Een incident dat door Corona het nieuws Nederland niet echt heeft beheerst:
Zomaar bijna oorlog in EuropaTerwijl Nederlanders afgelopen week het debat over mondkapjes in een hogere versnelling zetten, vlogen Turkije en Griekenland elkaar bijna in de haren in de Egeïsche Zee.
Angela Merkel, de Duitse bondskanselier, kon net voorkomen dat achttien Turkse schepen proeven gingen doen op het Griekse continentale plat, vlakbij het Griekse eiland Kastellorizo. Turkse F-16’s vlogen over. Marineschepen en straaljagers waren standby, aan beide kanten. De krant Bild citeert ingewijden in het Bundeskanzleramt die, amper bekomen van de schrik, zeiden dat dit incident hen deed denken aan de Cubaanse rakettencrisis. Toen, in 1962, stoomden Amerikaanse en Sovjet-oorlogsschepen op elkaar af, flirtend met een conflict dat had kunnen uitmonden in een derde wereldoorlog.
Dat er nog eens bijna een oorlog zou beginnen in Europa, het meest pacifistische continent ter wereld, net nu Maurice de Hond op tv was – wie had dat gedacht.
Maar zo was het. De Grieken schortten alle vakanties van militairen op. De opperbevelhebber keerde ijlings terug van Cyprus. En Angela Merkel werd ingeseind. Interessant: als er vroeger gedoe was in Europa, zeker met straaljagers, belde iedereen het Witte Huis. Nu zit Trump daar en bellen ze Merkel.
Dit is de nieuwe wereld. Voormalige bondgenoten lusten ons rauw. Eén ongeluk en alles escaleert. Merkel snapt dit goddank.
Ze vertelde Erdogan dat hij haar voor schut zet, net nu ze hem helpt. Na een Turks-Franse militaire schermutseling op zee, in juni, wilde Macron EU-sancties tegen Turkije. Merkel had dat tegengehouden. Haal je schepen bij Kastellorizo weg, vertelde ze Erdogan, en onderhandel met ons als je wilt boren op zee. Anders kan ik Europese sancties niet afwenden – en die gaan Turkije ruïneren.
En verdomd, de Turkse schepen bliezen de aftocht. Ze liggen in Antalya. Maar voor hoe lang? En kan Merkel de Grieken koest houden, die niet willen onderhandelen onder Turkse dreigementen? Wat zou het leuk zijn als hier in Nederland enige aandacht voor was. Desnoods tussen twee talkshows over aerosolen door.
Achtergrond bij dit conflict zijn de rechten op olie-en gaswinning, zie deze kaart:
Zie ook:
Turkey and Greece avoid coming to blows, for nowThe dispute has simmered for years. Turkish drilling ships periodically sail into exploration blocks off Cyprus to underline Turkish demands for a stake in potentially lucrative gasfields.
Turkey and Greece are staking competing claims to the waters between them, and the energy riches that may lie beneath the waves. Greece holds that its islands, even the smallest, have continental shelves where it has the sole right to drill. The EU and America agree. The Eisenhower, an American aircraft-carrier, accompanied by 12 smaller vessels, recently held a joint exercise with a Greek frigate and several Greek F-16 fighter jets off the island of Crete. Meanwhile, France threatened to slap Turkey with sanctions.
Maritime law does not offer clear solutions in the Mediterranean. “Good claims could be made either way,” says Brenda Shaffer, an energy expert at the Atlantic Council, adding that such disputes usually end up having to be settled by force or by agreement.
Agreement does seem possible. After a phone call between Angela Merkel, the German chancellor, and Mr Erdogan, Turkey said on July 28th that it would suspend plans to drill off Kastellorizo and give talks a chance. The Oruc Reis stayed tied up in port. In return, Kyriakos Mitsotakis, the Greek prime minister, offered to meet the Turks in Berlin, if calm prevails in the Aegean for the rest of the summer. That is hardly guaranteed. But Mrs Merkel’s willingness to get involved in one of southern Europe’s knottiest issues is a good sign
Net zoals het artikel ook aangeeft maritieme claims worden vaak vastgelegd in onderling overleg of door het aangaan van een (gewapend) conflict. Het overleg heeft dit keer gewonnen, maar het laat wel zien hoe volatiel de situatie kan worden. En Turkije en Griekenland waren natuurlijk al geen vrienden.
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert