Dat is een nogal pretentieuze uitspraak die laat zien dat je een en ander hebt gemist aan geschiedenis van de camera. Zowel de Fuji-dials als de PASM knop hebben niets te maken met analoog noch met digitaal, beiden komen uit de analoge wereld (uit de behoefte voor een logische en makkelijke bediening van de camera) en bij beiden heb je directe controle over je camera.
Wat het wel is? Gewoon 2 verschillende manieren van een camera bedienen. Daarbij vergeet je overigens ook nog het touchscreen, iets wat tegenwoordig ook belangrijker is geworden. Nergens voor nodig om er meer van te maken dan het is

Handbediening was toen natuurlijk de standaard en een "automaat" was lang iets voor losers aangezien je met analoog ook nooit meteen wist wat eruit kwam. Het vertrouwens in de techniek was in het begin vrij beperkt... Handmatig tenzij.
Dan heb je dus duidelijk niet gekeken naar de technologie en de tijdsgeest en dat had je nou juist wel moeten doen. De reden waarom vroeger dingen handmatig waren en nu niet is heel simpel: toen had men de technologie niet, nu wel. Als je kijkt naar camera's zelf dan zie je dat men altijd na heeft gestreefd om de bediening van een camera gemakkelijk te maken. Dat is niet alleen om te zorgen dat jan en alleman het ding kan gebruiken maar dat is ook eigenbelang. Immers, gemak dient de mens.
Dat is ook goed te zien aan bijv. de Mamiya C33. Deze is weliswaar handmatig te bedienen maar er zitten wel 2 stukjes automatisering op het ding: als je de film doordraait dan wordt ook automatisch je sluiter gespannen (dat moest voorheen handmatig en op de versimpelde versie, de C22, nog steeds) en je kunt instellen of je 1 belichting of meerdere belichting wilde hebben. Bij 1 belichting blokkeert hij automatisch de sluiterknop zodat je niet een 2e keer kunt afdrukken. De C330 die de C33 opvolgde had een tweede sluiterknop, verwisselbare matglaasjes, een schuifje om beide sluiterknoppen te vergrendelen en nog paar een kleinigheden. Nog meer automatisering en gebruiksgemak dus.
Kijken we naar de jaren 70 dan zien we veel meetzoekercamera's. Een aantal daarvan zijn een pocketmodel. Daarop kun je eigenlijk geen diafragma of sluitertijd kiezen want dat werd door de camera mbv de ingebouwde belichtingsmeter zelf uitgerekend. Je had wat pictogrammetjes waarop je nog iets van invloed op de belichting kan uitoefenen maar dat is het dan ook wel. Olympus, Ricoh en vele anderen deden er goeie zaken mee.
M.a.w. toen de techniek rijp genoeg was om te gebruiken werd het ook gebruikt. Zoals het nu werkt met de technologische ontwikkeling, zo heeft het altijd gewerkt. Onze voorouders deden het echt niet anders dan wij dat nu doen.
Het was soms moeilijk om de logica van 2 x A =P te volgen en toen heeft men vrij snel PASM geïntroduceerd om het voor een brede groep makkelijk te maken.
1x P is ook moeilijk want wat is P? Vandaag de dag is dat soms per camerafabrikant en zelfs cameramodel anders. Waar bij de een alleen sluitertijd, diafragma en iso automatisch gaan, is het bij een ander ook van toepassing op de autofocus modus. Vaak is de implementatie zo dat diverse functionaliteit wordt uitgeschakeld. Iets wat steevast bij gebruikers tot frustratie leidt omdat ze niet begrijpen waarom net wel en nu ineens niet meer die ene handige functie werkt. Het gevolg: topics op een fotografie-forum en nog dikkere handleidingen (die niemand door wil worstelen).
Ik denk dat de PASM invoering vooral te maken heeft met bediening met 1 hand.
Fuji heeft er uiteindelijk voor gekozen om dat als uitgangspunt te kiezen en het even zonder PASM te doen. Dat lijkt op het eerste gezicht moeilijker en vergt misschien wel een beetje kennis/ bewustwording van de gebruiker. Veel Fuji-gebruikers konden en wilden dat kennelijk wel doen.
Fujifilm heeft er voor gekozen omdat iedereen PASM doet en er een groep mensen is die de andere manier zoekt. Die groep is kennelijk groot genoeg om er een hele X en GFX serie aan camera's mee te bouwen en daar succesvol mee te zijn. Dat ze nu PASM in het assortiment opnemen heeft meer te maken met het feit dat ze hun positie willen verstevigen. Zie ook de docu over de X-Pro3 waarin ze vrij uitgebreid uit de doeken doen waarom ze überhaupt met de X-series zijn begonnen. De reden is vooral "omdat de rest het niet heeft".
Niet-P, dus ASM, werkt er overigens sneller mee, maar de kans op fouten in de vorm van dat vergeten-dat-toch-niet-alles-automatisch-is is ook wat groter.
Dat is een denkfout. Met automatisering ontneem je de gebruiker veel zaken, in feite creëer je voor de gebruiker een blackbox. Die heeft geen enkele overzicht wat er nou precies gebeurd en waarom dus als het misgaat kun je de reden daarvoor vaak ook niet vinden. Waar het aan de ene kant fouten kan voorkomen, voegt het aan de andere kant ook weer het risico op fouten toe. Je hebt namelijk niet altijd door waar je precies in zit met als gevolg dat je foto niet goed is of je zelfs het moment mist. Effectief zal de kans op fouten dan ook niet groter of kleiner zijn tussen handmatig en automatisch. Een goed voorbeeld staat hier boven over de PASM modi waarbij bepaalde functies ineens uitgeschakeld zijn en dit voor gebruikers veelal niet duidelijk is. Je kunt niet verwachten dat mensen een heel boekwerk gaan onthouden.
Waarom dan nu ineens de PASM knop? Omdat ze willen (moeten?) uitbreiden en dan moet je nieuwe doelgroepen aanboren. Zoals eerder al aangegeven heeft het gros van de wereld de PASM in gebruik (in de afgelopen 30 jaar!) dus als je wilt uitbreiden ontkom je er niet aan om ook PASM te omarmen. Niet iedereen zal iets anders dan wat ze gewend zijn willen gebruiken en sommigen vinden een andere werkwijze inferieur. Die X-S10 zal dan ook het begin zijn en wellicht is de X-H2 het eindpunt (m.a.w. een nieuwe lijn met een instap- en topmodel of hoe je het noemen wilt).
Btw, als ict'er wil ik nog wel op het hart drukken dat automatisering lang niet altijd de oplossing is. Vaak wordt het een doel met als gevolg dat het bijna een 100% zekerheid is dat je project faalt. Het moet iets zijn wat bijdraagt omdat het bijv. iets overzichtelijker of makkelijker te bedienen maakt. Analoge oplossingen terzijde schuiven en er nogal lacherig of denigrerend over doen is ontzettend dom. Zou je het prima vinden om nooit meer menselijk contact te hebben en alles via een schermpje te doen zoals we dat momenteel moeten doen?