Over het CDA gesproken, FTM is verder in de financiering gedoken:
CDA-donateurs spinnen garen bij aanpassingen verkiezingsprogrammaPal voor het CDA-congres op 9 januari diende Wopke Hoekstra voorstellen in ter aanpassing van het verkiezingsprogramma, die gunstig uitpakken voor een select gezelschap van donateurs. Een ervan in het bijzonder dient de belangen van de grootste donateur van de partij: Hans van der Wind. Dit blijkt uit onderzoek van Follow the Money.
Dat het bestuur kort voor het congres een lijst van 28 amendementen op het verkiezingsprogramma presenteerde, zorgde voor gefronste wenkbrauwen binnen de partij, blijkt uit gesprekken die FTM voerde met CDA’ers. En niet alleen omdat het zwaar bevochten amendement van de leden over het minimumloon daardoor in gevaar kwam. De lijst verscheen op 6 januari, drie dagen voor het congres.
‘Dat is zeer ongebruikelijk,’ zegt een CDA-betrokkene, die lokale amendementen verzamelde. ‘Zowel de hoeveelheid amendementen was ongebruikelijk, als de timing ervan: op zo’n laat moment, vlak voor het congres.’ ‘Terwijl er voor alle overige punten een uitgebreide discussie is geweest in alle geledingen van de partij, gold dat voor de bestuursamendementen niet,’ stelt een ander partijlid, dat niet met naam en toenaam in dit artikel wil.
Omtzigts memo bevat een e-mail van 28 november 2020 van Hans van der Wind, voorzitter van de fondsenwervingscommissie, en mede ondertekend door Peter Arensman. De heren schrijven dat ze zich grote zorgen maken over de financiering van de campagne: ‘Grotere funders zijn (uiterst) negatief en niet bereid in de huidige constellatie geld te geven, waar dat eerder wel het geval was.’ Er bleek voor de campagne maar een half miljoen euro in kas te zijn. Met ‘grote funders’ bedoelde hij niet zichzelf, zegt Hans van der Wind tegen FTM.
Nu donaties belangrijker worden voor politieke partijen, neemt het belang van transparantie daarover navenant toe. Dat erkent ook het CDA. In het verkiezingsprogramma staat: ‘Wij willen strengere, wettelijke eisen aan het democratisch gehalte en de financiering van politieke partijen.’ Politicoloog Krouwel is bezorgd over de huidige praktijk. ‘Het gelijkheidsbeginsel binnen de democratie, het idee dat iedereen meepraat over de inrichting van onze democratie, wordt door dit soort donaties volledig onderuit gehaald.’
Blijkbaar heeft het NRC bovenstaande ook opgepikt:
Eén man als fondsenwerver, adviseur, donateur, lobbyist: is dit integer, CDA?De partij bestreed het, beïnvloeding door donateurs was „niet aan de orde” en ook dit thema waaide over.
Maar je zat nog met die integriteitsregels: waren die dan nageleefd?
Een bijzondere wereld. Zo is een van de CDA-donateurs de Stichting Nederlands Ondernemersklimaat (campagnebijdrage dit jaar: 247.000 euro), die opkomt voor familiebedrijven en volgens de statuten doneert „aan instanties en partijen die haar doelen delen”.
Ook heb je de CDA Business Club (campagnebijdrage dit jaar: 673.000 euro) met de bekende lobbyist Rob Meines als een van de bestuurders, die „leden exclusief toegang tot de CDA-politici” belooft.
Maar volgens CDA’ers die hiervan wisten was er geen relatie: Van der Wind had deze steun, zeiden ze, najaar 2020 al toegezegd. En nu niet was aangetoond dat de megadonateur Van der Wind partijstandpunten had beïnvloed, vonden ze Omtzigts kritiek sowieso koude drukte.
Evengoed vertelden zelfs bekende CDA’ers dat zij destijds niet wisten dat Van der Wind in de campagne maar liefst vier rollen vervulde: fondsenwerver, megadonateur, campagneadviseur en lobbyist voor de BOR.
,,Dat hóórt zo niet’’, zei er een.
Zodoende bekeek ik opnieuw de integriteitsregels van het CDA, vervat in het ‘Eindrapport van de werkgroep integriteitsbeleid CDA’, die de nieuwe ‘Gedragscode integriteit’ opstelde.
Het stond vol normatieve waarnemingen. Er is te weinig aandacht voor „integriteit binnen de partij”. Een analyse van de Politieke Integriteitsindex leert dat „met name de onverenigbaarheid van functies” riskant is in het CDA. Dat „dienstbaarheid naar burgers niet [moet] omslaan in ombudspolitiek”. Dat CDA’ers „het belang van burgers boven hun privébelang [moeten] stellen om de schijn van vermenging van deze twee vermijden”. Dat „cumulatie is uitgesloten van politieke functies, partijfuncties en/of maatschappelijke functies die het aanzien (-) van de partij schaadt”.
Je hebt de schijn dat het CDA wensen van donateurs opvolgt. Je hebt de vier campagnerollen van de megadonateur. Je hebt het strijdige handelen met de eigen integriteitsnormen van de partij.
Als ergens bleek dat – in Omtzigts woorden – de checks and balances ontbraken, dat er macht zonder tegenmacht was, dan zat het in dit aspect van de campagne.
Dus je zou zeggen: CDA, overdrijf niet wat hier misging, bewijs voor omkoping ontbreekt, maar onderken ook dat Omtzigt zéér terechte kritiek aankaartte, ook al is hij geen partijlid meer.
Resumerend:
- Van der Wind vervulde binnen het CDA een rol met 4 petten op: fondsenwerver, megadonateur, campagneadviseur en lobbyist voor de BOR.
- Maar weinig mensen binnen het CDA waren op de hoogte van de vele petten van Van der Wind.
- Amendementen hiertoe werden pas last-minute ingebracht in het congres.
- De strategiewijziging rondom fondsenwerving was onderdeel van de leiderschap wissel van De Jonge door Hoekstra.
- Het handelen lijkt niet in lijn met de eigen integriteitsregels van de partij.
Dit klopt dus ook wel met de analyses die eerder hier gemaakt zijn, het CDA is geen zelfstandige ledenpartij meer die intern de koers bepaald, maar wordt extern aangestuurd door personen/instanties die meerdere petten mogen hebben.
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert