Het DDR/DDR2 Informatie- en Overklokresultaten-topic |
![]() |
Vorige delen: 1 2 3 4 5 6 7 |
Inhoud |
• Introductie
• Interessante links
• DDR/DDR2 specificaties
• Fatbody: de feiten
• DDR Overklok Records
• DDR2 Overklok Records
• Top10 eisen
• Regels
• Wat we in dit topic graag zien
• Benchmark- en testsoftware
• Tot slot
• RAM Lists
Introductie |
In alweer het 8e deel van het alom bekende DDR-overkloktopic komt dan eindelijk een langverwachte nieuwe standaard aan bod. Ik heb het natuurlijk over: DDR2. Ter gelegenheid van deze vanzelfsprekende doch enigszins ingrijpende verandering een stukje geschiedenis:
Eind jaren '90... Intel en AMD gooien elkaar dood met hun rekenmonsters Pentium III en Athlon.
Aan beide kanten vliegen de MHz'en je om de oren en het duurt niet lang tot uiteindelijk rond de millenniumwisseling de 1GHz-grens doorbroken wordt. Eén miljard hertz. Een mijlpaal in processorland.
Natuurlijk waren er genoeg overklokkers die maanden eerder al van de gigantische kloksnelheid konden genieten. Zij zullen zich er dan ook in een vroeg stadium van bewust zijn geworden dat het geheugen een bottleneck begon te vormen. Vooral AMD-aanhangers, die niet konden profiteren van de snelheid van RDRAM van Rambus, waren gebonden aan de bandbreedtelimiet van het toenmalige PC100/133 SDRAM. Er moest iets gebeuren...
Enter DDR-SDRAM (Double Data Rate - Synchronous Dynamic Random Access Memory)
De nieuwe standaard die tweemaal zoveel bandbreedte bood omdat het op zowel de rise als de fall van een klokpuls een bit kon versturen, in tegenstelling tot SDR-SDRAM. Modules gingen van 168 naar 184 pinnetjes en kregen een iets andere layout. Daarmee moesten natuurlijk ook de DIMM-sloten op het moederbord worden aangepast. Al met al een grootschalige verandering voor zo'n klein onderdeel in een pc. Er was echter één klein probleem: de geheugenbus was nog steeds maar 64-bits breed.
Een Pentium 4 met 133MHz FSB (QDR533) heeft een bandbreedte van 133MHz x 4 (QDR) x 8 Bytes (64-bits geheugenbus) = 4266MB/s.
Een DDR400-module levert 200MHz x 8 Bytes (64-bits geheugenbus) x 2 (DDR) = 3200MB/s.
De weg naar de CPU was dus niet breed genoeg. Wat nu? Makkie! Dual Channel!
Twee kanalen voor het bitjesverkeer van en naar de processor. Simpel, maar effectief. Het verhoogde de busbreedte naar 128-bits (2x64-bits) en zorgde voor een headroom van 6400MB/s.
Hiervoor moesten wel twee modules worden gebruikt aangezien elke module 64-bits breed is, maar het werkte. Jarenlang schaalde DDR keurig mee met de immer oplopende FSB en zelfs met de HT-bus van de Athlon64 kon het prima overweg.
Maar zoals altijd: het werd weer krapjes

AMD was de eerste die de geheugencontroller integreerde in de Athlon64 en niet ontoevallig was deze 128-bits breed. De Athlon64 heeft dus 6400MB/s nodig en DDR leverde nét genoeg. Het onvermijdelijke gebeurde...
Enter DDR2!
Door een flink aantal verbeteringen in het chipdesign van DDR2 kunnen veel hogere kloksnelheden worden behaald. Het aantal pinnetjes ging van 184 naar 240. Dat wil zeggen dat er dus wederom een moederbord-upgrade zal moeten worden gedaan. Door het hogere aantal pinnetjes en het verplaatsen van de inkeping past het simpelweg niet in een DDR DIMM-slot.

