:strip_icc():strip_exif()/u/256551/crop5a78957dd471d_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/195669/Afb1752.jpg?f=community)
| Krat- en Kistradio Topic deel VI |
| • Deel 1 • Deel 2 • Deel 3 • Deel 4 • Deel 5 |
| Deel 6 alweer van de kratradio topic reeks. Inmiddels de titel iets breder gemaakt omdat veel kratjes toch al snel volledig zelf uit hout opgetrokken worden, of andere bestaande behuizingen, is kratradio alleen wat kort door de bocht! Post hier je mooiste zelfbouw(krat)radios en vragen/opmerking die er mee te maken hebben! De TS is gebaseerd op die van Thinkpad, en uitgebreid en up-ge-date met wat aanvullende informatie. Voor aanvullingen suggesties graag DM. |
| Introductie: |
Het mooiste van het zelfbouw idee is dat je het zo gek en mooi kan maken als je zelf wil. De term bierkratradio is voor de meeste projecten al niet eens meer van toepassing omdat velen uit voornamelijk MDF zelf een kistje maken wat perfect pas bij de inhoud en het gewenste resultaat. Laten we daarom 2 behuizingen onderscheiden:
 . Deels zal je keuze bepaald worden door wat je al in huis hebt. De meesten van de projecten beginnen namelijk naar aanleiding van spullen welke je "over" hebt.Class-D versterker + Gelaccu + Autospeakers: Deze combinatie is niet alleen mijn persoonlijke favoriet, ook vele tweakers hebben in de voorgaande topics hier hun voorkeur voor uit gesproken. De class-D versterkers zoals de TA2024 en de TK2050 zijn erg zuinig met energie, vrij goedkoop in aanschaf en geven erg goed geluid. Gecombineerd met een gelaccu kun je hier erg lang op spelen en is een lichte en handzame actieve luidspreker mogelijk. De TA2024 is goed te krijgen via eBay en ook via ondergetekende. Hoewel kratradio natuurlijk is ontstaan bij de simpele basis van een autoaccu, speakers en een autoradio, heeft de optie met een classe-D versterker en een gelaccu grote voordelen. Met name de speelduur en het kleine gewicht. De TA2024 kan aan 2 speakers evenveel Watt's leveren als autoradio's met deftige opschriften als 4x50Watt aan 2 speakers op 12 volt. Ook een veelgebruikte kleine versterker als de MCA200 met een opdruk die een vermogen van 2x 100Watt suggereert levert niets meer dan een TA2024 kan. Wel is de TA2024 vele malen zuiniger met energie. (om in combinatie met een mp3-speler of iPod het maximale uit een TA2024 te halen moet je wel een gemodde versie kopen, zelf de weerstandsmod toepassen of een voorversterkertje gebruiken.) Een TA2024 is alleen een versterker dus in tegenstelling tot een autoradio heb je geen FM-tuner en zal je voor MP3's een losse speler moeten gebruiken. Ook hier is in China (eBay) een oplossing voor te vinden. Met een MP3-decoder met ingebouwde FM-tuner ondervang je dit probleem. Autoversterker + (Auto)accu + Autospeakers: Deze 2de genoemde optie heeft voornamelijk dezelfde kenmerken als de 3de optie, zij het dat je geen autoradio gebruikt. Dit scheelt in gewicht, aanschafkosten en energie verbruik. Wel heb je een versterker nodig. Autoversterkers zijn vaak aardig prijzig en erg onzuinig met energie, waarmee je het voordeel van geen autoradio weer deels teniet doet. Als geluidsbron verbind je in deze oplossing een MP3-speler zoals een iPod middels een Jack-Cinch kabel aan de versterker. Het volume regel je dan met de MP-speler. Het voordeel van zo'n versterker t.o.v. een Ta2024 is dat je vaak meer aansluit- en instelmogelijkheden hebt zoals het aansluiten van 4 luidsprekers, een lage-tonenfilter volumeregeling enz. Een veel gebruikte versterker is de MCA-200 van Marquant, verkrijgbaar bij Kijkshop en MediaMarkt, natuurlijk kan je ook zwaardere versterkers