Frame164 schreef op dinsdag 5 september 2023 @ 09:27:
[...]
Moet je juist niet een veel simpeler systeem invoeren? Vlaktax met een flinke belastingvrije voet bijvoorbeeld. Zeg, 0% belasting over de eerste 20k en 40% voor alles daarboven, en afschaffing van aftrekposten. Voor de exacte cijfers moet even goed gerekend worden, maar ik denk dat je daar veel problemen mee kunt oplossen. En de kostenbesparingen door een veel eenvoudiger systeem, kan je gebruiken voor vebretering van sociale zekerheid.
Bijkomend voordeel: de ICT van de belastingdienst wordt veel eenvoudiger waardoor dat een keer goed op orde gebracht kan worden.
Vanuit mijn vakgebied (gepromoveerd Enterprise Architect op delen van
ArchiMate) zeg ik ja! (en veel ervaring met het ICT-landschap bij de belastingdienst ten tijde van mijn consultancy tijd rond 2008-2010). De daadwerkelijke inhoud boeit me niet zoveel qua maatregelen. Maar het belangrijkste is het volgende:
De politiek moet de uitvoerende organisatie niet langer als een aparte organisatie zien, maar als onderdeel van hetzelfde systeem. Een uitvoerende organisatie heeft bepaalde 'capabilities' dat wil zeggen: abilities om dingen te realiseren en dat is heel breed. Dat kunnen ondersteunende capabilities zijn (de ability to change / develop new Business-IT systems), maar ook gewoon de uitvoerende organisatie zelf (belastingheffing).
Als je nieuw beleid introduceert wat overeenkomt met deze capabilities is er weinig aan de hand en kunnen de projecten relatief snel van de grond komen. Maar wat is er nu gebeurd? We hebben een zeer fijnmazig belastingstelstel (wat relatief complex te automatiseren is, de business logic en business rules zijn erg complex), daarbij is er 40 jaar geautomatsieerd onder politieke druk en dat wil zeggen: relatief snel resultaten willen (binnen 4 jaar) en altijd maar de wereld beloven. Wat hierdoor is gebeurd is dat veel (eerste_ nieuwe IT-systemen workaround oplossingen zijn. Korte termijn gains, maar ze kunnen niet goed in het landschap geintegreerd worden en dan in termen van adaptability en management. Dit is een klassieke fout, de standish group rapporteert hier al sinds de jaren 90 over (
chaos reports). De grootste risico's bij IT-projecten zijn onduidelijke verwachtingen, geen goede committment van de high-level stakeholders, te korte deadlines, onduidelijke scope, etc etc. Dan kun je scrummen wat je wilt, maar dat gaat niet helpen.
De belastingdienst heeft nu een technical debt van >60% de IT-systemen (officieel iets lager, maar dit waar intern mee gerekend wordt). Bijvoorbeeld het BTW-systeem is geen 1 systeem, maar zijn er fors meer. Deze systemen zijn via outdated koppelvlakken, met inconsistente berichten, aan elkaar geknoopt. Hier wijzigingen in brengen is gewoon tijdrovend en lastig. Daarbij natuurlijk in verouderde programmeertalen.
Er zijn pogingen geweest om ze na te bouwen in nieuwe talen, maar daar was geen budget voor vanuit de overheid. Dus die worden steeds stop gezet.
Ik zou beginnen met het afschaffen van de toeslagen, dat is geen core business van de belastingdienst. Ga dit via de belasting heffing oplossen of via hogere bruto inkomens.
Ga geen beleid maken op individueel niveau, ga niet elke inkomensgroep op de cent nauwkeurig uitrekenen, dit zorgt voor te complexe business rules
Maak eenvoudige regels, zonder veel aftrekposten en zonder veel uitzonderingen.
Laat dingen stabiel
Realistische deadlines
Integreer de capabilities van de belastingdienst in het beslissingsproces bij de wetgever/beleidsmakers.
Dit zorgt ervoor dat je eerder een systeem van de plank kunt kopen ipv zelf ontwikkelen. Als je IT van de plank kunt kopen altijd doen. Behalve als je business model niet gedragen kan worden (de enterprise architecture ondersteunt het business model, het is meer detail toevoegen, het is een keten van ontwerpproblemen). Je gaat alleen zelf ontwikkelen als je het kunt en het risico kunt/wilt dragen. In alle andere gevallen moet je IT als een commodity zien (Nicolas Carr: Does IT matter?)
Het nieuwe BTW-systeem wordt waarschijnlijk dus ook van de plank gekocht. BTW is namelijk generiek genoeg. Inkomstenbelasting is al een stuk lastiger, als je dat van de plank wilt kopen moet er uitgebreide business logic/ business rules configurators in zitten. En dat maakt het weer complexer. Geen idee of die tooling er is.