Ook ging de Prefetch-buffer van 2-bits naar 4-bits, wat wil zeggen dat er bij DDR2 vier bits worden uitgelezen in plaats van twee bij DDR. Om dit bij te kunnen houden is de kloksnelheid van het inlezen (I/O) twee keer zo hoog ingesteld.
Kortom: per kloktik worden er dus nog gewoon twee bits verstuurd, maar de frequentie is tweemaal zo hoog. Dit geeft in theorie een dubbele bandbreedte tegenover DDR.

Het klinkt allemaal bijzonder spannend, maar werkt het ook? Helaas valt dat in de praktijk nogal tegen. Als voorbeeld nemen we DDR400 (PC3200) geheugen met een CAS latency van 2.0. De standaard kloksnelheid van 200MHz geeft aan dat het 200 miljoen tikken per seconde maakt. Eén kloktik duurt dus 1/200.000.000e van een seconde, oftewel 5 nanoseconden (5ns).
CAS 2.0 is dus gelijk aan een vertraging van 10ns, CAS 3.0 is 15ns, etc.
Maar omdat DDR2 intern tweemaal zoveel verwerkt moet het logischerwijs ook tweemaal zo lang wachten. Op dezelfde 200MHz zal het CAS 4.0 moeten draaien om het bij te houden. Ook de overige timings zullen dubbel zo hoog uitvallen. Resultaat: modules met 4-4-4 timings. Dit betekent dat DDR1-400 het qua snelheid vaak wint van DDR2-400! Puur als gevolg van de grotere vertraging.
"Wat heb je er dan aan?" zul je denken. Nou, als we even niet alleen naar de snelheid kijken zijn er enkele andere voordelen van DDR2. Het 'oude' DDR gebruikt over het algemeen TSOP-packaged chips (Thin Small Outline Package), u allen bekend van de vele foto's van geheugenchips. Dit type packaging heeft zoals gebleken een te hoge weerstand en inductie die het opschalen van de frequentie sterk belemmeren.
Om die reden is men bij DDR2-modules FBGA (Fine-pitch Ball Grid Array) gaan gebruiken. Niet geheel onverwacht heeft dit type packaging een lagere weerstand en inductie, is kleiner in omvang en zorgt ervoor dat warmte beter afgevoerd kan worden. Ook biedt DDR2 een aantal nieuwe technologieën zoals ODT (On-Die Termination) en OCD-calibration (Off-Chip Driver calibration). Dientengevolge maakt DDR2 het mogelijk een hogere kloksnelheid te behalen dan DDR. Dit compenseert uiteindelijk de lossere timings wat de prestaties positief beïnvloedt.
Al met al zeker een ingrijpende, maar bovenal noodzakelijke verandering in de DRAM-wereld.
De tijd die verstrijkt tussen processorgeneraties is soms maar enkele maanden en daarom lijkt dit voor sommigen vanzelfsprekender, maar het geheugen zal ook mee moeten schalen. Om die reden zal binnen afzienbare tijd DDR3 zijn intrede maken, maar dat is iets voor in het volgende topic.
Interessante links |

Verdere informatie:
• JEDEC Specific SPDs for DDR2 SDRAM - Revision 1.0 (Standard No. 21-C, 4.1.2.10) (Jedec.org)
• DDR2 DIMM SPD Definitions (SIMMTester.com)
• DDR/DDR2 Comparison Chart (Micron.com)
• DDR2 FAQ (Corsair)
• DDR2 unbuffered pinout and signal descriptions for XMS2 (Corsair)
• DDR2 Primer (Corsair)
DDR/DDR2 specificaties |
|
Fatbody: de feiten |
Zoals met elke generatie geheugenmodules zijn er altijd bepaalde chipfabrikanten die met kop en schouders boven de rest uitsteken als het gaat om overklokbaarheid.
Zo was dat bijvoorbeeld Winbond met de beruchte BH/CH-chips bij eerdere DDR modules. Later kwamen daar Samsung TCCD en Winbond UTT bij.