toepassen, meerkanaal's etcetera. Toch als je 'from scratch' een krat- of kistradio gaat bouwen blijft de eerste optie, de meest zinnige keus. Autoradio + Autoaccu + Autospeakers: De combinatie met de autoradio en autoaccu heeft als groot voordeel de accu. Deze zijn doorgaans van een grote capaciteit waardoor de radio erg lang kan spelen. De autoradio is je muziekbron en je hebt dus een set die volledig op zichzelf muziek kan maken. Vaak kun je bij moderne autoradio's ook gebruik maken van SD-kaarten, Memorysticks en een AUX-ingang voor mp3-spelers. Belangrijke voordelen: Veel capaciteit, all-in-one oplossing. Onderdelen vaak al voorhanden in menig hobbyschuur. Autoradio's hebben een (4kanaals) ingebouwde versterker waar je aardig wat volume mee kan creeeren, dit betekent dat het niet nodig is een extra versterker te gebruiken. Deze zal namelijk vrijwel geen extra vermogen aan de installatie toevoegen. Zie ook de FAQ-vraag "Hoeveel watt heb ik nodig om écht hard te spelen?" Belangrijke nadelen: Het gewicht en formaat van de accu, de autoaccu mag niet gekanteld worden. Een autoradio kan op flink volume aardig wat stroom verbruiken. Autoradio kan duur zijn in aanschaf. |
| Tips & Trucs |
Voorbeeld aansluitschema  Attentie: Je moet bij autoversterkers de "REM+" ook aansluiten op de plus pool (+) van je accu, anders doet de versterker helemaal niets. De accu Je kunt een normale auto accu/motor accu gebruiken, maar deze hebben als nadeel dat er zuur in zit, en dat je ze daarom niet mag kantelen (deze hebben meestal wel lekker veel capaciteit, variërend van 44Ah tot meer dan 100Ah). Het handigste voor een kratradio is een variant van de loodaccu, de lood-gelaccu. Deze hebben een lagere capaciteit, maar zijn niet gevoelig voor kantelen. Autoaccu's haal je bij de sloop voor een paar tientjes, uit je vaders auto of bij de bouwmarkt / auto-onderdelenhandel. Gelaccu's koop je bij Conrad, Elektronica-Online of Baco Army Goods. Ook kan je deze vaak voor een prikkie of gratis ophalen bij beveilingsbedrijven. Deze worden gebruikt als noodstroom voorziening in alarminstallaties en preventief vervangen na X aantal jaar. Dan zijn ze vaak nog in erg goede staat. Het laden van een accu Voor lood-gelaccu's is dit redelijk kritisch. Deze worden bij voorkeur geladen met 1/10de van de capaciteit. Dus een 7 Ah accu, laad je het beste met een 700 mA lader, ook wel bekend als 'druppellader'. Autoaccu's zijn minder gevoelig, maar 1/10 is ook hier een mooie richtlijn. Acculaders met een grotere laadstroom of een laadspanning van meer dan 13,8V zijn niet geschikt om een gel-accu mee op te laden! Een goedkope 600mA druppellader is te vinden bij onder andere: Conrad en Elektronica-Online. Hiermee duurt het laden van een 7,2Ah accu ongeveer 15 uur. De luidsprekers Gewone auto speakers, een overzichtje van enkele kun je bijvoorbeeld hier vinden: link Kijkshop. Ook op de autosloperij kan je vaak nog goede speakers halen, verder heeft Conrad er een aantal leuke in het assortiment. Het beste is te letten op speakers met een hoog rendement uitgedrukt in dB 1W/1M, bijvoorbeeld 91dB is een mooi waarde. De hiervoor genoemde versterkers werken allemaal het best op 4Ohm's speakers, 8Ohm kan, maar dan heb je ongeveer de helft van het volume. Verder is het van belang te letten op de diameter. Uit een luidspreker met een diameter van 10cm gaat geen overweldige bas komen. Beter kun je dan kiezen voor 13 of 17cm speakers. De voeding Soms heb je behoefte om ook op netstroom te kunnen spelen. Je hebt hier een voeding voor nodig. Afhankelijk van de gebruikte autoradio/versterker kan deze stromen trekken van 1 - 5A. Een simpel