Inhoudsopgave |
- Introductie
- Motor systemen
- Krachtsensor versus Rotatiesensor
- Versnellingssystemen en Riem versus Ketting
- Accu's
- Vering, banden en zadels
- Geometrie van het frame
- Aankoop
- Ombouw
- Speedpedelecs
- Tuning van motoren
- Reinigen en onderhoud
- Links
Introductie |
De elektrische fiets neemt de laatste jaren ontzettend in populariteit toe. Ondanks dat de fietsenmarkt klappen te verduren krijgt door de crisis blijven de verkopen van elektrische fietsen maar stijgen. Vooral in de Corona periode werden er massa’s fietsen verkocht met lange leveringstermijnen als gevolg. Vanaf 2023 is de markt terug wat aan het afkoelen, maar de prijzen zijn wel een stuk omhoog gegaan.
Vroeger werden elektrische fietsen meer ontwikkeld met als doelgroep ouderen of mensen met een handicap. De elektrische fiets maakt het trappen makkelijker en ondersteunt tot meestal rond de 25km per uur.
Je ziet de laatste jaren wel een trendbreuk waarbij ook jongere mensen elektrische fietsen aanschaffen en dan met name voor woon-werkverkeer. Dit heeft vanzelfsprekend voordelen ten opzichte van het gebruik van een auto of het OV waaronder:
+ Kostenbesparing per km
+ Je bent in beweging
+ Je kunt genieten van de buitenlucht en omgeving
+ Het is een heel duurzame manier om je te verplaatsen.
Motor systemen |
Voor elektrische fietsen zijn er 3 verschillende systemen:
1. Middenmotor
Bij de middenmotor wordt de trapas zelf ondersteund. Dit systeem wordt ingebouwd in de meeste fietsen uit het hogere segment.
Voordelen:
- Krachtig
- Beste efficiëntie per watt (actieradius)
- Kortere kabelboom tussen display, accu en motor, waardoor je minder kabelbreuk en vochtproblemen hebt (corrosie van de stekkers). Dit is nog beter indien de accu op de onderbuis is gemonteerd.
- Fietsgevoel van de beste naafmotoren is natuurlijker
- Zware belasting van de aandrijving.
- Voor sommige mensen te krachtig bij het wegrijden. Met name Impulse is erg fel, je trekt er wheelies mee.
- Bosch, de marktleider
- Yamaha
- Shimano
- Bafang
- Impulse
- ION (Yamaha met een aanpassing), vooralsnog alleen Sparta
- Brose
- Sachs (ZF)
2. Motor in het voorwiel
Dit was waarschijnlijk het meest gebruikte systeem, maar wordt nu ruimschoots ingehaald door de Middenmotor. Het heeft wel als nadeel dat je voorwiel in gladdere situaties de neiging heeft om te spinnen, bijvoorbeeld als er grind op de weg ligt of het wegdek nat is. Dit kan soms tot wat onrustig rijgedrag leiden.
Voordelen:
- Relatief goedkoop
- Geen belasting op de transmissie
- Relatief lange kabelboom tussen naaf, accu en display. Deze kabelboom loopt ook nog langs het balhoofd waardoor het erg vaak beweegt. Veel beweging is niet goed voor electro kabels/stekkers, het lijdt uiteindelijk tot kabelbreuk.
- Meer stekkers dan de andere systemen, waardoor er meer risico is op corrosie.
- Zwakste motoren (maar prima voor Nederland).
- Laagste efficiëntie per watt
- Veelal uitgerust met rotatiesensor, en dus een minder vlot fietsgevoel
- Bij glad wegdek is een voorwielmotor soms link.
- Hoge fietsenrekken zijn problematisch vanwege het gewicht van het voorwiel.
3. Motor in het achterwiel
Een ander hoogwaardig systeem is de motor in de achternaaf. Dit systeem zie je vooral in het hogere segment, maar ook bij sommige budgetfietsen die veelal online verkocht worden (Tenways, Cowboy)
Voordelen:
- Beste rijgevoel
- Geen belasting op de transmissie => De beste keuze voor Speedepedelecs
- Mogelijkheid tot regeneratie ( met direct drive) bij afdalen. (Maar wordt weinig toegepast, en levert amper iets op)
- Duur systeem, met name Go-Swiss en Bionx waren peperduur. (worden niet meer gemaakt)
- Minder krachtig dan een middenmotor, wat bij zware belasting duidelijk merkbaar is.
- Minder efficiënt dan een middenmotor wat zich vertaald in een lagere actieradius.
- Langere kabelboom dan middenmotoren.
- Meer stekkers dan middenmotoren.
Krachtsensor versus Rotatiesensor |
Een heel belangrijke factor voor het rijgevoel is de sensor.
Een rotatiesensor zal de motor inschakelen zodra de pedalen in beweging komen, en vrijwel direct stoppen als je de benen stil houdt. Met dit systeem is het niet zo makkelijk om bv 20 km/h te rijden. En zodra je de 25 km/h aan tikt zal de motor er vrij abrupt mee stoppen zodat je het gevoel krijgt tegen een muur op te rijden.
Een krachtsensor zal de motor telkens inschakelen zodra die kracht voelt op de trappers.
De motor zal afhankelijk van de ingestelde ondersteuning (bv ECO, Tour, Turbo) een percentage van de kracht van de fietser toevoegen. In standje Tour is dat doorgaans 100%, ECO ca 50%.
De betere middenmotoren bouwen de kracht ook mooi af kort voor 25 km/h zodat het gevoel zeer natuurlijk is.
Versnellingssystemen en Riem versus Ketting. |
Versnellingssystemen
De aandrijving van je fiets bepaalt voor een groot stuk de rijeigenschappen.
Bij fietsen met een achterwielmotor zal je vrijwel enkel kunnen kiezen voor een derailleur, of een versnelling in de trapas (Pinion bv, maar zeer duur).
Het gros van de fietsen heeft een middenmotor en dan kan je kiezen hoe je aandrijving er uit ziet, net als trouwens bij de voorwielmotor.
1. Derailleur
Bestaat al zeer lang, en is een behoorlijk efficiënte aandrijving die meestal niet te duur is.
Deze vergt het meeste onderhoud, want een kettingkast is onmogelijk. Zeker voor dagelijkse ritten bij regen en over zandpaden moet dit enkel kiezen als je bereid bent om regelmatig de ketting te poetsen en te smeren.
Echter het grote voordeel van de derailleur is zijn eenvoud, je kan zelf de grootte van de stappen kiezen en wisselen en hij kan een groter koppel aan dan de naafversnelling. Waarbij het wel zaak is het aantal versnellingen te beperken (bv 9) omwille van de kettingdikte en kettinglijn.
2. Naafversnelling met vaste verhoudingen
De meest gekende zijn van Shimano
Shimano heeft een uitgebreide range, en een hoog marktaandeel.
- Nexus 5: speciaal voor ebikes ontwikkeld, kan ook een hoog koppel aan van bv de Performance Motoren
- Nexus 7: de budgetversie, iets minder efficiënt, en koppel beperkt tot 50Nm
- Nexus 8: goede naaf aan goede prijs, efficiënt in de 5e versnelling, koppel beperkt tot 50Nm.
- Alfine 8: de premium versie van de Nexus 8, efficiënt in de 5e versnelling, koppel beperkt tot 50Nm.
- Alfine 11: topversie van Shimano, veel verhoudingen, dus meer geschikt voor bergachtig terrein, maar ook beperkt tot 50Nm.
Dit is bij uitstek een naaf geschikt voor langere trektochten met bagage door bergachtig gebied.
Deze naaf heeft de naam vrijwel onverwoestbaar te zijn. Voor een stadsfiets is het een behoorlijke overkill. Deze naaf maakt je fiets zomaar €1500,- duurder.
Enkele van deze naven worden ook aangeboden in een automatische versie. Dan kiest de naaf zelf de beste verhouding en schakelt ook automatisch terug als je bergop gaat, of opnieuw moet vertrekken uit stilstand.
3. Naafversnelling met variabele verhoudingen
Hier speelt Enviolo met de Nuvinci naaf het spel.
De meest aangeboden naar is de Trekking naaf die een range heeft van 380%.
Je kan binnen die range het verzet traploos aanpassen met een draaiende grip aan het stuur.
De Enviolo is iets minder efficient, maar wel robuust, en onderhoudsvrij.
Er is ook een city versie met een range van 310%, maar die is beduidend minder populair.
Riem versus ketting:
Voordelen van de Riem:
+ zeer makkelijk in onderhoud, je hoeft die enkel af ten toe te wassen met water en zeep
+ geen vuile broeken meer
+ zeer lange levensduur. 20.000km met een set riem en tandwielen (CDX versie) is makkelijk haalbaar
Nadelen van de Riem:
- de riem is niet goedkoop. Je fiets wordt er makkelijk €300,- duurder mee
- als de riem versleten is, dan is een setje tandwielen en nieuwe riem niet goedkoop
- de riem is iets minder efficiënt dan een propere, schone net gesmeerde ketting, maar dan moet je die ketting ook proper en schoon houden.
Je kunt gaan uitrekenen wat het meest voordelig is over de levensduur van een fiets, maar het hangt van nogal wat factoren af.
Een standaard ketting en gewone tandwielen zijn niet zo duur, en gaan ca. 4000-6000km mee.
Vervang je die zelf, dan zal een ketting waarschijnlijk goedkoper zijn.
Naar de riem heb je amper omzien, maar bij een vervanging is het wel duurder.
Voor een fiets die dagelijks in weer en wind gebruikt wordt voor woon werk is het een aanrader.
Accu's |
Er zijn 4 soorten accu typen:
- NiCd accu
- NiMh accu
- Li-ION accu
- LiFePo4 accu
De huidige elektrische fietsen hebben meestal een Li-ION of LiFePo4 accu. Deze accu's zijn beter bestand tegen lagere temperaturen en kunnen niet meer zo snel beschadigen als ze helemaal leeg zijn.
Daarnaast zijn er verschillende manieren waarop de accu bevestigd kan worden op de fiets. De meeste fietsen hebben een batterij ingebouwd in de buis, maar sommige budgetmodellen hebben nog een batterij op de baggagedrager of semi ingebouwd.
Probeer altijd in de winkel eens hoe moeilijk of makkelijk het gaat bij jouw droomfiets.
Soms is het wat onhandig, maar je kan de batterij ook in de fiets opladen bij de meeste modellen.
Omgaan met accu's
http://docdro.id/DcWC0p4
Vering, banden en zadels |
Vork
De meeste (stads) fietsen hebben voorvering, maar je zit tegenwoordig de vaste vork in een select aantal merken terugkeren. Bij deze fietsen haal je de vering uit de wat bredere banden.
Bij een stadsfiets is de vering vaak (lees bijna altijd) van slechte kwaliteit en wordt in de loop der tijd nog slechter (veren en afsluitingen verouderen). Daarnaast is een verende vork zwaarder en minder stijf.
Een verende vork vangt grote klappen goed op, maar brede banden die je niet te hard oppompt (dat is namelijk niet nodig) werken erg goed, met name voor kleinere oneffenheden.
Een verende vork van een goede kwaliteit (Suntour NX of liefst beter) is kwalitatief beter dan de meeste no-name vorken die worden geïnstalleerd en leveren een navenant beter rijgedrag op, maar helaas zie je die niet vaak op Nederlandse fietsen. Duitse merken hebben vaak een wat luxere vork.
Banden
Een brede band fietst fijner dan een smalle band
Hoe breder, hoe meer demping. Dat het zwaarder fietst is achterhaald.
Een bredere band moet wel passen op de velg en de band en mag niet aanlopen tegen de velgremmen of het spatbord. Kijk op de oude band naar de maat en hoeveel ruimte er nog over is, vervolgens kan je eventueel kan je een bredere maat nemen.
- Bandenmaat
De maat van een fietsband wordt op verschillende manieren aangegeven.
ETRTO geeft de breedte en de binnendiameter van de band aan (bv 37-622).
Dit is bovendien veel eenduidiger dan de bekende inch maten.
(bv 27inch (630mm) is groter dan 28inch (622mm) en 29er (622mm) is gelijk aan 28inch, maar is vaak breder dan 50mm)
- Banden samenstelling
Een fietsband is gemaakt van rubber met nog andere bestanddelen waardoor de band meer of minder soepel is. Een hoger aandeel puur rubber zorgt voor meer vering en grip, maar het materiaal is zachter en slijt sneller. Bij de verschillende banden gaat het daarom altijd om een compromis mbt comfort vs slijtage voor de verschillende gebruiksomstandigheden.
- Anti-lek banden
Een anti-lek band houdt scherpe delen tegen, maar een anti-lek laag vermindert tevens de soepelheid, waardoor het zacht worden van de band minder merkbaar is. Daardoor kan de band sneller slijten.
De banden met de hoogste anti-lek eigenschappen rijden meestal nogal stroef en oncomfortabel.
De banden die in de middenklasse zijn soepeler en lopen vaak lichter. Ook met een e-bike voel je dit verschil.
Het loont zeker de moeite om eens te gaan kijken in het aanbod van diverse bandenmerken welke bandentypes er zijn en het best passen bij jouw gebruik.
Af en toe een gravelpad lukt met elke band, maar er zijn banden die daar merkelijk beter scoren in grip en comfort.
- Bandenspanning
Door regelmatig de bandenspanning te controleren voorkom je slijtage en ongewild lek rijden. Tevens verminder je de kans op een zogenaamde "slangenbeet". (bij het oprijden van de stoep met de velg de binnenband aan 2 zijden doorprikken)
Een brede band wordt over het algemeen minder hard (ca. 2.5bar) opgepompt dan een smaller type (ca. 3.5bar)
Veel mensen rijden met een te hoge bandenspanning, omdat ze dit kennen uit de periode dat smallere banden de norm waren. Probeer eens om met een lagere bandenspanning te rijden, je zult merken dat grip en comfort een grote stap vooruit gaan.
Vul ook eens bandenspanningstool van Silca eens in. Je zal verwonderd zijn welke druk daar wordt aanbevolen.
ETRTO: https://hollandbikeshop.com/images/Bandentabel_Final_5.pdf
Bandenpanning: https://silcavelo.eu/pages/sppc-form
Bandenmerken: Schwalbe, Continental
Zadelpen
- Telescopische uitvoering
De meeste verende zadelpennen betreffen over het algemeen een eenvoudige telescopische uitvoering.
Deze hebben echter meestal een beperkte belastbaarheid.
De mate van demping is vaak met een imbussleutel nog enigszins af te stellen via de zadelpen.
- Parallellogram uitvoering
Een ander type is de parallelogram uitvoering. Bij deze uitvoering veert het zadel behalve omlaag ook enigszins naar achteren, waardoor de demping meer natuurlijk aanvoelt.
Deze uitvoering kan voor wat langere mensen net dat beetje extra bieden kwa comfort en is de keus meer uitgebreid mbt de belastbaarheid.
Goede merken zijn bv CaneCreek ThudBuster of wat voordeliger de Suntour SP12 of NCX
Zadel
Een zadel kan veel verschil uitmaken met het zitcomfort, vooral als je wat langer op de e-bike zit.
Veel mensen prefereren een breed zacht gel zadel omdat deze comfortabel aanvoelt als je erop gaat zitten, maar zullen merken dat eea toch gaat schuren als je wat langer op de e-bike zit.
Als je echter weleens het zadel van een professionele wielrenner hebt gezien dan kan je waarnemen dat dit een keihard smal zadel is, terwijl zij daar dagelijks vele kilometers op zitten.
