WP Vaillant VWL75/6 A 230V | Boiler VIH RW 300/3 MR | 27 x 405 ZZO= 10.935 op Solar Edge 9 kW 3 fasen omvormer | Vent: Zehnder Q600 ERV
Mjah, ik wou een antwoord geven maar bedacht me dat ik wat meetdata erbij wou halen op een later moment. Ben alleen vergeten de quote weg te halen. Sorry.Rzaan schreef op woensdag 17 januari 2024 @ 12:37:
[...]
Volgens mij geef je mij een antwoord op een vraag die ik niet stelde.![]()
Ik vroeg aan @Yaldair of hij dit kon toelichten: Die flexibele dempers dempen niks, maar de lage frequenties gaan door de wand heen
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Ik verwijs even naar Wolfgang Leitzinger (leit-wolf.at/) zijn reactie op een Oostenrijks forum. Hij is een daadwerkelijke installateur die niet gewoon simpel alles aan elkaar hangt m.b.v. die flexibele buizen. Op 1 van de reacties van een vraag op een forum m.b.t. geluiddemping (https://www.energiesparha...-kwl-schalldaempfer/52279) licht hij een beetje toe wat er gebeurd met die dempers. Google translate er overheen:
Punt 1 is hier even het belangrijkst. Zelf beredenerend is het ook wel logisch. Voor geluidsdemping heb je aan 1 kant massa nodig, en aan 1 kant ontkoppeling. Deze buizen (licht-gewicht) hebben betere demping dan vele massieve dempers. De lage frequenties zijn staande golven en worden niet gereflecteert door de buis en niet geabsorbeerd door de beperkte isolatie. Die hoor je dus in de ruimte. En dat lijkt me weer problematisch afhankelijk van waar de unit staat (bij velen op een zolder).Hello MissT! With you, several factors almost certainly lead to these problems.toon volledige bericht
1.) Here, so-called aluminium foil silencers were installed (these are the soft tubes that leave directly from the device. These are according to the current wooden. Norm H6038 (2014) actually not permitted for various reasons. Just for information: The sound attenuation works partly on the surroundings with these hoses lined with mineral wool by means of sound radiation. The thin inner and outer skin of the damper radiates the sound especially at low frequencies to the installation space. Therefore, it is louder in these technical rooms than with other silencers with sheet metal housing.
2.) Hose systems generally have higher pressure losses, which also have a negative impact on device noise. It is also significant that most throttle valves at the outlets of the box are quite closed. This is a sign that the hose lengths are very different.
3.) The connection to the 2 distribution boxes is aerodynamically unfavourable (T-pieces 90°). In this area there are flow velocities of approx. 3m/s before. These generate additional noise.
Unfortunately, these plants are a hundredfold and actually almost always lead to clearly audible plants. Unfortunately, there are still too many companies that design and remain learnable in this way. The solution, which is usually offered to you, is to operate the facility at night at night, "because at night you don't need so much air"
Het beste heb je kulissen dempers of "doorbuigdempers of Z-dempers. Die zijn in Nederland helaas weer niet te vinden (sowieso is er maar minimaal aanbod van nuttig materiaal hier). Daar heb je in de geluidsdemping of een bocht zitten, of een soort van Z-vormig kanaal. Dan demp je het lage-frequentie geluid velen malen beter (en het hoge frequentie geluid is met massieve dempers sowieso al beter).
Dit (bocht) is ook de reden dat je die flexibele dempers in een bocht moet aansluiten (!)
Wel leuk dit allemaal uitzoeken, misschien meot ik een carriere switch doen
Het thermisch rendement is 10% lager. in ruil houdt hij 75% van het vocht binnen. Hoeveel energie zou je moeten steken in het behouden/verbeteren van de luchtvochtigheid als je een andere methode zou gebruiken?Kees_frl schreef op woensdag 17 januari 2024 @ 12:44:
Wij hebben ook een Zehnder met ERV ontvangen, ERV was een verrassing en stond niet in het bestek.
Ik twijfel of dat nu juist goed of minder goed nieuws is. Qua luchtvochtigheid mogelijk wel, maar ik lees qua rendement wel een deel minder.
Benieuwd hoe we dat gaan ervaren, 7 februari maken ze de installatie af.
[ Voor 3% gewijzigd door P5ycho op 17-01-2024 13:25 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Wat hij zegt is dat de flexibele dempers in de technische ruimte zelf niet zo goed werken. Dat je daar geluid hoort. Maar hij zegt volgens mij niks over wat de dempers al dan niet doen voor het geluid hoorbaar bij de ventielen.
Bovendien verkoopt de beste man dempers van zijn eigen merk. Wij van WC-eend... gevalletje?
[ Voor 100% gewijzigd door Rzaan op 17-01-2024 13:16 ]
Klopt, hij verwijst vaak naar zijn eigen producten, maar ook wel naar algehele producten van andere merken. (zodoende Z-dempers etc.). Nu vind ik het er sowieso niet uitzien die flexibele dingen (en heb je problemen met schoonmaken etc.), dus daarom zou ik ze toch al niet willen gebruiken.Rzaan schreef op woensdag 17 januari 2024 @ 13:07:
@Yaldair
Wat hij zegt is dat de flexibele dempers in de technische ruimte niet zo goed werken. Maar hij zegt volgens mij niks over wat de dempers al dan niet doen voor het geluid hoorbaar bij de ventielen.
Bovendien verkoopt de beste man dempers van zijn eigen merk. Wij van WC-eend... gevalletje?
Als ik het zelf doe, wil ik wel dat het er een beetje goed uit ziet / betere kwaliteit is dan waar ik 20k voor moet neerleggen
(nu is de vraag of ik alles goed op kan hangen zodat het er ook beter uit ziet)
[ Voor 6% gewijzigd door Yaldair op 17-01-2024 13:18 ]
Dit, geluid dat in de technische ruimte terecht komt is geluid dat niet in de kanalen komt. Wil niet zeggen dat dat ideaal is, maar het doel van de demper is voorkomen van wtwgeluid in het kanaal.Rzaan schreef op woensdag 17 januari 2024 @ 13:07:
@Yaldair
Wat hij zegt is dat de flexibele dempers in de technische ruimte zelf niet zo goed werken. Dat je daar geluid hoort. Maar hij zegt volgens mij niks over wat de dempers al dan niet doen voor het geluid hoorbaar bij de ventielen.
Bovendien verkoopt de beste man dempers van zijn eigen merk. Wij van WC-eend... gevalletje?
https://www.decinternatio...ctdec-type-akudec-50.html
Deze demper heeft metingen voor wandreductie. Conclusies zijn lastig, want de normale flexdempers hebben geen meetdata voor wandreductie.
Ik kan bovenstaande dempers alleen nergens kopen en daar baal ik van. Volgens mij de gulden middenweg voor demping van wtw geluid in de kanalen.
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
@Kees_frlP5ycho schreef op woensdag 17 januari 2024 @ 12:54:
[...]
Het thermisch rendement is 10% lager. Hoeveel energie zou je moeten steken in het behouden/verbeteren van de luchtvochtigheid als je een andere methode zou gebruiken?
Totale rendement is thermisch + enthalpie, waterdamp ipv vast water bevat ook heel veel energie. Met 0C / 77% buiten op dit moment volgens KNMI, als je dat opwarmt tot 18 graden daalt relatieve vochtigheid naar 25%, wat dramatisch laag is. Als je weer omhoog wilt brengen naar 60%, wat ik nu binnen meet, met 150 m3/uur flow, dan moet je 0.87 liter water per uur toevoegen.
Dat kost 682.9 Wh/kg x 0.87 kg ~= 600 Wh, per uur, dus 600W extra rendement. Dat ben je dan kwijt aan afkoeling als je een bevochtiger op een hoge stand laat blazen en dan nog is dat maar 1 ruimte ipv hele huis.
Dat ruil ik graag tegen 1 graad extra opwarming, 18 naar 19 graden @ 60% RV x 150m3/uur kost maar 50W.
[edit] Zonder ERV, met een nul teveel in flow voor meer precisie in kW output:
:fill(white):strip_exif()/f/image/IS5ATRqCgRxLpluZapYVjvKL.png?f=user_large)
~960W
Met ERV:
:fill(white):strip_exif()/f/image/wBmlzYGNG5iQgc94U4aNwuaj.png?f=user_large)
Maar wel plus dat waterdamp verhaal boven nog erbij, dus 910+600W.
Zelf berekenen kan met
https://www.lenntech.com/...ity/relative-humidity.htm
http://hvac-calculator.com/heating.php
https://www.engineeringto...er-properties-d_1573.html
[ Voor 29% gewijzigd door w00key op 17-01-2024 13:52 ]
Ja dat klopt. In mijn geval ligt onze huidige slaapkamer (totdat de kids groot genoeg zijn dat we naar zolder gaan) naast het hok waar de WTW komt. Ik wil daarom het zo stil mogelijk houden. Ik had verder nog gekeken naar dit overzciht vanuit Lindab met aanbevelingen waarvoor je bepaalde producten kan gebruiken. Daar staat ook de remark m.b.t. break-out noise.
/f/image/kBaxFbN8Gu7D63R66qpt6MJS.png?f=fotoalbum_large)
Beetje maf dat ze de flexdempers eigenlijk nergens voor aanraden...
Ik ben er vanuit gegaan dat een wtw in een technische ruimte hangt, of een afgetimmerd hok op zolder. Alleen de kastafstraling van de gemiddelde unit is al teveel herrie voor op zolder. Dan zou een flexdemper gewoon kunnen voldoen lijkt me.
Ik moet nog zien hoe het hier gaat, als de flexdempers niet bevallen worden zengewoon vervangen mettertijd.
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
We zitten een beetje in een stroomversnelling met de verbouwing. Stukadoor kan over 3 weken en in de tussentijd moet ik alle elektra nog aanleggen.
We willen ook voor een WTW gaan gezien letterlijk alles open ligt nu. Ik heb onvoldoende tijd om mij er nu helemaal in te verdiepen en alles na te rekenen, maar heb al wel geleken wat praktisch haalbaar is aan toevoer en afvoer.
De benedenverdieping wordt dus eerst afgewerkt, dus prio voor mij is dat ik daar de toevoer en afvoer ventielen en buizen heb liggen naar boven. Boven kan ik met wat meer rust in fase 2 doen.
Zou erg fijn zijn als iemand me op weg kan helpen.
Wat praktisch lijkt te kunnen:
- 1 afvoer ventiel in de woonkeuken. 160mm buis.
-1 of 2 toevoer in de woonkamer. 160mm buis.
Zou ik daar mee weg komen? Of gaat het ergens wringen?
Dan door naar boven, maar dat is een zorg voor hierna. Als ik de buizen en ventielen maar heb liggen.
:strip_exif()/f/image/Rb4JNUsygAyvZl90K8VEOYE0.jpg?f=fotoalbum_large)
:strip_exif()/f/image/SgZ1u8JAau977DQeLApPsfwn.jpg?f=fotoalbum_large)
[ Voor 10% gewijzigd door pentaw1nz op 18-01-2024 09:16 ]
PV: 13 x LG Solar 320N1K-A5 - NeON2 / WP: Adlar Aurora II 6kw / WPB: Atlantic Explorer 200l / jaren 70 woning gasloos sinds 10-2024
Wij hebben iets soortgelijks, maar nog niet in gebruik, dus kan je de praktijkervaring niet vertellen.
Wij zijn bijna altijd met 2 personen in huis.
Meeste mensen zullen aanraden om 2 x 125 te plaatsen, maar dat ging hier niet.
Een buis van 160 is ± 1,6 keer de oppervlakte van een 125 buis, dus dat komt al aardig in de buurt (als je je ogen een beetje dichtknijpt en door je wimpers kijkt)
Komt er ook nog overflow van andere ruimtes? Via het trappengat bijvoorbeeld?
Ik zou eventueel kunnen kijken naar een 2e toevoer punt in de woonkamer. Of direct er naast, of op een andere plek (zie foto uit vorige post).Rzaan schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 10:37:
@pentaw1nz
Wij hebben iets soortgelijks, maar nog niet in gebruik, dus kan je de praktijkervaring niet vertellen.
Wij zijn bijna altijd met 2 personen in huis.
Meeste mensen zullen aanraden om 2 x 125 te plaatsen, maar dat ging hier niet.
