Virtuozzo schreef op zaterdag 16 november 2024 @ 21:52:
[...]
Als eerste, het gaat een heel gevoelig onderwerp zijn. Ik denk dat we ons heel goed moeten realiseren dat juist in
tech - als ik het zo kan simplificeren - er al heel lang sprake is van een aantal op zich interessante maar wel zorgwekkende fenomenen.
De eerst ironie is dat het daarbij wederom neerkomt op
geloofsgedrag. En daar begint het al. Tech, technologie, technisch, economisch, rationeel - maar, de arena van gedrag.
Hierin meen ik te herkennen dat big tech voor grote groepen burgers als een superieure lifestyle wordt gezien en een kleinere groep big tech impliciet als oplossing voor alles beschouwen (wat natuurlijk onzin is). De leiders van deze Big Tech (Jobs, Gates, Nadella, Musk, Zuckerberg, gek genoeg passen de CEO's van Google niet in dit rijtje) bereiken in ieder geval een periode een messiaanse status. Alles wat ze doen is eenduidig goed en moet ongeacht wat verdedigd worden. Jobs leidde een hardware en software fabriek maar pretendeert een lifestyle te verkopen. Musk is daredevil met raket tests en het recombineren van technologie in elektrische auto's maar verheft zichzelf tot alleskunner en visionair van de Mars-kolonisatie. Dit terwijl de mensheid met de aarde niet fatsoenlijk koloniseert. Ook koopt hij twitter en creëert een communicatienetwerk in een baan om de aarde.
Tegen deze kritiekloze bias is het nu opboksen. De producten en de diensten van deze ondernemingen zijn ook zo overtuigend dat ze diskwalificeren een mammoet-taak wordt. Op dit moment in de tijd kan het nog steeds het geval zijn dat er een scheiding tussen US overheid en deze ondernemingen bestaat. Maar weten doen we het eigenlijk niet.
In het geval dat een Russisch draaiboek in de to be Amerikaanse overheid wordt afgedraaid dan zijn genoemde ondernemingen door hun invloed logische doelen waar de overheid controle over wil krijgen. Dit is in ieder geval het Rusland draaiboek van na 1990. Ze zijn
in dat geval een te aantrekkelijke hefboom voor de Amerikaanse overheid om te negeren. In deze redeneren volg ik dan de logica van machthebbers die stapsgewijs absolute macht willen verkrijgen. En ja, via die onderneming heeft dit dan ook een fallout op het internationale domein. En dit terwijl de big tech nu al heel effectief de meningsvorming internationaal beïnvloedt.
De tweede ironie is dat het om een verkenning gaat waar het begin opmerkelijk genoeg juist vóór de technologie ligt. Dat is enerzijds best grappig, anderzijds wordt het een heel stuk moeilijker - er was eens een tijd voor het internet
Praktisch voorbeeld bij dat vraagstuk Rusland-draaiboek, wie herinnert zich überhaupt nog het grote privacy debat van de jaren '80? De tijd van vóór Surveillance Capitalism, toen mensen zich nog druk maakten over het concept van privacy - maar dan wel in relatie tot overheid. Niet het commerciële domein. De vele problemen van zowel Big Data als Big Tech in relatie tot vectoren en trends van autoritarisme hebben hun begin én ontwerp in een periode waarin het technisch nog niet bestond, al waren er wel al de eerste versies van de grote merken van nu, maar mechanismen en structuren waren toen nog primair aanwezig in het overheidsdomein.
Ik moest even kijken. Begin van de computer technologie, zelf ook meegemaakt. In die begindagen waren velen heel bewust bezig met computertechologie en de implicaties ervan. Even als facet om aan te snuffelen:
Gevaar algoritmes in de jaren ’80 al gemeld. Computers maakten toen nog geen deel uit van onze habitat, waren nog niet als vanzelfsprekend aanwezig en werden hierom nog bewuster beschouwd. Weet dit niet zeker, maar de opkomende computertechnologie kan wel een trigger zijn geweest voor het privacy-debat toentertijd.
Het praktische probleem zal duidelijk worden: hoe maak je met moderne bronnen duidelijk wat er in die tijd al gebeurd is bij het privatiseren van Inlichtingenprogramma's naar commercieel domein in verbinding met financiering van zowel de actoren uit de VS die tegenwoordig autoritarisme faciliteren, én niet-Amerikaanse actoren (waar er dan ook twee vectoren van financiering aanwezig zijn, een oude club van weirdo families, en een netwerk van "voormalige" Inlichtingenofficieren uit de Soviet Unie die oligarch werden).
Zonder die verkenning naar het begin en de aanwezige netwerken zijn we bij het observeren van ontwikkelingen tegenwoordig bij een best gevoelig onderwerp beperkt tot verwerking van wat aanwezig is als content bij media. Er is weliswaar nog wel focus van onderzoeksjournalistiek op specifieke ontwikkelingen (bijvoorbeeld "AI" en TESREALISM), maar dat is het eigenlijk. Er is geen punt van observatie van verbindingen die er niet zijn, en er is geen observatie van wat meer kritiek is, verbindingen die er niet zijn terwijl er sprake is van signaaloverdracht tussen actoren en organisaties.
Ja, best naïef inderdaad. We krabbelen aan het oppervlak over deze relaties en we hebben het nakijken. We zullen het moeten doen met indirecte gegevens. Niet genoeg voor een onomstotelijk bewijs. Wel om in te kunnen spelen op waarschijnlijke toekomstige ontwikkelingen (what if's). Als individu of als groep individuen.
Anders gezegd: in de praktijk zijn we voor wat komen gaat in termen van observatie redelijk verdoemd tot analyses waar weinig publicaties bij aanwezig zullen zijn, en waar ook het basismodel van observatie zich aan zal moeten passen naar iets wat minder vanzelfsprekend en eenvoudig is voor velen, wat best een stuk verder opschuift naar wat we meer zien bij initiatieven als een Bellingcat.
Ja, en dit zet ons per definitie op achterstand en maakt ons reactief. Bellingcat zal meer ingangen kunnen verzinnen. Dit dan alleen als het instituut in staat is de juiste onderzoeksvragen te formuleren en daar ook de effort in stopt. Zoals je ook al zegt zijn we ziende blind en zouden we de relaties misschien niet eens herkennen als we erop zouden stuiten. Wij moeten het doen met publieke informatie en daaruit patronen/trends/ontwikkelingen destilleren.
Ik heb een bibliotheek aan oude boeken, en dossiers. Maar online? Beperkt. Zeer beperkt.
Het is eigenlijk gestoord dat de brave burger in toenemende mate methodes moet leren die eigenlijk - in normale tijden - volledig buiten perspectief daarvan zouden liggen. Maar dat terzijde.
Veel burgers hebben hierin het nakijken, zouden niet weten waar ze naar moeten kijken, en zouden ze kijken weten ze niet wat ze zien. Op veel vlakken geldt dit ook voor ons. Misschien
een verschil, we zijn alert op de mogelijkheid van. Die alertheid geeft in ieder geval iets van een bewuste blik op voorliggende berichten over de ontwikkelingen de komende tijd. Met een levensgrote valkuil: tunnelvisie waardoor we alsnog de eigenlijke werkelijkheid missen.