Opvallend vaak genoeg wel ja. Waar bijvoorbeeld in Nederland commerciële druk (kleine markt, veel aanbieders) het magisch veronderstelde fenomeen van marktwerking verstoord met als consequenties verschraling, vervlakking en kopieergedrag is het in andere landen wel meer mogelijk. Niet zozeer een kwestie van magische termen als schaalvergroting e.d., maar simpelweg omdat er meer bevolking is.
Aan de andere kant staat de politisering binnen Nederland, iets wat effecten heeft gehad op veel meer dan media. De beerput van de SER, het CBS, er zijn genoeg voorbeelden te vinden. En ja, de Nederlandse overheid maakt slim gebruik van het beslissingsvermogen over toewijzing budget omroepbestel, daar boven op ook heel slim van het scheppen van afhankelijkheidsverbanden. Nou kun je van dit laatste ook prima zeggen dat mediamensen daar een eigen verantwoordelijkheid in dragen, je hoeft je niet uit te laten nodigen door het ministerie voor deze of gene voordracht of bijeenkomst zonder oog te hebben voor de andere kanten van het muntje netwerken, al mag ook daarbij gezegd worden dat recent de Nederlandse overheid weer eens op de vingers getikt is voor het overtreden van eigen regels hierin.
Dan is er nog de kwestie van opleidingen. Daar zijn veel verschuivingen in opgetreden, ik ga er vanuit dat mensen zich nog de perikelen van de afgelopen jaren herinneren omtrent opleidingen journalistiek, akkefietjes hogescholen maar ook de protesten van universiteiten tegen externe zeggenschap over samenstelling curricula. Het niveau is afgenomen, er valt minder op te bouwen (lang leve ZZP), men kent steeds grotere afhankelijkheden en onzekerheden, en de extern-commerciële druk van concurrentie media èn technologie heeft ook hier consequenties.
Daarnaast zijn er flinke verschuivingen geweest inzake wat mogelijk is geworden bij commerciële media. Zo kun je tegenwoordig de lower third inkopen bij menige zakelijke rubriek op TV, terwijl mensen denken dat het een data ticker is van de beurs

Er zijn ook geen verplichtingen (meer) voor vermeldingen van sponsorverbanden artikels of interviews, ga zo door.
Een heel andere simpele reden is dat Nederlanders door de bank genomen wel veel praten, veel overtuigingen hebben, echter weinig tot participatie genegen zijn. Wanneer men het is wordt interactie en scherpte snel geremd door de inmiddels cultureel geïnternaliseerde perceptie van consensus en overleg in de polder. In andere landen zie je wel vaak dat men vanuit verschillende overtuigingen posities in doet nemen, het debat wordt dus scherper, en is vaak gekleurd, toch is de bevolking veel meer genegen tot participatie - wat uiteindelijk tot een veel nuttiger en praktischer proces leidt.
Daar zitten voordelen aan, het is echter ook niet zonder nadelen. Informatie is niet neutraal, perceptie wordt gevormd vanuit blootstelling aan beeld in herhaling of middels gekende stimuli. Gezien het gemak van inkoop, het structurele gebrek aan onafhankelijke bureau's / instellingen van onderzoek (zie bijvoorbeeld de zorgmarkt, waar er niet één enkele onafhankelijke informatiestroom meer is te vinden), zijn er verschuivingen opgetreden.
Het is voor mij makkelijker om te zien, omdat ik vanuit werkomgeving mediadossiers krijg. Samenvatting per topic per categorie per medium in tijdslijn en per indicators alsmede netjes in kolommen gezet voor distributie, consumptie e.d. per land en zelfs regio. Ik zie steeds duidelijkere verschillen in zowel verslaggeving als journalistiek tussen Nederland en andere EU lidstaten.
Een goed voorbeeld van studie is het Rusland topic hier, met name deel I, maar ook deel II. Daar viel al heel snel op dat de Nederlandse media structureel kwetsbaar waren voor externe beïnvloeding. Enerzijds vanuit gebrek aan middelen, anderzijds vanuit gebrek aan perceptie, anderzijds vanuit het (oude en weer nieuwe) fenomeen van kleine koninkrijkjes. Zo begon het mensen als snel op te vallen dat verslaggeving op nu.nl wel vreemd vormend was voor perceptie. Logisch ook, met enig onderzoek werd duidelijk welk bedrijf er achter die bron stond, welke belangen daarin vertegenwoordigd waren, en in welk land die gevestigd waren. Met enig meer onderzoek kwam men er ook achter dat de beslissingen voor overnemen van feeds direct beïnvloedt werden vanuit financiële beslissingen inzake strategische partnerschappen. Zo kon het dus gebeuren dat er een hele stroom van RT feeds overgenomen werden, waarvan de inhoud aantoonbaar fout dan wel bewust misleidend was, maar wat ondertussen wel de wateren van beeldvorming binnen gebruikersgroepen verbonden aan Nu.nl aardig wist te vertroebelen.
Het is een complexe materie, maar als je enkel al kijkt naar het simpele gegeven dat een politieke arena per definitie niet onder consistente druk staat van media dan is de extreem simpele observatie dat ongeacht redenen of oorzaken Nederlandse media niet hun rol als toetssteen van inrichting economie en samenleving vervullen. Het Fourth Establishment, zo wordt dan gezegd, mag niet, heeft geen tijd, en kan enkel van de ene microjob naar de andere jagen. Dan bijt je niet. Klaar en simpel.
Het is niet relevant of dit een bewust of onbewust set van processen is. Er zullen vast mensen zijn die in loopgraven van paranoia en samenzweringen willen duiken, ik zie daar het nut niet van in. Ik kan enkel de verschillen opmerken, en de consequenties daarvan in kaart brengen. En ja, die zijn er. Of je nu kijkt naar een MH17 dossier, herziening belastingstelsel, de kwestie Griekenland, of simpele zaken als het fenomeen van een bevolking die denkt dat het om kostenbesparing in de zorg gaat.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.