Na de overstap naar 1GB modules konden deze IC's niet meer gebruikt worden en waren het Samsung en Infineon die de fakkel met respectievelijk UCCC en BE/CE overnamen.
Totdat vanuit het niets een alom bekende chipfabrikant aan kwam zetten met een verrassend en bijzonder aangenaam overklokmonstertje: Micron -5B.
Enkele fortuinlijke overklokkers kregen dit hongerige chipje dat zich het meest thuis voelde op Micron's eigen Crucial Ballistix Z503-modules met gemak over de 300MHz CAS3, wat zowel Samsung als Infineon niet konden evenaren.
Micron greep de fakkel én de kroon en sloot het DDR-tijdperk met een brede glimlach af.
Het duurde niet lang voordat men erachter kwam dat Micron het op het gebied van DDR2 óók erg goed doet. Complete fora werden volgepompt met informatie over de nieuwste FBGA-chips die gek genoeg gelijksoortige afmetingen hadden als DDR's TSOP-package.
De naam 'Fatbody' is een direct gevolg van de grootte van de betreffende chip. Deze heeft namelijk een afmeting van 11x19mm, wat voor een DDR2 IC (Integrated Circuit, in dit geval: chip) eigenlijk ongebruikelijk is. Wat daarnaast opviel was dat de opdruk altijd begon met 'D9'. Zodoende heb je ongetwijfeld de term 'Fatbody' of 'D9' wel eens horen vallen.
Helaas koppelen veel mensen deze twee termen achteloos en ten onrechte aan elkaar. Fatbody is namelijk vele malen specifieker.
Alle DDR2-chips van Micron behoren automatisch tot de categorie D9. Bij Micron betekent 'D9' niet meer dan 'DDR2-chip'. In totaal heeft Micron zo'n 64 verschillende types. Fatbody daarentegen omvat enkel Micron DDR2 IC's waarvan het P/N eindigt op BT-xx (11x19mm, 92-ball FBGA). Een snelle zoekopdracht op www.micron.com leert ons dat er dus tenminste acht verschillende soorten Fatbody zijn, terwijl we uit ervaring weten dat er slechts twee aantrekkelijk zijn om eens lekker mee te spelen.
Hierdoor ontstond er grote verwarring omtrent de zoektocht naar de beste IC. Men verwachtte Fatbody-overkloks van alle D9-chips, en dat kan natuurlijk niet.
Een beter idee is dus om naar de steppingcode te kijken, oftewel de drie letters achter D9. Dit vergroot de groep Fatbody's naar twaalf, maar geeft ons wel de nodige informatie ten opzichte van de speedbin, de door Micron getestte kloksnelheid en CAS latency:
Fatbody IC's | ||||
Code | Type | Speedbin | ||
D9DQT | BT-3 | 333MHz CAS5 | ||
D9DQW | BT-37E | 266MHz CAS4 | ||
D9CGH | BT-37E | 266MHz CAS4 | ||
D9CRZ | BT-37E | 266MHz CAS4 | ||
D9CVZ | BT-37E | 266MHz CAS4 | ||
D9DNZ | BT-37E | 266MHz CAS4 | ||
D9FJG | BT-37E | 266MHz CAS4 | ||
D9CGJ | BT-5E | 200MHz CAS3 | ||
D9CSB | BT-5E | 200MHz CAS3 | ||
D9CWB | BT-5E | 200MHz CAS3 | ||
D9DPF | BT-5E | 200MHz CAS3 | ||
D9DRD | BT-5E | 200MHz CAS3 |
De twee bovenaan zijn eigenlijk de enige twee die ook echt hoog komen. Helaas worden deze chips niet meer geproduceerd. Gelukkig heeft Micron nog een 80nm chip die op dit moment op nummer 1 staat. Het P/N hiervan eindigt op B6-xx (10x10mm, 60-ball FBGA):
Code | Type | Speedbin | ||
D9GKX | B6-25E | 400MHz CAS5 | ||
D9GMH | B6-3 | 333MHz CAS5 | ||
D9GCT | B6-37E | 266MHz CAS4 | ||
D9GKW | B6-37E | 266MHz CAS4 |
Wederom zijn de bovenste twee het meest interessant. D9GKX wordt tegenwoordig ook niet meer geproduceerd en is schaars. Op nieuwe modules komt het in ieder geval niet voor, dus is het D9GMH waar je naar moet zoeken.