Waar het om gaat is dat een zadel je ondersteund op de juiste plek, op de zitbotjes. Dat betekent dat een zadel voor jouw persoonlijk geschikt moet zijn.
Citaat
- GA PROEFRIJDEN.
- Het verhaal van inrijden/wennen is IMHO grote onzin en komt uit de tijd van de echt leren zadels (ik ben geen fan, geef mij maar een modern zadel!). Als je na een uurtje rijden gevoelloze geslachtsdelen hebt is het zadel niet passend.
Een zadel moet direct goed zitten.
- Wat geen sprookje is: Het eerste kwartier wanneer je op een zadel zit is bedrieglijk, probeer een langere tocht te maken (een uur+), dan ga je dingen als doorzitten en doorbloedingsissues merken.
- Verre, verreweg de meeste veelfietsers willen een hard zadel waar je op zit in plaats van een zacht zadel waar je in zit.
Je wil eigenlijk vooral op je zitbotjes zitten.
- Een zacht zadel omsluit je billen (en de spieren daarin) dus zorgt voor broei en slechte doorbloeding.
- Heel persoonlijk, maar ik ben een fan van gleuven/uitsparingen om je perineum te ontlasten.... maar ik heb ook zadels gehad die door die sleuf verschrikkelijk beroerd fietsen.... het devies is proefrijden!
- Echt sportieve zadels zijn vaak gericht op een gekanteld bekken, dus dat werkt niet z goed met een gewone fiets. Wat meestal heel goed gaat zijn MTB zadels.
- Een goed zadel kost meestal ergens tussen de 50 en de 100 euro, daarboven is het meestal het materiaal dat het prijsverschil maakt (niet relevant voor gewone gebruikers). Zonder overdrijving: Het zadel is nog belangrijker dan de motor (maar gelukkig kan je hem zelf kiezen^^).
Hoewel zadels heel persoonlijk zijn, zijn velen net als ik enorm fan van Specialized BG Zadels (Body Geometry). Specialized is eigenlijk samen met SMP de enige fabrikanten die echt samenwerken met artsen. Ik zelf hou erger van de Henge, maar die is niet meer in productie, dus dan kan je kijken naar de Phenom.
WTB zijn goede MTB zadels, maar waarschijnlijk lastig passen. Andere goede merken: ISM en Terry.
Geometrie van het frame |
Een e-bike moet passend zijn voor je gebruik, anders krijg je klachten als je wat langere afstanden fietst. Dat kan zich uiten in rugklachten of gevoelloze handen.
De één wil graag rechtop zitten, de ander iets voorover en weer een ander ver voorover.
Je lichaamsbouw is bepalend of een ebike voor deze houding geschikt is.
Daarom is het belangrijk dat het ebike frame de juiste verhoudingen heeft om aan je wensen te voldoen.
Helaas is het niet zo best gesteld met de maatvoering van frames. Vaak wordt alleen de de maat met een letter aangegeven S, M, L, XL of alleen de lengte van de zitbuis opgegeven, wat de hoogte van het frame bepaald. (0,66x binnenbeenlengte)
Over de maten die van invloed zijn op de horizontale lengte van het frame wordt weinig tot niets gezegd, terwijl die feitelijk meer belangrijk is, omdat daar nagenoeg geen verstelmogelijkheden zijn.
Er kan hier weliswaar een complete verhandeling geschreven worden, maar daar hebben de meesten niet zoveel aan als je het moet doen met wat er wordt aangeboden.
Daarom als je dieper op de materie in wilt gaan een tweetal links waar eea uitgebreid wordt beschreven:
https://www.panvelo.nl/fietsgeometrie-framemaat/
https://racefietsblog.nl/...-het-handig-dit-te-weten/
Belangrijk om te weten is dat Nederlandse fietsmerken relatief kort zijn, waardoor een lichaamslengte van 190cm+ het moeilijk krijgt om passend model te vinden.
Duitse fietsmerken zijn hoger en langer te vinden, waardoor er meer kans is om een juiste maat te vinden.
De moderne trendy eenvoudige e-bikes zijn er soms zelfs maar in één maat en niet geschikt voor langere ritten als je buiten de doelgroep valt mbt gemiddelde lichaamslengte.
Vraag altijd de fietsenmaker om advies ten aanzien van je wensen en zitpositie. Laat indien mogelijk je persoonlijke maat bepalen op een pasframe en ga proefrijden.
Een korte uitleg over de de invloed van verschillende framematen:
Citaat
Een zadelpen mag fors uitsteken, dat verandert eigenlijk niets aan de hoeken die je lichaam moet maken (hij staat in het verlengde van de zitbuis, dus die hoek blijft constant).
11cm is totaal geen issue, met sloping frames (korte zitbuis, zie je vaak bij mountainbikes) heb je veel langere pennen en dat gaat prima.
Maar aanpassingen in de lengte (zadel naar voren/achteren of stuur naar voren/achteren) veranderd direct de effectieve geometrie van de fiets. Dat is op zich soms heel nuttig als je doel is om die hoeken wat aan te passen, maar de impact is verassend groot (een cm kortere stuurpen merk je direct!).