Een buis van 160 is ± 1,6 keer de oppervlakte van een 125 buis, dus dat komt al aardig in de buurt (als je je ogen een beetje dichtknijpt en door je wimpers kijkt)
Komt er ook nog overflow van andere ruimtes? Via het trappengat bijvoorbeeld?
Afvoer gaat niet lukken, ik heb maar 1 optie in de keuken. Ik zit boven met beperkte opties en beneden met balken die in 2 kamers in een andere richting lopen en wat stalen liggers.
2x 125 zou ook vlak bij elkaar kunnen? Afgetakt van 1 x 160mm buis?
Ik zie in dit topic veel voorbeelden van mensen die 2 of 4 toevoer ventielen naast elkaar plaatsen.
En mocht ik de 2 toevoer punten kwijt kunnen, dan zou ik ook 2x 160 kunnen nemen?
Dit is boven. Daar kan ik enkel op de overloop 2x aanvoer kwijt en in de badkamer 1x afvoer.
:strip_exif()/f/image/VImAzDpIeZxm0G7yF8AlDWVo.jpg?f=fotoalbum_large)
[ Voor 9% gewijzigd door pentaw1nz op 18-01-2024 11:08 ]
PV: 13 x LG Solar 320N1K-A5 - NeON2 / WP: Adlar Aurora II 6kw / WPB: Atlantic Explorer 200l / jaren 70 woning gasloos sinds 10-2024
Is een afvoer in de bijkeuken nog te fixen later? Dan kun je icm wat overflowen wel mooi uitkomen straks.pentaw1nz schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 08:39:toon volledige bericht
Is er hier iemand die wellicht mee kan denken ?
We zitten een beetje in een stroomversnelling met de verbouwing. Stukadoor kan over 3 weken en in de tussentijd moet ik alle elektra nog aanleggen.
We willen ook voor een WTW gaan gezien letterlijk alles open ligt nu. Ik heb onvoldoende tijd om mij er nu helemaal in te verdiepen en alles na te rekenen, maar heb al wel geleken wat praktisch haalbaar is aan toevoer en afvoer.
De benedenverdieping wordt dus eerst afgewerkt, dus prio voor mij is dat ik daar de toevoer en afvoer ventielen en buizen heb liggen naar boven. Boven kan ik met wat meer rust in fase 2 doen.
Zou erg fijn zijn als iemand me op weg kan helpen.
Wat praktisch lijkt te kunnen:
- 1 afvoer ventiel in de woonkeuken. 160mm buis.
-1 of 2 toevoer in de woonkamer. 160mm buis.
Zou ik daar mee weg komen? Of gaat het ergens wringen?
Dan door naar boven, maar dat is een zorg voor hierna. Als ik de buizen en ventielen maar heb liggen.
[Afbeelding]
[Afbeelding]
Bosch 5800i 10, vloerverwarming & fancoils, Zehnder Q600
Me too!nel!s schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 13:45:
@P5ycho laat het hier weten als je akudec 50 kunt bestellen ergens, ik heb daar ook wel oren naar
Zelfinstallatie Vaillant Arotherm Plus 55/6 | Enphase Envoy S + IQ7x Panasonic 7x335WP
Als ik info heb, laat ik het weten.
PS: mochten er mensen zijn die DEC ook al gecontacteerd hebben, beter meerdere keren dan geen enkele keer.
Oude situatie
Na aankoop van huidige huis een situatie rond ventileren aangetroffen die voor mij nieuw was. Van jaren '30 huis met natuurlijke ventilatie naar een huis met een WTW. Totaal onbekend met het concept en na verhuizing veel gelezen over ventileren en het systeem. Korte schets van de situatie:
- Itho Daalderop Ecofan - 20 jaar oude WTW die hoger dan stand 1 een gigantische herrie maakte - door vorige bewoners weinig tot niet gebruikt, waarschijnlijk versleten lagers
- Kanaalaansluitingen van WTW naar diverse vertrekken in technische ruimte niet altijd even lekvrij
- minimale dempers, ca 50cm)
- 125mm kanalen voor aan- en afvoer met last van overspraak en CV geluid
- houtstook sinds Corona flink toegenomen, slaapkamers vergeven van de lucht met een zacht ingeschakelde WTW
- ondanks ventileren natte kozijnen (HR+ beglazing - aluminium randen), tijdens vorst zelfs kleine 'plasjes' in gebruikte ruimtes
- huis met drie verdiepingen - met mogelijkheid een twee zone systeem (60m2 / 100m2)
- merkbare koude inblaas in woonkamer
Op basis van dit forum en andere zoektochten een setje functionele eisen opgesteld:
- geen stank maar belangrijker: een schone lucht inblaas waarin grootste deel is weggefilterd
- passend ventileren, geen natte kozijnen maar ook niet overmatig
- veel stil(ler)
- geen last van koude inblaas
- een nieuwe WTW met betere warmteterugwinning, geschikt voor zonesturing
- vervangen toegankelijke kanalen isolerend voor geluid, temperatuur en verlagen luchtsnelheid in kanalen waar mogelijk
- een houtrook filter met minstens een F9 filter en ontgeuring
- voor mij 'acceptabele prijs'
- zelf bestellen, laten installeren: een filterbox met F9+ filter met 8 actiefkoolfilters https://www.filterwebstor...rige-luchtvervuiling.html
- Een alternatieve overweging is de kleinere variant maar die gaat tot F7 en beperktere actieve koolfilter.
- Nieuwe WTW, bijv. Orcon SmartComfort of Itho HRU400 laten leveren incl installatie
- Geisoleerde kanalen met een goede demperlengte, demping tussen de verschillende aftakkingen
- Kanalen omgebouwd naar 2 zones

Uiteindelijk dus zelf aan de slag!
Om dit allemaal te doen ben ik gaan rekenen aan de benodigde capaciteit voor te ventileren gecombineerd met de beschikbare informatie op bouwtekeningen (kanaalgrootte, oppervlakte ruimtes) - teveel informatie voor deze post maar het was niet helemaal optimaal conform de aanbevolen volumes te realiseren.. dan maar het maximaal haalbare realiseren.
De keuze voor een WTW is gebaseerd op betaalbaar en 2 zones met hoogste rendement: Orcon SmartComfort 570. Er zijn vast betere maar €1000 meer betalen. De SmartComfort 570 is een beetje overkill maar die was leverbaar en de 425 variant niet.
Voor de kanalen:
- hoofdmoot Ubbink Aerfoam WTW kanalen waar mogelijk - isolerend, stillend en makkelijk te installeren
- soms vanwege ingewikkelde vertakkingen Spiro Y verlopen met SAFE
- voor de dempers en flexibel benodigde Sonodec 25 - 10 meter en Spiro SAFE verbinders
- aluminium tape
- beugels met rubberen inlage
- 180mm aansluiting > 200mm sonodec / filterbox / sonodec > Y splitter > zonekleppen > 160mm tot vertakking naar een enkele 125mm
- Alles eruit halen. Easy te doen. Let wel op bij Spiro op benodigd (vierkant) bitje! Alles netjes schoonmaken met een bouwzuiger. Blijken er dan ook brokken cement en stucwerk in de kanalen te liggen.
- Muurdoorvoeren t.b.v. filterbox (beperkte ruimte in technische kast).
- WTW naar boven verplaatsen, ophangen en condensafvoer aansluiten. Tip: verwijder de warmtewisselaar tijdens tillen- scheelt meer dan de helft aan gewicht.
- Monteren van de filterbox bouwpakket en plaatsen.
- Eerst de gebeugelde kanalen installeren waar mogelijk, dan heb je mooie ijkpunten.
- Overgangen naar de vaste kanaal onderdelen evt. afkitten met daartoe bedoelde metaalkit en laten drogen.
- Met een isolatiemes (kartel/broodmes) de Aerfoam kanalen op maat brengen en aansluiten. Alles netjes afbeugelen.
- WTW en filterbox voorzien van warmtewisselaar en filters.
- CO2 meters installeren in woonkamer en hoofdslaapkamer.
- Orcon HRC inbouw display 15 RF gekozen voor geen gedoe met verzetten jumpers en kunnen uitlezen
- Volg de handleiding van de WTW voor ingebruikstelling.
Kosten
Voor iedereen zijn de kosten natuurlijk anders als andere keuzes gemaakt worden, maar toch om wat beeld te geven hierbij grof afgeronde bedragen.
Item | Prijs |
WTW | €2400 |
CO2 meters + bediening | €450 |
Filterkast compleet met drukmeter | €1500 |
Kanalen, beugels, etc | €900 |
Resultaat
Alle functionele eisen zijn ingevuld!


- Het is stil. Als op maximaal vermogen wordt geventileerd is in de leefruimtes (woonkamer + slaapkamers) niet hoorbaar, maar wel zacht merkbaar in de toiletten/badkamer en minimaal in de keuken. Gemeten met een iPad, de app db Meter, gedurende 25 seconden, was het geluid 47dBa (LAeq) en is het 30 dBa (LAeq) - beide metingen met de kast open en iPad op de grond. Een flinke afname met name in de hogere frequenties (tussen 1000 en 5000 Hz)
- Er staat nooit meer vocht in de kozijnen ook niet in deze vorstperiode, en ook de badkamer trekt snel droog doordat ingebouwde vochtsensor extra laat ventileren tijdens het douchen.
- Ventilatie gaat harder tijdens het slapen, en waarschijnlijk ook wel overdag in de woonkamer maar daar is voor het aantal mensen in de basis al overcapaciteit beschikbaar.
- het ventiel wat koude tocht veroorzaakte in de woonkamer staat weer netjes geopend op benodigde stand. 0 meting heb ik niet, nu in vorstperiode zie ik de inkomende temperatuur van buiten op 0,9ºC staan en woning inblaas temperatuur op 16,4ºC
- houtstook buiten is binnen echt nooit te merken
/f/image/vvYt76sTb21NxntrHKEnrWf3.png?f=fotoalbum_large)
/f/image/ylHztNSCEueieD6xmEsc2Ocg.png?f=fotoalbum_large)
Nieuwe opzet met filterbox rechts
:strip_exif()/f/image/pyYsrdAu1fZjkPpEwVd82u1q.jpg?f=fotoalbum_large)
:strip_exif()/f/image/KtNLSDKbWma1NgReRPF1sMof.jpg?f=fotoalbum_large)
Kan er iets beter? Ja, ik ga ooit nog aan de slag met het toevoegen van een extra afvoer bovenin het trapgat vlak bij de WTW. Er wordt nu een veel te hoge kanaalsnelheid gehaald vanuit de woonverdieping / toilet eerste verdieping. En dan pas is de Aerfoam 90º bocht direct op de WTW aan voor een langere Sonodecslang. Wellicht dat dit een laatste zetje in reductie aan geluid geeft.
[ Voor 12% gewijzigd door Emmie111 op 19-01-2024 10:24 . Reden: Typo's, foto's, geluidsmeting, prijs ]
Daar ga ik morgen even naar kijken.ZonnigY schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 12:36:
[...]
Is een afvoer in de bijkeuken nog te fixen later? Dan kun je icm wat overflowen wel mooi uitkomen straks.
Sowieso wel een goede omdat daar ook de wasmachine en droger komen.
Zou iemand nog iets kunnen toelichten op mijn vraag over de verschillen tussen 2x toevoer met 125mm of 1x toevoer met 160mm?
Dit zou praktisch misschien kunnen. Waardes heb ik van Vasco overgenomen.
Woonkamer opgedeeld
:strip_exif()/f/image/HEm3qG9L4c1Nf3niaQAIFdlk.jpg?f=fotoalbum_large)
Andere vraag. Ik zag in deze video dat je die ventielen makkelijk op deze montage onderdelen draait.
Is dit veelal universeel? Zodat ik later de ventielen naar wens kan kiezen.
Of moet ik hier nu al kiezen voor een bepaald type van die ontage dingetjes? Zo ja, welke ksn ik het best nemen?
In de woonkamer neem ik instucbare ventielen. Die heb ik al uitgezocht.
[ Voor 50% gewijzigd door pentaw1nz op 18-01-2024 18:01 ]
PV: 13 x LG Solar 320N1K-A5 - NeON2 / WP: Adlar Aurora II 6kw / WPB: Atlantic Explorer 200l / jaren 70 woning gasloos sinds 10-2024
Mooi verhaal maar.. zonder foto's gelooft er natuurlijk helemaal niemand dat je dit allemaal uitgevoerd hebtEmmie111 schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 14:03:toon volledige bericht
Even wat teruggeven aan alle kennisdelers hier. Veel aan gehad en ik ben nu klaar met het WTW verbouw project. Ik ben na een half jaar draaien in de nieuwe setup een zeer tevreden mens.
Oude situatie
Na aankoop van huidige huis een situatie rond ventileren aangetroffen die voor mij nieuw was. Van jaren '30 huis met natuurlijke ventilatie naar een huis met een WTW. Totaal onbekend met het concept en na verhuizing veel gelezen over ventileren en het systeem. Korte schets van de situatie:Verkennen oplossing / ontwerp
- Itho Daalderop Ecofan - 20 jaar oude WTW die hoger dan stand 1 een gigantische herrie maakte - door vorige bewoners weinig tot niet gebruikt, waarschijnlijk versleten lagers
- Kanaalaansluitingen van WTW naar diverse vertrekken in technische ruimte niet altijd even lekvrij
- minimale dempers, ca 50cm)
- 125mm kanalen voor aan- en afvoer met last van overspraak en CV geluid
- houtstook sinds Corona flink toegenomen, slaapkamers vergeven van de lucht met een zacht ingeschakelde WTW
- ondanks ventileren natte kozijnen (HR+ beglazing - aluminium randen), tijdens vorst zelfs kleine 'plasjes' in gebruikte ruimtes
- huis met drie verdiepingen - met mogelijkheid een twee zone systeem (60m2 / 100m2)
- merkbare koude inblaas in woonkamer
Op basis van dit forum en andere zoektochten een setje functionele eisen opgesteld:Uiteindelijk uitgekomen bij de volgende technische uitwerking:
- geen stank maar belangrijker: een schone lucht inblaas waarin grootste deel is weggefilterd
- passend ventileren, geen natte kozijnen maar ook niet overmatig
- veel stil(ler)
- geen last van koude inblaas
Van hieruit op zoek gegaan naar een leverancier die alles kan leveren en/of deels en zelf uitgezochte componenten willen installeren. Ik kan zelf in het e.e.a. constructief voorzien zoals muurdoorvoeren, etc. Daarbij ben ik uitgekomen bij het volgende te doen:
- een nieuwe WTW met betere warmteterugwinning, geschikt voor zonesturing
- vervangen toegankelijke kanalen isolerend voor geluid, temperatuur en verlagen luchtsnelheid in kanalen waar mogelijk
- een houtrook filter met minstens een F9 filter en ontgeuring
- voor mij 'acceptabele prijs'
Kort gezegd was deze zoektocht naar een leverancier meer dan onsuccesvol
- zelf bestellen, laten installeren: een filterbox met F9+ filter met 8 actiefkoolfilters https://www.filterwebstor...rige-luchtvervuiling.html
- Een alternatieve overweging is de kleinere variant maar die gaat tot F7 en beperktere actieve koolfilter.
- Nieuwe WTW, bijv. Orcon SmartComfort of Itho HRU400 laten leveren incl installatie
- Geisoleerde kanalen met een goede demperlengte, demping tussen de verschillende aftakkingen
- Kanalen omgebouwd naar 2 zones
Of het was de hoofdprijs (uurtarief van €250+ snel teruggerekend) of ze wilden niet vanwege angst voor garantie van de WTW fabrikant: te hoge kanaalweerstand. Ook de toeleverancier van de filterbox kon op moment van starten niet helpen. Inmiddels bieden ze een installatieservice aan - voor mij is dit ook nu nog onvoldoende.
Uiteindelijk dus zelf aan de slag!
Om dit allemaal te doen ben ik gaan rekenen aan de benodigde capaciteit voor te ventileren gecombineerd met de beschikbare informatie op bouwtekeningen (kanaalgrootte, oppervlakte ruimtes) - teveel informatie voor deze post maar het was niet helemaal optimaal conform de aanbevolen volumes te realiseren.. dan maar het maximaal haalbare realiseren.
De keuze voor een WTW is gebaseerd op betaalbaar en 2 zones met hoogste rendement: Orcon SmartComfort 570. Er zijn vast betere maar €1000 meer betalen. De SmartComfort 570 is een beetje overkill maar die was leverbaar en de 425 variant niet.
Voor de kanalen:Uitvoering stappen
- hoofdmoot Ubbink Aerfoam WTW kanalen waar mogelijk - isolerend, stillend en makkelijk te installeren
- soms vanwege ingewikkelde vertakkingen Spiro Y verlopen met SAFE
- voor de dempers en flexibel benodigde Sonodec 25 - 10 meter en Spiro SAFE verbinders
- aluminium tape
- beugels met rubberen inlage
- 180mm aansluiting > 200mm sonodec / filterbox / sonodec > Y splitter > zonekleppen > 160mm tot vertakking naar een enkele 125mm
Voor mij als handige doe het zelver 2 a 3 dagen werk.
- Alles eruit halen. Easy te doen. Let wel op bij Spiro op benodigd (vierkant) bitje! Alles netjes schoonmaken met een bouwzuiger. Blijken er dan ook brokken cement en stucwerk in de kanalen te liggen.
- Muurdoorvoeren t.b.v. filterbox (beperkte ruimte in technische kast).
- WTW naar boven verplaatsen, ophangen en condensafvoer aansluiten. Tip: verwijder de warmtewisselaar tijdens tillen- scheelt meer dan de helft aan gewicht.
- Monteren van de filterbox bouwpakket en plaatsen.
- Eerst de gebeugelde kanalen installeren waar mogelijk, dan heb je mooie ijkpunten.
- Overgangen naar de vaste kanaal onderdelen evt. afkitten met daartoe bedoelde metaalkit en laten drogen.
- Met een isolatiemes (kartel/broodmes) de Aerfoam kanalen op maat brengen en aansluiten. Alles netjes afbeugelen.
- WTW en filterbox voorzien van warmtewisselaar en filters.
- CO2 meters installeren in woonkamer en hoofdslaapkamer.
- Orcon HRC inbouw display 15 RF gekozen voor geen gedoe met verzetten jumpers en kunnen uitlezen
- Volg de handleiding van de WTW voor ingebruikstelling.
Resultaat
Alle functionele eisen zijn ingevuld!Ik ben zeer tevreden over het resultaat
Kan er iets beter? Ja, ik ga ooit nog aan de slag met het toevoegen van een extra afvoer bovenin het trapgat vlak bij de WTW. Er wordt nu een veel te hoge kanaalsnelheid gehaald vanuit de woonverdieping / toilet eerste verdieping. En dan pas is de Aerfoam 90º bocht direct op de WTW aan voor een langere Sonodecslang. Wellicht dat dit een laatste zetje in reductie aan geluid geeft.
- Het is stil. Als op maximaal vermogen wordt geventileerd is in de leefruimtes (woonkamer + slaapkamers) niet hoorbaar, maar wel zacht merkbaar in de toiletten/badkamer en minimaal in de keuken. Meet resultaten volgen nog.
- Er staat nooit meer vocht in de kozijnen ook niet in deze vorstperiode, en ook de badkamer trekt snel droog doordat ingebouwde vochtsensor extra laat ventileren tijdens het douchen.
- Ventilatie gaat harder tijdens het slapen, en waarschijnlijk ook wel overdag in de woonkamer maar daar is voor het aantal mensen in de basis al overcapaciteit beschikbaar.
- het ventiel wat koude tocht veroorzaakte in de woonkamer staat weer netjes geopend op benodigde stand. 0 meting heb ik niet, nu in vorstperiode zie ik de inkomende temperatuur van buiten op 0,9ºC staan en woning inblaas temperatuur op 16,4ºC
- houtstook buiten is binnen echt nooit te merken
Zelfinstallatie Vaillant Arotherm Plus 55/6 | Enphase Envoy S + IQ7x Panasonic 7x335WP
Yes, die volgen nogbensss schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 14:48:
[...]
Mooi verhaal maar.. zonder foto's gelooft er natuurlijk helemaal niemand dat je dit allemaal uitgevoerd hebt
Zie de post, heb ze bijgevoegd.
[ Voor 7% gewijzigd door Emmie111 op 19-01-2024 09:13 ]
Mijn grootste angst(en) op het moment:
1) ondanks alle maatregelen om geluid productie tegen te gaan, toch duidelijk hoorbaar geluid
2) niet genoeg lucht-aanvoer naar woonkamer via overflow --> achteraf nog een gat door de vloer moeten maken voor toevoer ventielen in de woonkamer.
OptiVent (gokje)Yaldair schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 15:23:
@Emmie111 heb je nog op een manier de drukval nagerekend? Ik heb zelf in eerste instantie voor mijn schetsen wel wat gedaan met belgische SW (ben de naam ff kwijt),
De site kan ik niet meer vinden in mijn browse geschiedenis. Ik had een calculator online gevonden waarin ik de natuurkundige karakteristieken van lucht in een zelf samengesteld buizen systeem heb kunnen opvoeren. Dit op basis van een globale schets aantal bochten en lengtes, etc. Er was wel een serieuze drukval waar te nemen maar binnen de marges. Daarom heb ik ook wel enigszins bewust de grootste capaciteit Orcon gekozen.Yaldair schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 15:23:
@Emmie111 heb je nog op een manier de drukval nagerekend? Ik heb zelf in eerste instantie voor mijn schetsen wel wat gedaan met belgische SW (ben de naam ff kwijt), maar daar kon je bijvoorbeeld al niet makkelijk 45 graden bochten toevoegen.
Mijn grootste angst(en) op het moment:
1) ondanks alle maatregelen om geluid productie tegen te gaan, toch duidelijk hoorbaar geluid
2) niet genoeg lucht-aanvoer naar woonkamer via overflow --> achteraf nog een gat door de vloer moeten maken voor toevoer ventielen in de woonkamer.
Bij al het rekenen was voor mij echter een grote maar, wat jij hebt gedaan met een extra gat invoeren is hier in betonvloeren geen optie. De kanalen in het huis, alsmede het aantal ventielen waren een gegeven. Zelf had ik het anders gedaan en veel meer capaciteit georganiseerd. Het is eigenlijk aan de te krappe kant gedimensioneerd. Dus ik neem mijn verlies bij enige ondercapaciteit, en het was daarmee ook wel een 'gok' maar wel enigszins gecalculeerd.
Bij mij is het gat er ook nietEmmie111 schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 16:41:
[...]
Bij al het rekenen was voor mij echter een grote maar, wat jij hebt gedaan met een extra gat invoeren is hier in betonvloeren geen optie.
Mijn afvoerkanalen liggen al in beton, dus kan ik helaas niet aanpassen.
Ik heb 2 van deze Honeywell Resido Sensors gekocht.P5ycho schreef op woensdag 17 januari 2024 @ 12:15:
Ik zou iedereen aanraden om wel een CO2 sensor in de woonkamer te nemen. Je vergeet het ding op stand 3 te zetten als je druk bent met bezoek, en als bonus draait het ding overdag op stand 1 als er minimale bezetting is.
Die maken flink kabaal als de CO2 waarde boven een bepaald punt komt.
Is niet hetzelfde, maar zorgt er wel voor dat ik dan denk 'Even stand 3 inschakelen'
Waren € 45 voor 2 inclusief verzending via iBood.
Heb je de hele inregeling zelf gedaan? Beginnend bij de unit tot uiteindelijk inregelen per ventiel?
Is dat te doen als je het voor het eerst doet? En hoe kwam je aan de benodigde apparatuur ?
PV: 13 x LG Solar 320N1K-A5 - NeON2 / WP: Adlar Aurora II 6kw / WPB: Atlantic Explorer 200l / jaren 70 woning gasloos sinds 10-2024
Voor de WTW zelf heb ik de berekening leidend laten zijn voor de 100% en verhoudingsgewijs standen 1 en 2 ingesteld. ‘Gewoon’ installatie handleiding gevolgd. Dat is goed te doen.
De verdeling tussen de zones bepaald op basis van verhouding oppervlakte zones.
[ Voor 5% gewijzigd door Emmie111 op 18-01-2024 19:30 ]
Franciesco schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 13:54:
Omdat ik zelf ook geinteresseerd ben, heb ik een mail naar DEC International gestuurd.
Als ik info heb, laat ik het weten.
PS: mochten er mensen zijn die DEC ook al gecontacteerd hebben, beter meerdere keren dan geen enkele keer.
Emmie111 schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 14:03:toon volledige bericht
Even wat teruggeven aan alle kennisdelers hier. Veel aan gehad en ik ben nu klaar met het WTW verbouw project. Ik ben na een half jaar draaien in de nieuwe setup een zeer tevreden mens.
Oude situatie
Na aankoop van huidige huis een situatie rond ventileren aangetroffen die voor mij nieuw was. Van jaren '30 huis met natuurlijke ventilatie naar een huis met een WTW. Totaal onbekend met het concept en na verhuizing veel gelezen over ventileren en het systeem. Korte schets van de situatie:Verkennen oplossing / ontwerp
- Itho Daalderop Ecofan - 20 jaar oude WTW die hoger dan stand 1 een gigantische herrie maakte - door vorige bewoners weinig tot niet gebruikt, waarschijnlijk versleten lagers
- Kanaalaansluitingen van WTW naar diverse vertrekken in technische ruimte niet altijd even lekvrij
- minimale dempers, ca 50cm)
- 125mm kanalen voor aan- en afvoer met last van overspraak en CV geluid
- houtstook sinds Corona flink toegenomen, slaapkamers vergeven van de lucht met een zacht ingeschakelde WTW
- ondanks ventileren natte kozijnen (HR+ beglazing - aluminium randen), tijdens vorst zelfs kleine 'plasjes' in gebruikte ruimtes
- huis met drie verdiepingen - met mogelijkheid een twee zone systeem (60m2 / 100m2)
- merkbare koude inblaas in woonkamer
Op basis van dit forum en andere zoektochten een setje functionele eisen opgesteld:Uiteindelijk uitgekomen bij de volgende technische uitwerking:
- geen stank maar belangrijker: een schone lucht inblaas waarin grootste deel is weggefilterd
- passend ventileren, geen natte kozijnen maar ook niet overmatig
- veel stil(ler)
- geen last van koude inblaas
Van hieruit op zoek gegaan naar een leverancier die alles kan leveren en/of deels en zelf uitgezochte componenten willen installeren. Ik kan zelf in het e.e.a. constructief voorzien zoals muurdoorvoeren, etc. Daarbij ben ik uitgekomen bij het volgende te doen:
- een nieuwe WTW met betere warmteterugwinning, geschikt voor zonesturing
- vervangen toegankelijke kanalen isolerend voor geluid, temperatuur en verlagen luchtsnelheid in kanalen waar mogelijk
- een houtrook filter met minstens een F9 filter en ontgeuring
- voor mij 'acceptabele prijs'
Kort gezegd was deze zoektocht naar een leverancier meer dan onsuccesvol
- zelf bestellen, laten installeren: een filterbox met F9+ filter met 8 actiefkoolfilters https://www.filterwebstor...rige-luchtvervuiling.html
- Een alternatieve overweging is de kleinere variant maar die gaat tot F7 en beperktere actieve koolfilter.
- Nieuwe WTW, bijv. Orcon SmartComfort of Itho HRU400 laten leveren incl installatie
- Geisoleerde kanalen met een goede demperlengte, demping tussen de verschillende aftakkingen
- Kanalen omgebouwd naar 2 zones
Of het was de hoofdprijs (uurtarief van €250+ snel teruggerekend) of ze wilden niet vanwege angst voor garantie van de WTW fabrikant: te hoge kanaalweerstand. Ook de toeleverancier van de filterbox kon op moment van starten niet helpen. Inmiddels bieden ze een installatieservice aan - voor mij is dit ook nu nog onvoldoende.
Uiteindelijk dus zelf aan de slag!
Om dit allemaal te doen ben ik gaan rekenen aan de benodigde capaciteit voor te ventileren gecombineerd met de beschikbare informatie op bouwtekeningen (kanaalgrootte, oppervlakte ruimtes) - teveel informatie voor deze post maar het was niet helemaal optimaal conform de aanbevolen volumes te realiseren.. dan maar het maximaal haalbare realiseren.
De keuze voor een WTW is gebaseerd op betaalbaar en 2 zones met hoogste rendement: Orcon SmartComfort 570. Er zijn vast betere maar €1000 meer betalen. De SmartComfort 570 is een beetje overkill maar die was leverbaar en de 425 variant niet.
Voor de kanalen:Uitvoering stappen
- hoofdmoot Ubbink Aerfoam WTW kanalen waar mogelijk - isolerend, stillend en makkelijk te installeren
- soms vanwege ingewikkelde vertakkingen Spiro Y verlopen met SAFE
- voor de dempers en flexibel benodigde Sonodec 25 - 10 meter en Spiro SAFE verbinders
- aluminium tape
- beugels met rubberen inlage
- 180mm aansluiting > 200mm sonodec / filterbox / sonodec > Y splitter > zonekleppen > 160mm tot vertakking naar een enkele 125mm
Voor mij als handige doe het zelver 2 a 3 dagen werk.
- Alles eruit halen. Easy te doen. Let wel op bij Spiro op benodigd (vierkant) bitje! Alles netjes schoonmaken met een bouwzuiger. Blijken er dan ook brokken cement en stucwerk in de kanalen te liggen.
- Muurdoorvoeren t.b.v. filterbox (beperkte ruimte in technische kast).
- WTW naar boven verplaatsen, ophangen en condensafvoer aansluiten. Tip: verwijder de warmtewisselaar tijdens tillen- scheelt meer dan de helft aan gewicht.
- Monteren van de filterbox bouwpakket en plaatsen.
- Eerst de gebeugelde kanalen installeren waar mogelijk, dan heb je mooie ijkpunten.
- Overgangen naar de vaste kanaal onderdelen evt. afkitten met daartoe bedoelde metaalkit en laten drogen.
- Met een isolatiemes (kartel/broodmes) de Aerfoam kanalen op maat brengen en aansluiten. Alles netjes afbeugelen.
- WTW en filterbox voorzien van warmtewisselaar en filters.
- CO2 meters installeren in woonkamer en hoofdslaapkamer.
- Orcon HRC inbouw display 15 RF gekozen voor geen gedoe met verzetten jumpers en kunnen uitlezen
- Volg de handleiding van de WTW voor ingebruikstelling.
Resultaat
Alle functionele eisen zijn ingevuld!Ik ben zeer tevreden over het resultaat
Oude opzet (met oude kastdeuren)
- Het is stil. Als op maximaal vermogen wordt geventileerd is in de leefruimtes (woonkamer + slaapkamers) niet hoorbaar, maar wel zacht merkbaar in de toiletten/badkamer en minimaal in de keuken. Meet resultaten volgen nog.
- Er staat nooit meer vocht in de kozijnen ook niet in deze vorstperiode, en ook de badkamer trekt snel droog doordat ingebouwde vochtsensor extra laat ventileren tijdens het douchen.
- Ventilatie gaat harder tijdens het slapen, en waarschijnlijk ook wel overdag in de woonkamer maar daar is voor het aantal mensen in de basis al overcapaciteit beschikbaar.
- het ventiel wat koude tocht veroorzaakte in de woonkamer staat weer netjes geopend op benodigde stand. 0 meting heb ik niet, nu in vorstperiode zie ik de inkomende temperatuur van buiten op 0,9ºC staan en woning inblaas temperatuur op 16,4ºC
- houtstook buiten is binnen echt nooit te merken
[Afbeelding]
[Afbeelding]
Nieuwe opzet met filterbox rechts
[Afbeelding]
[Afbeelding]
Kan er iets beter? Ja, ik ga ooit nog aan de slag met het toevoegen van een extra afvoer bovenin het trapgat vlak bij de WTW. Er wordt nu een veel te hoge kanaalsnelheid gehaald vanuit de woonverdieping / toilet eerste verdieping. En dan pas is de Aerfoam 90º bocht direct op de WTW aan voor een langere Sonodecslang. Wellicht dat dit een laatste zetje in reductie aan geluid geeft.
Je reageert op mij neem ik aan.BCUS schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 19:29:
Indrukwekkend, ziet er fantastisch uit. Korte vraag daar ik ook zo een filterkast zou willen. Deze heeft een max debiet van 1250m3/h. Is deze opstelling ook te koop in een kleinere uitvoering?
[...]
De weerstand hiervan met het hoge debiet is derhalve heel laag. Als het ruimtelijk en budget technisch past zou ik het niet verkleinen.
Er is op dezelfde site een kleinere variant te vinden echter met een F7 filter, en minder actieve kool.
Deze was erg moeilijk in te passen in de ruimte. Die van mij staat op een rijdbaar frame. Daardoor kan ik eenvoudig de filters wisselen en toch neerzetten zodat het past.
Emmie111 schreef op donderdag 18 januari 2024 @ 14:03:toon volledige bericht
Even wat teruggeven aan alle kennisdelers hier. Veel aan gehad en ik ben nu klaar met het WTW verbouw project. Ik ben na een half jaar draaien in de nieuwe setup een zeer tevreden mens.
Oude situatie
Na aankoop van huidige huis een situatie rond ventileren aangetroffen die voor mij nieuw was. Van jaren '30 huis met natuurlijke ventilatie naar een huis met een WTW. Totaal onbekend met het concept en na verhuizing veel gelezen over ventileren en het systeem. Korte schets van de situatie:Verkennen oplossing / ontwerp
- Itho Daalderop Ecofan - 20 jaar oude WTW die hoger dan stand 1 een gigantische herrie maakte - door vorige bewoners weinig tot niet gebruikt, waarschijnlijk versleten lagers
- Kanaalaansluitingen van WTW naar diverse vertrekken in technische ruimte niet altijd even lekvrij
- minimale dempers, ca 50cm)
- 125mm kanalen voor aan- en afvoer met last van overspraak en CV geluid
- houtstook sinds Corona flink toegenomen, slaapkamers vergeven van de lucht met een zacht ingeschakelde WTW
- ondanks ventileren natte kozijnen (HR+ beglazing - aluminium randen), tijdens vorst zelfs kleine 'plasjes' in gebruikte ruimtes
- huis met drie verdiepingen - met mogelijkheid een twee zone systeem (60m2 / 100m2)
- merkbare koude inblaas in woonkamer
Op basis van dit forum en andere zoektochten een setje functionele eisen opgesteld:Uiteindelijk uitgekomen bij de volgende technische uitwerking:
- geen stank maar belangrijker: een schone lucht inblaas waarin grootste deel is weggefilterd
- passend ventileren, geen natte kozijnen maar ook niet overmatig
- veel stil(ler)
- geen last van koude inblaas
Van hieruit op zoek gegaan naar een leverancier die alles kan leveren en/of deels en zelf uitgezochte componenten willen installeren. Ik kan zelf in het e.e.a. constructief voorzien zoals muurdoorvoeren, etc. Daarbij ben ik uitgekomen bij het volgende te doen:
- een nieuwe WTW met betere warmteterugwinning, geschikt voor zonesturing
- vervangen toegankelijke kanalen isolerend voor geluid, temperatuur en verlagen luchtsnelheid in kanalen waar mogelijk
- een houtrook filter met minstens een F9 filter en ontgeuring
- voor mij 'acceptabele prijs'
Kort gezegd was deze zoektocht naar een leverancier meer dan onsuccesvol
- zelf bestellen, laten installeren: een filterbox met F9+ filter met 8 actiefkoolfilters https://www.filterwebstor...rige-luchtvervuiling.html
- Een alternatieve overweging is de kleinere variant maar die gaat tot F7 en beperktere actieve koolfilter.
- Nieuwe WTW, bijv. Orcon SmartComfort of Itho HRU400 laten leveren incl installatie
- Geisoleerde kanalen met een goede demperlengte, demping tussen de verschillende aftakkingen
- Kanalen omgebouwd naar 2 zones
Of het was de hoofdprijs (uurtarief van €250+ snel teruggerekend) of ze wilden niet vanwege angst voor garantie van de WTW fabrikant: te hoge kanaalweerstand. Ook de toeleverancier van de filterbox kon op moment van starten niet helpen. Inmiddels bieden ze een installatieservice aan - voor mij is dit ook nu nog onvoldoende.
