Broncontrole criteria

[teacup]

Broncontrole criteria

In dit topic zijn criteria opgesomd waarmee bezoekers van tweakers bronnen als betrouwbaar kunnen kwalificeren. Ook maakt dit topic transparant waarom bepaalde bronnen als betrouwbaar worden beschouwd.

Raamwerk

Voor die broncontrole hebben we een raamwerk opgezet. Het raamwerk beoogt antwoord te geven op de volgende vragen:

• Ik heb een bron gevonden, hoe kan ik haar op betrouwbaarheid beoordelen?
• Hoe kan ik een bron met relevante informatie met anderen delen?

De criteria in dit topic zijn zo universeel mogelijk gehouden. Zo kan het gebruikt worden bij alle fora en als anker dienen in de bronnendiscussie. Binnen tweakers maakt het topic deel uit van andere bronnen-gerelateerde informatie:



Hierin zijn:

• [UKR] Betrouwbare Bronnen - Lijst van wat de tweakers in het UKR forum als betrouwbare bronnen beschouwen. Op dit topic kan niet gereageerd worden. Dit criteria topic moet een spiegel zijn voor deze bronnenlijst.
• [AWM] Betrouwbare Bronnen Discussietopic In dit topic kan worden gediscussieerd over Broncontrole criteria en kan een lijst van betrouwbare bornnen worden op gebouwd. Is deze lijst groot genoeg dan kan ze in ingedikte vorm in AWM worden aangeboden.
• [UKR] Betrouwbare Bronnen Discussietopic. Dit was het voormalige [UKR] Betrouwbare Bronnen. Nu is het omgedoopt als discussie topic. In dit topic kan worden gediscussieerd over zowel Broncontrole criteria als voor [UKR] Betrouwbare Bronnen.
• Broncontrole verantwoording - Verantwoording van onderstaande lijst. Bedoeld als referentie.

Andere broncontrole documenten

Naast dit raamwerk bestaan al andere broncontrole gerelateerde documenten. Deze documenten zijn een bron van waardevolle informatie en geven inzicht in hoe misinformatie ons kan manipuleren en hoe dit te ondervangen:

• Hoe weren wij ons tegen misinformatie?
• Brontoetsing #hoedan?!
• Desinformatie en misinformatie: dreiging en aanpak.

Hieronder de feitelijke tekst

---

Betrouwbaarheid van internetbronnen

Beoordelen van internetbronnen wordt steeds lastiger. Wanneer je informatie op tweakers wil plaatsen is het van belang dat dat je eerst je bronnen goed op een aantal veelgenoemde criteria controleert. Bij bronnen gaat het bij tweakers meestal over internetbronnen, maar kranten, boeken, tijdschriften, gespecialiseerde databases en archieven zijn ook belangrijke bronnen. Materiaal in boeken, tijdschriften en andere publicaties wordt vaak gecontroleerd door een uitgever of redcuateur, maar dat is bij informatie op het internet lang niet altijd het geval.

In dit stuk geven we je wat handvaten om internetbronnen mee te beoordelen. De criteria zijn verzameld uit verschillende internetbronnen die om goede informatie te verzamelen met elkaar zijn vergeleken. Vaak zijn dergelijke bronnen gericht op scholieren en studenten, maar de criteria die zijn genoemd zijn natuurlijk universeel. Ook het doorlopen van deze checks is nog geen garantie dat je bron betrouwbaar is, het stelt je wel in staat om de bron in je post beter te becommentariëren.

Zo is het van belang dat de bron voldoende gezaghebbend is, dit kan gaan over de bekendheid van een platform (nieuwssite), een deskundig persoon of een belangrijke onderzoeksorganisatie. Ook is het belangrijk dat de informatie recent is zodat ze niet achterhaald kan zijn. De kwaliteit van informatie neemt verder toe naarmate ze meer specifiek is en goed met andere bronnen kan worden vergeleken. Een ander criterium is hoe relevant een bron is. Dit is niet alleen van de bron zelf afhankelijk, maar ook van de context waarin ze wordt gebruikt. Als laatste criteria zijn de objectiviteit en drijfveer achter een bron te noemen. Op veel internetsites is het een niet los te zien van het ander.