Daarom rekenen ze bij wedstrijdfietsen tegenwoordig met stack (hoogte bracketas tot top balhoofdbuis, verticaal gemeten) en reach (lengte van bracketas tot top balhoofd, horizontaal gemeten). Die twee maten bepalen eigenlijk alles.
En daarbij geldt in de praktijk eigenlijk dat reach belangrijker is dan stack omdat je stack met wat spacers nog wel kan beinvloeden zonder al teveel negatieve effecten).
Voor "gewone" fietsen heb je zelden de waarden van Stack en Reach, dus heb je vaak dingen als "XXL of 65". Helaas zegt dat geen bal over de effectieve grootte van de fiets. Om maar aan te geven, ik heb een wedstrijd racefiets diamant 54cm, mijn VDV met maat "50" is een veel grotere fiets (langer en hoger), simpelweg omdat die 50cm de lengte is van de zitbuis wat enigszins gechargeerd net zo relevant is als de kleur van de handvatten.
Amerikaanse merken en Duitse merken zijn iets scheutiger met geometrie info, maar Batavus en Gazelle zeggen helemaal niks over hun geometrie, dus dat maakt het nog belangrijker om te proefrijden.
Aankoop |
Het aanbod van elektrische fietsen is tegenwoordig enorm, er zijn e-bikes voor stadsgebruik, tourfietsen, mountain bikes (e-MTB), bakfietsen, fatbikes, microbikes, elektrische plooi- of vouwfietsen etc.
Sommige merken kan je enkel via het web kopen of warenhuis, andere merken worden zowel bij je lokale fietsenwinkel/keten verkocht als via webshops.
Voor je op de "koop knop" duwt bij een webshop, denk eerst even na welke service je kan krijgen en wat je verwacht.
Koop je bij een webshop, dozenschuiver of warenhuis die niks voorzien heeft, dan kan je wel eens negatief verrast worden als je met die fiets bij een fietsenmaker binnen stapt.
Sommige fietsenmakers hebben daar geen tijd voor, hebben niet de juiste onderdelen of hebben er simpelweg geen zin in.
Daarom, vóór je je op een merk gaat vastleggen, kijk eerst eens rond waar je de e-bike wilt kopen en hoe eventueel garantie en onderhoud is geregeld.
Een goede fietsenmaker (FM) controleert je e-bike voor deze afgeleverd wordt, en zal een eerste beurt meestal gratis aanbieden zodat je de e-bike in goede conditie kan gebruiken.
Ook een testrit en wat advies op basis van je wensen en toekomstig gebruik zijn nuttig en kunnen nadien heel wat geld besparen.
Hieronder een aantal merken e-bikes die meestal een ruim gamma aan fietsen in enkele van die segmenten aan bieden:
- Merida
- Cube
- Cannondale
- Canyon
- Riese and Mueller
- Stevens
- Simplon
- Flyer
- Bulls
- Kalkhoff
- Victoria
- Pegasus
- BMC
- Sparta
- Koga
- Batavus
- Gazelle
- Rabeneick
- Gudereit
- Norta
- Velo de Ville
Ombouw |
Zelf een bestaande fiets ombouwen of zelf een gehele e-bike samenstellen kan interessant zijn voor degenen die niet al teveel willen besteden of meer controle willen hebben over het eindproduct
Om zelf een ebike te bouwen is meestal wel enige technische vaardigheid vereist.
Een andere mogelijkheid is om dit te doen via een gespecialiseerd bedrijf zoals hieronder.
- FMH Motor ( www.ombouwsetelektrischefiets.nl )
- E-bikekit.nl ( www.ebike-kit.nl )
- RAT Holland ( http://www.rat-holland.nl )
Wil je zelf eea doen, dan is het raadzaam om je te verdiepen in de mogelijkheden en onmogelijkheden.
Dit forum wijst slechts de weg naar de mogelijkheden. Meer specifieke informatie is te vinden op het:
Engelstalige forum https://endless-sphere.com
Duitstalige forum https://www.pedelecforum.de
Het is mogelijk om een bestaande fiets te voorzien van een naafmotor (voor of achter), een wrijvingsmotor of een middenmotor.
Alle systemen hebben een prijskaartje en hebben hun voor- en nadelen.
- Naafmotor:
Keus is een losse motor in een velg (laten) spaken of een complete velg met motor kopen.
Hierbij is het van belang je te realiseren dat het huidige rem en versnellingssysteem je keus beïnvloedt en bv een versnellingsnaaf niet mogelijk is met een achternaafmotor.
Een motor in het voorwiel is de meest eenvoudige keus, want daar hoef je alleen met het remsysteem rekening te houden.
Omwille van de eenvoud en prijs gaat het meestal om systemen met een rotatiesensor (PAS sensor)
De huidige naafmotoren zijn meestal van Chinese afkomst en betreffen compacte motoren waar reductietandwielen ingebouwd zijn. Sommige zelfs met 2 reductiestappen (oa Bafang H700 en Xiongda) zodat de motor 2 versnellingen heeft en zich beter kan aanpassen aan wisselende omstandigheden als vlak en heuvelachtig terrein.
Er zijn ook direct drive naaf motoren, maar die zijn aanzienlijk kostbaarder, groter, zwaarder en minder efficiënt vanwege het relatief lage toerental waarmee het (achter) wiel wordt aangedreven.
Daarom werden ze vooral ingezet bij speedpedelecs.
