[Ervaringen] 5K- en 6K-monitoren

[Balance]

5K- en 6K-monitoren Ervaringen & Discussie Vervolg op [Discussie] Waar blijven alle 5k-monitoren? Inleiding In 2017 stelden we nog de vraag: "Waar blijven alle 5K-monitoren?" Destijds waren er slechts een handjevol modellen beschikbaar en waren connectiviteitsproblemen aan de orde van de dag. De Dell UP2715K had twee DisplayPort 1.2-kabels nodig om het scherm in twee helften aan te sturen, wat voor allerlei compatibiliteitsproblemen zorgde. Inmiddels, in 2025, is de situatie radicaal veranderd. Met de komst van DisplayPort 1.4 (met DSC), DisplayPort 2.1, Thunderbolt 3/4 en HDMI 2.1 is aansluiten van high-resolution displays geen issue meer. Fabrikanten hebben eindelijk gereageerd en er is nu een breed scala aan 5K- en zelfs 6K-monitoren beschikbaar voor zowel professionals als veeleisende consumenten. De markt heeft zich vooral gefocust op twee segmenten: 5K (5120x2880) op 27-inch en 6K (6144x3456) op 32-inch, beide met een pixeldichtheid rond de 218-223 PPI. Dit maakt ze ideaal voor content creators, fotografen, designers en iedereen die waarde hecht aan scherpte en kleurnauwkeurigheid. Dit topic bundelt alle informatie over de huidige generatie 5K- en 6K-monitoren, deelt ervaringen en biedt ruimte voor discussie over deze high-end displays. Waarom 5K of 6K? Hogere resoluties dan 4K bieden concrete voordelen voor specifieke gebruiksscenario's. De pixeldichtheid van 218-223 PPI is vergelijkbaar met Retina-displays: op normale kijkafstand zijn individuele pixels niet meer zichtbaar. Dit resulteert in kristalheldere tekst en nauwkeurige weergave van foto's in native resolutie. Voor professionals betekent dit meer werkruimte. Fotografen kunnen RAW-bestanden van moderne camera's volledig bekijken, video-editors hebben ruimte voor 4K-footage plus tijdlijn en tools, en designers krijgen meer canvas zonder in te boeten op scherpte. Ook het perfect schalen naar lagere resoluties (2x integer scaling naar 2560x1440 voor 5K, of 3072x1728 voor 6K) is een belangrijk voordeel. Vrijwel alle modellen bieden professionele kleurweergave: 10-bit kleurdiepte voor 1.07 miljard kleuren, minimaal 98-100% DCI-P3 dekking, en waar gespecificeerd een kleurnauwkeurigheid van ΔE < 2. De meeste monitoren komen ook met factory calibration en een bijbehorend certificaat. Technische overwegingen Bandbreedte & Connectiviteit 5K @ 60Hz (5120x2880, 10-bit) vraagt ongecomprimeerd 26.5 Gbit/s, 6K @ 60Hz (6144x3456, 10-bit) komt uit op 38.2 Gbit/s. 5K @ 120Hz zou 53.0 Gbit/s vragen, wat alleen HDMI 2.2 en DisplayPort UHBR 20 ongecomprimeerd aankunnen. Gelukkig werken alle connecties prima met Display Stream Compression (DSC), wat visueel lossless compressie biedt tot 3:1 ratio. Voor 5K @ 60Hz is DisplayPort 1.4 met DSC is de meest gebruikte oplossing voor 5K en wordt breed ondersteund door moderne GPU's. Thunderbolt 3/4 biedt 40 Gbit/s effectieve bandbreedte, ideaal voor Mac-gebruikers en maakt daisy-chaining mogelijk. HDMI 2.1 heeft 42 Gbit/s beschikbaar en wordt ondersteund door recente GPU's, maar niet alle monitoren hebben een HDMI-ingang. Voor 6K @ 60Hz is DSC vrijwel verplicht bij DisplayPort 1.4, terwijl de LG 32U990A met DisplayPort 2.1 UHBR 13.5 (52.22 Gbit/s) het ook ongecomprimeerd aankan. Thunderbolt 3/4 blijft de populairste optie voor 6K-monitoren, met name in het Apple-ecosysteem. Systeemvereisten Voor moderne systemen met DisplayPort 1.4 (met DSC-ondersteuning) of Thunderbolt 3/4 is aansluiten geen probleem. Bij NVIDIA heb je minimaal een RTX 20-serie nodig, bij