 jaar.

Zouden we groter dan momentbelasting (120kW) willen investeren dan ontkomen we niet aan een SDE+ subsidie. Het begint er een beetje op te lijken dat salderen voor grootgebruikers wellicht mogelijk gemaakt moet worden. Dan kunnen we een deuk maken in het energieverbruik van meer dan 500MWh per jaar.

[No Hands]

Verwijderd schreef op vrijdag 27 januari 2017 @ 12:03:
[...]


dat is maximaal 600 watt op een bestaande groep
je garage staat wel volledig op een eigen groep
je kan een groep splitter in je garage monteren opdat je dan wel de pv kan aansluiten

zie bijvoorbeeld http://www.profinrg.nl/wp...Specificatieblad-v1.0.pdf


met zo'n groepsplitter weet je zeker dat het goed en volgens de regels is.
stel er zou een keer iets gebeuren dan wil je niet achteraf ge<censuur> met je verzekering

Met een vaste aansluiting(lasdoos) mag je 9A invoeren in een groep met gebruikers erop. Dus 6 panelen met een 1500w omvormetje kan prima.

[No Hands]

3ssen schreef op vrijdag 27 januari 2017 @ 14:50:
Voor mijn bijna op te leveren nieuwbouwwoning ben ik ook aan het rondkijken naar zonnepanelen. Het gaat om een plat dak op de tweede verdieping van 5,40 bij 5,56 meter (gemeten op de bovenste etage tussen de muren. Op de tweede verdieping heb ik als voorbereiding al een extra groep laten aanleggen.

Enkele aanbieders geven aan om hier dan 12 panelen 295 Wp in oost-west op te leggen d.m.v. flatfix fusion in combinatie met power optimizers en een SE3000HD omvormer.

Nu zat ik zelf naar installatievideo's te kijken en lijkt het me zelf vrij eenvoudig om het frame voor de panelen zelf in elkaar te zetten en de panelen daarop te monteren en door te verbinden. Ik kan echter niet vinden of een flatfix systeem rechtstreeks op een bitumendak moet of dat de kiezels die er nu op liggen dan eerst plaatselijk weg moet halen. Ook kan ik nergens terugvinden waar dan de optimizers worden gemonteerd op het frame. Is dat gewoon willekeurig ergens vastmaken met een ty-rap?

Zelf vind ik het SE systeem wel interessant i.v.m. overzicht op paneelniveau.

Kiezels weg en de optimizers met een zelftapper in de poot van je montagesysteem vastzetten