- Wrijvingsmotor:
Die komen niet zoveel voor en bestaan in slechts weinig uitvoeringen. Soms worden ze op de plek van de standaard onder het fietsframe geplaatst. Een andere keer samen met de accu op de achterdrager. Een rol drijft het wiel aan. (zoals bij de Solex motor vroeger)
- Middenmotor:
Ooit was de Bafang BBS serie de enige mogelijkheid om je fiets te voorzien van een middenmotor.
De motor komt in dat geval in plaats van de huidige trapas.
Ook zijn er middenmotoren die op het frame zijn gemonteerd, waarbij de overbrenging via een 2e korte ketting gebeurd in combinatie met een 2e tandwiel op de trapas.
- Bouwen in plaats van ombouwen:
Een andere mogelijkheid is dat je een compleet ebike frame aanschaft voor een bepaald merk middenmotor en vervolgens de hele ebike met gewenste onderdelen samenstelt.
In dat geval zal echter de keus vaak beperkt zijn tot een Bafang middenmotor (bv de M420 of M510)
Voor dat doel zijn er frames te koop van koolstof en aluminium, maar je zal dit wel via een buitenlandse webshop moeten kopen. Bv https://www.greenbikekit.com of AliExpress.
Ook gaat het vaak altijd om mountainbike frames, wat inhoudt dat je zelf wat creativiteit nodig hebt om er een degelijk Hollands model met spatborden en verlichting van te maken.
De frames die geschikt zijn bv van Dengfu (koolstof) en Seroxat (aluminium)
Als laatste optie is er ook een mogelijkheid om zelf je complete ebike samen te stellen en als bouwpakket te laten leveren. Bv https://www.frey.bike
De twee laatste mogelijkheden zijn niet bepaald goedkoop te noemen, maar meestal wel nog goedkoper dan een vergelijkbaar Europees model.
- Controle over het eindproduct:
Vroeger was het standaard dat bij eigenbouw alleen een rotatiesensor (of PAS sensor) werd gebruikt.
Met de introductie van de Tongsheng Tsdz2 kwam daar verandering in.
Deze motor kan net als de Bafang BBS in plaats van de trapas worden gemonteerd, maar heeft ook een trapkrachtsensor (of koppelsensor) zoals ook de bekende middenmotoren van bv Bosch hebben.
De TongshengTsdz2 is echter mechanisch gezien de mindere van de Bafang BBS, maar met eenvoudige middelen sterk te verbeteren en zeer gemakkelijk in onderhoud.
Sinds kort is de CYC Photon geïntroduceerd. Eenzelfde soort middenmotor als Bafang en Tongsheng, ook met krachtsensor, een hoger kwaliteitsniveau, maar ook een hoger prijskaartje.
Helaas zijn er over deze CYC momenteel (mrt.2023) nog niet zoveel ervaringen beschreven en lange termijn ervaringen ontbreken volkomen. Eerder uitgebrachte CYC middenmotoren (X1 serie) hebben reeds een goede reputatie opgebouwd.
Een andere nieuwkomer is ToSeven die de zeer voordelige DM serie heeft geïntroduceerd.
De DM-02 lijkt exact hetzelfde als de Tsdz2, maar dat geldt alleen voor de behuizing want zowel de controller als de krachtsensor zijn compleet anders. Over ToSeven is echter helemaal nog niets bekend.
Omdat een krachtsensor een natuurlijker fietsgevoel benaderd is het ook mogelijk om een dergelijke sensor samen met een naafmotor te gebruiken. Deze sensor komt in plaats van de trapas.
In dat geval is het verstandig om een complete set incl. krachtsensor en geschikte controller aan te schaffen, zodat je zeker weet dat het op elkaar is afgestemd.
Het hart van iedere ebike motor is de controller. De controller is voorzien van software die bepaald hoe de motor en de sensoren samenwerken. Er zijn controllers waar deze software als open source is uitgegeven en er zijn controllers waar de software (deels) is aan te passen. Soms via een applicatie op de smartphone, de andere keer via een USB verbinding met de PC.
De software van de (oudere) controller van de bv de Tongsheng Tsdz2 kan zelfs volledig vervangen worden door opensource software, die de motor effectiever, stiller en zuiniger maakt en volledig op je wensen is aan te passen binnen de grenzen van de motor. Ook met de Bafang BBS serie was het mogelijk eea aan te passen op je wensen, maar niet meer met de opvolger daarvan.
Dit heeft te maken met de overgang van een meer beveiligd communicatie protocol (Canbus) waardoor de software veel minder toegankelijk is dan met het oudere communicatie protocol (Uart)
- Wet en legaliteit:
Voor elektrische ondersteuning is er feitelijk geen verschil tussen een ebike en een speedpedelec.
Beiden zijn voorzien van een motor, accu, controller en display.
Als je als zelfbouwer gaat inkopen, ben je zelf verantwoordelijk dat de ebike voldoet aan de EU normering EN15194:2017, wat in het kort inhoudt dat het continu motorvermogen niet hoger is dan 250W en de maximale ondersteuningssnelheden door de berijder niet hoger ingesteld kunnen worden dan 25km/h en een eventuele gashendel niet boven 6km/h.