AMD een RX 5000-serie. Intel-systemen vanaf de 10e generatie ondersteunen het, en Apple-gebruikers kunnen vanaf de M1-chip of MacBook Pro 2016 aan de slag. Voor gaming en zware content creation is een mid-range GPU aan te raden. De hoge resolutie vraagt nogal wat van je videokaart, ook al zijn deze monitoren met hun 60Hz (of 70Hz bij de Philips) niet primair bedoeld voor competitief gamen. HDR & Helderheid De HDR-implementatie varieert enorm tussen modellen. DisplayHDR 400 (zoals op de BenQ PD2730S) is meer een marketing-feature dan echte HDR. DisplayHDR 500 en 600 (op respectievelijk de ASUS PA27JCV en modellen als de Philips en Dell) bieden wel een merkbaar betere HDR-ervaring. De absolute uitbijter is de Apple Pro Display XDR met zijn 1600 nits peak brightness en 576 zones full-array local dimming. Dit is een echte reference monitor, maar dan wel voor een dienovereenkomstige prijs. Beschikbare modellen 5K-monitoren (27-inch, 5120x2880) Alle 5K-monitoren (pricewatch) Een aantal populaire 5K-monitors vergeleken: Specificatie ASUS ProArt PA27JCV Apple Studio Display BenQ PD2730S Philips 27E3U7903 Samsung ViewFinity S9 Schermgrootte 27 inch Resolutie 5120x2880 PPI 218 Paneltype IPS Helderheid (typisch) 400 cd/m² 600 cd/m² 400 cd/m² 500 cd/m² 600 cd/m² Helderheid (HDR peak) 500 cd/m² n.v.t. 400 cd/m² n.v.t. n.v.t. Contrast ratio 1500:1 n.v.t. 2000:1 2000:1 1000:1 HDR-ondersteuning DisplayHDR 500 Nee DisplayHDR 400 DisplayHDR 600 Ja Kleurruimte 100% sRGB, 95% Adobe RGB, 99% DCI-P3 P3 wide color, 1 miljard kleuren 100% sRGB, 100% Rec.709, 98% P3 100% Rec.709, 99.5% Adobe RGB, 99% DCI-P3 100% sRGB, 99% DCI-P3 Kleurbreedte 10-bit (1.07 miljard) 10-bit (1 miljard) 10-bit (1.07 miljard) 8-bit + FRC (1.07 miljard) 10-bit (max 1 miljard) Refresh rate 60Hz 60Hz 60Hz 70Hz 60Hz Kleurnauwkeurigheid ΔE < 2 n.v.t. ΔE ≤ 2 ΔE < 2 (sRGB) n.v.t. Thunderbolt Nee Thunderbolt 3 (1x upstream) Thunderbolt 4 (2x) Thunderbolt 4 (in + out) Thunderbolt 4 (1x) USB-C Power Delivery 96W 96W 90W 96W 90W DisplayPort 1.4 (1x) Nee 1.4 (1x) Nee Nee (Mini-DP 1x) HDMI HDMI 2.1 (1x) Nee HDMI 2.1 (1x) HDMI 2.1 (1x) Nee USB-hub 3x USB-A 3.2 Gen1, 1x USB-C 3.2 Gen1 3x USB-C (10Gb/s) 3x USB-A 3.2 Gen2, 1x USB-C 3.2 Gen2 2x USB-A Gen2, 1x USB-C (15W) 3x USB (versie 3) Ethernet Nee Nee Nee Ja (RJ45 10M/100M/1G) Nee Daisy chain Nee Nee Ja (Thunderbolt) Ja (Thunderbolt 4) Nee Luidsprekers 2x 2W 6-speaker systeem 2x 3W 2x 5W 2x 5W Webcam Nee 12MP Center Stage Nee 5MP (Windows Hello, auto framing) Ja (SlimFit) Ergonomie Tilt, swivel, pivot, hoogte (130mm) Tilt (-5° tot +25°) Tilt, swivel, pivot, hoogte (150mm) Tilt, swivel, pivot, hoogte (150mm) Swivel, hoogte (120mm) VESA-mount 100x100mm Optioneel (adapter) 100x100mm 100x100mm 100x100mm Gewicht (met standaard) 5.91 kg 6.3 kg 8.3 kg 8.1 kg 7.4 kg Vermogen (typisch) 31W n.v.t. 40W 37.76W 26.1W Bijzonderheden Calman Verified, ProArt Palette, factory calibrated True Tone, Reference Modes, Spatial Audio, Hey Siri Pantone Validated, Hotkey Puck G3, Solidworks cert. Calman Ready, PowerSensor2, SmartImage Premium Smart TV functionaliteit, Tizen OS, Bixby, Alexa 6K-monitoren (32-inch, 6016/6144x3384/3456) Alle 6K-monitoren (pricewatch) Een aantal populaire 6K-monitors vergeleken: Specificatie ASUS ProArt PA32QCV Apple Pro Display XDR Dell UltraSharp U3224KBA LG UltraFine 32U990A Schermgrootte 31.5 inch Resolutie 6016x3384 6144x3456 PPI 218 223 Paneltype IPS IPS (oxide TFT) IPS Black Helderheid (typisch) 400 cd/m² 500 cd/m² 450 cd/m² Helderheid (HDR peak) 600 cd/m² 1600 cd/m² n.v.t. Contrast