Uiteindelijk dus zelf aan de slag!
Om dit allemaal te doen ben ik gaan rekenen aan de benodigde capaciteit voor te ventileren gecombineerd met de beschikbare informatie op bouwtekeningen (kanaalgrootte, oppervlakte ruimtes) - teveel informatie voor deze post maar het was niet helemaal optimaal conform de aanbevolen volumes te realiseren.. dan maar het maximaal haalbare realiseren.
De keuze voor een WTW is gebaseerd op betaalbaar en 2 zones met hoogste rendement: Orcon SmartComfort 570. Er zijn vast betere maar €1000 meer betalen. De SmartComfort 570 is een beetje overkill maar die was leverbaar en de 425 variant niet.
Voor de kanalen:Uitvoering stappen
- hoofdmoot Ubbink Aerfoam WTW kanalen waar mogelijk - isolerend, stillend en makkelijk te installeren
- soms vanwege ingewikkelde vertakkingen Spiro Y verlopen met SAFE
- voor de dempers en flexibel benodigde Sonodec 25 - 10 meter en Spiro SAFE verbinders
- aluminium tape
- beugels met rubberen inlage
- 180mm aansluiting > 200mm sonodec / filterbox / sonodec > Y splitter > zonekleppen > 160mm tot vertakking naar een enkele 125mm
Voor mij als handige doe het zelver 2 a 3 dagen werk.
- Alles eruit halen. Easy te doen. Let wel op bij Spiro op benodigd (vierkant) bitje! Alles netjes schoonmaken met een bouwzuiger. Blijken er dan ook brokken cement en stucwerk in de kanalen te liggen.
- Muurdoorvoeren t.b.v. filterbox (beperkte ruimte in technische kast).
- WTW naar boven verplaatsen, ophangen en condensafvoer aansluiten. Tip: verwijder de warmtewisselaar tijdens tillen- scheelt meer dan de helft aan gewicht.
- Monteren van de filterbox bouwpakket en plaatsen.
- Eerst de gebeugelde kanalen installeren waar mogelijk, dan heb je mooie ijkpunten.
- Overgangen naar de vaste kanaal onderdelen evt. afkitten met daartoe bedoelde metaalkit en laten drogen.
- Met een isolatiemes (kartel/broodmes) de Aerfoam kanalen op maat brengen en aansluiten. Alles netjes afbeugelen.
- WTW en filterbox voorzien van warmtewisselaar en filters.
- CO2 meters installeren in woonkamer en hoofdslaapkamer.
- Orcon HRC inbouw display 15 RF gekozen voor geen gedoe met verzetten jumpers en kunnen uitlezen
- Volg de handleiding van de WTW voor ingebruikstelling.
Resultaat
Alle functionele eisen zijn ingevuld!Ik ben zeer tevreden over het resultaat
Oude opzet (met oude kastdeuren)
- Het is stil. Als op maximaal vermogen wordt geventileerd is in de leefruimtes (woonkamer + slaapkamers) niet hoorbaar, maar wel zacht merkbaar in de toiletten/badkamer en minimaal in de keuken. Meet resultaten volgen nog.
- Er staat nooit meer vocht in de kozijnen ook niet in deze vorstperiode, en ook de badkamer trekt snel droog doordat ingebouwde vochtsensor extra laat ventileren tijdens het douchen.
- Ventilatie gaat harder tijdens het slapen, en waarschijnlijk ook wel overdag in de woonkamer maar daar is voor het aantal mensen in de basis al overcapaciteit beschikbaar.
- het ventiel wat koude tocht veroorzaakte in de woonkamer staat weer netjes geopend op benodigde stand. 0 meting heb ik niet, nu in vorstperiode zie ik de inkomende temperatuur van buiten op 0,9ºC staan en woning inblaas temperatuur op 16,4ºC
- houtstook buiten is binnen echt nooit te merken
[Afbeelding]
[Afbeelding]
Nieuwe opzet met filterbox rechts
[Afbeelding]
[Afbeelding]
Kan er iets beter? Ja, ik ga ooit nog aan de slag met het toevoegen van een extra afvoer bovenin het trapgat vlak bij de WTW. Er wordt nu een veel te hoge kanaalsnelheid gehaald vanuit de woonverdieping / toilet eerste verdieping. En dan pas is de Aerfoam 90º bocht direct op de WTW aan voor een langere Sonodecslang. Wellicht dat dit een laatste zetje in reductie aan geluid geeft.
Heb hem opgemaakt en bekeken. In de warmtewisselaar zat heel veel water, maar op de bodem van de WTW (waar de afvoer zit) niet. Beetje gek. Natuurlijk is met het koude weer veel condensatie. Maar zag ook niet echt een afvoergat in de warmtewisselaar. Klopt dat?
Ook vreemd dat de ventilator van de uitgaande lucht zo smerig is. Deze loopt ook veel moeilijker dan de fan voor de aanzuig. Zou het te maken kunnen hebben met de nattigheid van de warmtewisselaar?
Schokkend hoe duur een reserve fanunit is, 400 euro! Mogelijk kan ik ook alleen de lager vervangen of is schoonmaken genoeg. Iemand hier ervaring mee?
:strip_exif()/f/image/PY7ZCXkHvTu6kzO0ISI5bCwU.jpg?f=fotoalbum_large)
:strip_exif()/f/image/1NXCTNf9IW65lw0ZsGiAZPVt.jpg?f=fotoalbum_large)
Lawaai is 99% zeker de lagers.Mr_gadget schreef op vrijdag 19 januari 2024 @ 16:45:
Ik heb een Zehnder E300 WTW. Heb hem nu ongeveer 5 jaar. Hij maakt sinds kort een hoop herrie, niet continue.
Heb hem opgemaakt en bekeken. In de warmtewisselaar zat heel veel water, maar op de bodem van de WTW (waar de afvoer zit) niet. Beetje gek. Natuurlijk is met het koude weer veel condensatie. Maar zag ook niet echt een afvoergat in de warmtewisselaar. Klopt dat?
Ook vreemd dat de ventilator van de uitgaande lucht zo smerig is. Deze loopt ook veel moeilijker dan de fan voor de aanzuig. Zou het te maken kunnen hebben met de nattigheid van de warmtewisselaar?
Schokkend hoe duur een reserve fanunit is, 400 euro! Mogelijk kan ik ook alleen de lager vervangen of is schoonmaken genoeg. Iemand hier ervaring mee?
[Afbeelding]
[Afbeelding]
Op Youtube staan veel filmpjes over hoe je de lagers moet vervangen. In mijn Q600 zitten ventilatoren van EBM Papst, met lagers 608-2Z (= 608ZZ). Geen idee wat er in je E300 zit, maar de kans is groot dat er dezelfde in zitten. Vervangen is niet zo ingewikkeld en bespaart je honderden euro's.
Over het vuil in de unit: Zehnder schrijft voor om groot onderhoud (= binnenzijde schoonmaken) elke vijf jaar voor. Jouw unit is daar duidelijk aan toe.
[ Voor 4% gewijzigd door Andrehj op 19-01-2024 17:37 ]
WP: ME PUHZ-SW75YAA + ERSD-VM2D + EV-WP-TWS-1W 300; AC: ME MXZ-2F42VF + 2x MSZ-LN25VGV; PV: 14.08 kWp O/W + SMA STP 8.0; Vent: Zehnder Q600 ERV + Ubbink AirExcellent.
Ik vind deze alleen als niet flexibele buizen. De flexibele van bijv. Ubbink zijn weer een stuk kleiner.
Is er hier iemand doe ervaring heeft met grotere platten flexibele buizen?
PV: 13 x LG Solar 320N1K-A5 - NeON2 / WP: Adlar Aurora II 6kw / WPB: Atlantic Explorer 200l / jaren 70 woning gasloos sinds 10-2024
Kan niets vinden over nieuwe sensoren. Iemand hier die bekend is met deze units en weet of Orcon recentelijk sensoren of eigenlijk de gehele printplaat heeft geüpgraded?
Mocht het zo zijn dat ze onlangs de gehele sensor lijn vernieuwd hebben, stuur ik de oude uiteraard terug.
:strip_exif()/f/image/tX6PMSRltQT0TR07Mo91txuJ.jpg?f=fotoalbum_large)
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Geen idee waar jouw “fomo” op doelt als het over je gezondheid gaat..
Ik zou ook een senseair of sensirion sensor prefereren.
Als 1403 en 2121 op de stickers YYWK productiedatums zijn, dan is die ene wel heel oud trouwens.
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Nu kan ik er geluidsdempers tussen (proberen te) plaatsen, maar er is gewoon niet zoveel ruimte om dat allemaal weg te werken zonder een gigantische koof te introduceren (wife says no). Tevens is er tussen de "gangkast" waar de unit komt en het ventiel van de eerste kamer maar 58cm. Weinig geluidsdempers die ik daar nog in weg kan werken.
Zijn de inno dempers voldoende tegen overspraak? (liefst gebruik ik ze niet, maar als het niet anders kan...). Of kan ik misschien beter overstappen voor dit stuk van spiro naar comfotube o.i.d. en dan meerdere van die flexibele buizen leggen. Qua drukval lijkt me dat minder handig (meer verbruik). De lengtes zijn dan nog steeds maar tussen 1 en 3 m afhankelijk van de kamer. Maar, als dat komt uit een gedeelde verdeelbox lijkt me dat je dan geen overspraak meer krijgt?
De makkelijkste en goedkoopste manier is denkik om inline tussen de kamers elke keer een demper te plaatsen. Dus tussen de Tstukken. De enige kans op geluid heb je dan als de luchtsnelheid in het hoofdkanaal heel hoog is, dat wordt niet gedempt. Kost je maar 2 dempers.
Optie 2 is een demper tussen kamer en tstuk. Kost 1 demper meer, wel dubbele demping dus kleinere demper benodigd. Gaat niet lukken in een koof.
Optie 3 is parallelle kanalen met elk een demper. Ook dubbele demping. Misschien handig voor onder een verlaagd plafond.
Kun je lrcb dempers ook niet kwijt in een koof?
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Het is natuurlijk een enorme puzzel zo, gezien er geen kanalen in zitten. Is daar een standaard oplossing voor, bv via schoorsteen afzuigen en in de hal inblazen (Quality Flow)? Of kun je hier beter niet aan beginnen en gewoon mechanische ventilatie toepassen met de raamroosters
/f/image/wqasVeMu7i6yFtifyBSjZmFD.png?f=fotoalbum_large)
Dan komen de ventielen wel wat dicht bij de T-stukken in de buurt, maar aangezien ik er ook weer niet zoveel lucht doorheen blaas valt het hopelijk mee hoeveel ik daarvan van hoor. En de LRCB-50cm variant komt dan direct in de muurdoorvoer te hangen.
edit:
De reden waarom ik niet twee kanalen naast elkaar doe in een stuk verlaagd plafond is omdat ik dan net overlap heb met de huidige gang lamp. Daarnaast is het met grote dingen naar zolder tillen wat handiger als je maar klein stukje verlaagd heb, i.p.v. een geheel stuk. Vandaar nu voorkeur voor een koof i.p.v. "stuk gang verlaagd".
[ Voor 21% gewijzigd door Yaldair op 20-01-2024 14:51 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Dat is natuurlijk een flinke klus maar het kan wel. Afhankelijk van type vloer is het meer of minder werk (beton v.s. houtvloer). Ik zou niet aan een gas of houtrook kanaal beginnen in een WTW toepassing tenzij flink aangepast. Er zijn wel alternatieven te vinden zoals decentrale WTW units in verschillende ruimtes, of nog een andere oplossing zoals https://www.brinkairshop....ntilatie/multi-air-supplynel!s schreef op zaterdag 20 januari 2024 @ 13:23:
Mijn ouders willen in een nieuwe woning mogelijk centrale WTW aan gaan leggen. Ze kijken naar type jaren '70 rijtjeswoning, zoiets bijvoorbeeld: https://www.funda.nl/koop...3456866-ridderhoflaan-37/
Het is natuurlijk een enorme puzzel zo, gezien er geen kanalen in zitten. Is daar een standaard oplossing voor, bv via schoorsteen afzuigen en in de hal inblazen (Quality Flow)? Of kun je hier beter niet aan beginnen en gewoon mechanische ventilatie toepassen met de raamroosters
De waarom vraag doet er ook toe. Voor energiebesparing kan je bijv. ook kiezen voor een ventilatie warmtepomp. Dan kan je beperken tot afvoer in de natte ruimtes en inlaat via roosters.