Let op:
Continu vermogen is hardware gerelateerd en ligt vast. Het continu vermogen is daarom niet omlaag te regelen, alleen het maximum haalbare vermogen.
Het is te vergelijken met de grootte en het gewicht van de gebruikte elektromotor en kan dan ook alleen gewijzigd kan worden door de elektromotor te vervangen.
Steeds vaker leveren producenten hun producten volgens EN15194:2017 normering.
Dat houdt in dat de controller niet meer eenvoudig aangepast kan worden of slechts beperkt.
Als je erop let dat dit is aangegeven zal je ombouw altijd aan de normen voldoen.
Eventueel kan je ook vooraf bij de leverancier informeren of de motor EN15194:2017 gecertificeerd is.
Enkele buitenlandse adressen waar ombouwsets en onderdelen te koop zijn
https://pswpower.com (Chinese webshop die een aantal zaken levert vanuit Duitsland)
https://yosepower.com (Chinese webshop die een aantal zaken levert vanuit Duitsland)
https://enerprof.de (Duitse webshop, levert producten die voldoen aan EN15194:2017 met EU garantie)
Denk eraan dat kopen buiten de EU meestal inhoudt dat de garantie op een ander niveau is en bij de prijs nog verzendkosten kunnen komen en soms nog BTW.
Speed-pedelecs |
Met een pedelec wordt een elektrische fiets bedoeld waarbij je zelf moet trappen om ondersteunt te worden. (de afkorting staat voor pedal electric cycle).
Sinds 2017 zijn er twee soorten pedelec's
- De pedelec die gelijkgesteld is aan een gewone fiets
- De pedelec die gelijkgesteld is aan een bromfiets
In Nederland mag een normale pedelec of ebike een motor met een maximum continu vermogen van 250 Watt hebben en tot 25km per uur ondersteuning geven. Als je sneller wilt, dan kan dat, maar krijg je geen ondersteuning meer. Ook mag de ondersteuning zonder mee te trappen niet meer zijn dan 6km/h.
Deze eisen worden genoemd in de EU normering EN15914:2017.
Deze norm wordt eens in de zoveel tijd herzien en aangepast vooral om onduidelijkheden en hiaten in de norm aan te vullen.
Zo was er na de invoering van de norm in 2017 nogal onduidelijkheid over de Off Road ebikes of e-MTB. Maar daar is via een gerechtelijke uitspraak bepaald dat bij gebruik op de openbare weg te allen tijde de EN15194 van toepassing is. Wat betekent dat de snelheid wijzigen boven 25km/h door de gebruiker onmogelijk moet zijn. Sindsdien is meestal de Off Road of US mode niet meer toegankelijk en nemen op Europa gerichte producenten vaker maatregelen om aan de EN195194 te voldoen en bv een certificaat meeleveren.
Een dergelijk certificaat is echter (nog) niet verplicht en in Nederland zijn er ook geen eisen mbt verkoop van ebikes die niet aan de normering voldoen.
Dit houdt in dat je als berijder zelf aansprakelijk bent als je ebike niet aan de normering voldoet.
Voor pedelecs die sneller gaan dan 25km/h is de Speed-pedelec op de markt gekomen die een motor mag hebben met een continu vermogen tot 4000 watt en ondersteuning mag geven tot 45 km per uur. Deze speed-pedelecs zijn gelijk aan de bromfiets wat inhoudt dat je verplicht bent om een helm te dragen, een WA-verzekering af te sluiten, in bezit te zijn van een (bromfiets) rijbewijs en een gele kentekenplaat achterop te hebben.
Daar de wetgeving hetzelfde is als van een bromfiets houdt dit in, dat je soms ook op de rijbaan moet rijden.
Het is niet eenvoudig als particulier om een ebike met een motor meer dan 250W continu en/of snelheid boven 25km/h als speedpedelec geregistreerd te krijgen. Dit komt voornamelijk omdat een typegoedkeuring nodig is die bij een ebike ontbreekt.
Wil je toch verdiepen in deze mogelijkheid dan kan je het beste kijken en informeren bij de RDW
https://www.rdw.nl/partic...en/brommer/speed--pedelec
Tuning van motoren |
Er bestaan verschillende systemen om de motor aan te passen. Dat kan eenvoudig met een app van de producent waarmee je de karakteristiek kan aanpassen, maar er zijn ook systemen die je toelaten de snelheid hoger in te stellen door de motor een andere snelheid voor te goochelen dmv een los kastje. Andere opties zijn het wijzigen of vervangen van de controller software of zelfs vervangen van de complete controller voor een meer toegankelijke versie.
Bosch motoren maken een enorme opmars, het is zeer degelijk spul uit Duitsland en het is een middenmotor dus dat geeft ook de beste ervaring met fietsen.
Momenteel zijn de Bosch motoren uitgerust met detectiesoftware voor te hoge snelheid.
Na enkele detecties kan je motor de verdere dienst weigeren.
Je ebike tunen voor een hogere snelheid (speed tunen) is overigens illegaal, en kan enorme risico’s inhouden bij een ongeval. Je verzekering kan zich volledig terugtrekken en evt. lichamelijke schade kan enorm oplopen.
De karakteristiek van de ondersteuning aanpassen is op zich niet illegaal, maar waarschijnlijk verlies je de waarborg (garantie) als dit niet door de fabrikant wordt aangeboden.
