Dr. Strangelove schreef op maandag 27 november 2017 @ 11:52:
Ik denk dat de EU zich ook moet afvragen wat het liever heeft, een EU met alleen maar leden die er ook in willen en een sterk VK dat een goede partner is, of een EU waarin landen blijven klagen over hun betrokkenheid en een armlastig VK dat Europa als geheel zwakker maakt.
Je weet het mooi te formuleren op deze manier, maar zo'n instelling gaat tegen iedere vorm van internationale diplomatiek in. Je formuleert dit als een dilemma, maar dat is het niet. Alles is een glijdende schaal. Landen binnen de EU zullen altijd een gecalculeerde afweging moeten maken: hoeveel moeite willen we ergens in steken, hoe waarschijnlijk is het dat die moeite op de lange duur zal worden terugverdiend en hoe stabiel zal de samenwerking zijn/blijven?
Hiervoor hebben we allerlei instrumenten ontworpen binnen de EU. Om maar wat voorbeelden te noemen:
- Op regelgevingsgebied geldt voor iedereen een verplichting op harmonisering, standaardisering en soevereine implementatie (het eenvormigheidsbeginsel)
- Besluitvorming wordt altijd ontworpen op een zodanige manier dat alle deelnemers in een stemming zowel nominaal als in effect een proportionele invloed hebben (het eerlijkheidsbeginsel)
- Alle competenties en bevoegdheden zijn strikt opgenomen in de drie pilaren van de EU - sommige dingen vallen expliciet onder EU-competenties, sommige dingen onder gezamelijke competenties en sommigen onder soevereine competenties. (de
drie pilaren van de EU)
Over dit soort dingen is GEEN onderhandeling mogelijk, punt uit. Niet omdat de EU onflexibel is, maar omdat zowel in de praktijk als vanuit politieke theorie glashelder is dat je nooit bijna 30 landen op één lijn kunt krijgen als je geen goed ontworpen systemen er tegenaan gooit. Dit weet iedere lidstaat dondersgoed, en hier profiteert iedereen van.
Dus wat zien we binnen de EU27 nu? Het VK probeert te onderhandelen over dit soort fundamentele kernwaarden van de EU. Er worden halfgebakken uitspraken gedaan over het delen van het gemeenschappelijk visquota, er worden uitzonderingen gevraagd voor de customs union, er worden uitzonderingen gevraagd voor de City, er wordt openlijk gelonkt naar andere handelspartners over internationale verdragen terwijl het VK nog binnen de EU is (in de overgangsperiode). Dit is wat men bedoelt met 'à la carte'-lidmaatschap: alleen die dingen kiezen die je zelf op dat moment wilt, en de rest laten liggen. Ondanks dat het geheel is ontworpen met goede reden. Dit zijn verdragen en systemen waar we met z'n allen decennialang over hebben zitten nadenken en sleutelen, allemaal vóór 1993 (Verdrag van Maastricht).
Wanneer we dus gaan tornen aan dit soort systemen, is dit een fundamentele constitutionele wijziging van de hele EU. En dan komen we weer terug bij het eerste punt: is dit het waard? Nu op dit moment, alleen maar omdat het VK het lukraak een keer gezegd heeft in de Britse tabloidmedia? Alleen maar omdat de huidige regering, die over een paar jaar lang vergeten en irrelevant is geworden, het zo nodig op deze manier moet spelen voor hun electoraat?
Want dat is waar we het voor zouden doen met z'n 27en. Niet omdat dit soort gigantische wijzigingen in onze internationale verhoudingen nou persé zoveel beter zijn voor ons allemaal. Sterker nog, laten we het lijstje even afgaan:
- Het toelaten van een open grens met een niet-EU-land (Republiek van Ierland - Noord-Ierland) zou betekenen dat we een grote hervorming nodig hebben van de customs union, waarschijnlijk door het bijvoegen van de soevereine FTA tussen Ierland en Groot-Brittanië. Gezien Groot-Brittanië openlijk heeft gezegd te willen gaan stunten met bedrijfsbelastingen en een belastingparadijs à la Cayman-eilanden wil worden, gaat werkelijk ieder ander EU-land hier meetbaar op achteruit. Niemand gaat hiermee akkoord.
- Het delen van visquota betekent dat een zwakker VK met minder vraag netto de afzetmarkt voor handelspartners beperkt. Zonder dat deze onvoldane quota kunnen worden herverdeeld over andere EU-leden. Alle leden met visquota gaan hierop achteruit. Niemand gaat hiermee akkoord.
- Uitzonderingen maken voor specifieke Britse bedrijven die alsnog ongelimiteerd toegang krijgen tot de EU-markt (bijv. banken in de City) betekent dat de deur openstaat om zomaar speciale eilandjes buiten de EU te maken die vrij handel met ons mogen drijven. Als je op die manier je economie gewoon kunt laten profiteren van de common market zonder te hoeven voldoen aan je EU-verplichtingen - wat weerhoudt dan Noorwegen, Denemarken en Zwitserland om precies hetzelfde te doen?
Enzovoorts enzovoorts. Nee, het is niet zo makkelijk als 'een paar kleine concessies doen als EU om het VK te redden'. Het is eerder vergelijkbaar met het compleet kapottrekken van de naden in de lappendeken die de EU al is.