Nu heb ik de inno dempers niet specifiek getest voor overspraak, maar voor het "gewone" geluid (wat al erg laag is bij ons) deed het niets extras. Ik had zelfs het gevoel dat het door de luchtstroming in de hoogste stand wat meer geluid opleverde. Ik heb ze uiteindelijk niet gebruikt en teruggestuurd.Yaldair schreef op zaterdag 20 januari 2024 @ 10:57:
Zijn de inno dempers voldoende tegen overspraak?
Ik heb tussen het ventiel en de T-stuk (aftakking) flexibele akoestische buis geplaatst. Vrij lange lengtes van 1,5-2 meter (want geen probleem qua ruimte). Daarmee geen last van overspraak (of ander geluid) Maar ik begrijp dat je deze ruimte niet hebt. Ik denk dat het gewoon een kwestie is van proberen is. Werken de inno dempers niet, kun je die gewoon weer terug sturen, kosten voor akoestische flexibele slang vallen ook wel mee.
Even de vraag of dat niet een beetje overkill is m.b.t. overspraak. Misschien dat de 500mm LRCBs voldoende zijn.
Illustratie ter vermaak. Hoop dat ik het binnenkort ook zo in het echt kan realiseren
/f/image/qFDuQsRnbIoYp67T7GicyAUu.png?f=fotoalbum_large)
Ik denk dat een verlaagd plafond minder storend is dan een koof, mits je acceptabele loophoogte houdt. Hier zijn de plafonds 265cm hoog, die 240cm op de overloop valt niet echt op.
Die 100cm secundaire demper is vast overkill, maar als je de plek hebt, waarom ook niet.
Volgens mij heb je zo een heel doordacht systeem gebouwd.
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Ziet er goed uit. Wellicht overkill maar beter dat dan achteraf spijt dat je te weinig hebt gedaan.Yaldair schreef op zaterdag 20 januari 2024 @ 23:10:
We denken nu dat het misschien mooier is om een deels verlaagd plafond te doen. Niet de gehele bovenverdieping, maar het "gang-stuk" (lastig uit te leggen). Dat geeft dat veel meer ruimte voor mij om die kanalen te leggen. Zodoende nu dan ook designed met 2x Lindab LRCB 1000mm.
Even de vraag of dat niet een beetje overkill is m.b.t. overspraak. Misschien dat de 500mm LRCBs voldoende zijn.
Illustratie ter vermaak. Hoop dat ik het binnenkort ook zo in het echt kan realiseren
[Afbeelding]
Je kan het eerst als "tijdelijke" opstelling maken en het geluid/overspraak testen?
De inblaasventielen komen wel heel hoog in de muur te zitten, bijna tegen het plafond, of hoe moet ik dat zien?
https://www.maico-ventila...wvq-g28101/zwvq-12-p61502
https://www.maico-ventila...N/Dokumente/IM0012998.PDF
Ons ontwerpdebiet (België) is 240 m³/h, units van 300 m³/h van het merk dat we overwegen zijn niet altijd leverbaar, units van 400 m³/h wel en het prijsverschil is verwaarloosbaar.
Een goed idee, overkill (neutraal) of zijn er nadelen aan?
Volgens mij moet je ook overdimensioneren. Hoe kan je hem anders eens flink op stand 3 zetten als je veel mensen in de woonkamer hebt, of als je veel vocht in de badkamer hebt.kamustra schreef op zondag 21 januari 2024 @ 13:52:
Is het zinvol/raadzaam de WTW te overdimensioneren of net niet?
Ons ontwerpdebiet (België) is 240 m³/h, units van 300 m³/h van het merk dat we overwegen zijn niet altijd leverbaar, units van 400 m³/h wel en het prijsverschil is verwaarloosbaar.
Een goed idee, overkill (neutraal) of zijn er nadelen aan?
Bovendien kan de motor veel rustiger draaien als je overdimensioneert (lijkt me)
Ik vroeg dat ook aan Zehnder toen ik mijn ventilatieplan overlegde en die gaven aan dat dat weinig zin heeft. Niet helemaal onderbouwd maar het zou voor Zehnder niet moeten uitmaken of ik een 350 of 450 koop zou je denken.kamustra schreef op zondag 21 januari 2024 @ 13:52:
Is het zinvol/raadzaam de WTW te overdimensioneren of net niet?
Ons ontwerpdebiet (België) is 240 m³/h, units van 300 m³/h van het merk dat we overwegen zijn niet altijd leverbaar, units van 400 m³/h wel en het prijsverschil is verwaarloosbaar.
Een goed idee, overkill (neutraal) of zijn er nadelen aan?
Anyway, vanmorgen deze opgehaald. Zehnder Q350 met Enthalpie, nog geen jaar oud.
:strip_exif()/f/image/JVv15c8cm11ZHSirpOyZkYey.jpg?f=fotoalbum_large)
Het grote kanalenplan kan beginnen.
Veroordeel niet, verwonder u slechts
Ergens eerder in dit draadje wordt aan een onderzoek gerefereerd dat volgens mij zegt dat het niet zoveel uitmaakt waar je ze plaatst. Maar ik lees ook anders. Gevoelsmatig krijg je tocht een short-cut met de flow.
Iemand die z'n ventielen ook vlakbij de deuren heeft geplaatst en er ervaring mee (of mening over) heeft?
Daarnaast, is er geen shortcut bij een afstand van 2m. Weet alleen niet meer waar ik dat gelezen heb...
Onderzoek van TNO. Deze laat zien dat voor mate van verversing de plaatsing van ventielen niet kritisch is.H.A.B. schreef op zondag 21 januari 2024 @ 20:22:
In een aantal kamers kom ik lastig uit met de plaatsing van de ventielen. Ik wil ze in principe zo ver mogelijk van de deur deur af doen waar de overflow heen gaat of vandaag komt. Maar in een paar kamers zie ik geen andere makkelijke mogelijkheid dan om het ventiel direct naast de deur te plaatsen. Dit vanwege de richting van de plafondbalken.
Ergens eerder in dit draadje wordt aan een onderzoek gerefereerd dat volgens mij zegt dat het niet zoveel uitmaakt waar je ze plaatst. Maar ik lees ook anders. Gevoelsmatig krijg je tocht een short-cut met de flow.
Iemand die z'n ventielen ook vlakbij de deuren heeft geplaatst en er ervaring mee (of mening over) heeft?
Echter, na wat tests in een omgeving met een niet zo goede installatie, krijg ik het gevoel dat het op zich klopt, maar dat er best wel wat beïnvloeding is van andere factoren.
En hele belangrijke is goed geïsoleerd met ZLTV vloerverwarming en minder goed geïsoleerd met radiatoren. Bij die laatste krijg je al snel circulatie van lucht en daarmee een fantastische menging.
De tests met niet zo goede installatie is goed geïsoleerd met ZLTV vloerverwarming. De installatie is 'op papier' beter, maar in de praktijk zijn de metingen anders. Tenzij het goed onder nul is, dan komt er veel koude val van de grote HR++ ramen en vallen de metingen veel lager uit.
Mijn hypothese is dat het doorbreken van de 'stilstaande' lucht significant (tot 10% ofzo) kan bijdragen aan de menging en zo een betere luchtkwaliteit behaald kan worden.
Ik zou dus inderdaad proberen afstand te creëren tussen ventiel en overflow, maar 'zo veel mogelijk' zal steeds minder effect hebben denk ik.
Daar kan ik nog wel in kiezen op sommige plekken. Dacht nu aan plafond montage, maar misschien is wand montage juist beter als het naast de deur zit, zodat je de kamer inblaast ipv richting de deurspleet.
Interessant punt. Je redenatie klinkt in ieder geval plausibel. In mijn geval gaat het om een aantal slaapkamers waar lage temperatuur radiators/convectors komen (maar die zullen 's nachts wel uitstaan). En ook nog op een kamer waar dan wel weer lage temperatuur vloerverwarming is. Ik ga toch nog maar even puzzelen of ik ze er verder vanaf kan krijgen.toon volledige bericht
The Lord schreef op zondag 21 januari 2024 @ 20:42:
[...]
Onderzoek van TNO. Deze laat zien dat voor mate van verversing de plaatsing van ventielen niet kritisch is.
Echter, na wat tests in een omgeving met een niet zo goede installatie, krijg ik het gevoel dat het op zich klopt, maar dat er best wel wat beïnvloeding is van andere factoren.
En hele belangrijke is goed geïsoleerd met ZLTV vloerverwarming en minder goed geïsoleerd met radiatoren. Bij die laatste krijg je al snel circulatie van lucht en daarmee een fantastische menging.
De tests met niet zo goede installatie is goed geïsoleerd met ZLTV vloerverwarming. De installatie is 'op papier' beter, maar in de praktijk zijn de metingen anders. Tenzij het goed onder nul is, dan komt er veel koude val van de grote HR++ ramen en vallen de metingen veel lager uit.
Mijn hypothese is dat het doorbreken van de 'stilstaande' lucht significant (tot 10% ofzo) kan bijdragen aan de menging en zo een betere luchtkwaliteit behaald kan worden.
Ik zou dus inderdaad proberen afstand te creëren tussen ventiel en overflow, maar 'zo veel mogelijk' zal steeds minder effect hebben denk ik.
Trouwens - direct boven je bed lijkt me ook niet fijn toch?
Mijn toevoer zit midden boven de deuren met een roosterventiel en dat werkt goed. Doordat de lucht rechtdoor gaat (ipv via de muur waar het ventiel inzit) is bij stand 2 bijna geen kortsluiting mogelijk. Mijn vrouw klaagt over koude wind, 3 meter in het verlengde, in bed. Misschien dat ik het ventiel nog vervang door een Jet rooster zodat ik het beter kan richten.H.A.B. schreef op zondag 21 januari 2024 @ 20:22:
Iemand die z'n ventielen ook vlakbij de deuren heeft geplaatst en er ervaring mee (of mening over) heeft?
https://shop.inovatech.de/de/iso-rohr-plus.html
Ogenschijnlijk exact hetzelfde als de comfopipe plus, maar dan van Brink
Nu wilde ik zelf armaflex + spiro doen, maar dan moet ik het ook echt wel heel netjes afwerken. Daarom nog aan het kijken naar een "iso-pipe" alternatief. Als de lengtes minimaal zijn dan valt het warmteverlies misschien wel mee t.o.v. de moeilijkheid van aanbrengen + extra kosten van armaflex. Voordeel van armaflex is echter ook geluidisolatie..moeilijk moeilijk
Welke geluidsisolatie heb je het dan over? Want geluid binnen Spiro beplakte kanalen wordt niet verzacht. Hooguit dat je van buiten het kanaal naar binnen wat stilt? Wellicht al voorbij gekomen in je vorige posts en uitbediscussieerd, toch voor de zekerheid: ik heb positieve ervaring met Ubbink Aerfoam kanalen m.b.t. overspraak en geluid van CV ketel door kanalen. Hiervoor heb je wel koppelstukken nodig tussen de losse stukken i.t.t. jouw link. Overgang van Spiro naar Aerfoam is met een Spiro SAFE verbinding, al dan niet ondersteund met een slangklem luchtdicht.Yaldair schreef op zondag 21 januari 2024 @ 22:05:
Omdat ik het nu tegen kom, en Zehnder comfopipe plus eerder soms wat lastig te vinden was:
https://shop.inovatech.de/de/iso-rohr-plus.html
Ogenschijnlijk exact hetzelfde als de comfopipe plus, maar dan van Brinken levering naar Nederland.
Nu wilde ik zelf armaflex + spiro doen, maar dan moet ik het ook echt wel heel netjes afwerken. Daarom nog aan het kijken naar een "iso-pipe" alternatief. Als de lengtes minimaal zijn dan valt het warmteverlies misschien wel mee t.o.v. de moeilijkheid van aanbrengen + extra kosten van armaflex. Voordeel van armaflex is echter ook geluidisolatie..moeilijk moeilijk
https://www.123installati.../ubbink-wtw-aerfoam-160mm
Je moet dimensioneren op een groter verbruik dan de standaard stand. (standaard stand 2, dimensioneren op piekverbruik moet volgens de norm, relevant voor nieuwbouw, is 150% van normaal verbruik).Rzaan schreef op zondag 21 januari 2024 @ 16:20:
[...]