Als snelheid belangrijk is, kies dan resoluut voor een speedpedelec met de juiste verzekering en rijbewijs.
NB
Zoals de topicwaarschuwing aangeeft zijn vragen met betrekking tot het omzeilen van wettelijke beperkingen van de ebike niet toegestaan. Berichten daarover worden verwijderd.
Reinigen en onderhoud |
Als je een mooie e-bike hebt wil je natuurlijk dat deze lang mooi en in goede conditie blijft.
Regelmatig reinigen en onderhoud is in dat geval wenselijk.
Bij reinigen gaat het vooral om onderdelen die direct in aanraking komen met zand, regen etc.
Regelmatig onderhoud is noodzakelijk om je e-bike in conditie te houden en tijdig onderdelen te vervangen die aan slijtage onderhevig zijn.
Reinigen
Gebruik nimmer een hogedrukreiniger, tuinslang of grote hoeveelheden water.
Geen waterkering is daartegen bestand waardoor water in de lagers kan binnendringen.
Over de accu, controller en display maar niet te spreken.
Borstel eerst opgedroogd vuil weg met een droge borstel en daarna kan je het beste wassen met een zachte borstel of spons en een sopje met bv autoshampoo
Vervolgens wat autowax, siliconen- of waxspray op de lak zorgt voor een mooie glans
Chrome bij de verende vork inspuiten met waxpray
Hetzelfde geldt voor boutjes en schroefjes.
In winterse omstandigheden en evt. zout op de weg. Voorkom dat zelfs RVS gaat roesten.
Tussendoor reinigen en het aanbrengen van een beschermlaag voorkomt roest.
Een riem reinig je met een spons en een sopje
Een ketting en derailleur reinig je met teflon kettingspray (PTFE). Ruim inspuiten en daarna met een doek schoonvegen. Daarna wederom een beetje kettingspray om de ketting te smeren.
Geen dieselolie, petroleum of ketting ontvetter op je ketting.
Dit verdringt of lost het smeermiddel tussen de schakels op, wat een verhoogde kans geeft op slijtage als je daarna niet zorgvuldig genoeg bent met het aanbrengen van smeermiddel.
Kijk ook uit met WD40. Dit is in diverse uitvoeringen verkrijgbaar, maar de meest bekende is een vetoplosser.
Voor een schone ketting kun je ook overwegen om in plaats van kettingolie een kettingwax toe te passen. Hiermee blijft de ketting aanzienlijk schoner als je dit regelmatig bijhoudt.
Het vergt wel enig zorgvuldigheid om dit voor de eerste keer aan te brengen.
Voor een bevredigend resultaat goed de instructie opvolgen mbt aanbrengen en onderhoud.
Schijfremmen, indien vettig, kun je reinigen met remreiniger of thinner.
Onderhoud
Als je technisch niet zo onderlegd bent of gewoon geen zin hebt om dit onderhoud zelf te doen dan kan je dit het beste door een fietsenmaker laten doen.
Wat is het onderhoud wat je van de fietsenmaker kunt verwachten:
Citaat
- Elke moer, bout, schroef en spaak even controleren. Dat zijn er best wat.
- Bladbouten aanhalen.
- Speling op lagers controleren.
- Banden controleren (slijtage en uitdrogen).
- Doorsteekas invetten (sommigen zijn van CrMo-staal wat vast kan gaan zitten in de aluminium vork).
- Slotje/speling accu controleren.
- Ringslot controleren en eventueel inspuiten.
- Als er zichtbaar zout op de fiets heeft gezeten even remblokken eruit en de zuigers (en afdichtingen) inspuiten.
- Slijtage remblokken controleren en daarmee ook of de klauw mooi recht zit.
- Soms nog een merk specifiek ding wat je FM weet. Voorbeeld daarvan is bepaalde types zadelpen even eruit en de bout binnenin aanhalen.
- Voorvorkvering oppoetsen om roest te voorkomen.
- Ketting of riem spannen en ketting smeren.
- Versnellingskabel invetten en versnelling afstellen.
- Poetsen.
- Invetten.
Wijzelf verlengen de garantie van 2 naar 5 jaar als je de fiets door ons laat onderhouden.
Niet altijd standaard nodig. Maar je FM weet wel wanneer een software update iets toevoegt.
Panasonic motoren van een paar jaar terug krijgen soepelere ondersteuning bij een software update.
Bosch CX is met 75Nm gestart en ging met een update naar 80Nm.
Links |
Een aantal nuttige links omtrent ebikes en fietstechniek
- http://www.pedelecforum.de/forum/index.php het Duitse pedelecforum, volgens mij het grootste op dit gebied.
- https://endless-sphere.com/ het Engelstalige forum, waar echt alles te vinden is over motoren, accu's, controllers en BMS.
- http://www.sheldonbrown.com/ De fietsencyclopedie van Sheldon Browne is de beste plek om iets over fietstechniek te vinden.
- https://janheine.wordpress.com/ Jan Heine is een journalist die veel kennis heeft over de industrie en goede artikelen schrijft over de techniek van het fietsen.
- Het grote elektrische fietsen topic
- 2012-2016
- Het grote elektrische fietsen topic - deel 2
- 2016-2019
[Voor 255% gewijzigd door elinx op 28-03-2023 00:16]