ratio 1500:1 1000000:1 2000:1 HDR-ondersteuning DisplayHDR 600 HDR10, Dolby Vision, HLG DisplayHDR 600 DisplayHDR 600 Kleurruimte 100% sRGB, 98% DCI-P3 P3 wide color gamut 100% sRGB, 100% Rec.709, 99% DCI-P3 99.5% Adobe RGB, 98% DCI-P3 Kleurbreedte 10-bit (1.07 miljard kleuren) Response time 5ms (GtG) n.v.t. 5ms (GtG Fast) / 8ms (GtG Normal) 5ms (GtG at Faster) Refresh rate 60Hz 47.95-60Hz 60Hz Kleurnauwkeurigheid ΔE < 2 n.v.t. n.v.t. n.v.t. Backlight technologie LED 576 zones full-array local dimming LED Thunderbolt Thunderbolt 4 (2x, daisy chain) Thunderbolt 3 (1x upstream) Thunderbolt 4 (upstream + downstream) Thunderbolt (in + out) USB-C Power Delivery 96W 96W 140W EPR 96W DisplayPort 1.4 DSC (1x) Nee Mini-DP 2.1 (1x) 2.1 (1x) HDMI HDMI 2.1 (1x) Nee HDMI (1x, max 6144x3456@60Hz) HDMI (1x) USB-hub 2x USB-A 3.2 Gen1, 1x USB-C 3.2 Gen1 3x USB-C (USB 2.0) 4x USB-A 3.2 Gen2, 2x USB-C 3.2 Gen2 2x USB-C 3.2 Gen2 Daisy chain Ja (Thunderbolt 4) Nee Ja Ja (UHD/60Hz) Ethernet Nee Nee Ja (2.5GbE RJ45) Nee Luidsprekers 2x 2W Nee 2x 14W (stereo) 2x 5W Webcam Nee Nee 8MP (4K@30fps, Windows Hello) Nee Microfoon Nee Nee Ja (dual array) Nee Ergonomie Tilt, swivel, pivot, hoogte (130mm) Tilt (-5° tot +25°) Tilt, swivel, pivot, hoogte (160mm) Tilt, pivot, hoogte VESA-mount 100x100mm Optioneel (adapter, $199) 100x100mm 100x100mm Gewicht (met standaard) 9.3 kg 11.78 kg 13.3 kg 9.5 kg Vermogen (typisch) <49.49W n.v.t. 56.73W n.v.t. Bijzonderheden Calman Verified, ProArt Palette, factory calibrated True Tone, Reference Modes, nano-texture optie Geïntegreerde 4K webcam, 2.5GbE, 140W PD IPS Black panel, DP 2.1 UHBR 13.5 Veelgestelde vragen Kan mijn GPU/laptop een 5K/6K-monitor aansturen? Moderne systemen met DisplayPort 1.4 (met DSC) of Thunderbolt 3/4 kunnen 5K en 6K aan. Bij NVIDIA heb je minimaal een RTX 20-serie nodig, bij AMD een RX 5000-serie, bij Intel de 10e generatie of nieuwer, en bij Apple een M1/M2/M3/M4 of Intel MacBook Pro vanaf 2016. Wat is het verschil tussen native en geschaalde resolutie? Bij native resolutie (5120x2880 of 6144x3456) wordt elke pixel 1:1 weergegeven. Bij geschaalde resolutie, bijvoorbeeld 2560x1440 op een 5K-scherm, worden 4 fysieke pixels gebruikt voor 1 logische pixel. Dit resulteert in zeer scherpe tekst en UI-elementen, vergelijkbaar met hoe macOS standaard werkt op Retina-displays. Zijn deze monitoren geschikt voor gaming? Beperkt. Alle modellen hebben 60Hz refresh rate (de Philips 70Hz), wat prima is voor single-player en strategy games, maar niet ideaal voor competitieve shooters. De hoge resolutie vraagt ook veel van je GPU. Voor gaming zijn high-refresh 1440p of 4K monitoren een betere keuze. Wat is het verschil tussen IPS en IPS Black? IPS Black-panelen (in de Dell en LG 6K-monitoren) hebben een twee keer betere contrastratio: 2000:1 versus de gebruikelijke 1000:1. Dit komt door verbeterde polarizers en resulteert in diepere zwarten en betere HDR-prestaties. Heb ik een speciale kabel nodig? Voor DisplayPort heb je een gecertificeerde DP 1.4-kabel nodig, voor Thunderbolt een gecertificeerde TB3/TB4-kabel, en voor HDMI een Ultra High Speed HDMI-kabel. De meeste monitoren leveren de benodigde kabels wel mee. Wat is USB-C Power Delivery en hoeveel heb ik nodig? USB-C PD laadt je laptop op via dezelfde kabel als video en data. 60W is voldoende voor ultrabooks en 13-inch laptops, 90-96W voor de meeste 15-inch laptops, en 140W voor krachtige workstations. De Dell U3224KBA is de enige in dit overzicht met 140W EPR. Reviews & tests TODO Nuttige links TODO

[ Voor 3% gewijzigd door Balance op 08-10-2025 11:15 ]

[Balance]

Afgelopen weken en maanden zit er echt beweging in deze markt.

Met de ASUS ProArt PA27JCV en Japannext JN-IPS275K-HSPC9 is 5K op een van zijn meest betaalbare niveaus ooit. De Samsung ViewFinity S9 S90PC, BenQ PD2730S, Philips Brilliance 27E3U7903 en ViewSonic ColorPro VP2788-5K bieden nog wat specifieke features, voornamelijk qua connectiviteit. Er is nu zelfs een 5K touchscreen op de markt: Alogic Clarity 5K Touch 27"

De ASUS ProArt PA32QCV biedt een "betaalbare" instap in 6K, en de LG UltraFine 32U990A is nu beschikbaar als meer high-end optie. De Dell UltraSharp U3224KBA blijft een mooie optie als je ook wilt videobellen. De Acer ProCreator PE320QXT hopen we ook binnenkort te gaan zien.

Zelf wil ik heel graag een 5K 120Hz monitor. Dat zou de ultieme allround monitor zijn. Gamen kan dan ook lekker op 1440p 120Hz (waardoor je ook geen achterlijke GPU nodig hebt), en foto- en kantoorwerk op volledige resolutie.

[ Voor 8% gewijzigd door Balance op 08-10-2025 11:28 ]

[Red devil]

Ben ook erg benieuwd naar de Apple Studio Display 2, volgens geruchten komt die eind 2025 begin 2026. Weet niet of er al 120 Hz 5K displays gemaakt worden, anders hadden we die toch al eens op CES moeten zien lijkt me?

[itons]

Ha, mooi topic dit.

Al een jaar of 4-5 tevreden gebruiker van de LG 27" UltraFine™ 5K-monitor (27MD5KLP-B). Wil upgraden naar 2 schermen eigenlijk, dus was aan het wachten op een koopje op marktplaats of het wonderbaarlijk verschijnen van budget voor 2 Apple Studio Displays...

Misschien deze schermen maar eens bekijken, bedankt voor de TS, mooi begin!