Volgens mij moet je ook overdimensioneren. Hoe kan je hem anders eens flink op stand 3 zetten als je veel mensen in de woonkamer hebt, of als je veel vocht in de badkamer hebt.
Bovendien kan de motor veel rustiger draaien als je overdimensioneert (lijkt me)
Voor retrofit zou ik die 50% 'extra' eerder als een richtwaarde dan als een harde eis zien. Je zal niet stikken als je er 45% van maakt.
Qua geluid: geluid van een WTW komt van de luchtverplaatsing. Een ventilator die 600 m3/hr kan produceren maakt exact even veel geluid op standje 300 als een ventilator die 350 m3/hr kan. (zal wel meer stroom verbruiken)
Dat is wel erg kort door de bocht. Kleinere ventilatoren hebben een ander geluidsprofiel dan grote fans. Je kunt dit dus niet zomaar zeggen. Ook niet over het stroomverbruik trouwens.Threbez schreef op maandag 22 januari 2024 @ 09:59:
Qua geluid: geluid van een WTW komt van de luchtverplaatsing. Een ventilator die 600 m3/hr kan produceren maakt exact even veel geluid op standje 300 als een ventilator die 350 m3/hr kan. (zal wel meer stroom verbruiken)
De beste manier om dit te checken is om de datasheet erbij te pakken ipv speculeren.
edit:
Comfoair Q350: 245 m3/h 50Pa 47W, 54 / 40 / 40 (dB toevoer, retour, behuizing)
Comfoair Q450: 250m3/h 50Pa 39W, 54 / 43 / 42
[ Voor 9% gewijzigd door P5ycho op 22-01-2024 10:25 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
De armaflex isoleert geluid, dus in die zin is het beter dan de aerfoam of thermoductEmmie111 schreef op maandag 22 januari 2024 @ 09:51:
[...]
Welke geluidsisolatie heb je het dan over?
Van buitenaf bedoel je dus. Ja dat geloof ik wel.Yaldair schreef op maandag 22 januari 2024 @ 10:55:
[...]
De armaflex isoleert geluid, dus in die zin is het beter dan de aerfoam of thermoduct
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Er zijn niet veel ruimtes geschikt voor de unit, dus het plan is nu de unit op zolder te plaatsen, op de plaats van de ongebruikte schoorsteen. Dat vereist wel dat we die schoorsteen slopen (constructie tekening, vergunning, opvangen), maar heeft als voordeel dat die 90cm brede "koof" met veel stenen die ook deels in het trapgat zit, vervangen wordt door een smallere koof binnen de werk-kamer, en ook nieuw leidingwerk via dat kanaal aangelegd kan worden.
Deze afbeeldingen geven weer hoe het nu is (dakkapel is net geplaatst) en waar ik de unit wil installeren. Alle units < 60cm zouden goed passen achter een wandje dat gelijk loopt met de zijwang van de dakkapel. Dat zou ideaal zijn.
Ik twijfel nog tussen:
- alle ruimtes een aanvoer óf afvoer maken, behalve open zolder en open woon-keuken, die beide.
- alleen afzuiging voorzien en via de zolder in het open trapgat toevoeren
Dit is het plan voor een volledig centraal systeem:
![]() | ![]() |
De rode lijn is lucht aanvoer van buiten (noord-zijde), blauw lucht aanvoer binnen, groen afvoer. De blauwe lijnen lopen links en rechts achter de knieschotten naar de twee slaapkamers op de 1e etage.
Ventilatieland heeft berekent dat ik met 270 m3/h uit zou moeten kunnen. Beneden is 125 + 25 afvoer (keuken + toilet), en 64 aanvoer. 1e etage is 26+39+43 aanvoer (slaap/werkkamers) en 50 afvoer in de douche. Zolder 50 afvoer en 98 toevoer.
Ik twijfel tussen:
- goedkope gereviseerde Orcon HRE MaxComfort 400
- Zehnder Stork vanwege uitbreidbaarheid & hoog rendement
- Orcon SmartComfort
De Orcons zijn met RF aanstuurbaar en dat is ook wel in HA te krijgen. De Zehnder heeft natuurlijk diverse opties voor aanstuurbaarheid.
Wat zouden jullie adviseren in deze situatie?
Ik ben een beetje vergelijkbaar bezig en het valt mij tegen hoeveel ruimte het in beslag neemt bij onze renovatie.
Ik zou zeker geen centrale aanvoer kiezen als dat niet hoeft.hermanbanken schreef op maandag 22 januari 2024 @ 23:55:
Ik twijfel nog tussen:
- alle ruimtes een aanvoer óf afvoer maken, behalve open zolder en open woon-keuken, die beide.
- alleen afzuiging voorzien en via de zolder in het open trapgat toevoeren
Verder zou ik adviseren om de vele plannen die hier al voorbij zijn gekomen even door te lezen, en het advies dat daar op gegeven is.
Zorg dat je 30m3/h/persoon hebt in elke verblijfsruimte bij normaalbedrijf, en dat je gebruik maakt van overflow waar dat kan (afzuigen op zolder is bijv. niet nodig).
Zowel de Orcon als de Zehnder units zijn hier al besproken incl voordelen en nadelen.
[ Voor 6% gewijzigd door P5ycho op 23-01-2024 08:12 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
begin eerst met een lijstje met wat voor jou belangrijk is, functioneel en/of technisch en scoor je units erop
idem met kanalen systeem, zijn tal van oplossingen met verdeelboxen, zonering, etc.
Het belangrijkste is dat het lekker stil is, want elke ruimte (ook zolder) wordt gebruikt. Dus ik wil bijvoorbeeld ook een soort akoestische kast maken om de unit zelf. Ook is aansluiting erg vergemakkelijkt als de invoeren zowel naar boven als naar zijkant kunnen (Orcon bijv).
Wanneer gebruik je zo'n plenum en wanneer een T-splitsing? Een plenum is gewoon een T-splitsing met méér uitstromen toch? Ik wil naar beneden met 2x 20x15 (aanvoer/afvoer) door waar de schoorsteen zat. Het zijn op elk punt van splitsing steeds maar 2 bestemmingen. Je kan beter niet hele lange stukken met dubbele kleine buis doen, toch, beter om later te splitsen? Volgens mij kan ik dus uit met T-stukken. Of mis ik iets?Als je per ruimte wilt aanvoeren en afvoeren heb je ook nog plek nodig voor 2 verzamelboxen/plenums (pleni?). Vergeet die niet. Wel prettig zo'n 90cm brede koof, die ruimte kan je goed gebruiken voor al je leidingen.
Ik ben een beetje vergelijkbaar bezig en het valt mij tegen hoeveel ruimte het in beslag neemt bij onze renovatie.
De tekeningen nog. Die uitvoeren in woonkamer in de hoeken zijn leuk, maar wel heel lastig te realiseren ivm balken laag. Makkelijker is om de inbouwkast midden in de woonkamer te slopen en daar 2 uitvoeren te maken en tussen dezelfde twee balken te blijven tov de schoorsteen.
![]() | ![]() |
De voorverwarmer gaat werken vanaf het vriespunt, de inkomende lucht mag het begin van de warmtewisselaar niet bevriezen. Dit is verloren energie, het verlaagt effectief de temperatuurdelta over de warmtewisselaar.
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Niet helemaal, de warmtewisselaar mag niet bevriezen maar hij wordt natuurlijk gevoed via de afzuiging. Ook waterdamp dat condenseert levert paar honderd watt aan verwarming op in de wisselaar.P5ycho schreef op dinsdag 23 januari 2024 @ 11:51:
Plenums zijn mooi voor situaties waar je verticaal aanvoert en horizontaal distribueert. Een betonnen breedplaatvloer of verlaagd plafond met beperkte hoogte bijvoorbeeld.
De voorverwarmer gaat werken vanaf het vriespunt, de inkomende lucht mag het begin van de warmtewisselaar niet bevriezen. Dit is verloren energie, het verlaagt effectief de temperatuurdelta over de warmtewisselaar.
Op het internet lees ik dat de voorverwarmer aan gaat bij uitblaas temperatuur van +2 of lager, dan kan inkomend lucht al veel kouder zijn, voorbeeld zei -10.
Met een enthalpiewisselaar is de omslagpunt nog lager.
En modulerend of niet, als dat ding aan gaat en temperatuur schieten omhoog gaat hij gewoon weer uit, je krijgt dan een relais dat aan en uit gaat maar verder merk je er niet heel veel van. Minder mooi dan PWM / MOSFET drive of whatever ze gebruiken bij Zehnder, maar tot ik iemand met een enorm verbuik zie bij de niet modulerende unit zou ik me geen zorgen over maken.
Blijf een beetje wikken en wegen m.b.t. of ik voor de armaflex oplossing ga of EPP-buis. Vanuit armaflex kan je online gewoon voorgesneden 45/90 graden bogen kopen. Dus dan is het voornamelijk verlijmen, maar, het risico dat je iets niet volledig luchtdicht hebt gemaakt en alsnog condensatie krijgt lijkt me een beetje groot. 15mm EPP of 13mm thermoduct lijkt me weer te weinig isolatie (warmtelek). 40mm EPP is dan misschien nog een optie, indien ik de ruimte heb. En dan moet ik kijken hoe ik die kan connecten aan een Zehnder ComfoEdge Dupla (DN200 gat) en de maico zonder condensatie
Sidenote: hoe hebben anderen een eventuele buiten/binnenmuur afgedicht? Niet-expandeerende PUR of PU-lijm achtig iets? Bij energiesparhaus zie ik vaak pro clima roflex solido aan de binnenmuur en dan verder afdichten met armaflex. Maar, de muuropbouw in Duitsland/Oostenrijk is gewoon erg anders dan Nederlandse muren (kalksteen, isolatie, geventileerde spouw, baksteen).
En uiteindelijk nog een vraag: stel ik heb een spirobuis met armaflex naar buiten gaan: bij mij moet hij nog 1cm uit de muur steken. Kan die ene cm dan zonder armaflex om de spiro heen? Of krijg je dan toch last van condensatie?
[ Voor 14% gewijzigd door Yaldair op 23-01-2024 12:39 ]
Ik heb hier ook een rol armaflex liggen en had hetzelfde plan, maar ben uiteindelijk toch voor de comfopipe plus gegaan voor de wtw. Helft van t geld via marktplaats, toen was de motivatie om te gaan snijden en plakken ineens weg haha.
Voor de fancoil leidingen zal ik er alsnog aan moeten geloven, maar dat is een volgend project.
[ Voor 11% gewijzigd door P5ycho op 23-01-2024 13:50 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Nu wil het wel dat de zolderverdieping in de jaren '70 is opgebouwd op de bestaande woning. Er is dus best wat redelijk goed bereikbare kruipruimte tussen de eerste verdieping en de zolderverdieping.
De CO2 waardes beneden zijn prima mits ik de afzuigkap aanzet tijdens het koken en de luchtroosters open zet. In de slaapkamers op de eerste verdieping zit ik 's nachts boven de 1000 ppm.
Ik denk eraan om een kleine WTW te nemen, deze op zolder te plaatsen en te verbinden met de twee slaapkamers en de badkamer. Heeft dit zin of krijg ik dan problemen met de natuurlijk/mechanisch geventileerde benedenverdieping?
[ Voor 3% gewijzigd door nDust op 23-01-2024 14:27 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Ik ben benieuwd wat we na de VSK gaan zien aan innovatieve productenHet wordt steeds makkelijker om woningen uit de jaren ’70 en jonger over te laten stappen op balansventilatie. Ook Itho Daalderop introduceert op komende VSK een renovatieconcept waarmee natuurlijke toevoer van ventilatie via klassieke raamroosters tot het verleden kan behoren.toon volledige bericht
Daarmee hebben alle grote ventilatiepartijen in Nederland nu overflowsystemen in het gamma; daarmee kunnen bestaande woningen zonder een kanalenstelsel naar de benedenverdieping voorzien worden van toevoerlucht die is voorverwarmd met de energie uit afgezogen lucht.
Raamroosters
Systeem C, natuurlijke toevoer via raamroosters en mechanische afvoer via mv-boxen, is in veel woningen de standaard. Het nadeel van dit systeem is het lek in de schil dat noodzakelijk is voor toevoer. Bij woningen die verduurzaamd worden is het warmteverlies hiervan, plus mogelijke trek in de woning een prangend item. Het ligt dus voor de hand om bij verduurzaming over te stappen naar systeem D.
Renovatie betekent opplussen
Itho Daalderop, traditioneel sterk actief in de corporatiewoningen, komt op de VSK met een renovatieset voor verduurzaming. Dit is een renovatievariant op de Duo Zone die Itho Daalderop al heeft voor nieuwbouw. Met de techniek kan een woning die geventileerd wordt met balansventilatie met warmteterugwinning verdeeld worden in twee zones (woon- en slaapvertrekken) die op basis van vraagsturing gericht geventileerd kunnen worden. De techniek bespaart energie, want het ventileert alleen op plekken waar het nodig is.
Ook collega-fabrikanten, zoals Brink, Zehnder en Orcon, hebben of komen met oplossingen die gericht sturen op balansventilatie als nieuwe standaard voor nieuwbouw én verduurzaamde woningen.
Hier een uitgebreid artikel over het opplussen van je ventilatiesysteem.
DuoZone Reno maakt gebruikt van de al in de woning aanwezig afvoerkanalen voor de afzuiging, dus hier hoeven geen aanpassingen te worden gedaan. De mv-box wordt vervangen voor een balansventilatietoestel. De toevoerkanalen voor de slaapzone worden eenvoudig via de zolder of het knieschot aangebracht en de slaapzone wordt via een CO2- gestuurde zoneregeling geventileerd naar behoefte. (CO2 sensor in de hoofdslaapkamer)
Het ventilatiesysteem is genomineerd voor een VSK Award.
De luchttoevoer naar de woonkamer gebeurt door centraal in te blazen via de verkeersruimte op de verdieping zodat geen extra kanaal naar beneden hoeft te worden aangelegd. Net als bij de overflowsystemen van Brink en Zehnder hoeven er geen kosten te worden gemaakt voor het aanbrengen van een extra luchttoevoerkanaal van de zolder naar de begane grond. Wel moet er een overstroomvoorziening naar de woonkamer komen.
Klepsturing
De zoneklep voor de woonkamer wordt gestuurd via een CO2- sensor in de woonkamer. Het DuoZone Reno systeem bestaat uit een tweetal kleppen die rechtstreeks op een Itho Daalderop HRU WTW-unit of in de toevoerkanalen kunnen worden geplaatst. Verder omvat het systeem twee CO2-sensoren (woonkamer en hoofdslaapkamer). Deze CO2-sensoren communiceren draadloos met de zoneklep.
Lijkt idd 1:1 op de pijpen van Zehnder, maar ik vind dat een duur adres. Zijn er in België geen leveranciers die naar NL willen versturen?Yaldair schreef op zondag 21 januari 2024 @ 22:05:
Omdat ik het nu tegen kom, en Zehnder comfopipe plus eerder soms wat lastig te vinden was:
https://shop.inovatech.de/de/iso-rohr-plus.html
Ogenschijnlijk exact hetzelfde als de comfopipe plus, maar dan van Brinken levering naar Nederland.
Deze bijvoorbeeld: https://easy-tech.be/ (website is wel wat gammel)
En vergeet je niet dat je een speciale adapter nodig hebt (van Zehnder) om die lompe pijpen op je Q600 of Q450 aangesloten te krijgen?
[ Voor 5% gewijzigd door Andrehj op 23-01-2024 17:24 ]
WP: ME PUHZ-SW75YAA + ERSD-VM2D + EV-WP-TWS-1W 300; AC: ME MXZ-2F42VF + 2x MSZ-LN25VGV; PV: 14.08 kWp O/W + SMA STP 8.0; Vent: Zehnder Q600 ERV + Ubbink AirExcellent.
Bij dat bedrijf ben ik ze gaan halen. Piepklein dorp. alleraardigste mensen.Andrehj schreef op dinsdag 23 januari 2024 @ 17:23:
[...]
Lijkt idd 1:1 op de pijpen van Zehnder, maar ik vind dat een duur adres. Zijn er in België geen leveranciers die naar NL willen versturen?
Deze bijvoorbeeld: https://easy-tech.be/ (website is wel wat gammel)
En vergeet je niet dat je een speciale adapter nodig hebt (van Zehnder) om die lompe pijpen op je Q600 of Q450 aangesloten te krijgen?
De truc is gewoon om de comfopipe netjes luchtdicht aan te sluiten op de isolatie (in muur of dak). Dan heb je geen koudebrug en dus ook geen condens of schimmel.Yaldair schreef op dinsdag 23 januari 2024 @ 18:35:
@Andrehj hou ik in gedachten, maar ik heb een Maico WS320 dus moet toch eerst nog kijken hoe ik daar de comfopipe eventueel op kan aansluiten. Jij had pvc als laaatste muurdoorvoer toch? En de comfopipe tot de spouw? Hoe gaat dat? Last van condens? (Sidenote: geen idee of dat een probleem zou zijn in binnenmuur.... misschien schimmelvorming?)
WP: ME PUHZ-SW75YAA + ERSD-VM2D + EV-WP-TWS-1W 300; AC: ME MXZ-2F42VF + 2x MSZ-LN25VGV; PV: 14.08 kWp O/W + SMA STP 8.0; Vent: Zehnder Q600 ERV + Ubbink AirExcellent.
Hoe had jij dat precies gedaan? Tips?Andrehj schreef op dinsdag 23 januari 2024 @ 18:37:
[...]
De truc is gewoon om de comfopipe netjes luchtdicht aan te sluiten op de isolatie (in muur of dak).
Gewoon gat ø300 laten boren door binnenmuur en isolatie. Uitmeten hoe diep je de comfopipe er door moet steken om precies aan het eind van de isolatie te komen. Buitenkant insmeren met PUR-schuim en dan erin duwen. Afpurren en klaar.Yaldair schreef op dinsdag 23 januari 2024 @ 18:44:
Hoe had jij dat precies gedaan? Tips?moet dan ook kunnen met spiro en armaflex lijkt me als alternatief?
(O, en tussendoor natuurlijk die PVC-buis ø200 die ook door de buitenmuur steekt niet vergeten.)
En eigenlijk had dat gat ø300 wat groter moeten zijn, maar dan moet je een boor ø310 oid hebben, en die had mijn boorder niet.
[ Voor 10% gewijzigd door Andrehj op 23-01-2024 18:50 ]
WP: ME PUHZ-SW75YAA + ERSD-VM2D + EV-WP-TWS-1W 300; AC: ME MXZ-2F42VF + 2x MSZ-LN25VGV; PV: 14.08 kWp O/W + SMA STP 8.0; Vent: Zehnder Q600 ERV + Ubbink AirExcellent.
Als iemand daar nog commentaar op heeft, ik kan het nu nog fixen?
Ps de renson installatieinstructies waren de slechtste instructies ooit.
[ Voor 9% gewijzigd door P5ycho op 23-01-2024 19:28 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Ongeveer zoiets als op de foto (maar dan met een verdiep er boven, moeilijk uit te leggen en het is donker voor een foto): https://mltzjz6lvxut.i.op...ploads/2023/03/FOTO-1.jpg
De aanzuig- en uitblaasopeningen zouden dan naar onder gericht zijn, en buiten zijn.
Wat voor ventielen zijn hiervoor aan te raden?
Je moet wel zorgen dat de aanvoer en afvoer niet kortgesloten worden onder zo'n overkapping. Daar is een rekentool voor. Even zoeken op verdunningsfactor.
[ Voor 72% gewijzigd door P5ycho op 23-01-2024 20:44 ]
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Kan dat met muurventielen?
Verdunningsfactor/kortsluiting is geen probleen, ventielen komen toch zo'n 7-8 meter uit elkaar.
[ Voor 9% gewijzigd door kamustra op 23-01-2024 21:04 ]
Zoiets bedoel je dus?
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
[ Voor 16% gewijzigd door kamustra op 24-01-2024 08:20 ]
Dan kun je elk willekeurig rooster over een geisoleerde buis plakken. Het doel is hier een vrije luchtstroom terwijl je het weer en ongedierte buiten houdt.
Een groot ventiel volledig open zou eventueel kunnen, maar geeft misschien teveel restrictie met hoge luchthoeveelheden. Gelukkig komt elk ventiel met een datasheet, dus dat kun je zo achterhalen.
12x 280Wp ZW, 12x 280Wp ZO, Zubadan SHW80YAA 8kW, Zehnder Q450 ERV
Als het buiten tegen of onder het vriespunt is, dan voelen we een soort van tocht op de bank in de zithoek en is het minder comfortabel omdat de temperatuur van de ingeblazen lucht ook kouder is dan anders. De bank is hemelsbreed plm 3 meter verwijderd van de inblaaspunten. Met van die halve maantjes in het ventiel heb ik het wel iets kunnen verbeteren door de inblaasrichting van de bank af te richten.
Ik overweeg om de drie ventielen te vervangen met drie Zehnder ComfoValve Luna S ventielen. Deze hebben het coanda effect waarmee de koude lucht minder snel naar beneden valt en beter mengt met de reeds opgewarmde lucht in de ruimte. Bij die ventielen zou ik dan ook airblockers bestellen om nog steeds de inblaasrichting te sturen.
Zou dit werkelijk een verschil maken? Het zou me plm €100 kosten en als het helpt en het comfort verbeterd vind ik het goed besteed geld. Als het nagenoeg geen verschil maakt dan weet ik ook wel andere leuke manieren om het geld te besteden
Ik hoor graag of mensen hier praktijkervaring hebben met bovenstaande.
Ik heb de Luna ventielen, net voor de bank en ook boven ons bed voeteind. Ik merk totaal geen luchtstroom of kouval ongeacht het weer.tsjoender schreef op woensdag 24 januari 2024 @ 17:14:toon volledige bericht
Wij hebben een U vormige woonkamer zoals veel huizen in Nederland met aan een kant de keuken en de andere een zithoek. In het smallere deel ertussen, tegen de zithoek aan, zitten drie aanvoer ventielen.
Als het buiten tegen of onder het vriespunt is, dan voelen we een soort van tocht op de bank in de zithoek en is het minder comfortabel omdat de temperatuur van de ingeblazen lucht ook kouder is dan anders. De bank is hemelsbreed plm 3 meter verwijderd van de inblaaspunten. Met van die halve maantjes in het ventiel heb ik het wel iets kunnen verbeteren door de inblaasrichting van de bank af te richten.
Ik overweeg om de drie ventielen te vervangen met drie Zehnder ComfoValve Luna S ventielen. Deze hebben het coanda effect waarmee de koude lucht minder snel naar beneden valt en beter mengt met de reeds opgewarmde lucht in de ruimte. Bij die ventielen zou ik dan ook airblockers bestellen om nog steeds de inblaasrichting te sturen.
Zou dit werkelijk een verschil maken? Het zou me plm €100 kosten en als het helpt en het comfort verbeterd vind ik het goed besteed geld. Als het nagenoeg geen verschil maakt dan weet ik ook wel andere leuke manieren om het geld te besteden![]()
Ik hoor graag of mensen hier praktijkervaring hebben met bovenstaande.
Weet je zeker dat de kouval door de ventielen komt? Of van de ramen?
Okee goed om te horen dat jullie met die ventielen op die plaatsen geen kouval voelen. Het is bij ons ook niet echt gelijk aan tocht (dat je een luchtstroom voelt), maar het comfort is echt minder bij lagere buitentemperaturen. Als ik dan op zoek ga naar de bron kom ik steeds bij die ventielen uit. Toen ik de halve maantjes nog niet van de bank af had gericht hadden we er meer last van en na het bijsturen van de luchtstroom is het wel iets verbeterd, maar ik hoop dat er nog wat te winnen valt.Maurice1066 schreef op woensdag 24 januari 2024 @ 19:02:
[...]
Ik heb de Luna ventielen, net voor de bank en ook boven ons bed voeteind. Ik merk totaal geen luchtstroom of kouval ongeacht het weer.
Weet je zeker dat de kouval door de ventielen komt? Of van de ramen?