Volgens mij onderschat je minister Schippers schromelijk. Die is zich daar echt wel bewust van - ze zet die zaken zelf in gang. Maar ze heeft het meer dan eens gezegd: ze vindt het haar taak niet om toe te zien op goede zorg of op te komen voor de belangen van patienten en burgers, ze vindt het haar taak om een mooie markt te creeren.
En dat is dan ook precies wat er gebeurd is: er is een ruime markt ontstaan voor handige rekenaars, consultants, bedrijven met hippe ideeen, de zorgverzekeraars hebben flink de ruimte om hun omzet te vergroten, de winstuitkering was er bijna doorheen (en naar mijn mening: een mooie baan bij Achmea om fijn van die winstuitkering te gaan genieten was al bedisseld.)
Ze weet dat echt prima.
En ze kent ook de gevolgen, want ze is er wel degelijk veelvuldig mee geconfronteerd en op aangesproken.
Ik sta er nog steeds van te kijken dat (behoudens een tweetal media op een aantal punten) vrijwel niemand echt nagedacht heeft over de vraag hoe het kan dat al die initiatieven vanuit de zorg zelf om signaal te geven dat de zaken scheef lopen zo lang nergens bij een overheid of politiek aankwamen.
Ten eerste, waarop baseer je de aanname dat er door niemand echt is nagedacht daarover? Maar dan nog weet je niet meteen hoe het te veranderen. Er zijn genoeg mensen die al jaren nadenken, en schrijven, over de beeldvorming door de media op politieke onderwerpen - en toch hebben we nog niet echt een zorgvuldige, gebalanceerde, kritische media.
Daarnaast is het niet helemaal terecht: een deel van die initiatieven kwam wel degelijk aan. Er is zelfs het een en ander bereikt. De lijn van Schippers is niet afgebroken - maar in het geheel genomen zou ik toch zeggen dat er best wat overwinningen geboekt zijn:
- huisartszorg buiten eigen risico plus een aantal dingen die (zonder fatsoenlijke vergoeding) naar de huisartsen geschoven zouden worden zijn tegengehouden, of worden beter vergoed
- vrije artsenkeuze is op de valreep beschermd door enkele pvda-leden in de eerste kamer
- de wens om vrijwel niet te vergoeden buiten de zorgcontracten is afgeketst
- de winstuitkering is toch tegengehouden
Er is nog genoeg aan te merken op de volstrekte intransparantie van kosten, op de fusies en het groter worden van ziekenhuizen en instellingen en de bijbehorende verschraling van de zorg, op de problemen die juist kleine partijen hebben om redelijk te onderhandelen of zich staande te houden tegenover de zorgverzekeraars, op de enorme datahonger en gigantische bureaucratie die wordt afgedwongen door de zorgverzekeraars (ongeacht privacy ook nog), en het probleem dat we nog steeds niet effectief iets kunnen doen tegen absurd hoge prijzen door de farmaceutische industrie...
... maar het is niet terecht om te doen alsof niemand erover nagedacht heeft.
--
Tegelijkertijd, wel een ander aspect: zorgverleners zijn overduidelijk geen actievoerders, maar voor het overgrote deel mensen die zich voegen naar de regels. Ik ben blij dat de GGZ nu begonnen is met opstaan, zoals de huisartsen ook al enigzins deden, en ik hoop alleen maar dat verpleegkundigen en apothekersassistenten zich ook gaan verenigen en de misstanden niet meer uit gaan leggen aan patienten / familie ('moet van de verzekering / we kunnen niet anders') maar al die zaken juist gebruiken om op te staan voor hun vak en te eisen dat ze kwaliteit mogen leveren. Want het werkt.
Eigenaardig toch, al tien jaar wordt signaal gegeven, maar het was nergens zichtbaar op beleidsniveau's totdat publieke perceptie als instrument ingezet werd. De moeite waard om eens onder de loep te leggen.
Je doet alsof dit iets onbekends of iets nieuws of iets vreemds is? Maar eh, ja, duh, dat 'beleidsniveau's' meer gericht zijn op het dempen van signalen dan op het versterken ervan is echt niks nieuws. En dat betekent helemaal niet dat men zich daar niet bewust van is - want genoeg van die signalen hebben echt de top wel bereikt, en zeker ook de minister. Daar niets mee te doen is gewoon een redelijk bewuste keuze, niet slechts een gevolg van een eenvormig systeem.
"Never attribute everything to stupidity when malice may actually be a large part of it." - Inca, 2017