Winnaar van de bookerprize, de hemel ingeprezen door zo ongeveer iedereen en zijn moeder, dus dit
moet wel een goed boek zijn en een vijfsterrenwaardering van yours truly ontvangen. Toch?
:fill(white):strip_exif()/f/image/0tIGG6QxeQHZnMDEVK1oH1vP.png?f=user_large) | ‘De avond is ongemak’ van Marieke Lucas Rijneveld is het schrijnende verhaal van een gereformeerd boerengezin dat wordt getroffen door de dood van een kind. Door de ogen van Jas, die zich ophoudt in het niemandsland tussen kindertijd en volwassenheid, zien we hoe de familieleden elk op hun eigen manier omgaan met het verlies. Vader en moeder zijn volledig verlamd door verdriet en zien niet hoe Jas en haar zusje Hanna en haar broer Obbe ondertussen langzaam ontsporen. Het is een verbluffend romandebuut dat is doortrokken van seksualiteit, geloof en de smerigheid van het bestaan.
samenvatting eerlijk gejat van de uitgever |
Of het nou aan mij ligt weet ik niet, maar halverwege het boek werd mijn enthousiasme wat minder. Ik merkte dat ik soms helemaal geen zin had om door te lezen. Gelukkig is het boek niet zo heel dik (272 p) dus die laatste 100 bladzijden kwam ik wel door. Was het een pil geweest van 400 pagina's of meer dan zou ik hem aan de kant gelegd hebben.
Dat komt met name door het taalgebruik van de auteur. De tekst staat werkelijk vol met vergelijkingen, praktisch elke zin weer. Dat begint op den duur wat op je zenuwen te werken.
Van bovenaf lijkt het land dan net op het speelveld van Mens Erger Je Niet, en voel ik dezelfde opluchting als ze als pionnetjes weer veilig in de boerderij zijn, in de stallen. Al kunnen we steeds moeizamer met elkaar op dezelfde plek zijn. Iedere kamer in de boerderij verdraagt maar één pion, zodra er meer bij komen volgt er ruzie. Dan zet vader ook binnen zijn mollenklemmen uit. Hij heeft verder niets meer omhanden en zit de hele dag in zijn rookstoel als een opgezette reiger te zwijgen tot hij ons tot prooi kan maken. Reigers houden van mollen.
Daarnaast lopen fantasie en werkelijkheid voor de hoofdpersoon soms nog wel eens door elkaar heen. Een paar keer moest ik even een pagina terug om te kijken waar ik het spoor kwijt was geraakt.
Door de talloze vergelijkingen, metaforen en analogieën is er natuurlijk de nodige symboliek uit te halen. De hoofdpersoon, houdt altijd haar jas aan (en héét ook nog eens "Jas"), loopt driekwart van het boek rond met een punaise in haar navel, heeft last van obstipatie en bewaart twee padden in een emmer onder haar bed die pas vrij mogen als ze gepaard hebben. Het zal ongetwijfeld allemaal een diepere betekenis hebben, maar het had van mij wel een tandje minder gemogen. De seksuele escapades lijken wat geforceerd allemaal; zeepstukjes rectaal inbrengen, lipjes van een colablikje vaginaal, de stok van een KI-spuit bij een vriendin inbrengen (en wat koude stikstof inspuiten) en incestueuze avonturen met de oudere broer. Het is mij allemaal net iets té.
Ik kan zijn piemel zien liggen met daaromheen zwarte krulletjes als vaders shag. Hanna begint weer te giechelen. ‘Je piemel doet raar, hij staat overeind.’ Obbe grijnst trots. De hamster beweegt zich langs zijn piemel naar beneden. Wat als hij bijt of wil graven? ‘Als ik eraan trek, komt er wit spul uit.’
(knip)
Ik vind het jammer dat ik zijn piemel niet meer kan zien, ik voel de kriebelbeestjes krioelen in mijn buik, terwijl dat haast onmogelijk is want moeder geeft sinds het voorval met de beer iedere avond een flinke lepel met een stroperig goedje erop dat naar drop smaakt. Op het etiket van de fles staat: Ter bestrijding van wormpjes.
Tja.
Persoonlijke score:
... en gaat over tot de orde van de dag