adaptertje van 500mA is dus niet voldoende. Op ebay worden verschillende 12V 5A voedingen aangeboden voor minder dan 15 euro, vaak onder de term “TFT Power Supply” oid. Ontladen & beveiligingscircuitjes tegen diepontlading Een groot probleem met de radiokistjes is dat je de accu te ver ontlaad. De spanning van gelaccu's mag niet onder de 11,4 Volt komen. Vanaf dan noemen we de accu leeg. Nu kan je dit ondervangen met een voltmeter waarop je het voltage kan aflezen, maar je kan ook een stapje verder gaan met de HKS, oftewel Happers KratSafe. Een voltmeter Vanaf een eurootje of 5 kun je op Ebay al leuke (digitale) voltmeters kopen. Zo kun je de accuspanning voortdurend in de gaten houden. Let er bij aanschaf op of de meter die je koopt een externe voeding nodig heeft. Als deze 5/9 volt moet zijn moet je hier dus rekening mee houden. Simpele spanningsbewaker (plaatje) Dit is de meeste simpele spanningsbewaker, afkomstig van Circuits Online. Bij 12 Volt brandt de groene LED. Bij het dalen van de voedingsspanning begint de rode LED langzaam op te gloeien terwijl de groene LED dooft. Bij ca. 10,5 Volt is de groene gedoofd en brandt de rode volop. Let op: je moet het exacte omschakelpunt zelf nog instellen met de potmeter. (11,4V = ROOD) Simpele spanningsbewaker 2 Wederom van Circuits Online. Deze spanningsbewaker bewaakt de spanning van een accu of een batterij. De schakeling werkt vrij simpel. Er is een groene en een rode LED. Onder normale omstandigheden brandt de groene LED. Wanneer de spanning onder een bepaald punt zakt, gaat de groene LED uit en gaat de rode branden. Het omslagpunt is te regelen met de potmeter. HapperKratsafe 2.1 Happers Kratsafe is een schakeling die er voor zorgt dat je versterker wordt losgekoppeld van de accu als de spanning onder 11,4 Volt komt. Daarbij wordt dan gelijk accu verbonden met de lader en de versterker met de eventueel ingebouwde / aangesloten voeding. De onderdelen voor de schakeling zijn voor rond de 12 euro bij conrad te bestellen. Zie voor meer info: Verwijderd in "Het kratradio topic [deel 5]" voor het schema en voor de onderdelen bij conrad. |
| FAQ |
| Veel gestelde vragen & antwoorden uit dit en eerdere topics: Hoeveel watt heb ik nodig om écht hard te spelen? Om hard te kunnen spelen hoef je helemaal geen grote en onzuinige versterker te hebben. JvS heeft daar wat zinnige dingen over gezegd: JvS in "Het kratradio topic [deel 4]". Happer maakt ook nog de vergelijking tussen TA2024 en autoradio in zijn Verwijderd in "Het kratradio topic [deel 4]". Overigens is ook het vermogen van de MCA-200 zwaar overdreven net zoals bij veel andere merken. Deze Marquant levert ongeveer 2x15watt RMS, het absolute maximum wat op 12V gehaald kan worden. Wat voor kabeltje heb ik nodig om m'n telefoon/MP3 Speler/PSP etc aansluiten op de versterker?  Hoe lang kan mijn krat radio draaien op de accu ? Meestal is het ongeveer 5 á 6 uur met de genoemde marquant versterker op een 7Ah gel accu, meer dan het dubbele voor een class-D (je kunt natuurlijk meerdere kleine accu's parallel zetten om meer capaciteit te krijgen.) Dit is afhankelijk van de gebruikte versterker en het afspeel volume. Wil je het verbruik van je versterker meten, dat doe je zo: Klik voor plaatje! Is dit een goede combinatie versterker/speakers/accu/acculader? Vrijwel elke combinatie zal gaan werken, maar je kunt je het beste houden aan de in deze post beschreven specificaties. Dan weet je zeker dat je goed zit en vaak haal je zo het beste rendement. Welke luidsprekers raden jullie aan? Verder zal over het algemeen gelden: hoe groter de diameter, hoe beter de bastonen zullen