Een foto van bovengenoemde chips ter vergelijking:
D9DQW (BT-37E) 'Fatbody' | D9GKX (B6-25E) |
![]() | ![]() |
Voor meer informatie kun je eens een kijkje nemen op mijn Micron DDR2 IC Info pagina.
DDR Overklok Records |
# | Modules | Chips | Overklok | Vdimm | Door |
1 | Corsair 3200XLPT1.2 (2x256MB) | TCCD | 353MHz 3.0-4-4-8 | 2,81V | KenLau |
2 | G.Skill PC4800 LA (2x256MB) | TCCD | 350MHz 2.5-4-3-6 | 2,99V | Onepagebook |
3 | G.Skill PC4800 LA (2x256MB) | TCCD | 345MHz 2.5-4-3-7 | 3,21V | bachus_anonym |
4 | GeIL One TCCD ES (2x512MB) | TCCD | 330MHz 2.5-4-4-7 | 2,94V | xeroamd |
5 | G.Skill PC4400 LC (2x512MB) | TCCD | 325MHz 2.5-4-3-5 | 2,90V | infinnity86 |
6 | G.Skill PC4400 LE (2x512MB) | TCCD | 320MHz 2.5-3-3-5 | ? | LoKi2k |
7 | G.Skill PC4400 LE (2x512MB) | TCCD | 320MHz 2.5-4-3-5 | 2,80V | BvK P4 |
8 | Crucial Ballistix Z503 (2x1GB) | Micron 5B D | 304MHz 3.0-3-3-8 | 3,00V | sierra_bound |
9 | OCZ Platinum PC4000 (2x1GB) | Micron 5B F | 290MHz 3.0-3-3-8 | 2,50V | PassieWassie |
10 | G.Skill PC4400 LE (4x512MB) | TCCD | 286MHz 2.5-3-3-8 | 2,87V | amrgb |
DDR2 Overklok Records |
# | Modules | Chips | Overklok | Vdimm | Door |
1 | Team Xtreem PC6400 (1x512MB) | D9GMH | 683MHz 5.0-5-4-11 | 2,66V | Maarten-NForce |
2 | G.Skill PC6400 GA (2x1GB) | D9GKX | 672MHz 5.0-5-5-12 | 2,45V | Kakaroto |
3 | OCZ FlexXLC PC9200 (2x1GB) | D9GMH | 670MHz 5.0-9-9-31 | 2,50V | petervandamned |
4 | OCZ FlexXLC PC9200 (2x1GB) | D9GMH | 650MHz 5.0-4-4-12 | 2,65V | Reg-Edit |
5 | Crucial Ballistix PC5300 (2x512MB) | D9GMH | 620MHz 4.0-4-4-9 | 2,80V | Syngrow |
6 | Transcend PC5300 (2x512MB) | D9GMH | 620MHz 5.0-5-5-15 | 2,45V | OcGuru |
7 | OCZ PC8000 Platinum (2x1GB) | D9GKX | 610MHz 4.0-4-4-4 | 2,60V | Extera |
8 | CellShock PC8000 (2x1GB) | D9GKX | 610MHz 4.0-4-4-12 | 2,60V | Viss |
9 | Team Xtreem PC6400 (2x1GB) | D9GMH | 600MHz 5.0-5-5-15 | 2,50V | Viss |
10 | OCZ S.O.E. U.E. PC6400 (2x1GB) | ProMOS | 600MHz 5.0-5-5-15 | 2,70V | Reg-Edit |
Top10 eisen |
Om in bovenstaande Top10's een plekje te bemachtigen dien je aan de volgende eisen te voldoen:
[list=1]
• Je DDR(2) module(s) zo hoog mogelijk stabiel overklokken.