Hieronder worden de genoemde criteria afzonderlijk behandeld en wordt aangegeven en hoe deze te beoordelen.

Gezag

Of een maker van een bron als gezaghebbend wordt beoordeeld is van meerdere factoren afhankelijk.

Worden de makers in hun vakgebied als gerenommeerd en betrouwbaar beschouwd? Wie is de auteur? Heeft de auteur een diploma op dit gebied? Is de auteur aangesloten bij een onpartijdige, gerenommeerde organisatie? Houd er rekening mee dat wetenschappelijke artikelen doorgaans meerdere auteurs hebben.

Waar is de bron gepubliceerd? Wie is de auteur? Worden ze als gerenommeerd en betrouwbaar beschouwd in hun vakgebied?

Is de informatie afkomstig van een auteur of organisatie die de bevoegdheid heeft om over uw onderwerp te spreken?

Zorg er bij wetenschappelijke artikelen voor dat er voldoende achtergrondinformatie is om te bepalen of de publicatie betrouwbaar is. Denk aan informatie uit voetnoten, bibliografieën, credits of citaten. Zo is bij wetenschappelijke artikelen van belang of de informatie door andere wetenschappers peer reviewt en of de onderzoekers hun geloofsbrieven vermelden.

Checklijst Gezag

• Identiteit van de maker
• Identiteit van de site of de organisatie
• Is de bron persoons gebonden of van een organisatie
• Fysiek adres, telefoonummer, email
• Mensen achter de organisatie worden gepresenteerd
• De bron noemt andere gezaghebbende experts
• De bron noemt andere gezaghebbende organisaties

Accuratesse

Is de bron voorzien van voldoende ondersteunend bewijs, en wordt dat bewijs correct aangehaald?

Waar komt de informatie vandaan? Dit is meestal af te leiden uit citaten en opgegeven referenties. Komt de informatie van bronnen met gezag/kredietwaardigheid. Wordt ook toegelicht hoe ze de informatie verkregen hebben of hebben geselecteerd?

Is vergelijkbare informatie in andere bronnen te vinden? Is de informatie ook in een andere bron met goede reputatie te vinden, dan wordt het waarschijnlijker dat ze correct is.

Wordt bewijs geleverd voor het punt dat de bron tracht te maken (met bijvoorbeeld enkele voorbeelden van studies, onderzoek of andere bronnen)?

Checklist Accuratesse

• Nieuwe bronnen en rapportage uit de eerste hand
• Oudere bronnen als encyclopedieën en leerboeken
• Citaten (quotes) en voetnoten zijn correct
• Websites met .edu or .org domeinen
• Bewijs en voorbeelden aanwezig
• Is vergelijkbare informatie in andere bronnen te vinden

Actualiteit

Hoe up-to-date is de informatie? Wanneer was het geschreven? Informatie uit sommige exacte studies moet niet te oud zijn om relevant te blijven. Zo kan bij die studies vooral informatie uit de laatste 5 tot tien jaar relevant zijn. Hoe oud informatie kan zijn is dus afhankelijk van het kennisgebied.

Is de bron up-to-date? Bij een website, is naast de informatie waar het om gaat ook andere informatie te vinden die recent is bijgewerkt of toegevoegd?

Afhankelijk van het onderwerp kan goede broninformatie uit verschillende tijdsbestekken komen. Een onderwerp of medisch onderzoek vereist de meest recente informatie . Voor een onderwerp als WO-II kan informatie uit een groter tijdsbestek relevant zijn.

Checklist Actualiteit

• Creatie datum
• Laatste update datum
• Laatste review datum
• Taalfouten
• Professionele uitstraling
• Weblinks functioneren
• Siteonderhoud niet zichtbaar
• Actuele informatie over onderwerp
• accurate historische context
• Relevante lijst met bronverwijzingen

Drijfveer achter de bron

Wat heeft de bron als doelstelling, als motief? Waarom bestaat ze eigenlijk? Is ze bedoeld voor entertainment, wil ze de publieke opinie veranderen of wil ze wetenschappelijke gegevens met een groot publiek delen, eventueel met een educatief doel?

Op welk publiek richt de bron zich? Zo richten researchartikelen zich vaak op een publiek uit een specifiek werkveld. Een opiniestuk in een nationaal nieuwsplatform richt zich op een groter publiek.

Tenslotte, waarom heeft de bron het bewuste artikel geschreven? Zo kan het ook helpen vast te stellen wie opdracht heeft gegeven voor het onderzoek.

Checklist drijfveer

• Entertainment
• Invloed op publieke opinie
• Informeren
• Overreding
• Wat is het Business model
• Verkoop van een product of service
• Pageviews, abonnees
• Beoogt site specifieke doelgroep

Objectiviteit

Is de informatie in de bron op een bepaalde manier partijdig? Wordt bijvoorbeeld een politieke, religieuze of sociale agenda gepromoot? Beïnvloedt die partijdigheid de conclusies die de bron trekt?

Om dit te beoordelen kan worden gekeken of bij de bron zelf, of waar die haar informatie vandaan heeft, een belang is aan te wijzen in het delen van deze biased invalshoek. Is dit het geval dan kan de informatie niet betrouwbaar zijn.

Zijn reclame-uitingen duidelijk gescheiden van de content in de bron? Aanwezigheid van adverteerders kan erop duiden dat de bron minder betrouwbaar is, omdat de bron afhankelijk is van deze advertentie-inkomsten.

Een andere indicatie is of de bron op een correcte manier citeert en refereert aan externe informatie.

Nuancering is echter op zijn plaats. Biased bronnen kunnen helpen om je argumentatie op te bouwen. Het is dan wel van belang dat je in je bron benoemd dat de bron biased is en waarom je haar als referentie gebruikt. Hieraan is wel een grens. Is de bias van een bron te extreem dat helpt ze je niet om een argument meer op te bouwen. De informatie raakt dan vervormd en kan afleiden van wat je wil zeggen.

Checklist Objectiviteit

• Neutrale conclusies
• Verschillende sympathieen komen aan bod
• Invloed van advertenties
• Bronnen met verschillende sympatieen.
• Objectieve opsomming van feiten
• Verschillende subjectieve opinies komen aan bod
• Toon van de stukken
• Taalgebruik

Relevantie

Relevantie is eigenlijk geen criterium om je bron zelf mee te beoordelen. Een bron op zich kan prima zijn, maar dat maakt haar automatisch nog niet geschikt voor je punt of je betoog.

Of een bron relevant voor jouw betoog is hangt van de volgende punten af:

• Is de informatie gerelateerd aan je betoog? Beantwoordt de informatie je eigen vragen?
• Is de bron informatief genoeg? Is de informatie kwalitatief genoeg? Een dun berichtje op een nieuwssite die informatie doorsluist kan te weinig om het lijf hebben.
• Hoe wil je de informatie gebruiken? Als voorbeeld (anekdotisch), of als referentie voor inhoudelijke feiten?
• Heeft de informatie een goede vorm? Tweets zijn vaak minder omvattend dan een journalistiek artikel of een boek over het onderwerp. Ook hier is het weer van belang welk punt je wil maken.
• Helpt de bron je betoog? Sluit ze aan bij je publiek, verdiept de bron de kennis die je wil delen?
• Welke diepgang heft de informatie? Is de informatie maar oppervlakkig dan kan het zijn dat je niet voldoende raakvlakken vindt voor je eigen betoog.

Checklist Relevantie

• Relevant voor gebruik in topicpost?
• Is er genoeg informatie van voldoende kwaliteit?
• Is de informatie specifiek genoeg?
• Voegt de informatie wat toe aan het forumtopic?
• Is de informatie geschikt voor je publiek?

[ Voor 211% gewijzigd door polthemol op 28-11-2024 06:21 ]