klinken. Speakers met een diameter van 10cm zijn niet aan te raden omdat deze gewoonweg te klein zijn om mooi geluid te produceren. Beter is dan 13 of 17cm. Hoe krijg ik meer bas in mijn kist? Zoals hierboven gezegd is het van belang dat je speakers niet te klein zijn. Daarnaast helpt het veel om je krat of kist goed luchtdicht te maken. Zo kan je krat functioneren als klankkast, wat de bas ten goede komt. Daarnaast kun je de binnenkant van het krat nog isoleren met Akoestisch noppenschuim (link Conrad). Naast dit schuim kan het ook goed werken om een oude wollen trui of een kussen te gebruiken. Proberen is het devies! Sommige mensen gebruiken basreflex poortjes in hun kist. Hierbij zorgt een extra opening (poort of tunnel genoemd) in de kast ervoor dat de respons van het luidsprekersysteem voor lage frequenties verbetert. Het is echter erg lastig om het juiste formaat poortje te bepalen. Volume van de kist, lengte en diameter van het buisje zijn namelijk bepalend voor hoe hij presteert. Het makkelijkste is natuurlijk gewoon experimenteren. Moet het vermogen van mijn versterker overeenkomen met dat van de speakers? Nee, dat hoeft niet. Een versterker met bijvoorbeeld meer RMS vermogen dan je speakers is in principe geen probleem. Je moet gewoon oppassen dat je niet te veel vermogen uitstuurt (volume niet te hard zet). Een versterker met te weinig vermogen kan zelfs nog veel schadelijker zijn omdat er 'Clipping' (ernstige vervorming) op kan treden. Dit betekent dat je versterker geen mooie sinus meer uitstuurt waardoor je je speakers en mogelijk ook je versterker opblaast. Hoe sluit ik meer dan 2 speakers aan op een 2 kanaals versterker? Dat ligt eraan. Als je 2 8Ohms speakers hebt kun je ze parallel aansluiten op een 4 Ohms versterker (de meeste autoradio’s en versterkers zijn dit). Je krijgt dan 1/8+1/8=1/4, dus 4Ohm, wat overeenkomt met de versterker. Zet je twee 4Ohms speakers parallel dan krijg je 1/4+1/4=1/2, dus 2Ohm, en dat vindt je versterker niet leuk (lees: deze kan oververhit raken). Heb je nou 4Ohms speakers en een 4Ohms versterker kun je overwegen de speakers in serie aan te sluiten. De rekensom wordt dan 4+4=8Ohm. Dit zou kunnen, alleen je geluid zal enigszins zachter klinken. Ik wil gebruik maken van een subwoofer. Hoe doe ik dit? Wat je kunt doen als je 2 speakers en een subwoofer wilt aansluiten, is kiezen voor een dubbelspoelswoofer. Je hebt dan 2 versterkers nodig, een voor de speakers, en de andere voor de dubbelspoelswoofer. Zie deze post voor een aantal links naar dit soort woofers bij Conrad. Let wel, je ingangssignaal moet voor de wooferversterker op beide kanalen gelijk zijn. Dus óf het linkeringangssignaal splitten naar beide ingangen op de versterker óf het rechteringangssignaal. Nog mooier is om de twee signalen te combineren. Hiervoor moet je twee weerstanden in de kabel aanbrengen zoals hier te zien. Het schema van deze stereo-to-mono converter vind je in deze post. Wil je de impedantie van een enkel- of dubbelspoelswoofer uit rekenen klik dan hier. Ook moet je nadenken over hoe je de lage tonen voor de subwoofer gaat filteren (actief dmv een knopje dat op sommige versterkers zit of passief met scheidingsfilters). Een leuk versterkertje met een actief low-pass filter is te koop bij Conrad. Wat is een elco en waar dient deze voor? Een elco is een electrolytische condensator. Zie ook de post van Iredev in "Het kratradio topic [deel 5]". Een condensator is vooral handig wanneer je versterker grote stromen vraagt die de accu niet ineens kan leveren (bij een gelaccu >2A). De pieken kunnen dan opgevangen worden met de condensator. Als je een condensator zou willen gebruiken wordt geadviseerd: 2000µF per maximaal gevraagde Ampère. Zie ook Iredev in "Het kratradio topic [deel 4]". Voor een TA2024 zou een 16V 4700µF volstaan. Hoe sluit ik een externe voeding aan? Als je voeding reeds voorzien is van een DC-plug, kun je deze simpel op het krat aansluiten door middel van een DC-laagspanningsbus (let wel even op de maat). Je kunt zelfs een systeem verzinnen dat zodra je de voeding aansluit de versterker op de voeding gaat spelen en tegelijkertijd de accu opgeladen wordt met een aangesloten lader. Voorbeeld zie plaatje hier. Helemaal makkelijk als je hiervoor 2 verschillende maten stekkers voor gebruikt, dan kun je ze nooit door elkaar halen. Hoe sluit ik de drie audiokabeltjes van mijn Class-D versterker aan? De zwarte draad is de gedeelde massa. Rood en geel zijn de signalen links en rechts. Makkelijk is om er een connector aan te maken zodat je hier weer een kabel in kunt prikken. 'Tulp female connecters' of een 'tulp chassisdeel' aansluiten doe je zo. Heb je hier geen zin in of vind je het te moeilijk? Er zijn ook TA2024's te koop met Cinchaansluitingen voor het ingangssignaal. Namelijk die van Sure-electronics. Hoe doe ik de weerstand-modificatie bij een Class-D versterker? De weerstand-mod is heel simpel: je soldeert een 4k7 (4700k) weerstandje over de bestaande 20KOhm weerstanden R2 en R4. Je kunt ook de weerstanden volledig vervangen door een 3k3 weerstand. Op deze site staan een aantal voorbeelden. Verder wordt hier door lredev besproken hoe hij het doet. Voor een Ta-2024 van Sure-Electronics staat op het Samenkopen.net forum nog nuttige info. Wat zijn de verschillen tussen de Class-D versterkers? De Class-D versterker is er in verschillende typen. Hieronder zal uitgelegd worden wat de verschillen zijn. - Ta-2024 (Datasheet) Dit is de goedkoopste en meest gebruikte variant. Hij kan voltages aan tot 13,2v en levert dan maximaal 2x 15Watt RMS. Ruim voldoende voor de meeste kratjes. - Ta-2020 (Datasheet) Deze versterker heeft tot 13,2v dezelfde kenmerken als de Ta-2024. Het verschil is dat hij voltages tot 15v aan kan. Bij een voltage van 14,6v levert deze versterker 2x 25Watt RMS. Dit zal een gewone gelaccu dus niet kunnen leveren wat hem hetzelfde laat presteren als de Ta-2024. -Tk-2050 (Datasheet) Het vlaggeschip van de serie. Is leverbaar met 2 en 4 kanalen (In het laatste geval zijn het eigenlijk twee aparte versterkers met een een eigen ingangssignaal). Voltages tot 30v is mogelijk. Bij dit voltage levert hij maar liefst 100Watt RMS per kanaal. De FAQ zal voortdurend aangevuld worden met vragen & antwoorden uit de topics. Have fun met het:
© 2010 - Iredev & Michel5128 |
| Voorbeelden van reeds gemaakte radiokistjes |
Kratradio's                   Radiokistjes          |
[ Voor 113% gewijzigd door Michel5128 op 19-04-2010 21:51 ]
))en dan gewoon een klodder soldeer erbij, teveel weghalen en dan ben je klaar.
:strip_icc():strip_exif()/u/326608/crop5d26079bc4d20_cropped.jpeg?f=community)
geven op mijn vraagjes.:strip_icc():strip_exif()/u/235662/306311_2330866183739_1012261580_32579788_1984340551_n.jpg?f=community)
Ik heb zelf zonder problemen van een 2GB SD-kaart afgespeeld. En heb hem nog om nadere toelichting gevraagd.
), nu toch maar weer aan mijn accutje en autoboxjes gezet. de zomer kan beginnen!:strip_icc():strip_exif()/u/146731/crop562615a0aa64c.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/335109/fender-logo.jpg?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/316805/tweakers.net.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/307607/Naamloos.jpg?f=community)
nee.
Dit topic is gesloten.