• Een screenshot posten van een succesvol afgeronde SuperPI- of SP2004-test.
• Een link naar je CPU-Z Validation plaatsen gemaakt op dezelfde instellingen.Met oog op volledigheid wil ik iedereen verzoeken hierbij ook de gebruikte Vdimm te vermelden.
Hoe meer informatie, hoe beter
Om je op weg te helpen de benodigde links:
• SuperPI Mod 1.5 (60,4 kB)
• Stress Prime 2004 0.40 (237 kB)
• CPU-Z 1.40 (410 kB)
• CPU-Z Validator 1.20
Regels |
Goed, waar dit topic om draait is een zo goed mogelijk beeld te vormen van welk merk en type geheugen goed presteert. Iets waar je achter komt door het zo hoog mogelijk (stabiel) over te klokken.
Indien je van mening bent dat jouw behaalde overklok bijzonder is zien we dat graag.
Spui hier dus alles met betrekking tot DDR en DDR2 modules en chips. Overleggen, discussiëren, het kan allemaal, zolang het ontopic is. Houd het netjes, maar vooral gezellig
Wat we in dit topic graag zien |
1. Merk en type van het geheugen en de standaard instellingen (SPD)
2. Merk en type van de geheugenchips zelf (eventueel het aantal nanoseconden toegangstijd)
3. Serienummers op de geheugenchips en/of modules (indien bekend)
4. Jouw behaalde overklok instellingen (kloksnelheid, timings, Command Rate, etc.)
5. Het hierbij gebruikte voltage (Vdimm)
Dit is echter meer een richtlijn. Niet iedereen heeft de betreffende informatie.
Indien relevant kun je natuurlijk erbij vermelden welk moederbord je gebruikt, eventuele voltmods, BIOS-/A64Tweaker-instellingen, overige opmerkingen of toevoeging, etc.
Een screenshot van een succesvol afgeronde stresstest zoals Prime/SuperPI zal ook volstaan
Een voorbeeld:
1. 2x 512MB OCZ VX PC4000 (250MHz CL 2-2-2-8)
2. Winbond UTT (5ns)
3. 0450 X4W560840D-50
4. 265MHz 2.0-2-2-5-1T (CAS-tRCD-tRP-tRAS-Command Rate)
5. 3,37 Volt
Benchmark- en testsoftware |
Hieronder volgt een lijst met de meestgebruikte tooltjes om het geheugen uitvoerig te testen op fouten en derhalve stabiliteit. Het gaat hier om zowel op DOS- als Windows-gebaseerde programma's.
Memtest86++
Nieuwste versie: 1.70
• Download bootable ISO | (43,9 kB) |
• Download floppy package | (68,4 kB) |
Memtest86++ is een standalone stukje software dat OS onafhankelijk is. Dit kun je eenvoudig gebruiken zonder risico te lopen dat je Windows-installatie corrupt raakt wanneer je het geheugen gaat overklokken. Let op: Memtest86+ zit vaak standaard in het BIOS van DFI nF4 borden!
Memtest86++ heeft verschillende soorten testprocedures. De meest gebruikte test is STD (standaard, voert alle testen uit), test 5 (constant 1 patroon stressing) en test 8 (random pattern testing). Nieuwere versies hebben de mogelijkheid om realtime bepaalde timings te veranderen. Om het geheugen volledig te laten testen raad ik aan om de STD test uit te voeren. Op die manier komen alle mogelijke manieren om het geheugen te testen aan bod. Ook raad ik aan om het minimaal een uur door te laten lopen.
