Ik denk dat iedere weloverwogen aankoopbeslissing in essentie op deze wijze wordt aangepakt, of het nou om een nieuwe mobiele telefoon, auto of wasmachine gaat, er zal altijd eerst een prijsvergelijking plaats vinden en je gaat daar waar je een goede deal krijgt, dat kan met de pricewatch of autotrack, kieskeurig of misschien wel op marktplaats.nl, over het algemeen allemaal redelijk simpel om te vergelijken.
De aankoop van een woning met m.i. toch iets anders worden aangepakt omdat het bij woningen juist heel moeilijk is om op een betrouwbare manier te vergelijken. In tegenstelling tot roerende zaken waar je eenvoudig verkoopprijzen kan vergelijken is dat voor leken niet zo makkelijk als het om onroerende zaken gaat, vraagprijzen vergelijken is eenvoudig, verkoopprijzen is een stuk moeilijker en er zijn een stuk meer variabelen bij het vergelijken dan alleen maar de verkoopprijzen. Toch is het heel raar dat veel kopers eerst bieden en een koopsom overeenkomen en daarna hun hypotheekadviseur (die geen belang heeft bij het vaststellen van de juiste waarde) de taxatie laten regelen. Vooral in de huidige markt kan het zelfs voor taxateurs moeilijk zijn om een marktwaarde te bepalen. Vroeger, toen zelfs the sky niet the limit was, kon een taxateur extrapoleren uit recente transacties en dan nog een redelijk betrouwbare waarde vaststellen. Extrapoleren is momenteel haast niet meer te doen, er zijn in de afgelopen vier jaar te veel extreme schommelingen geweest. Dan nog zal een ervaren taxateur aan de hand van trends en referentieobjecten een redelijk betrouwbare waarde vast kunnen stellen, die heeft daar ook de tools en de informatie voor beschikbaar. Vooraf taxeren geeft gewoon meer houvast en onderhandelingsargumenten als je gaat bieden. Er is geen verkoopmakelaar die niet terug deinst als je zegt dat je taxateur je heeft geadviseerd om niet verder te gaan dan X, je bent dan immers een kandidaat die zijn bod weloverwogen heeft bepaald en je laat blijken dat je niet denkt alsof je alles weet maar dat je daadwerkelijk onderzoek hebt gedaan. We zijn het hier in het topic inmiddels met elkaar eens dat de vraagprijs geen referentie bied als je een openingsbod moet bepalen, recente transacties zijn ook niet altijd betrouwbaar omdat er grote verschillen kunnen zitten in oppervlakten, inwendige staat, kwaliteit van afwerking, installaties en inrichtingen.
Vooral ook in deze markt, waar we niet weten of en wanneer het zal vriezen en/of dooien, is het heel belangrijk om alleen te kopen als je zeker weet dat het een goede deal is. Daarmee kan je je schade beperken als de markt verder blijkt te dalen of als je onvoorzien gedwongen bent om eerder te verhuizen. Daarnaast is de kans groter dat je op veel kortere termijn voor je kostprijs er uit kan als het zou moeten en je misschien nog zelfs een winstje maakt, helemaal nu de termijn voor verrekening van de overdrachtsbelasting tijdelijk wordt verruimd naar drie jaar.
Als een koper een laag maar realistisch bod doet op een al fors afgeprijsde woning is de kans groot dat de makelaar op het allerlaatste moment (als er een termijn aan is verbonden) pas belt (terugmailen doen ze niet) met een mededeling in de trant van "daar gaan we niks mee doen". Hij zal dan op enig moment, misschien gelijk of een bod later (ligt er aan hoe realistisch en interressant het bod is), nog een beetje sympathie kweken door bijvoorbeeld "eerlijk te vertellen hoe het allemaal zit" en "er geen geheim van te maken dat de verkoper X wil hebben", waarmee hij een ongemerkt al een verwachtingspatroon creëert bij de koper. Negen van de tien onervaren kopers trappen daar in, bieden dan na even heen en weer bieden toch een stuk meer in de buurt van die prijs wat de makelaar noemde (de makelaar wilde 120, met 115 moet hij toch zeker akkoord gaan?). Daarmee bereikt hij al dat de bieder veel dichter naar de target is gekropen. Als er dan nog geen overeenstemming is weet de verkoopmakelaar altijd iets te verzinnen om de druk te verhogen, denk hierbij aan het introduceren van een nieuwe bieder of gewoon het afbreken van de onderhandelingen. De koper die op dat moment meestal al zo ver is dat hij het huis MOET hebben, trapt daar in en gaat er in mee, emotie wint van het verstand, een makelaar weet hoe hij daar op inspeelt. In het hele proces heeft de koper al lang uit het oog verloren dat de woning misschien geen koopje meer is. Daarom is het voor velen, vooral starters, echt heel belangrijk dat er met een objectieve derde, het hoeft niet direct een aankoopmakelaar te zijn, overlegd word voordat er biedingen worden gedaan en beslissingen worden genomen. Vooral als je van jezelf weet dat je snel geneigd bent om impulsaankopen te doen (als je fanatiek genoeg bent om bijvoorbeeld de hele avond de overbelaste Apple website te F5'en om op de eerst mogelijke dag een iPhone 5 te bestellen) is een aankoopmakelaar eigenlijk een vereiste. Er zijn uiteraard zat mensen die heel nuchter en zakelijk een woning gaan kopen, ook al is het de eerste keer, vaak doen zulke mensen wel heel nauwkeurig hun huiswerk voordat ze gaan bieden en zijn dan eventueel nog niet te beroerd om alsnog een taxatie of aankoopmakelaar te betalen. Sommigen weten wel in te schatten dat het inkopen van externe kennis voordeel op kan leveren.
En natuurlijk weet iedereen dat het zo werkt en natuurlijk zal dat jou en mij nooit overkomen en toch trappen zo veel starters en ook ervaren kopers er met open ogen in. Nou is het in het specifieke geval van Hypz natuurlijk wel zo dat er ruimte kan zijn om te onderhandelen, er is een veiling geweest, de vermoedelijke kostprijs lag rond het bedrag dat Hypz geboden heeft, misschien heeft hij geluk en zit de handelaar op hete kolen en gaat hij wel gelijk akkoord. Dan nog, juist omdat het geen reguliere verkoop betreft, zou ik een taxatie aanraden, al is het maar om een indicatie te krijgen wat het waard is, maar vooral ook om te bepalen hoe ver je wil gaan met bieden. Nu is er 105 geboden, voor je het weet kan je op 120 zitten. In ieder geval een voorbehoud bouwkundige gebreken opnemen en bij de keuring er op hameren dat de kruipruimte en het dak toegankelijk zijn en daadwerkelijk geinspecteerd worden.