Brent schreef op maandag 4 augustus 2025 @ 14:23:
[...]
Ik mis misschien een deel van de motivatie, want ik ken vooral het academische argument ervoor (meer vergelijkbare diploma's en daardoor meer Europese uitwisseling, wat ik een goed idee vind en ook goed in praktijk zie werken), maar ook inzetten op meer scholing vind ik niet per se een heel slecht idee als je kijkt naar hoe alle geavanceerde economieën richting diensten opschuiven (met als 'lichtend' voorbeeld de VS). Upstream zit zowel de meeste toegevoegde waarde (dus geld), de meeste controle (dus macht) en is het minst belastend (want bureauwerk). Downstream wil je normaal gesproken niet zitten (anders heb ik nog wel wat slechtbetaalde en arbeidsintensieve baantjes voor je

). Het is vooral omdat China 1 gigantisch land is dat de economie centraal kan aansturen dat ze hier zelf met dit tempo uit hebben kunnen klimmen. Andere regio's kunnen dat niet, of veel langzamer, en in elk geval zonder daarbij controle en dus macht terug te pakken. Een outsource-equivalent van als je 1000 euro schuld hebt, heb jij het probleem, maar als je 1 miljard schuld hebt, heeft de bank een probleem

Ons outsourcen is te weinig gespreid, en hadden we, gegeven de argumenten die je noemt, ook gewoon naar onszelf toe kunnen spreiden (want praktisch werk als minderwaardig zien zit geheel tussen onze oren).
Het academische argument voor de uitvoering van het Bolonga proces, of eigenlijk: de academische argumenten, want het past in een rijtje van aanpalende argumenten, zoals grote bedrijven leveren meer winst per werknemer op, en, zoals jij al aangaf, de meerwaarde zit hem in het ontwikkelen van intellectueel eigendom, zijn zijn eigen leven gaan leiden. Ja, op zich is het waar dat je meer uitwisseling gaat krijgen en dat je daardoor meer diversiteit van denken zou kunnen opwekken. Het is sec ook waar dat grote bedrijven significant meer winst per werknemer maken dan MKB'ers en ja, het intellectueel eigendom is waar een groot deel van de waardecreatie plaatsvindt.
Er is echter nooit holistisch gekeken naar wat de uitwerking teweeg zou kunnen brengen. Er is vooral gekeken naar hogere inkomens die naar verluidt voort zouden komen. Dat is natuurlijk een fictie die voorbij gaat aan zo veel zaken dat nooit realiteit kan worden. Op de korte termijn kan je dan wel vinden dat het werk "downstream" (ik ga er vanuit dat je dan de productievloer bedoelt, als ik het mis heb laat het dan even weten) niet zo veel toevoegt, maar het uitbesteden van de productie heeft inherent een technologietransfer in zich, welke zich over tijd vertaalt in het weggeven van de basis waarop je jouw werk hebt gebouwd. Grote bedrijven zijn weliswaar de grootste bron van winsten, maar het MKB zorgt voor een groot deel van de vernieuwing van grote bedrijven, enerzijds door ontwrichting van de markt en anderzijds door het toevoegen aan grote bedrijven door overnames en samenwerkingen. De werkvloer heeft vaak hele interessante inzichten in wat wel en niet werkt en dat is op zich zelf al weer een bron van innovatie.
Waarom is het dan voor de politiek interessant om de arbeidsmarkt om te katten? Omdat ze in het sprookje geloofden dat als zo veel mogelijk mensen een diploma hadden dat men dan kampioen IE-creatie zouden worden, wij veel meer zouden gaan verdienen en daarmee dus de overheidskas(sen) dik gespekt zouden kunnen worden. Het alternatief, de concurrentie aangaan op productiviteitsniveau, was veel minder interessant omdat men dan voorzieningen moest gaan schrappen. En helaas gaat dat verhaal gaat nog steeds op als je de uitbreiding van de EU met de Oost-Europese landen erbij pakt, want ondanks de lagere kosten waren die mensen nog steeds een stuk duurder dan de concurrentie.
Men gaat tevens voorbij aan het gegeven dat de slimmere mensen onder ons waarschijnlijk veel meer verantwoordelijk zijn voor deze waardecreatie dan de gemiddelde mens. Vroeger was een diploma daar een onderscheidend teken van, maar door Bolonga niet meer dus. Dat het lichtend voorbeeld VS al veel langer nummer één was in het opschalen van productiviteit, waardoor de diensteneconomie veel meer van de grond kwam daar is ook iets dat men maar even niet al te belangrijk heeft gevonden in die analyse. Diensten drijven immers op het vrij besteedbare inkomen van de consument en de vrij besteedbare winsten van bedrijven dan wel het vermogen om de winsten te vergroten door de uitgaven aan CAPEX te verlagen. Dan moet je dus wel eerst ergens je geld mee verdienen voordat je dat aan een dienst kan uitgeven.
Dat doen we in Europa maar matigjes, mede door onze enorme welvaartsstaat. Merkel had een favoriet verhaal dat in dezen achteraf wel erg steekt: De EU creëert met 7% van de wereldbevolking 25% van het BBP van de wereld, maar de staten in de EU zijn verantwoordelijk voor 50% van de wereldwijde uitgaven in het kader van de sociale ondersteuning. Dat is gewoon een beknotting van je groei die je 5-0 achter zet, wat dus ook zijn uitwerking heeft als het gaat om de ontwikkeling van een diensteneconomie. De VS heeft, ondanks dat men schijnbaar ook een vergelijkbare route heeft gevolgd, een veel grotere capaciteit om te innoveren en tevens nog steeds een grotere capaciteit te produceren t.o.v. de EU. Die meerwaarde moet dus in de eerste plaats komen uit hoogwaardige vormen van industrie, iets wat in de EU stiekem ook is geëxporteerd naar China omdat arbeid in de EU buitensporig duur is gemaakt terwijl de groei door de hoge belastingen ca 30% lager ligt t.o.v. Noord-Amerika. Zoals je ziet is het dus niet zo maar gezegd dat een diploma er voor zorgt dat je meer gaat verdienen. Maar door iedereen een diploma te geven is het wel zo geworden dat het onderwijs in de EU voor een deel onderuit is gehaald, waarmee de concurrentiekracht eerder schade is aangedaan dan dat deze is verbeterd.
offtopic:
Overigens is de uitspraak: "als je 1000 euro schuld hebt, heb jij het probleem, maar als je 1 miljard schuld hebt, heeft de bank een probleem" in de praktijk vooral een fictie. Een lening van 1mld wordt in de regel als obligatie doorgezet naar de markt, waarbij de bank een service fee opstrijkt en er dan de handen min of meer van af trekt. Mocht de bank toch in de problemen komen, dan is dat omdat ze zelf hebben meegedaan in het verkrijgen van de obligaties, iets wat ze doorgaans proberen te vermijden.
[
Voor 5% gewijzigd door
ocf81 op 10-08-2025 18:37
]