Dit programma heeft echter een groot nadeel waar veel van jullie wellicht al bekend mee zijn. De testresultaten zijn vaak onnauwkeurig. Memtest86++ stabiel is namelijk niet altijd Windows stabiel. Voor een eerste indruk van stabiliteit is Memtest86++ handig, maar om zeker te zijn van stabiliteit raad ik toch aan op Windows gebaseerde programma's te gebruiken, wat me op het volgende brengt:
Stress Prime 2004
Nieuwste versie: 0.40
• Download | (237 kB) |
De meesten kennen vast Prime95. SP2004 werkt precies hetzelfde als Prime95, maar heeft een betere GUI interface. Dit is een multifunctioneel stresstest programma, waarmee je de processor en het geheugen op stabiliteit kunt testen door middel van iteraties (Lucas Lehmer).
Om het geheugen uitgebreid te testen moet je "Large FTT - stress RAM" kiezen. Ik raad aan om dit minimaal een uur te laten lopen voor een nauwkeurig beeld. Vergeleken met Memtest86++ vind ik SP2004 kwalitatief een beter programma. Het is ten eerste in een Windows omgeving en de test procedure is één van de meest veeleisende voor je hardware, waardoor geldt: SP2004 stabiel = Windows stabiel. SP2004 is een echte aanrader!
Memtest
Nieuwste versie: 3.5
• Download | (12,2 kB) |
Dit is niet de Windowsversie van Memtest86++, maar een hiervan losstaand super klein programma dat net als andere testprogramma's het geheugen kan testen op fouten.
Een groot voordeel van Memtest is dat je zelf kan bepalen hoeveel MB aan geheugen je wilt laten testen. Memtest kan maar maximaal 1024MB testen, dus wanneer je 2GB in je systeem hebt zul je twee instanties ervan moeten openen.
Ook hierbij is het verstandig om het minimaal een uur te laten lopen (100%-200% coverage). Hoe langer is hoe beter. De nauwkeurigheid is zeer goed te noemen. Net als SP2004 is je Windows ook stabiel wanneer Memtest uren foutloos doordraait.
Een klein nadeel is dat de procedure elke keer stopt wanneer een fout is ontdekt, dit is echter alleen met de gratis versie. Met de betaalde versie is dit niet meer het geval, al is de vraag natuurlijk of je überhaupt verder wilt testen nadat zojuist is geconcludeerd dat je geheugen niet stabiel is. Al met al een goed programma!
Goldmemory
Nieuwste versie: 6.68
• Download | (677 kB) |
Goldmemory is net als Memtest86++ een op DOS gebaseerd programma en is dan ook OS onafhankelijk. Goldmemory heeft ten opzichte van Memtest86++ veel minder soorten tests, te weten 'uitgebreid', 'normaal' en 'snel'. Ik raad wederom aan dit programma minimaal een uur door te laten lopen en uiteraard met de uitgebreide test procedure.
De nauwkeurigheid van Goldmemory is vergelijkbaar met Memtest86++. Het is daarom verstandig om naast Goldmemory ook een op Windows-gebaseerd testprogramma te gebruiken.
Verder is dit natuurlijk wel goed genoeg om een eerste indruk te krijgen van de stabiliteit.
Tot slot |
Het reviewgedeelte heb ik weggelaten mede vanwege het feit dat deze met behulp van Google of de search gemakkelijk zelf te vinden zijn.
Zo kun je bijvoorbeeld zoektermen als UTT review of TCCD review gebruiken. A little creativity never hurt anyone. Ook kun je natuurlijk even kijken in de Review Database van TechPowerup.

Neem eens een kijkje op één van mijn RAM Lists:
![]() | ![]() |
Stuur me een DM of mailtje!
Voor een zeer grote database met Corsair DDR-modules kun je terecht op House of Help IC Inquiry.
Voor meer informatie over Winbond UTT chips: [rml][ OC] Het Winbond UTT geheugen topic - deel 2[/rml].
Interessante info of ideeën voor deze startpost? Stuur me een DM of mailtje.
Voor nu: veel overklokplezier en kom maar op met die screenies!
Met dank aan Kakaroto voor zijn bijdrage in het Benchmark- en testsoftware gedeelte
[ Voor 255% gewijzigd door Rone op 08-05-2007 20:11 ]
PC1: 9800X3D + RTX 5080
PC2: 5800X3D + RTX 3080